Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

16 erthygl ar y dudalen hon

- hUDIAOMi i.i.LiSVii.'.yt.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

hUDIAOMi i.i.LiSVii.yt. (GAS PENDRAGON). Y mce Haw or tro bod ar fyd oddiar ysgrifenais i'r Golofn yma o'r blaen, ac y mae'r argraffwasg yn y cyfamser wedi bwrw allan bentwr mawr o iyfrau o bob math. Ceisiaf alw sylw at rai ohonynt yn gymysg a phethau eraill. Llyiryn swiit dyddoroi lawn yw cofiant y Parch. W. Griffith, Bethel, Mynaehlogddu, a ysgriienwyd gan ei fab, Mr. D. Griffith. Gweinidog tawel, a diymhongar, gyda'r Bed- yddwyr edd y gwrthrych, a cheir crynodeb o hanes ei aes lafurus yn y gyfrol, yn nghyd ag amryw ddarnau o farddoniaeth. Cam i'r iawn gyfeiriad yw cyhoeddi c-ynyrch- ion buddugol eisteddioclau a aa y gwnaeth pwyllgor Llwynyrhwrdd wneyd hyn, dan yr enw "Llais o'r Llwyn." Deallwn fod yr argraffiad bron a'i werthu allan, yr hyn brawf Lwvddiant yr antunaeth. Uwchben. y drws yn ngli&pel enwog Rhyd- wilym ccir yr ysgriien a ganlyn:—"John Evans o Llwyndwr, gostodd gwncuthur y ty hwn Anno 1"1 1701 Gan udumuno y ty hwn i use y boble byth syn dala y VI Gwuddor syn y VI o Hebre 1. 2," Gwreiddio! iawn, onide Bu Elfcd ar vmweliad a Rhydwilym yr haf diweddaf, ar achlysur y Gymanfa Ddirwestol; ac wrth ymrodio hyd y fynwent, fel hyn y cannod y bardd meluab.r:— Os seiniau lion y Ihvyiii,—adar Yn dedwydd a elan, Yma'n y E. eh. yn tniu y 11:'—dan sel, Oesau tawel sy'n eyd-ddystewi." "Blodau cudd ar faes 8.wen" yw teitl llyfr deunaw gan y Parc-n. G. p«.-nar Griffiths. Ceir yno nodiad byr am luaws o feirdd adnabyddus, ac engraiff; o'u gwaith mewn englyn neu beaill. Awnuron hob ysgrifenu ond ychydig gant sylw yma. "I'r Aifft ac yn ol," yw testyn Uyfr doniol y Parch. D. Ilhagfyr Jones, Treorei, gyda rhag- ymadrodd gall. Elfed. Peth hynotaf y gwaith hwn yw ei orgraff. Mae yn ddarllenadwv iawn, fel pobpeth ddaw o dan law y lienor diwylliedig hwn, sydd hefyd yn nofolydd da. Un o ysgrifenwyr goreu ei ddydd, yn nhafod- iaeth Mcrganwg oedd Myfyr yn; a da yw deall fed ei "Lythyra Newydd" gan "Fachan Ifanc," yn nghyd a'i ddarnau barddonol wedi eu casglu yn un gyfrol. Pwy bynag ddarlllen- odd "Y Trwmpyn," o'i waith, bydd yn sicr o brynu'r ilyfr hwn eto. Mae cofant yn y Wasg i'r Parch. T. Pennant Phillips, Llandyssul—Telyn Aur Sir Aberteifi. Yr awdwr yw ei fab, y Parch. T. M. Phillips, Middleton. Bydd ynddo bedair-ar-bym- theg o benodau, a Marwnad Gadeiriol gan Brynach. Gwr blaenllaw iawn gyda'r Dduwinyddiaeth Newydd, fel y'i gelwir, yw y Parch. T. Rhondda Williams. Bradford. Blasus iawn yw ei bam- fledyn, "My Ideal Church." ac y mae ei lyfrau eraill yn cynwys llawer o syniadau beiddgar a newydd iawn. Ton bwrpasol iawn i blant ysgol yw "Sir Beniro," y geiriau gan Mr. G. J. Griffith, Ys- gol y Cynghor, Eglwyswrw, a'r gerddoriaeth gan Mr. W. Lloyd Thomas, Glanrhyd. Bydd ei dysgu yn niagu yn y plant serch at eu sir enedigol, a chanmolir hi yn fawr o ran teilyng- dod gan bawb. Addawa Eifionydd, fel arfer, wleddoedd breis- ion yn y "Geninen" am 1SC9. Os ceidw ei ar- fer gellir edrych ymlaen yn obeithiol am ys- grifau gailuog yn dwyn perthynas a Chymru, Cymro, a Chymracg. Dadorchuddiwydd cofgolofn i Ben Bowen, y bardd, yn nghladufa Treorei, beth amser yn ol. Yn. argraffedig ar y maen mae y geiriau:— "Soniodd ormod am Gymru a thragwyddoldeb," —brawddeg wedi ei thynu o'i chyssylltiadau allan o feirniadaeth Iolo Caernarfon ar ei bryddest i Williams Pantycelyn. Rhifyn dwbl swllt fydd rhifyn "Cymru" am Ionawr nesaf, a bydd ynddo bob manylion am Ben Bowen. Mae rhagolygon y misolyn rhag- orol hwn cystal ag erioed,vac nid oes ball ar wladgarwch ac asbri llenyddol Mr. Owen M. Edwards, ei olygydd. Ar y gofgolofn i Tegid, ddadorchuddiwyd yn Nefern, yr haf ddiweddaf, ceir y ge.riau can- lynol:—"Ooffadwriaeth y cyiiawn sydd fendi- gedig." Isod y gorphwys gweddillion marwol y Parch. John Jones, M.A. (Tegid), Offeiriad, Bardd, Ysgolor, a Gwladgarwr Ffyddlawn. Periglor y Plwyf hwn 1842-1852, Prebe-ndwr Ty- ddewi 1S48-1352. Ganwyd Chwefror 10. 1792. Bu farw lai 2, 1352. Cyfùdwyd y gofgolofn hon yn. 1208, pn ei cdmygwyr. Mae deffroad Eisteddfodol drwy yr holl wlad; a chynelir amryw o wyliau pwysig tua'r Nadolig a'r Caim yrna. Dod yn fwyfwy tymreig wna'r hen ssfydliad o hyd, ac nid oes unrhyw arwydd heneiddio arni. Gwna wasanaet-h anmhrisiad- wy i lonyd/liaetji Cvmrvi. Gwyr y cyfarwyuu mai yn Llundain y c-yhkelii' yr Wyl Fawr Genedlaethol y flwyddyn nesaf, a hyny yn Mehefln. Mae y rhaglea yn eyfoethog o destynau. Testyn y Gadair yw "Gwlad y Bryniau," a phwngc y Goron yw "Yr Arglwydd Rhys." Diau y bydd ymgiprys tyn am dan- ynt. Cyrncrai y diweddaf 0. R. Owen, Lerpwl (Glandwr gynt), ddyddordeb mawr mewn bardd- oniaeth, a gallai nyddu englyn ac odli can. Ond gwneud emya oedd ei hoff waith, a gwnaeth un cynwycfawr iawn ychydig amser cyn ei farw. Da fydd gan edmygwyr a chyfeillioa y Parch. Aaron Morgan. Blaenffos, ddeall ei fed yn parotoi cyfrol o farddoniaeth i'r wasg, clan yr enw "Clychau Aaron." Mae efe yn medru cerdded vn ddysgloff yn y caeth a'r rhydd fes. urau, a diau y bydd i'r "Clychau" werthiant mawr. "Llyfr y Cyfarfod Plant," eilw Mr. Wm. George, Criccieth. ar gyfrol sydd yn gasgliad c ddadlcuon ac adroddiadau o'i waith ei hun, a'i ewyi.hr. Mr. Richard Lloyd; ac un dernyn, "Gymru'n Un," gan ci frawd, Mr. Lloyd George, Canghellydd y Trysorlys. Mae'r rhyddiaeth, gan mwyaf, yn nhafodiaeth y Gogledd. "From Village Green to Downing Street sydd fywgraffiad rhagcrol o Mr. Lloyd George, gan y"Parch. J. Hugh Edwards, yn nghyd a phenod arno fel yr Aelod dros Gymru gan Mr. Spencer Leigh Hughes (Sub Rosa). Cawsjm hcfyd gipolwg ar lyfr y Parch. Thomas Morgan, Sciwen, ar yr un gwrthrych, neu fel y gelwir ef yn dra phriodol—"Cymro en. wocaf y byd." Mae darllen hanes y gwron hwn a'i oes ramantus yn sicr o ddeffro uchelgais yn mhQb calon ieuangc. "Anfarv.-oldeb" yw teitl cyfrcl dri-a-chwech y Dr. Moelwyn Hughes, Aberteifi. Ymdry a pwngc ° safbwyntiau lawer; a chan fod Moel- wyn yn Uawn cymaint o athronydd ag ydyw o fardd, bydd y llyfr hwn yn debyg o fod yn waith safonol ar y testyn. Nid yw'r Parch. J. Ossian Davies yn medru pregethu a'i dafed er's blynyddoedd, ond medr wnerd hyny a'i ysgryfell, fel y prawf ei gyfrol "The Day-spiing from on high," a'r un arall, "o,}ld, yet ever naw," y ddwy wedi eylehredeg yn helaeth. Dyrra cnglya Eifion Wyn ar y testyn bardd-;| oaol, "Cwrid," cnillodd y wobr ya Eisteddiod T lTigollen;— Angerdd haf ieuengrwydd yw—y Gwna te, ^Gv. awr tan y serch ydyw; Urdd bonecld ar rudd benyw. Ac lioc-iiwaed balch icehyd byw." "SalJ^au'r Werin," gan "y Bardd at iws ma-lad." ymddangosasant n ddiweddar yn "I lai' Llarar," a gyhoeddir yn fuan yn llyfryn. Yr yw y Parch. T. E. Nicholas, Glais, btodcr ■ Crymmych, Sir Benfro. Un arall o feirdd y Sir hon fwriada gyhooddi cyfrol cyn hir "yw Brynach. Ei thetil fydd, "Y Rhigymwr, a rhigymau eraill." Bydd yn cyn- wys df-ohangerddi, cywyddau, englynion, pryd- destau, tslyacgicn, etc. Ffa.3i-.vr. gytfredin yn ddiweddar yw cyhoeddi cyfrol c> bregsthau gweinidogion yr un enwad mewn Sir. yn nghyd a'u darluniau. -At y rhai oedd ar y maes eisioes, ychwanegiad pwysig yw "Pwlpv.d Annibynol Meirion," dan olygiaeth y Parch. Llewelyn Morgan, Harlech. Esboaiad galluog, newydd, a byw yw eiddo Gwil' a'r Parch. Herbert Morgan, B.A., Llun- dain*'ar raaau o Esaiah. safbwynt yr uwch feirniad yr esbonir yn gUè:, ffres, ac argyhoedd- iadol iawn. "Yr Hon a'r "Xewydd mewn Duwinyddiaeth" yw pwngc cyfiol alluog gan y Parch. D. Adams, B-A., Lerpwl. Mae "Hawen" yn adnabyddus fel meddyliwr beiddgar a diofn. Cymer hon lie wrth ochr "Paul yn ngoleuni'r Iesn," Dadblygiad," etc., llyfrau eraill o'i eiddo. "Udiau Eiiion," g ^ydd gyfrol swllt j o farddoniaeth chwaethus drus ben. Efe hefyd, yw awdwr "Ardal y Cev.ii." llyfr hanes- yddol :ra dyddoroi. Y Parch. Evan Davies, Trefriw. fydd golyg- I ydd y gyfrol fawr o farddoniaeth Tafolog sy'n cael ei pharatoi i'r Wasg. Yr oedd Tafolog yn un o'r beirdd nnvyaf meddylgar Ltgodd Cyrnru. "Gcraiat ac Enid, a chaniadau craill," fydd enw cyfrcl haner coron Machte; yr hon gy- hoeddir ar fyrder. Xi raid iddo yntau wrth ly 111 y i a u c an m ol i a e t h. Mae "leuengctyd Cymru," rcdodd yrfa o ddeng myluedd dan olygiaeth y Parch. D. Silyii Evans, Aberdar. yn cymeryd re:.biant am ych- vdig. Dyma hanes cyhoeddiadau—myn'd a dcd. Nid os bail ar ofal Defym g— "dv. D. James, Treherbert—ysgrifenydd Cviud'-ithas yr Iaith Gymraeg—am blant Cymru. Ei ddarpariaeth ilesaf fydd i blant Penfro,—llyfr at eu gwasan- aeth hwy, gan feirdd Dyfed yn lUg,

[No title]

fet. Ma»tin's Chinch Iheoiogy.

-----.... Educational Neglect…

! The Presentation to Mr.…

The Royal Christmas.

SOCIALISTIC IBKAli,

CLY:l, ER NE;J A , R I %-,…

Advertising

---.--'...f.,p' C i-I R iN…

- ON LLANHOWL PARISH CHURCH,…

Advertising

----------------------.-----------|…

Miss Weston and the Saiiora.

Advertising

CLY:l, ER NE;J A , R I %-,…