Yr Amserau

f gylchiadau marwolaeth Mr. William Waters, 65 4 oed, omaet'hwr ovfrifol yn y plwyf hwnw. Y m- ;ddengvs fod y trengedig ddydd Marcher diweclditf, "wedi bod mewn ciniaw degwm yn Lihydvfordu, ai fod wedi ga lael y He hwnw yn -ngbwinpeiui Mr. ■Tlftraias Kees, vr hwn a dtfgai o gylch miildir o dy y trengedig..Yinadatysaut an gilydd yn y groesll'ordd ger y Cyngbordv, ac wedi dy;i;uno gar- trtvfc With gaufod y trengedig heb gyri aedd cartref, aeth Mr. Thomas Jenkins, C/nghordy, gYdaifabadano'r?t'i?ouichwiho am dano. Ac with ?orddud SF?tr aibu LHw canfuant gorph y dvn onSbdus ?FiSdarn o graig ger y Darren Sycb, gorw^ddaSiv ci wyu?" c yr oedd avcholl dwfn \?n ei?p''yn Ki bet a'i Hon oeddynt ychydig oddiw'ttho?Ymddengya mai gan dywyUwch y nos bu id??)mpo dros y dibyn oedd uwchheu. GadawoM/weddwatheuhr.' Rheithfarn Marw- olaeth ddamweiuiol." ■i MARWOLAETH DDISYFYD.—Un o'r marwolaetbau mwyaf sydyu y clywsoni am dani yn ddiweddar, a mlerth Ie Nos Sill wythnos i'r diweddaf yn lipverton, swydd Forganwg. Hen wr o'r enw Ptice, yr hwn a berc-hhl yu fawr, oedd yn myned yn-ol M arfer i'r capel yn y prydnawn, yn ffodus ■viVTi^hwmui ei fab, Ind oedd ond prin wedi gad "iel envtref pan y syi'bioad i lawr yn farw yn Xreiehbm ei fab. Mae yn belli pur hynod tud dan trawd iddo wedi marw gyda'ruu sydynrwvdd. NOLC.C" LLAU—Ud>(M Gwener, Ionawr 31, cvn- HnH?'d tren?'oHad YM Khyddy. Menrig, ger Cehnin, Uo)gena". 0 t?n G J- Williams, \?w., ('rwnd- nr grph J?n'e WiUiams, yr hon a gwrdd- odd ei hangen dan yr aiagylchiadau galarus a ganlyn. Y dydd lau blaenorol aetli yr eneth an ffodus i lolft yr vstabl, acyno dechreuodd ymlafoio a dVII ieuangc yr hwu oedd a gwn lhvyt'hog yn ei law ar v pryd." Yn yr ymrysoufa rhyngddynt, taffw"vd' y lia«bg«n i-lawr, ac aeth cynwys y gWII allan ac i frou ddnheu yr eaefch, yr hon a fn farw yn union. Dvchwelwvd y rheithfarn o Fanv- (rtooth ddamweiniol." Ymddengys oddiwrth y cvstwiaetUtw nr*d oedd jtbai lieiafyn disgyjLaiL^y httctffn, oblegid yr oedd cihvaith ac eihvaith wedi rhybuddio v dimigedig am 1-etdio a'i rbyfyg a'i b" vinvraetli pan v b'dd1\1 I' gwn ganddo. G^KHOYDU—Boddiad.— Dydd Gwener, wytlmos i'r'diweddaf, cvuiialiwyd trengholiad yn Neuadd y dref hon, ar gorph dyn ieiiangc o labrwr (ei enw 1.- twclJ aniidnaiiyddus) yr hwn a foddodd drwy syrtli- < Kci'r BuM /?? yr oedd yn w ieuango hynod o t f ?h"Tns,ac o gy?h 20 ced. Thomas Murphy, 7 • mviliedvdd ar fwrdd nu o'r Uestri, addyvedui iddo '???ywfdogylc?c?cci) o' r glh bore dydd Mer ?'i&r r?w?'ersonyucwympoi'r d W (1', ac er ei fod 'u Ui?v" ?ryder i weini umhyw gymbortb i'r cre- adur antfod'.s yr oedJ y noswaith yn rhy dywyll j'w gsuifod.. Donnis Saliivau (tyst .avail} a tJdr.vedai iddo weted y dyn yn syrtiiio i'r Hong- liortb, 8;0 flld,) ci weted yn ymdrechu am ei fywyd, é1'¥i \x>.l yn bur dywyll, ac ymdrechodd trwy ym e'sJYu. ar i wared i gael taíàQI yn ngwallt y treug- ,dït oud m Iwyddodd ond i ytuanyd yu ei ap, yr  a dJ¡eth i ti\vrdd YUei law, ac feily fe suddodd w?re.'g''?? Dycbwelwyd y rheithtara-o ".Fóddlad  X??i'?l'" })?tWH)SIAU? MKUTIITR A'-R GYMDOGAETH- B "HJ Dydd Mereber cymerodd damwain anghys- kurus Ie islaw TrOl;-dyrbhv, y n y lie y inae'r glo o Wjjth Dan y Dai yn cael ei arllwys i Keiittbrdd *\Utv'lFf)u Taf. F^Jfoedd cerb j dres yn cael ei w •■• ^tej dynbs ieualigc ogylcb I ■ (1611 a ddygwyddai I. t\ heioto, a ^iisgynodd o tancll o 10 ar ei cl^rpii trwy ba un y niweid- ,d hi yu dost.—^Ar q fpnawr cynaliwyd «rfcgh(>rtad yn ngwestd^fy Crt>sr ICeys" ar gorpfi I Evans ond yn fwy adnabyddtis wrth yr euvr « to Sir yr hwu a galwyd wedi boddi yn IJt Plyjaoutii. liheitfifaru, Caf  y? ?iL)t)ddi. — C hwet' ,1. Cî\Î boddi."—Chwef. I, cynaliwyd treugholiail -yif f^westdy y h lloyal Anns" Rhyiuni ar gorpb I, J)aVlOlles. Glowr 37 oed yr hwn a kddwyu ar y '"is diweddaf drwy syrthiaid swm o io Rhif. L, ithymni. Hh"itlil'arn L M?f<?a6t? Dd&mweunul."—At y 3ydd cy6sot ? cyaiM?? t?eng!tehad yn'ngwesty y Dowlais" ar | gorpb John oed yr bwn a laddwysHrwy i syrthio arno pan y gwcithiai yn mhWll glo ■ Cwa»barvoed. lllfeitlitarn Marwolaetb adaoi- kl weiniol. ^JJIIKOAHE, X^i-iTSBtAbcan#.—Ynystod y gwlaw. ogydd trymiou diweidar, Ijubrodd eytVau helaeth dir jsiglenog oddiar ocbr brya Aberdare ac a ym- tlaoaodd tros yr holl fibred £ awr isfaw'r brvn. ugeiniàlLO ^iueHn a^wna«tb y ^.fl^rdd yu y partli hwnw yUrriiollol^anhylwybr. jfiTMT-rl-yil a'r lie gari lawt:r o gan oedd o r,aiU aiheo sylwi arno neuynte drwy aboetliioeb a redodd ar ci geffyl iddo, athyna lie y glyuodd yn ddiysgog nes y gwehvyd fod yn rhaid cael rhaliaa i lusgo y march aï fdfchog rhyfygus o'r llaid. Yr oedJ hefyd ddurlunydd yn nib ith y dorl'yr bwn a dvbiod 1 y byddaiYMh olygfa yn deilwng o dynu darlun o honi. ABKRo vaK,-Chwef. laf cynaliwyd trenglioliad yn jifW03tdy yr Angel ar gorph Stephen Morris, Jahrwr 33 ood, yr hwn a laddwyd yr un dydd drwy syrthio i bwll glo newydd, yn nglowaith Blaen- gVa'^r. RheitIJfaru" MurwcjJ,aeth Ddainweiuioi." GASNEWYDD—Marwolaeth drwy yfed i ormod ei(cl,—Caed golygfa o'r fwyaf erchyll yn Cambrian ddydd Mercher diweddaf. )fmddengys fod dan ddyn, un o'r enw Edmund Griffiths, am- artiiwr c frii'ol o Black town ger Castletown, a William Bwvan gyrwr luoch o'r un lie wedi dod i tarchnad anileiliaid Casnewvdd fel arl'erol, ac wedi gorphen eu goruchwylion, yn lie myned tua chart, ref, aB haut i gnel ycliydig ddiod, ac fel yr oedd un gvr^driad yn arwain i un aiall, tynwyd hwynt eu duu i ystad auifeilaidd o feddwdod. Daetbpwyd o lad iddyut yn farw feddw (i boh gnlwg vn hotlol fr) yn gorwedd yn y libidd gerHaw r Bragdy, o ba 10 yu cymerwyd i un o'r pentai (sheds) ac y'u dodwvd i orwedd aryehydig'b we lit. Galwyd ar Mr. Jones y Mecdyg ac wedi iddo wneuthur ytn- cbwiliadt gorpb Edmund Gri ffiths gwe iai fod y byliiawdyr (shunaoli puwp) a, pliob moddiou at y dyn arall (VVilliin* Hevan) ac wedi maith ymdrechion dech- reuodd niyw arwyddion ftafriol ynuldangos arno ef- Drwg genym hysbysu fod Edmund Griffiths wediWadaol gwraig a phedwar o blant i alaru eu coil nyiai hyn fod yn rhybudd dditrifoiaf i'r rliai a arferant yfed. Beth raid tod syniadau Bcavaii pan y deebveuodd ymddadebru a dod yn jfstyriol o'i sefyllfa, a gweled ei gyfaill ac oedd vchydig funudau'n ol yn cyd yfed agef, yn bollol farw wTth ei ochr! Dyna y gwirionedd, a thyb iem os oestüm yn ddigonol i'w ddiddyfnu oddiwrth yr ben ddtodeu y dylai yr olygfu. boti tbd. Cynelir trengboliad ar gorph Edmund Griffiths yn ystod yr wythno3 hon. CAEKDYIIC.— Y mae dyn o gylfib 23 oed yn bresenol yny gymydogaoth hon vn derbyn symau heiaeth 0 ariau oddiar eluseugar drwy ffug hoaiadau a thwyll. Daeth a llythyr i Arolyg- ydd Pentyrch ddydd Mercher, oddiwrth y Parob. R. Priebwd, Llandaff (meddai ef) ond profwyd w.'di bfp^aad. oedd ond twyll Uoeth. Y uiae yr bedd^rfawadd VU awr yn edrycli allan am dano a gol^ithiw y triuiant yr adyn lei yr iiueddai. PoNTFAKN.^Amryw ddynion ieuangc, aelodaua pMeidwyr y sefydliad ofyddol (meclwnic's institute) yn y drtrf hon, ar wabanol achlysuron, a Ilrferent gwrdd yngbyd 1 r dyuen o goethi a gwellan eu I bunain mewn cerddoriaeth oileryuol a lIeisiol. A chan ymwenliieitbio eu bod ar gynydd yn hyn denwyd iJwynt i ddyfal barhau at y gwaith, ac i wiieutliur ymdrechionychwanegol a mwy arbeuig. FeUv trefnwyd fod i gyngherdd gymeryd lie bryd- nawn ddydd Llun wythnos i'r diweddaf, i ba uu yr oedd i'r cyboedd ddevbyniad i mewn yn rliad. Cyn i'r amser y cyhoeddwyd y cwrdd i ddechreu, .J I II I" 1. yr oedd yr ystalell" we>ii ei gorlenwi gan gynntill eidta o'r twyaf parchussvedd. Y rlian leisiol {vocal), a gynwysai solas, duetts, glees, &c., a'r rlian oncryno), a gvnwysai solos a duetts ar y raosbib a'r CIWLh: daethpwyd trwy yr amryfal ranau yn y moid mwyaf cymeradwy. Anaml y bu cyngberdd yn y drof a adawodd ar ci 01 y lath olbiithiau boddhaol ar feddyliau y cyhoedd. Dymutiem bob lllVyddiant ïr cerddorion, a g obeithio y bydd i bob cyngherdd y diclion iddynt ein ffahio a hwynt, fod snor deilwng o bob clod a r cyntaf. CAERDYUD —Nos lau y 6eJ cyfisoJ, cynnalxwyd trengholiad yn neuadd y diet, r Caerdydu, ar gorff Richard Williams, mab Mr. Thomas Williams, hell drigiauydd parchus yn y dref bono, yr hwn a niweidiwyd mor arswydus y nos tawrth naenoiol, pan wrth y gorcbwyl o godi cambill (crae) per. tbynoi i Mr. Nixon, glo-fasuachydd, trwy l ddarn jnawr o bren roi lfordd a'i daro yn y parth 01 01 I wddf, yr byn a achosdd ei farwolaetb mewn yell- ydig amser. Y rheitbwyr wedi ymneiilduo am ys- paid o amser, a ddychwelasant y rheitldarn a gan- lyn, Marwolaeth ddamweiniol, ond nis gall y rheitbwyr ymadael beb ddatgau eu bod o r farn, pe buasai y persouau oedd gyda'r trengedig yn fwy hyddysgyn on gorchwylioti, nn. buasai y trych- iueb wedi d)gwydd. Ni ebyteiriay nodiadau hyn at Mr. Nixon. LLONGDDBYLLIAD.—Yn ystod tywydd trwm yn Dhauol y mis diweddaf, y llostr Jane Eliza, o Gucinaifon, a aeth ya ddrylliau ger Sidmoutb ar gost swydd Dyfneint, yr oedd yn llwythog o glai pihellau o Lynlleifiad. Cwrddodd a thywvdd pur d,win pan oedd o gylch pedair miildir i'r Gorllew- in o Portland pan y dygw d ymaith ei hwylbawl (boivsbrit) a'i boom. Yn awr ymdreehasant gyr- haedd Torbay, ond gnn fod y gwynt yn chwytbu yn ormod i'r debau, a'r mor yn euro yn enbyd yn oil herbyn itietlinsaiit yu eu baiucan. Yr oedd y llestr yn dechreu agenu s'rdwfryndodimewn iddi, ac yn enill ar y sugnedyddion (pumps), a'r dwvlaw bron ymollwng gan en hymdrechion yu ceisio eu gweithio, pan yr ymgynghorasant pa un fyddai oreu gadael iddi suddo yu nghefu mor, a chymeryd y cychod i Rael y Jan, yftte rhedeg y llestr i'r lan. Dewiswyd y dijPfifddaf, a rbedasant y llestr i'r lan o gylch haner dydd. Gorki arnynt gwedi byny ddringo i'r liwylbrenau, lie buontliyd saith o'r gloch yn yr hwyr, pan y gwaredwi d hwynt gan gychod o'r lano'u setjjilla ddychrynllyd. Aeth y llestr yn fuan iawn gwedi yn ddi-yllirau man. Dangoswyd tiriondeb mawr Vii y trigolion yn gyffrediuol tuag attynt. Cygynted ac y cyr- haeddasanty lan.gweinyddwyd iddynt bob cymorth meddygol, a daiparwyd brwdfaddau, a gwelyau iddynt yu uniongyichol. Y diwrnod eanlynol ll'urfiwyd pwyllgor i'r dyben o aurbegu y dwylaw ag ariiii i bryuu dillad, a thalwyd am eu bwyd, eu Hetty, IÙ1 golchi, dros wythnos gyfan. Hefyd ni phasiwyd y bodati trwy ba rai eu gwaredwyd o'u perygl yn ddisylw. Y eweh cyntaf a (rvrhaeddodd y Hong ddryliiedig, a anrhegwyd a X12 a'r ail a Y Rhaglaw Sharp, R.N., Goruchwyliwr Cymdeithas Elusengar Llongddrylliadau, ahaeddai glod ucbel, am ei bryder ar on rhan, a'i diriondeb tuag atyut. Yu ystod yr ystorrn, sicrhawyd y llong ganddo wrth rafl", a vboes fentbyg ei ystorfa yu had i gadw yr hyn a ellid ei achub o'r llong ddiylliedig. Ni chiywsom o'r blaen am y fath garedigrwydd yn uu He at forwyr dveitiir. Nid oedd y llong wedi ei diogelu (insltred). BKYMBO —Nos lau, Clr-vcfror (i, traddodwyd f^ariith yu y lie uchod, gan W. H. D irby, Ysw., ar yr Arddangosiad cyffVedmol o ifrwyth Hatur a cbelf- ydd^d yr boll geii*Kik>t3«kl yr hwn a gynuciir yn Lbmdain yr haf dylbdoi. Cymerodtl y Darlithydd olwgar gynydd gwyboJacth,uHlslJach,aclwlt\ ddyd, yn ein imsg yn yr hanner cllmif a aeth huihio; eyferbvniodd vstadegau gwabanol flynyddoedd er dangos y gwahaniaeth. Yr oedd yn cyn n wys tfrwyth llal'ur ac ymcbwiliad manylaidd ond lei y dywedai yr oedd yn llafur pleserus ganddo ef arwain meddyliau yr ieuanc i borteuydd breision gwybodaetb, ac feily fod yn aelodau mewn cym- deilhas. Yr oedd yn olygia wir ddyddorol weled meistr a gweithwvr ar ol rhoddi bcibio lafur y dydd yn cydgyfarfod i ymfwyuhau mewn gwledd mor ddanteithiol. Yr aincau oedd galw sylw yr ieu. enctyd at yr Arddangosiad, gau fwriadu ymffurt- io yn gymdeithas i yinweled a. Llundain, yn ystod yr haf. Yr oedd dioichgarwch gwresog v dorf cyn ymadael yn dangos ibd pawb wedi eu rnawr todd- hau -LI. Pwr.LHEr.r.—Traddodwyd dyn o'r enw Frost i garchar Caernarton am fis, ganUstusiad Heddwch y dref hon, yn nghor?yr wythnos ddiweddaf, am fyn'u arian gan amryfal bmsonau yn y He trwy dwyll; gosodai ei hun allan fel morwr llongddryll- iedig, ond ymddengys nad oedd ond un o luaws o rai sydd yn tramwy yn y wlad hon gydar un ystoi-i. | PwLi.HlEr.i—Y mae y camddealltwriaeth rhwng Vicer y lie hwn ag amryw o'r Plwyfolion ar y I)ivno, o iLcldys,,tiv gene(ll ieuanc, wedi arwain y blaid olaf 6r diwedd i sefydlu Ysgol Frytanaidd yu y lie. Trwy ymdrecb Mr. Wja. Jones, Mr. D. Roberts, Mr. Bresse, ac amryw eraill, cafwyd adeil- ad gyfleus (yr hon a. fuasai gyntyu Ysgoldy Oy hoedd), gtm yr Anrhydeddus E. M. Lloyd Mostyn; yr ydym yu dea4 y decUreuir yn ddioed ar y go,rchwyl o adgyweitio yr adeilad, ae .agoi-ii yr Ysgol nvor gyuted ag y byddo modd. EFAILNEWYDD, GER PwLLueLi.—Nos Ferchen Cbwefror 5ed, torwyd i mewn i amryfal tiwatl yny penf hwn; a llaclrattawyd oddiyno gryu lawer o ddillad &c. Tybir mai liaid o wibiaid crwydrol a gyttawnasant y petli. Ymlidiwyd ar.tm tiolaii gan ddau o beddgeidwaid awyddus o'r drof lion, orid yti ho!io! aH?yddiannus. BALA.—bydd Gwener, Ionawr ? fel yr oedd y gwr a edrych ar ol eglwys y Bala, yn myucd yrn- bten i wnkid rhyw barotoadau at y Sut canlynoL, synwvd ef drwy ganfod lod yr eglwys wedi cael tori iddi yn ystod yr wythnps Daeiiot-olgan ladron, nid oedd dim symudadwy yn yr eglwys ond rhai ilyfrau G-weddi a'r wenwisg, felly yuiadawodd y lladfon beb wul'd yn weith ^anddynt symud aim o'i le. Hefyd yn ystod yr nn wythno&^orwyd i westdy y /?? /M?; attonvddwvd yr ys?iiydd yn wr felly neidiodd allan irwy yr un tfenestr ac y dagth Lmftwt), gan adael ar ei ol o frys~I diliauc, ^;ufaob ""sftfau yUgTrfcT a1 maueg ledr. Dydd Sadwrn y ddan ddyn a ddal iwyd yn Mangor am yr yspail yn Llanycilen, ger Llandiillo, a anlonwyd oddiyno i-garchal' Uolgell au i ssfyll eu prawf y Sessiwn nesaf. 0 LLANEUDAN GER RDTHIN,—Cynhaliwyd treng- j holiad ddydd Llun (hweddtif yn y plwyf bwn i ym chwilio i achos marwolaeth Thomas Willittrns, dilledydd, hen wr o Lanarmon, yr hwn a gafwyd yn farw yn agos i'r Nant. Nid oedd yr un dyst iolaeth i ddangos pa fodd y cyfarfu a'i angeu, t\ bir iddo lithro i lawr gerllaw y bont; ac i'r niwed a gadd trwy byny ei yru i lewvg, ac iddo feily fygu yn y dwfr, er nad oedd y dwfr yn y fan houo ond deng modfedd o ddyfn, Rheithfarn, Cafwyd wedi marw," Catoddyrarotygwyr [overseers) orchymyn liyrn oddiwrth yr ynadou, i ofalu am edrycb ar ol y gwrychod, a thrwsio y pyut yn y gymydogaeth lion. PABYDDIAETH YN NEHEHDIR CyitRu.-Deallwti wrth y Catholic Directory am y ftwyddyn hon:-fod swydd Morgauwg yn cynwys tri capel Pabaidd (oil wedi eu badeiladu o fewn y deng mlynedd ddi- weddaf.) St. Dewi, Caerdydd St. Iltutus, Dowlais; a St. Dewi, Abcitasvy. Cynwys swydd Fynwy, saith gapel pabaidd; a swydd Menffordd ddau. Swyddi Bncheiuiog, Caerfyrddin, Ceredigion, a Maesyfed ni chynwysant yr un capel. Swydd l'enfro a gvnwys un yn Pater. Yn Aberhonddu y mae eglwys babaidd a thy cenadol bron wedi cael eu gorphen. Y Genhadaeth bvvysig hon sydd gynwysedig o'r bron i gyd o Gymry pabyddol (a'r unig le o'r fath ac sydd yu bod yn awr ) Holl uifer Eglvvysydd a chapelydd y Pabyddion yn Lloegr a Ciiymru ydynt 597, oneiriaid 826, ath- rofaau 10, mouachdai 17, lleiandai 53, Archesgob- ion ac Esgobion trefedigol 40. 0

I LIVERPOOL. Traddoaodd Dr. Vaushim* Ddarlith yn y Concert Hall, nos Fercher diweddaf, ar John Wickliffe, Gall- wn ddywedyd yu ddibetrns, na chawsora y fraint o wrando ar Ddarlitli fwy rliagorol, ers blynyddoedd. Yr oedd portread yr areithiwr hyawJl o le genedigol y Diwygiwr cnwog, a'i ddesgrifiad o Rydyehain, a dull y trigolion o fyw, &c., yn farddonol a tharawiad- ol dros ben. Teiml< m lei yn cael ein cario yn ol yn a-ros i bedwar can mlynedd, yn cydfyw a John Wick- liffe, dan ddylanwad* yr un amgylchiadau, ac yn cvd deiinlo a<< ef ynddynt. Yr oedd yr ystafell eang vn orlawn, a gvvelsam ar yr esgyulawr rai o'n gwein iilngion Cymreig ein hunain. ac yn eu plitli y ddau Rees, y rhai a yiuddan^oseut fel yn cael eu boddloni yn tawr. lKlern hysbysu fod cyfres o Ddarbtlioedd I yn cael eu tradAodi gan wyr enwog ar y Diwvp;wvr Protf-stanai ld, IhLn nawdd y Sunday School Institude. Y mae Dr. Stowed a'r Pumli. C. M. Birrell wedi darbthio eisoes, y naill ar y Diwygiad Protestanaidd vn gyflrediaol, a'r Hall ar Martin Luthur. Traddodir darlithoedd eto yn yr wythnosau dvfodol ar Calvin, Knox, Cranmer, &c. Uu o'r gyfres hon oedd araeth livawdl y Dr. Vaughan y cyfeiriasom ati. Nis pallwn derfynu y sylwad I)'yr vina, heb wneyd un crybwyllind ymliellach, sef hyn,-wrth ddechreu, erfvniodd y Dr. faddeuant y Gynnulleidla, am iddo ddod yno heb ei fod yn gvntaf wedi ysgrifenu ei araeth i lawr, sau ei fod yn ofiii mai'r canlyniad fyuiiai, na fyddai ei syn- iadau mor grvno a chynwystawr, na'i yinadroddioii mar ywir a phrioJol. Dilyned breg-ethwyr ac ar- areithwyr Cviuru, y rhai sydd yn meddwl eu bunain yn ddigon o wyr i allu parablu am awr o flaen cyn- nulleidfa yn ddifyfyr, esiampl y gwr enwog, doniol, a hyawdl hwn, yr iiwa a ystyriai ei hun dan rwymau i jgwneyd y cyfryw esus. er ei fod wedi. ac eto am rysgrifeuu a myfvrio ilawer ar John Wickliffe. CVMDEITHAS ER ULOGELU YMFUDWYR RHAG CAEL EU TWXLLO.— Y mae yn dda genym hysbysu i U dar- [ lienwyr, y cynnaliwyd cytarfod yn dref hon nos lau., yn y Clarendon Rooms, Mr. Wm. Brown, A.S. yn y gadair, i'r dyben i geisio sefydlu cyindeitbas er diog- elu ymfudwyr o'r dref hon i wledydd tranor, rliag" y, dyhirud hyny sydd yn gwylio am danynt, a than rith eu cynnorlhwyo, yn eu b'svellio.-Cyunygi wyd y penderfvniad cyntaf gan Lawrence Hey worth, Ysw., A S., sef fod erfyuiad yn cael ei ddanfon at Faer y dref, i ddymuno arno alw cyfarfod cyhocddus, i'r djr- ben o sefy'dlu'r gymdeithas. Bu ychydig o ymddiddan mewn pertbynas i sefydliad Cartref i I luludwyr, oud penderfynvryd gadael'hyny hyd nes gweled tynged y riuith sgnf a ddvgir o flaen y Senedd.—Anerchodd Mr. Gladstone, a'r Parch. Dr. Raffles y cyfarfod. Y mae mawr angen am y cyfryw sefydliad, ac y mae enwau ac urddas y gwyr sydd yn ymafiyd yn y gor chwyl, yn eu gosoti mvchlaw pob drwgdybiaeth am eu dybenion. Mewn prindas-wledd y dydd o'r blaen, dywedodd un o'r gwahoddedigion, gyda gwedd bur athronyddol "yr wyf wedi sylwi, flld mwy o ferched wedi priodi y Bvvyddyn hon nag u fcilJioll."

I AMRY WI A ETHAU. -i ?, I DYMA BETH RHYFEDD.—Yn y CausesC«lebren(cs,sgl- iad o braw fiadau Ffrengaidd) y mae yr banes hynod u ganlyn:— Dau fasnachydd yu Paris, y rhai oeddybt mewn undeb masnachol a'a gilydd, oedd gan bob un o bonynt ei unig blentyn; y naill yn fab, a'r Had yn ferch. Y plant pan eto yn ieuangc iawn, a ddangos- ent deimlad o serch mawr at eu gilydd; ac addaw- ent iddynt eu hunain yr hyfrydwch o fwynhau eu gilydd yu y cysylltiad priodasol pan gyrhaeddent i oedrau priodol. Ond, pan oedd yr amser gwynfyd- edig yr hir ddisgwylid am dano arddyfod i ben—pan oeddent ar fin sicrhau eu hondeb, daeth ymgeisydd arall am law y foneddiges ymlaen, yr hwn oedd flwyddi yn byn na hi, ae yn berchen cyfoeth lawer. Ac yr oedd eoeth yr ben lane hwn mor ddymunol yn ngolwg ei rjiieni, fel y gorfodasaut eu mherch i dderbyn ycynnygiad yn groes i'w serch a'i hewyllys. Wedi i'r foneddiges briodi, gollyngodd ei ben gariad ymaitb (wrth gwrs) am y troolafo'i gwyddf ond nid cystal y gallai lywodraethu ei mcddwl-pangfeydd arol pangfeydd o efid a hiraeth a lethent ei chyfan- soddiad—aeth yn ysglyfaeth i nychdod ac aliechyd, yr hwn o'r diwedd a'i dygodd i'w bedd. Dros ystod yr holl amser yma, nid oedd calou ei hen wedi iachau, na'i gariad wedi oeri. Pau glywodd ei bod wedi marw, cafodd gwpanaid chwerwach nag erioed gan i'r gobaith hyd yn nod am ei gweddwdod gael ei gymeryd oddiatno. Y u cbwerwdod ei fyfyrdodau, daeth i'w gof iddi pan yn ieuanc fod mewn hunghvyf, (lethargy). Brysiodd tua'r bedd, wedi prynu bodd- lonrwyddy cloehydd i gwobr, cododdei chorffi fynu, a ehymerodd ef I fan diogel; a thrwy ymdrechion synwyrgall a diflino, llwyddodd o'r diwedd i'w had fywio. O adeg fendigedig-y fath deiinlad a'i uieddiannai. Dyna fe eto unwaith yn nghymdeitbas yr hon oedd hon gan ei enaid. Safai uwchbt n y ewbl ag oedd yn wcrthfawr yn ei olwgynybyd — gwelai rosyn bywyd' yn dychwelyd yn'araf" i'w grudd—ymaflai yn ei.llaw, a theimlai hi yn cynhesu. Gy da'r fath syndod—gyda'r fath hyfrydwch a mwyn had yr agorai bithau ei llygaid o dan lygaid ei han- wylyd Llarpiwyd hi allan o fodolaeth, ac adferodd yntau hi eilwaith iddo. Ynghanol distawrwydd y nos ictrrocld i deimlad-i ddedwyddnch—ac i'w chariad. Dadleuodd ei bawl iddi, ac Did yn ofer p—symudodd ei thuedd a'i theimlad bob'putrusder yn nghylch pwy ydoedd ei pberchenog. Ofnent na byddellt ddiogel i aros yn Ffrainc; daetbant drosodd —athreuliasantddeng ml. nedd ynLloegr—cartref yr alltudetiig-cyrchllod gorphwysfa pob erwydryn. O'r diwedt), profasant awydd eryfam fyned i ymweled a gwlud eu genedigaeth, a meddylient y gallent wneyd byny yn ddiogel; ond nid felly y bu. Er gwaethaf pob gochelgarwch yn allflodus, nidhir y bu y foneddiges cyn i'w gowr cyntaf daro wrthi a'i hadnabod. Dadl- euodd ei hawHddi yny llys (court of justice). Gwrth- wynebwyd ef gan ei chariad, yr hwn a haeid ei hawl wedi ei florffetu yn ei chladdcdig^eftlf, a'i fod ef wedi enuill hawl newydd iddi trwy eJ hadgyfodi o'r bedd. Cnd cr y c?!'t, nid ymdo?ngosai f!od ei ddadl yn cael fawr ddylanwad ar feddyliau y barnwyr1I gwelai arwyddion y byddai pender(vy Uys yn anfl'afriol—yn ddioed, y par cynhes a ganasant vn iach yr ailwaith, ac am byth i wlad eu tadau.—Z'. Levi, Ysh'"d. TY-DORIAD, AC nIGHS I LOFRDNDIO.—Yroedd trig- olion Walsall (tref yn Staffordshire), mewn eyflro mawr ddydd Merebcr, trwy i ymgais gael ei wneyd i dori tt ac i lofruddio. Yr amgylchiadau ydynt fel y canlynoedd y ty y ceisiwyd ei dori, mewn lie a elwir y Butts, ac yn cael ei gyfan- eddu gan dyddynwr bychan »'r enw WilRam Hoiines, a'r lleiil o'r tylwyth oeddynt, mam Holrpes, a^dwy ferch jeuanc ei nitboedd.—Aeth y tyladron)11 gyntaf o'r buarth trwy flenestr i'r gegin. Ar olpagjp^chyd- ig o ddiilad, ymddengys fod y lladron wneyd y goreu o'u hamser, a thulasant ymweliad a'r bwyd- gell, a bwytusant lonaid eu boliau, ac yfasant ddwy botelaid o win—wedi hyny aetliant i'r llofft, un o honynt wedi ei arfugi a phastwn, a'r llall a throsos mawr ag ydoedd wedi ei gael o dtft-ws y cefn, ac fel f' hyn aethant i'r ystafell lie yr oedd William Holmes yn cysgu. En gweithred cyntaf od .celSlO ei ladd— Y mddengJs <bd Holmes,yr hwu oeddyn Ued fyddar,YQ eysgu, a tharawsaut ef tra yu y cy?'r bwnw ddwy wnith ar ei ben, gyda'r fath rym,?r ag i dori'r offer- yn yn ddrJlhau. Gau dybied fod y ?eithred wedi ei cbydawni, eu gorcuwyl?hesafoedd ysbeHiu'r ystaJell; ond, fel y mie rhytedda?nichalFoddyrergydtonyr clfaith dybicdig, oblegid neidioddydyno'twely, a cbyda nerth a gwroldebtaawr,ymanoddynyrhwn yroedd y pastwn ganddo, ac a'i cymerodd oddiarno, a tharawqdd y milain a amcanodd at ei fy wjd^jgfcj dra phy?K ar ei ben, nes y syrthi<?d i'r?w?? ddideimiad—ar I?yn ceisiodd y iieidr?r.tH d<M?!? ond tarawodd yutau yr un modJ. Yna,gal &r y ddwy Miss Holmes, y rhai & r.edai n cymborth. -Aeth Mr. D. S. M?or?med?g?thwM ?edd wedi bod yn ymweled aj? MrSba?a? paa g?w- odd y twrf, &t dy Hlmes, a ??fodd e?n?"?wa.edM yn dost, ac mewn sefy!'<a dra pheryglus. dau, heddgeidw8.dynodteyn ddioed? ? xh?ddv?dy dd84- leidr yn e,u gural.w. ,11; ,<\ or I"Itfl!hRYOl' deinlhtd, a purai at tuag W", F wedi derby" n addvsg dda, yryid^edd .^edi.ftTv^^o mewn hen wisg J}£.tlOlI" Cyfit.(1cfo or divredd ei fod yn dyfodo Lundain, a:-1 gydymi^h o-t^iccstex^ Gwelwyd hwynt ers amser maitlv.tua'P'gyinyib^aeth* yn cardutta. Ofnir na fydd" William Hol^ncai lyw, gan y nivrcidiau y mae wedi ei gat^f,. NAill FARWOLALLAN 0 Sadwrn, wythnos i'r diweddaf, aeth John Ho.u|fbton, m'wr o Bispam, i mewn i un o'r ctrbydau yn <Jrmskirk,'iheb doeyu, i fyned i Ruflord. Rbag iddynt ei ddal, neid- iodd allan o'r cerbyd pan oddeutu triugain llath o Safie Kafford, oud yn anffodus atJwJdef Jlnnlacn, ac aeth ei ben ar ifn o'r cledrau (rails). Bu farw yn union ar ol hyny oddiwrth y.niweidiau a dderbyn- iodd. ENLLTO AR WEismor, WESLEYAIDD.—Dydd Iau,yr wythnos cyn y diweddaf, yn Llundain, caniataodd y Bamw.JP Erie reol i ddangos achos" paham na chospid John Kaye, cyhoeddwr y Wesleyan Times, am iddo enllibio y Parch. G. Clarkson, Arolygydd un o'r Cylchdeithiau Canolbarthol, trwy ddywedyd fod ei forwyn, Charlotte Irons, wedi ymddwyn ar blent- vn, i ba un yr oedd efe Mr. Clarkson, yn dad. Bu y peth o flaen yr ynadon, y rhai a omeddasunt roddi caniatad i'r ferch dadogi y plentyn ar y gweinidog, gan nad oeddynt yn cael boddlonrwydd yn ei tbystiol- aeth ond parhSai y newyddjadur uchod i honi mai plentyn Mr, Clarkson ydoedd er y cwbl. Syr F. Thesiger ydoedd dadleuydd Mr. Clarkson. YN AD AFREOLATND.— Dydd Mawrjth yr wythnos ddi- weddaf, vn yr un Llysrhoddwyd caniatad,ar of\niad Mr. Lloyd. Uchel Geisbwl y Llys Sirol, Mon, i ddwyn cyhuddiad yn erbyn y Parch. Owen Williams, un o Ynadon Heddwch Ynys Mon, am ei fod wedi ym- ddwvn yn annsjhyfreithlon ac afreolaidd trwy gefsio attal yr Uchel Geisbwl yn nghyflawniad ei swydd. Mae yr holl banes yn rhy faith i'w adrodd ar hyn o hryd; ond os profir y ffeithiau a baerv^yd gau Mr. Watson, y Dadleuydd, bydd cymeriad ynadol Mr. Williams mewn cyflwr lied ryfedd. PRAWF A CHONDEMNIAD MR. A MRS. SLOANE.— Dygwyd Mr. a Mrs. S!oaue ger bron Mr. Justice Coleridge, a Mr. Justice Gresswell, ddydd Mercher diweddaf, i gymeryd eu prawf am greulondeb tuag at eu morwyn Jane Wilbred, am yr hyn y mac h&tJfcs wedi ymddangos eisoes yn yr Amserau. Yr oed»Mr. Sloatae yn ymddangos wedi curio ilawer, ond yroedd Mrs. Sloauefel mewn eitbafoedd trueni a plioen meddwl. Pan alwyd arnynt i bleaio, dy- wedodd Mr. Sloane mewn llais uchel, Euog yn ngwyneb pob dosran o'r cyhuddgwyn, ond dau," a'r wraig mewn llais gwan prin yn glywedig a ddywedodd yr un geiriau. Condemniwvd y ddau i ddyoddef dwy flynedd o garchariad yn nghyd a llafur caled, LLOSGIAll MELIN GOTVVM.—Yn gynar bore ddydd Mercher diweddaf, canfuwyd fod y Felin Gotwm yn Radcliffe Bridge, geillaw Bury, yn meddiant Mri. Creig lit Co., ar dan. Lledodd y tan yn gyflym. Dygwyd y tan beirianau i weith- redu ar yr adeilad, ond cyn pen hir, liosgwyd y rhau fwyaf o honi i'r llawr. Mae'r eiddo wedi ei ddiogelu. Bydd y golied yn fawr dros ben. Teflir oddeutu 300 o ddwy law allan o waitb mewn can- lyniad. Yr oedd y felin gyut yn perthyu i'r di- weddar Syr Robert Peel. Y DRETH AR HYSBYSMDAU.—Galwodd Mr. Ewart, A.S. Mr. Villiers, A.S., Syr James Duke, A.S., a bon- eddvvyr ereill, ar Ganghellwr y Trysorlv* ddydd Gwener, fel dirprwywyr, i'r dyhen o gymhell arno y priodoldeb o symud y Stamp duty a'r dreth arhysbys- iadau; vn ystod yr ymweliad, dangosasant iddo y ,N,U) York Couda and Inquirer a'r New York Journal of Commerce, y ddau wedi eu gorchuddio a llydan for o hysbysiadau'' ar bob mater. Dyben y dirprwywvr yn dwyn y newyddiaduron hyn ger bron oedd,i ddan- gos i Ganghellwr- y Trysorlys y fath nifer o hysbys Tadau sydd mewn newyddiaduron, sydd yn rhydd oddiwrth ortlirwm y dreth, ac i ddangos iddo hefyd, trwv eu cydmaru an papurau nj, y niweidiau mawr- ion vr oedd V trethi hyn yn eu gwneurti bobdosharth o fasnachwyr, yn gystal ag i weision ac craill yn chwilio am waith. Yr oedd yr effaith a gafodd yr arddangosiad ar y boneddwr anrhydeddus, yn dra neillduol. Ar 01 edrych yn ddyfal ar y ddau bapur, dvwe Jodd "Yn awr y mae yn ddigon i wneyd i ddwr redeg o ddannedd Canghellwr y Trysorlys wrth gan- fod y fath for o bethau trethol.—Tynwyd ei sylw hefyd at y dull agored yr oedd y dreth hon yn cael ei hosgoi, ac at rai o'r dylelslau celfydd sydd wedi eu jjnabwysiadu, er mwyn gwneyd pethau yn hyspys, heb drcth-Ar hyn syl<vui Syr Charles, fod yn werth derbyn dirprwyaethau, pe na byddai ond i I weled y doll deheuig sydd gan y byd, i osgji'r dreth. Dywedodd y Canghellwr fel arferol nad allai roi un atehiatl iddyut; ond addawodd chwilio i'r achos, yn nglyn ag achosion pleidiau ereill. Ymddeogys nad ydyw Syr Charles Wood eto wedi I penderfynu sut i wneyd 4'r gwcddill sydd ganddo mewn llaw. T.. MAwk jjWt.t'NDAiM.—Boreu ddydd Llun, tor- odd ?n mawrj??n yn nbril Meistri J. R. Honsueld. & Ce., bretby??', HenndsJitch, yn y ddinas. Yr oedd yr adeit??n gvfansoddedig o dri « ystordai cysyHtiol, y rtt<8?ade<!adwyd dair blynedd yn ol,a'r rhai a gostiasea fioddeutu £ 7000. Nifery dwyiaw ag aedd yn gweitbto i'r gwyr hyo, oedd 1500, y rhai mewn canlyniad a deflir allan o waith, o leiaf am ychydig; a bydd v golfed i gyd oddeutu .C30,"OC, yr oedd yr eidd'?cdi ei dùinelu yn Swyddfeydd y ?n, Phoenix, London, a'r ?tow, cafbdd un o'r tan ddi- ffoddwyr ei anafu yn arswydus, os nad oedd yn farw- 01 trwy gwygjpiad yr adeilad, nid ydys yn gwybod eto beth a acttosodd y tan. I DABBLYGTMP O.YSB^YD CYHOEDDCS O'R lAWN RYW. YR OsEiDiiii» WRTHIDDIFRIF. COFGOLOFN W ASH- ixfixoN.—Gw«isom yn y Cenadwr rai misoedd yn ol, alwad ar America i gynnal cyfarfodydd, pen- nodi crybwyilawd, Trysorydd, &c., &c., i'r perwyl o ddiogelu maen mytoor i gyrtnrychioliein cenetll yn y Golofn goffiadwriaethol i'r hyglod Washington. Yr oeddym wedi bwriadu pan yo olrhain y Uinellau hyny, i gydsynia i ehais ein Gohebydd gwladgarol o ddodi y mater ger bron ein darllenwyr yn y rhifyn cyntaf o'r DBYCH^ Eithrgan yr awgrymid fod yn ofynol gweitbredn yn ddioedf, casgiasom ei bod yn rhy ddiweddatv i wneyd ditn yn yr achos pan ddeehreuwyd cyhoeddi ,y DBVCH. Ond deallwn fod Cymry Utica yn bwriadu cynnal cyfarfod yn fuan i ystyried y pri- cdoldeb o ddiogelu maen addas i gynrychioli hiliog- aeth tiomeryn y Gofgolofn ardderchog hon. Hyder- wn yr anrhegir ni a banes y cyfarfod crybwylledigyn fuan, ac y bydd yn efTeithiol i gynhyrfu y Cymry yn mhob iiinaà a sefydliad arall Y11 y Taleithruu Unedig, i ddeflroi ar unwaith at eu dyledswydd a'u rhagor- frarnt gvda golwg ar hyn. Meddyliem v byddai yn ddymunol mabwysiadu rhyw gynilun fel y gallo pob Cymro r"ddi rbyw gymaint—pawb ei g.einiog oddi- wrth holl Gymry y T U. fyddai yn ddigonoj, a mwy priodol a boddhaol nac i rai roddi 1 ddlar, eraiU 5 dol- ar eraill 1,(Iolar, &c., &c. Yr ydys wedi penderfynu, gan yshrdtor" blaenllaw, yn mhob peth o duedd i ddewhafu ain cenl, yn y ddinas hon, i alw cyfarfod yn fuan ar'y matCfj os nad ydyw yn rhy ddiweddar —Y Drych.' Esoon?PABA!DD SOCTHWARK<—Nid ydys yn bwr iadu yn B'riienol bCDodi Esgoh i Sqthwark, gan fod dy!edfa?r,?M5jE3000,ynaros cto ar gapel St. George, yr ?n sydd o gantyniad, yn arcs eto heb ei gysegru a'i o?ben, ac hyd nes v toddir y cidyJeJ hnn, tfcfnir achosi eglwysig y dalaeth gan Cardinal Wiseman, gyda chynnofthwy y Parch. Dr. Doyle, offeiriad hynaf St. George. EGLWYS GADEIRIOL NEWYDD YN WESTMINSTER. Yrvdym yn deall fod rn mawr o dir wedi ei bryuu gan y Pabyddion mei heol newydd sydd yn awr yn cael ci ffurfio rhwng y Senedd-dai a Phimlico i'r dyben o adeiladu Eglwys Gadeiriol ardderchog, i g-ael ei alw. yn St. Patricks'. Bydd Victoria-street, fel y uaae'r heol newyi^d wedi cael ei gahv, yn rhedeg mwyaf poblogaidd yn West- minster. Y maeir tai i fod yn blasaidd o ran, golwg, ac yn ddigon da i aelodau Seneddol i fyw ynddynt. Eglwys Gadeid61,1t- Patrick fydd Ejlwys prif- ddinasol y Cardinal, a bydd, pan orpbener hi, mcddir, yn rhagori ar unrhyw adeilad o'r fath a godwyd erioed yn y wlad hon. Nid ydyw pryniad y tir eto wedi ei gwblh^u, ond y mae'r hot! drefniadau angen- rheidiol \<edf^u gorphen yn mron, ac y mae swm mawr jisoes wedi ei dderbyn, mewn cyfraniadau a rhj^lKiddioi}, '^LLYWODRAETH A PHCSEYAETH.—Dywed Go rfebydd y Daily News Y mae boneddvrr yn perthyn i un o swvddi y llywodraeth, yn awr yn ymweled a Rhydjfebain, i'r dyben o ehwiiio pa fodJ, a pha mor ami, y cyflawair y gwasanaeth yn eglwysi plwyfol y ddinas hono. Y mae eglwys St. I hjinas. ac un ardal St. Paul, meddiant eglwysig y cyntaf dan nawdd Christ Church [bu a gos i ni ddywedyd Eglwys Cri$)t!] a'r oiaf dan nawdd Esgob Khydychain, yn ngbyd a monwentydd Osley, St Sepulchre, a St. Cross, wedi bod dan ymchwiiiad peno.-lol. Deallii y bydi|yr ymchwiiiad yn cyrhaedd holl csgobaeth Rhydyi,hain, .ac hefyd esgobaethaa»!?eraill, He mae ll'urfiau a seremoniau Puseyaidd vn^ttAvflwyniad y gwasamaetb f^wysig yn cael eu def'uyMo. LLOPFECUSITAETH YN PAH^V^ua diwedd y 1 cySogodd M. DesfontainaL gwneuth- UrWwydd. Ar ol bod by. egnos yn gwas i Rue Royale a eliy tanadd a 'daj^^m i^ £ >d i gario tair ogistlau mawrion, yn cynnjys eiddi^ phatrymau, ebe fe, i Safle y rhesl ffurdjfV-CVnierodd y dynion i'r-ty, a dywedodd wrthynt fo(i li#eistr wedi myned at y Sade, a'i fod yntau i fvoed yh naion &r ^<d-c y byddent yn absenol am gu., dyddia^ helpodd y dynion i roi y cistiau mewn fjifly-drol fecbaiiha gwelodd hwynt yn myned ymaith. gadawoddy tyei Uunan,synodd yeymmydogion yQ fawr wrth weled siop Mr. Desfontaines wedi ei CtWu, ond atebiad y gwr ag oedd yn edrych ar 01 yr dfteilad oedd, ei fod ef a'i was we li myned i ffordd MlD ychydig o ddyddiau, ond gan nad ydoedd wedi gwneyd un crybwylliad wrth ei berthynasau na'i gyf- ■«illion pennaf teiinlwyd ychvdiar o fraw, ae hyspyswyd peth raglaw yr heddeidwaid, tra yr ocddid yn gwneyd ymchwiiiad i'r petli^ hysbyswyd i'r Gwein- idog C-trtrefol fod corn. wedi ei ddryllio ynfrcbyli, wedi ci gael mewn cist ja saGo y rheilffyrdd yn Chateauroiwf, yr oedd y gist wedi ei chyfeirio at »*ijiorrtift, Oriadydd, Chateauroux," ond nad oedd neb eawyb y dref, agorwyd y gist » herwydd y sawyr pryf ag oedd arni, a etwfcwyd mai corff M. Desfun tajneS: ydoedd. Yr oedd M. Desfontainfts yn ddyn jcrvf a gwrol, a tbybir fod y gwas wedi ei ladd pan ujjswn cwsg. Tybir fod y llofrudd ar 01 c'tlawni y ^veitiired ysgele., wedi meddiannu pob peth o werth, ac wedi eu pacio yn y ddwy gist, md ydys eto wedi agor y siop gan yr awdurdodau, ac nid ydys chwaith eto wedi dal y llofrudd, ac oddiwrth yr amser maith sydd er pan y mae wedi dianc, (dau ddiwrnod ar by m lb eg) y mae pob lie i feddwl ei fod wedi gadael y wlad, oddiwrth y cyfeiriad a gymerodd, tybir ei fod wedi myned i'r Yspaen.—Galiynams Messenger. TAN AR FWRDD LLONG YN AGOS I'R MAGAZINES.—Tu ag wythnos neu ddwy yn ol, cymerodd sloop fechan a elwir y "Nefyn Packet" chwe' banner baril o bylor ar ei. bwrdd, pob un o.,b,onynt J n cynnwys haner can' pwys, yr oedd y pylor i fyned i Nefyn, at y gwaitb mwn yno; oherwydd gwyntoedd croes, methodd y llestr a myned o'r afon. ac yr ydoedd yn angori ger llaw y Magazines. Y mae vn hysbys i'n darllenwyr fod yno gannoedd lawer o duneUi o by!or yn cael ei gadw, a phe cymerai dan, trwy ryw anftayvd neu gil- ydd, byddai y dinystr am filldiroedd lawer o am<j;ylch yn annysgrifiadwy—VVei, wythnos i ddoe, tua chwech o'r gloeh yn yr hwyr, yr oedd y llestr yn gorwedd ar y trath, pryd yr oedd y mor yn isd-yn fuan wedi chwech, canfuwyd fod mwg yn dod o'r caban, a chaf- wyd fod Ilawer o'r gwaith coed yn y caban wedi llosgi; yr oedd y dwylaw perthynol i'r llestr. yo uthyda lies. tri ereill cyfagos, yn brysur iawn yn' lluehio du-fr i ireisio diffodd y tan,—daeth rhai cychwyr liefvd o'r Magazines, i roi help Haw,ond pan ddeallasant fod pylor ar ei bwrdd, enciliasant, rhag iddo danio, a pheryglu eu bywydau; ar 01 yindrech a gwroldeh anghynrediM, llwyddwyd i symnd ymaith y pylor oddmr fwrdd y llestr, a'i roi yn y Magazines. Bu y tan yn llosgi am oddeutu awr, liosgwyd Ilawer o ddiilad y dwylaw, a liosgwyd dau gi bychan i far- wolaeth. Parodd y dygwyddiad ddychryn mawr yn y pymydogaeth. pan "ddeallwyd fod pylor ar fwrdd v llestr, ac aeth Ilawer bellder o ffordd er mwyn bod allan o'r pervgl. Dywedir fod un gwr boneddig ag oedd yn hyw yn y gymydosaeth, wedi cymeryd ei ger- byd a myned ymaith yn ddioed. Yr oedd lluaws o lestri ar y pryd, oddeutu 150 i 200 o latheni oddiwrth y sloop, ac yr oedd tunelli lawer o bylor ar rai o honynt, pe buasai y pylor wedi tanio buasai yr gyf- lafan yn ofaadwy, y mae allan o bob rbeswm fod cymaint a 750 o^iune^li o bylor wedi ei gasglu yn yr un lie, yn nghanolpoblogaeth mor dew; pe digwydd- aiidigdanio (ao nid ydyw hyny yn annichonadwy) achosai drychinfb rby ofuadwy i feddw I am dano.— Ond y mae yn dda genym allu hysbysu i'n darllenwyr fod yindrech mawr yn cael ei wneyd yn bresenol, tuag at symud ymaith y pervgl, ac y mae y Uvwodraeth newvdd ddanfon dau o ddirprwywyr i chwilio i mewn i'r achos, ac i ystyried y moddion goreu i'w symud ymaith. FFUWYDTUAT> AGEUDDLESTK.—Tua chwarter wedi saith, borou ddydd Mercher diweddaf, fel yr oedd yr ageiddlong Plover yn gorwedd wrth y lanfa, yn Glasgow, drylHodd un o'r berwedyddion gyda ruthr ofnadwy, gau rwygo y rhan fwyaf o'r bwrdd, a tbaflu ijawr y simnciau, un o ba rai a syrthiodd i'r dwfr. Cymerodd y fiiwydriad Ie ychydig o funudau cyn yr awr yr hysbyswyd y byddai y Plover yn c-chwyn i Howling. Yr oedd ugain o drauiwywyr wedi cymeryd tocynau i fyned gyda hi ar v bwrdd, a saith yn y caban, ond y maelle i nad aeth uu o'r rhai olaf i'r llestr. Y berwedydd ol a ftVwydrodd, ac i hyuy y gellir pri- odoli achubiad traniA-ywyr y llywle. Pe'r llall a ffrwydrasai, bnasai'r gyflafan yn ofnadwy. Drwg g^ft'vfii ychwou?gu nad oedd tynged rbar o'r dwy- Kw mor ffodus, Anafwyd y PeuiMnydd gymaiut, M y bu farw yn mhen ychydig o fnundau ar 01 ei gymeryd i'r yspytty. Liosgwyd un o r tanwyr hefyd yn dost, ac y mae yn awr yn gorwedd mewu sefyllfa beryglus. Y mae ilawer o rai eraill wedi eu hanat'u ychydig. Yr ydym yn deall y gwneir ymchwiiiad trwyadl i'r achos gau y swyddogiou priodol. Er mwyn rhoi rbyw ddrychfeddwl am rym y ffrwydriad; gallwn ddyweyd fod darnau mawrion o baiarn a phren wedi eu taflu i'r heol ydd gerllaw, sef dros 500 o latheni. Y mae'r Plover yn perthyn i Messrs. Burns, i'r rhai yr oedd yr Orion annedwydd yn perthyn. LLOFRUDDIAETHAU TRWY DOUl RHAFF PWLL GLO. —Yr wytlmos ddiweddaf fel yr oedd Richard Grice a David Richards, a bachgen pedwar ar ddeg oed, yn myned i lawr pwll (90 llath o ddyfnder) yn y skips, torodd y rhaff pan nad oeddynt wedi mvned ond 80 llath, a hyrddiwyd y tri i'r gwaelod. Lladd y bachgen yn ddioed, a 'bu y ddau ddyn farw yn mhen deuddydd neu dri. With edrych ar v rhaff cafwyd tu bvnt i bob ambeuaetb ei bod wedi ei thori a rhyw erfyn miniog, ond nid ydys eto wedi cael un hysbysiad am yr anghenfil a nllasai fod yn euog o gyflawni y fath weithred ofnadwy.

Y SENEDD YMHERODROL. I TY'R ARGLWYDDI. I DVDD MAWRTH, CHWEFROR 4. f Gyda'i ffawd arferol, cafodd ei Mawrhydi ddiwr. nod teg a hyfryd i agor ei Senedd. Cychwynodd o balas Buckingham ycliydig cyn dau o'r gloch yn y prydnawn, ac ar hyd yr boll ffordd oddi yno i Dy'r Argiwyddi, yr oedd yr beolydd yn orlawn o'i deiliaid nyddion wedi ymgynnull i'w chroesawu a bloeddiad- nu a adseinient drwy'r holl ddinas. Ni welwyd y fath aiddgarwch wedi meddiannu y miloedd ym- gasgledig er's blynyddau lawer ag a welwyd y tro hwn. Agorwyd Ty'r Arglwyddi oddeutu deuddeg o'r gloch, a gorlenwyd ef yn fuan gan bendefigesau,Duc- iaid, Tywysogion, pendefigion, Barnwyr,Esgobion, a Cherijjtdwyr Tramor. Yr oedd yr olygfa ar y, Ty yn ysblenvdd tu hwnt i ddirnadaeth, o'r bron. Oddeu- tu 20 mynyd wedi dan, cyrhaeddodd ei Mawrhydi, y Tywysog Albert, y Due o Wellington, ac ereill o deulu a swydaogion ei Mawrhydi. Ar ei dyfodiad i mewn. cyfododd yr boll wyddfodolion.ar eu traed, a safasaut nes y gorchymynodd y Freuines iddynt eis- tedd. Yna anfonwyd am Lefarydd ac aelodau Ty y Cyffredin, y rhai a ddaethaut i bresenofdeb ei Mawr- hydi am y cyntaf, y naill yn gwtbio y lledl, ac yn ym- ddangos yn afreolaidd dros ben, a'r achos o hyn yd. oedd fod lie penodedig i aelodau Ty yCyffredin Ylllle cul iawn—nis gellir cynwys ond oddcutu dan ddwsfn o honynt yn y fan, ac yr oedd pob un yn awyddus am fodyiublith yr edrychwyr, i wrando ar ei Mawrhydi yn traddodi ei haraeth. Pan dawelwyd hwy, darllenodd ei Mawrbydi yr araeth a ymddangosodd yn ein rhifyn diweddat, ac yna aeth allan yn yr un modd ag y daeth i mewn, a gwaghawyd y Ty yn fuan. Ymgynnullodd yr Arglwyddi am bump o'r gloch, pryd y cynnygiodd yr Iarll o EFFINGHAM y cyfarchiad arferol mewn atebiad i araeth ei Mawrbydi. Aeth drwy bynciau yr Araeth bob yn un ac un. Yr oedd yn llawenhau ein bod ar delerau dagyda'n cymydogion, fod heddwch yn teyrnasu ar y Cylandir, bod golwg am leihad yn y fasnach gaethwasiol, fod derbyniadau y cyllid mor rliagorol, a'n bod yn mwynhau llwy'dd- iant cyffrediuol o'r bron. Gohdiai fod y dosparth amaethvddol yn eithriad i'r holl ddospeirth ereill; ond byderai y byddai ymdrechiadau yr amaethwyr yn ddigonol i'w cario trwy eu holl anhawsderau. Wrtbddiweddu, datganai ei fodyn cyduno a dymun- iadau ei Mawrhydi i ddal i fyny auuibyniatth cref- yddol y wlad hon, er gwaethaf pob ymosodiad tra- mor. Eiliwyd y cynnygiad gan Argiwydd CREMORNE, yr hwn a greaai y gwnai y Pabyddion Seisnig gyduno er dal i fyny yr uchelfruint breninol, ac na wnai y Weinyddiaeth ddwyn unrhyw fesur ymlaen a duedd- ai i leibau rhyddid crefyddol unrhyw ddosparth o ddeiliaid ei Mawrhydi. With gyfeirio at ddyoddef- iadau ainaethyddol, datganodd mai ei farn ef ydoedd y byddai i lwyddiaut dospeirth ereill weithredu yn y fath foud yn y man ag i ddwyn oddiamgylch Lwydd- iant trinwyr tir. Hyderai y deillia Ilawer o ddaiuni oddnvrth y diwygiadau cyfreitliiol a fwriedir. Cydnabyddai Arglwydd STANLEY nad oedd yno un datganiad o egwyddor yn yr araeth a anghymerad- wvid ganddo et', uc o'r herwydd nid ei fwriad ydoedd cyunyg gwelliant. Yr oeddyn dda ganddo ddeaH fod y Weinyddiaeth yn sylwi ar, ac yn cyfeirio at ddy- oddefiadau yr amaethwyr, er nad oeddynt yn dal all- an unrhyw obaith am waredigaetb iddynt o'u cyfyng- derau. Cydsyniui ag Argiwydd John Russell fod yn rhaid pasio rhyw fesur i wrthwynebu ymhoniad di- weddar y Pab. Ar ol i'r Due o RICHMOND ofyn pa fesurau a fwr- iada y Llywodraeth eu dwyn ymlaen i liniarti cyfyng- derau ainaethyddol; ac i'r Iarll o WINCHESTER ddat- gan mai yr achos o ysgogiadau diweddar y Pab yd- oedd pasiad y gyfraith yn 1829, a roddoddvr unrhyw hawlian ;wiadol i Babyddion ag i Brotestaniaid, yn erbyn pa un y darfu iddo cf yn aneBeitbioI godi ei lais ar y pryd, cyfudodd Argiwydd CAMOYS a dywedai mai Pahydd ydoedd, ac fud ei deulu yn perthyn i'r un grefydd er's Ilawer ogenedlaethau; Hid ocd'd ganddo gywilydd ymnrost- io ei fod yn perthyn i gr ef dd-hen ac &»ghyfnewidioL_ tTnd ar yTTTu pryd, yr oead yu als,ac yr oedd hawl- iau a rhyddid ci wjad mor anwyl yn ei ulwg ag yn ngolwg unrhyw bendefig arall. Cyfaddefai benog- aeth ei Mawrhydi ar yr Eglwys Sefydledig, a, phen- ogaeth y Pab ar Gardinaliaid; ond ei ddyledswydd ydoedd gwrtbdystio yn erbyn ei ymhoniad o awdur. dod dymborol yn y wlad bon. Dywedai ymhellach mai ei ddyledswydd ydoedd gwrthdystio yn erbyo. pob ymyriad Aiiiau neu angbyfreilhlon o eiddo y Pab k ehydwybodau Pabyddion. Gwiliodd basiad Pab i ebvd w rheithsgif 1829, gyda phryder nid bychan, ac er na phenderfynwyd ar unrhyw gytundeb amlwg rhwng y pleidiai, eto cytun wyd ar yr un moesola ganlyn:— Dywedai y Protestant wrth y Pabydd, "Caniateir i cbwi fwynhau hon hawliau a breintiau deiliaid Prtdaiu. Cewcb fwynbau gyda ni ein holl ryddid gwfadol a chrefyddol, ond rhaid i chwi beidio a'n haflonyddu ni. Dywedai y Pabydd wrth y Protest- ant, Yr wyf yn llwyr gytuno a'r ammodau yna, a chymeraf lw i'w cadw. Nid oedd y cytundeb ttedi ei dori yn ei farn ef, er fid ymddygiad rhai o'r qfkir- iaid Pabaidd wedi rhoddi He L rai dybio hyny. -CN,- faddefai mai teyrnas Brotestanaidd ydyw Lloegr. Caniateidi'r Pabyddion ryddid i grefydda, a mwyn- hau holl freintiau gwladol fel deiliaid eraill. Yr ocddyut yn cynnyddumewn rhifedi, ac yn ymgyfoeth- ogi. Adeiladasant gapelau harddwycb mewn gwa- hanol barthau o'r deyrnas: yr oedd dycbweledigion newydd yn mabwysiadu en crefydd yn barbaus-rbai o bonynt o radd uchel; acyr oedd hyd yn nod amryw weiniJogion perthynol i'r Eg!wys Sefvdledig wedi tioi eu hwynebau at Rhufain. Gan fod pohpeth yn myned yn mlaen mor dda, gwnaethpwyd nid yn unig dro annghall, ond cyflawnwyd gweithred feius wrth sefydiu glwyslywiaeth newydd yn y wlad bon. Diau mai mewn anwybodaeth o deimlad crefyddol publ y wlad hon y gwnaethpwyd hyn. Credid y chwedl- au ffolaf ynRhufainynghyfch cyflwr crefyddol Lloegr. Am fod ambell i offeiriad perthynol i'r Eglwys Sefydledig wedi troi yn Babydd, tybidfod Lloegr oil yn barod i'w canlyn; ond anghofiwyd un pwnc Hed bwysig, sef nad oes un esampl o gyrinulleidta yn dilyn ei hoffeiriad, ac yn troi oil yn Babyddion. Nid oedd yn beio cymaint ar y Pab am ymddwyn fel y gwnaeth ag y beiai ar y rhai a'i camarweiniasant ynghylcb cyflwr Lloegr. Yr oedd y rhai hyn i'w beio yn fawr, oblegid gwyddent yn eithaf da fod trigolion Lloegr oil, oddieithr ychydig Babyddion, yn Brotestaniaid bob yr un. Nid oedd y teitlau a roddodd y Pab yn rhoddi unrhyw hawl i'w meddianwyr,a beiodd y Car- dinal am beidio ymgynghori a'r Argiwydd John Russell cyn caniatau i'r Pab ei urddo a'rteitt o Arch- esgob Westminster. Ond er hynv, nid oedd yn cymeradwyo llythyr Arglwydd J. Russell at Esgob Durham, oblegid lied dybiai mai bwriad y Prif Wein idog ydoedd sarhau ei grefydd. Yr oedd yr Ardalydd LANSDOWNE yn llawenhau fod Arglwydd Camoys wedi traethu syniadau mor wrol, y rhai oeddyr.t yn anrhydedd i'w hadroddwr. Yr oedd y fatb syniadau yn dyfod oddiwrtb y fath un vn gorbwvso ganwailh drosodd effeithiau symudiad- au a ddeehreuwyd gan rai hollol anadnabyddus o banes blaenorol a sefyllfa. bresenol y deyrnas hon. Yr oedd yn rhaid iddo ddyweyd nad oedd yn cytuno agesgusodwyr y Pab, y rhai a haerant mai awdurdod ysbrydol dros y Pabyddion yn unig a fwriadai wrth benodi ei esgobaethau, oblegid os dyea oedd ei fwriad paham na amlygwyd y fl'aith? A oedd unrhyw an- hawsder mewn t,)ri allan y fath lwvbr, neu mewn cael allan eiriau priodol i ddatgan ei fwriad, a hys- bysu, er ei fod yn ei theimlo yn ddyledswydd arno i gvhoeddi ei ddylanwad neu ei awdurdod ysbrydol ar aelodau yr eglwys babaidd yn y deyrnas hon, eto bwriadai barchu hawliaii a sefydliadau y wlad hon. Yr oedd y llythyr apostolaidd wedi deilliaw oddiwrth awdurdod neillduol o ofalus ynghylcb ffurfiau a geir iau, ac os gwclai fod y fath ysgrif yn pasio heibio heb gvdnabod mewn un modd hawliau y goron, a bodolaeth y glwyslywiaeth Brotestanaidd, anniehon- adwy fyddai i neb aUu ei ddaibwyllo ef mai trwy ddaniwain y gadawyd allan yr hyshysiad mai awdur- dod ysbrydol ar y Pabyddion yn onig a fwriadai v Pab. Yr oedd rhybudd eisioes wedi ei rnddi yn Nliy y Cyffredin y dygid rheithsgrif i mewn a attaliai yr ymhoniad o deitlau eglwysig yn y Deyrnas Gyfunol, a hyderai y gwnai en Harglwyddiaetbau fabwysiadu y mesur. Cydsyniwyd i basio y Cyfarcbiad yn unfrydol, a hysbysodd vr Ardalydd LANSDOWNE fod Argiwydd Redesdale wedi ei ethol yn Gadeirydd Pwyllgorau yn lie yr Iarll o Shaftesbury, DYDD IAU, Chwef. 6. Gofynodd yr Iarll FITZWILLIAM i'r Iarll Minto ai gwir ydoedd y chwedl fod y Pab ddwy flynedd yn o! wedi hysbysu iddo ef pan yn Rbufain ei ? yn bwr- iadu rhanu Lloegr yn esgobaethau Pal^E^ oblegid yroedd newyddiaduron Rltufain wedi eyWoeddi ei fod yn gwybod yn eitbaf da am fwriad y Pab i ranu Lloegr a phcnodi esgøoion tiriogaethol. Dywedodd yr Iarll MINTO nad oedd un sill na gair o wirionedd yn y chwedl. Ni ddywedodd y Pab na neb arirll wrtho ef ei fod am ranu Lloegr yn esgob- aethau a'r hysbysiad cyntaf a gafodd ydoedd darllen htines yr amgylchiad yn y newyddiaduron. DYDD GWENER, Chwef. 7. 11 Ar gynnygiad Argiwydd BUOCGUAM datllenwyd Rheitlisgrif, dyben pa un ydyw penderfynu boll fater. ion methdahvyr (bankrupts) yn y Llysoedd Sirol yn lie yn y Llysoedd Methdaledig (Bankruptcy courts), y waith gyntaf. Dyte(ibdtfgdywlailwedicaelmavvr fjddlonrwydd yn y Llysoedd Sirol, a barnai mai llesad a diwygiad yn gystal a chynildeb mawr fydd trosglwyddo materiun Methdalwyr i'r Llysoedd Sirol, yn lie dal i fynu y Llysoedd presenol a ymdriniant ag eiddo Methdalwyr. Cyfeiriodd Arglwydd Stanley atyr atebiad a rodd- odd yr Iarll Minto nos lau i ofyniad Iarll Fitz- william ynghyleh ci ymwybodolrwydd o fwriad y Pab i ranu L!ocgr ya Esgobaethau Pabawl. Dy- wedodd fod Cardinal Wiseman wedi cyhoeddi yn ei draethawd haeriad hollol wrthwyuebol i atebiad yr Iarll anrhydeddus. Dywedodd yr Iarll lNTO nad oedd ganddo ddim i'w ychwanegu at yr hyn a ddywedodd eisoes. Yr oedd, fel Ilawer ereill, wedi clywed fod y Pab yn bwriadu penodi ArcbesgobVI1 Lloegr, ond ni chlyw- odd un gair ynghyleh bwriad y Pab i ranu y wlad yn esgobaethau. TY Y CYFFREDIN. DrDD MAWRTH, CHWEFROR 4. ITysbysoddy LLEFARYDD ei fod wedi anfon ei wys i ethol aelodau newyddion i'r manau eanlynol er pan ymgynnullodd y Senedd y Ilyredd :-Poole, Prif Y 8. gol Caergrawnt, Sir Drefaldwyn, Aylesbury, Ste Albansi rhan ddeheuol swydd Nottingham, a siroedd Bedford, Heuffordd, a Limerick, oherwydd marwol- aethr. Robinson, Mr. Law, Mr. Wynn, Argiwydd Nugent, Mr. Raphael, Mr. Dickson, Mr. Bailey, Mr., Bromley, ac Arglwydd Alford, Ar ymgynnulliad y Ty, cymerodd y rhai eanlynol eu heisteddleoedd am y tro cyntaf. Mr. Calvert (Ayl. esbury); Mr. H. W. W. Wynn, (Sir Drefaldwyn); Mr. W. D. Seymour, (Poole); Mr. W. Goold, (swydd Limerick); Mr. Booker, (swvdd Henffordd); a Mr. J. Bell, (St. Albans). Crynwr ydyw yr olaf, ac ni chymerodd y llwon fel y lleill, ond gwnacth ardyst- iad. Hysbysodd Mr. HAYTER y byddai i Argiwydd J. Russell nos Wener ofyn am genad i ddyfod a Rheithsgrif i mewn i attal- yr esgobion Pabaidd rhag ymgymeryd a'r teitlau eglwysig a roddodd y Pab iddynt; ac hefyd y byddai i Ganghellwr y Trysorlys ar nos Wener, Chwef. 14, roddi ei a-mean-gyfrifon aui- y flwyddyn ddyfodol o flaen y Ty. Yna cynnygiodd Ardalydd KILDARE, mewn ychyd- ig eiriau gyfarchiad mewn atebiad i Araeth ei Mawr- bydi. Eiliwyd y cynnygiad mewn araeth faith a hyawdl gan Mr. PETO. Dangosodd oddiwrtb ystadegau a fTeithiau diymwad fod llai o dlodion yn derbyn cyn- nortbwy nddiwrth ygwahanol Undebau, gyda ychyd- ig eithriadau yn y Rhandiroedd amaethyddol. Yr oedd pob arwyddion ein bod mewn cyflwr mwy llwyddiannus nag a welsom er's Ilawer blwyddyn. Yr oedd gan Ganghellwr y Trysorlys swm lied fawr mewnllawar, ol talu boll dreulion y flwyddyn. Yr oedd troseddau yn lleihau, Gwerthasom fwy o nwyfau o lawer y flwyddyn ddiweddaf i'w hanfon i wledydd tramor nag a werthwyd geuym er's blyn- yddan. Yn 1850 yr cedd 50,000 yn ychwanegol yn gweithio yn y melinau cotwm nag oedd yn cael gwaith ynddynt yn 1847. Prynwyd mwy o gigoedd, ac ad- eiladwyd mwy o lestri y llynedd nag yn 1849. Yr oedd yr boll bethau hyn yn arwyddion o lwyddiant anarferol, a phriodolai y llwyddiant a fwynbeir yn awr i weithrediad masnach rydd. Wrth gyfeirio at benodiadau es-gobawl diweddar y Pab, dywedodd fod y wcithred hon o'i eiddo yngyfryw ag a wrthwynebid- gan hyd yn nod y llywodraethau a'r teyrnasoedd Pab- aidd eu hunain. Nid oedd yn ofni y cyfyngai Argl. J. Russell un dim ar ryddid crefyddol, eto cyfiawn- haai rhwystriad Pabyddiaeth yn y pctb bwn oddiar dir gwladwriaethol. Gofidiai Mr. ROEBUCK yn fawr fod Argiwydd J. Russell. yr hwn a eilw ei hun yn rhyddgarwr, ar fedr cymeryd cam yn ol, a hyny ar amser pan y rhoddodd eiriau yn ngenau ei Mawrhydi yn datgan cyflwr llwyddiannus y deyrnas. Cyhuddai ei Argiwydd- iaeth o ymddwyn yn dwyllodrus tuag aty wlad. Nid yw yr hyn a elwir ynymosodiad tiriogaethol yn ddim newydd: dechreuodd flynyddau yn ol, a nododd ei Arglwyddiaetb y symudiad, Pa ymosodiad ar uchel- fraint ei Mawrhydi ydoedd fod Dr. Wiseman yn dewis galw ei hun yn Gardinal, a rhoddi het fawr am ei ben, a hosanau cochion am ei goesau s Meddyliodd y Pabyddion eu hod wedi ymddwyn yn gyfreithlawn; ac nid vmddygiad teg yn y Prif Wcinidog ydoedd rhoddi help Haw i lldgyfodi jrben ysbryd puritan- aidd dalibleidiol oedd er's blynyddau yn gorphwysyn dawcl vn ei fedd. Cyfeiriodd Syr R. H. INGLIS at yr undeb barn a fodolai yn y deyrnas hon o herwydd cais gormesol y Pab. Dywedodd Mr. JOHN O'CONNELL fod y Wein- yddiaeth yn gwy bod am fwriad y Pab i gyfnewid Ficeriaid Apostolaidd i Esgobion tiriogaethcl. Barn. ai Mr. A. HOPE fod Eglwys Loegr ei bunan yn ddi- gon cryf i allu gwrthsefyll penodiad 13 o ddynion da tlieitlau eglwysig gan y Tywysog gwanaf yn wrop. Nid oocld Mr. ANSTEY (pabydd) yn canfod un gair yn araeth ei Mawrhydi nas gallai gydsynio yu liwyr ag ef. Fel pabydd, nid o lys, oad o eglwys Rhufain., nid oedd yn cywilyddio wrth alw gweithred ddiwedd- ar y Pab yn ymosodiad; ymosodiad ydoedd ar y Ueygwyr pabaidd, .y rhai a ymdrechasaut eu gorett yu erbyn. rhoddi gormodedd o awdurdod yn medd- iant y preladiaid. Byddai i'r Pjgjthred bon os na ddileir hi yn cyfyngu bawiau g wriaetbo y 11c- YGWN r, ac yo gwneuthur.ein llysSwld cyfreithiol yn foddion i ddwyn oddiamgylch lawer o annghyfiawn- der. Cydwelai Mr. PI.CMPTRKE k Syr R. Inglis. Fe wrthwynebai yr Iarll o ARLNDELL (pabydd) unrhyw gyfyngiad ar ryddid crefyddol y pabyddion. Honaf Mr. FAGAN (pabydd) nad oedd gan y llywodraeth un bawl i ymyraeth & materion mewnol eglwys anwadd- oledig fel yr eglwys Rufeinig. Gobiriai Mr. Hums ei sylwa(lau ar y mater liyd nes y gwelai y rheithsgrif. addawedig. Amierchwyd y Ty yn fyr gan amryw Vaill, ac yna cyfododd Argiwydd JOHN RossELL,ac ar ol datgan ei lawen- ydd nad oedd un dosparth o'r Ty yn bwriadu cyunyg gwelliant ar yr araeth frenhinol, cyfeiriodd at ymos, odiad Mr. Roebuck arno. Gallai yr aelod anrby. deddus hwnw, ac ereill gydag ef dybio yn gydwybod- ol nad oes un rhinwedd mewn ymyriad â. theitlau,. ond yr oedd efe yn meddwl yn wahanol. Betb bynag a allai fod barn pabyddion y gwahanol wledydd, ys- tyriai efe fud llys Rhufain, a wahaniaethwyd yn bri- odol gan Mr. Anstey oddiwrth Eglwys Rhufain, yn gwilio yn barhaus am gyfleusderau i wneuthur ym- osodiadau nid yn unig ar grefydd ond ar lywoeraeth- au tymhorol y gwledydd y mae a wnelo a hwynt. Dangosodd fiid y pabyddion yn mvrynbau breintiau. gwladwriactbol feI ereill. Eu bod yn cael rhan o'r swyddi sydd yn meddiant y llywodraeth i'w eyfranu nid oedd ganddynt un achos cyfiawn i gwyno. Wel., yn mysg yr holl freintiau yma, dyma lythyr oddi- wrth y Pab yn rhanu y wlad hon yn esgobaetuan,. ac yn pennodi archesgob Westminster, yr hwn ar unwaith a gyhoeddodd ddeddf. a hysbysodd i holl drigolion yr yun, 44 Yr ydym yn llywodraethu, a pharhawn i lywodraethu siroedd Middlesex, Essex,, a Hertford." Yr oedd boll eiriad y ddeddf yn am- lygu yn ddiddadl fod yr esgobion pabyddol, a hwy yn unig i "lywodraetbu" holl siroedd Lloegr. Yr oedd Mr. Newman, nn o'r "dychweledigiou" at babyddiaeth, wedi cyhoeddi fod "y Saeson oll,yn awr wedi dychwelyd at eu hufudd-dod i'r Esgob- aeth Sauctaidd" (Rhufain). Dywedai y newydd- iaduron pabaidd hefyd fod y Pab wedi trosglwyddo awdurdod Archesgob Caergaint i Archesgob West- minster, a throsglwyddo awdurdod yr esgobion er- eill a benodir gan y goron i'r gwahanol esgobion pabawl. Nid oedd aelodau yr eglwys babaidd ei hun yn ewvllysio i'r cyfnewidiad gymeryd lie; ond deallwn oddiwrth ddeisebau. y ficeriaid apostolaidd eu bod yn chwenych cael eu creu yn esgobion tir- iogaethol, am fod y fath gyfnewidiad yn rhoddi mwy o hawl yn eu dwylaw hwy ar eiddo elusenol a gwaddoliadau. Yua cyfeiriodd at y rheswm a ddvgai i mewn nos Wener, a dywedodd ei fod yn, hyderu y hyddai iddo roddi boddlonrwydd i'r naill blaid a'r llall, a dwyn oddiamgylch gyd-gordiad rhwng gwahanol enwadau crefyddol. Dywedodd Mr. DISRAELI fod yn rhaid fod rhyw- :1chos yn peri i bob dosparth oddieithr un fud mewn sefvlifi lwyddiannus. Barnai fod y llywodr- aeth mewn gwahanol flyrdd wedi llochesu Fab- yddiaeth, a gwahodd y Pab i ranu y deyrnas yn esgobaethau. Cytunwyd ar yr utebiad i'r araeth frenhinol yn unfrydol. DYDD MERCHER, CHWEFROR 5. Cymerodd Mr. DICKSON ei eisterfdle dros swydd. Limerick. Cyflwynwyd niter o ddeisebau o w.t- hanol bartlinu yn erbyn ymosodiad y Pab. Hys- bysodd Mr. NEWDEGATE y gofynai am rifedi y cyf- archiadau, yn gystal a rhifcdi yr enwau wrth y cyfryw gvfarchiadau a gyflwynwyd i'w Mawrbydi ar y pwnc pabawl. Dywedodd Arglwydd Jons RussELL y dygai reithsgrif i mewu i ddileu swydd Argiwydd Rhaglaw yr Iwerddon. Ceisiodd Mr. basio rheol yo gwahardd pleidleisiad unrhyw swru a arian gan y Ty ar ol haner nos, ond ni Iwyddodd. Cyn- nygiodd Mr. BROTHERTON fod i'r Llefarydd ymada.-l a'i gadair, a rhoddi pen ar bob dadleuaeth bob nos mor fuan g y tarawo yr awrlais 12; ond yr oedd mwyafrif yn erbyn hyn. Cyfeiriodd Argiwydd DuDLEY STUART at yr ar- acth frenhinol, a gofidiai nad oedd un crybwyll- iad ynddi ynghyleh yr ymnoddwyr Hungaraidd, y rhai a ddihoenant mewn gwlad ddyeithr Mewn atebiad i'w ofyniitd, dywedodd Argiwydd PALMER- STON ei fod wedi ymdrechu dwyn oddiamgylch eu rhyddhad, ond ni choronwyd ei ymdrechion ef a Syr Stratford Canning a llwyddiant ii; .r DrDD IAU, Chwef. 6. Cyflwynwvd *ymhlith lluaw* o rai edll, ddeif-el) o Sir Drefaldwyn gan Mr. WTSN, yn rbJR ymhoniad diweddar y Pab. I. Hysbysodd Arglw^^J-fcssF.L ei fod am rfdyfM a rheithsgrif arall i m:e CIOni %to,,Ayb,pn -,x on fydd caniatau ilulcbwor. rist-cdd^ri Xb y ("ynredui.