Baner ac Amserau Cymru

Nos Wener diweddaf, yr oedd dychryn mawr yn ffynu yn nghymmydogaeth heol Nile, West Holborn, South Shields, o herwydd fod y tan tan-ddaearol wedi tori allan etto. Yr osdtllloriau un ty, yr hwn oedd yn flaenorol yn wag, yn fflamau, a bygythiai y tan ddin- ystrio yr holl adeilad. Cymmerwyd mes- urau i ddarostwng y tin, ac i'w attal rhag ymledu. Y mae y rhan fwyaf o'r tai yn heol JSile wedi eu gadael, ac yn eu plith y mae dau dafarndy, y rhai sydd mewn sefyllfa ad- feiliedig trwy weithrediad y tan tan-ddaearol, yr hwn sydd yn awr yn llosgi er's o ddeutu pedair blynedd.

« ——————— Y mae Mr. W. E. FORSTER wedi rhoddi rhybudd o'i fwriad i gynnyg gwelliant mewn pwyllgor ar y 7fed adran o'r Mesur Addysg yn rhoddi deffiniad e-glurach o ddyledswydd rhieni i ddarparu addysg elfenol i'w plant, ac yn enwedig i sicrhau fod i blant o dan ddeg oed, y rhai a attelir gan y Mesur rhag myned i weithio, gael eu hanfon i ysgol. »

Y mae yr hysbysiad fod Cymdeithas Gof- restrol Sir Gaernarfon wedi syrthio i ddyled wedi ein taraw a gradd o syndod. Nis gall dyled lai na bod yn rhwystr mawr i'w gweith- rediadau. Beth ydyw yr achos o hyn, nis gwyddom. Rhaid fod rhyw ddiofalwch neu farweidd-dra mawr yn rhywle. Yn sicr, fe ddylai y Rhyddfrydwyr ddangos mwy o ofal na hyn am eu manteision, ac anfon eu tan ysgrifiadau i mewn yn ddioed i symmud ymaith y gwarth hwn. Yr ydym yn deall fod Mr. DARBISHIRE, o Baladeulyn, Nantlle, yn addaw, ar yr am mod fod i'r ddyled gael ei thalu, y bydd iddo ef ymgymmeryd a thalu holl gostau y cofrestriad am y flwyddyn hon, yr hyn a gyrhaedda i rai cannoedd o bunnau. Dylai y Rhyddfrydwyr, nid yn unig dderbyn y cynnygiad hwn, ond ei dderbyn gyda diolchgarwch. Nid yw y ddyled ond bechan, a chydag ychydig o ffyddlondeb ceid ymwared o honi. Ond cofier fod yn rhaid gweithio yn ddioed. Y mae amser y cofrestriad ger llaw. Onid Rhyddfrydwyr ydyw corph mawr chwarelwyr sir Gaernarfon t ac y maent yn awr yn cael cyflogau mor dda fel y gallai pob un o honynt anfon rhyw swm bychan at ddi- leu y ddyled. Nid ydyw ond ofer disgwyl y rhyddheir y sir o grafangau Toryaeth heb ofalu yn fanwl am y cofrestriad. Yr ydym yn hyderu y gofala yr awdurdodau Rhydd- frydig yn holl siroedd a bwrdeisdrefi y Dy- wysogaeth mewn pryd am hyn.

Y Inae gwagle wedi ei greu yn Nhy y Cyffiedin.diydd Sadwfn diweddaf, trwy farw- olaeth Syr JOHS HENRY SCOUKFIKLD, Barwaig, yr hwn cedd yn eistedd dros air Benfro Toryad yiloedd o ran ei egwyddor- ion gwleidyddol, ond ei fod yn proffesu ei fod yn Doryad-Rhyddfrydig. Ond nid oedd ond proffes wig. Nid oedd ei blaidleisisu yn Nhý y Cyffredin yn profi gwirionedd ei broffes. Y pwnge y dylai y Rhyddfrydwyr ei ystyried yn ddifiifol iyn awr ydyw dewis ymgeisydd gwir Ryddfrydig i ymgeisio am yr eisteddle wig. Hyderwn na byddaut mor ddiofal am eu hegwyddorion a gadael i'r Toryaid ddychwelyd eu hymgeisydd yn ddi- wi-tliwynebiad. Byddai y fitth ddiofalwch yn warth iddynt Dylent gofio yr esampl rgorol a roddwyd iddynt gan Ryddfrydwyr Sir i ryohoiniog. Yr ydym yn gobeithio y chwiliant am ymgeisydd teilwng, ac y cyd- weithiant yn egnïol drosto, gan arfer pob moddion cyfreithlawn er sicrhau ei ddychwel- iad. Os gweithiant fel y dylent wneyd, nid oes un ammheuaeth na choronir eu Uafur a. llwyddiant. Nid oes ganddynt ddim amser i'w golli Diau fod Jeu gwrthwynebwyr eis- oes ar y macs, a gallwn fod yn sicr y rhodd- ant eu holl adnoddau ar waith er sicrhau dychweliad eu hymgeisydd. Modd bynag, yr ydym yn gobeithio y bydd i'r Rhyddfryd- wyr benderfyuu ymladd brwydr yn cgriiol a'r Toryaid, gan wneuthur pob peth sydd yn bossibl er ennill buddugoliaeth. Taenir y gair fod yr Erlynydd Oyffredinol i gael ei wahodd i ymgeisio am yr eisteddle. Ond yr ydym yn gobeithio y bydd amaethwyr y sir yn ddigon call i beidio rhoJdi eu pleidleisian i aelodau o Lywodraeth ag sydd wedi ym ddwyn mor salw tuag atynt.

Yr ydym yn deall fod chwarelydd y Dinas wedi eu cau, mewn canlyniad i fethdaliad Syr E. BUCKLEY, AS., tra y bydd y gweith- rediadau cyssylltiedig a'r amgylchiad yn cael eu cario yn mlaen. Wedi hyny, disgwylir yr ail agorir hi. A

Y mae y Jewish Chronicle wedi cael ffugrau o ffynnonellau swyddol y rhai sydd yn ei alluogi i wneyd amcangyfrif lied gywir o nifer yr luddewon yn Mhrydain Fawr. Cyf- anrif y claddedigaethau mewn cynnulleidfa oedd luddewig yn ystod 1875 oedd 1,230; o'r nifer hwn cymmerodd 956 o gladdedigaetbau le yn Llundain. Nifer y marwolaethau yn mhlith poblogaeth gyffredinol Llundain ydyw 21 y fil; a chymmeryd yn ganiataol fod yr un nifer wedi meirw yn mhlith poblogaeth luddewig Prydain Fawr, ceir mai nifer yr luddewon yn Mhrydain Fawr ydyw 51,250, ac o'r nifer hwn y mae 39,833 yn byw yu Llundain.

Dydd Iau a dydd Gwener diweddaf, o flaen yr ynadon yn Rhyl, gwrandawyd achos ROBERT JONES, amaethwr, Rhewl Fawr, Llan- asa, ar y cyhuddiad o achosi marwolaeth ei wraig. Erlynid y carcharor gan Mr. Louis, Rhuthyn, ac amddiffynid ef gan Mr. DAVIEB Treffynnon. Tystiodd EDWARD WILLIAMS' Carmel, Treffynnon, fod y carcharor wedi dyweyd wrtho ef yn marchnad TreflFynnon y diwrnod y digwyddodd y ffrwgwd ei fod ef un Sabbath wedi cael y drangcedig yn y lloflt I jd gyda MORRIS. Dywedodd WILLIAM JOSBS, Lloc, Treffynnon, ei fod ef wedi bod yn gweithio gyda'r drangcedig cyn ac ar ol ei phriodaa. Wedi ychydig fisoedd yr oedd y drangcedig a'r carcharor yn byw yn anhapus iawn. Cyhuddai y carcharor y drangcedig o anfoesoldeb gyda ROBYN MORRIS, a Jon. PARRY; end gwadai hi y cyhuddiad yn y modd snwyaf pendant. Dywedodd y carchar or w. th yr heddgeidwad J ONES fod llygad du y drangcedig wedi ei achosi gan ei chwymp ar draws sachaid o bytatws; ac hefyd ar yr un pryd fod ganddo gwyn yn ei herbyn. Oedodd Mr. DAVIES ei amddiffyniad hyd nes yr ymddengys y careharor o flaen y rheith- wyr. Traddododd yr ynadon y carcharor i sefyll ei brawf yn y brawdlys nesaf ar y cy- huddiad o "lofruddiaeth gwirfoddol." p

Dydd Gwener diweddaf, rhodJwyd terfyn ar y sefyll allan mawr yn Neheubarth sir Gaerefrog a sir Derby. Nid oedd nifer y glowyr oedd yn sefyll allan yn ddim llai na 17,000. Cyttuiiasant i dderbyn gostyngiad i o y cant, ac nid oes un cyfnewidiad i gael ei wneyd am dri mis. Achosodd y sefyll allan, yr hwn a barhaodd am saith wythuos, golled o hanner miliwn o bunnau i'r dosbartil Dydd Sadwrn diweddaf, ymgyfarfyddodd dir prwywyr yn cynnrychioli 50,000 o aelodau Cymdeithas Mwnwyr Durham i ) rtyried cynnygiad y meistriaid i wneyd gostyngtad pellach yn y cyflogau, mewn canlyniad i'r marweidd-dra mawr yn y fasnaeh mewn gift. Yr oedd y teimlad yn unfrydol yn erbyii gostyngiad, ac appwyntiwyd dirprwyaeth i gyfarfod y meistriaid ar y 13eg o'r mis hwn, i ymresymu k hwy ynghylch y mater. Ym- ddengys fod y fasnach mewn gla yn farwaidd iawn yn mhob rhan o'r deyrnas. Nid oes yn awr ond ychydig iawn, mewn cymmhariaeth i'r hyn a fu, o alwad am 16 i'w anfon i'r Cyf- andir, gan fod y prisiau uehel a ofynid yn ddiweddar am 16 wedi peri iddynt chwilio ,im lo mewn Uawer o fanau; 'a chan iddynt lwyddo i ddarganfod glt) mewn lleoedd newyddion-ac y mae rhai o honynt erbyn hyn wedi dyfod yn weithydd pwyaig-nid ydynt mewn cymmaint angen am 16 tramor.

Cynnaliwyd cyfarfod mawr arall o lafur- wyr amaethyddol yn Hamhill, ger Yeovill, Somerset, ac yr oedd amryw fiioedd o ber sonau yn bresennol. Pasiwyd penderfyniadau yn anghymmeradwyo teitl newydd y Fren hines, yn ffafr llywodraeth gartrefol yn yr I werddon, a* rhyddhad y carcharorion Ffen iaidd, dadsefydliad, addysg orfodol dan rool- aeth byrddau ysgol, a diwygiad y gyfraith berthynol i weinyddiad elusenau cyhoeddus Yr oedd yn gyfarfod hynod frwdfrydig. Traddodwyd amryw o areithiau llawnion o synwyr a doethineb, ac yr oedd yn amlwg fod y llafurwyr yn dyfod yn wleidyddion tra medrus. Yn mhlith y siaradwyr yr oedd Mr. BIGGAR, A. s., a Mr. GEORGE POTTER

Dydd Sadwtn diweddaf, yn llys yr ynadon strol, yn Nghaernarfon, dirwywyd deuddeg o chwarelwyr i 5p. a'r costau bob un, a rhwym- wyd hwynt i gadw yr heddweh am ddeuddeg mis, gan eu bod wedi eu cael yn euog o arfer trais i ddychrynu y gweithwyr dyeithr a ddygasid i weithio yn eu lie yn Chwarel Llechi Moeltryfan, ar yr lleg o'r mis diw- eddaf.

Dydd Sadwrn diweddaf, ymgyfarfyddodd dirprwywyr yn cyunrychioli 50,000 o aelodau Cymdeithas Mwnwyr Durham, i ystyried cynnygiad y meistriaid i wneyd gostyngiad pellach yn y cyflogau, mewn canlyniad i farweidd-dra y fasnach mewn gld. Yr oedd y teimlad yn unfrydol yn erbyn gostyngiad, ,ac appwyntiwyd dirprwyaeth i gyfarfod y meistriaid ar y 13eg o'r mia hwn.

Dydd Sadwrn diweddaf, yn llys Bwrdeis- dref Liverpool, profwyd achos ag sydd wedi tyua sylw mawr yn y dref bono. Cyhuddid tri e bersonan, o'r enwau WILLIAM RIGBY, JOHN THQKAS EVAKS, A W. BICAAED THOMAS, o ladrata aymiaulDawrion o Brian pertbynol i'r Meistriaid W. H. M E. T. JoxEs, ys wirwyr a pheechenogim Houpu. Yn ngwasanaeth y cyntaf yr oedd y carcharor a grybwyllwyd gyntef wedi bod fel eathier. Yn y iwydd bono byddai o JOO,OOOp. i 300,000p. o aritn calsdion ya myaed trwy ei ddwyiaw ys ystod deiidft Mn*i ae agog gymmaint arall i'r swin hwnw mewn bilian, «%«««, h. Nid oedd y cyflog a roddW iddo ya y sefyllfa bwyeig bw ond 100p. yn y flwyddyn; a chan DAd oedØ licay ond yn unig dwy Swydd ar kagafn oed, gyda gwraig a phlentyn i'w oadw, nid fly" yn rhyfedd fod anonestrwydd wedi ei ganfed yn ei lyfran. Am gydnabyddiaeth feebaa, efe a roddodd fcuthyg ariaa i ddau ddyn, sefyllfa y rhai fel yswirwyr sydd ya radd o esgus dros ei fod wedi cymmwyd ei dwyllo ganddynt. Yr oedd un o'r personan hyn, Joan THOMAS EVANS, ya arolygwr Owmai Yswiriol Llun- dain a'r Siroedd, i'r rhai y bu RIOBY yn ysgrirenydd, ac felly yr oedd e'e yn debycach o gyoimeiyd ei gamarwain gan eiriau teg EVANS. Y person arall a gyhuddid oedd W. KICHARD THOMAS, yr hwn oedd yn ytwir- 'wr, yr hwn oedd yn masnachu 1r Meisriaid JONES Allan o'r fasnach hon y cododd y iwyll Yr üeJd ar THOMAS arlan i feistriaid HIGBY, a chyfarwyddwyd RIGBY i ofyn am ianynt. Yna dechi-ouodd cyires o ymirafod- 4ethau isdwael a thwylkdrns, yn y rhai r arweiniwyd y cashier ieuangc i g) flaw ni rose.dd ,i d)'gvdd i garchar. Efe a weith- odd y llyfrau yn y fath fodd ag i beri iddynt vmddangos fod THOMAS wedi talu i mewn •ymiau neillduul, tra yr oedd yr olaf mewn ,wirionedd yn darbw^llo RIGBY i fenthyca ddo symiau mawrion o ari&n ei feistriaid, ac iid oedd y eyfarsvm a gafodd efe yn y dull h tB yn ddim llai na 2,100p.; tra y cafodd EVANS 2,250p. yn yr un dull twyllodius. Yr unij; berson a ennillodd ychydig drwy y twyll aedd RIGBY ei hi n, rhoddid pum purt neu Ideg iddo yn achlysurol. Yr oedd y dded- fryd Yil un g) fi.twn, canys tra y mae y lleiar iunn yn cael chwe mis o garchariad, rhaid i'w domtwyr dd.oddef puaa mlynedd bob un a iafur orspawl.

Tapiih' y gair fod Lloegr wedi dyfod i'r penderfyniad, os tyr rhyfel allan yn y Dwyr- au, i gymmeryd meddiant dioed o'r Aiphtv Dywed rhai swyddogioa milwraidd fod y cynliun wedi ei barotoi, a bod rhaglaw ) r- Aipht yn cymmeradwyo y trefniant, IC yn loidlawn i roddi pob help i'w gario allar>. Y canlynLd o'r cyfryw gap fyddai rhyddbau yr t'wrci yn hollol odd! tan lywodraeth Twrci. ■H'I gwneyJ yn rhaglawiaeth o dan Loegr yn tiriiongyrchol. Fol hjti, cadwem ein ff rdd yn rhydd bob amaef l India. PA faint o wirioredd sydd yn hyn, nis gwyddom. Gall (cd yn wirionedd, ond ni ddylid rhoddi rhyw lawer o bwjs arno hyd nes y cadarnheir ef.

A ganlyn sydd ddyfyniad o lythyr gohebydd yr At Home and Abroad" am y, mis hwn yn New York, gyda golwg ar ILifur yMe?trtitid MOODY a BANKEY yn y ddinu hono :-Eu cyf..rfydd hwy oedd y gyfrea o ?gyfarfodydd crefyddol mwyaf nodedig a gyn- naliwyd eiioed yn New Ymk C?ncaliodd y diweddar B?reh. Charlfs G. FINNEY, yn yr ?oes o'r blaen, WMMaeth crefyddol yno a nodweddid gan ddylanwad mawr, fel mewn ihara i eivill o'r wlad; ond cyfyngid hwynt yn benif i un enwad o G istionogion, ac nid oeddynt agos i ddigon i lenwi yr Hippo- drome. Y mae cyfarfod yr Efengylwyr hyn, gydag un neu ddau o eithriadau, pan tttdd y tywydd yn ddrwg iawn, wedi lleawi y neuadd fawr dair gwaith bob dydd-gydll.'r eithriad o ddydd Sadwrn, k chynnulleidfa o saith mil o bob!. Cynnaliwyd "oyfarfod gorlawn" yn y neuadd leiaf bob now; ac ar amcangyfrf cymmedrol, amryw gannoedd o ymofynwyr i ygtafell yr ymofynwyr ar ol y gwasanaeth oyhoeddus, i gael ymddy- ddan ya bersonol a hwynt ynghylch mater eu heneidian. Yr oedd y eyfafodydd, ps olwg bynag a gymmciir arnynt, ya llwydd- iant mawr. Ni aliesid dymuno gwell cyn- nulleidfaoedd. Yr oedd y costau yn ddeu- gain mil o ddoleri, ond cafwyd hwynt yn rhwydd, Cydweithredai gweinidogion pob enwad, ac ni ddigwyddodd dim i oeti eu handeb. Bu y canlyniadau yn dra beadith- iol mewa ehwaneg Bag un ystyr. Oyn- ayrobwyd argraph mwy crefyddol yn New York nag a welwyd ertoed yno o'r Maeo. Adfywiwyd yr holl eglwysi-y gweinidogiwi, yr aetoJaa, a'r cynnulleidfaoedd—i raddau mwy neu lai. VrOedclyqt wedi parotoi en baoaiin trwy weiddiau ac ymwelisdaii erbyw eu dyfodiad. Gwnaetbaat bob ymdiech > ddarbwyllo efgeuluawyr moddwn gras i roddi eu preeennolEleb yn y cyfifffodydd, a liwydd- asant i raddau helactb. Parbaodd Mr. MOOBY i bregetbu a Mr. SABKBT i gaieu ddydd a nos am ddeng wytbnos, heb law cynnal cyfarfodydd i ymddiddan &g ymofyn- wyr prydei-us am iachawdwriaeth. Pregetbai Mr." MOODY gyda nerth a dylanwad anghy- ffredin. Teimlai pawb wrth ei wrandaw ei fod yn ddyn o ddifrif, ac yn arncana yn onest i ennill eueidieU at GRIST. Dirgelwch hyn oil ydyw ei fod yn "Uawn o ffydd ac o'r Ys-

.0 Y mae "R. G. H." yn ysgrifenu i'r Times dan y penawd Eiddo Symmudol," y mae eich gohebydd yn gofyn, 'Beth fyddai trys- orau CRCESUS neu SOLOMON, wrth y pum cant o dynelli o aur sydd yn selerydd Ariandy Ffraingc, gwerth o ddeutu 75,000,000pi' Os bydd i'ch gohebydd fod cystal a throi i 1 Cron. xxii. 13, gwel fod yr aura barotowyd gan DAFYDD yn ei helbul (ymyl y ddaled, lyn fy nhlodi'; yn gan mil o dalentau o aur, a chymmeryd y dalent aur yn 94 pwys, rhoddai hyn o ddeutu 4,195, cyfartal yn ol 150,000p. y dynell, i 629,400,000p. ——