Baner ac Amserau Cymru

CYNNRYCBIOLAETH SIR BENFRO. FONEDDIOION, 1 -1.1 Yr ydym ninuau yn y air non, ieiyryaycu yngwyouu, wedi eiu tAflu yn bur ddisymmwth ao annisgwyliadwy dan Y" augenrheidrwydd o ddewia eu cynnrycbiolydd i Dy y Cyffredin. Nid ydym wedi cael etholiad o dan gytundrefu y balot etto. Yn yr etholiad diweddaf yn 1874 ni ddygwyd un ymgeisydd yn erbyn y diweddar Syr Jehn Scourfield; nac, yn wir, yn yr etholiad blaen- orol yn 1868 chwaith. Afreidiol a difudd a fyddai i mi ar hyn o bryd fyned i geisio rhoddi rhesymau nao eigusodioi2 dros ein gwaith fel Rhyddfrydwyr yn peidio dwyn gwrthymgeisydd iddo. Ga-laf eich sicrhau, modd bynag, Ilad ydym am fod yn gymmaint "pabwyr" mwy ond, yu hytrach, oddi wrth bob peth ag yr wyf 6 yn abl i'w gasylu yngbyd, y mae Rhyddfrydwr yn sier o gael ei ddwyn i'r maes i ymladd ein brwydr y waith hoc, ac o hyn allan- Wrth gwr., gormod o beth fyddai i'r Toryaid yn yr etholiad presennol ddilyn ein hesampl ni tuag at atynt bwy yn y ddau etholiad blaeuoi ul -paidio dwyn ymgeisydd i'r maes. Na nid oes neb yn cldigon ehud i grcdu am foment y gwnant (Viiin o'r fath betb. Yn wir, yr wyf yn clywed m1 mewn cyfeiriad arall y mae eu hatihawsder pa ym- geisydd i'w ddewis i'w ddwyn i'r maes. With gwrs, byUdai Mr. Disraeli, a holi Doryaid y deyrnas yn gyff- redinol, y mae yn ddlau, yn ddiolchjiar dros bun iddynt pe baent yn oymmeryd Syr Hardinge Gittard, y Datil. euydd CyffrediuoU yn ymgeisydd ac yn enwedig, byddent yn ddiolchgar am iddynt ci ddychwelyd, canys, nis gaU lai na bod yn Leth auhyweth ac an hwylus dros ben bod üadleuydd Oytfredinol y Wein- yddiaeth beb un lie i roddi d droed i lawr yn Nhy y tJytfredin, er bod llawer o amser wedi myned heibio er pan y pennodwyd of i'r swydd. Ond, o'r ochr arall, y luae yn ymddango, fod Mr. Meyrick, yr hen aelod dros y bwrdeisdrefi, yn teimlo yn dra awyddus am gaelsedd yn y l'y uuwalth yn rhagor. Dichon nad ydyw Mr. Meyrick yn tybied ei fod ef cystal dyn, o ran talentau a doniau, a Syr Hardinge, nac mor waeanaetbgar i'w blaid a'r dadleuydd enwog. Diau genyf fod hen aelod y bwrdelsdre6. yn ei adnabod ei hun yn rhy dda. i feddwl mor uohel a hyny am ei deilyngdod; gwyr pa beth ydyw ei size yn well na hyny, y mae yn dra thebyg; canyi nid huaan ymwadiad ynddo fyddai cydnabod fod y Dadleuydd Cyffredinol yn rhagori arno tf, o ran athrylith, a gwasanaeth i Geidwadaeth. Ar yr un pryd, nid blin gan Mr. Meyriok a fyddai llwyddo i fyned i tty y Oyffredin sereh cadw Syr Hardinge GiCfotd allaa am dymmhor etto. Dyna y graig sydd gan yr arweinwyr Toryaidd i ofalu rhag hwylio yn ei herbyn —pa fodd i gadw Mr. Meyrick rhag dyfod i'r maes yn erbyn Syr H. Giffard; neu, vice versa, Bydd un o'r ddau, o bossibl, yn debyg 0 gilio o'r maes; Mr. Meyrick ydyw y tebycaf ar hyn o bryd o gael cenad i sefyll draw, o herwydd y mae gwir angen am gael y Dadleuydd i'r Ond fel yr awgrymwyd, dyma yr ymdreehfa etbol <iJ:i!»-yil !o(id yn sir Benf. o er pan y ma. onto ? ftt")1,ied)S y ?< mewn ii?ithreui-d; ac yu byn, drachef L?'P?'S' ninnaa, y Rhydd- M. sPrwc,i'|' N'a gwn ar wyiieb y ddaear ?? ? ''?<yM, er fy mod yn sicr y dygir un i 'r maeo. I'wY bynag a fydd, ?<?fy ceir ef yn gyf- w'??" y '?urau mawr o d?* ? ?°°??.?'' ag ? ?ym y dyben am daivnt a M.id.a "dadsefydlia,! a dadwfdd.Had; a rvda el gefnogaeth i'r M.sur üladdu & c. Os M elula y mesur 1.0' vhleidia Y wesurau ?"' ? fy hun, ?" gwaeth PhleUkvi'ifU- 100Y yntau, canys gwyddom yu bnrion vn n '? pa beth i'w ddis.wyl oddi wrth hwnw b d ?d'' ??" '?S' ein ?"hwyl mawr fel plaid a fyddcvnnJfi y '? ? Phk.dM.io dan y balot. Bydd y v „5i r j° y7Vicr' y 01 eu ???'' yn mhob etholiad '1 :;ad ???"y ?"? ae nad ydyw vn diHioi tj r £ V"d i ni ?'? cyfarfodydd P? m.r d?iY,. ? °'? rai i?? ?'"xos 'ddynt Pa mor ddiongi el a l y y"; el foc, mor ddiogel a dir t'i?, .? ? ? ?"' ? ?'' '?"? ? M! fei nJ."? u" Tory, "a Mb arall, ddyfod ?d i ? ? ?'? Y ?dd neb wedi eufr.?.u ei t'Mdtai, ?" ff cd l^ yr en g Mr. Hugh P.?h, 0 ^wrnarfoD, /u J' r,1,R5'r Gh etbo'iadol yn 1874, yn ralf 0 1), yr II)g rc 0 ol, u ol yn 1874, yn ed ''y'lllygl"i 10 uDa i bwy bynag a allai ?"<i pa fodd v ? ?. ?'?'' "?' pleidleisio. Yr r. PM? h ? ?"ye; byn yn 9Y ou duo yn mhob cyfarfod a gynnelid; ac ni f^iddiodd neb ddyfod yn mlaen ar ol y frwydr i hawlio yr arian. (;ellir gwdmy(i yr un peth yn sir Benfro hefyd gall yr etUolwyr yiu- ddiried yn nirgelweh y balot; ie, jjallant deimio yn ddiogel felly,^pa beth bynag a ddywed y Toryaid i'r gwrthwyneb. Yn awr, fy mrodyr Rhyddfrydig, gadewch i ni ben- derfynu llwyr ddileu y gwartbnod yr ydys wedi byw yn dawel dano ar hyd y blynyddoedd. Byw yn dawel dan grafangau Toryaeth, a chymmeryd ein marchogaetb gan ryw ychydig o aristocratiaid yn wir Dyrchafwfl. floedd hyd entryeh nefoedd: "Na wilfwn 1 na wrawn, byth mwy 1" Sir Rhyddfrydig ac Y mneillduol Peufio, yn Nht y CyfTredin yn gwneyd eu goreu drwy y blyn- yddoedd I dynhau oadwvnau haiarn gormes. Y mae y meddylddrych yn withun, er yn wir. Ond byth mwy aeh, gobeithio. Yn yr etholiad presennol, mi a hyder af y cawn anrhydeddu ein hunain (Ii wy roddi curfa i', Toryaid y byddant yn cofio am dani hyd ddiwedd y ganrif, beth bynag. Poed felly y bo, medd, Yr eiddoeh, &c., ISBUIU UJS\M oABI.

Y PWNGC DIRWESTOL. LLYTHYB VII. I POSEDDIGION, 1. Ystyrir gwaith Dr. Edward Smith ar J^wydydd y traethawd mwyaf gwyddonol yn yr iaith Saesneg, ac y mae Dr. Smith yn cyttuno yn lied agos & Dr. Lankester a Dr. Carpenter yn eu golygiadau am y diodydd raeddwol fel defnyddiau ymborth. Y mae Dr. Smith ar y tudal. 424 yn dyfynu paragraph maith, gyda chym. meradwyaeth o crthygl a ysgrifenwyd gan Dr. B. W. Kicbardson, F.R s., yr hwn hefyd a ystyrir yn un oV aniauyddioD enwocaf yn y wlad, i'r perwyl canlyool NiB galiaf, a dyweyd yn onest, trwy unrhyw ymres ymiad a gytlwynwyd i mi etto, gawiatau deibyniad i alcohols t;wy unrhyw arwyddnod a ddylai en gwahan laethu oddi wrth sylweddau fferyllol ereill o'rdosbartb cysgiadol cytfrous a pbrudllhaol. Pan ddeallir yn aniatyddol fod yr hyn a elwir yn symbyliad neu yn gyffroid, mewn fFaith, yn llaesiad, bum bron a(ly,odyd yn barlysiad, o un o'r p,-irianwaith pwysicaf yn y corph anifeilaidd-y cydrediad manwl, gwrthsafedi, a chyd- bwysedig (the minute, resisting< compensating circula- tion), gwelir yn ehrwydd y cyfeiliornad o berthynas i weithiad cynnbyrfion, a cheir eglurhadllawn ar y pi of- ifni digon adnabyddus fod pob cynnbyrfiad, a phob uIVyd, yn gadael o'u hol iselder meddwl a phrudd-der ysbryd. Gwelir, gan hyny, fod cynuhyrfiad amserol alcohol yn caol ei gynnyrchu ar draul y gallu anianol, a bod y meddylddrych ei fod yn angenrheidiol er dyrchafu galluoedd y corph i woitbgarwch gwirioneddol a nerthol, neu y gall ehwanegu rhywbeth defnyddiol at y mtlnweoedd bywiol (the living tissue,) yn gyfeiliorn- adau mor ddifrifol ag ydynt o gytliedino), Nid oes un ffiith yn teilyngu mwy o sylw neillduol yn addysg wyddonol y worin na'r ffaith hon sef, fod cynnhyifiad yn net th gwastratfedig (wasted force), y peirianwaith anianol yn rhedej i lawr cyn iddo wasanaethu allan amser ei ysgogiad Honir gan y mwyafrif fodalcohol yn rhoddi nerth, a chlywir personali gweiniaid yn dywedyd yn ddyddiol, eu bod yn cael eu dal i fyny gan wirodydd. Y mae hyn yn meddwl yn wirioneddol eu bod yn cael eu cadw i lawr; ond y mae y teimlad a gynnyrohir ynddynt gan weithiad uniongyrchol alcohol yo eu, twyllo, ac yn eu harwain i briodoli daioni parhaus i'r hyn, yn y rhan liosocaf o lawer oaohosion, sydd yn ddrwg parhaol. Y mae y prawf yn sier nad ydyw alcohol yn rhoddi gallu hanfodol i'r :ymeny(ld llf.'r cyhyr. Gall, yn ystod ei weithiad cyntaf gynnorthwyo organiaeth wan neu din edig i wneyd gwaith bywiog am fyr amser; gall loewi y meddwl am foment; gallgynnhyrfn y cyhyr i weithiad brysiog, ond nid yw yn gwneyd dim ar ei draul ei hun, yn adgyweirio dimaddinystriodd ar ei daith iddinystr. Y mae tan yu gwneyd golygfa ddiaglaer, oud yn gadael anghyfanedd- dra ar ei of; ac felly alcohol* Y mae y gormodedd lieiaf o alcohol yo niweidiol i'r gallu cyhyrol. Yr wyf yn cael trwy fesur gaHu y cyhyr i grybyohu yn ei gyflwr naturiol, ac o dan alcohol, mor gynted ag y mae arwyddion gweledig o gyuuhwrf cyhyrol, fod hefyd arwyddion o fethiaut cyhyrol; a phe yr ewyllysiwn, trwy ymbrawf gwyddonol, i ddin- ystrio o ran gwaith, Yr enghraiflt berffeithiaf o anifail gwaith, dyweder ceffyl, heb wneyd niwed i'r mud alluoedd, nis gailwa ddewia gwell gweithredydd i'r pwtpas nag alcohol. Ond Och y mae paroijrwydd dyniou cryfion i syithio ir parlys oyffredmol o dan ddylanwad didor y gyunaliaeth dwyJlodrus yma, yn tystio mor afreidiol ydyw dodi ereadur afresymol i'r ymbrawf. Y mae yr ymbrawf yn arforiad, a dyn ydyw y gwithddrych. Byddai yn hawdd chwanegu at dystiolaethau y gwyddonwyr enwog hyn, ond y mae hyny yn afreidiol. Nid wyf yn dal yma fod y diodydd meddwol yn ben nodol yn niweidiol, er y gallesid dyweyd llawer i brofi hyny. Addefir ar bob llaw eu bod yn achos union. gyrohol o lawer o anhwylder M aliechyd corphorol. id wyf chwaith yn hae, u nas gall y diodydd meddwol fod yn ddefnyddiol fel cyIYer; nieddygol, er uad ydyw meddygon yr oes hon yn gosod cymmaint o bwys arnynt a meddygon yr oes flaenorol. Nid ydyw y materion hyn yn dyfod o fewn cylcb fy ymresymiad Yr hyn yr wyf yn ei ddal ydyw, y gall dynion o iechyd priodol fyw, a gweithio yn galed, a chadw eu hieohyd heb cldefnyddio diodyad meddwol; ac yr wyf yn html fy mod wedi profi gwrionedd y gosodiad yma trwy ddysgeidiaeth gwyddoniaeth. Yn fy llythyrau dyfodol, profaf yr un gosodiad trwy awdurdod feddygol, Yr eiddoch. &c.. Yr eiddoeh. &c.. I Al. F. CH. Al. ) ———  .?.

I CANU YR EFENGYL. I LLYTHYB X. I FONEDDlOIOIf, unia gorcnymyn urist i w aayagyblion oedd, 800 ydyw etto, o ran hyny, u Ewch i'r holl fyd, a phregothwoh yr efengyl i bob creadur ?" Marc xvi. 15. Gan hyny, y mae yn rhaid fod yr efengyl yn gymmhwys ac yn gyf- addas i bob gradd a math o bechaduriaid heb eithrio neb, Er cymmaint f'o eu peohod, Adyfaedfoeabnw, Mae rhin yn ogwaed yr Iesu, I gànu'r dua'i liw. Y mae pob poth sydd ar bechadur ei eisieu i'w gael yn nghenadwri ei groea of, ao o herwydd ei chym- mhwyedef, ei haddasrwydd, a'i helaethrwydd, nid oes eisieu nae angen am ddynwaredwyr gweinidogaeth loan Fedyddiwr, gyda'u "dynol ordeiniadau," a'u cymdeithasau afrifed, I I Yr hyn bethau sydd ganddynt nth doethinob mewn ewyllys-grefydd a gostyngeidd rwydd" (Col. iii 23), dan yr esgusawd o ddarparu i'r efengyl bobl barod, neu mewn geiriati ereill, i wneuth- ur ditfygion yr efengyl i fyny, er ei cbymmhwyso a'i galluogi i achub pechaduriaid y ddaear. Nid ydyw yr angbyfiawn, y cnbddeiliwr, a'r Ileidr, meddai pleidwyr cymueithaa cyfiawnder, ar dir y gall yr efeugyl ea hachub, hyd nes yr ymunant &'n cymdeitha., ae mid ydyw y godinebwyr, torwyr priodas. masweddwyr, gwryw-gydwyr, anlladwyr, y disanctaidd, a'r halogod ig, mewn sefyllfa yr hon y gall yr efengyl eu meddyg- iniaethu hyd nes yr ymunant an cymdeithas, medd pleidwyr cymdeithaa diweirdeb; felly hefyd y dywedir am gyfaddechwyr, diotwyr, ameddwon, nad ydynt ar dir y gellir eu haohub byd Des yr ymunant ft chjfriufa gwrbhfeddwol, &c. Gellir casglu oddi with haeiiadau disail pleidwyr y "dynol ordeiniadau," eu bod yn credu mai annoethineb mawr yn yr hwn a ddywed- odd, "Ewch i'r hull fyd, a phregethweh yr efengyl i bob creadur, oeddawdurdodi ei Li(tys-yblion i bregethu yr efengyl dragwyddol ilr holl gellhedloerld heb yn gyntat wneuthur defnydd o'r "dynol oi(ieinudau yn mhob dull" modd er darpatu a chodi pechaduriaid i sefyllfa achubadwy, ao oni cheir gwadiad yn y gredin- iaeth uchod o holl ddigonoldeb yr efengyl gogyfer byd o bac.wdur.aid andwyd ? A dUu fod ynddi wrth- dystiad i'r hwn .y<1(\ yn "gadarll i iaobau, ac yn "Uuog i achub, hyd yr e^haf» y pechaduriaid mwyaf Y mae on oymdmthas ni, ebai'r "dynol ordeiniadau," 1 hun yn ameanu at ddstoni cyff- redinol, a gall Jlawor un ddywedyd am ein cymdeithas, fel ag y rlyweJwyd wrth yr Iesu gynt gan Martha 11 Pe buaset ti ytua, ni buasai farw fy mrawd 1" Dyn. briodoli gallu dwyfol i'r "dynol ordeiniadau, mown trefn i waredu enaid rhag angeu, a chuddio lliaws o heohodau, trwy ryw beth gwahanol i'r hyn a osodir allan yn y dwyfol wirionedd. Buaaai ennill yr holl eglwysi Cnstionogol a'u swyddogion yn aelodau on cymdeithas, iriBddai y "dyool ordeiniadwyr," yn aohub y byd rhag damnedigaetb. Dyna etto oaod oymdeithafaa a dyfeisi»dan dynol, nid fel Cristionog- aeth, yn He yr efengyl, ond yn well ac yn rhagorach na'r iacbavvdwriaeth fawr, yr hon sydd trwy ffydd yn Nghrist Iesui-cam da tuag at aobub y byd rhagcollatl- igaeth, fyddai i'r eglwys a'i swyddogion ymuno i'r dynol ordeiniadau." Yr efengyl arall, a'r hon nad ydyw yn efengyl o gwbl, ond oruglwyth o ryw ddyfeis- iadau dynol, os nad gwaeth na byny. Gellir casglu, a hyny oddi ar dir teg, fod y dynol ordeiniadwyr yn oreda nas gall aelodau eglwys Crist fod yn gadwedig heb iddynt ymuno iI'u cymdeithasau hwy. Agellireu ctywed YII lie fain weithmu, "Onid enwaedir chwi, ni ellwch fod yn gadwedig," Act. xv. 1. Ond llais Dnw trwy ei air ysbrydoledig ydyw, Oa enwaedlr chwi, ni leshil Crist ddim i chwi," Gal. v. 2 a thrachefn, "Chwi a aethoch yn ddifudd oddi wrth Grist," &a., win 4. "Ie, oddi wrth Grist," y rhai ydyoh yn ym gorphori á chymdeithasau ae t1. dyfeiaiadau dynol, gan adael flynnon y dyfroedd byw, Oddi wrth Grist," ac nid oes iachawdwriaeth yn neb arall; gan hyny, colledigaeth sydd yn mhob man ond yn Nghrist Iesu, Canys nid oes enw arall dan y nef wedi ei roddi yn mhlith dynion," er fod gau noddfeydd â'll noddwyr yn llefain, "YmunwohA ni, yr ydych yn ddiogel yma, dros amser ac am drngwyddoldeb," na chymmer dy hudo oddi wrth Grist, amvyl Gristion, trwy yr Hwn y mae yn rhaid (yn addas, yn briodol, ao yn ddichonad- wy), i ni fod yn gadwedig," Act. iii. 12. "NID OES EXVV ARALL." Un iachawdwriaeth gyflawn, I'r byd yn hysbys wnaed; Yr unig sylfaen gadarn Yw'r gonglfaen a gaed. Cydgtin. Nid oes 'ran enw arall, Na ifordd i'r nefoedd fry; Y cyntaf a'r diweddaf yw, A all ein cadw ni. Un drws sydd yn agored, I'r nef, paradwys Duw; Un abet th liawn a roddwyd, Ein Crist, 1/erdd fywiol yw. Fy unig g&n a'm hanes, Yw Crist a'i waed yn Hi', Fy ngobaith am ogoniant, Yw alageu Calfarf. [Gwel y geiriau Saesnig, rhif 134, o'r School Edition. Sacred songs and solos, sung by Ira D. Sankey, and D. P Bliss. Price sixpence. Cynnwysa y llyfr hwn tua 163 o douau ac emynau a genid gan yr efangylwyr yma ar y cyntaf, yna yn Llundain, ao yn ohwanegol, y rhai a afferent yn yr America.] Pa les, gan hyny, ydyw ohwythu udgyrn "dynol ordeiniadau," feo. Y mae ein hurdd ni fel Cristionog- aeth bur ei hun. Trwy ymuno A'n cymdeithas y gall yr eglwys Gristionogol achub y byd rhag damnedig- aeth Pa beth yn neaaf a ddywedweh ehwi, bleidwyr doethineb ae ysbryd y byd hwn ? Pa beth sydd genych i'w ddywedyd am eioh cynghorau a'ch prif swyddog- ion ? A dywedwoh ohwi am elch prif swyddog yn ei gyngboi-, "Not only the man of God, but like God himself." Ac onid yvr, "Y mae ein hurdd ni fel Cristionogaeth ei hun," yn sawru yn drwm iawn o ysbryd y dyn peohod, mab y golledigaeth, yr hwn sydd yn gwrthwynebu ao yn ymddyrchafu goruweh pob path (neu yn eibyn uu), a elwir yn Dduw, neu a adciolir; hyd onid yw efe, megys Daw, yn eistedd yn nheml lJIlW, ao yn ei udangos ei hun mai Duw ydyw 2 Thes ii. 3, 4. Nid fel dyn Duw yn unig, ond fel Duw ei hunau," a hyn sydd am na dderbyniasitnt gariad y gwirionedd, fd y byddent gadwedig;" adn. 10 Na fydded i ti, Gristion, gredu fod ysbryd, eithr boed i ti eu profi, ai o Dduw y n\a<mt, ynte o'r diafol a'r ang- hrist, "Canys y mae Sit in yntau yn ymrithio fel angel y goleuui;" 2 Sor. xi. 14. Gan hyny, uid ydyw yn rhyfedd fod ei weinidogioa yn yairithio fel gweini dogion cyiiawnder, a'i genhadon yn ymrithio yn apos- tolion i Grist, pa rai ydynt weithwyrtwyllodiusmewn rhith doethineb iig ewyllys-grefydd a gostyngeidd- rwydd, yn ol gorchymymon ac athritwiaethau dynion, yn ol egwyddorion y bjd, eyfeillach pa. un sydd yn elyniaeth i Dduw, ao y mae pwy bynag a ewyllysio fod yn gyfaill i'r byd a'i egwyddorion, ei athrawiaethau, a'i orchymynion, yn elyu i IJ law mewn meddwl, gair, a gweithred. Troed y darllenydd i'r lleoedd hyn o'r Yogrythyr Lin: Jago iv. 4, a Col. ii. 22, 23. "Ymun- weh a Ili," ebe y "dynol ordeiniadwyr," wrth weinidog- ion Crist a'i eglwys, gan chwennych gwneyd caeth- weision o honynt, a'u dwyn i dalu gwarogaeth i'w hurdd annibyuol, i'r dyben o gyrhaeddyd eu hamcan- ion fel gweithwyr twyllodrus ac ymrithiol, a bydd yn gam tra etieithiol tuag at achub y byd rhag colledig aeth dragwyddol. Na, nid felly "ddynol ordeiniad wyr," eithr bood i ohwi droi at y Duw byw oddi wrth y pethau gweigion hyn, a chredwch yr efengyl, o blegid gallu Juw yw hi er iachawdwriaeth i bob un sydd yn credu;" Bhuf. i. 16, "Oanys arfau ein milwr- iaeth ni (ebo yr apostol), nid ydynt gnawdol, (fel yr eiddoch chwi), ond nerthol trwy Dduw i fwrw oestyll i'r llawr, gan fwrw dychymygion i lawr, a phob uohder a'r sydd yn ymgodi yn erbyn gwybodaith Uuw, a oh&n gaethiwo pob meddwl i ufudd-dod Crist;" 2 Cor. x. 4, 6. Gan hyny, genhadwr Crist a'i gross, "The trumpet to thy mouth," Hosea, viii. 1. Uafa A'th geg, ao nao arbed. "AT DY SAFN A'R UDGORN" ARIAN. I At dy safn lI'r udgorn arian, Deffro Gymru drwyddi'n awr; Tir y dwyrain a'r gorllewin, Gogledd, de, olyw'r udgorn mawr; Rboed yr udgorn sain hynodo), I ddeffroi'r cwagedig rai, Deffro'r miloedd sydd yn huno, Deffre hwynt i wel'd eu bai; Y mae'r gelyn byth o'n hamgylch, Wrth ein pyith trwy'r noa a'r dydd, Ar ein ffyrdd ac yn mhob heol, Dyfal gynllwyn yno sydd; Yn ein tai a'n gwych balasau, Yn mhob elVr o Brydain Fawr, Nid oes llwybr cul na rhodfa, Nad yw'r gelyn yno'n gawr. "At dy safn a'r udgorn arian, Dyro rybudd yn ddioed, Galw ar y mawr a'r bychan, Hen ac ieuangc, a phob oed, 0 na threiddiai yr efengyl, A'i graslourwydd i bob lie, Nes bo'r ddaear yn dadaeinio, Moliant i groesawu'r ne'. Oes, mae Ceidwad cryf yn agos, Flown i'r noddfa gadarn gref, Brysi wn ato tra mae'n galw, Gryicus yw ei fraich a'i lof, Ni l yw'n gwrthod neb ddel ato, O'i wir fodd mae'n trugarhau, Ni rtdaw drygau byth i'w cyfran, Ceidw hwyut rhag poen a gwae. At dy safn â'r udgorn arian, Cnwyth yr hirsaiu rymus lef, Dywp.tt am y tfonid i beioii, A agorwyd ynnddo ef,. Tritetha am y gwir a'r bywyd, Sydd i'n cadw rhag y tAn, Ac i achub pechaduriaid, Gan eu gwneyd yn wyn a glAn; ■ LloiDwi mie trigfaiiau'r lebu, O'r rhai gynt fu yn y llaid, Cynym 'hedeg mae ein hamier, Oddi wrthym'yn ddibaid, Y mae'r diwedd yn dynesu, I rot cyfrif ger bron Duw, P&'m, 0 enaid, y gwnei farw ? Cred yn lean, a bydd fyw. "At dy safn i'r udgorn "nan, Milwyr leau dieoiia'r byd, Milwyr cedyrn, ben ac ieuango, Sydd o'n cyloh yn ddawr eu bryd; Awn i'r frwydr dros yr lesu, Safwn yn ei nerth a'i rym, Triniwn gledd yr ysbryd dwyfol, Gair y llw yw'r cleddyf Uym. 0 ein plaid mae Duw y lluoedd, p¡¡,'m yr ofnwn gutan seith 1 Buddugoliaeth ddaw trwy'r lela, Yn ei allu mae ein nerth, Awn i'r ymgyrch gan orchfygu, Cawn ein gelyn dan ein traed, Awn at Iesu am faddeuant, Ao ymgeledd trwy ei waed. No other name is given, no other way is known, 'T'is Jesus Christ the first and last, He tares, and He [alone." h Yr eiddoeh, See., I Dolgellau. E. YLLTYB WILLIAMS.

I LLA-NB-RYNMAIR.- PPTtlllT VM VD RTETPNVN ^OKEDDIOION, YnyiANERam yr wythnos ddiweddaf, ymddengyi paragiaph o eiddo Native, yr hwn, wedi teimlo ar ei galon, it draetha el fain ar y pwlige o briodi yu yr office, a dywed mai yr office ydyw y lie mwyaf priodol i haws o honynt, a hyny o herwydd nad oes braidd un o bob deg o honynt yn myned i'w priodi heb yn gyntaf fod wedi myned i sefyllfa anghyssegredig; ao o ganlyn- iad, He anghyssegredig, megys yr office, ac nid cyssegr- edig, megys ty addoliad, sydd yn fwyaf gwaddas iddynt fyned i briodi. Yr ydwyf yn meddwi fad Native wedi myned yn rhy bell, a dodi ei frws mewn paent rhy dywyll i Jiwio ei gydfrodorion yn yr am- gylchiad hwn; sef, trwy ddyweyd y peth, fe allai, nad all ei brofi, sef naw o bob deg yn anniwair pan yn cael eu priodi. Nid ydyw yn hollol oleu i mi beth a fedd- ylia Native am y "sefyllfaasghyssegredig" i ba un y syrthia naw o bob deg iddi yn ei blwyf." Os ydyw yr anghyssegredigrwydd a imods y fath fel ag i gau allan ddeiliaid priodas o dy addoliad, felll" rhy gyssegredig i'w priodi, ai nid ydyw yr un rheawm yn eu cau allan hefyd o'r tk addoliad ar y Sabbath, o blegid sobr o both ydyw i bAr ieuango fyned i'w priodi i'r office ang- hyssegredig ar ddydd eiadwrn, dywedwn, a myned y boreu 6abbith canlynol i lit addoliad 1 Pa lu y tyn Native ei linell yn y fan hon ? Felly, fy marn i ydyw, yn y mater dan sylw, mai gweddus i bobl iouaingo pob oynnulleidfa y perthyaant iddi i addoli, fyned i'w priodi hefyd i'r un lie, fel y bydd i'r un gweinidog ea priodi, bedyddio eu plant, a gwasanaethu mewn ang- Jaddau; ao auweddus iawn i'm golwg i ydyw priodi yn yr office, ac wedi byny, ymofyn am y gweinidog filldir- oedd o ffordd i fedyddio eu plant. Ydwyf, Ac., I GWLADOAEWB.

I CYNNRYCHIOLAETH Y GYMMANFA GYFFKEDINOL. I FONEDDIGSXOH, With ddarllen hanes Cymmanfa Sirhowy, tynwyd ein sylw at yr ymddiddan tu ynghylch Oynorychiolaeth y Gytnmanfa Gylfredinol, o blegid y oynnygiad, Nad ydym yn gweled un angenrheidrwydd am gael chwaneg o gyumychiolwyr yn y (lymminfa GyfEredmol." Yr oeddwn yn methu yn deg a deall pa beth a allas- ai ysgogi y fath gynnygiad. Onid ydyw yn rhe8ymol fod gan bob [uvgethwr a blaenor hawl i bleidleisio yn el y doethineb a r egwyddorion efengylaidd sydd ynett Hywodraethu ? Nid ydym am daraw a'r ieuengotyd i ymgymmeryd a awyddogaethau, a'u llanw hefyd; ond at ni fyddai yn fwy liuol Ag ysbryd Cristionogaeth i osod mwy o hen weinidogion sydd wedi llafurio am ugeiniau o flynyddoedd, yn anrhydedd i'n henwad, yn ogoniant i Dduw, ac yn Has tragwyddol i eueidian anfarwol, i lanw rhai o swyddogaethau y Gymmanfa Gyifredinol ? Onid oes rhai o'r oyfryw wedi bod yn sylfaenwyr y Gymmanfa, ac heb gael gwneyd dim mewn cyssylltiad a hi ? Byddwch yn fwy eang, frodyr, ac na thueddwoh i gyfyngu ar ryddid eich brodyr, a thrwy hyn, ni olieir clywed diareb am unrhyw clique o dan yr enw, The L. S. A." nao un enw arall. Y mae yn tfaith bWYIlg fod agos i hanner oyfarfodydd misol y cyfundeb, 110 nad oes neb o'u haelodau wedi bod yu gwneyd (Ii, yn swyddogol yn y Gymmanfa; tra y mae y nifer liosocaf o'r holl swyddogaethau wedi disgyn i ddwylaw yr un personau. Onid ydyw hyn yn arogli yn lied afiaahus t Hetyd, onid yr un personau sydd yn aelodau yn y pwyllgorau o'r dechreuad hyd yn hyn ? Onid ydyw yn eglur i ganfod yn adroddiadau y oyf. atfodydd miscl psvthynol i un air ag sydd wedi ym- ranu yn ddiweddar i ddau Gyfarfod Misol, fod golwg wrth gynnyg cenhadon i'r Gymmanfa Gyffredinol nesaf, y byddai y oyfryw genhadon yn ddigon masw a difarn i gael eu harwain i bleidleisio yn etholiad swyddogion yn ol y cyfarwyddyd a dderbyniaut oddi wrth y rhai gorawyddus am y oyfryw swyddi, ag sydd yn trigiannu yn head, quartert y clique l Gwareder ni rhag y fath ysbryd I Ydwyf. &o.. I -mw PLENTDD.

I BETHESDA. I MAJWOLAETH A CLILAD»IPIQA £ TH MRS. rAltitY, PRIOD W. J. PARRY, YSW. Y NEWYDD cyntaf a glywais pan yn cychwyn o'm tÿ i fyned i'r chwarel y boreu cyntaf o Fehefin, gan gyfaill oedd, fod y dyner, yr addfwyn, a'r garedig Mrs. Parry wedi marw, er's hanner awr wedi an; mis Mehefin yn dyfod i mewn, ao yn ei funydau cyntaf bron yn rhoddi dyrnod drom i'n oyfaill An cyd drefwr, Mr Parry. Yr oedd yn bur waDaidd er's amser maith. Tarawyd yr ardal A syndod cyffredinol gan y newydd, a dangoswyd cydym- deimlad cyffredinol a'r teulu trallodedig. Ei hoed- ran oedd 34ain mlwydd, a gadawodd be(I war o blant amddifaid ar ei hoi. Yr Arglwydd a fyddo "ya Dad i'r amddifaid, acynFarnwr" i'rgm.u.hv hwn, fel y mae wedi bod i tiloedd. Dydd Sadwrn, y 3ydd cytisol-Sadwrn y Sulgwyn oedd diwrnod ei hang. ]add. Yr oedd y tywydd wedi bod yn sych iawn yma er's peth amser, a phawb u hiraetb (i am wlaw ae am un ar ddeg o'r gl()cll N boreu, deuhren- odd wlawio yn drwm iawn, a pliai naodd fe' y hyd bump o'r gloch. Attaliodd byu Uwer i d yfod i'r angladd, ynghyd a'r rheawm ei bod yn yuiyl gwyl y Sulgwyn cymmaint yn myroel oddi cartref. Ond er pob peth, daeth torf fawr ynghyd, o agos ac o bell. Yu mysg y lliaws, i.v.. :sum y Parchn. E. Herber Evans, Caernarfon; It W. (Griffiths, Beth- el; W. Williams. Borth, Aberybtwyth; it. S. Williams; W. Da vies; It Jones; a Luke Moses, Bethesda; J. 0. Jones, Capel Coch (T. C.); y Mri. Lloyd Jones, Bangor; J. J. Evans, Brynderwen John Evans, swyddfa yr Herald; Marshall' arlunydd; Dr. Williams, a Dr. Hughes, a'r Mri R. Parry, Is lywydd Undeb y Chwareiwyr; AN'. J. Williams, Bethel; W. Griffiths, LlaDruii Gaerwenydd, a Huw Derfel, 0 herwydd Rerwi.