Baner ac Amserau Cymru

GENEDIGAETHAU. JACKBoN-Gorphenaf 14eg, yn 65ain mlwydd oed, Mr. Edward Jackson, Gwytherin, ger Lianrwst. MARWOLAETHAU. OwBN-«orphenif 2Iain, yn 66ain mlwydd oed, Mr. Samuel Owen, Mount Villa, Rhuthyn. Claddwyd ef yn mynwent Rbydycilgwyn, dydd Mercher di- weddaf. OWEN Gcrpheollf lOfed, yn 66ain mlwydd oed, ar ol cystudd o amryw fisoedd, Mrs. Margaret Owen, High Street, gweddw Mr. Edwaid Owen, diweddaro Love Lane, Dinbych. Yr oedd yn aelod ffyddlawn o'r eglwys Annibynol yn Lon Swan er's amryw flynyddoedd; a theimlir gryn chwithdod ar ei hol. Y dydd Sadwrn canlynel, hebryngwyd ei gweddilIion i orwedd yn mynwent capel y Metbodistiaid Calfin- aidd yn Saron. Gweinyddwyd yn y t cyn oyohwyn ao yn y fynwent gan y Parch. James Charles, WILLIAMS—Gorphenaf 6ed, Mr. Valentine Williams, Mostyn, yn 78ain mlwydd oed; un o ddiaconiaid hynaf eglwys y Methodistiaid Calfinfiukl. Dydd Mawrth, y 9fed, cymmerodd yr angladd Ie yn cemetery Ymneillduol Mostyn, pryd y daeth tyrfa fawr i dalu y gymmwynas olaf i weddillion ein baowyl frawd. Cymmerwyd rhan yn y gwasan- -aeth gan y Parchn. H. Roberts, Llanerohymor; J. Mostyn Jones, Edward Pierce, R. H. Thomas, ao hefyd Dr. Pan Jones, a Mr. G. P. Edwards, Bagillt. Yr oedd yn bur adnabyddus, fwy neu lai, i'r naill a'r Ilall-yr oeddynt yn darlunio y nodweddion hyny oedd yn amlwg yn ei gymmeriad. Bu yn Baenor dto< ddeugam mtynedd. M yn ddolen gydiol rhwng y? hen aaenoriatd Thomas Audro & Thomas Glynne Jones. Yr oedd gdlwg urddasol arno, fel y dywedai un ei fod wedi ei eni yn orweinydd. IYr oedd yn hynod am ei ffyddlondeb i bob moddion o ras. Byddai ei brydlondeb ynddynt yn fynogiad sicr o'r amser. Pan yn gweithio yn mhell tu draw i Gaerwys, yn Maesmynan, cerddai adref bob nos. With ddyfod adref, er mwyn cael y soiat, byddai ei fachgen yn dyfod i'w gyfarfod gyda dysglaid o de Ei hoff lyfr oedd y Beibl. Byddai ganddo ar y bwrdd bob amser. Ni byddai un anjser yn cellwair gyda phethau crefydd. Pan yn oeryddu, gwnelai dan ddylanwad ysbryd mwyneidd-dra doetbineb. 0 herwydd hoffodd yr Arglwydd ei bobl; efe a brydfertha y rhai Uednaia A iachawdwriaoth.1

BWLCHGWYN. I Dipyn yn gynnhyrfus a difyrus ydoedd oyfar. fod Mr. Raikes yn y Bwlcbgwyn, dydd Sadwrn, nid yn nnig am fod Mr. Raikes wedi bod yn dang. os y dyn dipyn oyn dyfod i'r cyfarfod, ond, hefyd, yn ngwaith Mr. S. Roberts yn anfon i'r eadeirydd Saesnig nifer o gwestiynan yegrifen. edig Cymreig, ar cyfryw lywydd a ilu y llwyfan, yn motha en darllen, ac eraill, er galln eu darlien yn methu eu cyfieithu i'r boneddwr parablus geisio eu hatteb. Ac yn ol yr hanes, yn hytrach na cheisio argyhoeddi trwy ymresymu, yn y dull arferol, cymmerasant gynllnn arall; sef, pwnio pethau i benau eu gilydd; ac am wn i nad oedd y cyfryw yn Uawn mor effeithiol. Rhyw lecsiwn od ydyw hon. Y mae pob peth rywsut fel pe yn i myned yn gtoes i'r graen.

YN-MHOETHDER Y FRWYDR. DYDD IAU. Heddyw, etto, wele un o'r cedyrn wedi cwympo yn archolledig! Gan Isyche ediig- ion,' a gweithwyr anniolchgar Newcastle- on-Tyne, taflwyd Mr. JOHN MORLEY dros y drws. Yn drydydd y daeth efe allan ar y p61—dau Dori o'r fath fwyaf di-n6d wedi eu dewis yn lie un o wladweinyddion gallu- ocaf a gonestaf y dydd. Cymmerwyd oddi arno ef, gan ymgeisydd llafur, o ddosbarth KElR HARDIE, ddigon o bleidleisiau i'w osod ef mewn safle anrhydeddus ar y pol. Da genym weled nad ydyw 'y gonest JOHN MORLEY' yn gwan-galoni am iddo golli sldd ag yr ofnid mai ei cholli a wnelai; canys dyma a ddywedai efe ar derfyn yr ym- dreehfa Yr ydym ni, y Rhyddfrydwyr, cyn hyn wedi dangos y medrwn ni ddal gorfoledd buddugoliaeth mewn cymmedrol- deb ysbryd ac yr wyf yn gobeithio y bydd i ni heddyw, etto, ddangos y medrwn ddal gorchrechiad mewn sirioldeb, a chyda dewr- der calon.' Wrth gwrs, ni adewir Mr. MORLEY i fod allan yn hir o'r Ty y mae efe wedi bod yn un o'i addurniadau penaf am flynyddoedd. Ceisir iddo yntau, fel i'w gydymaith enwog, Syr WILLIAM HARCOURT, sedd ddiogel yn rhywle. Yn chwanegol at y trychineb hwn i Mr. JOHN MORLEY collasom chwech o seddau, ae nid ennillasom un y diwrnod hwn. Yo nosbarth Wisbeach o swydd Gaergrawnt cwympwyd un arall o swyddogion y blaid Ryddfrydig; sef, Mr. ARTHUR BRAND, yr hwn, yn 1892, trwy ymdrechfa galed, a ennillodd yr adran oddi ar y Toriaid gyda mwyafrif o 1,087—ond yn awr a'i collodd trwy fwyafrif o 223. Mewn rhanau sirol eraill yn Lloegr, dangosodd yr etholwyr fwy fyth o ansefydlogrwydd. Er esampl, gall- esid tybio y buasai Deheubarth swydd Derby yn ,un o'r Ueoedd mwyaf diogel i achos mawr Cyfiawnder. Yn 1886, ennillodd Mr. BROAD hi gydag uwch law mil o fwyafrif; yn 1892, nid oedd calon yn y Toriaid i ddwyn ymgeisydd yn ei erbyn. Heddyw, wele 887 o fwyafrif yn ei erbyn. Lied debt'g a fu hi yn nosbarth Woodbridge, yn Suffolk, hefyd. Trowyd 738 mwyafrif Mr. EVERITT yn 633 o leiafrif. Glowyr Bro Ince, yn swydd Lancaster, a wrthodasant Mr. SAMUEL WOODS, un o'r cynnrychiolwyr Uafur synwyrolaf oedd yn y senedd ddiw- eddaf, trwy 445 o fwyafrif, ar ol ei ddewis dair blynedd yn ol gyda mwyafrif o 227. Mynu dangos ansefydlogrwydd unwaith yu rhagor a wnaeth dosbarth Cricklade yn sir Wilts, hefyd. Yn 1885, rhoddodd tua dau gant ar bymtheg i Ryddfrydwr. Yn 1886 rhoddodd yr un faint i Undebwr. Dair blynedd yn ol, mynodd y Rhyddfrydwr i mewn yn ei ol, gan roddi iddo 998 o fwyaf- rif. Ond eleni, wele yr Arglwydd EDMOND FITZMAURICE yn methu ei chadw o namyn un cant o fwyafrif. Cadwed ei arglwydd- iaeth ei hun mewn cyssylltiad a'r etholaetb, a bydd yn sicr o ennill; canys ychydig wythnosau a gafodd efe y tro hwn i ym. gydnabyddu a'r etholwyr. Yr ydym, mewn erthygl arall, yn sylwi ar ein colledion yn Nghymru. Ceir y manylion am bob etholaeth mewn colofn arall. Ar yr un pryd, gallwn, yn y fan hon, ddadgan ein llawenydd fod Mr. THOMAS BURT -I aelod llafur gonest' i mewn dros Morpeth, gyda thri am bob un i'w wrthwynebydd; Syr JOSEPH PEASE yn ddiogel am Gastell Barnard; a Mr. T. P. O'CONNOR am ei adran yntau (Scotland) o Liverpool. 0 Liverpool, fel o Fanchester (a chynnwys Salford), caiff y llywodraeth wyth o cefnogwyr, ac un gwrthwynebydd. Collodd Mr. ROBY ei sedd yn Eccles; a Mr. Hopwoop, cofiadur Liverpool, a goUodd yn Middleton. Ond, er gwaethaf arweinydd y Sosialiaid, cadwodd Mr. PHILIP STANHOPE ei orsedd yn Burnley-er hyny, wedi tynu ei fwyafrif i lawr i'r hanner. Yn Ysgotland, gwnaed gwaith annhraethol well nag yn siroedd Lloegr. Dadleuai Syr HENRY CAMPBELL-BANNERMAN yn ei araeth yn Falkirk-fod ymddygiadau etholwyr Lloegr yn rheswm dros i etholwyr Ysgotland wneyd eu gwaith yn drwyadl. Dengys yr adroddiadau eu bod hwythau wedi ei gym- meryd ef ar ei air, i fesur. Yn yr Iwerddon, nid oedd un ymdrechfa yn cymmeryd lIe, ond amryw yn cael eu yn eymmery d I](, dychwelyd yn ddïwrthwyneblad; a phob un o honynt yn perthyn i'r blaid wladgarol. Ar derfyn y dydd, safai pethau fel y canlyn:— Rhyddfrydwyr 75 ) Gwladgarwyr 36 ( 117 Parnelliaid 6) Ton-aid 259I 350 Undebwyr. 4 422 DYDD GWENER. I Ffaith ddymunolaf, yn gystal a hy notaf yr ymdrechfeydd y diwrnod hwn ydoedd buddugoliaeth ardderchog Mr. ASQUITH- wedi mwy na dyblu ei fwyafrif. Nyni, yn Nghymru, a lawenychem yn ei oruchahaeth, am y gwasanaeth ammhrisiadwy a wnaeth efe i ni fel awdwr Mesur Dadsefydliad yr Estrones, a'i arweinydd trwy Dý y Cyflredin. Am yr un rheswm yn gymmhwys teimlai Toriaid a charedigion y Kirk-yr Eglwys Sefydledig—yno y dygasedd mwyaf ang- erddol tuag ato. Am ei fod wedi meiddio gosod I Ilaw torfynygliad' ar eu sefydliad, ofnent rhag iddo gael bUs ar y gwaith, a myned i geisio gwneyd yr un peth a'u hoft sefydliad hwythau. 0 herwydd hyny, rhoddodd y Toriaid a gwjr y Sefydliad yn Nwyreinbarth swydd Fife eu holl ewynau ar lawn waith i'w fwrw ef dros y drws. Ond yn ofer y bu eu holl gynllwynion a'u hystrywiau. Dair blynedd yn ol, yn 1892, nid oedd ei fwyafrif ond 294; ond, anfonir ef yn ei ol yn awr gyda mwyafrif o 714. Ardderchog mewn gwirionedd. Nid rhyfedd fod y fuddugoliaeth ion wedi peri llawen- ydd i galon pob Dadgyssylltwr. Yr oedd un etholiad arall yn cymmeryd He yn Ysgotland. Pa beth a ddeuai o hen sedd Mr. GLADSTONE yn Midlothian 1 Mynai y Toriaid gael hon i'w dwylaw eu hunain, a dygasant i'r maes yr ymgeisydd cryfaf a fu ganddynt erioed i ymladd eu brwydr; sef, yr Anrhydeddus L. DALRYMPLE, a rhodd- asant eu holl ddylanwadau arferol, o bob natur, ar waith o'i blaid. Yn arwain cad y Rhyddfrydwyr yr oedd Syr T. G. CAR- MICHAEL ac nid oedd yn bossibl byth cael ei well. Diwedd yr ymdrechfa fythgofiadwy hon ydoedd cadw y sedd, gyda 441 o fwyafrif. Yn yr Iwerddon, bu y Gwladgarwyr, o dan arweiniad Mr. E. F. V. KNOX, yn llwyddiannus yn Londonderry i ennill y sedd oddi ar y Toriaid. Mwyafrif y Tori y tro blaenorol ydoedd 28: y waith hon, tro- wyd ef yn 39 o fwyafrif i'r Gwladgarwyr. Ac yn Ulster, cofier, yr ennillwyd y frwydr hon. Mewn etholaeth arall yn Ulster, trowyd y rhod o blaid y Rhyddfrydwyr. Yn Ngogleddbarth Tyrone, cipiodd Dadleu- ydd Gyffredinol yr Iwerddon yn y weinydd- iaeth Ryddfrydig, y Rhingyll HEMPHILL, y sedd oddi ar y Toriaid gyda mwyafrif o 91. Ystyrir hon etto yn fuddugoliaeth bwysig oddi ar safle Wyddelig. Yn Lloegr, bu colledion, megys yn Maldon, swydd Essex, Stroud, swydd Gloucester (hen sedd ein cydwladwr Mr. BRYNMOR JONES), ac yn Nghanolbarth swydd Northampton, pan y collodd y Rhyddfrydwr pendefigaidd, ond rhagorol, yr Anrhydeddus C. R. SPENCER, y dydd. Yn Staffs (Lichfield), ennillodd y Rhyddfrydwyr y gamp, trwy ddwyn ei sedd oddi ar yr Uchgadben DARWIN, mab y diweddar enwog wyddonydd DARWIN. Yn Stowmarket a Suffolk, cafodd y Toriaid fuddugoliaeth. I DYDD SADWRN. Diwrnod du ydoedd hwn pymtheg o ennillion i'r Toriaid, a dim ond dwy fuddug- oliaeth i'r Rhyddfrydwyr, nes chwyddo y mwyafrif gwrthwynebol i 108. Yn Crewe, syrth Mr. WALTER MACLAREN yn archoll- edig; yn Gorton, sir Lancaster, a Shipley, swydd Gaerefrog, y gelyn oedd yn cael achos i orfoleddu. Aeth bwrdeisdrefi In- verness, yn Ysgotland, ar gyfrgoll; bwr- deisdrefi Ayr yr un modd. Ceir y manylion am y cyfan yn ein colofnau eraill; ac am yatad pethau yn Nghymru yn ein herthygl arweiniol. Yn swydd Linlithgow, yn Ys- gotland, bu un o fuddugoliaethau hynotaf y frwydr; canys dychwelodd yr etholaeth hon at ei chariad cyntaf, ar olcrwydro, flwyddyn yn ol, i wersyllfanau Toriaeth. DYDD LLUN. Yr oedd y diwrnod hwn gryn lawer yn oleuach na'r Sadwrn du o'i flaen. Ennill- wyd dosbarth Prestwich, yn swydd Lancas- ter, yr hon, er 1886, a gynnrychiolid gan Mr. R. G. MOWBRAY, mab Syr John Mow- BRAY. Yn Ysgotland, hefyd, gwnaed 'mare' da, trwy ennill sir Forfar gyda mwyafrif o 441, er gwaethaf dylanwad y bendefigaeth. Yn anffodus iawn, collwyd sir arall, yn yr un wlad sef, swydd Stirling. Y mwyafrif ydoedd 427, er i'r Rhyddfrydwyr, yn 1892, ei hennill gyda 746 o fwyafrif, ar ol i ym- geisydd llafur lad rata 663 o bleidleisiau oddi arnynt. Dychwelwyd Syr ROBERT REID, y diweddar Gyfreithiwr Cyffredinol, yn fuddugoliaethns yn mwrdeisdrefi Dum- fries. Nid ydyw yn hawdd penderfynu pa un a ddylid ai llawenychu ai gofidio o her- wydd etholiad Mr. T. M. HEALY yn Louth Ogleddol. 0 herwydd ei ddawn a'i allu y mae efe ar y blaen. Ond, am fod ynddo gymmaint o anian tynu yn groes, efe a wna wmbredd annhraethol o ddrwg i achos ei wlad. Mawr obeithiwn y bydd iddo, wedi gweled y nerthoedd cryfion sydd yn y gwrthwyneb i lawnder yr Iwerddon, ddysgu pwyll, doethineb, a charedigrwydd brawdol. Syr J. F. LEESE, cofiadur Rhyddfrydig Man- chester, ddyblodd ei fwyafrif yn Accring- ton. Yn Heywood, collodd Rhyddfrydwr da, Mr. SNAPE, y dydd. Cadwodd Mr. CRDMBIB a Syr J. G. KINLOCH, dau Ryddfrydwr, en tir-y naill yn sir Kincardine (Ysgotland); a'r llall yn nwyrain sir Perth (Ysgotland etto). Yn Romford, cododd y Toriaid eu mwyafrif. Yn Carlow, cododd mwyafrif y Gwladgarwr o 2,925 i 3,206. Unwaith yrt rhagor, y mae Altrincham wedi dangos ,ei hymlyniad wrth nai y diweddar Arglwydd BBACONSFIBLD, gan roddi bron chwe chants chwaneg o fwyafrif iddo. Ar derfyn y dydd saif yr ennillion o bob tu fel hyn Ennillion y Rhyddfrydwyr 18 „ Toriaid a'r Undebwyr 86 Mwyafrif Arglwydd SALISBURY 108 DYDD MAWRTH. Parhau i godi y mae y diluw Saesnig. Os yw Gogledd Cymru hyd yn hyn heb deimlo oddi wrtho, yn ei wlad ei hun, ennillodd yr ymgeiswyr Toriaidd bumpo

iaeth biau y bai. Ond, ysgubir y gwarth- rudd ymaith yn llwyr y tro nesaf. Dyma fel y safai yr ymgeiswyr ar derfyn yr ym- drechfa Yr Uchgadben QUIN (T) 5,747 Mr. A. J. WILLIAMS (R) 4,922 Mwyafrif 82:; MEIRIONYDD. Y mae'n dbyg nad oedd yn mysg yr noil etholaethau Cymreig un ag y teimlid llai o bryder yn ei chylch na'r un ddydd Gwener yn Meirion. Gwawdid y syniad o wrth- wynebu Mr. THOMAS ELLIS; a chyfaddefai y rhai mwyaf dihocced o'r Toriaid eu hun- ain mai eu hunig amcan yn aflonyddu ar heddweh y sir ydoedd gorfodi y Rhyddfryd- wyr i wario arian, o'u prinder. Gwyddai jiawb fod y terthynas rhwng y Meirioniaid a CIIYNLAIS yn anwyl, tyn, ac arinattodol o'r dechreu; ac yr oedd ei wasanaeth ardderch- og fel prif chwip y Maid Ryddfrydig wedi eu cylymu yn dynach fyth wrth eu gilydd. Am hyny, rhyfeddai pawb pan y clywsant fod.y Toriaid, bron ar y foment olaf, wedi cael un oedd yn ddigon ynfyd i anturio i'r frwydr yn erhyn y gwron yn Meirionydd. Yswain ieuansc yr Hengwrt uehaf ydoedd yr hwn a foddlonodd i gymmeryd ei wneyd yn darged i saethu ato, a'i ridyllio yn ulw gan fwledi pleidleisiau miloedd Rhyddfryd- wyr Meirion. Felly y bu :j canys dyma y canlyniad a wnaed yn hysbys ddydd Sad- wrn:- Mr. T. E. ELLIS (R) <->,17 3 „ 0. E. J. OWEN (T) 2,232 Mwyafrif 2,941 Dwy bleidlais yn llai gafodd Mr. ELLIS y tro hwn nag a gafodd yn 1892. Cafodd Mr. OWEN yohydig yn fwy nag Amaethon- y blaenor Methodistaidd a ddaeth allan dan yr enw Undebwr, a'r hwn, ychydig fisosdd yn ol, a fu fatw cyn i'w gymmwynaswyr Toriaidd gael hamdden i'w ail ddewia yr ymgeisydd, os buasent yn gwneyd-yr hyn, yn wir, sydd yn dra ammheus. Teimlai llawer o honynt mai un o honynt hwy eu hunain a ddylasent ei gymmeryd y tro diweddaf. SIR DREFALDWYN. Megys mai am Meirion y prydend leiaf, felly am Maldwyn y pryderid mwyaf. A Ilawer yn Ilai o fwyafrif na Mr. STUART RENDELL yr ennillasai Mr. HUMPHREYS- OWEN y dydd ar Mr. ROBERT WYNN dim ond 225. Penderfynodd y Toriaid y irnynent ei ebaell, oddi arno y tro hwn a phan welsant y Hanw yn troi mor gryf o'u plaid, yr oedd eu hyder wedi troi yn sicr- wydd, Rboed pob egni ar waith. Arfer- wyd yr boll ddylanwadau y gwyddant hwy pa fodd i'w defnyddio. A'r waith hon etto hwy a aflwyddasant! Ond diangfa gyfyng a gafodd Mr. OWEN-y mwyafrif lleiaf yn Nghymru etto. Y ffigyrau oeddynt- Mr. HUMPHREYS-OWEN (R) 3,442 ROBERT WYNN (T) 3,415 Mwyafrif 27 SIR BENFRO. Ychydig wythnosau yn ol, ymddangosai rhagolygon Rhyddfrydiaeth yn sir Benfro yn gymmylog a phruddaidd. Aeth rhai brodyr lied ddewr i wangaloni. Ond, we le, daeth yr hen ysbryd i mewn yn gryf i'r blaid. Ytnaflwyd yn y gwaith o gadw y gaerfa, er gwaethaf yr amgylchiadau ad- us oedd wedi cymmeryd lie. Teimlai y Toriaid yn galonog ac yn hyderus, gan fod y llanw o'u tu, a'u dylanwadau cryfion arferol mewn llawn hwyl gwaith, mai buddugol- iaeth lwyr a fyddai eu rhan. Ond, diolch eu siomi yn dost a gawsant; a heddyw nid oes ganddynt ddim i ymgysuro ynddo ond ddarfod iddynt dynu hanner y mwyafrif i lawr. Ar derfyn y p61, dyma fel y safai yr ymgeiswyr Mr. W. REES DAVIES (R) 4,550 A. SAUNDERS DAVIES (T) 3,97'0 Mwyafrif 580 Ofnir fod llawer o Ryddfrydwyr wedi rboddi eu pleidlcisiau i'r Tori mewn carn- gymmeriad, o herwydd tebygrwydd enwau y ddau ymgeisydd. Dywedir fod y Tori. aid yn disgwyl liawer o hyny wrth ddewis Mr. SAUNDERS DAVIES i ymladd y frwydr a Mr. REES DAVIES. ARFON. Buddugoliaeth ardderchog a ennillodd Gwyriy Gwyn Gyll' y waith hon etto, fel arfer. Yr oedd y Rhyddfrydwyr yn un a chyttun, heb ddim o'r ymraniadau yr hyder- odd y Toriaid gymmaint arnynt. Ymdyr- odd yr holl blaid, er mwyn egwyddor, o dan faner wen Mr. WILLIAM JONES, a gweithiai lliaws o'r rhai a wrthwynebent ei ymgeis^ iaeth drosto. Pan welodd y Toriaid hyn, collasant bob calon oedd ynddynt am ennill. Aethant i ddechreu lladd' ar y Proffeswr HUGHES fel ymgeisydd di-ymadferth; a'u hunig obaith oedd gallu tynu llawer ar y mwyafrif i lawr. Ond fe'u siomwyd yn dost. Y mae eu hachos yn Arfon dan fwy o warth nag erioed. Dydd Sadwrn—diwrnod cyf- leus i'r chwarelivyr-y bu y frwydr. Dydd Llun y cyhoeddwyd y canlyniad, a dyma fel y safoad:— Mr. WILLIAM JONES (R) 4,482 11 A. HUGHES (T) 2,853 Mwyafrif 1,629 Yr oedd hyn dros bum cant yn fwy nag a roddwyd i Mr. RATHBONE, yn yr ymdrechfa ddiweddaf a fu yn y rhanbarth, yn 1886. Y mae gorsedd ein cyfaill ieuangc talentog wedi ei chadarnhau, ac anrhydedd Rhydd- frydwyr y sir yn uwch nag erioed. BWRDEISDBETI ARFON. Yma, yn ddiau, y bu' Midlothian' Cymru.  Cael Mr. LLOYD-GEORGE allan i'r oerfel l ydoedd uchafbwynt Toriaid Cymru benbal- adr Dywedai un blaenllaw yn y frawdol- iaeth, yn Ninbych, dydd Sadwrn, y byddent hwy yn lied foddlawn gweled yr oil o'r ym- geiswyr Rhyddfrydig etaill yn myned i mewn os cedwid LLOYD-GEORGE yna' allan. Nid oedd hwn ond yn cynnrychioli teimlad ei frodyr yn mhob man. Rhoddodd y glym- blaid yn yr etholaeth ei hun bob gewyn ar waith i sicrhau yr amcan dymunol a fuasai yn creu crechwen trwy yr holl wersylloedd. Dygasant eu dyn goreu allan yn ei erbyn- y gwr oedd wedi tynu ei fwyafrif ef i lawr i cldim ond deuuaw. Yr ysgriw, y breib, y btr, a'r Eglwys Lan Gatholig-ïe; noil nerthoedd Toriaeth-oedd ar llawn waith yn erbyn y gftr a gasheir yn benaf ganddynt. Sobr- wyd llawer arnynt gan hunan-laddiad gor- uchwyliwr yr etholiad, mae'n wir; ond ni pheidiodd eu cynddaredd a'u gweithred- oedd dirdreisiol yn y graddau lleiaf. Eithr ofer a fu y cyfan Ni tfynodd celwyddau wrth y morwyr, mwy nag y llwyddodd en- llibiau personol ar yr ymgeisydd poblogaidd. Ganol dydd, ddydd Llun, wele, cyhoeddwyd fod yr oruchafiaeth yn sicr, a Mr. LLOYD- GEORGE yn ddyfnach nag erioed yn serch ei etholwyr. Wele y canlyniad a lawenych- odd galon Cymru, ac a gynneuodd ein teim- ladau yn goeleerth:- Mr. LLOYD GEORGE (R) 2,265 I NANNEY (T) 2,071 1 Mwyafrif 194 I Dim ond dau yn Ilai nag or blaen. JNis I gellir ond dychmygu am lawenydd y Rhydd- Toriaid! trwy Yr holl wlad, a sioniedigaeth yI frydwyr trwy yr holl wlad, a siomedigaeth y GORLLEWINBARTH SIR FYNWY. I Teg ydoedd i flaenor y blaid Ryddfrydig yn Nhy y Cyffvedin fod ar y blaen yn ei fwyafrif hefyd. Nid yn unig cafodd fwy na'r un ymgeisydd arall yn Nghymru, caf- odd fwy na'r un ymgeisydd Rhyddfrydig trwy y deyriias a'r hyn sydd yn fwy llawen fyth genym nag hyd yn oed hyny- mwy nag un ymgeisydd Toriaidd yn gystal. Gwnaed y gelynion a fynont hwy o'r Haith, ein blaenor ni piau y flaenoriaeth yn ei fwyafrif o bawb yn mhob man y waith hon. Da iawn; weithwyr ardderchog rhan- barth Gorllewin Mynwy. Amlwg yw na chyrhaeddodd y diluw hwynt. Dyma y ffigyrau, fel y gwnaed hwy yn hysbys yn hwvr nos Fawrth — Syr WILLIAM HARCOURT (R.) 7,243  Dr. WILLIAMS (T.) 1,956 Mwyafrif 5,287 Dyma atteb glowyr Mynwy i dafarnwyr Derby. Byth mwyach ni chaiff pobl sygh- edig y dreflan Saesnig hono gyfleusdra i sarhau, diystyru, a gwrthod un o wladwein. yddion penaf yr oes. Caiff Syr WILLIAM HARCOURT gartref clyd a diogel yn mysg pobl onest, a ohred ganddynt yn eu heg- wyddorion, a'r rhai nas boddir mo honynt gan ddiod frag. A mwy na'r cwblgall yr hen wron fyned i mewn i Dy y Cyff- redin y tro nesaf, a dal ei ben i fyny mor uchel ag erioed—i'e, yn uwch-a bod mor gryf ag y bu un amser i wrthwynebu traha Toriaeth, a gosod ei arswyd ar elynion iawnder. Yr ydym yn ymfalchio yn y ffaith mai dyma ei benderfyniad yntau. Hir oes iddo! GORLLEWINBARTH Sip. DDINBYCH. I Ag uwch law un cant ar bymtheg o fwyafrif y gorchfygodd Mr. J. HERBERT ROBERTS ei wrthwynebydd Toriaidd, er cymmaint a ymffrostiai hwnw mai efe a fyddai dewisddyn y bobl. Nid am ei allu- oedd disglaer, na'i ddoethineb chwaith, eithr yn bytrach o lawer am ei haerllug- rwydd politicaidd a'i orhyder ynddo ei hun, y mae Mr. WYNNE EDWARDS yn adna- byddus i'w gymmydogion. Efe, bellach, a iftyr pa beth ydyw barn onest un o'r rhan- barthau mwyaf goleuedig yn Nghymru am dano yn bersonol, ac am y Dorlaeth a'r Eg- Iwysyddiaeth a gynnrychiolir ganddo yn gyffredinol. Cyffelybai un o gefnogwyr ffolaf yr ymgeisydd Toriaidd hwn etholwyr y rhanbarth, yn y mwyafrif o honynt, i gathod bychain, cyn agoryd eu llygaid. A glywodd y dynyn hwn,lsydd yn ymfrashau ar worthu diodydd meddwol, a dangos ei anwybodaeth am y pysg yn nyfroedd yr afonydd a redant trwy ogofeydd heb allu i weled o gwbl ac a llygaid ganddynt, ond heb ganwyll ynddi 1 Cofied etholwyr dar- llengar, a meddylgar—ac egwyddorol— y rhanbarth pa beth ydynt yn marn Toriaid, yn unig am eu bod yn meddu gormod o barch iddynt eu hunain a'u hiawnderau i gymmeryd eu hud-dwyllo i bleidleisio i'w hymgeisydd bondigrybwyll hwy. Bu y frwydr, o'r dechreu, yn un boeth. Cafodd Mr. WYNNE EDWARDS .bob cyfleusdra i wneyd argraph ar y dosbarth Bu yn ddyfal yn ceisio gwneyd hyny. Bu yn mhob cwr o'r etholaeth. Llanwodd dai a'i lenyddiaeth ei hun. Ymfflamychodd yn Saesneg ac yn Gymraeg (maddeued yr hen iaith anwyHddo am ei ehalIldrin, I). Cym- merodd flwyddyn a hanner o amser i wneyd hyn. Nid wrtho ei hun y gwnai hyny, (chwaith. Elai i I chiwrad gydag ef ar y cyntaf llangc o gyfreithiwr. Ar ol i ddoniau hwnw ddihysbyddu, cafodd un arall, o nodwedd wahanol. Nid oedd fai arno am y naill na'r llall. Cafodd help tir- feddiannwyr, tafarnwyr, Eglwyswyr, a chynffonwyr hyd yr eithaf; ac ar eu dylan- wad hwy yr adeiladai ei obeithion. Wrth gwrs, ac yn naturiol, efe a ddisgwyliai gnwd toreithiog ar ol cymmaint o lafur. Mae efe heddyw yn ddyn siomedig; ac yn gallach, gobeithiwn, am fod ei wybodaeth yn hel- aethach. Nid yw Llys Stephan Sant yn agored iddo ond fel un o honom ninnau; na byth yn debyg o fod. Ymdrechodd Mr. HERBERT ROBERTS, hefyd, yn galed,, a chafodd gynnorthwywyr galluog ac ewyllys- gar. A dydd Mawrth, aed i fedi y ffrwyth. Dydd Mercher, yn Ninbych, rhwng dau a thri o'rgloch yn y prydnawn, y gwnaed yn hysbys swm y cynnyrch, yn ngydd miloedd, gan yr uchel-sirydd fel y canlyn :— Mr. HERBERT ROBERTS (R.) 4,481 Mr. WYNNE EDWARDS (C.) 2,878 Mwyafrif 1,603 Wedi i'r Toriaid gael tri phrawf mor ddi- ammwys-yn 1885,1892, ac 1895-pa beth yw barn a theimlad yr etholwyr am danynt hwy a'u hymgeiswyr, dylent fod yn dawel, a chuddio eu hunain o'r golwg, am o leiaf ddeng mlynedd. Mwy o lawer nag a ddis- gwyliwn iddynt ei wneyd ydyw hyny, modd bynag. Ond, boed hysbys iddynt y bydd Mr. HERBERT ROBERTS a Rhyddfrydwyr y Rhanbarth yn barod i'w cyfarfod unrhyw a phob adeg a'u trechu hefyd; gan nad pwy a fydd eu harweinydd—a'i Mr. WYNNE EDWARDS, ai rhywun cryfach. 1. GOGLEDDBARTH SIR FYNWY. Ymneillduai Mr. THOMAS PHILLIPS PRICE, yr hen aelod dros y rhanbarth hwn, ar derfyn y senedd ddiweddaf, wedi ei gwasanaethu yn ffyddlawn fel Rhyddfrydwr er pan y ifurfiwydef yn etholaeth ar wah&n. Yn ei le ef, dewisodd y blaid Ysgotiad o genedl, o'r enw Mr. R. M'KENNA—gftr yn meddu llawer o gymmhwysderau i wneyd seneddwr da. Efe sydd wedi ei ddychwel- yd, hefyd. Y gwrthwynebydd ydoedd Dori selog iawn, o'r enw Mr. HUMER WILLIAMS, a chafodd bob cefnogaeth a allasai cyfoeth y bendefigaeth, y dafarn, a'r Eglwys ei rod di iddo. Ond, dyma y canlyniad, yr hwn a wnaed yn hysbys ddydd Llun :— Mr. R. M'KKNNA (R.) 4,965 Mr. E. H. WILLIAMS (T.) 4,203 Mwyafrif 762