m Y GOGLEDD. ... 1 _dO v",1......,u<'O|1880-08-18|Baner ac Amserau Cymru

m Y GOGLEDD. ... 1 _dO v",1......,u<'O

Newyddion

Dyfynnu

Rhannu

m Y GOGLEDD. 1 _dO v",1.u<'O Dydd Mawrth, bu YgoI Snbl)o1101 J" -)'°, MoJyn, Y mae y cyuhnunf SJ wClli ei Sry eu er yr wytbnoo JaS'S yn nghymmydogaeth Y W ydd- grug. „ <<o vn ?scL drwm ar Hant ?"?t?. 'y?ys?dyddM B?thyn wedi ? y fref7mae ysgohon dyddiol hhthyn wedi eu ? fyny dros *jrl»u yr haf ychydig yn gynt nag arfer, gyda chydsyniad y bwrdd ysgol. Cvflenadra ag y dadleuir llawero'i blaid, gan vrfr galluog hefyd, y dyddiau hyn, ydyw yr angen- rheidrwydtl am wneyd ffordd haiarn gul o Wrec- sam i Minera. Byddai yn dda gan gannoedd ei chael, yn ddiau. Cymmerodd amgylchiad mawr y flwyddyn yn ardal Pen-ar-lftg le ddydd lau diweddaf; sef, yr arddangosfa flodau, a'r dawnsfeydd yn yr hwyr. Daeth cannoedd i'r ftyl eleni, fel arfer. Yr oedd y dawnsio yn fwy poblogaidd hyd yn oed na'r blodau eu humin. Cymmeryd pleserdaith i Landudno ydoedd y flurtc a roddodd Ysgolion Sabbothol Methodistiaid Llan- elwy i ddathliad gwyl y canmlwyddiad. Gan iddynt gael diwrnod o'r fath fwyaf dymunoI-dydd Jau diweddaf-mwynhaodd yr,ymbleserwyr eu hunain yn rhagorol. Dydd Gwener diweddaf, bu dau ddosbarth o Ys- gol Sabbothol y Methodistiaid yn y Capel Mawr, Dinbych hefyd yn mwynhau diwmod o bleser yn awelon iaeh y mynydd yn nghymmydogaeth y Bryntrillyn. Dosbarthiadau y Mri. George Jones, coal merchant, a David Williams, y Fron, oeddynt. Cawsant ddiwrnod braf, ae ymdaith ddiddan. Y Sabbath diweddaf, bu erïwr tref Rhuthyn, Mr. William Davies, farw yn sydyn ac annisgwyliadwy iawn. Yr oedd efe allan yn yr heol y dydd Gwener blaenorol, ac yn ymddangos yn mwynhau iechyd fel arfer a'r diwmod hwnw, hefyd, yr oedd cynghor y dref yn gwneyd rhyw gywwpjut o chwanegiad at ei gyflog. Chwith iawn yw colli cymmeriadau ad- nabvddus a chyhoeddus o dref. Ychydig ddyddiau yn 01, Uwyddodd dyn oedd dan bennyd y gyfraith i ddiangc o garchar Rhuthyn. Ar hyd ysgol oedd wedi ei gadael gan ryw weithwyr heb neb yn ei gwylio y diangodd y gwalch. Dran- oeth y daliwyd ef. Nid oedd wedi myned yn bell o'r gymmydogaeth, y mae yn ymddangos. Byddai hanes diangfiiau o garcharau Cymru yn rhwym o fod yn bennod ddyddorol iawn, yr ydym yn IIwyr gredu. Mewn festri a gynnaliwyd yn Gwyddelwern, y nos o'r blaen, cymmerwyd pwngc deddfau iechyd yn eu cyssylltiad neillduol a'r pentref hwnw o dan ystyriaeth. Wedi cryn lawer o siarad, daethpwyd yn lied unfrydol o'r diwedd i'r penderfyniad mai yr hyn y dylid ei wneyd oedd agor drfiu fawr trwy ganol y pentref; ae mai ar dre-ddegwm yj Cwm yr oedd y draul i ddisgyn. TKAWSFVXYDD.—Ymwelwyd ft'r lie uohod ar y 4ydd cyfisol gan swyddog o'r Llythyrdy Oyffredinol, pryd y gwnaed y Llythyrdy yn Aloney Order Ojftcdy lie y sefydlwyd "Bane Cynnilo," yr hyn sydd yn gyfleusdra pwysig i'r preswylwyr. Yr ydym yn ddyledus yn gwbl am y cyfleusderau hyn i S, Holland, Ysw., A. S., yr hwn yn garedig a gyflwyn- odd ddeiseb y plwyfolion i'r Post Feistr Cyffredinol. -C. DINBYCH.—Llimjddiant hvodov yn America. Mewn llythyr cyfnnachol a dderbyniwyd ddydd Sadwrn diweddaf o tnol Dalaethau yr America, gan wraig o'r dref hon, dywedir mai brodor o Ddin- bych sydd wedi ei ddewis yn apothecari i un o brif feddygdai dinas New York, yr hon sydd yn swydd o bwysigrwydd a chyfrifoldeb mawr. Y gwr yr ydym yn cyfeirio ato ydyw r. Thomas J. Jones, mab i Mr. Isaac Jones, ac wyr i'r diweddar Mr. John Melling, enw yr hwn a gedwir yn fyw yn un o heolydd y dref, sef "Lon Melling." YR ABEKMAW. —Boddiad gweinidog ?/r e/engyl wrth ymdrochi.—Ychydig ddyddiau yn ol, boddodd y Parch. S. Fiddian, gweinidog perthynol j'r Wesley- aid yn Birmingham, wrth ymdroehi yn yr Aber- maw, lie yr oedd efe ar ymweliad er's ysbaid. Yn y trengholiad a gynnaliwyd ar y corph dywedwyd mai cael ymosodiad o'r parlys a wnaeth y trangced- ig, tra yr oedd efe yn y dwfr, ac mai i hyny yr oedd ei farwolaeth i'w phriodoli. Nid oedd y man yr ymdrochai ynddo yn cael ei ystyricd yn lie peryglus o gwbl. Dycliwelwyd dedfryd o "Farwol- aeth Ddamweiniol." BBHOBOTH, LLANFA-ELOG.-Cyniialiodd yr eglwys uchod ei ehyfarfod blynyddol eleni ar y lOfed a'r 1 leg eyfisol. Pregethwyd ynddo o dan arddeliad mawr i gynnulleidfaoedd lliosog gan y Parclm. M. D. Jones, Bala; D. Evans, Pentre, Cwmrhondda; a D. Rees, Capel Mawr. Cynnaliodd yr eglwys hon eleni fel arfer gyfarfodydd i weddio am wenau yr Arglwydd ar y cyfarfod, a cliafodd ei dymimiad. A chredu yr ydym na ddylai yr un eglwys alw am gyfarfod mawr neu gymmanfa, heb alw i ddechreu am yr Ysbryd Glan i'w cymmhwyso atynt.- Unocdd yno. BWCLE.—Tyttdeb.—Y mae yn ddiammheu ei fod yn hysbys i liaws o ddarllenwyr y FASEII fod y Parch. R. Lloyd-yr hwn fu yn gweinidogaethu fwyaf yn mhlith y Saeson-wedi ymadael i Beau- maris a thra y bu yma, ennillodd serch a chariad lawer, fel y penderfyiiodd eigyteillion naciiaityne(i ymaith heb iddynt gael dangos eu teimlad o barch tuag ato; a chasglwyd yn mhlith eu hunain ddigon o arian er prynu marble time piece hardd. Gynnaliwyd cyfarfod, wythnos i nos Lun diweddaf, i gyflwyno y rhodd. Dewiswyd Mr. Thomas Jones-prif feistr y Bwrdd Ysgol-at y gorchwyl hwn, yr hyn a wnaeth mewn modd deheuig. Cafwyd anerch- iadau gan Mr. Edward Hopwood, Mr. Abraham Hopwood, Mr. Joseph Roberts, ae eraill, aehafwyd cyfarfod dyddorol. Hir oes i Mr. Lloyd i droi yn y eylch pwysig ag y mae ynddo, ydyw gwir ddy- muniad—T. D MAOTIYNLM!TII.—"Hynod, 08 givi),Ai tybed fod sail i'r cyhuddiad a ddygir gan un newyddiadnr Seisnig yn erbyn Bwrdd Ysgol Machynlleth? Y mae y papyryn hwn yn fynych yn arfer dyweyd pethau gyda'r fath bendantrwydd anfiaeledig a dibetrus fel yr ydys yn y fan yn cael ein temtio i'w ammheu am agos bob peth a ddywedir ganddo. Y cyhuddiad yn erbyn y bwrdd ysgol dan sylw ydyw, fod gollyngdod i mewn i'r ysgolion dyddiol yn cael ei wrthod i blant pobl dlodion, ac yna eu ihieni yn cael eu horlyn o linen yr ynadon am absennoldeb eu plant o'r ysgolion-ië, y plant y gwrthodwyd iddynt gael dyfod i mewn! Fel rheawni dros hyny, dywedir y gofynir tal yn mlaen law am chwarter gan y plant; pan na bydd y tftl yn cael ei wneyd, troir hwy adrof; yna cospir eu rhiaint a gweithrediadau eyfreithiol am na bydueni yn yr yagol. Hyd nes y cawn ryw gaclarnhiid pellach'i'r ystori ryfcdd hon, gwrtliodwn gredu fod nifer o foneddigion parchus fel sydd yn cyfansodoi y bwrdd hwn yn gwcithredu nid yn imig mor anghyssou ond g.yda'r fath greulondeb. Y mae y peth yn ymddangos i ni yn y wedd hon a.rno yn un afresymol hollol. Diohon fod yn y gymmydogaeth rywun a fydd mor liynaws a tliaflu goleu i ni ar y pwngc, y naill ffordd neu y llall. LLANELWY.—Hfesur y Owningoil a'r Tsg>ijar»°g- ad.-Oni bae i(hlo gael ei attal gan ryw amgylcli- iadau anorfod i ddyfod i gyfarfod diweddaf bwrrtd gwarcheidwaid Llanelwy mewn pryd, dywecloctii Mr. John Roberts, Geinas, Bodffari, wrth gyloJ- nryohiolwyr y wasg ei fod ef wedi penderfynu cyn- nyo- ar fod y bwrdd yn pasio pleidlais o gefnogaetii i'r mesur sydd gan y Llywodraeth yn aivr o aaeni) y Cyffredin ar y cwningod a'r ysgyfarnogod. ys- tyria vr amaethwr protiadol a enwyd fod y mesur hwn yn un rhagorol ac angenrheidiol yn mhob ys- tyr; ao hyd y gall efe weled, nid oes yn ei ddarpar- iaethau ddim ag y dylai neb ei wrthwynebu. Mesur yn rhoddi amdaiffyniad i'r tenant rhag meistnaia gor-wangcus ydyw, arhai wedi gosod eubrydaror- fagu helwriaeth. Y mae yn bur debyg, model bynag, y buasai y tirfeddiannwyr Torïaidd sydd yn aelodau o'r bwrdd yn ymladd yn galed yn erbyn cynnygiad Mr. Roberts. WELK yn canlyn englynion campus o eiddo y prif-fardd Hwfa MDn, i'r diweddar Mr. Hugh Roberts, gynt gyasodydd o swyddfa y FANER, ond yr hwn a dreuliodd flynyddoedd olaf ei fywyd yn swyddfa U'arian y Gweithiwr, Aberdar: HUGH ROBERTS hawddgar wybu-wyddorion Hen gerddarwest Cymru; Synodd, ac hudodd yn gu Dde a Gwynedd a'i ganu. Ond y llangc ifangc wyfodd—a'i delyn Hudoluii a grogodd; I ffwrdd trwy angau y ffodd, Ar ei ol Cymru wylodd. RniWABOv.—Camgymmeriad y pvjyllgor addysg. —Cafwyd cryn ddigrifwch yn nghyfarfod diweddaf bwrdd vsgol y lie hwn yngiyn a darllemad llytliyi oddi wrth y pwyllgor addysg. Yn y llythyr hwnw, dywedai y.pwyllgor fod 27s. 6c. yn ormod o rodd- ion y Llywodraeth wedi digwydd cael euhanfon l r bwrdd ar ol yr arholiadau diweddar ar yr ysgolion y swm, bid siwr, wedi ei anfon mewn amryfusedd, ac mai newydd gael ei ddarganfod oedd y eamgym- meriad; gan ddymuno, yn mhellach, ar y bwrdd I fod mor hvnaws ag anfon yr arian yn ol mor fuan ag y byddo mod d.- ;,Yr oedd dal y gwJr mawr yn Lluudain wedi tripio fel hyn yn trethu peiriannau cliwerthinyddol rhai o'r aelodau yn anwedd. Er's talm ni chyfarfyddasant a pheth mwy doniol. Cym- merai y Parch. Thomas Jones olwg fwy difrifol ar bethau, modd bynag. Na, na, ebai ficer Rhiwabon, eu "lank out" hwy eu hunain ydyw eu camgym- meriadau gadewch iddynt; y maent yn gallu bod yn eithaf "sharp" gyda chamgymmeriadau pobl ereill. Dylent gael dysgu gwers i fod dipyn yn fwy gofalus eu hunain yn y dyfodol. Ond penderfynu anfon yr arian a wnaeth y bwrdd, pa fodd bynag. Gobeithio, yr un pryd, y caiff yr arglwyddi Llun- deinig wybod'am y digrifweh calonog a gafodd y bwrdd ar eu traul, ae yn enwedig am sylwadau cyrhaeddgar y ficer, canys gwnai hyny les mawr iddynt. 1 PEFRHYNDEUDRAETlI. Darnwain erchjll. Dydd Sadwrn, cyn y diweddaf, digwyddodd dam- wain o'r fath fwyaf erchyll yn ngorsaf y ffordd haiarn yn y lie hwn, trwy ba un y cyfarfyddodd bachgen ieuangc a'i farwolaeth mewn dull gwir ar- swydus. Yn ymyl y tren nwyddau oedd i adael yr orsaf am hanner awr wedi tri o'r gloch yn y pryd- nawn, yr oedd amryw o blant y dref yn chwareu er's peth amser. Pan oedd y tren ar gychwyn, pa fodd bynag, neidiodd nn o honynt—Henry Jones, yr hwn oedd tuag un mlwydd ar ddeg oed—mewn ewrhydri nwyfus ac anturiaethus ar un o'r gwageni; ac ymaith ag ef. Wedi cael ei gludo ar y wagen am beth pellder, cfe a amcauodd ddyfod i lawr Wrth gwrs, nid oedd y gyriedydd wedi ei weled, nac yn gwybod dim am dano. Pa fodd bynag, yi oedd y tren erbyn hyny yn myned yn lied gyffym, a'r canlyniad i'w ymgais yntau i ddyfod i lawr tu cwympo dan y gerbydres. Aeth amryw o r olwyn- ion drosto, gan ddryllio ei gorph yn y modd mwyaf erchyll. Yr oedd y pen ao un fraich wedi eu gwa. hanu yn llytkyrenol oddi wrth ei gorph Gwaedd- odd y plant y foment y gwelsaut y trychineb truen- us a ddigwyddasai i'w cyfoed. Gwelwyd y ddam- wain hefyd gan ryw ddyn a ddigwyddai fod yn ym- yl. Tarawyd yr holl gymmydogaeth gan ddychryn pan wnaed diwedd alaethua y byclian yn hysbys. Yn y trengholiad a gynnaliwyd ar y eorph, dy- chwelwyd rheithfarn o farwolaeth ddamweiniol.

Y DEHEU.I

Newyddion

Dyfynnu

Rhannu

Y DEHEU. I Y mae Rhyddfaswniaid Aberdar wedi agor eu neuadd newydd hardd a ehytieus, er yr wythnos ddiweddaf. Dautrosodd trigo'ion Mountain Ash lawenydd anarferol pan y daetli mab Arglwydd Aberdar adref o'i daith briodasol. Y mae pysgodyn lied ddyeithrol—y tretroden pen- nantic-wedi ei ddal yn ddiweddar yn Saunders- foot, sir Benfro a mawr oedd yr edrych a r craffu arno. Nid yw Bwrdd Ysgol Pontardulaia etto wedi I gallu gwneyd ei feddwl i fyny ar ei ddeddfau lleol. Yn y cyfarfod nesaf y disgwylia fod yn abl gwneyd hyny. Ehoddi ei fedydd i rai ugeiniau o oianx a pnooi mewn oed oedd y prif waith eglwysi^g a gynawn- wyd gan Esgob LIandaf, yr wythnos ddiweddaf. Dywedir fod Eglwysyddiaeth ynennill tir yn gyflym o fewn yr esgobaeth". Ymddengys fod eyfartaledd rhif y marwolaethau yn uchel iawn yn ystod y mis diweddaf yn Aber- afon. Y scarlet fever a'r frech goch ydoedd yr achos o hyn, dybygid. Da genym ddeall fod yr heintiau peryglus hyny yn graddol ddiflanu oddi yuo. Cynnaliodd Ymneillduwyr Aberhonddu wyl can- mlwyddiad yr Ysgol Sabbothol ddydd Mercher diweddaf. Bernir nad oedd llai na thri chant ar ddeg yn eistedd wrth y byrddau i fwynhau gwledd yr wyl. Gresyn na fuasai mold cael yr Eglwyswyr i ymuno yn y dathliad. Bydd yn deIa gan gyfeiltionMr. Benjamin Evans mab y Parch. Benjamin Evans, gweinidog y Bed- yddwyr yn Nghastellnedd, ddeall ei fod wedi pasio yn lhvyddiamius trwy arholiad y gymdeithas ffer" yllol a gynnaliwyd yn Nghaerodor ychydig amser yn 0]; ac eiddunwn iddo lwyddiant mwy fyth yn y dyfodol. LLAXDRIMDOIX— Eisteddfod.—YI wythnos ddi- weddaf, cynnaliwyd eisteddfod dra lIewyrehus yn Llandrindod, dan lywyddiaeth Mr. Evans-Williams, !yr A, ?g. dros y bwrdeisdrefi, yn yr ^yr' Ar y gerddoriaeth yn benaf, os nad yn uni0, J ?t?yn .myn'd." Os nad ydym yn eamgymmeryd, y mae vn arfer yn Nynyddol cynnaieise? ° ?, Llandrindod tua'r pryd hwn o l tt«T y sef, pan fo yno Jawer o ddyeithnaid. Adfywiad graddol ac arafaidd, end sicr, yr ydym yn?o Sio.?ydd yn nodweddu S?'?ht? gIt" h?rn, ac a!can y Deheudir, yn yr wythnosau hy Y maer?ur portHadd Castellnedd erbyn hyn wedi ei ddarllen y drydedd waith yn Nh? Y Cyff. red in. Yn ol y rhagolygon presennol, gwmsi eyf- raith 0 hono eyn dadgorphoriad Y senedd. y S yJi dda genym wybod teth yw ei natur ai amean. ??'d Mercher diweddaf, cwympodd baehgenyn 0 dan olwynion tryciau trC?D yn llw'vtho? ar Imell y Great ifre-itern yn Nglyn Ebbwy, a ef liniongyrehol. Yr oeeld ei gorph wed1 01 falurlO mewn modd arswydns iawn. Pasiodd Undeb y Bedyddwyr Cymreig, yr hwn a gynnaliwyd yn Ngbaerdydd yr wythnos ddiwedd- af bleidlais gynnhes 0 ?: ?tteidIaisgyMhes presennol. Yr oedd y eMad £ £$ £ £ y rpenderfyn;ad hwn ?r bron y Ty, yr dym yn deaH. asio (I Cymdeithasfa Methodistiaid y n- dir, a gynnaliwyd yr wythnos ddiweddaf, yki nhref Aberystwyth, bleidlais o gydymdeimlad a Mr. Gladstone yn ei waeledd presennol. Bydd yn ?ficta gan y gwron glywed fod ei gyfeillion yn Nghymru yn cofio fel hyn am dano. Y Parch. David Saunders, Abertawe, sydd wedi ei ddewis, trwy fwyafrif mawr ac anrhydeddus iawn yn gyrnmedrolwr Cymdeithasfa Methodist. iaid y Deheudir am y flwyddyn ddyfodol; a phwy cymmhwysach y galIasai y brodyr ei ddewis i'r brif lywyddiaeth? Caffed y gwr parchedig flwyddyn ddedwydd yn y gadair. Nos Lun, cyn y diweddaf, tarawodd y llestv Anne Davies, o'r Ceinewydd, yn ddisymmwth yn erbyn craig, a suddodd yn umongyrchol. Achub- wyd pawb o'r rhai oedd ar ei bwrdd. Yn y pendeheuol i St. Bride's Bay y bu hyn. Yn ol fel yr ydym yn deall, y llanw a gariodd y llestr ymaith. MELINBWR. —Etholiad y Bwrdd Ysgol.—Dydd, yr etholiad oedd y 13eg o'r mis hwn, pryd yr oedd chwech o ymgeiswjr ar y maes. Ar derfyn yr etholiad, safent fel y canlyn :-Dr. Evan Rowlanda, Goginan-219; Mr. John Mason, Geiallt-210; Mr. James Edwards, Blaendyffryn-201 Mr. James Evans, Troedrhiwlwba-128; Parch. David Morgans, Maesbangor Mill—111 Mr. Henry Morgans, Broneirion-75. Y pump cyntaf sydd i fod ar y hwiAi.Gohehgdd. LLANTRISANT.—Gftyl y Canmhoyddiad^-—DyA& Mawrth diweddaf, bu earedigion yr Ysgol Sabboth- ol yn dathlu ei chanmlwyddiad, yn y lie uchod. Bernir y rhifai yr Ymneillduwyr tua dwy M, a'r Eglwvswyr dri chant a hanner. Nid ydym yn cymmeryd neb i mewn i'r cyfrif hwn ond y rhai a gymmerasant ran yn y gweithrediadau. Rhitai yr cdrychwyr lawer yn chwaneg. Cynnaliwyd cyfar- fodydd cyhoeddus poblogaidd iawn ganddynt, y naill mewn maes ger llaw y drellan, dan lywydd- iaeth Mr. Gwilym Williams, ynad eyflogedig y dosbarth—g«T ag y mae ei glod yn uchel trwy yr holl ardaloedd hyn a'r lleill yn yr Ysgol Oenedl- aethol. Buont yn gwledcfe ar de a bara brith hefyd, ac yn gorymdeithio trwy heolydd y pentref, lihwng pob peth, profwyd fod yr Ysgol Sabbothol yn allu cryf yn y rhan hon o'r wlad. rf einiler mwy fyth o'i nerth yn y dyfodol. C-ILC.FRv,A,N. -ilfar?volaelit sydyn ifcer y plwyfi— ATos Sabbath diweddaf, bu farw y Parch. Thomas Charles, ficer Cilgerran, yn dra annisgwyliadwy, mewn canlyniad i ddrylliad un o'i waedlestri. Gymmerasai ei ran fel arfer yn y gwasanacth crof- yddol yn eglwys y plwyf, ac yna dychwelodd adref. Risteddodd i lawr ar gadair, gan deimlo yn ei gyn- iiefin iechyd, ac yn lion a siriol fel arfer. Ond YI1 wwbl ddirybudd, welc ei waed yn dechreu ffrydio JUan o'i enau fel afan lifeiriol; a chyn ei bod yn bossibl i'r meddyg a gyrchwyd yn ddioed ato gyr- haedd y t, yr oedd y gwr parchedig wedi marw. Testyn ei bregeth yn yr eglwys y noson hono oedd Byddwch chwithau barod, canys yn yr awr ni thybioch y daw Mab y dyn." Dewisodd y testyn hwn, y mae yn ymddangos, er mwyn cael mantais i avfeirio at y ddamwaiii ofidus ac angeuol y cyfar- fyddasai dyn o'r ardal a hi y dydd lau blaenorol. Byehan a feddyliai pa mor agos oedd y dyfodiad ;tto ef ei hun. Daliwyd y gymmydogaeth gan fraw r' plirudd-der pan aeth y newydd am ci farwolaeth allan. ATHROFA LLANYMDDYERI.— Dydd Mercher diw- eddaf, daeth Dr. Harper, Coleg lesn, Rhydychain, i ddosbarthu y gwobrwyon ar ol yr arholiad blyn- yddol yn yr athrofa uchod. Yr arholwyr oeddynt y Profleswr John Rhys, M. A., a'r Parch. D. Thoma, ,,I. A,, y ddau o Rydychain. Yn yr leitnoeddclas- urol (classics), saif D. M. Jones yn ben; mewn mesuroniaeth (mathematics), M. S. David; ac yn y gwybodaehau celfyddydol (sciences), M. Evans. Y mae y ffaith fad dau o'r tri phrif ysgolhaig yma yn feibioni Ymneillduwyr yn dirymu y gredo gyfi- redinol fod yr athrofa hon yn un enwadol. Hefyd, l'hoddodd y Wir Anrhydeddus Arglwyddcs Llan- ofer wobrwyon ardderchog am wybodaeth yn yr iaith Gymraeg. Y beirmad ydoedd y Parch. T. Itowlands, Rhuddlan, awdwr y Welsh Gramma). Am y cyfieithiad i'r Gymraeg ar fesur cywydd o anerchiad Andromache i Hector, Iliad Homer; "wobr, 3p. M. Evans. Cyfieithiad i'r Gymraeg o ddarn o Hamlet Shakespeare; gwobr, 2p. 10s. M. Evans. Grammadeg Gymraeg, dosbarth blaen- af • gwobr, I)) 5q.; M. Evans; ail ddosbarth; •iwobr 1? 5.3. ?.B oberts. Rhoddwyd ail a t't?ddwobr yn y ddau ddosbarth. Cawsom S ?r wrt? wrandaw Dr. Harper yu smrad ar addysg yn Nghymru lr oedd yn gwnentnr ei oren e' dwyn hyny oddi amgyleh yn f wy effeith- iol.-Gohebii(ld, ADDYSG U?HBADDOL YN NnHYMRu.-Awgí'ym am Gynnadledd Thradct f yn v ioni, yn ddiau, yw fod ^8 n y dyddiau hyn yn derbyn sylw ae Yn cael ystynaet nid vn unig cvrph cyhoeddns gwladol, end y cyt uutyimmg?yp"? eu prif c'ynMdtMM?u yn ogystal. Enghraifft neil/duol ar hyn ydyw y dra- fodaeth ragorol a a fu ar y mater yn un o ? '?,yfal,fodydd blyjLi3-cldol tTrL(leb y Bedyddwyr yn riii yr u-vthnos ddiweddaf. W edi i r pwngc gad ei Irin, ol a blaen, yn ei holl gyssylit. iadau wnderfynwyd anfon cenadwri at holl en. wadauYmneiUduol Cymru i'w gwahodd i gnnal cynnadledd gyffredinol ar y pwngc. Yn y gyn- naclh dd hono ceid pennodi pwy Igor i dynu allan ?roddiadaryrhyny dymnnai yr Ymncilduwyr weM y Dy?draeth yn ci wneyd gyda golwg ar .ddvJ uwchrad,¡ol Tywywgacth Cymn, Yr ydimya gobeithio y cerir y meddyIddryeh hwn i weithr.di?d. Gan y bydd y mater yn dyfod dan ystyriaeth y Weinyddiaeth yu ystod y misoedd nesaf, gwelir nad oes amser 1 w goili. ABERSYCHAN.— Damwain ddifrifol ar y f!Ù¡'rI'¡ haiarn Digwyddodd damwain dflst lawn yn Abersychan ddydd Mercher diweddaf. Vroedd bachgenyu o'r enw Davies Y" (lilyn ei orchwyl arferol o rifo y tryciau ar lmell ffordd hamm y Great, Western, pan y cwympodd yn ddamweuuol dan-vr olwynion, amryw o ba rai a aethant dros ei goesau, gan eu dryllio yn arswydns au gwahaim yn mron yn llwyr oddi wrth ei gorph. lorodd y meddvg y ddau aelod ymaith gyda, mndr mawr, ond metliodd y dioddefydd ieuangc a dal o dan yr oruchwyliaeth. Bu farw yn fuan wedi i r meddyg fyned ymaith. Diau mai y wers sydd i w dysgu oddi wrth yr amgylchiad hwn, fel ugemiauo i Haen yw fod eynnefindra a. pherygl yn gwneyd pobl yn esgeulus a diofal. LLANITON, CE,REDIGIO. Dwfr —ond pa fath ddivfi-?-Yehydi. ad(ly(ldiau yn ol cynnaliwyd cyf. arfod cyhoeddus yn Llannon, Ceredigion, i ystyr. ied y cwestiwn a ydyw y pentref hwnw yn cael ei gyflenwi yn briodol H dwfr cyfaddas I w yfed ylyl. ddensys fod gwahanol farnau yn ffynu ar y mater yn mysg y rhal oedd yn bresennol. Crerlai rhai nad oedd angen o gwbl myned i uurhyw gftst, gan fod yn y ddwy afon sydd yn rhedeg ger llaw gvf. lawnder dihysbydd yn mron o ddwfr. Kid nedd yno neb yn cwyno o herwydd diffyg yn y cyrten- wad ei ansawdd oedd yn ammheus. Y stvriai y mwyafrif nad yw yr hyn a geir yn y ddwy afon yn gyfaddas at wasanaeth teulu o gwbl; ac o herwydd hyny, mai eu dyledswydd fel treflanwyr y(loedd gwario swm rhesymol o arian er cael dwfr glan ac iachus at eu hangenrheidiau. 0 herwydd yr am. rywiaeth barn oedd yn ffynu, gohiriwyd y cyfarfod hyd ddeehreu y mis nesaf, heb ddyfod i unrhyw benderfyniad. CWMXANTDDU.—Ysgrubliaid ddyddiau lawer fob fymd.—Yn ystod y gwlawogydd mawrion diwedd. ar, daeth y dwfr yn llifeiriant mawr i mewn i un o byllau gW Cwmnantddu, sir Fynwy. Cwmni mawr a chyfoethog Glyn Ebbwy ydyw perchenogion y gwaith hwn, yr ydym yn deaU. Ltwyddodd y gweithwyr oil i ddiangc o'r lie, ond cafodd dau geffyl ac asyn eu gadael ar ol. Gwnaed pob brys oedd yn bossibl i glirio y dwfr allan o'r gwaith ond methwyd a chwblhau y dasg am un niwrnod ar ddeg, er gweithio yn egniol. Erbyn hyny, wrth gwrs, nid oedd neb yn disgwyl cael gweled y tri anifail yn fyw. Ond er syndod dirfawr iddynt 011. pan aethpwyd i'r ystablau yr oeddynt eill trioedd yn lied fyw, ond wedi eu darostwng, fel y gallwid disgwyl, gan eu newyn i gyflwr truenus i'r eithaf. Yn angherdd eu cythlwng, yr oeddynt wedi myned i gnoi hyd tyn oed coed eu presebau. Gwnaed pob peta oedd yn ddichonadwy i'w hym. geleddu ac yn ol pob golwg, (tenant yn fuan etto yn wasanaethgar megys cynt. Gellir bod yn bur sicr mai nid gwirfoddol oedd ympryd y Tannor- iaid hyn. CAERTVRvmv.—Casglu treth y Bwrdd Y^jol — Er's peth amser, y mae cynghor trefol Caerfjrddin wedi bod mewn cryn benbleth yn ceisio penderfynu y cwestiwn syml, pa un oreu a fyddai casglu treth y bwrdd ysgol ar waban i'r holl dretbi eraill, modd y gwelai pawb y draul oedd yn myned at gynnal addysg yn y dref, ynte ei chynnwys yn y dreth iryffredmol. Llwyddwyd i feistroli y cwestiwn yn y cyfarfod diweddaf, pa fodd bydvg I- ar pender. fyniad (annoeth yn ein bryd ni) y daethpwyd iddo ydoedd gadael i'r trethdalwyr wybod pa faint yw addysg 0 faioh arnynt; hyny yw, easgln y diet arwahan. Wrth gwrs, bydd hyn yn rhwym o ureu rhagfarn cryf yn meddyliau llawc.oedd at y bwrdd, o herwydd yr hyn a alwant yn wastratl. Ond yr hyn sydd yn ymddangos yn dra hynod i ni ydyw, i'r cynghor ddyfod i'r penderfymad hwn tra yr oedd yr ysgrifenydd yn tystio mai ammlicns iawn ganddo ef ydoedd ii goddeto 0 gwbt. vn 01 y ?vfmith, oedd y duU hwn o gasgh: treth Nid oes genym ond un ffaith chwanc?l 1 w ).odi ynglfn a'r mater hwn sef, fod pob aelod oedd yn bresennol, ond un, wedi pleidleisio 1 r casgliad gari ei wneyd ar wahan. Os profir ei fod yn groes i gyfraith, pa fodd bynag, bydd yr henadur Iho™ yn sicr o deimlo yn falch iddo fod yn eitlniad i » frodyr am y tro.

RHYL.

Newyddion

Dyfynnu

Rhannu

RHYL. Y DYDD o'r blaen, yr oedd Ilenyddiaeth a chordtioi* iaeth yn ymafrafaelio yma. Y mae dyn o'r caff Dobson yn gwerthu llyfrau trwy arwerthiad mown ystafell cang ar y Pamde; ac er's peth amser y mae mintai o Negroaid yn canu ar yr bcolydf. Nid yw Dobson ar y telerau goreu ag un o 1 gym- mydogesau, a dywedir i hono gael gan y dYlJion duon ddyfod a chwareu 0 flaen ei t?, er mpn tynu y bobl allan o ystafell Dobson pan yr oedd etc yn gwerthu. Felly fu, ond yr oedd Dobson i fyny it hwy. Y mae ganddo gloch drom i alw ewsmcr- iaid; a beth wnaeth oud dyfod a hono allan, chanu yn uchel, nes llwyr foddi Ilais y caritonon Aeth un o'r rhai hyny at yr arwerthwr, arho Mod ddyrnod iddo ef a'i frawd. Am yr Y'°'' ?? gwysiwyd ef ger bron yr ynadon ddyùd Iau, !Ie y cafodd ei ddirwyo i swllt am y dyrnod er, ?_? y?? iai yr ynadon fod yr ymosodydd wedi ctel ei ?bio. focio. Dydd Sul diweddaf, yn mhlith pregethwyr yn y dref yr oedd Dr. Puncheon, y tsle>_j' enwog, a'r Parch. D. C, Edwards, 0 Goleg ystwyth. Y yn y dref yu j¡vnozl ystwytlt r Y« pob^ddoldyyn y dref yj^V^ l1eg. Y n1ae yn beth syndod fod cyn lleic,lo '.fymry, mewn eymmhariaeth i'r Saeson, yn yUl- Y mae y Mri. Amos, Bl'os, cyhoeddwyr Y Gin/liediidd, wedi cael eu traddcdi i seMt c. prawf yn y frawdlys ar y cyhuddiad o atliro(li O?? o'r enw J. M. Stanley, yn eu newyddiadur. try y cyhuddiad hwn allan yn athrod ))'(I yn lIMvn bryd i bob ysgrifenydd wylio pa be.h ysgrifena.

Papurau Newydd Cymru

Baner ac Amserau Cymru

5 erthygl ar y dudalen hon