Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
6 erthygl ar y dudalen hon
ICAPEL NEWYDD Y METHODISTIAID…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CAPEL NEWYDD Y METHODISTIAID I CALFINAIDD YN SEACOMBE. Yr oedd dydd Sadwrn, Mehefin 3ydd, yn ddydd o Uchelv. yi yn Seacombe, lie sydd ar Ian gorllewinol yr alton Mersey, gyferbyn a Liverpool, yn enwedig felly yn ei gyssylltiad 4g achos y Methodistiaid Calfinaidd yn y lie, gan mai ar y dydd hwnw y gosodwvd y maen ceffadwriaethoI" yn y capel newydd sydd yn cael ei adeiladu yn Liscard Place. Y mae y pwyllgor gweith- iol wedi bod yn hynod ffortunus gyda'r anturiaeth er pan y eyohwynwyd hyn gyntaf. Y maent wedi Ilwyddo i gaelIle i adeiladu arno y buasai yn ammhossibl cyf- arfod â'i brydferthaoh syrthio ar gynllun sydd yn gydweddol &'r lie; ac wedi cael y gwaith i'r fath addfedrwydd, fel y cymmerwyd cyfle ac adeg ein Gym- manfa fiynyddol i osod y maen penaf i mewn yn yr adeilad; ao yn enwedig yn y gwr y llwyddwyd i'w gael i wneyd hyny—y gwr da ei galon a hael ei ysbryd, David Davies, Ysw., AS., Llandinam, yr hwn, fel pen saer celfydd, a'i gosododd yn "well and truly" yn ngwydd tyrfa liosog; a diau y buasai yn llawor iawn Uiosooach oni bae am y gwlaw oedd yn ymdywallt ar y pryd. Yr oedd pob daipaviaeth o dan ofal y Meistri D. E. Owen, D.:Ricbards. a T. Rogers, wedi cael eu gwneyd gogyfer a'r amgylohiad, eisteddleoedd wedi eu trefnu, esgynlawr wedi ei godi, a.'r llumanan yn cyhwfan; ond yn annisgwyliadwy, er fod ''wyneb y wybren" yn peri pryder i lawer mynwes y boreu, daeth y gwlaw yn gen- Uif, fel y bu raid i'r dyrfs, ar ol sicrhau y maen wneyd am y capel yn Victoria Road, yr hwn a orlanwyd yn ebrwydd. Cymmerwyd y gadair gan y Parch. Riohard Lumley, gweinidog y lie, ac yr oedd llu o weinidogion, diaconiaid, a charedigion yr achos o'i am- gylob. Yn eu plith yr oedd y gwron o Landinam y Parohn. Owen Thomas, John Hughes, Owen Jones John Foulkes, a Joseph Williams, Liverpool; Dr: Edwards, o'r Bala; John Jones, Rhos Thomas Grey Manchester; James Muir, gweinidog yr eghvys Bres- byteraidd Ysgotaidd Egremont; MeUtri David Jones a John Griffith, diacoDiaid eglwys Seacombe; John Jones, Edward Jones, Joseph Owen, David Richards, David E. Owen, ac ereill o aelodau y pwyllgorgweithiol. Dechreuwyd y eyfarfod gan y Parch. John Morgan Jones, Caerdydd ac yna, rhoes y eadeirydd grynodeb o hanes yr aohos yn y lie er ei gychwyniad cyntaf. Dechreuwyd yr aohos Methodistaidd Cymreig yn Sea- oomba trwy oflferynoliaeth yr hen batriarch Robert Owen, tad Mr. Joseph Owen, Tower View, a thad yn- nghyfraith Mr. John Jones, Fgremoni. Ganwyd ef yn air FÔn ac wedi bod am rai blynyddoedd yn gweithio yn sir FSint, symmudodd i'r ardal hon rywbryd cyn y flwyddyn 1830. Pan y ddaeth yma gyntaf, arferai fyned i addoll i hen eglwys Wallasey, er ei fod yn Fethodist trwyadl, gan nad oedd yma yr un cyfle arall iddo gael ond diau nad oedd ysbryd Robert Owen yn galla ymddigooi ar yr hyn a gai yno, gan ei fod wedi bod yn eistedd o dan weinidogaeth dynion o stamp John Jones, Treffynnon. Gan fod yna ychydig o Gymry fel yntau, gan mwyaf o sir Fflint, fe benderfyn- odd y mynai godi aohos Methodistaidd Cymreig yn y lie. Nid oedd y rhagolygon yn rhyw addawol iawn a. chan Bad oedd ef, na'r rhai a ymgynnullent gydag ef, ond dynion a ymddibynent yn hollol ar lafnrwaith eu dwylaw, yr oedd yn rhaid iddynt ymfoddloni ar babell hynod ddiaddurn i addoli ynddi. Weithiau cyfarfydd- ent mewn gweithdy, weithiau mewn ty annedd, hen ddarllawdy, neu ysbytty, rhywle lie y gallent addoli Duw ynddo; ac felly y buont yn orwydro o babell i babell, fel dyeithriaid a phererinion, ond trwy "gyf- lawn ddilyn," yr oodd y myrtwydd, er yn y pant, yn graddol dyfu, fel cyn hir y penderfynasant estyn eu cortynau, a siorhau eu hoelion, a mynai yr hen dad gMl oapel newydd a thrwy gynnorthwy parod y cyf- eillion yu Liverpool, capel newydd a gaed. Rhyfedd y gorchestion a all diwydrwydd a dyfalbarhid el wneyd. Adeiladwyd y capel newydd yn Chapel Street, a dydd coromad em grasusaf Frenhines, yr 20fed o Febefin, 1837, oedd dydd el agoriad; ao o herwydd hyny, galwyd y capel yn Victoria Chapel." Y mae pob un sydd yn ofni Duw yn anrhydeddu y brenin hefyd. Pregothwyd y bregeth gyntaf yn y oapel newydd gan y diweddar Barch. Richaid Williams Liverpool. Buwyd yn addoli yn Victoria Chapel am o ddeutu pedair blyn- edd ar bymtheg; ond o herwydd fod y Cymry yn Ilios. og', a'r achos yn oynnyddu, aeth yr adeilad yn rhy fychan, a phenderfynodd Robert Owen gael He mwy. Rhoddodd yr achos drachefn o Baen y brodyr yn Liver- pool, a phenderfynwyd prynu yr adeilad y mae yr eglwys yn arfer ymgynnull ynddo yn bresennol gan y brodyr Y Wesleyaid Seisnig, yr hwn a saif yn Victoria Road. Yr oedd y diweddar Barch. Henry Rees o'r farn fod y "Victoria" yn Chapel Street yn helaeth ddigon ar y pryd, ao y byddai y gynnulleidfa yn yr adeilad newydd i'w gweled fel brala mewn nines, un yma ac un acw, yn ymgolli yn ei eangder; ond pryn- wyd y capel; a rhyw Sabbath cyn hir, yr oedd Henry Rees yno i bregethu, a ohafodd gynnulieidfa lied iiosog. Aroly bregeth, gofynodd Robert Owen, Wel, Mr. Rees, ddarfu chwi gyfrif y brain lieddyw V' Nuddo, Robert," meddai yntau, "yn tydech chwi 'n rhai mor wych am heidio." Dywedai y parchus gadelrydd fod hanes yr eglwys yn Seaoombe yn dwyn yr un nodau yn ei chychwyniad a'i ohynnydd a'r eglwys fawr yn mhob oes, er ei chy- ohwyniad cyntaf. Ychydig iawn o wyehder bydol sydd wedi dyfed i'w rhan erioed-" Pathan distadl y byd a ddewisodd Duw, fel y gwaradwyddai y pethau cedyrn tlodion y byd, a rhai dirmygus y byd y mae efe wedi gwneyd defnydd o honynt i ddwyn ei amcanion gogon eddus i ben. Ac nid oedd Robert Owen nac yn esgob nao apostol, ao heb feddu yr un cyssylltiad traddodiadol yngltn All hanes ond meddai yr hyn sydd yn an nhraethol gryfach, meddai gariad at Fab Duw, allosgid ei fynwes gan awydd i gael ei gyd-ddynion i gredu ynddo, fel y mae yr achos erbyn hyn wedi dyfod i'r fath bwysigrwydd, fel yr ydym yn teimlo yr angenrheid. rwydd am le helaethach a phrydforthach i addoli ynddo. Ond y mae Robert Owen wedi myned er's blynyddoedd bellach oddi wrth ei waith at ei wobr; a gwyn fyd na welid llawer mwy o ddynion yn meddu cyffelyb ysbryd iddo. Wedi yr anerohiad gan y llywydd, cyflwynwyd llwyar arian hardd, a morthwyl o dderw ac ebony, wedi eu gwneuthur gan Mr. T. J. Paris, Lord Street, Liverpool, i Mr. Davies, gan Miss E. M. Griffith, unig ferch John Griffith, Ysw. Yr oedd yn gernedig arno gynllun o'r capel newydd, gydag inscription priodol-o dano; yr oil yn werth o ddeuta 15p.; ao er fod Mr. Davies wedi der- byn y fath roddion lawer gwaith o'r blaen, hwyrach na fedd yr un a fydd yn rhagori llawer ar y trowel a gyflwynwyd iddo gan y foneddiges ieuango ddydd Sad- wrn diweddaf. Ar ol y cyflwyniad, gwnaeth y bonedd- wr haelfrydig a thrilling speech," chwedl y llywydd, a diweddodd trwy wneyd fel y bydd yn gwneyd bob amser; sef, rhoddi cheque am 200p. tuag at fund y capel newydd. Caed un arall am 50p. gan David Roberts, Ysw., Liverpool, yr bynaf o ddiaconiaid ein tref 5p. gan Afro. Davies, yr hon a ddaethai yno gyda'i phriod haelfrydig, ao amryw symiau ereill. Dywedai Mr. Davies fod dau beth yn ei gymmhell i roddi y ddau cant; nid yw bob amser yn rhoddi dau ar y fath am- gylchiad, ond teimlai ei fod dan rwymau i roddi dau yno, a byny, yn un peth, o herwydd yr haelioni mawr sydd wedi cael ei ddangos gan yr eglwys ei hun, heb law llawer o garedigion y tu allan iddi; a pheth arall, prydferthwch y llanerch a ddewiswyd i adeiladu arni. Y mae yn un o erthyglau ffydd y boneddwr o Lan dinam, y dylai ty i Dduw fod yn rhagori oddi fewn 11.0 oddi allan ar bob ty arall; ao nid crediniaeth yn unig ydyw hyn ganddo, ond gweithir hyny allan ganddo mewn ymarferiad fel y dywedai y Dr. o'r Bala, wrth anerch y cyfarfod, ei fod mown cyfarfod pregethu yn ngbymmydogaeth Llandinam tua'r adeg y gorphenwyd y capel hardd a adeiladwyd gan Mr. Davies, lie y mae y Porch. David Lloyd Jones yn gweinidogaethu. Yr oedd ftlr. Davies, meddai, wedi cymmeryd gofal neill. duol i harddu, dodrefnu, a chwblhau y capel newydd; ond wrth fyned heibio Llandinam, canfyddai y Dr. fod yno liaws o bethau o ddeutu preswylfod y dyn ei hun yn mhell o fod wedi eu cwblhau, a gofynodd i Mr. Davies yr achos o hyny. Wel," meddai yntau, ni oddefai fy nghydwybod ddim i mi gwblhau ac addurno fy nhy a fy ngerddi fy hun, heb yn gyntaf gwblhau a dodrefnu ty i Dduw Israel." Ac felly y gwuaeth. A llawenychai yn fawr wrth edrych ar gynlluu y capel newydd yn Seacombe, y bydd nid yn unig yn anrbyd- add i Arglwydd Dduw y nefoedd, ond y bydd hefyd yn anrhydedd i'r gymmydogaeth; ao y mae golwg addaw- ol iawn y bydd, pan y cwblheir ef, yn hollol ddiddyled. Y mae yma yr haelioni mwyaf canmoladwy wedi cael ei ddangos gan bawb, a chan rai yn neillduol felly, fel y mae yr eglwys ei hun wedi casglu o ddeutu 1,500p. Dau o'i haelodau yn rhoddi 200p. bob un unJlSOp.; un arall lOOp.; pedwar wedi rhoddi 5Op. yr un dau 40p.; dau 30p.; pedwar 25p.; dau 20p.; dau 15p., &c a rhoes un weddw dlawd bunt, am yr hon y gellir dy- weyd ei bod wedi cyfranu mwy na hwynt oil. Y swm cyntaf a dderbyniwyd oedd bp, mewn cafladwriaeth am y Robert Owen y soniwyd am dano; a derbyniwyd lOOp. er cM am y diweddar Mr. W. Owen Roberto. Nid oes ar ffeithiau fel y rhai hyn angen llythyrau canmoliaeth y maent yn ddigon i ddangos fod cariad at Iesu Grist a'i achos yn llawer iawn cryfaoh yn myn- wesau y rhai sydd yn ei broffesu nag y myn llawer ei fod. Ond nj ddylid myned heibio heb gydnabod yn neill- duol garedigrwydd y boneddwr, ar dir yr hwn y mae y capel yn cael ei adeiladu arno. Anfynyoh iawn y cyf- arfyddodd yr un eglwys erioed i chymmaint o garedig- rwydd ag a ddeibyniodd eglwys Seacombe oddi ar law Charles Salusbury Mainwaring, Ysw., Liaethwryd, Ceryg-y-Druidion, yr hwn yn ewyllysgar a addawodd iddynt gael yr unig lanerch a ddewiswyd ganddynt- llanerch nas gellid cael ei phrydforthach o fewn y plwyf ao heb law hyny, rhoddodd IjOp. yn rhydd ac yn siriol tuag at ddwyn y draul. Bydded iddo dderbyn til yn ei fynwes; ao os gwel yr "Hen Gorph y gall wneyd rhyw gymmwynas iddo rywbryd, yr ydym yn gobeithio nad anghofia ei garedigrwydd tuag at un o'i hiliogaeth yn Seacombe. Anerchwyd y cyfatfod gan y Dr. ar Our Doctrine and Church polityond gan fod y cyfarfod wedi myned yn faith eisoes, a phregethu i fod yn y gwahanol addoldai yn y dref, cyfyngodd ei hunan i atteb dau gwestiwn yn unig sef. Pwy ydym 1 a Pha beth ydym ? Tuag at atteb y cyntaf, ni wnai ond cyfeirio yn unig at Iyfrau, fel y gallai pawb gael mantais i chwilio drosto ei hun. Enwodd drl o Iyfrau-.—Bywyd Arglwyddes Huntingdon, Bpwyd Charles o'r Bala, a -The Christian Leader of the last centuryAm y owestiwn olaf, dywedodd y parchus Ddr. y gallwn ddilyn ein tarddiad "to an eminent clergyman in the Church of England, about the time of Wesley," yr hwn, o her- wydd fod y cylch yr oedd yr Eglwys wedi ei osod iddo weithredu ynddo yn llawer iawn rhy gyfyng, a dorodd dros ei derfynau, gan fyned i'r prif-ffyrdd a'r caeau i gyhoeddi bywyd tragwyddol i bechadur. Nid oadd y Fam Eglwys yn foddlawn iddo, a bu raid iddo ddewis un o ddau beth sef, un ai rhoddi i fyny ei ymdrech i ddwyn pechaduriald at y Gwaredwr, neu ynte gael ei ddifuddio o nawddogaeth yr Eglwys. Cyfododd Daniel Rowlands tua'r un adeg, yr hwn a fu yn un o'r prif offerynau i sylfaenu aohos y Methodistiaid yn ein gwlad. Nid oedd Charles o'r Bala ond secondary cause, o herwydd fod cyfeiriad arall, er nid llai gogoneddus, i weithrediad ei feddwl. Cyfyngai Mr. Charles ei hun yn gwbl i'w sphere ei hun. Ei ddrychfeddwl mawr ef oedd dyfod a'r werin yn gydnabyddus A Gair Duw, ao yn yr awydd hwnw y cafodd y drychfeddwl o'r Feibl Gymdeithas ei fodolaeth, yr hon, o dan fendith Duw, sydd wedi dyfod yn ffaith mor bwysig fel y mae y byd yn teimlo ei ddylanwad. Dywedai fod Calfiniaoth yn gyfystyr a'r gair efengylaldd; a bod y Methodistiaid Calfinaidd yn hollol yr un syniadau a'r blaid efengyl- add ya yr Eglwya Sefydledig.. Y mae cyffes em Ilfydd yn cynnwys yr un peth yn hollol a'r deugain erthygl namyn un; yr un peth a ddysgai Dr. Owen, a'r un peth a ddysg Spurgeon yn bresennol. Ac er fod yr EgJwys yn ein cyhuddo o fod yn sismaticiaid etto, y mae ei hymddygiad tuag at ei phlant yn myned yn mhell i brofi fod y seism yn llechu o dan ei gwiagoedd ei hun. Cynnygiwyd diolcbgarwoh y cyfarfod i'r boneddwr o Landinam gan y Parch. Owen Thomas, yn oael ei gefn- ogi gan y Parch. John Hughes, a chafodd y derbyniad mwyaf brwdfrydig gan yr holl dyrfa. Ond dywedodd Mr. Davies nad oedd angen diolch arno ef, nac yn wir yn haeddu dioloh; o blegid yr oedd ef wedi dyfod yno dros ei Feistr Mawr, ao yr oedd yn gobeithio cael. braint gyffelyb lawer gwaith cyn marw, a gobmthiaf gael byw yu hir etto; a therfynwyd un o'r oyfarfodydd mwyaf brwdfrydig. Y mae diolch y pwyllgor gweitbiol, ac yn enwedig yr eglwys, yn ddyledus i'r personaii hyny sydd wedi hyr. wyddo y gwaith yn mlaen, a gobeithiwn y caiff pob un o honynt weled y maen olaf yn cael ei osod, a'r adeilad gwyoh wedi ei gwbl orphen. Y maent, habjlaw cyf- ranu yn helaeth o'u harian, wedi, ao yn rhoddi eu ham- ser, fel nad oes dim yn cael ei adael ganddynt a allant ei wneyd heb ei gyflawni; ao y mae yn sicr genym y bydd gweled y cyfan wedi ei orphen yn fwy na thAI am eu holl drafferth. Bydd yr adeilad pan ei gorphener yn werth o ddeutu 4,000.p., ao yn cynnwys lie i tua 270; end y mao yn cael el adelladu ya y fath fodd fel y gellir ei helaetha, pan y bydd angen am hyny, heb gyffwrdd a'r muriau allan- 01, fel ag i gynnwys o ddeutu 200 o elsteddleoedd yn chwaneg. Adeiladir of o lime-stone a godir yn air Ddinbych. Yr architect ydyw, Mr. R. G. Thomas, Pont Menai; a'r contractor am yr holl waith ydyw Mr. William Jones, o Beaumaris. Disgwylir y bydd y gwaith wedi ei orphen erbyn tua Chymmanfa y Sul- gwyn y flwyddyn iseasf. Bydded i fendith Ditw orphwys arno, ei bresennoldeb gael ei fwynhau ynddo, eneidiau lawer gael eu hachub trwy ei ordinhadau, ao awyrgylch foesol y gymmydogaeth gael ei phuro trwy ddylanwad y ddysgeidiaeth a gyfrenir o hono.-J. E.
BWRDD Y LLYWODRAETH LEOL.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
BWRDD Y LLYWODRAETH LEOL. DA genym ddeall fod Mr. Hugh Owen, mab hynaf ein eydwladwr enwog, Mr. Hugh Owen, diweddar brif ysgrifenydd Bwrdd y Llywodraeth Lleol yn Llundain, wedi ei appwyntio yn ysgrifenydd cyn- northwyol yn y swyddfa hono. Y mae Mr. Owen yn adnabyddus yn dra chyffredinol fel nodiedydd llwyddiannus a galluog ar amryw actau seneddol yn dal cyssylltiad a Deddfau y Tlodion, lechyd y Cyhoedd, ac Addysg Elfenol.
EISTEDDFOD CERYG-Y-DRUIDION.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
EISTEDDFOD CERYG-Y-DRUIDION. CYNNAUWYD yr Eisteddfod hon ddydd Iau, y laf o Fehefin. Y llywydd oedd G. S. Mainwaring, Yaw., Llaethwryd; a'r arweinydd oedd Mynyddog. Yr oedd y babell yn un eang a chyfleus, ar diwrnod yn un o'r rhai mwyaf dymunol. Dechreuwyd y gweitbrediadau ganol dydd, drwy agor yr Orsedd Gweinyddwyd ar y Maen gan Mr. O. Gethin Jones, yn cael ei gynnorthwyo gan Andreas o F6n, Mynyddog, Ellis Wyn o Wyrfai, Rhuddfryn, Dewi Hafhesp, Llew Hiraethog, ao ereill o feirdd wrth fraint a defawd. Nid oedd yr Orsedd ;hon yn proffesu urddo neb; ond yn unig derbyn rhai i mewn fel rhai teilwng i'w cyffwyno i Orsedd uwch, fel ymgeiswyr am urddau. Fel ymgeisydd am urdd Derwydd, derbyniwyd y Parch. J. Jones (Trefivr), periglor y plwyf; bardd, Mr. J. Williams (Lle?veni); Ofyddion, 0. S. Mainwaring, Ysw. (Penanner); a'r Dr. Davies (Hafnant). Yr oedd gwrandaw ar accenion melusber y delyn, a lleisiau ystwyth y datganwyr pennillion, yn adgyf- odi yr hen oesoedd o'n blaen pan oedd yr Orsedd yn ei rhwysg a'i gogoniant yn ein gwlad. Gorymdeithiwyd o'r Orsedd i'r babell, a dechreu. wyd y gweithrediadau drwy i'r seindorf chwaren Ymdaith Gwyr Harlech." Cafwyd araeth agoriadol gan y llywydd yn llawn gwladgarweh a brwdfrydedd eisteddfodol. Anerchwyd yr Eisteddfod gan y beirdd-Dewi Hafhesp, Gethin, ac ereill. Rhanwyd y gwobrwyon fel y canlyn Traeth. awd, "Pwysigrwydd tymmor ieuengctid i ffurfio cymmeriad;" buddugol, y Mri. O. H. Owens, Pentre Celyn, Rhuthyn, a G. Jones (Elldeym). Llansannan. Am y Cynllun goreu o dy gweith. iwr;" goreu, Mr. J. Williams, Corwen. Am y traethawd ar Enwogion plwyf Ceryg-y druidion;" goreu, Mr. J. Davies, Groes, Dinbych. Am ganu unawd, "Gwlad ein tadau;" goreu, Mr. W. Hughes, Cefn Brlth. Am y traethawd ar "Ddaear" yddiaeth sir Ddinbych;" goreu, Mr. Jones, Llan. gollen. Cór Ceryg-y.druidion yn unig a ddaeth yn mlaen i ganu Cymru gynt;" a chawsant y wobr. Yn y cyfarfod hwyrol, oafwyd anerohiad Cym. reig gan y llywydd, yr hwn a dderbyniwyd gan y dorf gyda tharauau o gymmeradwyaeth. Ennillwyd ar y traethawd, "Anneddau—yr hyn a ddylent fod mewn cyfleusderau, trefnus. rwydd, a glanweithdra, er mwyn Jcysur ac iechyd y cyhoedd," gan Elldeyrn. Am y "Gan ar Ffordd Haiarn Ceryg-y-druidion a Rliuthyn;" y buddugol oedd Mr. O. H. Owen, Pentre Celyn. Englyn, Y glust;" buddugol, Mr. J. Thomas, Pentre-llyn- cymmer. Am y darlun goreu o Hendre'llan; ennillwyd gan Mr. J. Hughes, Cefn Brith. Am chwareu "Morfa Rhuddlan;" buddugol, seindorf Ceryg.y.druidion. Prif destyn yr Eisteddfod ydoedd "Marwnad" i W. Jones, Ysw., 35, Catherine street, Liverpool, genedigol o Ty'n-y- graig, Ceryg y-druidion-gwobr, pum punt; goren, Elldeyrn. Ennillwyd ar y traethawd ar "Y cymmhwysderau angenrheidiol mewn dyn ieuango i wneyd gwr da," gan Miss M. Ellis, Blaen-y. weirglodd, Llannefydd. Gwasanaethwyd yn y ddau gyfarfod gan Mist Ellen .Roberta (Bronfraith Eryri), Mr. Wood, a'i ferch, telynor Corwen, Eos Llechid, ynghyd S Mynyddog. Y beirniaid oeddynt, 'yr Archddiacon Evans, Llanllechid; Ellis Wyn o Wyrfai; loan Arfon; a'r Mri. O. Gethin Jones; C. Lloyd {{lAygadog); a — Pritchard, Ponmachno. Yr ydym yn credu na chafwyd erioed well hwyl mewn Eisteddfod.— Trafaeliwr.
CWN DEFAID.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CWN DEFAID. YR ydym yn caaglu, oddi wrth hysbysiad yn ein colofnau, fod yr esampl y mae trigolion y Bala a'r amgylchoedd wedi ei roddi gyda chwn defaid wedi cael ei gymmeryd i fyny gan berchenogion yr Alexandria Palace yn Llundain ac y mae yn ddi. ammheu y bydd llawer o berchenogion cn ya teimlo dyddordeb yn y prawf, a bydd trigolion Llundain yn ddiau yn cyrchu yno wrth y mUoedd i weled gallu a chraffder y clvn defaid hyn.
[No title]
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Lladrata eiddo y Cynghor Trefol ydoedd i peehod a roed yn erbyn carcharor yn hedd!? Caerdydd ddydd Mercher; a. gorfu i'r vnfvtvn fyned i garchar am fis am ei ddyhirwch, ac I we, 0 yn galed.
CYMMANFA Y SULGWYN YN LIVERPOOL.
Rhestrau Manwl, Canlyniadau a Chanllawiau
Dyfynnu
Rhannu
"^Th^derus ar fod cynnydd yn oael ei wneydjac ). nÝ ellid o)nnrddu mwy, gobeitbiai na byddai ?ddynt fyned yn ol. Gyda golwg ar y c,aglladau, 7liM bod yn rhagorol. Yr oeddynt at eu Y¡¡ fdd wedi gwneyd yn dda iawn, ond DIS gallai & sylwi fod yr eglwys fechan yn G«Btonyn acfvll yn fbenaf ar y rhestr yn ol gradd &1 gaUa a buf yr e ?y.i mwyaf yn isaf. Yn y cynnu)Mfa. ??awrion. efe a wyddai fod a???diwerth, y rhai a ymlochesent yn nghysgod y rha. mwyaf ?e frfdiff. end nid oedd efe yn ammheu nad cedd ??a).dd mawr 0 weithwyr rhagorol yn y cyn. Dulleidfaoedd mawrion. Gyda'r rhai cIaear y ,o p?wy?ai y bai. Galla! y rbai a gyfranodd, pa fo id byuag, deimlo yn ddigon HIT nad oeddynt wedi gwneyd gormod. Yr oodd rhai dymon wedi deohru masnach a pbe.dcrf?nu cyfranu y ddegfed ran o'u henni?on at walth yr Arglwydd ao md petb anghyffredin ydoedd fod yn haws i'r dyrion hyn roddi 10p allan o lOOp., na lOOp. allan o l.^OOt) Ni ddylent golll golwg ar y ffaith mal Dow oydd yn hoddipob rfaioni a chyfoetb, a I bod yn ddyled- ewydi arnynt wneyd ,r aberthau a allent er oyn. naUaoth achos crefydd. Ar ol adrodd hanesyn a alroddwyd gan y Parch. H Stowell Brown, terfyn. odd y RWT parchedig trwy ddymuno ar fod yr Ar. o 'I gll ..th' II f d f glwynn yn pirbau i feuciithio ea llafur yn y dref. Y P rcli, William Janes, is,A., a ddilynoad, a dywedaiy ddent yn wastad gndw yn ymeddwl fod y dyn yn fwy 0 bwys na'r arian. Yr oedd yn bossibi iddynt edryeh ar yr ari»n yn y cyfraniadau yn bwysirach na'r bob], Gobeithiai efe na byddai iddynt golli golwg ar yr aelodau newyddion y cyt. eiriwyd atynt. Nid oedd efe yn diystyra yr arian; yr oeddynt yn rhan hanfodol o gynnaliaeth yr eglwys. Wrth gyfeirio at y ffaith fod yr eglwysi Ueiaf ar gyfartaledd wed I cyfranu mwy ac yn well na'r rhai mwyaf, efe a ddywedai ei fod yn beth hynod fod yr eglwysi nad oeddynt yn rbifo nn ran o bedair o'r rhai mwyaf yn eyfranu bedair g.vaith gymmaint. Gofyuai beth oedd i'w wneyd a'r ooe l anffrwythlawn hyn. Pe na buasai Mr. Sankey wedi croeei y Werydd, buasai efe yn casglu yr aelodau diwerth at eu gilydd i gongl yn y netiadd hono, ac yn gwaho id y boneddwr hwnw i ganu iddynt Dim ond dail" (ohwertbin). Tybiii efe fod yneii oyfraniadau rywbeth yn aughydsain. Yr oedd at ea chwaeth i gasglu ynghyd gynnysgaeth a gweetd arian. Kbediad oyifradin casgliadau oedd tuag at drysorfa gweinidogion, trysorfa y colegau, trysorfa capelydd, &o tra yr oedd y trysorfeydd cenbadol, gartref ao oddi cartref, yn galw am fwy o sylw. Y Llywydd a ddywedodd, fod Mr. David Davies, yr aelod seneddol dros fwrdeisdrefi Aberteifi, wedi dyfodpwplith. Gyd &'i b self rydedd arferol, yr oedd wedi rhoddi 200p. tuag at drysorfa capel Seacombe, a lOOp. arall tnag at drysorfa oapel Bootle. Mr. D. Davies, A.S., a ddywedai nid oedd efe wedi dyfod yno i feirniadu yr ystadegau, ond efe a ddywedai hyn-pwy hynag oedd fig arian ganddo, bydded iddo eu cyfranu tuag at aohos Crist. Yr cedd efe yn yetyried yn wastad ei bod yn fraint fawr iddo wneyd hyny. Os oedd ar y dyn arianog eisieu ymadael &'i arian, yr oedd yno ddigon o le iddo i wneuthur hyny. Ni byddai i'r ychydig a roddid at achos orefydd, yn awr ao eilwaith, gae! ei golli, o herwydd hwy a wyddent nad oeddynt i fod or y ddaear am byth i fwynhau eu cyfoeth Dyrna cedd y cyfleuadra byr oedd ganddynt i weithio. Ao nis gallent ddangos gwaith mwy syl. weddol na chyfranu at aohos sylweddol. Gallid rhodAi prawf ar ddyn trwy dynu allan o'i logetl. 1 droi at fater mwy hyfryd, yr oedd efe yn ystyried fod eu cynnydd yn y dref yn fawr. With gym- mharll yr ystadegau yn awr &g ystadegau ugain m'yncdd yn o), uis gallai efe lai na theimlo yo falch o'r cvfundeb (oymmeradwyaeth). Yr oedd efe yr. teimlo yn falob o'r enwad byd yn oed yn N o ? y Cyffredio, o herwydd yr oedd pwysigrwydd a dylanwad y Methodistiaid Cymreig yn y Dywysog. aeth yn cael ei gydnabod yn gyhoeddus yno. Wedi hyny, galwodd y llefarwr sylw at y gwaith oedd eisoes wedi ei ddechreu yma, sef eangu eglwysi Seisaig y eyfundeb. YT oedd yn eithaf amlws iddynt oil fod hyn yn ddymunol ;awn. Yr oedd eu plant, mewn tlawer o amgyloilaaao, ynanallaog i siarad Cyrnraeg, ae mewn trefn i'w cadw o fewi. cylch y oyfundeb hwo, yr oedd yn bwysig fod gwasaoaeth Saesneg yn oael ei gynnal yn fwy cyffredinol. Er ei fod ef yn credu fod yr iaitb Gymraeg yn well cyfrwng i bregtthu yr efengy gyda gwres ynddi, yr oedd yn amlwgfod y Gymraeg yn colli tir, a'r Saesneg yo ennill tir. Yn nesaf, canwyd hymn. Yna rhoddoad y Parch. Owen Thomas y mater oedd i fod dan sylw ger bron; sef, "Gwybod aeth a phrofiad crefyddol." Gwnaeth sylwadau rhagorol ar anwybodaeth o'r lleibl, a dywededd fod lie i ofni fod lliaws o'r rhai a deimlent awydd am gael eu derbyn yn gyflawn aelodau heb wybod digon o'r Ysgrythyrau i allu cymmuno yn iawn, er, ar yr un pryd, fod cariad at Iesu Grist wedi gwreiddio yn ddwfn yn eu calonau. Y Parch. Dr. Edwards a ddywedodd mai ei gred ef ydoedd fod llawer iawn yn colli meddiant o'n teimladau gorcu, ac yn myned i feddwl am dymmor mai arglwyddi, ac nid gweision oeddynt, a thrwy hyuy yn colli eu chwaeth grefyddol, a phob awydd at lafurio. Dymunai efe arnynt roddi gwaith i'w galluoedd meddyliol, a meddwl mwy. Yr oedd rhai yn gwneyd gwaith anianyddo Cerddent o gwmpas, a gweithient yn galed; ond yr oedd ereill yn gweithio yn galetach o lawer yn eu hefrydfa. Etto, ni thybid fod y rhai hyny yn gweithio o gwbl. Yt oedd y gred yn ffynn yn rhy gyffredinol o lawer nad oedd modd gweithio ond oddi allan i'r efrydfa. Cynghorai hwynt i ddarllen Uyfrau crefyddol—eu darllen yn bwyllog, a llawer gwaith drosodd. Dyma y ffordd i ddadblygu y meddwl, a gwneyd y deall yn gryf. Caed sylwadau ar yr un mater gan y Parch. Dr. Harris Jones. Galwodd y Parch. D. Saunders sylw at yr Hyjorddwr a'r CyffesFfydd; ond gofalu ar yr un pryd i beidio esgeuluso y Beibl. Yr oedd efe yn 01 astudio er s deng mlynedd ar hugain, ac yr oedd ynddo feusydd eang etto nad oedd wedi archwilio dim arnynt. Cyfeiriodd y Parch. E. Matthews ei sylwadau yn benaf at yr ieuengctyd oedd yn yr eglwysi. Yr oedd o r pwys mwyaf iddynt ddeall pa beth oedd lu hangen; a Ilafurio yn ddyfali gasglu gwybodaeth. pw, yddai efe am esamplau yn mha rai yr oedd pobl leuaingc wedi cael yr addysg gyffredinol oreu oedd yn bossibl, ac etto yn gwbl anwybodns am athraw- laeth y Beibi, Gyda golwg ar ddysgu y Beibl yn y ysgohon dyddiol, dywedodd na fuasai ganddo ef IU' peth i ddim 0 wybodaeth ysgrythyrol oni 1 i y Beibl yn cael ei ddysgu yn yr ysgolion b?,ny. l' Yn nesaf, cafwyd cyfarchiad byr gan y Parch. Robert Roberts, Liangeitho; a therfynwyd y cyf. o trwy weddi. °e<? cryn lawer o weinidogion wedi dyfod i'r d'If elet,i 0 '?'?? a Dehendir Cymru. Ond fe vtndHo nad oedd digon wedi eu galw, 0 herwydd yr ydyra ya "?? y yr hysbysleni o'r testynau y" ?'d i amrywo weinidogion y dref bregethu. Hefyd, yr oedd dau o weinidogion y Bedyddwyr, ac hefyd y ddau Genhadwr Cymreig. Dylai ein barweinwyr yn y dref hon giorhan digon o weithwyr i lafurio yn ngwahnnol feusydd y oynhauaf. Yr oedd rhai o'r prgethwyr yn hynod o effeithiol yn ystod y gymnntifa. Caed amrvwiol felly yn Netherfield Road, yn arbenig nos Sadwrn, boreu Sabbath, a noa Lun, a'r un mood y gellir dyweyd am sml i bregeth yn y oapelau ereill, yr hyn sydd yn destyn diolohgarwch. Yr oedd rhai o'r gweinidogion yn gorfod pregethu bedair gwaith ar y Sabbath, set y Parohn. T. Gray, a William Hughes, Groes. Dywedir fod yn y 11-- oedd yr oedd y ddau frawd ucboi yn pregethu am ohweoh gyonulleidfaoedd mawrion. Nid oedd y seiat fawr yn llawn mor boblogaidd eleoi ag orfer, o hetwydd ansawdd yr hin boreu ddydd LIun. Ond yr oedd yno er byny gynaull- eidfa anfetthol, o hen ac ienaingc. Nid oedd y seiat ohwaith yn agos mor ddylanwadol eleni ag arfer. Yrgoedd yr anerchiadau yn dda lawn, ond Thai o donypt yn rhy hir o lawer. Llawer i ddyweyd ychydig a fasaH yn fwyaf dymunol, yn bytrach nag i jchydig fyned a'r holl amser. Treuliwyd y rhan oreu o'r cyfarfod ynglyn A'r yotadegau; nid ydym yn beio o gwbl am roddi sylw i r pethau hyn, ond na wneler hyny ar draul cyfyBgu ar bethau mwy ysbrydol, ao felly yn fwy angenrheidiol. flhoddwyd y mat^r i lawr yn fywiog ao effeithiol gan y Parch. 0. Thomas. Ond yr oedd yr ymdrin- iaeth arno yn dda, etto yn farwaidd I fesur mawr, prin yr oedd yr anerchiadau, rai o honynt fe alloBid casglu, yn cael sylw dosbarth Uiosog o'r gynnull. eidfa. Yr oedd yn y cyfarfod eleni, wedi y cwbl, ambell i awel adfywlol yn ymledu droo ygyunulleidfa, Yr oedd felly wrth ganu yr hen benmll, yn y cyfwng rhwng y sylwadau ar yr ystadegau a'r ymdrioiaeth ar y mater, set "Gosod babell yn ngwlad Gosen." Yr oedd sylwadau Mr. Saunders, a Mr. Roberts, Lialigeitho, yn gafael yn mhawb, dybygid, yn ar- benig pan y sylwai Mr. Saunders, wrth wasgu at feddwl y rhai ieuaingo, y pwysigrwydd o ddarllen i Cuddioldeb. Dywedai ei fod ef ei hun wedi bod yn euog am flynyddiu lawer o geisio darllen pob peth bron. Ond er's blynyddau bellach yr oedd wedi odyngu ei hun i gylch llai yr oedd wedi troi at yr Ilyfforddwr, yr ydoedd wedi ei ddysgu o'r blaen, ac wedi ei adrodd allan, a dysgu eadw'r stops. Ond yr oedd yn ddiweddar wedi bod yn ei astudio, sef Pa fodd yr oedd yr adnodau yn profi ac yn gosod allan y gwirioneddau gwerthfawr yr ymdrloid a hwynt ynddo. Yr un modd y Cyffes Vfydd, nid yn unig dysgu yr erthyglau, ond edryeh yn graff i'r oyfeir. iadau ar waelod y ddalen. Gallasal gyfeirio, meddai, at lyfrau ereill, ond yr oedd am adael ar y rhai hyn i'w hastudio hyd nes y delai atom dra- chefn. Annogai yn effeithiol iawn i ddarllen y Beibl. Dywedai ei fod ef weli cyfyngu ei hun o'r brcn at y Beibl, nid yn unig ei ddarllen, ond ei ddarllen i ryw bwrpas. Yr oedd ef wedi ymdeimlo dryn lawer er's ychydig flynyddau ei fod yn nesu at i byd arall. Ao yr oedd ef bellach yn darllen y Beibl ar gyfer tragwyddoldeb. Sylwai Mr. Roberts, Llargeitho, msi peth pwysig iawn oedd i ddyn lafurio am wybodaeth a phrofiad a fuasai yn nerth yebrydol iddo. Yr ydym ni, 'mhobol baoh i, meddai, â'n wyneb ar fyd rhyfedd, ao ar amgylch- iadau cynnhyrfup. Bydd yn rhaid wrth gryfder y pryd hyn gelfid triifio gyda hi ar hyd y ffordd, ond tua'r diwedd, fe fydd yn rhaid "wrth ei grym hi." Yr oedd braidd yn eiddigeddus at am. bell i hen chwaer anwybodus a thlawd fel yr oedd yn gallu croeai y channel o dan hwyliau gorfoledd. Annogai yntau i ddarllen erbyn tragwyddoldeb; ao hefyd chwanegai, am gymmhorth i fyw hefyd erbyn tragwyddoldeb.