Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
3 erthygl ar y dudalen hon
Y C YNN W YSIA D. I
Rhestrau Manwl, Canlyniadau a Chanllawiau
Dyfynnu
Rhannu
Y C YNN W YSIA D. I Yr Ysgarmcs cyn y Frwydr •> Llytliyr Llundain 3 Cy, lu 4 Goll '-biaeth o Fancheater 4 KhyMyDegwmynNghymru -?4 YNofet. — Barddoniaeth CMeuonyDegwm. y Senedd — 6 y G"?,?yll Ewropaidd 7 Sir Caernarfon—Nodiadau Critic 7 SeMedi?ethau. &c. 8 Digwyddiadau 8 Prif Erthyglau Newyddion Cymroif! } Sofyllfa yr Iwerddon "?1) Newyddion Diweddaf 12 Marclinadoedd 1.. 12 Gohebiaethau la Hysbyai&dnu •— 1,2-15,1(;
YR, YSGARMES CYN Y FRWYDR.…
Rhestrau Manwl, Canlyniadau a Chanllawiau
Dyfynnu
Rhannu
YR, YSGARMES CYN Y FRWYDR. I H E arferiad byddinoedd cryfion, cyn dechreu ar frwydr fawr fyddai i benderfynu tynged y naill neu y llall, ydyw ymladd man ysgarmesoedd, i brofi eu nerth, a chael eu hunain i hwyl. Gall- em dybio mai dyna oedd yn cael ei wneyd yn Xhv y Cyffredin yr wythnos ddiweddaf rhwng y Rhyddfrydwyr a'r Parnelliaid ar y naill du, a'r Toriaid a'r Undebwyr ar y tu arall. Yr wythnos hon y bydd y frwydr fawr yn cael ei hyraladd allan; ond rhoddwn yma frasolwg ar y ddadl gyntaf. Prydnawn ddydd Llun, ymgyfarfyddodd y Ty ar yr awr arferol—pedwar o'r gloch; ond yr hi oedd yn agoshau at ddau o'r gloch prydnawn dranoeth pan yr ymwahanodd. Amcangyfrif- on y llynges a'r gwasanaeth gwladol oedd asgwrn y gynhen. Ni buasai raid i'r Ty eistedd cyhyd pe buasai ganddo arweinydd doethach na Mr. W. H. Smith. Ei waith ef yn dangos trahaus- der, a mwy o awdurdod nag oedd yn gweddu iddo, oedd y prif achos i'r Parnelliaid Gwyddelig o dan arweiniad Mr. SEXTON, a'r Radicaliaid Seisnig o dan arweiniad Mr. LABOUCHERE, ben- derfynu dangos iddo mai nid fel y trinir plant yr oedd efe i'w trin hwy. Taflasant bob rhwystrau at ei ffordd i gyrhaedd ei amcaniori, a ganiateid gan reolau y Ty; ac yn y diwedd, bu raid gosod y I cloadur '-am y waith gyntaf--mewn gweithrediad. Rhwng y siarad a rhaniad y Ty, buwyd yn eistedd am yr ysbaid hirfaith o ddwy awr ar hugain. Fan ymgynnullwyd drachefn, am bedwar o'r gloch yn y prydnawn, yr oedd effeithiau ym- gyrcli y noson flaenorol yn amlwg ar lawer- oedd. Yn wir, yr oedd lliaws a fuasent yn gweithio yn galed ar hyd y nos wedi cadw yn nghymdeithas y gwely, fel na chafodd Mr. W. H., SMITH agos gymmaint o gynnulleidfa ag a gawsai o dan amgylchiadau cyffredin, i wrandaw arno yn dadleu dros droi pob mesur o'r neilldu er mwyn iddynt allu myned yn mlaen gyda'r Mesur Gorfodol newydd. Chwarter awr oedd hyd ei araeth gyflwyniadol yntau. Fel rhesymau y llywodraeth dros ddwyn mesur o fath hwn yn mlaen, dywedodd fod yr Iwerddon mewn ystid arswydus o afreolus; nad oes dim grym yn y gyfraith yno; ac am hyny, mai dyledswydd gyntaf y llywodraeth ydoedd adferu y gwein- yddlad o'i deddfau i'w urddas cyssetin. Er mwyn cyAaedd yr amcan hwn, yr oedd y mesur y bwriedid ei gyflwyno i'r Ty yn darparu ar gyfer gwella y gyfraith bresennol yn ei pherthynas a throseddau a gwneyd cospedigaeth troseddwyr yn awddach a mwy effeithiol. Yr hen chwedl- "I Toriaidd oedd y rhai hyn, a glywsom ar hyd y %nyddoedd; a dangosent amddifadrwydd y weinyddiaeth o unrhyw ddarpariaeth tuag at Sy?rfod yn effeithiol 9r drygau cymdeithasol ?ynyrynys. 1:1 "an eisteddodd Mr. SMITH i lawr, tybiai y ?"Haid ei fod wedi traethu rhywbethau oedd yn ?? anattebadwy. Ar ei ol, bid a fyno, wele 11" j O'IN 10RLEY yn cyfodi, yn nghanol ban ."?ubyddarol o gymmeradwyaeth yr aelodau %d'%dig a Pharnellaidd. Os mai pymtheg Unyd ydoedd hyd anadl' yr arweinydd y °S°A hon, bu Mr. MORLEY yn parablu yn "]gar, heb golli golwg ar ei bwngc am h?4,?,r iliad am. bum munyd a thrigain. Ac 'tto crha y rhai oedd yn gwrandaw ar y ddau  ?lr* *0RLEY oedd yn ymddangos fyraf itldlv t ? gwelliant oedd ganddQ ef i'w gyn- tyf\ y gwelir yn ein hadroddiadau seneddol, YdOedd, "? ddylid rhoddi chwaneg o awdur- ?o,' i Y" ?ylaw y rhai sydd yn gweinyddu y Ryfraith I he6 yn gyntaf sicrhau na byddo iddo (M !.8am<Mcffnyddio fel moddion yn Haw y ?(I ?uwyr i barhau i godi crog-renti; neu mewn geiriau eraill, mai angen gwirioneddol yr Ynys Werdd ydyw—nid Mesur Gorfodol, ond diwygiad trwyadl yn ei Deddfau Tirol. Yr oedd hwn yn safle nodedig o gyfleus i'w gym- meryd. I ddechreu, dywedodd mai ynfydrwydd oedd son fod yr Iwerddon yn awr yn y sef- yllfa afreolus yr oedd hi ynddo pan y dygodd Mr. GLADSTONE ei fesur yn mlaen yn 1881; canys nid oes yn awr namyn saith o siroedd y gellir dyweyd fod un math o annhrefn ynddynt; ac yn y rhan fwyaf o'r saith hyn, ni cheir mo hono ond yn unig mewn ychydig o ardaloedd neillduol. Er mwyn yr ychydig ardaloedd hyn, ac er mwyn darostwng rhyw ddau gant o ddy- hirod' sydd ynddynt, gan hyny, y myn Ardal ydd SALISBURY a'i blaid gael mesur o. orfodaeth lemdost ar gyfer yr holl ynys; ac y mae rhai yn baldordd ynghylch cymmhwyso ei ddarpariaeth- au at Brydain yn gyffredinol hefyd er mwyn mathru gwrth-ddegymwyr Cymru a Chrofltwyr Scotland, y mae yn debygol. Felprawfor ynfydrwydd gwladweiniol yr oedd y llywodraeth. yn euog o hono, profodd Mr. MORLEY oddi wrth dystiolaethau Syr REDVERS BULLER, ac eraill, o flaen Dirprwyaeth Dirol Iarll COWPER --yr hon gyda Haw a bennodwyd gan y weinyddiaeth hon —mai nid Gorfodaeth, ond Mesur Tirol a ddyla- sai gael ei ddwyn ger bron. Profa y tystiolaethau hyn tu hwnt i bob gwadiad mai nid ar y werin, ond yn hytrach o lawer ar y tirfeddiannwyr, y gorwedd y cyfrifoldeb am y sefyllfa gythryblus y mae y rhanau neillduol y cyfeiriodd efe atynt ynddi. A chan newid ei dir, gwnaeth sylwad- au nerthol ar aneffeitholrwydd mesurau gorfodol i gyrhaedd yr amcan mewn golwg. Methiant ydynt wedi bod hyd yma. Methiant truenus fu Mesur Gorfodol Mr. GLADSTONE: a meth- iant mwy truenus fyth fydd Mesur Gorfodol Ardalydd SALISBURY, os gwneir ef yn gyfraith. Ar ol Mr. MORLEY, yr ysgrifenydd presennol wrth gwrs oedd y person priodol i'w osod i fyny i'w atteb. A rhaid addef fod Mr. BALFOUR wedi gwneyd ei waith yn llawer gwell na'r dis- gwyliad yn enwedig pan y cofiom iddo fod yn un o'r rhai oedd 'ar eu traed' y noson flaenorol, ac na chafodd agos gymmaint ag arferol o gwsg. Gwnaeth ei oreu i amddiffyn y mesur newydd sydd ganddo yn barod i'w gynnyg; ondysywaeth i'r achos Toriaidd, yr oedd y ffeithiau a osododd Mr. MORLEY ger bron yn anwrthbrofadwy, Prydnawn Mercher, gadawyd y ddadl i fesur yn nwylaw yr aelodau nad ydynt wedi bod mewn swyddi, nac ynddynt yn awr chwaith. Dechreu- wyd hi gan Syr GEORGE CAMPBELL, o blaid y gwelliant. Nid oedd tenantiaid yr Iwerddon, meddai efe, wrth ymuno â'u gilydd yn erbyn eu tirfeistri, er mwyn sicrhau eu hiawnderau, yn tori y gronyn lleiaf ar y gyfraith, Gallwn gym- mhwyso yr un egwyddor at Gymru hefyd, a dyweyd nad ydyw gorthrymedigion y degwm, wrth ymuno a'u gilydd i hawlio gostyngiad gan y parsoniaid, a gwrthod ei dalu pan ommeddir eu cais, yn tori y gronyn lleiaf ar y gyfraith. Araeth gref yn erbyn Gorfodaeth yn mhob ffurf arno a gaed gan Mr. BRADLAUGH, fel y gallesid disgwyl. 'Gwneyd cyfiawnder a ddy- lid,' meddai; ac nid cadarnhau cyttundebau wedi eu gwneyd a dynion anwybodus, a'u selio mewn anobaith.' Gan mai dadleu dros ddiffyn- dollaeth, fel yr unig iachawdwriaeth rhag holl glwyfau yr Iwerddon, yr oedd y siaradwr nesaf, nid oes eisieu gwneyd dim ond adrodd ei enw Y Milwriad HUGHES-HALLETT. Pwynt da oedd gan Mr. POWNTREE, pan y dywedodd mai peth 'ofnadwy o waradwyddus' ydoedd mesur gorfodol yn mlwyddyn iwbili y teyrnasiad! Wedi i Mr. MILVAIN geisio cyssylltu yr aelodau Gwyddelig a'r ysgelerderau Gwyddelig, cafwyd araeth fer, ond nerthol, gan Mr. R. T. REID; yr hwn a derfynodd trwy ddyweyd mai amcan amlwg y mesur ydyw diddymu y Cynghrair Cenedlaethol cymdeithas na ddylid gwneyd pen am dani, hyd yn oed pe gelhd. Cadarnha- wyd yr ensyniad mai hyn ydoedd yr amcan gan lymfflamychiad nwydwyllt Mr. BRODRICK yn erbyn y Cynghrair. Y Proffeswr BRYCE oedd yr anerchwr nesaf; a dywedodd efe, yn nghanol cymmeradwyaeth mawr, fod y Rhyddfrydwyr Gladstonaidd wedi rhoddi Gorfodaeth i fyny am byth, No^ Iau, Mr. GLADSTONE a arweiniodd v g £ d. Gan y ceir ei araeth yn lied lawn mewn colofnau eraiu, ni wnawn yma ond yn unig nodi pwynt neu d1au ynddi, gyda dyweyd  bod yn marn y rhai a'i dywant, yn un o'i mrechlaa mwyS hapus, mewn Ty oedd wed?  a ?wrandawyr. Gan fod araeth agonadolarwem- y?7blaid y cynnygiad wedi  yn ?rbeuig ar ddyfyniadau o'i  dwyn Mesur Gorfodol i mewn yn 1881, oyfetr iodd yntau yn naturiol faich ei sylwadau ato, Cyn myned yn mhell yn mlaen, efe a dripiodd Mr. SMITH yn chwareus, gan ei orfodi i addef, ar gyhoedd y Ty, nad oedd efe wedi darllen yr araeth y proffesai ddyfynu o honi. Yna aeth yn mlaen i ddangos y cyssylltiadau yr oedd y dyfyniadau hyny yn dyfod i mewn ynddynt; a thrwy hyny, dygodd pob gwerth o honynt at amcanion Mr, SMITH; a gwnaeth ddyfyniadau eraill pellach o'r un araeth oeddynt yn gosod yr achos mewn golygiadau hollol wahanol. Nid atteb araeth arweinydd y Ty yn unig a wnaeth yr hen wron; ond maluriodd hi yn llwch; ac yna efe a'i bwriodd yn bentwr ar ben y llyw- odraeth. Cymmer Mr. SMITH fawr ofal o hyn allan rhag pigo dyfyniadau yma ac acw o ar- eithiau Mr. GLADSTONE, heb eu darllen yn drwyadl yn gyntaf. Wedi cyflawni yr oruch- wyliaeth angenrheidiol hon, trodd at Lyfrau Gleision y Llywodraeth. Yn y misoedd diw- eddaf, esgus y weinyddiaeth dros beidio gwneyd cyfiawnder a'r Iwerddon oedd, ei bod yn disgwyl am adroddiad Dirprwyaeth Dirol Iarll COWPER. Y mae yr adroddiad hwn wedi ei gyhoeddi er- byn hyn; ond pa beth a wnaeth y Llywodraeth 1 Diystyru y ffeithiau a gasglwyd, a dirmygu yr awgrymiadau a wnaed gan y Ddirprwyaeth yn ei hadroddiad. Y Cadfridog BULLER ydoedd ei phrif gynghorydd, ychydig fisoedd yn ol; ond erbyn heddyw,gwegi yw ei dystiolaeth ganddynt. Yn ei araeth ef, dywedai Mr. BALFOUR y ceid fod rhai o'r ardrethoedd yn rhy uchel, ac yn rhy isel, yn mhob man. Tystia y llysoedd tirol, ar y Haw arall, fod 178,000 o'r ardrethoedd yn rhy uchel—tra yr oedd y nifer oedd yn rhy isel yn rhy fychan i son am dano. Dywedai y Cad- fridog BULLER, meddai Mr. GLADSTONE, os oedd eisieu gwneyd rhywbeth i'r tenant drwg, fod eisieu defnyddio mesurau gorfodol cryfion a llymion at y meistr drwg; a bod y bobl yn pleidio y Cynghrair Cenhedlaethol am eu bod yn credu mai ynddo yr oedd eu hiachawdwr iaeth. Ac a lliaws o'r cyfryw ymadroddion, wedi eu cymmeryd megys o eneuau ei thystion hi ei hunan, y condemniodd Mr. GLADSTONE wladlywiaeth Wyddelig y llywodraeth. Mewn ton isel, ddifrifol, y dadganodd ei argyhoeddiad llwyraf y dylid defnyddio pob moddion dichon- adwy i wrthwynebu y mesur a wthid ar y Ty gan y llywodraeth, fel un ag sydd yn amcanu dyrnod angeuol i' ddedwyddwch, llwyddiant, a boddlonrwydd yn yr Iwerddon, ac i undeb yr ymherodraeth.' Pan ddarfyddodd y banllefau cymmeradwyol a ddilynodd ei eisteddiad, tybiwyd y buasai y ddadl yn cael ei therfynu yn swta ar hyny; canys am amryw funydau, nid oedd neb a godai ar ei ol. Bu raid i'r Llefarydd roddi y pender- fyniad o flaen y Ty ond cyn dechreu 1 clirio i ymranu, wele Mr. CHANCE yn neidio i'r adwy, yn cael ei ddilyn gan Mr. OSBORNE MORGAN (yn gryf o blaid y gwelliant, fel y gwelir oddi wrth ei araeth), Mr. ASQUITH-bargyfreithiwr Rhyddfrydig yn llefaru' am y tro cyntaf-ac amryw eraill. Ar eu hoi, tuag un ar-ddeg o'r gloch, mewn Ty llawn, Mr. CHAMBERLAIN sydd ar ei draed. Y mae yn wir ddrwg genym orfod dyweyd fod y boneddwr galluog hwn wedi mynu rhoddi prawf adnewyddol o'r pellder sydd rhyngddo i'r blaid y bu, ac y dylasai fod o hyd, yn un o'i s6r disgleiriaf; ac o'r agosrwydd rhyfedd, ac anes- boniadwy, sydd rhyngddo ef a'r Toriaid yn awr! Mr. CHAMBERLAIN a ddylai fod yn un o'r rhai diweddaf o bawb i ddadleu o blaid dwyn mesur i dynhau y llyffetheiriau am draed a dwylaw tenantiaid tlodion a gorthrymedig yr Iwerddon, fel y caffo eu meistriaid tirol eu gwynfyd arnynt yn ol eu hewyllys! Yr oedd y gystwy- aeth a gafodd gan Mr. HEALY am hyny yn un o'r fflangellau mwyaf haeddiannol a gafodd yu ddiammheuol. Yr oedd ei weled yn rhoddi ei gefnogaeth i Orfodaeth yn fwy nag y gallai y Rhyddfrydwyr ei oddef heb arddangos eu teimladau yn ddigel yn ei wyneb ac nid oedd prinder ar yr ymadroddion caledion a ddywedid am dano yn nghynteddau y Ty. Nos Wener oedd y noson derfynol ar y ddadl. Cymmerwyd 'pen y llinyn' i fyny gan Mr. SHAW-LEFEVRE, mewn araeth nodedig o nerthol. Efe a sylwodd yn ddoniol ar yr anghyssondeb oedd yn ngwaith Mr. CHAMBERLAIN, y noson flaenorol, yn egluro mesurau y llywodraeth oddi ar feingciau yr wrthblaid yn helaethach nag yr oedd swyddogion y llywodraeth eu hunain wedi gwneyd. Undebwr oedd y siaradwr nesai; net, Mr. T. W, RUSSELL, yn dra phleidiol i orfodaeth, ond ar yr un pryd yn galw ar y weinyddiaeth i ddwyn allan fesur trwyadl o ddiwygiad tirol. j Attebwyd ef yn ddoniol gan Arglwydd faer Dublin, Mr. SULLIVAN, Ar ol i gryn nifer o rai manach areithio, daeth un o lfaenoriaid yr Undebwyr i'r golwg yn mherson Syr HENRY JAMES—prif ymdrech yr hwn oedd ceisio profi. ei fod ef yn gysson, fel Rhyddfrydwr, pan yn pleidio mesur sydd o ran ei hanfod yn un Tori- aidd. Ar yr 'ochr dde' i'r cwestiwn, caed gorchestwaith areithiol gan Syr WILLIAM HAR- COURT. Mr. GOSCHEN a osododd y llywodraeth i geisio ei atteb, a cheisio y bu am ysbaid, yn llawn mor hwyrdrwm ag erioed. Yna rhanwyd y Ty, pryd y cafwyd- I Dros y gwelliant 260 Yn erbyn 349 Mwyafrif 89 Yr oedd y mwyafrif hwn yn Ilawer llai nag a ddisgwyliodd y weinyddiaeth. Odid na charai ein darllenwyr wybod pa beth a wnaeth y cynnrychiolwyr Cymreig yn yr ymraniad pwysig hwn. Fel y canlyn yr ym- ddygodd pob un o honynt:— Yn pleidio gwellimit Mr. itforley .Y Meistri W. Davies, Air Benfro; L. L. Dillwyn, Abertawe T. E. Ellis, Meirionydd; F. Hanbury Tracy, bwrdeisdrefi Maldwyn; C. H. James, Merthyr; W. F. Maitland, Bryeheiniog; G. Osborne Morgan, dwyreinbarth sir Ddinbyeh; David Pngh, dwyreinbarth sir Gaer- fyrddin; W. Rathbone, Arfon; Syr E. J. Reed, Caerdydd Stuart Rendel, Maldwyn; Henry Rich- ard, Merthyr; J. Bryn Roberts, Eifionyrld; John Roberts, bwrdeisdrefi sir Fflint; Bowen Rowlands, Ceredigion; Samuel Smith, sir Fflint; Syr A. Stepney, bwrdeisdrefi Myrddin C. R. M. Talbot, canolbarth Morganwg; Alfred Thomas, dwyreinbarth Morganwg Syr H. Hussey Vivian, rhanbarth Aber- tawe; Arthur Williams, deheubarth Morganwg ac F. A. Yeo, Bro Gwyr, Morganwg. G. T. Kenyon, Yn pleidlemo yn ei,byti. Y Meistri G. T. Kenyon, bwrdeisdrefi sir Ddinbych R. Mayne, bwrdeisdrefi Penfro; Edmund Swetenham, bwrdeisdrefi Arfon; A. J. Walsh, Maesyfed; a W. Cornwallis West, gorllewinbarth sir Ddinbych. Wedi pario' o blaid y gwelliant, yr oedd y Mri. W. Abraham (Mabon), rhanbarth Rhondda; a W. R. H. Powell, gorllewinbarth sir Gaerfyrddin. Yr oedd Mr. Thomas Lewis, Mon, yn absennol heb bario,' nae unrhyw esboniad yn cael ei roddi am ei absennoldeb. Ysgatfydd na bydd 'pobol Mon' yn mynu cael gwybod paham na chynnrychiolid hwy yn y rhaniad hwn.
Ilgthg glutdalu.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
lgthg glutdalu. BOREU LLUN, Maicrth 28ain. (Oddi wrth ein Gohebydd N dllduol), Mwyafrif diflanol y Llywodmeth: ParMd y frwydr:—Arwyddion calonogol.—Owynion 'Rhydd- ji,yawr. Y Pall Matl Gazette « Mr. John Bright. — Yr aelodau Cymreig a'r ymraniad. -Darlith gan Mr. Rhys Davids.—Cyngherdd yr Undeb Lleisiol Cymreig.—Ein cynnrychiolwyr yn gwneyd en hun- ain yn ddefnyddiol. GYDA mwyafrif gostyngol, ac un yn cario o'i ddeutn arwyddion diflaniad, y mae gweinyddiaeth Ardalydd Salisbury ar fedr cymmeryd y cam nesaf gyda'n Mesur Gorfodaeth. Yn mhen awr neu ddwy o'r foment bresennol, bydd Mr. Arthur Balfour yn sefyll i fyny yn Nhy y Cyffredin i ofyn am ganiatftd 'i ddwyn i mewn fesur i wneuthur gwell darpariaeth er cospi ac attal troseddau yn yr Iwerddon.' Cyn y rhoddir caniatad iddo, rhaid trafod gwelliant pwysig a gynnygir gan Mr. Parnell; sef, 'fod i'r Ty yn ddi- ymdroi gylansoddi ei hun yn bwyllgor i ystyried sef- yllfa bresenhol yr Iwerddon.' Dichon y caniateir dymuniad Mr. Balfour iddo rywbryd; ond fe weHr fod yn y gwelliant ddefnydd siarad nas terfynil', ond odid, heb arfer y cliiadur. Ar ddiwedd y ddadl lion, gellir bod yn bur sicr na chaiff Mr. W. H. Smith le i gwyno fel y darfu nos Wener fod arweinwyr y blaid Wyddelig wedi bod yn ddistaw; o blegid hyd yn oed os rhoddir taw arnynt heno drwy unrhyw weithred- iad o eiddo y Llefarydd, y mae'n berffaith wybyddus y dihysbyddant pob cwrs pessibl er mwyn gwneyd eu golygiadau ar y mater yn eglur. Y mae yr ymraniad a gymmerodd le nos Wener, o'i chyss i litu A'r f.,ida i?,' ?i= ei-odd le nos Wener, o'i chyssylltu a'r fuddugoliaeth yn Ilkeston, wedi calonogi y blaid Ryddfrydol o'r newydd. Gwir fod parhfid gwrtligiliad hen gyfeillion, fel Mr. John Bright ft Mr. Chamberlain, yn achos o alaryn gystal ag o dramgwydd i'r blaid. Ond os oes lie i kvdd mewn arwyddion, nid oes dim yn fwy sicr na'r ffaith nas gaJlna gwrthwynebiad gelynion na gwrthgiliad cyfeillion fwystro yn mlaen ynidaith lwyddiannus yr egwyddor faivr 0 gyfiawnder cenedlaethol sydd o dan wraidd ysymmudiadpresennol yn flafr Ymreolaeth. Digied Rhyddfrydwr' a fyno, mae llawer mwy o wir yn nodiadau Llythyr Llnndain am yr 2il o Fawrth nag sydd yn ei gwynion diystyr a'i amddiffyniad di- sail ef yn y FANER ddiweddaf. Ar y pwngc hwn y mae ysgrifenydd Cymreig 'Llythyr Llnndain y FANER yn ddigon boddlawn i sefyll yn yr un dos- barth ag ysgrifenydd Gwyddelig I London Letters' y South Wales Daily News.' A 'chwrnad rhwbel' (beth bynag all hyny fod) neu beidio, fe ddaliwn at y gosodiad nad ydyw gwasanaeth Mr. Bright a Mr. Chamberlain, i Hyddfrydiaeth er cymmaint yn un eytlawnhfid dros eu hystftd bresennol o wrtligiliad. Edifeirwch a thriiedigaeth gyfiawn yn nnig a'u gwared rhag yr ymosodiadau sydd yn sier o syrthio arnynt yn y cynmieriad o gyfeillion ammheus. Pa mor bell y mae ein ben arwr Mr. Bright wedi cwympo yn y mater hwn o'r safle oruchel a ennillodd flynydd oedd yn ol ni raid i Ryddfrydwr' a'i gyffelyb ond bwrw golwg ar y dyfyniadau a geir yn y Pull Mall