Baner ac Amserau Cymru

Mewn adroddiad & anfonwyd ganddo o Gaer- dydd, nos Fawrth, parthed y streic sydd ar dori allan yn y Deheudir, dywed un gohebydd fod anhawsder newydd wedi codi mewn cyssylltiad ft helynt y llafur. Yr oedd yn cael ei hysbysn y byddai i ymgynghoriad gymmeryd lie y diwrnod hwnw rhwng Mr. Harford, ysgrifenydd Undeb Gwyr y Ffyrdd Haiarn, a chyfarwyddwyr y llin- ellan lleol, ac y buasai y cwestiynau mewn dadl, mewn canlyniad i hyny, yn cael eu trosglwyddo i gylafareddwyr, megya i Arglwydd Brassey, Arglwydd Aberdftr, ac eraill oeddynt yn gyfar- wydd a gwaith cylafareddwyr mewn achosion o'r fath hyn, ac fod i'r gweithwyr fyned yn mlaen gyda'r gwaith tra y byddent hwy yn penderfynu. Prydnawn ddydd Mawrth, modd bynag, ni chai Mr. Harford ymweled &'r cyfarwyddwyr gydag eraill o gynnrychiolwyr y gweithwyr. Anfonodd y cyfarwyddwyr benderfyniad at y ddirprwyaeth, yn yr hwn yr amlygent eu parod- rivydd i dderbyn y gweithwyr, a hwy yn unig, yr hyn oedd, wrth gwrs, yn, cau Mr. Harford allan. Attebiad y ddirprwyaeth i hyn ydoedd, eu bod yn gwrthod gwneuthur dim o gwbl gyda'r cyfarwyddwyr os na chaniateid i Mr. Harford gael ei wrandaw ar ran y dynion. Rhoddodd hyn derfyn ar yr ymweliad rhagdrefniedig; ac os byddai y cyfarwyddwyr wedi tynu y pender- fyniad yn ol, mai y tebygolrwydd ydoedd y cym- merai y streic bygythiedig le y dydd dilynol. Hyebysir fod cannoedd o ddynion yn appelio am waith ar y llinellau o bob rhan o'r wlad, ac yr oedd un cwmni yn unig wedi derbyn 70 o geiaiadau boreu ddydd Mawrth am le fel gyried- yddion, guards, ac yn y blaen. Yr oeddym yn ysgrifenu .hyn o linellau cyn cael gwybod beth ddaeth o ymdrechion y dir- prwyaethau ddydd Mercher.

Y LLOFRUDDIAETH YN NEW I BRIGHTON. DEDFRYDU Y LLOFRUDD 1 FARWOLAETH. YN mrwdlys Caerlleon, yr wythnos ddiweddaf, cafodd Felix Spicer, morwr, ei gyhuddo o lofrudd- io ei ddau blentyn, yn Liscard, ger New Brighton, ar y 24ain o Fai. Yr oedd y Uofruddiaeth:nt hyn y rhai mwyaf ysgeler o fewn cof ac yn ystod y prawf, <(ywedodd y Barnwr Stephen Dad oedd efe yn gwybod i amgylchiadan mor ddifrifol gael eu dWYIl ger ei froii ef yn ystod ei broiiad maith. fel barnwr. Y noswaith grybwylledig, cigyddiodd Spieer ei ddail blentyn mewn modd arswydlawn, trwy dori eu gyddfau gyda chyllell finiog. Nid oedd mam y plant yn byw gydag ef ar y pryd ond rywbryd yn ystod oriau man y boreu, aeth i'r lie y preswyliai. Gwneth ymosodiad Hofruddiog ami hithau, a gwaredigaetli hynod o gyfyng a gafodd. Dygwyd y prawf i derfyniad nos Wener, pryd y cafwyd y llofrudd yn euog. Wedi rhoddi y cap du am ei ben, dedfrydodd y barnwr ef i farwolaeth. I

"PWYLLGOR HEDDGEIDW ADOL SIR FFLIfiJ, A CHYFLOG YR YSGRIFENYDD. FONKDDIOIOy, If el un ag sydd yn teimlo dyddordeb nid nycn- an yn ngoruchwyliaeth newydd y Cynghorau Sirol, tarawyd fi A syndod pan ddeailaim ddarfod i Bwyllgor Heddgeidwadol ein sir, yn en eyfar. fod diweddaf, gydsynio 4 chais eu hysgriftnyad Mr. T. T. Kelly, am chwanegiad at ei gyftog: Nid wyf mewn nnrhyw fodd yn wrthwynabol i nnrhyw swyddog gael tfil rhesymol am ei waitb, aeyn enwedig felly ysjfrifenyddion y Cynghoran Sirol. sy mae y dyledswyddau sydd i'w eyf. lawni ynglyn a gwaith pob eir yn bwyeu a chyfrifol; ac o herwydd hyny, dylai y •awl a bennodir i'r gwaith gael ei gydnabod yn syloadd- ol am hyny. Ond pa res win, attolwg, sydd i ganfod yn yr hyn a wnaeth Pwyllgor Heddgeid- wadol sir Flfint yn eu cyfarfod yr wythno* ddi- weddaf? Meiddiaf atteb, mai crnglwyth (08 goddetir yr ymadrodd) o afresymoldeb ac afieol- eidd-draydoedd y cyfan; ac o blegid hyny, y mae yn ddyledswydd ar y trethdalwyr gymmeryd sylw uniongyrchol o'r mater. Fel |un o drethdalwyr y air hon, yr wyf yn dymuno gwrthdystio yn gyhoeddus trwy gyfrwng y F ANER yn arbyn penderfyniad y pwyllgor. Hwyrach y gofyna rhywon pa sail sydd genyf dros brotestio yn y modd hwn. Wel, ceisiaf egluro. Yn y flwyddyn 1882, pennodwyd fod i gyflog Mr. Kelly fel ysgrifenydd yr heddweb fod yn 450p. yn y flwyddyn, ynghyd hwm chwaneg- ol am wneuthur gwaith eithriadol. Yr oedd y cyfanswm yn 480p., yr hyn, y meiddiaf ddyweyd, oedd yn llawer gormod am wneyd y gwaith y pryd hwnw. Dylid eotio fod sir Fflint yn un o siroedd lleiaf Cymru; ac o herwydd hyny, yr oedd y gwaith yn qramhariaethol lai. Pan ffurfiwyd y Cynghorau Sirol, yr wyf yn addef fod y gwaith oedd gan yr ysgrifenydd i'w gyflawni wedi trym- hau; ac y dylasai yntau, o bossibl, gael chwaneg iad at ei gyflog. Ond yr wyf yn dyweyd yn ddibetrus todi codi cvflotr o 48Ov. i 700». vn y flwyddyn yn woithred o'r fath fwyaf afresymol. Ni bnaswn yn synu pe y gwnaethid hyn gan y frawdlys chwarterol; o blegid gwyr pawb, mai un o brif nodweddion yr I hen orachivyliaeth' oedd talu cyflogau mawrion am ddyledswyddau bych- ain a dibwys. Ond pan y mae 1 cynnrychiolwyr y bobl,' amddiffynwyr y trethdalwyr, a phleidwyr y trefniadaeth sirol effeithiol a rheolaidd, yn gwneuthur hyn, yn sicr ddigon, y mae yn gwneuthur i ddyn ofyn idde ei hum, 'Pa fantais, attolwg, fydd i ni oddi wrth y Cynghorau Sirol ?' Pan sefydlwyd y cynghorau hyn gyntaf, Jlawen- ycbaïy trethdalwyr wrthfeddwl y catfai y trenliau sirol en tynu i lawr; ond wele Bwyllgor Hedd- geidwadol air Fflint, megys yn lluchio arian y sir at draed Yagrifenydd yr Heddwch. Cyn dyfod i benderfyniad at y mater, ym- ddengys i Mr. J. Herbert Lewis, eadeirydd y Cynghor, wnenthur ymholiad parthed cyflogau ysgrifenyddion eraill yn ngwahanot siroedd y Dywysogaetb. Cafodd fod sir Frycheiniog wedi codi 170p.; sir Feirionydd, J 70p.; a sir Gaerfyr- ddin, 250p., a chyda'r ffigyrau hyn, gweithiwyd allan yr hyn y dylai Mr. Kelly ei gael. Yr wyf yn dal allan na ddylasid cymmharu sti Filint gyda'r siroedd uchod. Y mae y gwaith sydd gan ysgrifenydd yr heddwch dros sir Gaerfyrddin, er enghraifft, yn llawer trymach na'r hyn a ddisgyn i ran Mr. KeHy yn sir Ftlint; ond etto i gyd, y mae cyflog yr olaf, o fewn 50p., yn gymmaint a'r hyn a delir i'r blaenaf. Paham, attolwg, na bn- asai Mr. Lewis, a'i gyd-aelodau ar y pwyllgor, yn cymmeryd yr hyn a wnaed gan bwyllgor hedd- geidwadol sir Ddinbych i ystyriaeth ? Y mae cynghor y sir hon yn un o'r rhai iiiosocaf o fewn y Dywysogaeth, a'r gwaith yn llawer trymach nag eiddo siroedd eraill- yn enwedig felly sir Fflint. Etto i gyd, barn unfrydol y pwyllgor- yn ustusiaid, ac yn gynnrychiolwyr y bobl- ydoedd, fud 6Wp. yn y flwyddyn yn swm digon- ol i Mr. Adams am yr boll waith ft wneir ganddo. Cymmharer hyn & gwaith pwyllgor air Fflint. Y sir leiaf o'r holl siroedd; a'r gwaith yn llai, etto mae'r ysgrifenydd yn derbyn mwy o lOOp. yn y flwyddyn nag a roddir i Mr. Adams. Os ydyw: pwyllgor profiadol sir Ddinbych yn barnu fod 600p. yn ddigon i Mr. Adams, yn sicr ddigon, boasai 5Wp. yn ddigon i Mr. Kelly. Yr wyf, gan hyny, heb y petrnsder Heiaf, yn dywayd fod pwyllgor sir Fflint wedi gweithredu yn annoeth-ac yn annoeth iawn! a goreu po gyntaf iddynt, os gallant, fyddai diddyrnu eu penderfyniad, ac ail ystyried y mater. Y mae Mr. Kelly yn derbyn y eyflog nwchaf am wneyd gwaith y sir leiaf. Gan ddisgwyl y bydd i eraill o drethdalwyr y air wyntyllio y mater yn eich colofnau, y gorphwysaf, Yr eiddoch. BRODÓR O GALLESTR.

II YSBEILIAD BEIDDGAR YN LIVERPOOL. DYDD Sadwrn diweddaf, fel yr oedd masnach- ydd adnabyddus o Liverpool, yn myned trwy farchnadfa St. John, ac ei ffordd i'r ariandy, cafodd cod yn cynnwya (150p.) ei ladrata allan o'i logell; ac hyd yn hyn, nid yw yr yabeilyfld wedi ei gymmeryct i'r ddalfa. Creda yr hedd. geidwaid fod cwmni o bigwyr llogellau wedi cyr. haedd y dref, a.'u bod yn bresennol gyda'r amcan o ysbeilio, mewn unrhyw gynnulliad o bobl.

I MARCHNAD ANIFEILIAID BRISJQT -l4. L)ydd lau, AWBL Cynnygiwyd stoc gymmedrol o w&t?hcg te'?o? ? farchnad heddyw, ond yr oedd y fMooch yn d?y fxrchnxd beddyl"?. i 63s. y canpwyk. c gwerthent am o 3<M. i 638. y ?P?, '-yny?, Uawcr o ddefaid, ond y fa3n&ch brai&l yn dd.f?? am o 7c. i y pwy. Masnach wfynged ig a ?, mewn moch am 0 98. Oc. 19.. 9e. yr 10 Pwys oedd gwartheg stores yn rby adrud ac M)y, M \t dim masnach yn mron. It!

Caws. I _-4.- Caerphili, Gorphenaf 31.—Uynnygiwya wad helaeth iawn o gaws newydd, o ansawdd railorol Gwnaed masnach fywiog am y prisiau a ganiyn"»— Gwael, 50s.; canolig, 52s.; rhagorol, 54s. y canpwys.

Y FASNACH MEWN GLO A HAIABN YN NEHEUDIR CYMRU. Yn ngwyneb streic tebygol gweision y tfyrda taiarc, a'r angbydwelediad rhwng y llafurwyr yn y dociau a u mfistriaid, yr oedd y fasnach wedi ei pharlyiu yn mhorthladd Caerdydd. Yr oedd y fasnach yn mroll wedi sefyll er ddydd Llun ac o berthynas i'r fasnacn mewn yr oedd yn oaet ei chyfyngu i'r allforion cyn y 4ydd, pryd y disgwylid i bob gwaith sefyll.

FFEIRIAU CYMRU, Y, rhai a gynnelir yr wythnos naal. T GOGLEDD. Awst 10. Penrhyndeudraeth, Llanrwst. 11. Bala, Ceryg-y-Druidion, Gwrecsam, Lto llyfni. 12. Bettws Gwerfil Goch, Harlech, Dinbycb, Waun, Caergwrle, Aberdaron, Cut- narfon, Nefyn. 13. Dinbych, Llanarmon Dyffryn Ccmog, Pwllheli. 14. Llanerohymedd, Penmorfa. 15. Ffeatintog, Llanfachraeth, LlantecheU. 16. Bodedeyrn, Conwy. Y DEHEUDIB. Awst 10. Gelli, Grosmount. —— 12. Llantrisant, Trebefred, Caerfyrddin, Carew, Hehranston. —— 13: Liatteadwrn, Presteign, HWlffordd. —— 14. Alaesyfed, Tre-otstell yu Llywci, Nurbertb —— 15. Abertawe, Casnewydd. 16. Llanbedr-pont-Stephan-

TELEGRAMS OR CENTRAL TELEGRAFF' OFFIS. Nos FERCHER, Awst tied, 1890. YR oedd yr holl-wybodolion bychain daearol yroa yn clegar ychydig ddyddiau yn ol nad oedd dim haf i fod eleni. Y tywydd rywsut wedi dyrysu, gormod o wlaw, y gwynt yn rhy oer i'r adeg o'r flwyddyn, dim digon o wres i addfedu yr yrlau, a'r rhagelygon am gynhauaf yd yn dlawd a digalon. Ond gwarcbod pawb I erbyn dydd Llun, yr oedd yr yscori wedi newid yn hollol. Dim un dyferyn o wlaw, yr awel yn hy. fryd ac adfywiol, a'r baul yn tywallt ei belydrau tanbaid nes crasu y llawr dan ein traed, a melynu yr yd o flaen ein llygaid. Mewn ychydig oriau, y niae cyfnewidiad trwyadl wedi cymmeryd lie, ac wedi ei gwneyd yn drymllyd a mwll enbyd yn yr oflis yma. A diolch am gael ambell i ddiwrnod i fyn'd allan i yfed awyr iach. Ond wyddoch chwi beth, fechgyn, y mae yr hen ddyddiau gwyl—y Nadolig, y Pasc, y Sulgwyo, a Gwyl Dewi—yn prysur golli tir o'n gwlad, a G.i'v?l I yIBange I yn cymmeryd eu lie. Yr oedd wn i yn eisteaa I boreu ddydd Llun, ac yn cael mygyn yn ddifyr I ar orsedd wen eisteddfod ddiweddar BAGILLT, I ac yn edrych ar ddwsinau o drenau rhad yn ysgythru heibio o fewn ychydig latheni i mi; ac yr oedd ynddynt filoedd o bobl o bob cyfeiriad o Loegr yn trot allan i fwynhau awelon a golyg- feydd hen Gymru; A chlywais fod trigoliou LLANDUDNO I wedi anfon at gwmni llinell y London and North Western, i grefu arnynt roddi attalfa ar y dylif. iad'pobloedd yno—nad oedd yno'ddim lie i'w derbyn, na lie i'r cerbydau yn yr orsaf. Dyna fel y mae nhw yn dyweyd. Y mae yma gryn gwyno a grwgnach y ffordd yma fod ewmni y relwe yn gwthio y trenau arferol—yr ordinary trains-i rvwJe o.r neilldu i roddi He i'r excur- sions, yn lie fod y rheiny yn rhedeg yn en hadeg; ac nid banner awr, neu awr, neu awr a hanner, neu ragor, ar ol-eu hamser, er mwyn gwneyd lie i'r trenau rhad. Y mae byn, mewn Iliaws o achosieu, yn achosi anghyfleusdra mawr i rai sydd yn arferol a theitbio yn ddyddiol at en gwahanoi fusnesoedd. Ond, hwyrach mai y ffordd i gael diwygiad mewn peth fel hyn, a chael cwmui y London & Norm Western at eu titws Uaeth, fyddai cael cwmni arall i redeg llinell trwy ein gwlad i gydymryson a hwy. Y mae dydd Gwvl y Bangc yn ddiwrnod mawr gyda'r Ysgolion Sabbathol yn COXNAH'S QUAY bellach er's rhai blynyddoedd. A chan fy mod i yn dipyc o ffrynd hefo'r Ysgol Sabbathol, fe aethum i'r Quay i gael gweled yr orymdaith. A cbryn gwrs o amser cyn yr adeg cychwyn,-yr oedd y pentref yn llawn bywiogrwydd, cannoedd o blant yn Iftn a phrydferth, yn hwyIio tua'u gwahanol addoldai. A thra y buont hwy yn parotoi en hunain, aethum innau, a fy Verona, a Miss Williams, i gael golwg ar y bont newydd dros yr afon Ddyfrdwy. Ac yn wir, y mae yn ddernyn o adeiladwaith arddercbog. A phan ar ganol y boat. dyma dren o Gaer yn croesi, gyda llwyth o bobl. A chyn iddo fyned drosodd, dyna floedd—'Move a little fiirther, the bridge is going to open!' Yr oedd llong'fawr yn dyfod i fyny yr afon o gyfeiriad QUEEN'S FERRY. Ac mewn ychydig eiliadau, yr oedd y tren wedi croesi, y bont wedi agor, a'r llong fawr wedi myned rhwug ei phentanau tua'r mor. Ac yr oedd yr olygfa mewu gwirionedd yn un ogonedd. us! Ac wrth syllu ar y cvfanwaith godidog, dyma rywbeth yn sibrwd yn fy mrest, neu yn fy mhen, neu rywle:- Pont uehel, ddiogel, ddiegwan-i drOn Fyn'd dros afon lykian Haiamwaith yn blethwaith blan, Ddyrwydd i longau 'n ddwy-ran Ilylaw, hardd frodwaith, ar Iï 'r Ddyfrdwy- gral, Goruwch ei rhyfertliwy; 'j nodwedd darllenadwy Yw golud mawr i'n gwlad mwy. Yna aethum yn ol i'r pentref, a sefais wrth fMMchdy Mr. Ivor Jones (un o fechgyn Nant- glyn er's talm), i gael aolwg ar yr orl,?u ?? n N&I?i. yn pasio, wedi bod am dro taa GOLFFTYN. Yr oedd yno ddwy ysgol yn pertbyc i'r Method istiaid a'r Piesbyteriaid Seisnig, dwy yn perthyn i'r WesleYIRld-lm Gymraeg ac un Saesneg—dwy i'r ADDibynwyr-Cymrae a Saesneg—un yn per- thyn i'r MethodUt ?cw Connexion, ?c un Primitive Methodist. A'r gwahanol ysgolion yn cael eu blaenori gau faneri prydfertb, a'r ysgolheigion yn cario baneri bacli yn eu dwylaw, ac yn cauu wrth fyn'd yn itilaeu. Cynnwysai yr orymdaith tua phedwar cant o ysgolheigion, ac yr oedd yno gannoedd o edrychwyr. Ae yn lie bod yn ed- rychwr gorfodwyd finnau gan y Parch. Ezra Johnson, Caer, i fyn'd yn gerddedwr yn yr or- ymdaith. Wedi cyrhaedd at bont Wepre, troes yr orymdaith yn ol, a phawb i'w ie ei bun i gael te. Ac ni bum innau yn fyr o hono; ac yn falch iawn o'i gael, ar ol y cerdded a'r chwysu. Am chwech o'r gloch, ymgynnnilodd y dyrfa i faes yn ymyl y dref, i wrandaw areithiau ar yr Ysgol Sabbathol, ac i'r ieuengctyd chwareu a mwynhau eu hunain. Llywydd y cyfarfod yd. oedd Mr. Bellis, Cerygllwydion. A'r areithwyr .oeddynt y Parchn. Stark, PenarlSg; Ezra Johnson, Caer; ae S. Stubbins, Bwcle. Cafwyd diwrnod hyfryd, gorymdaith ysbleuydd, tfi da, ac areithiau ag y bydd genyf, hwyrach, air o sylw arnyiit etto rywbryd. Dydd Llun, yn NHEEFFYNNON, yr oedd clwb yr Odyddion yn cynna. eu gwyl gruupau blynyddol mewn maes ger Haw y dref. Ac wtth gwrs, y mae digon o swyn mewn rhed. cpfevdd, neidio, cusauu, jolly miller, a than ;:wyilt, i attynu cannoedd o lads Treifynnon a'r gymmydogacth ynghyd. \roeddtua dwy lil o ymbleserwyr yn y cae ddydd Lhlll. Yr oedd pvnitiieg cant o lionynt wedi talu chwe cheiniog vr uu mil gael invii'd trwy y l'lidiart i'r cae, pliOihvar cant wedi talu tair ceiuiog, neu i ■yd wedi talu dwy bunt a deugain a deg swllt hfn rv!) d i'r cae Ac aniryw wedi tori dros y S '.Tvehoedd hob dalu fliinal. Y mae lliaws o irrciuuriaid gwehv ceg-aych i'w gwel'd hyd y .;r:,¿ mewn caulyniad i efleithiau gwyl y campau. Dydd MawiLh (ddoe), yr oedd yr ynadon yma vii cinvipio pcchaduriaid yn ofnadwy, nes oedd iit,ii o honynt yn gwichian fel perchyli mewn Mi.Iiart. Bll raid i ddan lengcyn o PAKKCATE, ritii liysgota lieli urv/ydded yu yr afon Ddyfrdwy, .I.-ilu nnin punt, o d(iinvy bob nn, (t 23s. 6c. e yr un—neu udeuddeg punt a saith swllt p.vdfhyiigddynt I)igou o ariali i brymi llwyth lioug bysgod. lwn,cth Mr. G. M. Evans, y :i<\ ei oxen o'ti plaid; oud aeth y cyfan trwy ci ddwylaw ?t U?ywea mewn dwfr. 1 !-ygod cw?sM 16, ar fnarth -16fa BettisBoid, BAGILLT, i yr acth Mr. Jones, plis Bagillt, a Mr. Davies, I plia Maenglaw, i wylio rlmi yn myn'd i yfed ar y I babbath i Hawarden Castle Inn, Bagillt. Ac I yu eu liochefaa yno y buont yn gwyljo o ^aith o'r gloch y boreu hyd wedi naw o'r gloch,. ac yn canlod, trwy spïeinddrycb, liaws-tri ar ddeg neu bymtheg-o rai yn myn'd yn ol a blaen 1 gael diod. Hen weilch cyfrwys ydyw y plismyn yma hefyd. 40 shillings and costs, ac ysgrifenu ar gefn y drwydded, fu cospedigaeth Mrs, Hoos- man am droseddu deddf y Sabbath. Ar fryncyn ar y mynydd yr oedd Mr. Jones, [ NANNERCH, ryw Sabbath yma, yn gwylio rhai yn myn'd a dyfod i dy Mrs. Roberts, Miner's Rest Inn, Pwll- clai, a bu raid iddi hithau dalu 40 shillings and costs am werthu cwrw i Edwin Jones, William Davies, a John Jones; a 10 shillings fine, and 8 costs, fu raid iddynt hwythau dalu am eu glas- iad, neu en peint. Dilyn ar ol dau bona fide o Fflint a wnaeth Davies, pits MAESGLAS, I a'a cael yn feddw yn nby Mr. Griffiths, Queen's Head, Maesglas. Gwnaeth Mr. Alun Lloyd ei oreu, yn ol ei arfer, i gael Mr. Giiffiths yn rhydd, trwy ddyweyd fod Mr. Griffiths wedi cael ei dwyllo, ac'na wyddai ef en bod yn feddw pan aethant i fewn. Ond 40 shillings, and costs, arno yntau w d' yn. Fel hyn, chwi welwch ei bod yn gynhauaf gydag ynadon Treffynnon ddoe; a'r peehadur- iaid, druain! yn myn'd adref yn gryn lawer ysgafnach en llogellau; Yr eiddoch, wel arfer, ARTHUR LLWYD.

CWNSTABLAETH CASTELL CAERNARFON. SYR JOHN PULESTON, A.S., 'MEWN I GWELY 0 DDRAIN.' GAN fod pennodiad Syr John Pnleston, A.S., yn gwnstabl Castell Caernarfon yn cael ei briodoliiii amcanion gwleidyddol, nid yw yn debygol y caiff y boneddwr anrhydeddus fod y pennodiad yn un hapus, iddo ef ei hnn, nac i breswylwyr tref henafol Caernarfon. Y mae rhai o'r aelodau sen- eddol Cymreig eisoes wedi dyweyd pethau lied gryfion ynghylch y pennodiad a pha beth bynag ydoedd amean y prif weinidog yn cymmeradwyo Syr John i sylw y Goron, y mae y pennodiad yn rhwym o wnenthur mwy o ddrwg i'r achos Tori- aidd nag o ddaioni. Yn nghyfarfod Cynghor Trefol Caernarfon, nos Fawrth, cymmerodd ym- drafodaeth led bwyisig le ar y mater. Gofynodd Mr. J. R. Hughes i'r ysgrifenydd trefol a oedd yr ohehiaeth a gariwyd yn mlaen gyda'r Llywodr- aeth ar gael. Attebodd y clerc iddo ef anfon Vythyr at y Llywodraeth, yn hysbysu fod y swydd wedi dyfod yn wag mewn canlyniad i farwolaeth Iarll Caernarfon, gan ddyweyd fod y Gorphoraeth yn awyddus am i'r maer gael ei bennodi yn Gwns- tabl y Castell dros ystod tymmhor ei swyddog- aetli. Yr oil a dderbyniodd efe ydoedd, cydna- byddiaeth o dderbyniad y Hythyr yn unig. Ys- tyriai Mr. Hughes fod hyn yn sarhad ar y Gorph- oraeth, Yna siaradodd amryw o aelodau y cyng- hor ar y mater. Dy wedai Mr. E. R. Rees y dy- lasai Syr Llewelyn Turner fod wedi ei arirhydeddu a'r swydd, am ei fod ef yn dal cyssylltiad a'r Cas- tell fel is-gwnstabl o dan Iarll Caernarfon, a'i fod wedi gwnenthur mwy na neb arall tuag at gadw yr hen adeilad mewn cyflwr boddhaol, Wrth ben. nodi Syr John Puleston, yr oeddynt wedi dewis boneddwr nad oedd ganddo y cyssylltiad Ueiaf a'r dref, ac yr oedd hyn yn gyfystyr a snub arnynt hwy fel corphoraeth. Mr. W. J. Williams a ddywedodd mai y peth Heiaf a allasai y Llywodraeth wneyd fuasai pen- nodi Syr Llewelyn ac nid yn unig yr oedd tref Caernarfon wedi ei sarhau, ond hefyd y genedl Gymreig. Yna pasiwyd pleidlais o ddiolchgarweh i Syr Llewelyn Turner am y gwasanaeth a ivnaeth efe gyda'r castell. Y mae ymddygiad y Llywodraeth yn y mater hwn, nid yn unig wedi achosi digofaint y cynghor uchod, end hefyd wedi ennyn teimladau cyflfelyb trwy bob rhan o'r Dywysogaeth. Y mae yn amlwg mai dichell boliticaidd ydyw y weithred, ac fod y Llywodraeth yn tybied y bydd y swydd hon yn gynnorthwy sylweddol i Syr John Puleston pan yn ceisio ciipio y bwrdeisdreti oddi ar yr aelod ieuangc pybyr Mr. Lloyd George, A. s. Credwn mai anfantais i Syr John fydd hyn erbyn y pryd hwnw; ac i Arglwydd Salisbury y mae efe i ddiolch am hyny.

LLOFRUDDIAETH HONEDIG YN NGHASEELLNEDD. CAFODD gwraig„weddw, o'r enw Janet Bray, 52ain mlwydd oed, ei cliymmeryd i'r ddalfa yn Nghas- tellnedd, ddydd'Mercher, ar y cyhuddiad o lofrudd- io Hannah Main-waring, yr hon a darawodd gyda priddfaen tra-yn cweryla gyda hi. Dywedir fod y ddwy wraig o dan ddylanwad diod pan gymmer- odd yr ysgarmes le rhyngddynt.

LLANFIHANGEL CREUDDYN, GER ABERYSTWYTH. EthoUad Bivrdd Ysgol.-Cymmerodd yr ethol- iad ymit le dydd Sadwrn, Awst 2il. Yr oedd ar- wyddion amlwg o ddeutu hanner dydd yn mhen- tref Llanfihangel Creuddyn, fod brwydr boeth i'w hymladd yno y diwrnod hwnw, a chadarnhawyd hyn p:m y gwnaeth y boneddigion canlynol eu hymddangosiad yn y lie; sef, Iarll Lisbdume; goiisall, Ysw., Fronfraitli; W. B. Powell, Ysw., Nant Eos pa rai ydynt brif dirfeddiannwyr y gymmydogaeth. Yr ymgeiswyr oeddynt y Mri. R. Gardiner, gornchwyliwr yr iarll; F. R. Roberts, Pcnwern, cyfrerthiwr; Ebeneaer Davies, Cynon- fawr, amaethwr; David Davies, Pendre, amaeth- wr; Evan Richards, Penitweh, amaethwr ac aqlod o'r Cynghor Sirol; y Parch. H. W. Griffith, Cynon, pregethwr ieuaagc o Llithfaen, ger Pwllheli, yr hwn sydd wedi cymmeryd gofal eglwys Cynon er's ychydig iisoedd yn ol. Y tri cyntaf yw yr Eglwyswyr, ac yr oeddynt yn aelodau o'r bwrdd blaenorol; Mr. D. Davies yn cynnrychioli y Wes- leyiajd, a'r ddau ddiweddaf tros y Methtfdistiaid. Yn fuan wedi i weitlirediadau y dydd gychwyn, gwnaed tri ymosodiad ar restr yr etholwyr gan Mr. R. (iardiner, yr yingeisydd, a chan oruchwyl- iwr Mr. F. R. Roberts. Dadleuai y cyntaf fod cyfnewidiad diweddar wedi cael ei wneyd yn yr assessment, actfclly condemnia hi tel safon. Dadl. euid hefvd fod enwau etholwvr wedi eu gadael allan, pa rai ddylasent fod ar y rhestr. Ac yn mhellach, gwrthdystid yn erbyn amryw enwau newyddion oedd ar y rhestr. Wedi i swyddog yr etholiad; sef, Mr. H. Hughes, Aberystwyth, gymmeryd y cwynion hyn i ystyriaeth a chael ani- ddiffyniad Mr. W. Evans, y trethgasglydd, gyda golwg ar gywirdeb yr Assessment a'r etholrestr, penderfynodd fyned yn mlaen yn weddol dawel, oddi gertli mewn ychydig eithriadau dibwys. Cauwyd yr etholiad i fyny am 8 o'r gloch, ac wedi cyfrif y pleidleisiau, cithvyd fod yr ymgeiswyr yn sefyll fel y canlynParch. H. W. Griflith, 19. lIfrj. Evan Richards, ir>2; R. Gardiner. 149; Ebenezer Davies, 138 F. B. Roberts, 120; D. Davies, 120. Y pump cyntaf sydd wedi eu dewis. Ymddygodd pawb yn ioneddigaidd a thawel yn ystod y d

Y STREIC YN Y DEHEUDIR, I RHAGOLYGON TYWYLL. I I PAROTOADAU MAWRIOX. I DIAMMIIEU y bydd y streic ddisgwyliedig ar ffordd haiam y Deheudir yn un o'r rhai mwyaf a gym- merodd le erioed, os nad yn wir y fwyaf, a'r fwyaf dychrynllyd yn ei chanlyniadau. Gwyr darllen- wyr y FANER erbyn hyn pa beth ydyw ceisiadau y gweithwyr, a pha mor gyndyn y mae y meistri; ac nis gellir disgwyl, os na cliymmer rhywbeth le cyn dydd Mercher, ond parlysiad llafur trwy yr holl dalaeth. Er hyny, nid yw y pyngciau ag y methir cyttuno yn eu cylch y fath ag y gellir disgwyl ym- laddfa faith, yn unig teimlir y gwna ddrwg mawr i'r fasnach lo yn Neheudir Cymru, o herwydd y mae perdhenogion llongau yn barod yn eu hanfon i Ogledd Lloegr i lwytho. Y mae i bob ymdrechfa cydrhwng eyfalaf a llafar ei diwedd; ac weithiau diwedda, fel yn achos Cwmni y Nwy, yn Llundain, yn ngorchfygiad llwyr y gweithwyr, tra ar brydiau eraill ennillir y dydd ganddynt. Ond yn mhob achos o'r fath gadawa yr ymdrechfa ei holion yn amlwg yn y trueni a'r tlodi teuluoldygna'idilyna. Nid yn unig costia yn ddrud i'r gweithwyr, ond cyll rhanddalwyr y cwmniau filoedd o bunnau. Er dysgu gwersi drudion mewn ymdrechfeydd o'r fath yn y gorphenol, etto parhau i wneyd yr un pethau a wna yJddwy ochr; a phe byddai i drydydd person geisio heddychu y pleidiau, y tebygolrwydd yw y dywedid wrtho am 'feindio ei fusnes ei hun.' Felly, rhaid gadael i'r ddwy blaid, busnes pa rai fydd gwneyd cymmaint o niwed i'w gilydd ag a allant. Y mae Deheudir Cymru ar hyn o bryd yn un o'r rhanau masnachol mwyaf pwysig yn y de rn as ac y mae ei masnach lbawl yn prY8ur h e? ?th,? Ceir, mae'n wir, gryn dipyn o gystadl- euaeth cydrhwng y gwahanol ffyrdd haiarn ond wedi'r cyfan, gweithir hwynt oil gyda graddau hel- aeth o ennill i'r cyfran-dalwyr. Yn y cyfwng presennol, er hyny, cydweithia cwmnïau y tair ffordd haiarn sef, Barry, y Rhymni, a'r Dyffryn Taf, vn erbvn eu eweithwyr, ae v maent vr wvth- nos hon wedi anfon rhyhudqion allan nas gaflant gario allan eu rhwymedigaethau i'r cyhoedd ar ol dydd Mercher (heddyw). At hyn, y mae y gweith- wyr ar y dociau yn Nghaerdydd a'r Barry wedi anion rhybuddion i'r ewmnïau y deuant hwythau hefyd allan ar streic oni chyttunir l'u ceisiadau, y rhai ydynt, yn benaf:— 1. Arddeliad Undeb y Gweithwyr, a chais ar i holl weithwyr y ewmniau i fod yn aelodau.o'r undeb. 2. Fod yr holl waith i sefyll am bump o'r gloch nos Sadwrn. 3. Codiad o un'ran'o un-ar-bymtheng oeiniog y dynell am lenwi llongau a glo, ac fod y rhai a weithiant wrth y dydd i dderbyn 5s. y dydd, a'r rhai a weithiant y nos 7s. y nos. Attebiad y meistri i'r hawliau yma ydyw, eubod yn foddlawn i bob gweithiwr fed yn aelod o undeb, end nad ydynt yn ad daw peidio cyflogi rhai na pherthynanti undeb; ac hyd nes y penderfynir cwestiwn yr undeb, ni wnant gynnyg at setlo y ceisiadau eraill. Nos Wener, cynnaliwyd cyfarfod o weithwyr y Barry Dock a chymmerwyd rhan ynddo gan Mr. Ben Tillett, yr hwn: a wnaeth gym- maint o enw iddo ei hun yngltn a'r sefyll allan yn Llundain ychydig wythnosau yn ol. Fel y dywed- wyd yn flaenorol, gwneir niwed mawr i fasnach os gwna y dynion sefyll allan; ond difndd fuasai cyn- nyg cynghor, er y gobeithiwn o galon y gwna cyn- dynrwydd y ddwy ochr leibau, ac y rhoddant le i synwyr cyffredin er lies y Deheudir yn gyffredinol. Y mae lliaws o newyddiaduron yn en cynghori i roddi i fyny i gyflafareddiad, ond hyd yn hyn gwa.wdir y cynghor. Teimlir anesmwythdra dir- fawr yn mhlith pawb yn gyffredinol, o blegid hawddach dychymygu na disgrifio y canlyniadau.

Y newyddion diweddaraf o'r Deheudir ydyw, fod y staeic bygythiedig ar dori allan; a chyn y bydd y rhifyn hwn yn Haw y darllenydd, diam- rnheu y bydd rhai miloedd o, ddynion yn segur. Yr oedd rhybuddion yroll o'r gweithwyr yn dirwyn i'r pen 41dydd Meiicher; a chan fod pob yijidrech i ddwyn petliau i .derfyniad heddychol wedi myned yn ofer, ystyrid fod y streic yn an. osgoadwy. Y mae y dynion mor benderfynol ag erioed; tra ar y Haw arall, gwrthoda y meistr gyfarfod eu gofynion. Gwneir darpariadau hel- aeth gan y ddwy blaid i wyneba y sefyllfa, ac y mae y naill a'r ilall yn disgwyl ennill y fuddug- oliaetli. Dywedir y bydd agos i 100,000 o ddyn- ion ya segur.

I Y SEFYLL ALLAN YN ABERTAWE. I CYMMOD 0"& DIWEDD. I Y MAE yn wir dda genym hysbysu fod y streic blin a ffynai yn myeg pobwyr Abertawe wedi ei benderfynu, trwy i'r meistriaid dderbyn telerau y dynion. Bu y pobwyr, yn caeleu harwain gan Mr. Jacobs, yr ysgrifenydd lleol, yn ymgynghori gyda'r rhan fwyaf o'r meistri; a'r canlyniadydoedd iddynt gael yr hyn y gofynent am dano; sef, cod- iad o 6s. yn yr wythnos yn eu cyflogan gweithio llai o oriau, a chael til chwanegol am weithio droe amaer. Y mae hyn yn gosod pobwyr Abertawe yn well allan o 2s. 6c. yn yr wythngs na phobwyr Caerdydd. Y mae y cyttundeb wedi ei arwyddo gan y ddwy blaid, a bydd i'r telerau ddyfod i rym yn uniongyrchol.

I DAMWAIN DDIFRIFOL YN I NGHONWY. CYFARFYDDODD Mr. Beck, maonuhydd td o I Birmingham a damwain angeuol eerllaw Conwy, ddydd Llun. Er's oddeutu pum mlynedd, bellach, yr oedd yn arferiad gan Mr. Beck ddyfod i Ogledd Cymru i saethu liwyaid gwvlition, a Hettyai yn y Llandudno Junction Hotel. Boreu ddydd Llun, aetii ef a dau gyfaill iddo allan i afon Menai mewn eweh byehan; a phan vn neshâll at y bdr, aeth' dryll y trangcedig allan. Yr oedd efe ar y pryd yn eistedd yn mhen ol y cwch, ac aeth cynnwys yr ergyd i'w ben, gan gymmeryd darn o hono ymaith. Bu y truan fanv yn uMongyrchoJ. Cyamerwyd y corph i Gonwy, He y cyHneUr trecgh?iad amo. Vr oedd y trajigcedip yn 3Sain mlwvdd oed, a cad awa weddw a thri o blant, Tybir mai cyn. nhyrfiad y eweh a Wodd i'r drvjl gyrthio, ac I hysy b«ri I r morthwyl gAo&.

Marehnad Liverpool, Dydd Mawttb. Er i brisiau gwenith godi yn Arnenca aayM ?d? a dydd Llun, marehnad dawel oedd yma Mdy r. ? Mytywydd hyfryd yn pen ''rprynwyr gadw.,imat ?ydigfusnes a ?n?d am br.?. ddydd Gwener.. f. oedd. blad yn gwerthu yn araf, ond y prisiau yn 4; heb nwid. Indrawn yn sefydlog am brisiau dd;pj Gwener.

MABCHNADOEDD YD LLOESR. Ceirch du, 6.. Cork, Awst oea. Ceirch du, 6s. lqevwoastle, Awst 5ed. Ychydig oedd wedi dyfod ynghyd. Cadwai gweti, at brisiau ddydd Sadwrn.- Y cynnyrchion erailiyl heb newid. Iieed«, Awst Std. Nid oedd ond nifer fechan wedi dyfod yngbyd^aj nis gellir nodi un cyfnewidiad yn y prisiau. Hull, Awat 5ed. Gwnaed masnach sefydlog mewn gwenith ca^efol a thramor am lawn brisiau y r wythnos. Haiad 6c y chwarter yn uwch. Ceirch braidd yu uwch. Ffa 3c. y chwarter yn ddrutach. Canterbury, Awstwed. Cadwai gwenith yn sefydlog at y ynsiau dwed&r. Gwenith gwyn, o 37s. i 40s.; haidd atJalu, 22s. i 23% ceirch gwyn, 228. i 24s.

MARCHNADOEDD CYMREIG, I AherteiS Awst 2. Ymenyn Sres. o 06. lOc ile?ypwyj; ymenyn h?Ut, 8?c. i 9c y rw;rs ffo,.¡,' o 38. 6c. i 4s. 6c. y c?pt. Yr oedd gwell ?tw &m ymenyn. ?(? ?or, !wst l.-Y?? ffre^ o Is. Ie i 08. 00. V DWTB wyM, 13 i am ?.; biff, 8c. i Me. y pw^s/cigM^o 7c. i 10c etto. Uo, ?. i 8c.: lamb, o 7c. i 10c.; pore, 0 6.. i & b?wD, be.. i?.; ham, 0 10c. i Is. Y pwys. haDi^bYch1 A^r^Gwerthai gwenith. o 10,. yr 168 p g; haidd? Ms. Oc. ?. C.. yr 147 pwys; cei" 7s. 60. i 06. Oc. 10?l pvv?s, pytatws" 8 a 9 pwys am 6c. Ym?yn ?,12c.. 14??. y piy8; Uestri &ch. o S?c. i 10c. y pwys etto mawr, p y pwy? Mr, 3s 9c. i 4?. 6c. y cwpl; bwyp?'d, 38. Oc. i 4a. L\ wy?u. 11 i 12 am 1. blawd reirch. 2c. y pwys. UHf, 6c. i 9c. y P s veal, 8c.4 10c. y pwys; mutton, 90. i Me. y pwys; lamb, 9c. f?. y pwys. Rhuthyn, Awst 4.-Gvrenitb, o lis. 60. i 129.0c. yr hôb; haidd, Os. Oc. i Os. Oc.; ceirch, 7s. 0c l 88. Oc.; ym?yn /fres, 0.. 11.1.. Oc. y ■pwys^ ?. ]!e9tn, o-c. i ~c. y pwys. Wyau, o 12 _l.i am b. Ffowl. 4s. Oc. i 59. 60. y cwpl; hwyaid, 36.6c? i 35. Oc. y cwpl. Clofer, 050. i 7 e. y pwys. Iilanymddyfri, Awst 1. Ymenyn foes, 0 Os. lie. i Is. Oc. Oe. y pwys; ffowls, o 3s oc. i 4. fe, hwyaid, 5s. Oe. i 6s. 0c. y owpl; u, 14 i 16 am l; cig eidion, o 7e. i 9c. y pwys; ag defaid, 090. i 1Oc. Y pwysj cig lloi, 7c. i 8c. y pwys; cig.oen, 9c. i 10c. y pwys. =

Marchnadoedd a Ffeiriau Anifeiliaid. —. — /.i. .,1. Birmingham, Aw?t o.-»n, » oJC pwys; de&id, 0 7 c. i 8|c. y pwys; lamb, °  i !k MoehL?t wneyd ?.. i ? o y 6c. 19s. oy 20 ,P,?. hychod, 0 6. 6.. i 7.?8. p??;,t ?. 00. i 106. Cc. yr ugain pwys.

Ymenyn. CORK, Awst S.-OrdinMy Firsts7A>seeonos, 66s.; trydydd, 60. fourths, 49s. Mad Curiga firkitis: Superfine, 83s.; fine, 74s.; mild, 61s. Y cyflem'wad yn y farchnad :-1,780 wkins, a 314 mild.

Frisian Moch yn BTinbycti a.'r gymmydogaeth. Moch tewion, ;f. y pwys, yn fyw.

Y FASNACH MEWN HAIARN YN NQOOLEDD LLOEGR. Yr oedd y fasnach mewn haiarn bwrw yn setymog trwy yr wythnos. Modd bynag, ni wnaed ond busnes cyfyngedig, gan nad oedd y rhai oedd mewn angen am haiarn yn rhyw barod iawn i dalu y pris a ofynid am rbif 3, y rhai oedd yn uweh, o herwydd prinder y m^thau hyny. Haiarn gwneuthuredig yn sefva og. Dur yn dawel,ond yn dal heb newid. Araf briiao oedd y fasnach mewn gl6 at wasanaeth tai. Ltegw yn hynod sefydlog.

Bel to eael y •'VANER gan y rhai e&nlynol YN LIVERPOOL, Mr. R.O. Roberta. W. Old Hall Street. Mr. Lloyd, Bookseller & Stationer, o2. Brertoo Head. Jones 30 Robiaou Street EvertoL Mr. H. Lloyd Jones, 39, Robson Street Everton. Meaars. W. H. Smith & Son, 61. Dale Street, Ie Messrs. Foulkes & Kvans. Booksellers, 29, DIlo Street. Mr. Heber H. Chambers, Neweagent. &c.. rjl l, Hall Lane. K' J¡ Mj .H°Bv&M. l?wkseuer, M, Stanley B" Se- dale. CABRLLEON. Meeers. Reynolds & Co.. Romas Bath. MANCHfoTKK, Mr. Wm. Roberts. S3. Haywood Street. Cheetbam. Mr. John Edwfttdt. N. Rial Street. Hulme. l'i" AMf?wy! & Chjifleddwyd gwj ''l'HOK,iS GS  F?yn e. H??4y, yn %YT Y CAML, D? BYC3, dydd Sadwrn, Awet 9fed, 1890.