Baner ac Amserau Cymru

DIENYDDIO SWYDDOG FFRENGIG. Bywedir fod un swyddog perthynol i'r fyddin I Ffrengig, a gymmerasid yn garcharor i Prwesia, wedi llwyddo i ddiange oddi yno, ond adda'iwyd drachefn, I wedi oi saethu drwy orchymyn y brenin.

FFRAINGC A'R GYNNADLEDD. I BORDEAUX, dydd Jan. Y mae yr hyebysiad a ymddangosodd mewn rhai newyddiaduron fod Ffraingc yn gwrthod cymmeryd un rhan yn y gynnadledd ar gwestiwn y dwyrain yn anghywir.

GWARCHAU HAVRE A DIEPPE. I BORDEAUX, dydd Jan. Dywed y France:—"Mewn trefn i rwystro y Prwssiaid i gaelymborth, bydd i Havre, Dieppe, a Fecamp, gael eu gwarchau o'r môr. Caniateir un diwrnod ar ddeg i longau ymatlael.o'r porthladdoedd hyn. Y mae cludiad teithwyr rhwng Serquigny a Ihnen, rhwng Le Mans a Tours, a rhwng Angers a Tours, wedi ei attal."

G W A R C H:A U,; B E L F 0 RT. AMDDIFFYN1AD DEWR Y TRIGOLION. I FONTAINE, dydd Gwener. Parheir i amddiffyn Belfort gyda'r gwroldeb a'r penderfyniad mwyaf canmoladwy. Gwneir rhuthr- iadau mynycb. Y mae coedwig Bosmont, Grand Bois, a phentref Artelmans wedi eu cymmeryd gan y Germaniaid, gyda cholled o ddau Bwyddog a 79 o w?r. Collodd y gelyn mewn carcharorion yn unif1 uu swyddog a 90gowSr.

DIGWYDDIADAU PWYSIG. I LILLE, dydd Gwener. Y mae ymladd yn myned yn mlaea yn nghyfeiriad Albet ac Abbeville. Taenir adroddiadau fod rhuthr aduewyddol wedi ei wneyd o Paris. Wrth gyfeirio ato, dywed yr Echo du Xord fod rhai yn dyweyd fod Versailles ei hunan wedi ei hamgylchynu, a bod y cadweinyddion Germanaidd oil yno. Y mae yr un newyddiadur, pa fodd bynag, yn rhybuddio y cyhoedd i fod ar eu gwyliadwriaeth rhag credu ad- roddiadau o'r natur yma yn rhy fuan, gan fod y twyll a gynnwysant, a'r siomedigaeth a gynnyrchir pan ddadguddir y gwirionedd, yn gwanychu y gen- edl yn fawr yn y gwaith o hunan-amddiffyniad. Er hyuy, credir yma heddyw fod rhyw weithrediadau inilwraidd pwysig wedi;cymmeryd lie, y manylion am ba rai a ddisgwylir gyda'r pryder mwyaf.

SEFYLLFA PETHAU YN CHERBOURG. CHERBOCKO, dydd Gwener. Nid ydyw sefyllfa pethau yma wedi cyfnewid dim. Y mae y Ffrangood yn CB.Iglu milwyr gyda'r brys mwyaf i wneyd amddiffyniad ponderfynol.

Y PRWSSIAID YN MONTMEDY. LONGUYON, dydd Jan. Canol dydd ddo., cynamerodd y Prwstiaid fedd- iant o Montmedy. Cymmerasant 65 o fagnelau, a I thair mil o garcharorion. Rhyddhawyd 237:0 Ger- maniaid oeddynt yn garcharorion gan y Ffrangood yn y dref, yn mysg pa rai yr oedd pedwar o swydd- oyon. Nid oedd colled y Germaniaid yn ystod y gwarchau ond bychan.

SAESON YN CAEL EU DAL FEL YSBIWYR PRWSSIAIDD. Derbyniasom y newydd o Plymouth fod dan beir- ianydd a chychwr yr Ilelican, llestr y Llyngssydd Crozer, wedi cael eu cymmeryd i fyny prydnawn ddydd Sul, fel ysbiwyr Prwssiaidd, acwedieu cym- meryd ar fwrdd eu lleltr, er eiorhau pa un a oedd yr eglurhid a roddent yn gywir ai nad oedd.

TANBELENIAD PARIS. TEJMLAD Y MILWYH GERMANAIDD. VEBSAIILBS, Rhay. 16Fg. Y m&e gohebydd y Duly Xtm yn mhencadlys Tj-wysog Corou Prwssia. yn anfon y telegram can- lynola "Bum o amgylch Paris, a chefais y milwyr Ger- manaidd yn mbob man yn galonog ac uchel eu hysbrydoedd, ac yn gwylio gyda'r manylrwydd mvvyaf bob ysgogiad o eiddo y Ffrangood. Y mae y Wurtemburjiaid a'r Saxoniaid, colledion pa rai oeddynt mor fawrion yn y rhuthrgyrchoedd diwedd- ar, yn Wared i adnewyddu yr ymdreohfa; ac y mae y maesfagnelau Germanaidd wedi eu cryfhau yn fawr, gyda'r amcan o'u defnyddio yn y dyfodol. Ar y lIaw arall, y mae y Ffrangeod yn nodedig o brysur a gweithgar; ac ymddengys ea bod yn parhau i gadw weddiant o bob safle o bwys. Y maent wedi sym- mud eu llinell amddiffynlll yn mheUach yn mlaen tua'r ynys La Varenne, mewn trofa a ffarfir gan yr afon Marne, a thrwy adeiladu eyflegrfa yn Avron, o llaen amdditfynfa Rosny. Y mae teimlad y milwyr Germanaidd yn ffafriol i aanbelenu y ddinas, a grwgnacha y dynion yn fawr fod Paris yn cael ei harbed. Ond yr wyf fi yn ammheu yn gryf a wneir y prawf am beth amser etto. Byddai yn rhwym o arwain i ornest galed a difrifol rhwng cyflegrau y ddwy blaid ryfelgar, a pheri i'r PfraDgeod holl warchodlu y ddinas— wneuthur rhuthrgyrehoedd penderfynol ar y Prws- siaid.

I AWYREN 0 PARIS YN DISGYN YN GERMANY. COLOONE, Rhag. 16eg. Y mae y Cologne Gazette yn hysbysu fod awyren o Paris, gyda dau ddyn a dau can pWYI o lythyrau ynddi, wedi disgyn o ddeutu un o'r gIoch prydn&wn Yld.? yn Herborn, Y. Nassau.

MILWYR FFLLE N GIG YN CAEL EU CYMMERYD YN GARCHARORION YN BELGIUM. BRUSSELS, Rhag. lSeg, 10 30, hwyr. Y mae yr Echo tin Pm-lement am heno yn dyweyd fod 234 o filwyr Ffrengig 'Wedj eu cymmeryd yn garcharorion gan filwyr Belgium ar derfyn Luxem- burg, a'll bod wedi eu dwyn i Namur.

BYDDIN NEWYDD AR GYCHWYN 0 GERMANY I FFRAINGC. BERLIN, Rhag. 16eg. Y mae y eant a banner o filoedd o wfr, a restr- wyd yn ddiweddar yn Germany, i gael eu hanfon dros y Rhine yn ddioed. Anfonir rhan o'r fyddin liosog hon i adgyfnerthu byddin y Cadfridog Von Werder, a'r rhan arall i lenwi y bylchau a wnaed yn y byddinoedd sydd yn gwarchau ar Paris yn ystod y rhuthrgyrcheedd diweddar.

YMLADD CALED YN NEHEUBARTH FFRAINGC. VENDOME WEDI ET GADAEL. BORDEAUX, Hk7rJ, Yteg. Mewn bryslythyr swyddol at y Rhaglawiaid, hysbysir fod y Due o Mecklenburg wedi ymosod ar Freteval ddydd Mercber, a'i fod wedi cymmeryd meddiant o honi gyda gallu mawr yn ystod y nos ond ddoe, fe adennillwyd y dref yn ol gan y Ffrangood. Ail ddechreuodd y Due o Mecklenburg yr ym- laddfa o flaen Vendome, yn oael pi gynnorthwyo gan filwyr perthynol i fyddin y Ty wy sog Frederick Charlel, Ymladdodd y Ffrangeod gyda phenderfyniad mawr, a pharhaodd y frwydr hyd yr hwyr. Fe ymddengys fod colledion y gelyn yn drymion iawn. Rhwng Briare a Gien,.ennillodd y Gardes Mobiles fuddugoliaeth ar dair bataliwn o'r Bavariaid, gan eu gyru yn ol i Gien. VERSAILLES, Rhag. 1 deg. ;yDdoe,ymoaododd gallu cryf o'n gwarchodlublaenaf ar y gelyn, gan ei orfodi i adael Vendome.

CYFFRO YN TOURS: Y DDINAS- WEDI EI GADAEL. BORDEAUX, Rhag. 17eg. Ar y 14eg, cyhoeddwyd archeb yn symmud y Cadfridog Sol o'r gwasanaeth milwraidd, am ei brys. urdeb diangenrhaid yn gadael Tours. Y mae y Monilmr, wrth gyfsirio at yr erthygl 209 yn y Deddtlyfr Milwraidd, yn yr hon yr ordeinir marwolaeth fel cosp ar unrhyw lywodraathwr nea. gadfridog y gellid profi ei fod wedi rhoddi arfau i lawr, ac ymostwng i'r gelyn cyn dihysbyddu ei holl foddion o amdditfyniad yn llwyr, a gwneyd pob peth cydweddol ag anrhydedd a dyledswydd filwr- aidd, yn dyweyd fod dirprwyaeth ymchwiliadol i gyfarfodj'yn ddioed yn Bordeaux, er gwneyd ymchwil. iad i'r amgyiohiadau a arwsiniasact i ymostyngiad Strasburg a Metz. Mewn anerchiad o eiddo Rhaglaw Tours, dydd- iedig y 14eg, dywedir fod ymadawiad disymmwth y Cadfridog Sol ar y 13ag, heb adael dim cyfarwydd- iadau ar ei ol pa fodd i weitliredu, wedi achlysuro oyffro a therfysg mawr, ac achosi i'r dref gael ei gadael, a thaflu yr holl wasanaeth i'r annhrefn mwyaf. Wrtli adael Tours, dywedai y Cadfridog Sol fod tri chorphlu Germanaidd yn ymyJ, yn dyfod yn nghyfeiriad Tours 9 bob tu i'r Loire, ac ar hyd ddyffryn Cher. Yr oedd hyn yn gamgymmeriad. Nid oedd blaenwylwyr y Prwssiaid wedi dyfod yn ddim nes na St. Agnau. Yn hwyr ar y 12fed, ymadawodd y Cadfridog Barray o Blois.

GORCHFYGIAD Y FFRANGCOD YN AGOS I LONGEAU. DIJON, Rhag. 17eg. Dywed y Cadfridog Goltz ei fod wedi ymosod ar y gelya ar yr 16eg, mewn sefyllfa gadarn, yn agos i Longeau; ac ar 01" ymladdfa galed, a barhaodd am dair awr, fod y Ffrangeod wedi eu gyru yn eu hol i'r amdditfynfa. Yr oedd eu rbif o ddeutu 6,000 o wj-r, a chollasant 200 o wr, dwy fagnel, a dwy wagen lawn, o gad-ddarpariadau. Yr oedd colled y Germaniaid y* un swyddog, a 30 o wyr. j

Y GERMANIAID WEDI YMADAEL 0 AMIENS. LILLE, dydd Sadwrn, Y mae y Germaniaid wedi ymadaei 0 Amiens, ac yn ayrthio yn 01 y nghyfeiriad Clrollt. Gochel- ant yr holl ffyrdd i Roye a Montdidier, y rhai sydd yn meddiant y Ffrangeod. Wrth ymadaei o Amiens, hysbysent y deuentynol yu fuau, drachefu. Y mae yr amddiffynfa yn parhau yn meddiant y Germaniaid. Credir fod brwydr yn ymyl rhwng Amiens a Ham. Y mae Normandy yn dawel.

FFOEDIGION 0 PARIS YN CAEL EU GYRU YN OL. VERSAILLES, Rhag. IS>fed. Y mae y Cadfridog y Tywysog Wittgenstein, cynnrychiolwr milwraidd Rwssia at Lywodraeth Ffraingc, wedi cyrhaedd yma. Ni thaniwyd cym- maint ag un ergyd o'r amddiffynfeydd heddyw na Iddo?. ^Ymae niferoedd I)iosogo ffoedigion o Paris yn cael eu gyru yn 01, gan fod yr awdHrdodau German- aidd wedi gorchymyn pcidio rhoddi derbyniad i'r un o'r ffoaduriaid.

GWEITHGA RWCH Y "FRANCS- TIREURS." BERLIN, dydd Sul. Hysbysir yn swyddol yma fod gwarchauad amddi- ffynfa Langres wedi dyfod yn angenrheidiol, tuag at roddi terfyn ar y niweidiau a achosir gan y Franca tireun yn y cymmydogaethau hyny.

Y RHUTHR MAWR 0 PARIS. DJSCHREUODD y Sacsoniald anfon eu carcharorion ymaith i Champs a Chelles, mor gyuted ag y cym- merasant feddiant o Brie; ac am yn agos i awr, peid- iodd yr ymladd, er fod yr amddiffynfeydd ar cyf- legrfeydd yn parhau i danio ar Noisy ond, cyn bod yr holl garcharorion wedi eu cymmeryd ymaith, deohreuodd Nogent, Rosny, ac Avron danbelenu Brie. Yr oedd y tan yn uniongyrch ac yn union- syth. Yr oedd Arron a RosilY yn hyrddio eu llosgbelenau yn hollol uniongyrch tuag ati. Yr oedd un o'r cyflegrfeydd o Nogent hefyd yn gwneyd felly, tra yr oedd y llall yn taflu ei llosgbelenau yn uchel i fyny i'r awyrgylch, y rhai a ddisgynent i lawr yn unionsyth ar y fan y bwriedid iddynt ymffrwydro ynddo. Nid oedd un cysgod i'w gael yn un man o Nogent hyd yr ochr agosaf i Champigny. Dinystrid y tai, gwneid y coed yn yfflon,- a chwympai dynion yn feirw, neu yn glwyfedig, yn mhob cyfeiriad. Tra yr oedd yr ymarllwysiad ofnadwy hwn o losgbeletiau yn myned yn mlaen, yr oedd rhai o'r adranau Sac. sonaidd yn ceisio gweithio eu ffordd ya mlaen at y pontydd dros ba rai yr oedd y Ffrangeod wedi croesi yr afon Marne, tra yr oedd y diweddaf ya dyfod allan wrth y miloedd, eolofn ar ol colofn, oddi wrth Rosny a Nagent. Gwelais, gallwn feddwl, o leiaf 20,000 o bonynt yn un golofn birfaith ar y llechwedd rhwng y ddwy amdditfynfa a enwyd. Yr oedd yn hollol ammhossibl i neb rhyw filwyr pa bynag i fyw o dan y fath din ofnadwy ag oedd yn ymdywallt ar y pryd ar Brie, a thanbelenwyd y Saesoniaid yn llwyr allan oddi yno. Ar ol dioddef colled anterth mewn dynion a swyddogion, ymadawsant oddi yno o ddeutu deg o'r gloch. C" naed cais ar ol cais i gael meddiant o'r pbntydd, nid yn unig drwy ganol ac er gwaethaf llosgbelenau yr amddiffynfeydd, ond hefyd yn wyneb dwy gyflegrfa o mitrailleuses, tin pa rai nid oedd nemawr lai ofnadwy. Yn y pellder yr oedd y gwJr traed Ffrengig, wedi eu gwasgaru yma a thraw, y rhai a gadwetit i fyny d&n parhaus o'u chassepois. Attebwyd hwynt gan adran o chwimfilwyr (cheissucrs) y Saesoniaid. Yr oedd un linell perthynol i'r adran hon ar y llechwedd, ac mor'agored i'r tin cyfunedig o bob cyfeiriad fel yr anfonwyd cadweinydd i orchymyn iddiencilio yn ol. Pan oedd efe yn dynesu tuag ati, tarawyd ef yn ei frest gan belen, a syrtliiodd yn farw i'r llawr. Lladdwyd.y Milwriad Hansen, a 31 ereill o swydd. ogion adran y chwimfilwyr hyn, a saethid y dynion i lawr wrth y degau. Gwnaeth y Germaniaid amryw geisiadau i ddwyn eu cyflegrau i weitbredu, ond y fath ydoedd natar anffafiiol y gymmydogaeth fel na ellid eu cael i fyny ond yn unig mewn sefyllfaoedd lle'y buasai tan yr amddiffynfeydd yn eu llwyr ddin- ystrio mewn Ilai na phum munyd. Un neu ddwy yn unig a agorodd dân, a hyny drachefn o dan am- gylcbiadau a rwystrent iddynt fod o nemawr wasan- aeth. Yr oedd gan y ddwy ochr wJr meirch, ond ni chymmerasant un rhan yn yr ymdrechfa, Gor- fodwyd y Germaniaid i ddibynu yn gyfangwbl ar eu gwjr traed, y rhai a ymddygasant yn y modd mwyaf canmoladwy, ac a barasant golledion atiad- feradwy i'r gelyn. Yr oedd Uinellau y Ffrangeod yn cael eu teneuo yn barbaus, ond llenwid Ileoed(I y rhai a leddid ac a analluogid gan ereill yn ddioed. Gofalent am gadw, wrth ollwng eu cawodydd er- gydion o'u ehasse-pots, o fewn-pellder dlgonol i fod yn ddiogel rhag tan eu hamddiffynfeydd hwy eu hunain. Yn awr a phryd arall, cymmerai oediad neu seib. iant yn y gyllafan erchyll le gyda'r drylliau, fel yr oedd y Germaniaid yn encilio oddi wrth y myned feydd agosaf at y pontydd dros y Marne ond ni pheidiodd y tanbelenu am foment, a ohflyawnai y mitrailleuses, a'r chasse-pots drachefn eu gwaith dinystriol la thraohefn gwelid Uinellau cyfain o'r Ffrangeod yn cwympo i lawr yn feirw ac yn glwyfed ig oddi wrth din y nodwydd-ddrylliau bob tro y gwnai y Germaniaid gais i fyned at y pontydd i'w dinystrio. Yr holl adeg yma, dygid-y clwyfedigion ymaith gan y ddwy blaid, tra y canfyddid ambell i filwr anffodus, er wedi ei glwyfo, yn gallu cyfodi ar ei draed, ond yr un foment yn cael ei saethu yn farw gan ail fwled, neu ddarnau o losgbelen ffrwydredig, Am filldiroedd o amgylch, ymddangosai y ddaear fel yn cael ei hysgytian a'i dirgrynu gan daranau yr amddiffynfeydd, a gwelid ambell i losgbelen yn ehedeg yn glir dros faes y frwydr, ac yn disgyn gan ymffrwydro yn nghanol y goedwig, neu ar y ffyrdd, heb wneyt^y uiwed lleiaf i neb. Yr oedd rhai o'r ergydion yn cael eu taflu 1 bellder o saith mil o latheni oddi wrth y cyflegrau o ba rai eu chwythid ymaith gyda'r fath nerth aruthrol, O'r diwedd, gorfu i'r Germaniaid roddi i fyny bob cais i feddian- nu y pontydd. O ddeutu tri o'r gloch y daethpwyd j'r penderfymad hwn. Yna enoiliodd y Ffrangeod oedd heb groesi y Marne ae ar ol ychydig o ergyd- ion ymadawol, distawoddyr amddiffynfeydd, Dyma fel y terfynodd yr ail ysgarmes hon. Cyfrifir fod o ddeutu 60,000 o Ffrangcodlallan y diwrnod hwnw, er na chymmerodd ond ychydig dros banner y nifer hwn ran weithredol yn yr ymladdfa.

I TU AIEWX I PARIS. I Y mAE yr Echo wedi derbyn ltythyrau oddi wrth ei ohebydd y tu mewn i Paris, dyddiedig y 5ed a'r 6ed. Dywed efe:— "Er y frwydr ofnadwy a ymladdwyd ddydd Gwener, yr wyf wedi bod yn siarad ag amryw swjr milwraidd a gymmerasant ran ynddi. Wrth gwrs, nid ydyntac ni fynant hwy ddyweyd wrthyf yr oil o'r gwirionedd, ond gadawant i mi gasglu forl y Ilyw- odraeth wedi gwneyd cryn dipyn yn ormod o drwst ynghylch y buddugoliaetbau yr honid oeddynt wedi cael eu hennill, ac mai mwy priodol a chywir fuasai eu galw yn ysgarmesoedd. id oes dim ammheu- aeth nad ymladdodd y Mobilts gyda gwroldeb dihafal; ond yr oedd hyny, fe ymddengys, i'wbriod- oli i raddau pell, i esampl gwrolwych eu swyddog- ion y rhai, mewn canlyuiad, ydynt wedi dioddef yn bur drwm. Y mae y nifer fawr o swyddogion a glwyfwyd yn brawf chwanegol fod y dasg oedd gan- ddynt i'w gyflawni yn un nodedig o beryglus. Beth ydyw canlyniad ymarferol yr ymladd caled yr wythnos ddiweddaf nid ydym yn gwybodetto. Dy- wedwyd wrthym ddwy waith gan y Llywodraethwr Trochu fod sefyllfaoedd y gelyn wedi cael eu cym- meryd—ond a gadwyd meddiant o honynt JJNaddo, fel y mae ein darllenwyr yn gwybod). PWY sydd yn meddiannu Champigny yn awr, pwysigrwydd pa un y clywid cymmaint am dano? Dyina y cwestiynau sydd yn ymgodi yn naturiol yn meddyl- laia pawb, ond y mae y llywodraeth yn {jwahovdd rhoddi attebiacl iddynt, ac yn dwyn ar gflfinieiriau Trochu Fod y gweithrediadau milwraidd sydd yn awr yn cael eu dwyn yn mlaen yn gynnwysedig mewn ymosodiadau ac enciliadau ffugiol, a byddai dadguddiad un ffaith fechan yn debyg o roddi gwy- bodaeth i'r gelyn o'n gwir amcan ion.' Yn yr hwyr, ar ol brwydr ddydd Gwener, bu y Prwssiaid yn euog o un weithred o gryn farbareidd- dra. Taniasant ar gludai feddygol (ambulance), a hyny ar ol cael digon o wybodaeth beth oedd ci natur. Y mae y ffaith hon yn 6ael ei siorhau gan gaplan y gludai, ac ereill, yn mysg pa rai yr oedd tri o Saeson. Nid dyma y tro cyntaf, ysywaeth, i'r gelyn ddiystyru cyttundeb Geneva a'i ammodau. Y mae y llywodraeth wedi gwneyd appeliad at drigolionlParis, yn gofyn iddynt roddi hyny o welyau a:allant eu bebgor i fyny i'r awdurdodau, ilw ddn- vddio at wasanaeth y rhai nad ydyw eu clwyfau yn beryglus. Un ffaith gwerth,el chofnndi ydyw, fod y boneddwr haelfrydig a chalon agored, Mr. n. Wallace, etif6dd ,yr Ardalydd Hertford, a'r hwn sydd yn dra adnabyddus yn Paris o herwydil ei haelioni, newydd roddi 8,000p. i'r tlodion; yr avian- Ii gael eu defnyddio at brynu tanwyd(l. Y mae y tywydd yn nodedig o oer, a rhaid fod y dioddefnint a deimlir mewn rhai parthau o'r ddiuas yn ar: swydus.

DWY FELIN GOTWM YN SIR LANCASTER WEDI EU LLOSGI. DINYSTR ANFERTH AR EIDDO. MELIN GOTWM YN PRESTON WEDI EI LLOSGI. PRYDNAWN ddydd Mercher diweddaf, ychydig cyn pedwar o'r gloch, torodd tan yn melin gotwm Mr. Matthew Kennedy, Church street, Preston, pryd y llwyr ddinystriwyd yr adran aswy i'r adeilad sydd yn meddiant y boneddwr hwnw. Dy wedir f->d y tin wedi ei achosi gan waith y fluke yn cynneu pan oedd V gweithwyr yn goleu y llofft uchaf ond un yti yr adeilad. Cymmerodd yr adeilad dan yn ddioed, a chynnyddai y fflamau mewn nerth a chyn- ddeiriogrwydd gyda ohyflymdra annirnadwy. Cwympodd y to a llawr y llofft uchaf ychydig fun- ydau wedi pedwar o'r gloch, a syrthiodd llawr yr ystafell is law i bono drachefn i mewn i'r un isaf yn mhen rhyw ugain munyd wedi hyny. Amcan mawr y tanwyr a gytchwyd yn ddioed i'r lie yn benaf ydoedd ceisio gwaredu shed fawr nyddu oedd y tu cefn, a'r rhanau cyssylltiol o'r adeilad oedd yn meddiant y Meistri Bibby a Rawcliffe; ac yna, tybid y buasent yn llwyddo, gan fod y rhan olaf a enwyd o'r adeilad yn cael ei ystyried yn alluog i wrthsefyll tan —yn fire proof. Yroedd melin Mr. Kennedy vn rhoddi gwaith i o ddeutu dau gant 6 ddwylaw. Nid ydym wedi ein hysbysu faint oedd y golled a achos- wyd. Cwympodd mur y ffrynt allan o ddeutu 5 o'r gloch. Gydag anhawsdery llwyddodd rhai o'r dwy. law i ddyfod allan trwy ffenestri y cefn, rhag cael eu llosgi; a dywedir fod un hen ftr wedi ei niweidio yn drwm drwy syrthio i lawr y grisiau yn eibrysurdeb i ddiangc. Dywedid fod tri o'r gweithwyr ar goil; ond credir fod hyn yn anghywir, ac na 1 add wyd neb.

MELIN GOTWM WEDI EI LLOSGI YN BOLTON. 0 ddeutu ugain munyd i chwech o'r gloch boreu yr un diwr.ofi(me?che,), torodd tan diny.ti?l allan yn melin gotwm Mr. John Hoyle, o'r dref hon, a drwg genym hysbysu fod yr holl adeilad eang wedi ei Hosgi yn llwyr bron. Y mae y felin hon yn un o'r rhai hyliaf yn Bolton, wedi ei hadeiladu er's o ddeutu deng mlynedd a thrigain yn ol. Y mae y felin yn cynnwys chwe uchder llofft. Nid ydyw yn wybyddus hyd sicrwydd pa fodd y dechreuodd y tân; ond tybir mai gwreichionen o lamp tra yr oeddid yn goleuo Y. y boreu a ddisgynodd i'r eotwm. Arferid agor y drysau o ddeutu 5 30 yn y boreu, er mwyn goleuo; ae yn mhen ycbydig funydau ar ol hyn gwelai y cymmydogion oleu tywyll a mwg yn YM ?dyrchafu o'r llofft uchaf, a rhoddasant rybu\M yn uniongyrchol fod y lie ar dan; ond gan nad oedd dim darpariaeth tuag at ddiffodd tin yn y lie, a bod yn rhaid cario dwfr i fyny ar hyd chwech o risiau. Casglodd y tan nerth gyda chyflymdra aruthrol, er gwaethaf yr ymdrechion mwyat egnïol odu y gweithwyr a'r cymmydogion. O ddeutu haulier awr wedi chwech, daeth tau-beiriant yno, yr hon a ddi- lynwyd gan ereill; ond yr oedd yr elfen ddinystriol wedi cymmeryd meddiant rhy drylwyr o'r adoilad i ddim allu attal ei rhwysg a'i difrod. Cyfrifir fod y golled rhwng 15,000 ac 20,000 o bunnau. Teflir o ddeutu 160 o ddynion allau o waith mewn canlyniad i'r trychineb galarus hwn.

LLANGIAN, LLEYN.—Mewn festri a gynaaliwyd yn y plwyf hwn ddydd Linn, wythnos i'r diweddaf, daeth- pwyd i'r penderfyniad nad oedd yn angenrheidiol gwneyd cais at y swyddfa addysg am awdnrdod i ethol bwrdd ysgol i'r plwyf. A ydyw y Llangianiaid yn licr en bod yn ddseth yn y penderfyniad hwn o'u heiddo? A ydynt yn sicr y caiff addysg eu plant gystal neu well chwareu teg a phe sefydlasid bwrdd ysgol yuo ? A arferwyd dylanwad annheg i'w cael i'r peiderfyniad hwn ? PENMACHNO.—Chwarel Rhiiciach. Ar y 14eg cyfisol, cynnaliwyd eyfarfod yn un o'r ystafelloedd perthynol i'r owmni, i'r dyben o anrhegu Mr. Lewis Jones, contractor y ilwytho llechau, am ei ofal neill- duol gyda'r llwytho. Ceid llawer o golledion yn tlaenorol i'w ddyfodlad. Dylid crybwyll fod y syin- mudiad o'i anrhegu wedi dechreu o du y cwmpeiui, a'n bod ninnau, fel gweithwyr, wedi gweithredu yn y peth daionus hwn. Llywyddwyd y cyfarfod gan Mr. Evan Roberts. Ar ol anerchiad gan Mr. Rob- erts, cafwyd can gan Owen Jones, Penrhes. Ylla galwyd ar Mrs. Jane Lloyd, Rhiwbach,' i gyflwyno y pwrs, yn cynnwys cryn nifer o'r melynion. Wedi derbyn yr anrheg, cyfododd Mr. Lewis Jones, a dy- wedai fod ei galon yn rhy lawn i'r tafod allu llefaru; ond gallai ddyweyd cymmaint a hyny, ei fod yo gweled y cyfarfod hwn yn deimlad y gweithwyr a'r owmni tuag ato. Ond ar yr un pryd, ei fod yn cyd- nabod ei annheilyngdod i dderbyn y fathrodd. Yna can gan R. Gors, o'i waith ei hun. Yna araeth gan Robert Williams. Terfynwyd y cyfarfod trwy i John Hughes (loan Fyehan), ganu Hea wlad fy Nhadau," a'r gwyddfodolion yn uno ya y oydgau.- Mynyddwr,

V mas P°') cais 0 eiùdo y gelyn 1 dori trwy lineUau y cball wcdi troi allan yn ofer. Y mae holl Ldinoedd y Relyn, y rbai a ddeuent o bob ta i ) northwyo Paris, wedi eu gorchfygu. Yna y mae Crenin yn myned yn mlien i diliolch i'w filwyr, gan Ybdoeu, os pir)il y gelyn i gario y rhyfeljyn mlaen, d ganddo bob ymddiried y bydd i'w filwyr ddangos ,to un egni a. phenderfyniad ag Bydd hyd yma wedi '.?n baddN?otiaethau iddynt, hyd oni ddiogelir hed?? ..rhydeA,1-?, teHwn? o borthau m?wrMn mewn gwaed a bywyd 8 wnaed gan Germany