Yr Amserau

TO ADVERTISERS. I The AMSERAU being the most extensively circu- lated Newspaper in the Principality, is the best I medium for all kinds of Advertisements. The terms are low:-six lines and under, three shillings; and threepence for each additional line. Discount will I be aIlowed on Advertisements repeatedly inserted. T E L E R A U: Am 1Iwyddyn, 15s., am haner blwyddyn, 7s. 6c. am chwarter, 3s. 9c.; i'w dalu yn mlaen. I'r rhai y byddo yn anghyfleus iddynt dalu am oliwarter, gall- ant anfon am lis nen chwech wythnos ymlaen. Er mwyn bwylusdod gydalrriiagdaliaetau, a rhoddi mantais i bob un "youel pa hryd y bydilatit yn ddy, led us, amgauir y papyr olaf ond un o bob rhag dal- lad mewii amlenfeleit v D lie un wen; a chofier mai y papyf nesaffyddyr olaf,os na adnewyddir y taliad cyn cyhoeddi y papyr canlynol. Dymunir sylw neillduol pob Derbymwr at hyn. Cyfarwydder pob archebion (orders) am yr AM- SKRAU, ynghyd a'r rhag-daliadau, i John Lloyd, Amserau-ofifee, 17, Queen Anne-street, -It- verpool, i'r hwn y mae yr Archebion ar y Llythyrfa (Post Office Orders) i gael eu gwncyd yn daledig.

Y SENEDD, &C. I DnIA y Senedd wedi agor; araeth y Frenbines ar yr achlysur ger bron y wIad, Y peth niawr (?) y disgwylid cymaint am dano wedi gwneyd ei ym- ddangosiad a mawr yw y siarad am dano y dydd- iau hyn, a mawr ydyw y somedigaeth a gafodd llawer ynddo. Yr hen stori drosoda drachefn bron yn hollol, ond bod dosran mewn cyfeiriad at yr ymyriud Pabawl yn beth newydd ynddi. Cyfeii-ir gyda boddhad ymddangosiadol at agwedd liecid- ychol bresenol Ewrop. Y mae ar ryw olwg yn beddychol heb ryfel a thywallt gwaed; ond nid oes dim yn agwedd bresenol y Cyfandir y gellir edrych arno yn y teimlad a ddatgana yr araeth. Ymdden gus Rwssia ac Awstria yn llawn becderfynol i fatbru a llwyr ddileu p&b rhithyn o ryddid a gaff- ontyn mysg pob cenedl a gwladwriaeth yn Ewrop. Tynheir rhwymau trais a gorraes yn mhob man. Y mae y carcharau bron ymhollti gan fel y maent wedi eu tynlenwi a charedigion rhyddid ag iawn- deran dyn. Gruddfana y bobl yn mhob man fel Israel gynt dan orthrymderau Pharao, a disgvvyl- iant bob dydd am adeg eto i ddryllio ieuau y gorthrymydd. Y mae Ewrop mewn heddwcb yn wir, ond heddweh a thawelwch o flaen storm ofnadwy ydyw, yr hon ni all fod yn hir iawn CYll y bydd iddi dori allan yn ddengwaith mwy llidiog efallai, na hono yn 1848, dyna rnewu gwirionedd yw cyflwr Ewrop, eto gallai gweinidogion ei Mawr- hydi roddi y fath ymadroddion yn ei genau wrth gyfeirio ato yn agoriad y Senedd. Ni sonir cymaint ag un gair am ddiwygiad Seneddol, am ostyngiad trethi, nag am uu mesur o bwys neillduol i'r wlad i gael ei ddwyn yn mlaen yn y tymhor hwn, oddigerth rhyw ddiwygiadau yn y llysoedd cyficithiol. Mewn gair araeth holl ol diawd ydyw, fel yr arfera fod yn wastad; ond eithaf priodol, y mae lie cryf i ofni, fel rhagymadr- odd i'r hyn sydd i ganlyn. Bydd y tymor yn bregeth o'r un natur ag ansawdd a'i thestun, y mae yn llwyr debygol. A llawer o'i ddechreuad heibio mewn ymdrafodaeth ag achos y Pab a'i Greadur Newydd, yr Eglwyslywiaeth babaidd, y peth y buasai liwyrach yn llawer doethach peid- io gwneyd sylw yn y byd o hono gan adael Ilon- ydd i hen idiot Rhufain i chwareu ei ffol brauciau heb i'r llywodraeth, o leiaf, gymeryd arni ei weled canys nid oes ganddo fawr iawn o amser druan, cyn y bydd wedi darfod am dano byth. Y mae holl wladwriaethau Itali y mynud hwn yn bydøw, diwaelod o ddygasedd tuag ato a Mazzini, Gari- baldi, a'r Tad Gavazzi, ac eraiil, yn brysur ar waith yn parotoi at agoryd genau y pydew hwnw,i'w lyncu ef a'i orsedd a'ilys i'wgrombil. Ymae yrhen greadur fel yn gydwybodol o hyn; y mae trwst pob deilen yn ysgwyd, yn peri iddo yntau ysgwyd gan ddychryn. Y cyfnewidiad lleiaf yn llywodraeth Firainc yn dychrynu y naill gardinal ar ol y Hall i gymeryd y goes o Rufain, ac yn peri iddo yntau ddymuno am loches mewn rhyw hen fonaciilog i guddio ei goryn euog rhag y dymhestl. Wrth edrych ar y petbau byn, y mae rhywbeth yn ffol yn yrnddangos yn y cyffro diweddar yn nghylch ei da-w, yn y wlad hon; acyn ngwaith y llywodraeth yu ymyraetb dim a'i fater. Ond wrth edrych ar y cyffro hwnw fel amlygiad o deimlad Protestanaidd y wlad, y mae o werth, ac yn arwydd dda; yn neillduol er arddangos i wledydd Pabaidd Ewrop fel y mae y wlad fwyaf goleuedig, a mwyaf ei hawdurdod, ei llwyddiant a'i dylanwad dan haul, yn fficiddio pabyddiaeth fel ei gelyn gwaethaf; ac er calouogi yr Italiaid a'r Rhufeiniaid i egnio i daflu yr iau felldigedig oddiar eu gwarau ac hefyd. er dangos i babyddion a phuseyaid y wlad hon, mai ofer yw eu gobaith i ddwyn Prydain yn ol i fynwes Mam puteiniaid y ddaear: a chyda hyny hefk d, i ddeffroi sylw mwy cyffredin at weithrediadau ei merch eglwys sefydiedig.f,loeir, yr hon dan gymeryd arni fod yn rlia,-far i ddiogolu y wlad rhag pabyddiaeth sydd yn magu pabyddion yn Iluoedd, yr hyn a fu y ptif foddion i galonogi y pab yn ei amryfusedd diweddar ;-a'i galw i roddi cyfrif o'i goruchwyliaeth, ie, a dwyn ei gouchwyliaeth oddiarni hefyd, fel eglwys sefydledig, a'i gosod i ymdaro drosti 01 hun. Wedi i ni ysgrifenu cymaint a hyna, dyma newyddiadur yn dwyn ger ein bron grynodeb o ¡ fesur Arglwydd J. Russell: a dyma fo Bod y I cvfnewidiad a wnaed (gan y Pab) o'r Ficeriaid Apostolaidd i fod yn esgobion yn rhoddi i'r eyfryw breladiaid hawliau penodol ar feddiannau a adowid mewn ewyllys at achosion crefyddol. Darbodai gan kyny, Bod pob cymunroddion o'r fath a wnaed i breladiaid pabaidd yn ddirym ac ofer. Bod unrhyw weithred a wneid ganddynt yn eu cymeriad swyddol, yw ddirym ac ofer- bod y medd iannau a gvmunweinyddid felly gael ei attafaelu gan y goron—a bod i bob swyddogion Catholicaidd gael en gwahardd i gymeryd a honi teitlau, nid yn unig oddiwrth unrhyw un o'resgobaethau Seisnig, ond hefyd oddiwrth unrhyw fan na lie yn y deyrnas gyfunol." Dyna meddir l ni yw swm a sylwedd y mesur Ar hona o lygoden fach facli yr esgorodd y llythyr mawr mawr, a'r cyffro mawr mwy, drwy r boll wlad,—a'r cyfarchiadau a'r deisebau aneirif ya gyflwynwyd i'w mawrhydi. Y mae mewn gwir ionedd yn waelach ei wichiad na llygoden. Nid yw yn ymddangos y boddia neb. Dyna gyfleus dra rhagorol wedi llithro drwy ddwylaw Arg. J. Russell. Pe gadawsai yn llonydd i ynfydwaith y pab fel peth annheilwng o sylw, a chynyg attal y gwaddol i Maynooth o byn allan, ynghyd ar gwadd- olion pabaidd yn y trefediguethau ao arwyddo penderfyniad i fytiu-ynichwiliad lhvyr i gyflwry ddwy Brif ysgol, gyda golwg ar eu llwyr ddiwygio yn eu trefniadau, a'u gosod yn agored i bob plaid ac enw crefyddol fel eu gilydd, cawsai gefuogaetb wresog y wladwriaeth, oddigerth rhyw ychydig o babyddion ac uctiel eglwyswyr. Buasai mesur o'r fath o wertb cyffiedinol ac ni allasai byd yn nod y bustlddyn Roebuck haeru ei fod yn erlidigaetbus er y myn fod pob peth a phawb ond ef ei hun yn I erlidiwr, GWAIXAU.—Gwnaetli y cysodwyr gybolta ryfedd o rai o'n brawddegau yn ein rhifyn diweddaf, Dy- lasai dyddiad llythyr Miss Cross fod fel byn Gwyl y Gwirioniaid Santaidd M. M i" yn lie Gwyl y Santuidd M. M." with ddyfalu vstyr y ddwy A]., gwuneth y cysodwyr i ni ddywedyd Illiss yn lie Mis Maii. Gehvir Rhayfyr yn fis lesu gan y Pab- yddion. Ar ddiwedd yr elthygl yngliylch Arglwydd Fielding, argraffwyd "ues yr eppilia y cryd avian a'r mir," yn lie ar acr."—Dylasem hefyd glJbwyll yn ein rhifyn diweddaf ein bod wedi camgymcryd wrth ddywedyd yn ein rhifyn blaenorol fod y Paci- fic, un o'r agerddlestri Americanaidd, yn cael ei hadgvweirio oblegid yr oedd ar y pryd ar ei mor- daith i'r wlad bon, a chyrhaeddodd i'r porthladd hwn yn ddiogel ddydd Llun, yr wythnos ddiwedd- af. YR AEDDANGOSIAD MAWR A'R BIBL GYMDEITH- AS.—Mae y Dirprwywyr Breninol wedi addaw lie i Gymdeithasv Biblau, arddangos yn y PalasGwydr niter o feiblau mewn cant hauner o wahauol ieitb- oedd. MARWOLAETH DR. PYE SMITH.—Drwg genym hysbysu i'n darllenwyr fod y gwr da, doniol, a dysgedig uchod, wedi marw. Cymerodd yr am- gylchiad galai-Lis le, ddydd Mercher diweddaf, yn Guildford, i ba le yr aeth ar ei ymadawiad o Goleg Homerton. Yr oedd ei gyfeillion y llynedd, wedi casglu i £ 2.000 tuag at ddarparu blwydd-dal iddo er ei gynnaliaeth tra byddai byw, a'u Hog ar ol ei fanvolueth i fyned i sefydlu ysgoleigiadau (scholar- ships) duwinyddol ar ei enw ef. yo y Coleg newydd a adeiladwyd yn St. John's Wood, gerllaw Llun- dain. Fe fu Dr. Pye Smith, yn athraw yn Ngholeg Homerton am lawer o flynyddau, ac ysgi-ilonodd nifer o lyfrau gwerthfawr iawn. Yr oedd yn'77 oed. YR EGLWYS AC ARGLWYDD r, irT.DING.-N!lae y Parch. R. W. Morgan, curad Tregynon, Sir Dref- nldwyn, wedi cyhoeddi llyfr Seisnig, ar y testyn a giinlyn:-Aniddiffyniad 1 Eglwys Loegr mewn attehiad i Arglwydd Fieldingarei ddytnchweliad at Eglwys Rhufain."

::=c. I Dvdd Llun yr wythnos ddiweddaf dygwyd rheithsgrif i mewn i'r Gytnanla Wiadwriaethol, dyben pa tin ydyw ychwanegu 1,800,000 o ffrancs at gyflog y Llywydd, M. de Germiny, Gweinidog y Cyllid a ddygodd y rheithsgrif ymlaen. Dywed- ai fod cyfraith y 24ain o Mehefin diweddaf wedi cydnabod fod eyflog presenol y Llywydd yn rhy fach i'w gynnal yn anrhydeddus, ac yr oedd y Gymanfa wedi ychwancgl1 2,160,000 o ffrancs at ei gyflog yn 1850; ond gan y cynwysid yn y swm yna swm treuliadau ei sefydliad ar y cyntaf yn ei swydd nid rhaid ydoedd iddo gael cymaint o ych- waneg'ad eleni. Dywedodd M. Dupin, Llywydd y Gymanfa fod yn rhaid cyflwyno y rheithsgrif i gael ei hystyried gan Bwyllgor etholedig gan y bureaux. Dydd Mercher, etholwyd y Pwyllgor, 15 mewn rhifedi, o ba rai yr oedd 18 yn adnabyddus am eu gelyniaeth tuag at y Llywydd, a dau yn unig oedd yn bleidiol iddo. Mabwysiadodd y niwyalrif ad- roddiad yn condemnio y cais mewn modd pender- fynol dros ben ac nid oes amheuaeth na wrthodir y Rbeithsgrif gan" y Gymanfa, oblegid y mae Thiers a'r breniniaethwyr ereill wedi ymuno gyda'r blaid werinol i vvrthwynebu cais arianol L. Napoleon. Darllenwyd yr adroddiad gan M. Piscatory yn y Gymanfa ddydd Sadwrn, a tlirwv fwyafrif penderf"ynwyd gohiiio y ddadleuaeth hyd ddydd Llnu. Sonja rhai o gyfeillion y Llywydd am ddechreu tanysgrifiai cyhoeddus gwirfoddol drwy yr holl wlad tuag at dalu ei dreuliadau. Tybiant v casgl ant fwy o lawer fel hyn nag a ofynir yn awr yn rhodd gan y Gymanfa.

BRAZILS. I Mae new y ddion o Rio de Janeiro, dyddiedig Rhagfyr 19, yn hysbysu fod y dwymyn wedi ail- ymddangos yno, a bod cannoedd o drigolion y -bi-if ddinas a'r gymydogaeth yn syrthio yn gleifion o'r haint ac yn manv, J\lae'r awdurdodan yn gomedd cyhaeddi rhifedi y meirw rhag i ddychryn eilwaith afaelyd yn y masnachwyr y rhai a ymad awsant o'r lie yn lluoedd yu ystodymweliad blaen. orol y clefyd.

PRyvsrA. I Mae arddingosiad arfog diweddar Prwsia wed- costio yn lied ddrud iddi, oblegid hehlaw Uyncu i fynu y 18,000,000 o thalers a bleidloisiwyd gan y Senedd fel ychwanegiad at draul arferol y f-.ddin, y mae ] 5,000,000 ereill yn eisieu i dalti y treul- iadau, a dysgwylir nad hynfydd y cwbl. SO^^O.OOO o thalers i gefuogi cyflafareddiad a derfvuodd mewn l'hoddiad i fynvo bob pwnc ag yr ymdrechid um dano o'r bron. Ond medr pobl Prwsia !rystiro eu hunain a'r ystyriaeth y costiasai rhyfel gymaint ugain waith, ac yn y diwedd iddynt ag fethu enill un budd iddyut eu hunain.

I i RWSIA. Mae llythyr dyddiedig Ionawr 18 yn hysbysu fod oddeutu 10,000 o drigolion cyfoethocaf Rwsia wedi gofyn am gonad yr Ymherawdwr i yinweled a Llundain yn nghorff yr haf dyfodol i weled yr Arddangosiad. Ni wiw i'r creaduriaid truain, deiliaid Nic, symud un cam heb ganiatad yr Ymherawdwr ei bun

I TWRCI. Mae llythyr o Kutayah, dyddiedig yr 2fed o Ionawr, yn cynwys y dyfyniad a ganlyn :— "Mae ein carchariad yn myned yn fwy anny oddefol o hyd. Cauir fi i fyny yn y lluesty gyda'm teulu, a gwarchaea y gwilwyr arnom. O dan es gus gofalu rhag tSn gosodant filwyr yn y nenlofft (garret) o ba le y gwiiiant ein bell symudiadau yn mhob un o'r ystafelloedd. Gwnewch eich goreu er ein rhyddhau, o leiaf ymdrechwch ryddhllt1 fy ngwraig, oblegid gom- eddant hyd yn nod iddi hi fyned ymaith. "'Fe fu Bern farw yn Aleppo. Mae hyn yn al- aetbus; ond ymddengys mai en hamcan ydyw ein claddu ni oil yma. Hyd yn hyn, dyoddefais y cwbl yn dawel riiayr blinoy liywodraeth Dyrciaidd ond yn awr ofnwyf fod eu hamcan yn ddrwg, oble- gid gormesant arnom fwyfwy y naill ddydd ar ol y ilall. Heddyw, ceisiasant ein hamd lifadu o'n cegin, a chynnygiasant ddarparu ein prydiau bwyd yn ddyddiol. Gwrthwynebais y cais yn eguiol, ond gyda pha hvyddiant nis gwn.

AMERICA. Oddeutu haner awr wedi naw o'r gloch boreii Sabboth diweddaf, cyrhaeddodd yr agerddlestr Asia i borthladd v dref IIOD, ar ol mordaith o 10 niwrnod, 10 awr a hanner, o Efrog Newydd. Daeth a'r newydd fod yr Arctic, yr agerddlestr Americanaidd, a gychwynodd oddiyma ar yr lleg o'r mis diweddaf, tuag Efiog Newydd, ar ol mor daith o 13 o ddiwrnodau, wedi troi i Halifax i ad- lenwi ei cbistiau glo yn yr un modd ag v gwnaetli ei ciiwaer-lestr y Baltic, ac yna teithiodd tuag at, a ehyrhaeddodd i Efrog Newydd ar ol bod alian 16 o ddiwrnodau. Mae eynnygiad Mr. Clay i ymchwilio i'r tnesur- au goreu aellir eu defnyddio tuag at leihau y fas nach triewn caetliiot-i rliwiicr Afft-leit a Brazil mewn llongau Americanaidd, wedi pasio y Senedd trwy fwyafrif. Y mae son y gosodir ychwaneg o doll ar haiarn tramor a ddygir i'n America. Bydd hyn yn ar- wyddion drwg i'r cyfeillion yn Morganwg a Myn. wy.

DIWYGIAD PRIF-\TIIROFA DUBLIN.— Ymddengys ei fod bellach weili ei benderfynu, fod Dirprwyaetb Freninol i lyued allan yn ddioed i chwilio i ansawdd Prjfysgol Dublin. Y mae yr hysbysiad hwn wedi dod vn bur sydyn ar bennau penaethiaid yr athiofa ar of y dull penodol yr eithriwyd yr athrofa wyddelig gan Lord John Russell vn nirprvvyaeth y flwyddyn ddiweddaf. Archesgob Dublin, meddir, fydd pen y ddirprwyaeth newydd.

OWEN OWENS, I PATENT LEVER WATCH AND CLOCK MANUFACTURER, 4, SOUTH CASTLE STREET, (Tic-o doors froitt Redeross-street, LIVERPOOL.) zg. X. Silver Lever Watches from 4 to 10 Gold Patent Lever Watches „ 10 11 20 8 Day Clocks. „ 3,, 10 Gold Chains. „ 2,, 10 Mae O. Owens yn gwarantu yr ucborl i fod o'r ansawdd goreu, ac i'w cadw mewn cywair i fyzild am bum mlynedd, yn ddigost. Adgyweirir a glanheir pob math o Oriaduron, Or- leisiau, a Gemyddiaeth ar y rhybudd byraf, ac ar y telerau mwyaf cymedroj. Oriaduron Ail-law am amryit-iot brisinu. Cymerir ,hen Oriaduron yn rhan o dal Ilm rai newydd.

MEDDYGINIAETH I'R AFIACH. ENAINT HOLLOWAY. IACHAD ANARFEROL MANWYNION NEU GLWY'R BREMN. lalfyriad- o Lythyr oddiwrth Mr. J. H. Alliday, 209, Hii/h Street, Cheltenham. dyddiedig 22aiii o Ionawr, 1850. AT Y TROFFESWR HOLLOWAT. SYR,—Cystuddid fy mab hynaf, pan oddeutu tair hlwJdd oed, a Chwydd Chwarenog yn ei wddf, yr hwn ar ol ychydig amser a dorodd allan yn orfa. Cyhoeddodd meddyg enwog ef fel achos drwg iawn o fanwynion, a rhoddodd gyfarwyddiadan am g-ryn am- ser heb effaith. Gan hyny aeth yr afiecbyd yn raddol yn mlaen am bedair blynedd yn eynnyddu mewn ad- wythigrwydd, pan heblaw yr 6rfa yn y g vddf, trurf. iodd un arall o dan y glun chwith, a thrydydd o dan y llygad, heblaw saith ereill ar y fraich .chwith, gYflr chwydd rhwng y Ilygaid, yr hwn a ddisgwylid i dci- Yn ystod yr boll amser derbvniodd fy machgen dy- oddefus gynghorion eyson y meÚJygnn mwvaf enwog yn Cheltenham, heblaw bod am amrywiol fisoedd yn yr Ysbytty Cyflredinol, lie y dywedoud tin o'r medd- ygon y torai ytnaith y fraich chwith, ond fod y gwaed mor anmhur, os torid ymaith yr aclod hwnw,y byddai hyd yn nod wedi hyny yn anuihosibl i ddarostwug yr afiechyd. Yn yr amgylchiad annobeithiol hwn pen derfynais wneud prawf o'cli Pelenau alcli Enai iit, ac ar ol en defnyddio am ddau fis, dechreuodd y chwydd yn raddol dd nanu, a'r ymarllwysiad o'r holl friwiau Jeiâu, ac yn mhen wyth 'mis yr oeddynt wedi iachan yn berffaith, a'r hachgen wedi ei adferu i iechyd trwyadl, er syndod i gylch helaeth o'i gydnabod, y rhai a allant dystio i wirionedd yr achos gwyrthiau hwn. Y mae tair blynedd wedi pasio heb ddychwel- iad yr afiechyd, aé y mac y bachgen yn awr mor iachus agy gall calon ddymuno. 0 dan yr amgylcb- iadau hyn yr wyf yn ystyried y byddwn yn wir an liiolchgar oni wnawn chwi yn gvdnabyddus a'r iachad rhyfeddol hwn, a etfeithiwyd gan eich ineddygiiiuct)) chwi ar ol i bob moddion ereill fethu. (Arwyddwvd) J. H. ALLIDAY. IACHAD CYMALWST LLYM, 0 BliUAIR BLINEDD I 13AREIAD. Tulfyriud o Lylhyr oddiwr I Mr. John Pilt, Dudley Ionawr 19eg, 18.30. AT Y PROFFESWR HOLtOWAY. SYR,-Gyda'r boddbad mwyaf yr wyf yn ysgrifenu i ddiolch i chwi am y lies a dderbyniais oddiwrth eich Pelenau a'ch Enain*, y rhai sydd wedi fy iachau yn hollol o'r Cymalwst, o dan ba un y dyoddefais am y pedair blynedd diweddaf, ar amserau yr oeddwn mor ddrwg fel nas gallwn gerdded ond yn brio. Yr oeddwn wedi gwiieud praw f obob math o Gyfieri anmoledig heb dderbyn ullrhyw fudd. Meddyliais o'r diwedd y gwuawn brawf o'ch cylferi, a'phryriai gan Mr. Hollin, Fleryllwr, o'r dref lion, ddau Flycli- aid o Belenau, a dau o Enaint, ac mewn tair wyth nos, trwvddynt hwy a bendith Duw, adferwyd fi i echyd a nerth, ac yr wyf yn awr mor abl i gerddedi a, y btiin erioed yn fy mywyd. Yr wyf yn adnabyddus yn y plwyf hwn, gan fy mod wcdi bod ynddo driugain a phump o flynyddoedd, ¡:('yda'r eithriad o ddeng mlynedd y gwasanaethais yn y 24ain I gatrawd dratd. gatraw(1 dratd. (Arwvddwyd) JOHN PITT. IACHAD COES DDRWG AM FWY NA I THIUIGAIN MLYNEDD 0 BARHAD. I bu gan Air. Barter, JVo. o, Grahams Place, Dry pool, ger Hull, friwiau ar ei goes o ddeunaw oed hyd nes oedd uwcblaw pedwar ugai r), ac er iddo am lawer o flynyddoedd ymofyn am y cyngliorion goreu yn y wlad, ni chafwyd dim i'w hiachau. Dyoddelai vn ami y poenan mwyaf arteithiol am yspaid maith ynghyd, yr hyn oedd yn ei analluogi i ddilyn ei alwedig-aeth, Yr oed t wedi rhoddi i fynu bob gobaitti o gael iac)ikfl, pan o'i diwetid cyn,Iinr,.vyd ef i wneud prawf o Belenan ac Enaint Holloway, yr hyn a wnaeth, a pha mor rhyfedd hynag y gall YLII. ddangos, iachawyd y goes yn hollol trwy en hofferyn- oldeb,a thrwy barhau i ddefnyddio y Pelenau yn unig ar ol gwella ei goes,y mae wedi dyfod mewn iechyd mor bybyr a chalonog fel ag i fod yn awr yn fwy heinif na'r rhan fwyaf o ddynion o ddeg-a deugain. D.S. Gellir gwarantu gwirionedd y dystiolaetb uchod gan Mr. J. C. Reinhardt, 22, Market Place, Hull. Chwefror 20fed, 1850. IACHAD 0 ACHOS FFYRNIG 0 WREINYN (Ringworm), o CHWE BLYNEDD O BARAAD. Lima, 13«/ o Dachwedd, 1849. Yr oedd gan Feddyg enwog yn Lima, (Prif ddinas Peru), b!entyn wedi ei orchuddio a gwreinyn am fwy na chwe blynedd; yn ofer y treuliodd ei holl ddytids yn ccisio ei iachau. Wedi methu, vmgynghorodd a'i frodyr,y meddygon mwyaf enwog yn y ddinas, ond ni chafwyd ddim i wneyd lies iddo. Perswadiwycl ef gan Mr.Joseph P. Hague, y Fferyllydd a'r Cyncriwr Seisnig, yn byw yn No. 74, Calle de Palaeio j dreio Peicnau ac Enaiut Holloway, yr hyn a wnawd, ac ar ol defnyddio chwech o botiau o'r Enaint, gyda ehyfartalweh o'r Pelenan, eafodd y plentyn iachad gwreiddiol er syndod i'r holl feddygon. Dvlid defnyddio y Peleni yn gysylltiedig a'r Enaint yn v rhun fwvaf o'r anhwylderau canlvn :— A (i o<i hy J. y orooa Arch oil ion Bronaji drwg B millions Brathiad mmche- toes a sandflies Bcrw losgau Briwiau llinarog Coesau drwg I Coco-bay t'y- Cancrau Cymalau cyfynged ig ac anystwyth Cenelwyf cawrfil- aidd Cymmalwst G'iiwyddiadau Dwylaw agenog Didenau rlolurus u, I.ffya.r- Ffolenau [- Fistulas Llosgiadau Llosg-eira Llwynwst Penau dolurus Scurvy Troedwst Yaws Ar wertb gan y Perchenog, 244, Strand, ger Tem- ple bar, Llundain, a chan yr boil Werthwyr Cyfleri parchus trivyli- byd gwareiddiedig, mewn potiau a Blyehau, Is. I-L.c.; 2s. 9c.; 4s. 6c.; lIs.; 22s.; a 33s. yr UJI, Y mae ennill mawr drwy gymeryd y maint iuli mwyaf. D.S. Cyfarwvd,liadati er arwei niad ilr cleifion o bob afiechyd yn gysylltiedig wrth bob put.

0 DAN NAWDD FRENINOL. PELENAU DR. CHAMBERS TUAO AT WELLHAU DOLtfRlAU YN Y PEN. YMAE y Pelenau hyglodus hyn yn sicro wellha11 JL Gwendidau Gewvnol.Cur yn y Pen. Proddglwyf, Colliant yo y Cof, Penysgafnder, Swn yn y Clustiau, Gwendid" yn y Llygaid, Cryndod, Tselder Ysbryd, Anfywiogrwydd, Cryd-cymmalau, Diffyg Chwant Bwyd, Arwyddion o'r Parlys, &c.; hefyd cryfha y Cyfansoddiad, Pura y Gwaed, a rhydd Lyfnder i'r Croen. Gwerthir hwy mewn Blychiu Is. 6c., 2s. 9c., a Ss. yr iin, Anfonir hwy yn ddidoll drwy y llylhyrfa, ar dder- bynitid archiad- ar y Uythyrdy, neu lythyrnodau am y sum, gan R. J. CHAMBERS, 6, Great Suffolk-street, Borough, London.

Y mae effeithioldeb y Pelenau hyn wedi cael ei brofi yn hollol gan filoedd a dderbyniasant les drwydd- ynt. Yn mvsgy tystiolaethau lluosoga dderbyniwyd, y mae y dyfyniadau canlynol, y rhai a gyhoeddwn drwy ganiatad,— TAMWORTH, SYlt ROBERT PEEfc, Awst 17, 1845. Ar ol dadleuaeth hirfaith mi a gefais gryn les drwy gymeryd eich Pelenau chwi at y Pen." DALE STREET, LIVERPOOL, MR. GEORGE HOLMES, Mawrlh 6,1849. 1, Bu fy ngwraig yn dyoddef am flynyddoedd oddi wrth swn yn ei chlustiau, yr hyn a symudwyd drwy eich Pelenau chwi." PORTLAND PLACF, LLUNDAIN, Y PARCH. B. CARTER, Rhagfyr 24, 1847. Yn nnol a'ch dymuniad, yr wyf yn rhoddi caniat- ad i chwi ddefnyddio fy enw fel cymeradwywr eich Pelenau: y maent yn rhai gwir dda. PARIS, Louis NAPOLEON BUONAPARTE, Ion. 5, IB.jO. "Yr wyf wedi rhoddi prawf teg ar eich Pelenau acyn eu cael yn hollol gyfateb i'ch honiadau, oblegid yr wyf yn dyoddef llawer oddiwrth boen yn fy mhen." NEW YORK, GENERAL TAYLOR, Mai 4, 1847. Yr wyf, mewn diolchgarwch, yn rhoddi caniatad i chwi gyhoeddi (y hollol gyineradwyaeth o'ch Pelen- au at y Pen, a diolchwn i chwi am anfon ) mi (gyda'r Hong nesaf) fwndel o ddau ddwsin o fiychau o'r maintioli mwyaf." PRINCESS STREET, EDINBURGH' Y PARCH. GEORGE FARRAN, Chwef. 18, 1845. "Trwy ddarllen un o'ch liysbysiadau, lueddwyd fi i brynu blwch o'ch Pelenau at y Pen, yr hwn, fel y mae yn dda genyf fynegi, a'm gwellhaodd oddiwrth deiinladau pruddglwyfus a thmenus iawn, y rhai a ddyoddcfuis am wyth neu Dan- mlynedd. Yr wyf yn awr yn teimlo yn ddyn arall hollol; ond rhag y dy- gwydd iddo ddychwelyd, diolchwn i chwi am anfon i mi ddau flwch, fel y byddwyf yn barod os ym- osoda arnaf drachefn. Yr wyf yn amgau y swm 5s. 6c. mewn llythyrnodau. Yr ydych vn hollol at eich rbyddid i ddefndydio y dystiolaetb os'yng'etlig hon, os yw o ryw wasanaeth, mewn rhyw tiordd a arnocb yn oreu, oblegid yr wyf yn teimlo yn ddiolch gar am y gwasanaeth a wnaethoch i llIi."

Y mae mwy o luddewon," ebe Professor Tho- luck, "wedi eu dychwelyd at Grist'nogaeth, yn ystod y pum mlynedd ar huain diweddaf, nag yn ystod y ddwy ganrif ar bymtheg cynt." Yr unig bapurau Stisni? sydd yn cael mynediad Rufain, ydynt y Times (nid yr Amserau), a'r Morning Chronicle, y rhai a ganiateir i'r Clwb Seisnig yno yn unig.

Allan's Chandelier and Gasfitting Warehouse, 2, PARKER-ST., CHURCH-ST., LIVERPOOL, THE Success which has attended this Esta- X blisbment, since its Opening in 1849, jus- tifies Mr. ALLAN in hisanticipations that a F'jrst class House, established on the principle of pro- ducing Goods only of the best quality, and of elegant designs, at the lowest possible profit, could not fail of public support. He hopes, therefore, to confirm bis position still further, during the present season, by bring- ing forward a succession of New Designs; and, from the fact of the Advertiser being extensively engaged in the Manufacture of every description of G AS CHANDELIERS and FITTINGS, See he is enabled, not on!v to Se I at Low Prices, but to guarantee every Article sold at his Establish- ment. WHOLESALE AND SHIPPING ORDERS PROMPTLY EXECUTED. G A S F I T T I N G in all its Branches, and general Repairs; also, Old Lamps and Chande- liers Rebronzell and Relacquered. Manufactory Elm-bank Foundry, Glasgow. Wholesale Establishment; Rutinnd Wharf, Upper Thames street, London.

Y CYFNEWTDFA YD LIVERPOOL, Chwef. 11. ¡ in etn marchnad heddyw, amlygid llai o ddiysgog- rwydd g in brynwjr a gwertlnvyr, ac cr bod yr olaf yn foddion cymeryd o Ie. i 2e. y pwys llai o arian, ni fu y gwerthind o Wenith Brytnnaidd na Tlira- mor, o un math.ond pur gyfvng gwnai yr hanesion am ansawdd marchnad Llundain, yu gvstal a'r marehnadoedd cymydogaethol, effeithio er marw- eiddio y fasnach yn gyffredinol. Prynid Peilliad am 6c. y sachad a'r bariled llai nag wvthuos i heddyw a Haidd am Is. y gryuog llai. Ni fu un cvfnewidiad mewn Ffa, Pys, na Cbeirch. inland Ceircb 3c. y saclied rhatach. GWEMTH, Lloer it Cliymrti, y 70 pwys..5 5 i 6 1 j iwerddon .5 0 5 6 HAIDD. y GO pwys.. 3 3 3 G BRAG, t,loegr.. y Grynng Ymerodrol..50 0 65 0 CEIRCH, f.locgr y 45 pwys.. 2 7 2 10 Cyinrii 2 4 2 5 FFA y Gryilog Y merodrol..27 0 31 0 PYS, gwynion „ 29 0 31 0 brycfnon. „ BLAWD, peilliad goreu .y 280 pwys..27 0 31 0 yrailoreu, „ .25 0 26 0 -Ameriea baril o 196 pwys..20 0 23 0 BLAWD CEIRCH y240pwys..20 0 2! 3 NDIAN CORN y 480 pwys..30 0 31 6 YMENYN, Iwerddon newyddy N2pwys..76 0 88 0 CIG MocH, (ochrau heb csgvrn) .38 0 40 0

CANOL-BRIS Y GRAWN. Am yr wythnos yn diwedda Chtn-f. 1. Y grynog. Gwenith .37 10 Haidd .22 9 Ceircb .16 7 Rhyg 22 7 Ffa 25 ] I Pys .26 6 Am y Chwrch wythnos diweddaf. Y grynog. Gwenith "3R 2 Haidd 22 If Ceirch J6 !) I Rh yg 2a 9 Ffa 26 8 l'ys .27 4 PRISIAU CYNNYRCH AMAETHYDDOL. Liverpool, Chlcef. II, s. c. s. c. GwAiR.hen y 20 pwys.. 0 1% 0 10 t nvydd „ 0 0 0 0 CLOVER. H 0 7 0 8 GWELlT Gwenith, 0 3 0 4 Ceirch II 0 3 0 3$ lIaidd, 0 21 0 3 PYTATW,Kemps 90 pwys.. 3 4 3 7 Pink eyes, II 3 0 0 0 Ctips 0 0 0 0

LIVERPOOL WHOLESALE BUTCHER'S I MARKET, February 7. Beef, 3d. to 41d.Muttt)n, 4d. to o$d.;—Veal .5d. to 5!d. per lb;-and Poik, 40s. to 42s. per cwt,

MARCHNAD Y GWLAN. Liverpool Dydd Sadwrn, Chwef. 8. Yr oedd y prvnwyr yn vr arwerthiadau ddydd Iau a dydd Gwener diwedduf yn dra lluosog, a'r wclthiad yn bur fvwiog. Cafwyd prisiau da ni-n Wlan rhywiog Australia ond nid ocdd y Gwlan cyffredin yn cyrhaedd cystal pris. Ni wnaed llaw- er o fasnach yii y Gwlanau cartrefol; prisiau pa rai ydyut fel o'r blaeu. Laid Highland Wool,per241bs 9 0 to 9 9 White Ditto .12 0 12 3 Laid Crossed,unwashed. 11 0 12 0 Ditto washed 11 6 13 6 Ditto Cheviot,unwashed. 12 0 13 0 Ditto washed. 14 0 J9 6 White Ditto, eo eo. 24 0 28 0

MARCHNAD LLUNDAIN. Mark Lane, Dydd Linn, Chwef. 10. I Nid oedd ond swm cymedrol o Wenith yn ein marchnad heddyw; ond yr cedd y fasnách yn farwaidd, eto cafwyd prisiau dydd IJUD diweddaf am yr ychydig a werthwyd. Gweithai y Peilliad yn fwy rhwydd. liaidd a Brag lawn can uched a'r wythnos ddiweddaf; ond y gwerthiad yu brin Ni ellir nodi dim cyfuewidiad mewn Ffa, P.s, na Cbeirch. Pris wrth y Gryno a. c. 8. c OWENITIl, Lloegr, gwyn 43 0 j 48 0 coch 38 0 43 0 America 37 0 46 II Canada 31 0 43 0 Cyfandir Ewrop .35 0 60 0 HAIDD, at fragu a dystillio 23 0 30 0 at falu .21 0 23 0 BRAG, Lloegr 43 0 56 0 CKIUCH, Lloegr, cvfTredin 16 0 18 0 Scotland" 17 0 :U 0 Iwerddon 15 0 19 6 FFA, Ticks 26 0 27 3 Harrow a man 26 6 27 0 Windsor 25 6 29 0 Pys, i'w berwi ,30 0 3 0 brycbion 28 0 33 0 PEILLIAD, goreu (y sach o 280 pwys)..32 0 41 0 yr ail "30 0 32 0 America (y 'bariio 196 pwys) 22 0 21 (J

MARKETS. PRICES CURRENT, LIVEHPOOL, Feb 8, COCOA, per 1121b. in bond. s d. s. d Trinidad (duty I d. per lb.) 37 0 to 42 0 Gauquil and Brazil (duty 2d.) 30 0 33 0 COFFEE, per 1121b., in bond, duty 4d. per lb Jamaica, ordinary ..3. 0 52 0 good & fine ordirary. 54 0 58 0 f middling >60 0 54 0 I good middling J fine middling, &c "H6 9 116 0 Ceylon 54 0 70 0 Mocha (duty 8d. per lb.). — GINGER, per 1121b., duty 5s. per cwt. Barbadoes 25 0 30 0 Jamaica 40 0 180 0 East India, in bond 16 U 17 0 MOLASSES, per 112ib., duty 4s. 6d. per cwt St. Lucia and Berbiee 14 0 15 6 Trinidad and Demerara 14 6 16 0 Barbadoes and Antigua .17 0 18 0 PEPPER, per lb., in bond. duty 6d. per Ib, Black, 0 31 0 4 White 0 4t 0 61 RICE, per 112lb. Carolina, ordinary to middling.15 6 16 6 good to fine ..17 6 19 6 E&attndia, yeUow. 8 0 8 6 broken and ordinary 8 6 9 0 mid. to good white .96 10 0 fine 10 6 II 0 SUGAR, per 1121b., duty 13s. paid. B.P. Muscovado, moist brown ..35 6 36 0 dry brown 36 6 38 6 middling 39 0 41 0 good 42 0 42 6 fine and very fine.43 6 44 6 BARK, Quercitron, per ewt 9 3 9 6 OAK, Dutch, per ton £ 4 10 46 0 Flemish 4 15 6 10 GUANO, per ton. Peruvian £ 9 5 £9 10 Ichaboe 7 0 8 0 Other sorts. 5 0 7 0

—— —• PRICES OF TALI,OW.-Felh. 8. w £ | AT LONDON, St. pet,er!\bUrgh,(dutý} „ft n0 to 38 '-3 i; Is. 6d.) ???.}"° Oto?? aa?'t??? Town, (net cash) „ 36 0 0 OJ f AT LIVERPOOL, St. Peters. Y.C. :379so ''f Odessa. „ 0 0 0 0 Buenos A> res. 35 0 37 0

PRICES OF LEATHER AT LEADENHALL, :4 Per lb. Raised Butts. 12(1. to lod. Crop Hides, 30 to 35 lb.. 7^d. JUL Do. do. 411 45 lb.. 6 £ d. 13d. Do. do. 50 GO lb.. I kil(l. ltid. Fur, ign Butts. 91.,1. 16d. English dC), 9jd. d., Dressing IHJes 7d, Jud. Ditto shaved 7^1. lid. 1 Saddlers' Hides. 9d. 13d. Horse Hides, En?fisb and German. 7d. 13d. Hurse, panish. Id. Wd, Do. without Butts..5s. 6d. I Is. 6(1, S,tl Skins Sd. 21d. Basils 51d. lid, CALF SKINS. tJnrounded. Rounded. lbs. lbs. d. d. d. d. 20 to 28..10^. to 13. i 12 to 16 30 35.. II 15..13 le 35 40..11j 16..II 20 41) 45..12 17.. 15 21 45 50..13 17..16 2t 50 55..14 18..16 2U 65 &)..14 la..15 19 60 70..15 18.,15 18 70 80..14 17..14 11 8') 90..13 16..13 16 u 100.. 12 1.5..12 15 IIIJ 120..11 li..Il 14

HIDE AND SKIN MARKETS. d. d. Ma'ket hides per lb 2 to 3 £ I Ordinary I! Ii I. d. s. d. Calf Skins, above lofbs. caeb well flayed 6 0 to 0 0 Horse hides (each) 5 0 0 0 Lam bs 0 0 0 0 LOlIg wool, 6 0 6 0 I)owns 3 0 3 ti 5 0 ti

METELOEDD. Nid oes unrhyw gyfnewidiad wedi cymeryd lie yn mhrisiau ui^teloedd yn nghorff vr wythnos ddiwedd- at; ond yr oedd gwerthiad haiarn Cymreig yu f«y niarwaidd, er fod y m«'stri yn dal vii gadaru at m prisiau blaenorol am fod ganddynt a in ryw aichebion o'r Uiiol Daleithiau yn awr mewn llaw. Gwerthwyd y bwrnelau canlynol c fwn plwm yn Aberystwyth ar y 3ydd cyfisol: Lolylas (H,50 tuniii-il am zell 16s. y dunnell; bwrnei arall yn cvrjyy., yr Hit nifer o dunnelli o'r un lie am l li'j!3s. y tninm C a 80 o dunnelli o'r Frongoch am yr un brts eylauswus, 180 o dunnelli. Llundain, Cltwef. 8. PRISIAU YR HAIARN WRTH T BCNELL. Bars, &c. British 5 15 0 to 6 0 ? Vail r,)ds 6 0- 15 » 7 15 0 8 0 0 Sheets. 8 10 0 O 0 o Pig No. 1, Wales 3 5 0 3 7 6 Bars.&.c" 4 15 0 5 0 0 Pigs, No. 1, Clyde, 2 4 U 2 5 0 COPR WRTH Y PWYS. Sheathing bolts. 0 0 9 0 0 0 Buttons. 0 0 10* 0 0 a Totigli cakes, per toii 8400 0 0 0 Tile 83 0 0 0 0 0 PLWM WRTH Y DCNELL. Englishpig 17 10 0 11 15 ft Sheet. 18 .5 0. 0 0 O

HIGH WATER AT LIVERPOOL. FEBRUARY ) Morning. Evening- I Height I h. m. 1- h. m. ft. in. Wednes. 12 7 41 8 17 12 1 Thurs.13 8 51 9 20 14 2 Friday 14 9 48 10 15 I 16 0 Saturday 1.5 I 10 39 I 11 5 18 0 Sunday 16 II 28 11 52 19 9 Monday 17 12 0 I 12 16 20 10 Tuesday 181 12 39 1 0 21 2 Wed nes. 91 1 24 1 47 20 10 CYSSEGRIAD ESGOB NEWYBD PABYDDOL ROSS.— Y mae y Cork Examiner yn cyhoeddi yn orfoleddus, fod "y weithred wedi ei chvflawni, a liyny yn ngwyiK-b haul a llygad goleuni, ac yn mhrcsenoldcb ;)(.Uo o udeiliaid ffyddlon y Frenines Victoria" ystyr lythyr- enolhyn ydyw fod "Esgob Rosswedi ei gysegru ddydd Sul diweddaf, trwy rinwedd, ac mewn ufudd-dod i orcbymyn tarw ei sancteiddrwydd Pab Pius IV,olyn- ydd :Sant Pedr, a phen gweledig yr un eglwys sanct- aidd, ac apostolaidd bono, yn mha un y mae Eglwys- Gatholic yr lwerddon yn un o'r cang(-ijau ljynat." Y DRETH AR BAPCR.—Dydd Gwener diweddaf, aeth dirprwywyr oddiwrth wneuthurwyr papur, at Gang- beiiwry Trysorlys, i egluro iddo yr angenrheidrwydd o dyn 11 trethi oddiar bapur.—Mr. Compton, Mr. Chambers, o Edinburgli; Mr. Cfarles Knight; Mr. Toole; Mr, Charles Dickens; a M-. Collins, o Glas- gow oeddint y prifsiaradw r.-Dywedai Caiigliell. wr y Trysorlys nas gallent hwy, vvrth guro, ddisgwyl iddo hysbysu iddynt beth oedd y llywodraeth a in wneyd,-yr oedd "wythnos gysurus ganddo o'i flaen, oblegid yr oedd yn djsgwyl dirprwyaeth oddiwrth bob dosbarth o bobl ag oeddynt yn talu trttl-ii-a phob un o honynt yn cilyn am symud ymaith y tretui Enciliodd y ddirprwyaeth ar ol awr o ymweliad. Etw CARDOTA.—Dygwyd. David IlrooL-s o llaen yr ynadon yn Isle of White, yr wythnos ddiweddaf, yr hwn a gymerai arno fod yn fud a byddur, a'r hwn a gaed ar v palmant nos Sul yn farw feddw. Ysgrilenodd y carcharor mewn Haw glir, fod y rhni ag oeddynt yn cadw tai cyhoeddus wedi ymddwyn yn gywilyddus tuag ato, trwy wrthod rhoi gwely iddo, ond os caniateid ei ryddid iddo yr elai u'r dref. With chwilio ei Iogeilau cafwyd llyfr Gweddi Cyffredin, a gweddiau a tbocvnau ereill, y rhai y byddai yn eucynyg i sylw'r tosturiol, ac yu mhhth y casgliad o lyfrau, yr oedd lluaws o got. lyfrau, oddiwrth y rhai ymddangosai fod v carchar- or yn cadw cyfrif dyddiol o'r arian a dderhyniai ao a wariai. Yr oedd y Beggars Dictionary" (Geirlyfr y Cardottyn) hefyd yn ei logell, yn cynwys enwan a thi igleoedd yr haelionus trwy'r deyinas, vnghyda'r llochesau i gysgu ynddynt yn y nos. Gellir cael rhyw gipolwg ar y swm y nitte Ir dyhiiod hyn yn ei gael, pan y cawn, wrth chwilio ariautyiry cardottyn ei fod wedi derbyn yn ynvs- oedd Jersey a Guernsey, mewn deuddeng niwrnod, y swm o £10 3s. Gc. Derbyniodd 20s. yn Hyde yn ystod yr wythnos ddiweddaf, ac mewn trefydd ereill symiau yn amrywioo 5s. i 3-1s. mewn diwr. nod. Gvferbyn a Circuster rhoir i hiwr Ang- hymwynasgar," gan na dderbyniodd unrhyw swm yno. Wrth fanau eraill, lie na dderbyniodd ond ychydig o elusen rho'i'r no go," a nodir i lawr luaws o welyau am rot fel yn "fyehau ac yn aug. hysurus." Oddeutu deng mlynedd ar hugain yn ol, sylwodd bretbynwr yn Nghaerefrog Newydd, wrth gyfaill, Edrychwch ar y gwr ieuangc acw sydd yn awr yn pasio—y gweitliiwr goreu yn fy siop y mae am wneyd, el hunan yn ynfyd ddyn,trwy adael crefft dda i efrydu'r gyfraith." Y mae'r gwr ieuangc hwnw yn awr yu Llywydd yr Unol Daleithiau. LIVERPOOL. Printed and Published by JOHN LLOYD, at his resi- dence, No. 17, Queen Anne-street, fAverpecA.- Wednesday, February 15, 1851.

Ychydig amser yn ol dechreuodd y Llywodraeth gwyn yn un o'r llysoedd cyfreithiol yn erbyn Mr. Charles Dickens, am ei fod yn cyhoeddi cylchgrawn misol pris 2g. yn cynwys crvnodeb o hanesion tramflf, cartrefol, gwiadwriaethol a cliymdeithasol. Honai swyddogion y cyllid-dy ei fodyn cyhoeddi newydd ion," a'i fod o'r herwydd yn ddarostyngetlig i wisgo ysnoden goch ar un o gonglau ei wjs, am yr hon y rbaidtatu Ic. i'rlly Wodraeth. G<m foJ ei gylchgrawn I yn cynwys newyddi?n dylai da!u treth newyddiadnr on meddai swyddogion y cyllid dy; ond hona Mr. Dickens gan mai cylchgrawn misol ac nid wythnosol ydyw ei gyhoeddiad, nad yw yn rhwym o urddo ei tun a'r ysnoden goch. Mae y peth wedi tynu syhv y wlad yn gyffredinol, oblegid os llwydda y llywodr- aeth i orchfygu Mr. Dickens bydd llawer o'r cyhoedd- j iadau misol Seisnig. a phob un o'r rhai Cymreig yn ddarostyngedig i gael eu dirwyo yn drvt M-niati yn hytrach y maent yn awr yn y cyflwr yna, ac os ded- ffydir Mr. Dickens i dalu y dirwyon gellir dyfod at gyhoeddwr pob cylchgrawn Cymreig a'i ddirwyo lntau. Gail y teimlir y fath ddyddordeb yn y pwnc hwn gofynodd Mr. SCHOLFIELD a oedd y Llywodraeth yn parhau i erlyn Mr. Dickens am gyhoeddi ei gylch- grawn heb stamp ? Atebodd Canghellwr y Trysorlys eu bod, ac y profid y pWnc o flaen un u'r Barnwyr yn Llundain yn fuan. Gofynodd Mr. Bright a oedd taniatad i gyhoeddi neWyddion mewn misolion hyd nes y penderfynir y cyhuddgwyn yn erbyn Mr. Dickens, ac y ceir sicrwydd bl th yw y gyfraith ar y mater; ond gomeddodd Cancrhellwr y Trysorlys toddi atebiad y naill trordd na'r Hall. IDYDD GWENER, VHWEF, 7. Cyflwynwyd deiseb o Stockportgan Mr. KERSHAW o blaid diddymtad yr undeb rhwng yr Eglwys a'r Wladwriaeth. Ar ol i amrywiol aelodau gyfeirio at nifer obeth- ttti lied ddibwys i'r cyhoedd, cyfododd Arglwyiltl J. RUSSELL i egluro ei fesur addavvedig ynghylch yr esgobion pabawl. Dywedodd fod rhai yn ei ry- buddio rhag cymeryd cam yn ol i dir erlidigaeth a chaethiwed crefyddol; ond yr unig gam yn ol a gyhierai ydoedd y cam a dymer dyn pan y tarew- ir ef, er mwyn cael eyfle i g-di ei fraicb a'irhoddi mewn sefyllfa aitlddiffynol. Dymunai ar y Ty ad- goffa rbai pethau a gymerasant le yn lied ddi weddar. Y flwyddyn ddiweddaf penododd y Pab archesgob yn yr Iwerddon. Yr oedd hwn yn ben ar yt boll esgobion ac archesgobion ereill, a'r weith red gyntaf o'i eiddo ar ol cymeryd meddiant o'i archesgobaeth ydoedd cynnal cymanfa yn Thurl- es i wrthwynebu y colegau a sefydlwyd yn yr Iw, erddon yn ddiweddar gan y Llywodraeth i addysgu pob doiparth o'r boltl. Yroedd yr arehesgob hwn yn gwybod mwy am Rhufain nag am yr Iwerdd- on, oblegid yno y treuliodd ei oes, eto y peth cyn- taf a wnaeth ar ol ei benodiad ydoedd dangos ei fod yn elvniaethas i Lywodraeth ei Mawrhydi Victoria. Nid gweithred "ysbrydol" hollol ydoedd yr un yma o eiJdo Dr. Cullen, oblegid ymddengys mat ei amcan ydoedd dirymu rheithsgrif Seneddol a pheri casineb rhwng y naill ddosparth a'r lIall o bfeswylwvr yr ynys. Yr oedd cyfarchiad Thurles yn argraffedig, a hysbysai y wyneb-ddalen ei bod yn cael ei chyhoeddi drwy awdurdod, ac ar- tvyddnodwyd y cyfarchiad ar y ddalen olaf gan "Areli- esgob Armagh, Prif-esgob yr lwerddon." Os oedd Dr. Cullen wedi arwvddnodi y cyfarchiad ei hunan, ac ymgjmeryd a'r teitl yna, yr oedd wedi troseddu yn erbyn y gyfraith, ac yn ddarostvngedig i gael ei gospi, on 1 anhawdd iawn fyddai profi i foddloarwydd llys gwladol eifod wedi arwyddo y cyfarchiad. Yna cyfeiriodd at yr hyn a gymerodd le yn Sardinia yn ddiweddar. Dygwyd fheithsgrif i mewn i Senedd Sardinia gan y Weinyddiaeth, dyben pa un ydoedd gwneUthHr yr esgobion a'r offeiriaid pabaidd yn ddar fJstyngedig i gael eu profi fel deiliaid eraill gan y ilysoedd cyffredin, ac nid bod yn atebol i'r llysoedd Eglwysig yn unig. Pasiwyd y rheithsgrif, ac yn fuan ar ol i hyny gymeryd lie, clafychodd un o'r gwein- Idogion a ddygodd y rheithsgrif i'r Senedd, ac anfon. wyd am archesgob Turki i gyflawni defodau olaf yr eglwys arno ar ei yia^dawiacl o'r byd hwn. Gofyn- odd yr arehesgob a oedd efe yn edifarhau ei fed wedi cymeryd rhan yn nygiad i mewn y rheithsgrif nchod, a chan na roddodd ei atebiad foddlonrwydd i'r arch- esgob, gomeddwyd a gweinyddu y sacramentau arfer edig, a bu farw yn heretic tuallan i balis yr eglwys. Dyna esampl o ymyriad awdurdod ysbrydol gyda'r dyben o reoli a brawychn Gweinidogion y Goron, ac aelod o'r Senedd, am ei ymddygiad fel Gwcinidog y Goron ac aelod Seneddol. Nil yw yr amgylchiadan yna yn hollol anmherthynasol i ni; oblegid er na rdddlt hwy mewn grym yn y wlad hon eleni na'r flwyddyn nesaf, eto dvwedir wrthym yn y cyfaich- iad o Thurles, fod athrawiaethau Rhufain yn an Inhlygadwy ac yn anghyfnewidiol. Dichon y bydd yn anghyfleusiddyntddwyn y fath gastiau i fodolaeth a grym yn y deyrnas hon ar unwaith ond eadwant yn eu meddiant yr awdurdod o roddi y fath arter iadau ja syniadau mewn grym, aci weithredu ar vr awdurdod ysbrydol ofnadwy a honant. Cyfeiriodd at dra-arglwyddiaeth y babaeth yn ddiweddar tuag at Belgium, a dywedodd fod yr holl am^ylchiadau hvn yn rhagflaenu rhaniad diweddar Lloegr rhwng yr esgobion pabaidd. Ni hysbyswyd gair wrtb y llyw- odraeth am fwriad y Pab i anfon ei darw" i ddi- leu yr hen drefn oedd mewn bodolaeth er's tri chan' mlynedd yn y wlad hon, ac ni wnai unrhyw lywodr- aeth babaidd yn Ewrop oil, oddieithr Awstria, gan- iataa i'r Pab anfon teirw'' i'w tiriogaethau heb iddo yn gyntaf ofyn- cenad y c\ fryw lvwodraethau. Yn y ddeddf a gyhoeddqdti Cardinal Wiseman ar ei benodiad i'w archesgobaeth, mae y geiriau a gan- lyn :—" Yr ydym yn lly wodracthu, a pharhawn ilyw- odraethu siroedd Middlesex, Essex, a Hertfort, gyda phump o siroedd ereill," a rhag gadael un mangre allan, ychwanegai "a'r ynvsoedd cylebynol." Nis gallai weled yn y geiriau ddim ond ymgymeriad o awdurdodaeth tiringaethol. Nid hysbysiad ydoedd y byddai iddo lywodraethn aelodau ei eglwys ei hun o fetrn y siroedd uchod. Mae y siroedd a nodwyd yn dlriogaethan darostyngedig i awdurdod y frenines, a'r unig esgul a rrtddir dros arfer y geiriau uchod Vdyw, fod gan yr eglwys babaidd ffurf o eiriau trwy ba nn y mae cenad tywysog tramor yn honi awdur- dod ar siroedd Middlesox, Essex, a Hertford. Di- chon fod hyny yn wir, ond mae ffurf mewn arferiad yn Lloegr a ddecbreua fel hyn, "Victoria trwy ras Duw Brenines Prydain Fawr a'r Iwerddon, ac ym- ddangosai iddo ef fod y naill flurf yn anghydweddol a'r Ilail. Cymerwch eich dewis. Dywedwch fod y Pab yn Deyrn y wlad hon, ac fod y neb a anfona i lywodraethu siroedd Lloegr, ac mai trwy nfuddhau i'r eyfryw un y dangosweh freingarweh. Gallaf dyb- led am un yn cymeryd y llwybr yna, ond nis gallaf ddirnadfod unrhyw un breingar i goron Victoria yn cydnabod hawl neb rhyw un ond ei hunan i lywodr- acthu y siroedd uchod. Gellid dyweyd fod eu ym- honiad yn ddirym acyn ddiwerth ond digon iddo ef I ydoedd fod ymhoniad o awdurdod wedi cymeryd lie. Yr oed(I ein heoafiaid, er yn babyddion,yn eiddigedd- tis iawn o awdurdod y Pab. Yny dvddiau hyny pan cedd yr holl wlad yn babaidd, ni chaniateid i'r Pab benodi esgobion, eithr penodid hwy gan y brenin. Pan basiwvd cyfraith rhvddfreiniad 1829, darparwyd na byddai i'r esgobion pabawl ymgymeryd a tbeitlau esgobion protestanaidd na chymeryd teitlau tiriogaethau, a chydsyniad y preladiaid pabaidd i hyn, ar y pryd; ond yn awr y maent wedi ymgymeryd a theitlau tiriog aethol, ac amcan y rheithsgrif a ddygai mewn yd oedd eu difeddiannn o'r teitlau hyn, a darparai hefvd y byddai pob gweithred swyddogol o'u heiddo yn ddirym. Os gadewir eymunrodd i un o'r es- gobion teitlog fe a y eyfryw yn y fan i feddiaut y goron. Honai fod hyn yn ddi- gon ar hyn o bryd; ond os parhau yn ys- tyfnig a wnai Rhufain, a sarhau ychwaneg ar deyrn- as a choron Lloegr, yr otdd yn barod i ddwyn mes- urau cryfach i mewn, Annogai Cardinal Wisenian os oedd yn earn heddweh a dedvvyddwch y deyrnas hon, i ddychwelyd i Rufain a threulio gwed-lill ei oes yno yn nghysgod y Teyrn a gerir mor nnwyl ganrfdo. Nid oedd am gyfyngu ar ryddid crefyddol neb, ond gwrthwvnebai bob ymhoniad oddiwrth awdurdod tremor a'i holl egni. Cyfeiriodd Mr. ROEBUCK yn wawdlyd at fesur tila y Prif Weinidog, ar ol arwainpobl i fcddwl y bwriadai wneuthnr rhywbeth gwerth sylw. Amddilfynodd Mr. JOHN 0, CONNELL gymeriad Dr. Cullen ac Archesgob Turin, a dywedai y byddai y mesur yn lIythyren farw yn yV Iwerddon. Ymosododti Mr. DEIMMUND ar vr ofleiriadaeth Babaidd, a honiadau digywilydd y rhai aalwant euhunain yn weinidogion Crist. Cadwanty Werin hobl a'r lleygwyr mewn caethiwed meddyliol. Amddiftynwyd yr offeiriaid Pabaidd gan Mr. ROCHE, a dywedodd fod mestir Arglwydd J. Russell, yn groes i weithrediadau Arglwyddi Stanley a Clarendon, y rhai oeddynt wedi cydnabod teitlau yr esgobion Gwyddelig. Dadleuodd Mr. MOORE yn erbyn hawl y Llywodraeth i vmyraeth agopiniynau. Cyfeiriodd Mr. BRIGHT at yr annghysondeb a fod- ola rhwng Hythyr a mesur Arglwydd John Russell. Yn ei lythyr beiai y Puseyaid yn erwinnl, ond erbyn hyn nid oes air o son am danynt—mae mor ddystaw a'r bedd yn eu cylth. Mae nifer y Pabyddion yn cynnyddu yn feunyddiol, yn enwedig yn swydd Lan- caster, ond cyfyngir v gwaith o broselytio at Babydd laeth yn gwbl o'r bron i offeiriaid yr Eglwys Brotest- anaidd. Yroedd yr Eglwys Sefydledigyn yr Iwerddon wedi bod yn rhwystr ac yn felldith i Brotestaniaeth acyn Lloegr yr oedd yn nythle a magwrfa Pabydd iaeth. Edrychai ar fesur ) Prif Weinidog fel un di- niwed a hollol ddirym. Cafodd Mr. DISRAELI a 8ya R. ff- INGLis en siomi yn fawr yn y mesur. Dysgwyliasant rywbeth mwy effeithiol, ac at y pwrpas. Ar gynnvgiad Mr. REYNOLDS, gohiriwyd y ddadl hyd ddydd Lluij. DYDD LLtN, Chwef. 10. AiA^'J/tr-.reuwyd y ddadleuaeth arfgynnygiad Arg- Jwydd Jofn Russell gan Mr. REYNOLOS yr hwn a daerai yn galarn yn erbyn y eynnygiad, ac vmosod- ndd gyda ffjrnigrwydd ar yr Eglwys Sefydledig, Dilvnwyd ef ga y IhDLEUYJJb CYFFREDINOL yr hwn a eglurodd adratau y rheithsgrif a gynnygir gan y Pnf Weinidog, ac innerchwyil y Ty yn olynol gan Arglwydd AI'IHLEY'() blaid); Mr. GRATTAN, a Mr. CON^OLMT (y ddau rt ert),va); Mr. RAGE WOOD (0 blaid), a Mr. M'CULLAGH (yn erbyn), a Syr GEORGE GREY o blaid y mesur. 1. na cynnygiwyd gobiriad o'r ddadleuaeth, yr hyn a wrthwynebwyd gan Arglwydd JOHN RUSSELL, a phan ranwyd y Ty yr oedd 50 o blaid, a 36t yn erbyn gohiriad-mwyafrif 305. Ond ar ol peth taeru cy- tunwyd i ohirio y ddadl hyd nos Fercher. Cynnygiodd Mr. A vsri:y ddyfod a Rheithsgrif i mewn i ryddhan Pabyddion oddiwrth yr attaliadau cyfreithiol sydd yn eu rhwystro yn y wlad lion; ond ar ol i Syr George Grey a Svr R. Ingiis gyfareh y T.v yn erbyn y mesur, rhanwyd yr aelodau a phleid- leisiodd 175 yn erbyn y cais, a dim ond 35 o blaid.