Yr Amserau

CrOHEBIAE TI-I. s-yniadau a geir mewn cyhoeddiad yn cynwys amryfal famau, fod yngydsyniol å golyg iadau vasonol y Golygvyr; ac ni ddylid eyfrif iddynt huy y beia". rhagoriaethau, r.ull nac ichth Gohibuyr.

Y DREFEDIGAETH GYMRLIG (Parhad o Rhif. 122.) Mr. REES, Anwyl Syr,—Goddefwch i mi nodi ychydig bethau mewa ateb i'r pethau diweddaf yu eich adolygiad,—y peth cyntaf i svlwi arno yw cacthiwed yn Brazil." Mao eich gwaith yn galw y in el? il i nn I ariw Y'I)U d il-1, y Braziliaid yn y, aawybouus, anghelfyddgar &cyn haoriad annheg beh an prawf. Gofynwch. a yw yu debyg fed y cacthion yn derbyn mwy o dynerwch gan y cyfryw, na cbau wlad a lywodiaetbir gan wr o ddowisiad y werin,— gwiad cad yw ,n ymyraeth a chrefydd y deiiiaid.—- ac a boblcgir gan ddynion deaiigar, gwyhodns, a ae a botlc,ir a,-t? cl?Ivnion deail 9ar, yr Unol Da?ithiau.—Yu awc, pe cani?teid t"d yr Americaniaid yn rbagori ar y Braziliaid rap'.vn dea" gwv")c,(Iauth, a chelfyddgarwcb, i'r graddan y myrlwch eu darlunio, Ier nas geiiir yn g-. ei ganiatan), eto raeddaf. pe ei caniuteid ni bvddai Yn pro& tyncrweh eu hymddy?iad, mae fr:ithian jiuoao? yn pro8, fod y <,hmon mwvaf en medr ?'u tnanteision, yn aaxl yn greulonaeb na'r barbarhtid Jnwyaf anwvbodvts.—Er angrhaafft cyrlmharwch | ymddygiad trigolion barharaidd Melita pah dovodd i y Ilonz ar Paul a'igymdeithioa, a'r ymddygiadau ay wedi bod lawer gwaith ar ororan Cvmr¡¡ t!1\7r ei breintinu; ac, efallai, ntewu lleoedd cyfago3 i gar- tref Mr. Rees, pan-fyddai lion gan dyeitiiryn myned yn ddryliiau yno,—cydmarwch ymddygiad l'ilftt yr hwa oedd bagau, ag ymcidygjad yr arcbofifoiriaid j goieuedlg oedd yu darllen en Bciblau, nc yn eddysgu eu conedl, at yr Arglwvdd Iesu,—aft onid i 098 gerxym lawer o angrbeit'tiat; o'r tynerwch j -it- Jaw V dvnion un vaf anwaraldd, a'r j cre'ilor-deb mwvaf oudi nr la'.v y dyniorj u-,vcJjat'; eu ffwybodaeth a'u medr? | Dcanweh eto nad wyf yn dywwlvd fod rhai j goleiicdijj, bob a?n;wr, yn greulonach na rbai un. wybodus; old eu bod feily mcwn Havrer o am- gvlebiadaii, ac o ganlyniad, fod y peth a ddygwch fe! prawf yn syrt-bio i'r llawr. Drachefn. Deallw.^h nad wvf, wrtli sen am ) dyaenvch cvdaihariasthol y ltraziliaid at eu caeth- ion, yn golysja fod ctethi>ce<l yn beth tyner, oron- londeb vw ca.;t!uwed yn ei finrf dyn°raf; a brysied j Duw v dyddiaa y byddo wedi ei dditbdi V-v, (i, I Er bvny grtiJ y naiil beth creulcn fuel yn Hai Iewn graddau o ^reulondeb na'r liaH.—Wrth son am | dano yn d[ >>?rach yn y Brazil nac yn yt Uuol ] Dalcithian, Did wyf yn ei alw yo betii tyner Vil y ) hiliJl ntÙ IJa11; raivy nao y rnieIt w. tt I d,ly- wedyd y bydd yn esmwytkach i Sodom yn v'tarn j nac i Capernaum, yn dywedyd y bydd yn esmwytk ar un o'r ddit,i,-ond golygwyf fod gwahaniaoth j mewn grmllutt l'hwng y dclaa. j Ar y pen hwn, nod.is bethau acsvdd yu brofion diymwa 1, yu ry ateb i'ch gof/rjion cyntaf yn lthif. y rhui j hyny heb wnc-yd un sylw aravnt. Dvuittzltlf.Cll e)-- ) feirio eto at y rhai hyny, i-, h-, -Y Brlizijiaid yn caiMatau cydiaddoliaeth rir-vng y gwas a'r iii, str. Dim silw--ITkrt yn gweithvedu yn fanteisiol c-i- lleihau tostsdd y caetliion. Disn sylv, — (deal!<r fodgwall weui diaagc gan y cysodyud yn libit Mcdi 4, trwy roddi trosedd yn lie tvstedd)- Y!) cael en porthi yn dda ac heb en gwpitbio yn galea. Dim eyhv—-Y dyddiau sydd gand-iynt at eu Jlax eu | hunain. IM.n sylw—Y meistr yn rhwym rrrth y gyfraith i'w rhyddhau ar y pria a gostiasant & Dim sylw- Weùi en bedyddio, yn caei eu hystyried I fel l-rodyr, &e. Nad ydynt ond gydag yc|iydig eithr- iadau yii ddarostyngedig i'r fHangelL Dim sylw  ywy ?enedictiad yn gomedd dim a duedda -?N?.d vw v ,Lim a duedda i'w cjsar. Dim s?w.—Yo awr g"I)'Mi, anid vw'i- petbau hyn yn bethau mis cant yn yr Unol Oai eithiau ? io, yn y Takitbiau rhyddion nia caniateir i'r boot o liw, yn y rl.an fwvaf o fcoau, a'r hohl wynion yn yr addoliad cyiioe.ldus Os ydyrh yn dewis gn!w tystioiaethan ar y mater yn Frolio' galwch bwvnt felly; ni byddaf fi waeth r- hyny. Am y "coler baiarn &<j.onid yw liwaw yn cael ei ddefnvddio yn yr Unoi Daieitinan bob i1 IiiW Iliiwer o offcrvnan poeuvdioi na's urferir yn 33 razii ?—Am yr bunan-iaddiadau — I'e eauiatoid i ei lood yn yi- oes lion telly yno, (y c bvn nid wyf yn aJin ieta ii.;d yw (1)(1 peth ey- 1 llVediu yn yt Unol Daleithiau yn y misoedd cli- j weddat.—Hefyd, A ocs dim Uawer o rai bob law | caeibion yn gwmryd yr un peth? cbwiliwcb pH ■wedd y iticte yn Australia a Chaliiforuia—io, ya d'iiwedi.bir cyfla.vnod j rLiu tra aduahyddus i rei hyny yn y lie Hwn, rm o hcrwydd ciaddu ei .vraig, !') ar Hall o herwydd tnyned yn dlawd yn. y byd,— cofiweh eto fy mod yn parban i dc^ywedyd mni acutondeb yw caethmed yn ei jtiirf dyneraf; ond er hyny mao gmdihin ynddo. Am selyll cyd" vm* gais a'r rbai a gad want gaethion .o»»kf yw felly yn yr Cnol DaleiLhiau? Edrychwch ar y naill ) dyddynwr yn Ohio, He nad oes caethweisiaeth, a'r ball yu Xeutyky lie y mae, a dim ond yr afon ihyiigddynt; a'r Uestri syuu yu cludo'r nwyfau yn tlarn\'l;Yo yr a:on yn y canol rhyngddynt.— Hcfvd I edrychwch ar Iliiupis, Winscoosin a Iowa. Y J'bai y ?oniweh to l evOousdsrau moulwyol iddynt yu goifod anfon ou nwyfiu i waered y Missi&ipi heibio ymylan'r Tulcithiau caetbion, v fhai sy, heb law cydvuigais a liwy, yn llawer mwy agos i'r trior. Hoh law hyn oil. Mae Brazil yu.addfedu at ddiddymn eaethvvcisiaetb.-HebiaT;- y ptkhan anod j ais vii Rhif. Medi am ?"/>•■ eatiiatnd caethucisiuetk yn j t sefydiiud-'iu &e. Yr wyf wedi dor by u oddi wrth swyddog IJnvilaidd Jyddiedig HYll. 21, ) 18')0, yu cadarnhau yr un peth dyfyniad o'r hwn nydd "et livn, Mae- dymnniad cynyddyi yn invsg y Braziiiaid i ddiddymu caethweisiaeth, ac y j maeat yn edryeh yn millen ar diriad yiafadwyr fel v moudiun gorea i roddi terfyn at y drwg avswydus ilwil. Ynibiiau niae'r dymuuiad \}.o'r fuwr fel y .-aet.!i vn g,,Nnevd \ri,drvctilc)u egniol er attal y l'w wybyddwyf pa t'esarau fydd wedi pasio, acfonaf bwy i chwi." Ychydig eiriau ar y peth olaf sef" Teilyngdod y BraÚlirÛd o ymddi. ied ynddynt!1 Gallwu feddwl fod y petbau goffais yn y Riiif. am Medi 11, yn brolioi; diymwa 1 ar y pen yna ond darfu i chwi j Syr, gydahyna fel pethau ereill beidio gwneyd un svlw o'r proflon hyny, ac yn lie eu bateb, ddyfyuu brawddeg o lien awdwr, heb ystvriod y eytnewid- iadau pwysig sydd wedi cymoryd lie yno er gwejJ, mewn addysg a rhyddid, er pan ys.;rifenw.\ d y gwaith hwnw.—"Ni l af i chwanegn tystinil-ictlititi awdvron ar y pen hwn, oud rboddaf y dyfyniad S caniynoi o lythvr y gwr a goffaisj o'r bJaeo. dvdd j iedig Hyd. 21, L850. Mae p:)b tuedd yn y llywodraeth GyfTredinol a ThaleifJiiol i annog ymfudaeth, ac y aat Bill wedi 3; ddwyn ïr ScmeJd- dai i rwyddhan, gwerthiant tiroedd dibercheii, a'r hyn a dderbynir am y cyfryw i '"gaol ei roddi at annog a thyuorthwyo ymfuiiaeth.— Dywed y Pu jtulurEneyetopedl-a naddangoswyd useddyiiuu mwy ( goleuedig na tnwy o ailu hunanymwadol a goddot- iadoi vn un lie nac yn y Brazil yn amser y chwyl i dread Goddefwch, Syr, i mi gotfajbd manteision ) addysg ar gynydd cydym yno—fod pob cynbyrfiad- j an a ebyfnewidiadau sydd wedi bod yoo, y 10 mlynedd diweddat, wedi tori allan er gweil; ac <-II:> yw mewn rhyw barthau ar ol yr Vriof Daleitbiiiu, i fod ei yweiliadau ya gytlymach yn ol gradoaa ei lierth, ao felly yn Ctebvg L, fyned heibio i'r I'nol Daieithiau evn h'r.—Ac am y deriysg a so: J web ] itivi dano yn -Rio Grande, dyallwch mai yu Rio Grande del Norte y bu hwnw, yr byn sydd fi: a liaaer o o Rio Grande do Sal.—Ni bu dim or fath "n Rio Grande do Sul wedi 18'8 pan oedd rhyfel rbwng Benzil a Ruenos AYJe, ager- wycl cynygion heddweh rbwlIg y ddwy, trwy gy, ugiad Prvdain, a tberfynodd yu heu.ivvoh 27, y cadarubawyd annibyniaeth Banda; au "folly t^rfyuodd yr ymrysou. Mae rbyddid ac addyig &e. ar gynydd parbaus yn y paith bvv'uw o hyny byd yn awr. Guddeiweh i su'eylvH ar eich dull yn cymeryd c^Bocli "tybuldio" cih cenodl. GilÏd moddwl •wrth.4ich (full eutii bod wcrii eich gwisgo a raawv- odd yr fuu v yn caafod mai yspiyd anghyw: syud yn t ieb cyu. byvfa i witbwvn^bn yr a tan litll rhy- Vuddio."—Terfynaf yn av^g^lla bysbysu, "ffad wyf yn bwriadu 3wr¡eycl ihagor o ac odai eithr i t-yw betb gyraeryd ihtl wyf yu ngwded. A. Yr Eiddocb &c., Etan I v q.

IkTti. Goi-—Fel III o ddarileuwyr yr Am%ifn\u dytnur-.wn weled yr-Ifei Ffnrmwr VIl fwy roynych ynddo. (Is gwelweti yn ddrf. roddi lie i'r pedtu'r Jfioeil..caniynoi o anerchiadf.-iddo^oewii rbyw googi o'ch eyhoeddiad gwladgarel ch» ?a fawr foddloh- tech j'-Dni*. Rhen tfarmvr doeth wr n-gair ttttt)m, Gvr etto ytf featt— Chwe; oer h ir..t diwi a s.;aJt., Da 8j v€«-d a ii f-gwan.   'D.

| C\MDEITHAS Y SAB BOTH CAERlNAKEON C\ DErTHAS Y S_3 8CITíI (UKt: AhrO; II HYBH:CH Qn-c.YDD.—Dy?hr JJ?ifo? i B?yn ?or Y Gymdeit'uas mhoJ ddewis y Parch T. J Thomas; Vicar; Parch. D. Roberts, Annibynwr; ? Paie?i. D. Bravd. Wesieyad Parch. R. Richards, Bedydd? r: Parch. D. Jon?. T:pfnydd Os]6naidd pa I'i ydynt 011 yu evTancJdu yu Nghaernation, yn Feiruiaid ar y TracthoJau ar y Sabboi h j t hysbysiad o ba r:d svdd boi!? adoabyddds i chwi I Yj IbH Y mae cbwN11 nr ieu fod rhai o r h.?rmaHi wedi cael ar ddeail fod y gair ailan eu bed w._d\ I gwneyd eu rneddyliau i fynu i wobrwyo vmgeisiwr j uen ymgeiswyr o'r dref uchod, o. gtluJ.vtl ill' I darJo i'r b«h'mu[d daflu y feirniadaetb i !ynu thag rbodui ? acbh'sur meb feddwl y fath beth yr hyn sydd vn j rhoddi gorfodiaeth ar y Pwyllgor i ddewis be'irniaid ereiii. Gan fy mod yn un o'r Ymgeiswyr, ae vn UIl o'r rhai pehtt',hwyranh,oGacrnarfon ac .y n j hollcl anadnabyddus ?nn na Phwvll^or ??t? Beirn- und Y"IO, eto trwy dystiolaethau erctt! a'r &dnab- yddiaeth sydd geayf o enwmi y gwyr Parcliecsg j.uctiod a ddewiswyd gan y Pwyilgor'yr ydwyfyu I erfyn ar fy ngbyd ymgeiswyr dieitbriol y dref (y rhai svd yu byw yuo i fod yu eitSr- Jaul cofier) i ddyfod allau er daugos ein Cymerad- wyaetb i'r Bcirniaid Pareheùi uchcd a ddewiswyd g-ùn y PwyJlgor. Yrydwytyn dealt nad phuitos n .1 mo hon.ynt, ao 03 ceir vi- Ym^eiswyr yn foddlon iddynt, viia bydd pob pcÍJJ yu dda. Golygwch fod Beirniaid eredl yn cael eu dewJs, gall y d,wed rhyw rai yri erbyu rhemy, bwvracb y rliydd v rhai hyny y femiiadaeth 1 fvtn; eyn gorpben, ac ereiil wedi byny i gad eu dewis yn eu lie-ek,eill ar 01 hyny.at; ereill ar ol hyny &c., felly ni ehawn orpSieuiad ar y ieiriiiadaetii byth. i'eddyliais vn well atifon atoh oiiwi Mr. Amsorau nag i bapyr ] Caeruarloa ^an y bydrl i'n henwati trwy bynv tod yu fwy euudiedig oddiwrtii bawh yn Cnernarfon- ue 0" bydowch eystui a rhoddi A yn lie yr enw cyntaf a B yn llo yr ail, &c, Ac 03 byJd j red o i honvnt aughy mei auwvo y cynygiad hwu, lydded J i hyny gael ei anvycldo ar ol eu Lenvvau, sef v j ll\thvren a. osodir mi lie eu henwau geo)üh chwi, Mr. Goiyoydd. ir Euiuucb, Un on YMGEiswrn. i

i CYFAREOD Dl BWESTOI. RI-IYL. b. Gor..— in yr Am;<er,tu am Ion awr 15od, eanfyddaia bysbysiad am gyfcufod tiirwcstol a gy- liaiiwyd yu y He ucbod a hyny ar y lOed o'r mis j hwuw Mi Uebygwn weled yr Ysgvifenydd 0 bono j vn cymeryd ei ysgrifell rbwng ei fysedd a'r nos j brOil ,.etli ei ddal, a chyn jddo oleuo ei gunwv!] ) ddarfod iddo roddi tro tuadrws ei dy, a ehan osod un uoed ar y trothwy cododd y llal!, ac nid vdoedd > y cam a roddodd Jdim liai na phum miildir, a'r lie y sengodd arno ydoedd ar Grelyddwyr" Abergele, a hyny uid i'w deifro ond i'w lietlm oil" vn en ewsg. A'r hyn a barodd t'wpf o synclod i mi Wt th ci ddarllen-ydoerid mor fuau y Uariu i'ch Gohebydd aughofio max un o Abergele ydoedd uij in vn anereh eu eyfarfud, a hwnw yn grel'yddwr befvil. i Yn wir, er cvmaint 0 harch svdd gelJyf ïch newyikl- j ladiii- Alr. GoL, nxd wyf yn earn civ wed dyuiou yn j codi eu bunain ar sail darostwng ei na neb arali mwy na hwythau, isyd yn nOffyn yr Am- ) seraa cofier. Gallwn gasglu oddiwrth yr uchod ^:id ydyw hoii" grelvddwyr Abeigele ddim yn j cysgn 14 by nag, fel y myn eich gobeb* vdd ïdJ i boll ddarllenwvr ar<«iu. i Abergele. f DIP.WISTWR..

YR YMGYRCH PABAiDD. GUR AT T PARCH V.?!. AKUROSE, PORT3I4D0C I CUR AT Y P,\fCH W)!. A:>;UnOSE, POnnBDOC, Syr,—Mae yn bysbys i chwi mae yn ddiau, mai yr unig foddyginiaeth a gynuvgia y bwiv a edrychant ar yr ymosodiad hwrt ar ein gwlad, fel petb crcfyddol yn ubig, vdyw i bawh fud vn fwy llafurtis o lawer i addysgii yr ieuengetvd —dyblu eu sol a'u diwydrwydd o blaid y grefvdd' Giistion- & A phwy ar y tir yna a wtia ddim yu amgen ?—pwy ir.eddaf, sydd ganddo svnied bed gywir ara, a;; yn gwerthfawrogi rhvddid"crefyddoi, a (idymunai i unthyw fesunHl eraiil gael eu mab- wystadu. Ond yr ydych chwi yn F araeth ra?oi'oi a di-nddodasod) yn ngbyfarfod'1'remadoc yt: edrycb j ar yr ymgyrch prcscuol fel symuciad gwiadui' yn gystal a ebrefyddol; wen yn eich geiriau eich hun- an ^N'i cldylem gymeryd ein hudo i cdtych ar )T ytngyrch prescu»l ein liud-) i e?it,.yeti at- 3,r vIsbi-?-?lo! 1-ii unig i eiii gwlad dan iau trawslywodrac-tb." Ond beth a gynny?'wch i'w wnoud "II ngwyneb byn ? Fcl byn y dvwedweh, Curwn wcied eyf !;?tb yu e iei ei I' gvl*ij.?fod ag at.?yic?InJ?u 1'd v rbi a nodaisy? necijreu yr aanerehiad bua." Pa beth ydych yu Ot-.gti wit? hyu, nia gwn os nad yr ad ran bn o'cii atiaercbiad, Y. ydym gan hyny J'o cLi..J Itr oicb Mawrhvdi orcbymvn eich Gwcinidogim: i ddileu ar auwaith boil eefaogasib swyddol a phob gwaddolion a roddir i Babvddion o fown tinogrtCthan rrydmu." Amsti. medda i; js.a I.iis"TU enrn yn fawr eich gweied chwi neu ryW un arall cylxoeddus yn an nog boll eglwysi Cymru i barotoi lieisebion erbya eisteddiad y Senedd i erfya ar y llywodraeth wneud bvny vn ddioed. I Oud i ddyebwelyd,— Dadwaddoii y Pabvddion, Pa beth a wnai hyny tybed i gy'arfod ag angen yr amgylchiad preoenol ? Us eydfwriad, ydyw y cum hwn o eiddo y Babaeth, "i ddwyn ein gwlad tan iau trawslywodraetb at tolwg a fyddai tynu yu ol y 00,000 punau, a phob gwaddol arall, a delir yn ilynyddol gan y wlad bon at Goleg Mavnooth yn feddyginiaeth digon effuithiol i wrthweithio y cyfryw fradfwriad? Na, | debygwn i fod eisieu vbywbeth yn yehwaneg er dirymu gweithred yr hen langc 0 Rufain, yn creu pjglwysly wiaeth yn y wiad hon, ac yu gosod Dr. Wiseman yn Bcnaefh ami. j Wet ynte, gan yr yuiddengys i mi fod anghysou- deb feiy nodais rbwng eich araeth u'r aonerchiad, 1 a'i fod o gryn bwys i'r wlad ddeail y mater, a'i dyiedswydd yn ngwyneb byny, yr vdwyfyn gofyn a t'yddvvch chwi ruor bvnaw3 ac egiuro eich goiyg- iadau tnvy gyfrwng yr Amserau ar yr hyu a fedd- rliwch wrLh fod i gy(rait.ii gaei ei fturfio i gyfanod i ag amgylebiauau, ctc., ? a hefyd dangos i ha le y mae liwybr dyledswydd yn (Jin hurwaiu, vu unol a I Yr eiddoch, Svr Ion. 27, 1851. W. H: .JO;,ES I i

YMGYSTADLEUAD DARLT.ENYDDOL YN I NOLGELLAC. AIR. Gor. —Ychydig o amser yn oj, rhoddoad Mr. R. O. fiees bybysiad allan y rhoddai cfe gopi o'r argraffiad cyflawn o weithiau T)iti*(-Ij loraw-, a | gyhoeddir gauddo, i'r person a ddaiHenai f wydd y Daran," o wtlith yr Hen Eatvid anf?rwol hwuw, yn oreu inewn ymgystadleuad cyboedrlus. Y canlyoiad fu i ddeg 0 bcrsonau roddi eu hcrwau i Mr. Reea fel ymgeiswyr. Nos Fawrth, y lieg o'i• misdiweddaf, eynna.'iwyd cyfarfod cyhoeddtis yu Llysdy y Dref, i wra: do yr ymgoiswyv. Yr oedd tri o'r personau mwyaf gailu og vn yr ardal wedi cael eu penodi yn Feimiaid,— 1 y Parch. George Phillips, Orftsiriad Liantachreth Mr. Evan Jones, Argratfydd; a r. David 'niomas, (Deici Wynion). Yr oedd Uuaws mawr N,&idi ym gyfarfod ar yr achiysnr, a theitnlid dyddordeb angoyflVooin yn yr aehos: nij wyf yn nieddwi i yry iuaiut o borbonau fod ar unwaith erioed or blaen 0 few a y rnuriau. Ar gynnygiad Robert Nanney Hartley, Ysw., ) Llwyn, etbohvyd y Parch. John Jones, Borthwnog, gynt OIFviriad Llanaber, un o -ynaaou y Sir, a j brawl i'r hen foneddwr yn mhalas pa nn y ftrigai yr liun EarJd y bljnyddau diweddaf o'i oes, ac yn mha le y bu farw, yu unllais i gymoryd y gadair. j traddododd yr ht U foneddwr pardrmdig aneicbiad. i tra difyriis ar aweu y Bardd with agor y cyfarfod. ,Yua galwodd ar yr yrogystadleuwvr, y rbai oedd- j yrit mewn ystafell o'r neiiidu, i ddyfod i mewn bob I yn un ag un, fel y eaaiyn :—]. lr. Moroni Davis, | elochydd, iJaueiityd. 2. Mr. Robert L -yd, ys- grifenydd cyfroithiol. 3. Mr. Jc n« (Idris Vyohan). 4. Mr. Humphrey Jones, Assiedydd. 0. Mr. Richard Jones, Cofuodydi Gwavereidwaid 'f" 6 I r P I J' "t Y Tiodion. 6. Mr. Morris 7. Mr. 1-i\ihu 9. Mr. David JOHS (Detri Dal). Bout •'ddu. 10. Air. Owen Jones (JSotion Ihlu), Cvvni- j iiedan. j .Ar olj<?ity!?t<41ifyhed^fwjE^eu tasgau, aetb y bdrn- i bend'.Ttyiiu It^o«8clVnfc.j.n a4dW-chii"itWar¥yctt«ir ir Uewi mttii Er.giyti'on i> gofi'auwriaoth Dafydd Ion- I r,()'u tl'¡ \Ïluüaio, Yr nedd ?droddiad I ?urt????S'a??tthyRt y!? r?a?nr' )?wn. Yn c?nai A!? t?J??'?jSnf?F.trt?:i.t) vf Es?ob Hfb?r, gaD BIack??jbd$a og'?..d<h,t.I i.Ir.'R.A!it)s?'!) I' gampoi hw».O.^d ?<'i hyny, aetb yn nwd ad- rodai tr'?fn Fofg'm ?a?'J "Wyii?s A.'da,'? o) ftW\I).:ùiid i'wm t?* ?nt—yr Lwn a dadogir yn I gytfs jir Fnr.td ?Kn??a (R. i)mie?? ot'4 u?dd- yliw?{na wnaetb hwh? uarayn c! gyhoeddt, CH¡jS y mac ydemyn yh d?yu nodwed:Hoh?weHhiauTwm i bertT'it'n wydd ae adroddai he'fyd Gywydd y Gein- I o v-aith Lewis 3iorus o Fon—yr oedd yr ad- roldiad yn ddiguro, « herwydd dta-lai, a tfteimhi yr i hcnF.'r?;)ci d2styr!?ui'rd'rr':ond?roeL'd CY: vyvud j Daran yn n.heii tuhwiit i'w aliuoedd. I Yna d.ielh y Bil11iaid) mwen; dywedodd y Parch. G. Phii?p! druMo ci hun a'i gydfeirniaid—eu bod ar r.t ym?yn?h'tri a.t ?i!ydd,yn cydwybod(d fanaJ fud pedlar o'r ytnirmwyr ya r?n?oii aryIl-HI, ac fod d?u o'r rhai hyny yn <)\f rae;< r'!—?n bud yn !nc?!: oenderfynu pt un o'r ddau oedd creu, a'u bod wedi cael.caoiatad tyr.ygyJd y wobr i roddi dau yn fucd ejwyr; 8C teby innidxiiwyf, y mae y ddau berfon bvny I dJerhvn copi bob im. sef Mr. John Junes, 4 Mr. fj tunphrey Jones. Y roae yn bysbys i bawb a welsant Gywydd y Daran," fud y Baiiid, yn y rtsan g-nlla( o lionoi arltinic) y dyrabestl; ae yn y rhan oluf o honu Vn darlunio y dymhestl In tr,\i yn hindda. Yroedd hvny yn peri fod darllen y Cywvdd yn dra ar.iiaudci. Llwyddodd Idris Vychan i adredd y darn cyntaf yn • vstorinas angbyfiredin. Meddyliem yn ddigen ,«ier ein b')d vn dnvcd y daran tt'r da oror yn rbno,a'r eeullysg yn t in i-ii nod y 11 •' derfvsg dirfewr" o'n deutu — a bod yn anifihosibi, ¡{an wJaw a mt:llt, i g«n !i' mawr," g. rdded y doldir dwvs, nm? uel I ddweyd, Gan OlD dwr, nef n dan, nid allwn lyr.ecl anan," (hd os oedd ei dymhestl f<d vna.ni j el.awsoixi ddim hindda gwerth son am dani ganddo. Yr ttcdd arnom aos gvmaiut o ofn myned allan ar ?an')! c; hmdda ag oedd arrwm ano¡ ei slorm. Ond vr oe?d II. Jones, o'r tu IHall yn im ht wabanol. Prill iawn vr oedd araaf fi, o'r hyn lb iuf ofn ei dym hestl ef. Vr oedd y "damn" yn bur (lr(,m, n'r f*ellt- t'1}" yn bur amlwg,ond nid oedd arnaf fi ftwr 0 arswvd—yr oedd v vn I)ttr -r "Wf" yn. dra nebci. ond meddvliwyf rn r-ier v buaswii yn inctitro 11 alian gyda jfwlawlen jfref pyfan uweb fy mben, cob fawr gl)ù am danaf a botasau braf ara fv i nghlJesau, a. chredwyf niai digon prin y btiaswn yn jjwlvcdiu. Ond yr hindda oedd yn braf ganddo ef. j Yr oedd yn hindda. mewn gwirionedd. f mai od-iji-r ystyriaetbau cyfTelyb i'r rbai a nndais, y darfu i'r bdrniaid osod y (,'( iu yii gyfotiiri g. Yr oedd lilris Vychan yn rhagori yn y | darn t:vnta.f, ond rbagorni Humphrey Jones i,.rno vnfan yn yr aii ddarn. Nid pedd neniawr o waban- iactb riiVMii; y ddan, o ran eu eywirdtb darlleniadol a I pnwjsieiMol rnagorent gan illwyal ya yr L:I' a nodwyd. I)vna, a beriv v.c i f t ddyweu.vd Itvna, o herwvdd f.d uiutvdi i un weui bodjyn elebran dipyn na chaws- ai bins f<t.i :vit;f; ond y mae y beirniaid yn nnfrydol yn barnn mai fel y penderfynasant bwv y mae deea!—i'r ddau futi yu gydwastad, ac ar y b'aen ar y lleili; oblegid y mae yn ddiddadl nad oedd y Heiit yn drall at; yn tf.indo eu testyn yn agos gystal ar ddan hVIl. Yr oedd y eyfnrfod drwyddo yn dra rbagorol, a biiasai "~ir rugond pe gadawsid allan Gywydd v Geiiiiog Y mae bwn yn rhy anweddus i'w adrodd y dyddiau hyn end nid oedil eynlhinwyr y ovfarfod yn gwybod dim am ei natur nes oedd* yn rhy ddi- weddar. Deallwyffod dau jjvfnrfod lied ^yfTtdybi srael en cyn- nal yma etto yn mben yr wytbnos. Yr vmgystad!euv\yr yn un fydd hogian « bymtheg i ugitin oed, ae yu y liall bechgyn o dan bymtheg. Gwaith Dafvdd loiiawr fydd y wobr fyth. I'tvy a wyr btfh fydd yT effeitiiiiu o'r yimln chioR byn ? Barddoniaeth, a gwaith Daf y-ld l'onawr, yw bobi pob bosryn yn y (iref vii awr. Efaliai y bydd i dan awenyddol y Bardd osod enaid rhai o'r plant iiyn ar dun, a cbynhyifn ysbryd bardd (J'n mewn, fl" y cyfyd yn y sir hon etto, ail i "{"Hawr mawr Mfirion." Gwvn dy fyd di, Gymru, os fellv fvdd: aobeiibio hvnv. Dolgellau. O .vss REES.

DARLITH AR Y GYFUNDRAJTH BAB A TDD. Nos Fawrth, wythnos i'r diweddaf, traddodwyd darlith gat) y Parch. William Roberts, Runcorn, yn nglmpol Rose Piace, Liverpool, ar y testyn ucb.od, y Parch. Wittihaji Itec« vn v Gadair. Wiidi ychydig nodradan priodol pan y cadeir- ydd, y dariithydd a ddywedai, lai oes r)fedrl yw yr un ac yr ydyru yn byw ynddi; dargaufyddiadan yr oes, cynhyriiadau a chwildroadau yr oes. vn nghyd agymdrechion egniol yr oes er eyrhaeddyd gwaiianol ddvbenion, ali hynoua fel cyfnod tra phwvsig a ciyddorol yn baaesiaeth y byd a'r cglwys-oes ydyw ac y mue galluoedd irieddwl a dychymyg dyn yu gweitiiio eu bunain allan gyda mwy o orbeijigrwydc1 ac enwogrwydd, efallai, nag an oes er pan yw dyn ar y ddaear—oes ydyw ag y mae dvnoiiaeth yn vmdreehu yu egniol, ac yn ytnladd yn wrol am feddiant a mwynhad o iawn- derau, gn ymwrthod it gorthrym¡Je"y, tr;arglw}cU- iaeth a chaethiwed—oes ydyw a hynodwyd, lW, efallai, a hynndir eto, gan ornchwyliaetbau rha.^ luniaoth ddsvyfol yn ysgydwad gorseddfwincijin— yn niorscddiad penan corollog, ac yu nlr. walitiud barnedigaethau dinvstriol trwy oflerynoiiaeth yr baint., y cleddy f, a'r newyn—oes ydyw yu yr h'db y mae Satan yutau yn. ymrithio fel anf<el go!;iyii, gan guddio ei wynebpryd dieflig a mask crefydd, gan wisgo ir anteil Ciist'nogaetb, a hod yn ysbryd celwvudo^ yr. ngeuau eannoedd i5'u gftlwant n hunuiu yu Weinidogion Ciist; ac ocs ydyw yn yr lion y mile y dm peelxod, mab y go}led|gaeth, n,.1J lei y geilw LuVher cf, Vctit- Satan v T"In-r yn ym^gnio d!g}WiJydu-tiia ae eondra fWÓ liyffredinol, er lielaetfiu terfynau ei awdurdo i, a sefydiu ei ddyianwad ii y byd; ond yr ydvm yn gobeithio, ae An byderu, fy n.tjhy feillion, y hydd i lywodraeth Rliiigbxniaetb, a boil oruchwyiiaetban amser oruwcbr-oii ei hyfdra digywiiydd ac anghyf- reitbion, er ateb dyben pur ddaionus a bendith- lawr i'r Byd a'r egiwys yrydyra yn disgwyl y bydd i Busfivaeih Egiwys Loegr garl ei ddileu, no y hvdd i ofergoeledd, lidw addoliaetb, ac afloudid Eglwys iibufain gael ei: dynoetbi n'u dilen, ac v bjdd i BrotestHniui<l o bob; enw, gan aughofio pob gwabaniaeth dibwrs gydynuR-echu o ua gaJan ac un enaid l bleidio ffydd yr Efeiigvl—y flydd a | roddwvd unwa;i.h i'r Sairt. M i ymdree'nst heno ddyuoetlii y gvfundraeth j babaidd yn i>r gwal;enol gan,,etia!i tu ag at hynu rit a egj;ii'««n rai o'r dynodiadau ysg-rythyr,,1 a roddir o babyddiaetb, a'r eglwys babaidd Lief- arir lim babyddiaetb yn ei cliysyliiiad aÏ chyn- rycbiclwyr, fel pe bjddni/vd neu berxon,—pers(»n- eiddii- ef ci, msvyn tynu portread mwy cywir, ntivy trrvyadl o bono; geiwir ef yn anghrist—y dyn pschod— mab y gollodigaeth—y bwysifil-uiigel- vch yr anwiredd yn ol gwcilbrediad Satan yr joil ddynodiadau hyn, ond eu dealt, a (1idhnt: oleuni ar natm y gyfuadraeth babaidd gel wir v gvfundrefn yn ei chynrvcbiolydd a hegwvddorion yn Anghrist, neu gwrtbgristiaeih; oelwir hi fel liyia ara lbd y Pab, cynryeiiioUdd a ilywydd y vn gwi tiisefyil unbenaetb. c.a uuigoi.nyydd cyfryn?aethyrAr?wydd iesu. ga? haeru mai ete yw pan vr eglwys ar y dJaear, a'i fod ef yn gyfrwng gwcinydJiud bendithion i be(h- II admwid; ac obdegid hefyd ci fod yn honi awdur- dod bo!loi wrtiiwynebel i egwyddoriou ysprydol teyrnas Crist; hawlia y Pab iddo pi bun :lwdudod, ) arglwyddiaeth a pbendefigaetli wladol, a'r livii y 11 wyr ymwrthododd yr ,\rg-rdJ lesu, pan ofynodd Pi!at iddo, a'i brenin wyt ti?" ei atebiad union- gvrchol oedd, fy mreniniaeth 1 nid yw o'r byd b," ond pe cythvynid goiyniad cylfelyb i'r Pab ¡ o Rufain, C1 ateb ef yn adiamou fyddai, bream yd wyf li, a thrwof fi y teyrnasa breuhinoedd ae ymerawdwyr y byd; gwelir arwyddion o byn yn i nghylch ei berson, canys gwisga ddau gleddvf, uri yu arwvddol o benaduraeth eghvysig. a'r Hail o'i ( lywodraeth wladol y mae y gyfnndraeth yu wrth- weithiad i holl avvdurdod, dyben, a lhinwoddau 1 cyfryngaeth yr Arglwvdd lesu— gwrthweithia j dJy-geidi:ief.!i ei swydd brodwydol, trwy ddysgu I traddodiadau a defodau dynoi— gwrtbsaif uw^haf-J ittetH- rm trft y newitfl a diIl-civi-nti ovii-aitti or ateb dyben halogodig, I u Uwyr ddiddyma ho]i rinweddau a benditiiioa swydd otTeiriadoi Crist, trwy sefydlu haoddiant a theilyngdod gweitlnedoedd da, a chrcu eiriolaeta I dros uroseddwyr hehlaw yreiddoef; yn y. hot! ystyriaetbau hyn, prioclol yw edryeh ar babydd- j iaelh td anghristiaetii neu wrthgristuogaetb. Geiwir pabyddiacth y dim pechod. dvnodiud pur ryiedd yw bwn, y dyn pechod, yr oedd dyn yu y byd o'r biaen, yr oedd pechod yu y byd o'r blaen, oud nid oedd v dyn pechod- yn y byd hyd nes y gwnaeth y gy fuudrefn babaidd ei yiuddaugosiad ar y ddaear enw y Ceidwed bendigedig yw y I)t.-W tldvn, y dyn Crbt lesu enA- y twy!] p;;i.ydd- 01 melidigedig yw y dyn peehad, 1t y. pechod weJi gwisgo cnawu—pechod wedi ymgnawdoli—peebod Ms tfuvf dyn, er diuystiio eneidiau dyuiou, yn wrtbgyiei byaiol i drefu Dmv i achub a chadw dyuiou; master piece y eythraul vw pabyddiacth i dilinystiio eneidiau dyuion, yn wvtbgyferbvniol i ii.,iidi-et'ti y Duwciod er acbub dyliou --y dyn pechod. Draditfu, dvnodir p^byddiaetb fel mab y goib edigaetii: yn ttwr syhver, yr oedd Judas yn Apos- tol, yn wrtiigiliwr, yn fradwr ei Arg'.wydd er arian', eusauiii a bradyebHi ar unvvuitli; profesai gariad at Grist, oiid vmlynai wi-tii wobr anghyfiawudjr fel Balaam, a phan gafoud gvllemidra, gwortbodd ei Argiwydd aui ddcg ar iiuregain o arian cyflelyb i hyn y w egwyddoriou pabyddiaeth a'r Pab geiuv II fi liun Nt-i Apostol ac yn Vicar Crist ar y adaour,' er mai efe y w y gwmigiliwr mwyaf gwrthyn, ftiI bradwe a gwacdiyd i Gristnog- I aeth ar y ddaear; enwa enw Crist, ntid vfjiyna I wrth wobv aaghyifawnder; gwisga fantcll oretydd, oud o dan y iantefl gorwedd y dagr a'r boa y bratb Gi-istuogaeth o chn ei phuiued ais; gwe:t!ireda fel Ji)ab gydag Abn-.r, gan gy larch IN ei fh?'d ? ac ar yr ua pryd M?bolla ef i turwcla?tb, gaa bell, :CIW. ed ac y eyrbaedd ei ddylanwad cyfiwyna ryugaeth yr Argiwydd lesu i seintiau er mwyn | budr e]w; gwerlba .awdnrdod Mab y dyn i faddeu j pechodau er atina yspHiia agoriadau y byd an. weledig o law Pen yr Eglwys yn ngollyngdtod eneidiau o'r purdan, a'u. trosglwyddiad i haradwvs Duw, ev mwyn euill enw ac eJw iddo ci bun yu mhlitii plant dyuion fel byn y rnac yn gvuiych- iolydd acyn l Hatnq yu ngholledigaetb mil- i gr.UedigHcth fel ei etifeddiaeth ::yn yr yslvriaetbau hyu geiijr edryeh ar babyddiaetb yn fab"" y .golied- igaetn. Drachefn, dvnodir pabyddiaeth fcl bwystfil llefarir aa rdano fei yn arwyddhm 0 fwytlttiI, e r ■ urddangns ei aliu gorthrymus, eiiim aduedgar an [ erlidigaethus; aacra rbai o bleidwyr gwresocaf pabyddiaeth fod eyfncwidiud trwyadl wedi j cymeryd lie yn hnTjfbd a ffurf pabyddiaeth, j neu mewn geiriau eraiil, fod y biaidd wedi troi yn ddafad, y Hew yn oen, y llewpard wedi ei draws evlweddu yu lio; oud hyuod morgjflawn yw v desgrifiad a voir o bono vn ugair DllW; dy"^wedfr yuo y bydrl iddo ddau gorn, tehyg i oen, ond y nettua fel draig h. v., y bydcl iddo gymeryc1 aiuo fod yn addfwYl1 a g03tyngedig, gan yn!deby:u i agc.,stvn? n!(le t)N -1 Oen IJuw, ond ar yr uu pryd 0 dtin yimldaLgosiad o ddiniweidrwydd y gweiihreda yu orthrvmus fel tywysog gwladol; onid yw hyn y P, borti- pur drwyadl o oruchwiliaeth y Pab yn rhaiui Lloegr a Chymru yn rsgobaethau, ac o natur auKbiiffvniad y Cardinal Wiseman o'r cyfryw wekbred fel* peth bollo! ddiniwed, a diberygl. vn nosjairtbiad I^loegr a Chymru liefara fel y ddra^g, oiid yn manifesto Cardinal Y\ isemau gwclrr dau gorn, vr till faint; na siomer ni, o dau go>a y ddafad y gorwedd y hlaidd--o dan gorn yr oen y llecba y ddrai?,—o dan vrymrithiad 0 angel y ^oleuni j-mguddia satan gelyn Jiuw a dvn bwystfil cieulawn, gorthrvmus, ysglyfaclhus, yw pabyddiaeth eto, Tie caffai vr un uwdurdod ac a feddianai 300 mhnedd yn ol. Y dynodiad olaf ar I)a" (Idifieiti a uodwn vw tlir- i gelicch yr anwiredd yn ol gweithrediad satan gel- 1 wir ef hd hyn yn wrtb-gyferbynioi i ddirgeiwch uuwioldeb; os sylvvasoub y mae dirgelwrh uuwiol- deb vn cael ci gyfansod li*o chweeh o etfeuau ar- j'enigol. 1. YmddaiiRObiad Duw yn y enawd. :2 Cyfiawnhad neu auiddiflyiuad i'w gynoeriad trwy | ddoniau gwyrthiol yr Ysbryd. 3 | augylion ir Ceidwad. 4. Ei bregcthiad i'r cea- heoioeud, a. Derbvniad croesiiwgar a gatudd yn y byd. ac vn fi. Ei ddyrehafiad vii v tiviir (,It!\ iiol i'r lietolion- Jeoedd. Yii wrtbgyferbyoiol cvfan- sodrlir dirgclwch yr IlDwiredd 0 ebwech 0 olfcnnn.— 1 mtidungosiad pechod, nnwiredd a thwyll yn tfmf dyn. i'w liciiel(iiil,i thig wyrtuiau. 3 Cyfryngaeth angylion aseintisu 4. Y mesurau dicbellgar a ddyfeisiwyd er taeuu ei ddylanwad yn inhlith y conbedloedd. 5 Y gred a'r ufuod-dod a havvim oddiwrth v byd ar sliil ei ] anffacledigrwydd. 6. Ki ddyrcbafiad 'i derrd Duw yn yr bou yr ymddyr-bafa vxwcblaw pob peth a j elwir j-ii Dduw nen a audolir. Dirgelwcii uuwiol- deb sydd gylundrefa Puwdod, er adferu i'w Lidtlw a'i ffalr; dirgelwe'u yr anwiredd, sydd drcfuiad i wrthweithio dyben Duw trwy dwyilo, llygru, a dinystrio eneidiau dvnion y naill syrId ddirt'el- wch duwioideb, a'r 11 aii ddirgeiwch anwiredd yn y cyntal y dyfroedd jdyut berllaith glir, oti(I rnoi- ttP- t'eidrol ddwta fel nas gwelir gwaelod yn yr ail y dyfroedd ydynt nxor fudr, cymysglyd a baiogeuig, fel nas geiiir biaidd weled trwyddynt; no sydd ddirgeiwch duwioideb, 0 herwydd e"i dy fader; a'r llall, dirgelwch anwiredd, ar gyJríf ei fudreddi. Yna tiLth y dariithydd parcbus yn mlaen, gan sylwi ar yr enwau ysgrythyrol a roddir ar kliuÎain, coddle ac acbles y gyfundraetb set' Babilou — Sodoma—yr AifTt—Jerusalem—Y Butain Fawr, a mal11 flieuhbdra y ddaear; gan esbonio priodolaeb yr enwau byn ■Dracliefn sybvodd ar ofergoeledd delwaddoliaetb —gortbrvmdei-—oreuloader—dicliell — dr\gioni ac annuwioideb y gyfundraetb Babaidd. Buasei yn I dJa genyf gyliwyno i'ch darilenwyr adroddiad Jlawn o'r ddarlitu ddvddorol bou, ond vbag eu I blino gan ei meiihder ni yefnvancg-al Y tro hwn. j  ELEA7EH JOKES. 45, C.?? ?;-?. Tovawr 30, 1851.

PABYDDIAETH ARGIWYDD FIELDING j Liau fod y rhan fwyafo'n dai llenvvyr yu gwybod fod ttynuoii yn Nhreffyanon sir Eflint, a ystviir yn UIl wyrt.liiol gan y Pabvddion, ac nid oes am benaeth na in ymdrochi ynddi yu llesol i lawer- I¡ oedd, yn Babvddion a Phrotestaniaid, ond nidyw y ol,f ya nriodoii fod dim gwy rthiol y'nglyn a 1 r1nnwe<ldau Bu ysgrifenydd y iuno'au byn lawer gwaith vn cae! difyrwcb r?d bychan wrth 'I weJ£") Pabvddion a Phabyddesau wrth ochr y yn- on vn niwij?,,  -it on yn mwn?ia) rhywbeth' yn L'adin cyt't-iiicd? at I y Forwyn Fair, ac yn enwedig at St. Winifred, I uod?wra'? y Hynon tra yn brysnr v cyfrifent eu pader-resau, a phob hyn a hyu gosodent cn byscdd j yn y dwfr a flmfiont lun et-oes i'ii bys gwlyb ar eu talceni ren ar ryw ran arall i'r coitf I Nid anyddorol gan ein darlleuwvr diameu genym I fydd darlfon v llythyr caniynoi a gyhoeddwyd yn I y Tahiti (newyddiadur pabaidd) yehydig ddyddiau yn oj, gan ei fod yn dal pertliviias ag Argiwydd Fielding ac a'r flynon. i Syr,—Os tybiweh- yr hanes a ganlyn yn werth ei i had; odd, yr ydych yn ci chlleJ oddiwrtJi lygad dyst. j Ar y kbain o'r iii-i diweddaf yr oeddwa mcwu siop llytrvverthydd Cathoiicaidd (pabaidd) yn Uuo. dain. Yr oedd boaeddwr yn edrych di-os rhyw lyfrau, a daeth clan foneddwr arall i mewix, uu o I ba rai a oiynodd am "Habes Dr. Baddeiey o'r wyrtii a gyflawawyd ar foaeciuiges trwy wetbiiau y | 'i'ywysog Hoht-nioiic. Dywedodd Mr. Bingrose, perchenog y siop, Nid yw y Jiyfr hwuw genyf, oud j mat'} un a rvdd banes am wyrth a g' Mawuvvyd ar J wraig o VVoiverhampton yn fy meddiant. Nis ¡,;aUai holI fcddygOil y lirer a'r wlad roddi nn cym- borth iddi. Annogwyd hi i fyned i Dredyunouae ymdrochi yn flynon Sr. Winifred. Cariwvd hi yno mcwu twl. Yr oedd un rhan 0 honi o'i bysgwydd i lawr yn gwbl farw, ac arte rati ffyn ba«!au i lusgo j ei bun j-adaeii. YmdroehfKkl deir<<waith yu y ffynon, a (lycit welom adref yn gwbl iacb, cerddoda j i'r dref yn ngwydd y trigolion. Catbdd y fl'- itil gymamt 0 ddylanwad ar Dr. Fox, un o'r meddvgou a gcisiodd e: gwelHtau, yr hwu oedd pryd hwuw yn Grynwr, fuly t.rodd yn Piabydd. "Y r wyf fi, medd wwa yuidujrddun :i] AL'. Kutgyos?, gcnau ci hun Gwyddyu tr oi t r ai Mr. lliiigrose, genau ci ban flwyddyn nr 0/ Ù amgylchiad gymoryd lle." "HLùùdweh y llyfr i mi," meddni y boaeddwr, y i, w f yn dvfod o si i, Fdint, lie mae y fl/nou." Pan giywodd y boaedd- i wr oedd yn cdrvch dros y liyfrau, y lilail ya dwrd j ei fod yn dyfod 0 sir Fllint, codouJ ei bea a gofÿu- odd, "Beth mae Argiwydd Fielding yn rnyneiP i'w j wnettthur a'i eglwys." Edryehodd y bou<'ddwrdibt?u- y Ball ?,tiei ?,-tv.lrg I%-yd(4' j aii  b y !iv- a Fielding," gan ychwanegu, pa bech bynag a i wcaf a'r e?twys ni chaiM ()i vn nn Brotestan«idd/ ) ?afodd y boaeddwr araH am betb amscr gan ed- údrydl ya !!ed syn, ac o'r diwedd dywedodd "Pio telltc,tit vdw yf w),tli glywed yr hyn dywedodu J Mr. lliugrose, ond mae ar ei ffordd i Rufaiu." i Glln edryeh ar y boaeddwr dywedodd Argiwydd Fielding, "Yr Argiwydd a roddo ras iddo bariiau hyd y diwedd," ae ychwauegodd, "yr wyf 11 yu myaed i UlIfain, ond i deitbio yr wyf yn uiyned YHO." Yna aetb allau o'r Riop, a dywedodd y bon- cddwr a arosodd ar ol wrth Mr. Ringrose. "A welsoeh chwi erioed y fath aai-ryiebiad rhvfedJ." j Dynil y llythyr, ac nid yw ei gvnnwysiad ya gof- yn am uurhyw sylwadaii, gan ei tod yn egiuro ei bun; ond diau y hydd iiawer yn synu wrth ddar i Hen, pa herb a wmeth Argiwydd Fielding ar ol "myned i Hufain." Mewn llythyr o Rufaiu rhodd ir yr hysbysiad a ganlyn — J "Mae Argiwydd Fielding yn teithio y eyieh o herfriadod.au erefyddol yma, Ddoe vmwelodd ig I Eglwys St. Pedr ad vincula, ac ar ei ddymuidad ef gosodwyd cadwyni yr Apostol am ci ac yna am wddf Arglwyddes Fielding, ac yn olaf am un ei was. Mac wedi gorehymyc i gryd arian gael ei waeuthur i'r cerflun Babanaidd a elwir Santo Bambino yn eglwys Ara C\di gau obcithio trwy byn y rhoddir etifedri iddo i fytholi anrhydedd ei deulu aarhydeddus." Nis gwyddom yn iawn pa un ai cliwerthimis ni ) galarus fydd teirnlad ein derbynwvr with ildri-ileii y dyfyniad uehod. Mae gweied boneddvvr o &iK j mor benwan ac iiior hurt yn caniatau i'r otTljiriaid i'w hud-ddenu i gytiawni pcthau mor wirionllyd o goelgrefyddol yu o!wg cbworthirjllyd: ond ar y Haw arall, pan ystyriom fod bod rhesymol nil cyf- Greawdwr am ei boll we it) ire iadau wedi disgyn mor isel yn y scale ddealltwriacthol a rhoddi coci yn rbinweddau y cadwyni twyllodrus na fnont erioed yn agos i Pcdr, nag un Saat nag Apostol arall, yn rhoddi golwg alarus iawn ar dru- enusrwydd cyttwr un wedi cillo cn-ii belled oridiwrtb l'eswm a synwyr eytfrediu, lwh sn am gl dydd nac ysgrythyr. Rliaid ei fod yn hurt neu yn henwau dros hen cyn vr ymddibynni ar aoibegfad 0 grreJ j ;,¡,d;¡n i gerrtwi mil etiT.'do i'w n'jLetUo^rl r iaethau. Drnau o bono, gadaw-.iy itide gvflawni pr'ro!n;!odn.u coel?refyddo), an?yichu ei wddf a eliieiriau twy;¡odrus, a dys?wyi ar? ep?had y cryd arian a'r alir Nis pail ddisgvn yn is. | 1"

-+- HETHANIA. BLAEN AU FFESTINIOG. Traddodwyd arr Addoldy uehod, nos Wener, yr 17 eyfisol, gan v Pandi. R. Parry, Gwcinidog y lie. Amhaner awr wedi ebwech, yr oedd yr adeilad cang yn ovlawri o gynnulleidfa o bob gradd ac enwad. i>chreuwyd y Cyfarfod trwy i'r (Jantonou garni riiao o'r 2 ben- nod o lr. fr Joel, Wvled yr otfeirinid fweinidog- ion yt' Argiwydd. &c., yna darlicnodd a gweddi-j odd y Parch. E. E vans, Macatwrog, achanodd y cor eilwaitb ran o'r 2 Huim, alian 0 waith Kent, Pahaui y terfysga'r cenbedloedd," &e yn ar- dderchog. Wedi i'r dorf lonyddu cvWoiid XIr. 1) Wiliuims, Cwmbovvydd, a chynnyzjiodd Mr. j Evans i fod yn Ilywydd y cyfarfod, a raefnugwyd ef gan Lewis Lloyd, Ysw., Ffestiniog. Yna. dy- wedodd Air Evans gyda by wiogrwydd, ei fod efyu ystyried yu fwy iuaint iddo fod vii cyfarfod bwn, na plIo buasai yn Ilywydd ar (ydrlin arfog yn myaed 111a tbiriogaeth y Lib, i ddym- i.'hwel ei lywodraeth drwy rym y fag:iel a'r cledd. • EIhII-h, meddiii, fod yma ami un ya barod i ddy weciyd, pe cai do afel yn y I'al), I,d(io un dymod go dda; tra. y dywed arall, pe cai ef j atacl yn ei wddf, y rhoddai iddo iiii dagfo, yrhon a baiai 1:' hen iacb gen lonyddu beth atnscr. Oadawer lloir,dd i goiph y Pill), mwldai, ua rodd- ed neb ddyrnod iddo. ae 1Ja ehyffyrjded a'i wddf, a gadavver ei bet am ei ben hyd or.i weithio nei th- oedd y gwirionedd ei deyruas.i fytbol ddymcbwrl- iad, a piirysured y dyddy byddo goleuai yr efPrJgyJ I yn tywynu mor ddys^laer fel na bydd i'w Bahy cU-, iaeth nac oliou Pabyddia^Tw gweied ar w eju da ear. J Yna g«]wodd y Cadeirydd ar Mr. Parry, y Daf- lithydd i i'yny, yr bwn, ar ol annercb y dyrfa a ddy wedodd, mai nid ei unig amcan ef y noson hoao, oedd ymosod ar y pab o Kutalc, end yr oedd yn bwriadu olrhaiu Pabyakiiaeth o'rgwieiddvn hvd y canglienau, yn mha ]e bvnagy cyfarfyddai u ]ji. Nid oedd waeth guadd.o, pa un by nag ai yu Hhuf- aax, ai yn Lloegr, ai mewn Eglwys, ynte mewn Cyraaufa. ai mewn Session, ynte tHCWlJ Conference, pa le Vnagy cyfarfyddai a hadau Pabytidiaeti), yno y byuuai ei ymosodiad. Yna olrbeiniodd yr achos o'r cJDhpfiuà Pabaw], yr hwa sydd yn cyuh\,f? L!oegr o ben bwy guydd y dyddiau pre?eno:, a t.u.vy ba foddion yr ymgymmododd yr ben Dad &i' ? ?'.ad oedd dau felidithiad, ac ysgymmundod ganddo I oe,,Ii dau ae M y' meiddiodd ei aoHbartbu ynw?umjl esgobaeihau y mi^oedd diweddaf &c. Ac.th yn ol dr.befn, iiyd sefydiiad v Crieryau Babaidu ^vntaf, ac a'i hoirheiiuodd o .i bimpiad gyntaf yu nhir lt :lv, h)d ei gwasgariad i I wabaaol deyrnasoedd y byd fel v tiiae yn awr. E g !tti-o?'! d diw), I:a t' I Egluiood heiyd diwy ba fath ixieidd-dra a thwvll y setydiwyd llawer o'i harbmon a'i defodau, a'r fath ysgelerder a wnaed yu fynych er chwanegn ei gallu a'i dylanwad. Yiia dangosodd mor wrtbyu ac aJn8 odd, yr hyn a alweat bwy yu Olymuetb Apohtolaidd. E speed odd hefyd pa bêth cedd han- fofl Pabyddiaeth, ac yn gyferbvnioi betlvydoedd Protestaaiuetii. Dariieuodd amryw crtbygiaik K rllitl i ua a fyddo yu dvehweLd i fynwi s vr beu Earn eu haddef, er mawr ch worth in i fecbgva yr Ysgol Subbothoi rbwng myayddau Cymru. Wedi i'r Dariithydd gyda medrusrwydd digvffelyb ei- bcnio elfeaau Pabyddiaeth, diammea genym fod p.,tw, b ar a t?,- d l y?i wv( l  'i' pawb ar a oedd ya wyddfodol, wodi dod i (icleili fod gormod o buayutya eaci eu hachlesuysywaeth yn yr ardal hou fei "llawer o ardaloedd eraili yu i Ngbymru fawr ei breiatiau Bn Mr. Parry traudodi am at03 i ddwy Mwr. ac yr oedd mor ddi- fyrua a tharawiadol fel yr acth yr riiser ho-ibia bron yn ddilVyboll i ui. a diweddodd trwy ddwe>,d nad oes yn Rbufain na Lioegr, nac iiii mini a rail, neb i fod j'll ben ar Eglwys Crist oud Ere ei bun. YJla adroddodd ddara 0 tardJoaiaetb o'i eiddo ei bun, mor hedegog, nes eynbyrfu pob teiiuiad o fevvn v lie i wneud iar;>adsvif 0 gvmeradwyeetb hirfaitb w t'n iddo eisU.dd i lawr. Ai- ddymuniad rbai o'r eyitiilioll, canwyd Cwymp ON ansoddedig gan Mr. J. A, Lioyd, Liveipool, ya dra medras, ao ymwahanwyd. Gohubydd.

TRYDYDD AH\2TH Y TAD GAVAZZI, YR liON A DHAUOODWYD YN Y I'RINCXiSs's CONCHllT HALL, ni'DD SVJ., ION.4WB 19, 1851. r Chitildys sanctaidd." mac mfer ae aidd y gwrand-vwvr vn effRvvs newydd yr ymnoddwyr," yn (faith bwvsfg, an wrtl. e- hystyried mewn cysylluad a'r cynnulliid autenb o Eidaiiaid a dvn y Pains Gwydr, y rhai a glvwaut hyawdledd y Mynaeh, y mae ei eflaitli ar agwedd ddyfodol yr fadal yn anrhaetiuKhw. Pa goduefid i'r fath hyawdledd weithio ci tibrdd yn ddirwysti yn abrefyddy wlad nono, baan y gwnel. ai yn ddieffaith y baldordd dienaid a disvawvr y gorfydd i'r dorf ei wraudo. Testnn v dydd oedd, y Clr.viblvs sanctaidd." Dygodd y Tad v pwnc ger bron ni vvraadawyr trw y ragarweiniad gaHkxog a thra barddonn!—cvmbarai v Cbwiblys i ddelw bagarandd y breuia Cuideaidd, ei uroed o bridd, ei gorfi a'i ae'odau o bres dijjy. wilydd, gydag i.n tn ed ar ein han'-rgyleb (hemis- pherc; ni, a. r llall ur yr Aiuerig Dùeheuol, wodi ci hamwregysu a phader gadwynau, a ilogell anteUli yn llawa o faddeu&ut Jytliyrau, a bawd-droellau, (thumbscrews,) ac yn ei !law ysgrol, ar ba ua yr oedd Bythyrenau o waed, yn YLdTrostio mewu pum canrif o arteithinu er gogoaiaut Duw." "Snt yr oeddid i vmddwyn tuag fit y ddrveiiiol- aeih erchyll boa? PIi. Ie Iliae'r garreglJ do!"wy\! aid ii l!:nv," sydd i daio'r d-felw uffernol, a pheri iddi gtiio o'r ddaear y mae hi yn ei I' .vytho, fell y maelk, corwynt yn chwythtÙ manus oddiar y ilor- ian dyrnu bat"a'i !e heb ei ndaabod uxwv ? LI ais y wlad yu unig a ddiehou ei gwrthsofvil cadermd n ehvfuortliydd oiieinaid a breninoedd ydyw: lie i'r bob! ddigymhorth y ux^e'rgorcbwyl ûï chwiltriw- io werJi ei ynuldiried; a phu le bytxag y mae yn ddiweddar wedi ei clilofS, uoit ei chwilrriwio, fcraich gowynawg y bobi yn anig sydd wedi bod yn offer- YTJlJl i hnlY. Fel i»yn y dyiasai fod. 1{ hvdd id vmadrodd, rhyddid y meddwi, defuyddiad dilytlelh- air d'lniiiu Duw i ddyn—dyinu'r hyu y bu yu ccisio eu llethu—ie, "flaisy wlad." obiegid y maoV e-t- CDgyl yr wyf fi yn ei haddet", yn cyduabod ya ei g\ tlawlIdJ)r, yr amdJift\niad galluog a naiwretldig hwn i iawnderau plaot.dvnion Onid vjknxld- ftuu yn nriiloi' oara y eyboedd ? A feiduiodd efo ddwyn anfri ar efen/yl sanctaidd Crist? A lasg- *v odd efe in drwy r llaid, nen baro 'd. efe i inis riieswai vvaeddi eywilvdd ar ei ddull ef yn ei lled- aenu ? Na, fy nghyfeillioa. Profweli bob poth.? £ Ymcliwiliad rhydd ac vmiyniad rhesymol, yd* vr.t yn unig yn deiiwug o gymeradwyaeth Duw. Y ajae efe ya cashau ac yn ffieiudio uberth eawtfiioa.^ -y mae egwyddor v ebwii-lys yn d-lvfais ddief'J^ Onid yd w'r dystiolaeth bon yr itvf fi yn ei dwyn yn gy oeddus fel byn, yn y WfUlt rydd hon, a'r pulp> d rhydd hwo, i'r hyn yr ydwvf yu ei ystyried yu wirioneddau cathoiicaidd, yu werth holl oydgoidiad gorfodol y rhagrith mwyaf uniawngred? Yr aaaibyniaetli Valli ydyw ytH- Froi-t. a bendith fy ngweinia'ngaetb yu eb-h niitA, bc fel hyn yn anhualog (umshaclfrs-d) -gaMaf ddyr- elrafn 11 ais gwr rhydd n bluid iiawliaa i^fi^ti;»eogol, a thystiolaelhnu efengykidd pur, tra yn con^ema- io yn wrol ddyfeisitluhawllidd, dychymygiDn, ys- try wgar, a bryutni enaid diraddiol y Babja.-tb.. Sut y dechreuodd y sefydliitd an fad yrfav? Mi ddvwedafi chwi. Yr oedd oesoedil wedi treigio dros bea yr eglwys er pan ddi flan ^dd ei lancteidd- f rwydd cyatefig. Wedi ei hymdnvsioâ;i51.n,1ùurg, iadau benthyeol pngauaidd, a ohoeg^'yeb-lt.r ang- bydvveddol a tilaidd, ag oed lynt yfrperthyn Uil- waith i baganiaeth Rhufain, mnbwysiadodd ) BltlJ, aeth yn y drydedd gaarif ar ddeg wyebder M«.bo.. lnCtfmnlfLl, (Cjla dda,lIld dl!II\V("âf\L¡wn Rar- aeenaidd,) dy-godd oddiwrth ^.jjelvvt Mecca ddcfn'yddio'r cleadyf er I iacn, atlirawiaethcu y Gwaredwr. Disgynodd min ei thegan uewydd.fbr benau yr Albigensiaid, ac i'el y .nxae'r dywaigiyn dod yu d(lc;ll yci-oii',a Wn ar ol y gwaed cyntaf, cafodii yr oflbiiiadaeth Rufeiaaidd a'i f phen Mufte, (are'uoffeiriad Mabiometaxxaidd,) Has ar gigyddirteth ddyuoi. Dilewyd dammeg y Ga- gaxl da, v Samariad da. y -jai) afrad'on, a'r Tad tosturiol, ar uuwaith eiJau of efSiigyl, a chymer wyd eu lie gau ymadroduion, a as gwn pa mor waedlyd, allan o'r Koran. Yi-a (ic-efirpuo(iii -:vfi,es o orehymyaiou gwaedlyd da,cW%i allan o'r*ljvs Pabaidd; a defnyddiwwfj- tan a'r fbigodau, fel í gwclliadau ar grealouelrau anaynol' y Twre. Gwyddom oil y dywedwyvl wrth i'V? am roi ei gleddvf ya ui wain, go'eb ravn ag sydd hyd yma.. heb ei aiwyn ol, na'i. lfuirymu, ond vmgymerodd ef drachefn, yn m}>.erson y rbai hyny ag sydd yn honi eu bod ya eiefedd yn oi le, a'r tueddiadau au- ifeilaidd hyny ag oeddyntya hynodi ei-liatur ddiad- geaedledig, rc ai c ei hunan t dori clustiau" Ogion g'HlI on d trocltoM ri dvhry .Jot"" yn ag waed Cfist^ueglon yn iidigj'mysg Ad- eii'adwyd ];Lu yr enw eableddus o "swyddfa sanetiiidd" yn"riglyik^fvrth y ei'eivgeil apostobmld, ac yno^gwaawd dai^ax iadau mauwi am oesoedd, er myilfed tu liwnt i gigyddiad Sunt Bartholomew. Oni welsom ui y Goigotb« v:na ? fhii fu holl boblogaeth y ddiuas am ddyddiau lawer yn c;L hogofau ofnadwy, y iba*< oeddyDt yn pingos gwabaniaeth mor wrtb- darawiadol i'r ystaefl'oc^d moet'aus uwcli ben, pa le bu'r swyddogfou sanctaidd'' yn gwledda ar ocheneidiaa y t^addaearolion, ae esgyrn y Rd'?. Ai am ys?erdern? a. aelhant h?H'fo yr wyfyn si trad ? Nn?c, ond? am yr hyu sydd ya %vyf Y! am vr u sy(i,l yi,, cite] t?i Nl' 1) ('Y y I", il!i(i str trwy yr ..feon yr ennilbr mitran a hotiau coehion hvd y dydd liwn. Nid rbyfotbl ydyw fod pub nn sydd vn cpliu Eidal rydd ac anniby no!, y n cue! ei cbwilio ?Han a'i ddedfrvdu. gaa fo( y c\ frvw yu eiynaxdwg.ac yn S.'mgeH drem ar y tvueiainid an?d, y rbai a ne?tdit???t- ?euM<?'m Crixt. i ?!'?yr qllsnnclaiitd O?17 ll-,?% rtie(i( i fcU.ifUttus. O?d yrLttddeMo'?hum?, hct*) ond-y creuiondeb i.w i!< nhtafa ii'?'ct <ni<' i Iyny yr amibosturi A j?? uu y mae at bwy yn caei ell hela M-tgu, aea r0i ?gq'i )'i!'?LVt) ?'r genedl ho?o sydd tater crog i -t) c?r ge,e? liolio n:oJ!' fei y maeolffeii iaid « Phabnu vn dirdretsfo 4y wci!'yddi"d?! tyuera" Y mae !iod\uM< iaund ?) y Ta?ud ya fater ?archariad a e!ur  dyagwyl i'lludde^cn ?yiyo? PH durHeniad i w.dt- ?nfmdf'n ;'?..hoe?!\ lagaon ? Ond pabam y ?nir am ddfirlleu? Obi pheffir gwnevd y ddyfais o f?r?)o??)ynho!;o? daic?iiitu? Ontd a'?fL?-tM- iajth ydyw eiiibwgau ponaf? Y mae'r elly $line 11 Rrg)-a rti vn lio'l?lol C)i;i(I of! nth ?wrs, an y na, J hiW a i^elpo'r prgraflwnsg, ei dar- parwvr. ai chelfyddydwyr! Edryehed Liwgr, 'edryeb.ed A'merica, erfxyOlicd Ewrop warabbliftvlj^: i pch ?afn?opdi?;. oh?t hn?'.?, nyti. thchi?it: A??- éimfdlaiùJ t:n'?-, srgnif?? ItaI.ndU .Rha?n??