Yr Amserau

i PARIIAD 0 1IANES CYFARFOD YR EG- LWVSWYR. YN YSGOLDY LLANLLECHII), IONA Wit 17. Yn banes Tarlles y Ffynnon, mewn llvfr a elwir "Y \!ABINOGION," gan yr ARGLWYDDES GUEST, yr ydym yn cael haIlOS um ryw clred anuaearol o 1 ddvn dii, vi- liwii ni feddai ond uu troed, ond yr i oedd cymaiut a phedwar 0 draed dynion erail 1; na ditii ond un llvgad yn nghanol ei dalcen, a di. au fod hwnw cymaiut a bocs barbio ac 311 ei law lfoii, yii nilia un yr oedd boll linacb meiuion Adda, os iawu yr wvfyn cofio (a diau yr olynwyr hefyd). Modd t)) rii,, iiii o'i WN.I.tl);iall (,yCt,,ty itor lion oedd, talo carw a dyrnod mtuvr, nes y rlioddai i enbyd; ie, cymaiut nes yr ymgasglai yr boll aui- feiliaid gwyUt a gwar, seirlf gwiberod, yn nghyd a'i addoli. Ond i fyned yn nilaeu, cylarwyddai y blac Nero hwu, OWtlin filu Urieu, i fyned at ffyn- on, ar ba un yr oedd llecb, ac ar y liech gawg arian, a chymeryd cawgiad o'r dwfr a'i daflu ar y llecb, ac y cynnyrchai hyny gawod fawr o geullysg, a gurai i'r ddaear ddail y prenau, ac mai piin y diangai dim a'i fywvd yauddo; ac felly y gwraptli Owain, a dyrna dwil v gawod yu dechrou, a diam- eit oedd a fyddai yn nod i un genliusgen o boni. A phan ddvrcbafudd ei lygaid at y pren oedd wrth y lTyn- non, nid oedd un ddtileu arno, aa eto i'w ijieddu I yn fawr, disgynodd cawod o udar ar y prell, ac ni clilywsai erioed gystal cerdd a ganent Bellacb, y casglind oddiwrth yr banes uehod yw hvn, mai amcan cyhoeddwyr y cylarfod yn Llau lfeohid oedd, nid'yn unig myned i uaHu cawgiad 0 ddwf'r ar y llechen, a chyll'roi cawod, ond gwneutb-, ur ysgol o'r awyr i ddringo i fro y rnellt, y taranau, a'r trvdau, vstordy y riiew a'r eira yn v trafatiau gogleddol, ac ystorniio a rhidiilio i lawr dalpiaa 0 ia a chenllys5 opsal ar gopa walltog eu gwrtliwyn ebwyr, vr lion, nid yn unig a ddinystrai ddail y coed, a phob path gwyrddlas, oud a laddai beth i wmbredd o adarto, cywion ieir, ac v. 11 bach Ym- | neillduaeth Olid hai how lieno ni siomwvd neb erioed ddim mwy Y gwpan a I'wriadeut Invy lenwi i ereill, a Janwyd iddynt Imy eu hunaiu byd yr yrayl. Tra yr oedd eu cllwod Ireuddwydiol yn disgvn yn llesg adiegni, yr oedd yr Ymneillduwyr yn tawel wenu ai nvnt o fewn gosen y Testament Newydd ond yr oeddynt hwy yn nod i'wcenllusg eu hunain, ac yn ymdrybaedilu hyd at en gydùran yn nghorsydd traddodiadau y tadau, neu ar hyd lynyddoedd moeli^n eanonau yr eglwys, ac yn rhedeg fcron tori eu g>vyrit ar byd Aifft (idu eu c,, Wb, wb, hai hwciiw Ar ol y gawod y sonia'r MABIS- OGION am davti, clywodd Owen ab Uricn yr alhr yn can 11. Wei, clywsom ninnan at- ol cawod Llanllecbid, ddalihuan Cwm Cowlwyd yu eanu am wn i, neu rywbeth tehyg, yu ol natur talont dallliu- au. Y mae petii o'i chan i'w gwelcd yn yr Amser- au o'r blaen, a bwn befyd. Prif amcan y cy far fod oedrl "chyJIio yn uswvdd botes ddarlith y Parch. J. Phillips," rneddir. Ond am y oaarntti non, 111 buasai gwaeth iddynt geisio tymi rb'.vng eu dannedd drawst derw, neu yn hvt- racii faro hai urn. A wclsoch chwi y taleen in awr yu nghloddfa C'ae Braich y Oafu ? 10v i wvnt- oedd chwytlm.ac i'r cawodydd boeri yn ci wyneb, ac i'r pethciu bychain a elwir dvnion, gadw trwst, cleciau a saethu oddeutu gwinedd ei draed, sair yr heu dalcen yno mor dawel a diofn a phe 11a boi dim cyfnewidiad yn y byd yn cymeryd lie o am- gylch ci tawrhydi uchclgrib; felly yn union yr ar- aethdan sylw, oblegid y mae pob brawddeg, pin a inaen o'i inewn wedi eu claddu yn ofe.lus, yngllau- ol morter fieth y gwirionedd. Oiid eto, am y taken mawr, diamau y gollid ei d iryllio ef, ac na byddai yu ormod gwaith yan Car yr eltenau, hwd heiriannall anian ei gwympo a'i t'ivrw i lawr; ond nid Icily gwirionedd. Y mae ef yn ei berthyuas aÏ dad, yn anorchfygol, ac y mae CWj mpo, a hwrw yBrcmaa~boi» ys-" tvr iddynt ganddo ef. Y dynionach hyn aie, yn dyweyd y dryliiant y ddarlith (ai'r papur tybed a feddylient*) Hawdd dyweyd l.ydd i ddau gyw gwydd dynu Rotliscy CastU a'r Ocean Monarch i dir, neu y bydd v Maeu Clocliog o swydcl Bcnfro, a .1 melyn Lloyn yn (Itwn.io kiug, yn swydd Fon boreu foiu. end peth avail fyddai i hyny gytheryd lie. Os hydd i liogiau fel hyn ry- fygu ytnosod ar y fatb wr a'r Parch. J' Phillips eto, ac os y nTaddeuir iddynt am eu hymosodiad hwn,er nad ali af sic than y gwna plwyfolion Elan- llcchid hyny, bydded i ryw hen fain, y sobraf yny plvvyf, eu cymeryd ar ei gliniau, a throi eu hwyu- ebau tua'r llawr, a thrwy gymorth gwialen Jedw, weiui cervdd ar y fan addasaf a drefnwyd gan natur i'w it. Yr oeddwn i ac amryw eraill ryw dro yn myned i glnddedigaetii bwn a bwn, yn y fan a'r fan, ac fel yr oedd gwaethaf yr hap, arweiuid ni gan lvvybr cul ac afrywiog, ar byd Hechwedd coediog, at y ty; ac o'n blaonau ar y llechwedtl, canfyddem ryw hen fodrybedd, bithau yn vmdyna i'r un man, ond druan lii, I dygwyddodd i'w thraed fvtie(I vii mlaen yn gynt na'i p]wn, ond ceisiai arad yn mrigau y coed rhug- syrttiio, H phau nad allti wneutbur hyny, g,Ltaeloid 0 11clifrif yn y glasweJJt, Rlivw b. tli yu debyg i hyn ydvw hi ar yr lien fam (chvvedl yr lieu bold) pan y'mae 311 cael ei hyrddio yn mlaen gan ddiwygiadau yr amscroedd, y mae ei I thraed wedi myned i ymryson rhedeg a'i phen er ys talm, nes ei bygwtb achodwm ar eihyd gyliyd; ac yn y cyfyngder Ílwn nid oes ganddi, pan yn I mfthu yn mhob INm, ond ymroi i gydio yn y glas- wellt a'r uiwswg, a dyf'od tuag ochrau y bronydd a Llanllechid. We], wel! • Yr oedd yn ddiweddar hen geubren yn mharc Nannau, yu swydd Feiriouydd, a chcubren yr ell- yll y gal went ef. I'r holw oddimewn iddo, y tybir I ddartou i Owen Glyndwr, wedi iddo ladd ei gar, Idywel Sele, daflu ei gelain. Caf*iv -d lin,d i'\v es- gyru ynddo, meddir, yn mhen rltyw ddeugain i IlIlyncdll; ond yr hen geubren, er i amscr ei Iwyta yn liolw oddimewn, a dallai albm flagur, ac a wtli- iai ei winedd i'r ddaear, ac a blethai ei wraidil am pi-iddelli. Gwnai ei oreu lei hyn i wrtlisefyll y gwyntoedd ond och fi, daeth rhyw bwít' brwnt o wynt, ac a dallold yr hen geubren patriarchaidd i lawr. Felly y mae Eglwys Loegr; mae Pabydd- iaeth a Pnseyaeth wedi pydru a lmyta jiilionenau ealon athrawirieth iaehns oÏ mewn, fie er fod yn chli eto ychydig nodd i allu taflu allan ainbell g:ti)(-n wenidlas, y mae hefyd rhyy fyw ofna twy yn ngwinedd ei thraed, i gripio, ac i grafu ei cliytn- vdogion, ac i'w lhoddi drwy ambell un go 1eddal befyd. Ond gwylied hithau y gwynt. Y mae rhyw ar- wyd 1 fion oflJadwy yn y wybren, a rhyw goch IFvr- nig yn ymdaenu oddeutu y gorwei gwalit y for wyn, a t!iraeth awyr i'w gan fod ytria a thraw. Ac y mae Almanaciau gwell na, rhai Llanrwst a Chaer gyùi, yn addaw y bydd iddi Chwythu yn enbyd, Am fer enyd. Y mae yr hin ddangosydd eis;oes rhwng y much rain a'r stormy. Ond beth fydd diwedd y petluiu 1-13'11 ? Wel, beth bynag t"o eu diwedd a'u dechreu nid rhaid i Eglwys Dduwddim ofnj, pa lodd bynag y bydd hi ar Eglwys Loegr, ac Eglwys Rhufain. bi,I;t(-,i i infer rriawr o drigolion y Dywys ogaeth, 0 Gaergybi i Gaerdydd, niai yr achos o'r boil gynnwrl preseuol yw, ddarfod i ryw Olygydd o Sais, sydd o ran ei gorifyn Mangor, ond o ran ei euaid yn Rhufain, wneyd sylw nicwn newyddiad- ur o'i eiddo, "Fud ymadael o'r Eglwys at yr Ym. neillduwyr, yu waetii na myned at Eglwys Rhuf- ain." Ilynod mewn dilrif mor tllIneth yw'r aes- ou. Y mae yn debvg lla adawai doethiueb y dyn !vl1 iddo fwyta hai a yn sych, os cai yoienyn gydag ef- Y mae ei eiriau hyn, wedi eu liestvn allan yn nwylaw yr Yinueiiiduvvyr, fel India ruber, a myn- cgwyd i mi gan ryw fran ddu, nad oedd y Golyg- ydd bynavvs 311 meddwl i bobl ddirdynu ei fraw- ddeg i'r fatb eithaifon ac y darfu iddynt. Pinion, Ir, Sais, ond beth yw yr achos tybed? Gadawer i w boced a'i gyraeriad ateb. Nid parch i'r Yui- neillduwyr, O na. Och och meddai lien hlVeh Ty'n y Clwt, ry\v fjreu pin oedd nowydd lyogcu dau g,w iar; "I i gaila;-ai rliywun dieithr with gi)wed yr auitail barus yn oetiaiu, feddwl ei bod yn edifarha u am y weithred, oud ni ehoelia i fawr, oblegid evil pen dwy avvr, gwelwyd lii drachefn yn ce.sio agor dor- | all ei hwyneb, am yr iar, niain y cywion Pa sens s\dd tnewn ocliain ac edifarhau fel hyn? Hwch fvdd hwch o iiyd, a bwystfil fydd bwy^tfil bytb. Geliir coelio geiriau Golygydd papur Bangor, PAD na b'o gon ddyn ddiUJ bydarail I'w wneyd. Gresyn fod hyn yn loddion i wneyd i'r Ymneill- duwyr afael agefail bedoli y gwirionerld yn nhrwyn yr Eglwys, a'i bliogo 311 tyw a cbleddvf cyfiawn- der, o achos rhyw Sais fel hyu. I feddwl cael ym- wared o'r efailbeJoli lioti,y cynnaliodd yr Eglwys wyr gyfarfod L1 utliccbid, ond gwaetli eto, syrtli- iodd yr boll gorff i'r cyffion y noson tioiio Ilhyfeddais a synais lawer eu bod yn ccisio sugno didenar. cortF pydredig yr "olyiiiaetli," a hwythau. yn ei weled û'u llygaid eu hunain, yn onvedd yo gelain ddrewedig ar hyd ddalenau Y Traethodydd." Hach, ohonynt' Diau fod holl brofl'wydi'r llwyni wedi ymgasglu yn nghyd, ac yu galw ar y Baal bwn gyda phetban ereill, i'w hach- ub, oud uid oedd llais na neb yn ateb. Rhag i'r llythyr hwn fyned yn rhy faith a blin, gadowch i ni alw allan o'i cheubren, ddallhuau CWlll Cow- lwyd, i roi gair i'w gami, a dyma hi. Mcddylir ar ei swit a'i hosgo vn "tfiesio'r key," mai euw ei thôn yw Difyrwch gwyr Ilarleclt," ouide ? Tra b'o Hordd ar Fwlch Rliiw felan, A thre'r Bala tucba i Gorwcn, Dwr a yro yn afon Ogwen, a Hafren, Tw hw hw, Rhwng crafangau'r gwak-h a'r gigfran, Byddo'r liouiau ilrwg en liamcan, Alii ddychrynu ben ddallhuau O'i IIUDfUll, Tw Ilw liw Garw iawn na chawsai lonytbl, Uliwn: y Jlan a'r hen geabrenydd, Ntu vn nh vllau y parwj-dydd trwy'r hirddydd, Tw hw hw. Cael ar adar lawii awdnnlod, Trm oddiaragykh a dal llygod, G wledda ar y grill't a'r LL al wod, yn hynod, Tw hw hw, Mae tarw'r Pab sef l'io, yn Rhufain draw yn [liiuo. Nisgwn pe gwnawn gyfl'esiad llawu, Nad troi a wnawn at NOlin; Cadw chwill.1 S yn lie cosper, Tynu Uygaid dynion Lloeger, Drachefn bwyta rliai'11 i'm swper fo'm harfer ¡ Tw hw h w. I Myn Sant Patrig, myn Sant Peter, Myn hen fwyali'Twrn ylhitihcr, Rho'isfy ngwinedd rhyw nos VVener, Trwy'u lianer, tw hw hw; Ond gwell erbyn hyn debygwn, Fnnsai taro nvth y cacwn, l'i- hen geubren 'IHtIYf pe gallwn mi hedwn, Tw hw hw; Brwnt a ehas ar bobol Bangor, Wthio i mcwll drwy gioer fy 'sgubor, Gresyn na uuusai rhagor o'm hoelnir, Tw hw hw; Dwl a snrllyd y troes allan, I'm ttyfbi; bran a eliogfran, Oedd nivr ddail a niinau druan, fyhunan, Tw hw hw; l\Iac'r liatil i'm dallu eto, A'r a lar wed i'm rowndio, Oeh, ow 11 11a ehawn Fonaehleg, A gown gwyn aehaeeii gei¡¡iog-, Awn o flbrdd y piogod pigog, a halog, Tw hw hw. Wel, cerdd dithauhen ddallhunn at dy deulu dy hunan, aphaid a dyfod i nigrithio i blith y colo- menod eto. Dos i Rufain rhug dy tlaeu. Y mae y gair ar led y bydd i'r ddallhuau iiou gadw cyfar- fod cyfriuachol yn mharc ar yr 20fed o'r mis hwn, ac y gwalioddir holl frain Rug, y Pale, a Bodiyddan, pryd y oymerir y grHlair gan hen chwapr ddailhuan three hundred years Bydd iIi- eyfa; lid ddechreti liaiiier awi, wedi wyth y nos, ac i barliau hyd Jasiad y dydd, a chaiff dallhuull Uwm Cowlwyd bob chwaren teg i olrhain ei liach- au a'i gwaedoliaeth byd ddyddiau Noah. Amen. lIuw DEIUEL.

I DR. ULLATllORNE, A LORD JOHN RUSSELL. Y mae Dr. Uilathorue, un o'r esgobiou pabaidd newydd, wedi ysgrifenu llythyr at Arglwydd John Russell, yu tuba un y dywed ei fod wedi dymtiuo yn d:ter ar y Propayanda i benodi arciiesgob Lluu- dain, ac esgob Caerefrog, ac wedi dangos lod hyny yn be; fliÚth gydunol an cyfreilhinu ni; ond ar y pen hwn ei fod wedi cylarfod a gwrtbwynebiad uiawr, a? y tir y gaiiai hyny fod yn sarhad i lyw- odracth Brydaiu Tybid mai tyuerach tuag at y wlad hon fyddai cyfansoddi eglwyslywiaeth yn y modd y gwnaed. Yna mae yn boni gallllas g.,illai I y llywodraeth gael tfordd i euog farnu Cardinal Wiseman a'i gydweithwyr, nad ydynt yn ormes wyr, ueu yn gyu lien Wyr, oblegid y mae cynheu yn t drosodd o'r gyfraitb. y casglu mai y Catholiciaid sydd yn cael eu gor- mesu, a'u rlivduid yn cael ei fathru, Y mae'r cglwvslvwiaeLh wedi ei sefydlu, ac o ganlyniad nis geliir ei diddymu, oud trwy ddifodi trwy drais yr Eglwys Gatholig yn y deyrnrs lion, neu trwy ymadawiad cyllVedinol oddiwrthi."

N E W V DDI ON C Y M R E I G PENTIR, CTllrl BAVGOR, Anrhr.gu Pregefhwr yr J efevqyh—Nos F< roller, oed cytisol, ar vr achlysur o ymadawiad Mr. Hubert Sinner, (pregethwr parehns gvda'r Trel'nyddion (.'aliinaidd,) o'r gyinydogaelh i atbrofa'r f'ala cvnnaliwyd eyftfrfod eglwysig, yn yr hwn yr anrhegwyd Mr. Senner a chive' phtmt, fel ar- wydd o bareh iddo, ac fel eydnabyddiaeth iddo am ei i l.ifur gnasta iul,a'i wasanacth giefyddol yn ein mysg; 1 mae yn wir nad ydaedd yr anrheg ond Ilecliaii, eto, nvyf yn credit ci kid weoi dyAid o gystal ealon ag v diietli li'yrling y wraig weddw gynt; nid yw ein heg- i iwys ninaa ond beehan a thlawd. yr oedd y ddwy h:.ti ng yn dangos cariad in awr, felly, yr un modd y trwna ein rhodd feelian ninaa. Yr ydwyf gyda theiinladau galarus, dan ortod hysbysu y bydd colled 1 anmhiMsiadwy yn y gy III lio;i tr tenner g-yda pliob aelios da; yr oedd yn iiynod o fl'yddkn gyda'r rlian hoao o waith yr sef, callu tn:twi; yr (,(Id il,,egis yii cetn i'r Gvin(leitlizis Ganu, ag felly gwelir y bydd colled fawr ar ei ol. Nid ffs i ni i'w wneud oud yinfodtUom, a'r Arglwydd a'i bendithio yn mhob man, yw gwir ddymuniad fy ngli,ilon.-IV. K. LUNLLECBID, GER BETHESDA.—Yn y rhifvn diweddaf, gwelodd darllenwyr yr Amserau yr ad roddiad 0 r cytarlod a gynhaliwyd yn Llanllechyd, yn mha un y bu y Parch. John Phillips yn tra- ddodi ei ddarlith gamptis ar Babyddiaeth, beth yw hyuy;" fod I rs, Jones gweddw y diweddur Mr. Owen Jones, Machine, wedi rhoddi punt at yr hyn a gatwyd oddiwrth y Tocvnau, ond erbyn hyn y mae ] w hysbysl1 ei bod wedi buno yn yr angau, ar yr -fed cyfisol, a geliir dyweyd am dani, er mor gysurus oedd ami hi yn y byd hwn, fod "marw yn elw" iddi hi ar y cyfau. Yr oedd newydd roddille i adciiadu Ysgol Frutanaidd yn Rhachub, ger Lknllechwe, 'tra bo ddwr vn rhodeg.' Yr oedd y lie yn weith ugeiniau o bunnau. Bydd eanu ei cblod yn lIir. PIAELDEK I'R TLODION.— Danfonwyd gan Rich- ard Trygam Grilfith, Ysw., Careglwyd, Mon. i gurad Eltiifiliaii-el yseeitio, y swrn o bum' punt i'w rhanu mewn glo ac eraill gysuron, rhwng i tlodion y plwyf a'r gymydogaeth. Cvvx CYNDIJEUIIOG.—Ymwelwyd etto ag ardal Tremadoc gan 1111 o'r own hyn; sylwyd arno yn glntaf gan N. Mathew, Ysw., Wern, yr hwn a. aii- fonodd i'r drofyn union, a da genym hysbysu ei fod wedi ei ladd y prydnawn yn Llannerch, ond nid cyn iddo niweidio auirai ddefaid au ednod. PwLLinsr.1.— Borcit dydd Mawrth wythuos i ddoe, tri baril mawr 0 wlychbyg (tar) mewn RG. sawdd dda, a thybid wrtho ei fod yr hyn a elwiryu g'vUVectin Stockholm Tar, pob un o honynt yn ngbylch tri chant o bwysau a olehwyd i'r kn ar draeth Crugan, ger y dref hOll; ac y inaent yn bresenol dan ofal gornchwyliwr Lloyd pettliynol i'r ardal hon. Yu VMOSODIAO PAIIAlDr,Yn y dcisebnn a ddae:hant ger broil ty y CyflFredin ddvdd Mereher diweddaf ar yr ymosudiad )» baidd, yr oriid un o'r eiddo Colonel Pennant, tros ddosbarth EiBonydd ac amryw fanau erailj yn swydd Gaernarfon. IIYSBVSIADAU O'R LI.YTIJYPT)Y.-P, (!(I yn llnwen gan y cylioedd yn y dywysogaeth "lywed y bydd cyn di- wedd ,:mis prcsenol, y swyddfaau llytiiyro! a ganlyn, vn awduirdodedig i rodui eiicbion llvtbvrol (past njjice orders). — Abergele; Abermaw; Bala; Penarlag; Llanfyliin Cydweli; a'r Mumbles. Ilefyd Malpasa Preston, yn swydd Gaerileon a fwynhaut yr un inau- tcision; y mae meistr y lIythFdy yn Lluudain wedi rhoi bysbvsiad allan, os bydd i'r tnwyaf rif o drigol- ion unrliyw ardal ac ynddi lythy 1 dv, (Ideiscbn nm gael rboi tcrfvn ar ollwng Jlytliyiiiu ar y Sui, y bydd i gydsyniad a'u cais gael ei roddi. PRESTATYN, SWYDD FFI.INT.—Cvmerodd damwain al,,triis le get- y Ile (i(ii-(Id Sadwrn, Chwelror 8 cymerai dan ddyn a baeligen g-wch i gyrchu dodrefn un o honynt a fwriadai ddod yno i drigiaru; yr oedd y cwch hcb ddim balasarn ynddo ac arno ddau hwylbren a hwylian mawrion aniryw, a chao fod y mor yn hynod derlysglyd a'r cweb yn rhy ysgafn i'r hwylian a gariai (I'el v bemir) tr?ddar ei wyneb a boddwyd y tri; en lienwan oeddynt R. Evaiis, gA%*r a cliaiid, o a I)Iilant ?l ar ei ol; Richard JohuMm; a ..John Hartley mab i Riclvird Bartlev, Presfatyn, Calwyd eu cyrpb ioreu Citi?,vy (I e" c .rpli I* oreu j ISnKlLFPOKUn CHI:U,EON A cil?ERHYBr.—Yrbyr- a ,(Icli %Nitii v lion ain ?'ll ?ilit?(.s yn i?, ?-d?)e?1,J £ 1N0O Ils.od., a derbyUiadau cangen y Wyddgrug oeddvut £ 123 is. 6d. I BUA,-Dvdd Gwener diweddaf, fel yr oedd dyn tlawd yn tori sylfaen ty yn y Pentre ger v Bala o g"vlcli troedfelltl isla-v'r arwyneb daeth o hyd i ddarn o aur bathedig liardd. Tybid wedi sylwi arno gan amrai ci fod wedi eu fathu yn amser Edward y try dydd. "CAERNARVON-—Dvdd blun dygwyd Ann Williams neu Mari Wyllt, (dynes ddrwg) o flaen Thomas Turner, Ysw., yn ngofal yr ille- Naught, dan y cyhuddiad o ysheiIioMurris Richard, Llangybi, oddiwrth dystiolatth pa un yr ymddengys iddo pan yn ei chwmpeini nos Sadwrn golli y swm o 22s, Traddodwyd hi i garcbar i aros ei phrawf y Sessiwn 1 nesaf. DOLGELLAU.— Y Parch. John Jones, Borthwnog, ger Dolgellau, ar dderbyniad ei ardrethion ddvdd Lliui, a ddyc'nwelai trwy ei onich« vli«r Mr Parry Jones, £ 10 y cant i bob un o'i denantiaid yn nihlwyi [Janrhaiadr yn-Ngbinmereh. Dyma v drydwdd han- ner blwyddvii iddo yrnddwyn fel hyn. CAEUGYIH.— Y canlvnol ydyw yr atteb a dderbyn- iwvd odiiiwrth yr argofiadur, i'r llythyr a gan'ynai y eyiarchiad at y Frenhines oddiwrth YmneillduvMT i Protestanaidd, Caergybi, yn ngwyneb yr yuiosudiud pabaidd. Whitehall, Chwefror 7, 1851, SYR,—Cefais yr anrhydedd o daenu per bron v Frehines, g-yfarohiad Ymneillduwyr protestanaidd, j trillion Caergybi, o barth y me^urau cytneredig gan y pab, i sefydlu Egiwysbenaeth Babyddolyn ydeyrn- os hon, Ac y mae g-enyt i'rli hysbysu fod ei Mavu1- hydi wedi gwled yn dda ddtrbyn yr unrliyw gyda'r rhadlonrwydd mwya f. Ydwyf Syr, eich ufaddaf was, Mr. 0. Ellis, Caergybi. G. GREY. ADDOLDY EISENKZER CAEPNARFON.— Cynnaliwyd cylarfod tra dyddorol wythnos i ddoe yn Ebenezer, addoldy y Wesleyaid yn y dref lion. Ektedd.;dd o gylcll 4.50 o bersonau i lawr i gydyfed Tê. yr hwn a ddarparwyd yn rhagorol yn rlianolgan Ymddiried- olwyr yr addoldy, a thrwy diriondeb amryw fonead- igion y rhai oeddynt aelodau a ehyfeillesau yr achos, pa rai befyd oed'iynt yn blaenori yn nygiad y Te yn mlaen, a thrwy sirioldeb tuag at bawb yn bresenol oeddynt yn yehwanegu llawer at ddiogelweh a plileser y cyfarfod. Wedi Te aetii y cwmpeini i fYllu i'r or e; i wrando'ainrvw antheinau'a byrdonau vn c-acleu eanu gan y cor perthynol i'r capel mewn cysylitiad a chor Engedi. Datgenid y cynieradwyaethau uehaf i'r cann, a therfynwyd y cyfan trwy ganu God save the Queen'' yn Gymraeg. Cyfarehwyd y cy farf al v Pcirch. D. Gravel a W. H. Lewis, a dywcdai Mr. John Thomas wrth derf'ynu, v buasent yn ol o gyf- lawni cu dyledsu'ydd pe buasent yn ymadaw heb ddatgan yn gyhoedd y pleser mawr atwynhaodd pawb tra parhsodd v a'i fod ef yn eynnyg fod i ddioiehgarwch y cyfarfod gad eu dalu i'r corau am en gwasanaeth gwerthfawr ar yr achlysur. Eiliwyd y eynyg-iad gan Mr. Jones, Glanseiont, a chariwyd ef yn unf'ydnt ?an bawb. Liywyddwyd y canu ya aHupg- ?an Mr. Richard R"be)'ts yn absenoldeb Mr. Humph- rey Wi))iams, talcntog ydti y corau, o angenrheid- rwvdJUudf'i?ydef?auHneehvd. Tfbirfodyreiw oddiwrth y Te o gylch £ 10, pa rai a antat wasanaeth yr addoldy. [ COR ENQERT, CAERNARFON, YN MANCHESTER.— Riioddvvyd ar ddeall lawer gwaith mewn ymddiddan- ioii a tbrwv y v, asg ilr Saesün fod y dnsbarth gwcith- gar yn Nghymru yn mlieil islaw sarnn cyffredinol triirolion yr ynys, mewn moesoldcb, ccethder cym- deithasol, a cbwaeth diwylledig, a'u bod mewn gwir- ionedd, i'w rhcstru yn y dosbarth isaf, a mwyaf an wybodus a difoes; llawer mil o drigolion Manchester pa rai efallai a glywsant y pethau uehnd, ac oeddynt wedi ffurfioeu barnau yn ol byny a gawsant yr wyth- nos ddiweddaf reswm i newid en hopiniynau, ac i ddatgan os oedd boll Gymru yn tebygu i'r eynbrawf oedd yn cwneud i fynu nor Engedi, y gellid eu rhestru yn y dosbarth cyntaf yn Mrydain Fawr o ieiaf, os i ad yn lioli E\\rnp. 'CN,i-lia'e(ld,,dd v cor uehod ynghylch 6;) o nifer i Fanchcster, ddydd LInn Chwef. 3. pan yr arweiniwvd hvvyntar eu dyfodiad i'r dref, i addoldv ncwydd y Trefnyddion Calfinaidd yn (irosvenor Square, o lia le yr arthant (wedi evdyfed te yno) i'r Mechauic's Institution, yml.'a le vr oedd V i cvnaberdd cyntaf i gael ei gynal, ac v'u derbyniwvd u;an y gynnulleidfa luosoggvdn'r eyfarehiadau llonaf; eymerwyd y gadair gan y Pinch. Ox-en Joies, tic wedi ag-oryd y cyfarfod gydag araetli o'r fwvpfelycitli- iol, galwyd y cor i ganu, cafwyd cyfarfod o'r mwyaf dyddorol o'r dechreu i'r diwedd yn gymysgedig o ar- eithiau byrion g'an wahanol weinidogion. a eiianu bob yn ail. Boreu dydd Mawrtli, arweiniwyd y cor i Neuadd Rhyddfasnach (Fire Trade Hull), yr hon (,,e Id wedi ei haaoryd a'i goleuo yn barod Ïw derbyn; wedi iddynt gael golwg lawn ar y Neuadd ysblcnydd hon, yr linn sydd diligonol i gynnwys 1(1,000 o bobl, esgynasant yr esuynlawr a ehanasant y "Tramp Churns," a r: ai darnau eraill yn ncilldcol, nes synu y y bnneddigon gwyddfodoJ, fel hyn gall cor Engedi v In ffri)st; o ei bod wedi bod ar yr un esgvnlawr ac y bu Cobden a Bright enwog yn darlithio, a Jomiv Lind vn eanu. Am 7 o'r gloeb yn yr hwyr aethnnt i'r Mechanic's Institution yr oedd y lie wedi ei orlcnwi hyd yr eitbaf, a ehanoedd yn gorfod scfyll o'r tu allan, am na« sraUesid eu derbyn i mewn, Ar <1erlyniad y cwrdd. dyehwelwyd y diolchgarwch gwresocaf i'r cor, ac befyd i'r haedllharch Gadeirydd. Gallwn ddwevd fod yr ymweliad hwn wedi bod yn achos o gyfl'roi aiddgarweh plcidwyr dirwest eisoes, a hyderwn y bydd effcithiau Hesol yn ei tldilyn am amser maith I yn Manchester.

JIZ:'8-'U-& GE.NEDIGAETHAU, P 111 O D A S A U A MARWOLAETHAU. ESGOIIODD. Chwefror 10, priod 3Ir. John Davies, diweddar feistr agerdd-gweh y ltbyl, ar ferch. PRIODODD. 13, yn eplwys Yoyscynlmiarn pan v Parch. Morris Parry. Mr. Owen Williams, Morwr, Llangian, a Cnthrine mercli y diweddar Mr. John Roberts, Penyelogwyn, Portbniadoc. -———— 8, yn addoldv Ebenezer, Llanrgryn, trwy dnvydded, pan y Parch. Robert Williams, Alwrddi, vn mhresencldeb (i. Ittibeits, 11-ir. Hug-h Pug-h, draper. Llanfaeluaeth, a Miss Laura Jones, Talygarreg, plwyf Llanegryn. ———— yn Swyddfa'r cofrcstrydd Llanelwy gan Mr. John D. Jones, Cofrcstrydd, Mr. Edward Jones, Nli-iddlaii, a Miss Elizabeth Jones, Henllan. EU FARW. Chwefror 6, wedi maith gystudd, acyn nn a bcrch- id yii fawr yii oe( l I li- id yn fawr yn ?? oed, Mr. Wiiliam Rowiand Ty'n y m* vnydd, IJangiar., Lleyn, swydd Gaemarfon. -——— 1, yn 18 oed, Jlr. Owen Davies, wvr i Mr. William Evans, diweddar o'r Eïail Goch, Llanfair- pwllgwyngyll, Mon. 28, yn 61 oed, Cathrine, gweddw y diwedd- ar Mr. David Hughes, Gorsweu, ger colut'n Ardalvdd Mon. 2, yn 36 oed, Bir. Hugh Owen, Clwt Plas, Penmynydd, Mon. ———- 7, yn 3 3 oed, Mr. Hugh Jones, meistr y flat "Ten pIc," a hwyliai rhwng Caerlleon a IJangor. 9, yn 2.5 oed, gweddw y diweddar Mr. John Jones, ieuaf, meistr morwrol, Pont Menai, a mercb livnaf Mr. John Howland, Cadnallt, Pont Menai. ———— 10, yn Llansantllraid, ger Corwen, Mr. Ed- ward Jones, Penybont yn 77 oed. Yr oodd y treng- edig yn un eyfrifol iawn gan gylch eang o ^yl'eillion. Jfi, Thomas, mab Mr. John Williams, Clarence cirove, Evertun, wedi maith gystudd, yr hwn a ddyoddefodd mor amyneddgar a hen Gristion. ilu gan ici/hod a dyicidyd ei fod yn marw, a t/o/i/n Pic d<id ivvddio drosto, er nad oedd ond ihwng pump a chweeli oed. ———- 12, yn 45 oed, Miss Jane Smith, a fn am 2-5 mlynedd yn geidwad ty Charle Buchanan, Y sw., Ty'nypistyll, ger Corwen. Bu farw mewn llawu obaith hywyd gwell. Ionawr 30, yn Ty'n Rhos, swydd Drefaldwyn, Elias Jones, ("Eos Maid wyn _) yn ddiweddar o Yspyt- dy cwrw y Cambrian, Heoi Ahlersgate, Liundain, perchid cf yn fawr gan bawb o'i srydnabod. ————- 31, yn 6ft oed, yn Dowlais, Mrs. Hirst, mam Mr. Hiist, ysgolfeistr. 1 ■ Iac |

MAN ION. Y nine Arglwydd Nelson newydd gael ei dderbyn yn uelod o'r lielwys Babaidd. Arghvyddi bytb a I hcfyd yn troi yu BabydJion. Gwyn fyd 11a ddeuent at hen wragedd penau mynyddoedd Cyuiru i ddysgu do?thin'?). tiy( l ,lin -,i t vr Y mae cymaint 0 wydryn cael ei ddefnyddin at yr adeilad orwych i Arddangosiad 18 )1, ft I pc uu buasai y dit-th wedi ei dynu oddiarnoyn flaenmol, cyineras- ai L40,000 i'w tlialu. Y mae S. M. Peto, Ysw., A. S wedi rhoi at was- anaeth Pwyllgor yr Arddangosiad, y SlIm ardderch- og o- £ 50,(i00 i gael ei ad-dalu os bydd yr anturiaeth yn oid i'w ystyried i'ei rhodd, os bydd y canlyniad yn antrufrioJ. Aeth gwladeiddyn uuwaith i gyfFesu, a dywedodd ei fod wedi lladrata gwair. Gofvnodd y tad gyfles. ydd iddo,pa sawl bwrnel oedd tf wedi eu lladrata o'r das. Nid ydyw hyny o un pwys yn y byd. ebe yn- tau, gellweh" ei roi i lawr fel llwvth troi, oblegid y mac (v ngwraig a minnau am fyned i gyrchu'r gwe. ddill yn bur (uan." Pall hysuyswyd i Sior yr ail fod Argraffvdd digy- wilydd, ag oedd wedi cyhoeddi araetii frciniollJ'uginl, i gael ei gosbi, atebai ei fod yn gobeithio y byddai'r gosbedigaeth yn un bur ysgafn, oblegid yr ydoedd wedi darilen y ddwy, ae mor bell ag yr ydoedd d yn eu deall yr ydoedd yn Well ganddo'r arafith ll'ugiol na'r eiddo ei bunan. Y true. Esgob Bath a Wells wedi cymeradwyo d.loyddiad canwyllan golcuedig ar Iwrdd y cymun y" Sonierton, er gwaethaf gvvrthwynebiad ei biwylol- ion. Gwyddel byr ei olwg, ag oedd ullwaitll am ymladd gornest, a fynai i'w wrthwyne) ydd spiyil cliwe llath r. mhellach oddiwrtho ef nag ydoedd ef oddiwith ei wrthuebydd,abod iddynt dauio yr un amst r. V'rotdd hyn gystal a Sheridan yn dyweyd wrtb ddyn mnw: tew, ag oeddyn myned i ymladd gornest a dyn Inch an teneu, y dylai llurf liirfain yr olaf gael ei farcio ar gorff taldew v blaenat, ac os saethai ele tuallan i'r marc, nad ydoedd i'w ystyried yn y cyfrif. Nos Lun wythnos i'r diweddaf cvmerodd yr arfer- iad agor seieri o dan y senedd-dai le, yr hyn sydd | wedi b:;d yn arferiad er pan ddarganfyddwyd brad y powdwr gWJI." Yr ydym yn deall fod archesgob Canterbury wedi gwahodd yr holi esgobion Seisnig i gydgyfarfod yn Lambeth yr wythuos ncsaf, i ystyried pwnc yr ym- roddiad pabawi. Y mae lie wedi ei ganiatau i'r Fibl Gymdeithas ddangos eu Biblau yn y Palas Gwydr, mewn dim llai na chant a banner o ieithoedd. Dywedir fud y Parch. Mr. Brown, ofieiriad pabaidd yn Birkenhead, wedi cael gorcliymyn i ymadael a'i sefvllfa bresenol, gan fod ei ymddygiad vn y terfysg diweddar yn y dref bono wedi anfoddloni ei uwth- aSaid. Y mae Arglwydd Arundel wedi ysgrifenu llythyr at Arglwydd Johu Russell, i ddyweyd na ddaetb tin- waith i'w feddwl, hyd nes v darlleisodd araetli Ar- glwydd Lansdown, fod Arglwydd John Russell yn ystyried gweilhrcd y Pab yn j mhoniad o awdurdod dymhortd. Sierha yn yr iaith gadarnaf nad ydyw hyny yn ffaith.

DAU DY f SENEDD.

TY'R ARGLWYDDI. DYDD LHIS, CHWEFROR 10. Cyflwynodd esgob TYDDEWI nifer o ddeiseliau o wahamtl barthau o'i esgobaeth, yn erbyn yr "ymos- oeJjad pabaid¿." Ar gynnvgiad Ardalydd LANSDOWNE, diolchwyd i'r Iarli o SHAFTESBCRY am wasanaethu y Tv mor ftvdd- lon fel cadeirydd diweddar y Pwy'llgorau. C"vflwyn- oddyr Iarll St. GERMANS ddeiseb oddiwrth un Mr. Measor, diweddar vsgrifenydd yn y Llythyrdy, yn cwynofody Jiyw?draeth wedi gwneuthur cam a?ef,a chymercddpcthdadleua.tth le rhwng yr Iarll a'r Ar- I dalydd Clanricardc yn ngbylch yr am?yichiad. I DYDD MAWRTII, CHWEFROR 11. Cyflnynodd Arglwydd ABINGER ddelseb yn erbyn yr ymosodiad pabaidd, ac achubodd y cyfleustra i ddatgan ei fam ar y iiieslir a gynnygiodd Arglwydd John Russell yn Nhy v Cyfl'redin. Nid ocdd o'r farn ei fod yn myned yn ddigon peli. Dylasai gynvg | rhyw beth mwy at v pwrpas, yn He siomi dysgwy liad"- j au yr holl wlad. Adrodilodd amryw gastiau 0 cidrio'r offeiriaid pabaidd a'r Jesuitiaid, i ddangos y defnydd j angliyfi»ithlon a wnant o'u dylanwad ysbr-ydol pan v by dd pabydd cyfoethog cdi/eiriol yn iiiai-w, ae weith- iau llwyddant i ddarb.wyllo merched ieuano a hen uoblac11 diniwed i drosglwyddo eu hoJl eiddo ut was- anaeth y babaeth, a thrwv hyn dife.idiennir teuluoedd j y cyfrvw o'u cyliawn hawliau. DYDD KR, CHWEFROR 13. Cyfiwynodd yr Iarll o AARLISLE ddeiseb oddiwrth wragedd Sheffield, wedi ci arwyddnodi g 'n Mrs Abi- atha Higginbottom, cadeiryddes cyfarfod cyheeddus benyuaidd, yn attolygu ar y Ty basio rheithsgrit yn ba sio r l icit l is-,i, i t ?,n diogelu yr hnwi o bleidleisio i'r merched In gystal ag i'r meibion. Dygwyd rhcithsgrif i mewn gan Arglwydd CAMp. BELL i nella gvvuil yn y gyfraith a ddarpara y modd i dd wyn prawfion troseddwyr yjilaen. Yr oedd gwa- hanol farnau yn bodoli ynghylch gailu y lly wodraeth o dan y gyfraith i ai! brofi carcharor ar gyhuddiad llai, os bytldai y rheithwyr wcdi ei ryddhau oddiwrth gyhuddiad mwy, os byddai y naill a'rllall yn sylfaen- edig ar yr un trosedd. DYDD GWENER, Chwefror 14. I Hysbvsodd Arglwydd CAMPBELL ei fod yn bwriadu gwrthwynebu y rhcithsgrif a ddygwyd i mewn gan yr Iarll St. Germans, i gyfreithioni priodas rhwng gwr gweddw a eliwaer ei wraig ddiweddar. Cyfiwynodd yr Iarll NELSON, (am yr hwn vr li-N-s byswyd yn ddiweddar ei fod wedi troi yn bahydd), ddeiseb o Chepstow, sir Fynwv, yn erbyn yr ymosod- iad pabaidd.

TY Y CYFFREDIN. DYDD MA WRTH, CHWEFROR 11. CySwynwyd lluaws mawr o ddeisebau yn erbyn yr pubtidd, yii gystal ag yti el-byn tretb v ffencstri. Cvflwvnodd Mr. BOOKER ddeiseh oddiwrth ber ehenogion tiroedd gerllaw Caerdydd, yn attolygu am achlesiad i amaethyddiaeth. Ail-duarllenwyd y rhcithsgrif sydd yn awdurdodi irurfiad rheilllordd riiwng Mangor a Chaernarfon. Mewnatebiad i Syr JOSUAH WALMSLEY, dywedodd Arglwydd JOHN RliSSELL nad bvvriad y llywodraeth ydoeud i rheithsgrif i mewn i'r Senedd eleni i ychwancgu at nifer etholwyr Seneddol, ond cydna- byddai ei fod, pan ddeuai yr amser/cvfaddas aui gyn. nyg gwella rhai gwallau yn y rhcithsgrif diwrgiadol a basiwyd yn y flwyddyn 1832. Yna eyf'ododdMr. DISRAELI i gvnnyg y penderfyn- iad eunlynol I'od 3 cyfyngder tost sydd yn parhaui fodoli yn y Deyrnas Gyfunol, yn mhlith y dosparih pwysig hwnw o ddeiliaid ei Mawrhydi, sef perchenogion a dalwyr tir, a'r hwn a alarir mor gvfiawn o'i her wydd yn araeth ei Mawrhydi, yn rhwYll10 gweinidog-ion ei Mawrhydi i gyflawni eu tlyledswydd trwy ddwyn y mesurau mwyaf effeithiol yn mhicn yn ddioed gyda'r ai-ncan o leihiiii y eylryw gyfyngder. Cyfeiriodd Sir. Disi-acli ar ddechreu ei araeth, at y cyfyngder amaethyddol, a dywcdodd niai d fwriad ary ey ntaf yd(>edd dwvn tystiolaethau gwahanol ber- sonau o amrywiol barthau o'r wlad yn mlaen i brofi 101 y cyfryw gvfyngder yn bodoli, ond yr oedd y cyf- addefiad o fodolaeth cyfyngder amaethyddol a gyn wysid yn yr araeth freninol wedi eialluogi i hebgory lluaws o dystiolaethau a allasai eu dwynyn mlaen pe buasai raid. Mae y ffaith fod yr amaethwyr yn dy- oddef o herwydd mesurau diweddar y Senedd yn an- wadadwy. Ar y llaw arail, honir fod pob dosparth ond y dosparth amaethyddol yn mwynhau llwyddiant anarferol, ae yn 01 ei iarn ef eithaf teg- a ehdiawn yd- j oedd chwilio pa beth yw yr achos o'r llwyddiant cyff- j redinol, a'r cyfyngder neillduol (particular) a fodola yn awr yn y u lad hon. IlliesA-iii tit-all li-os ii y mater ger bron y Ty ydoetld, y tebyg-olrwydd os nad V sicrwydd 11a ddarfu i'r rhai a kniasant y mesur lhyddfasiiaehol erioed ragweled canlyniadau yr hyn yr oeddynt ar fedr ei gyflawni. Pan ofvnodd Argl. George Rentinck, bum mlynedd yn ol, i'r diwedd ar Syr Robert Peel, a oedd ele mewn canlyniad i ddilead trcth yr yd wedi ystyried y cyfnewidiad a gymerai le wrth amean-gyfrif y degwm, oblegid gan rod swm y degwm yn cael ei bcnodi trwy gyfartalu pris yr yd am saith mlynedd yn olynol, 11 clian y telid ef y pryd hwnw yn ol y cyfartaleiid o 58s. 8c. y grynog, cymerai saith liilynedd i ostwng y degwm i gyfartaledd o 4,3s. y grynog, a gofynodd yn mheilach i Syr Robert Peel, afwriadai efe ddwyn unrhyw fesuryn mlaen iysgafll hau baicli gordrwm y degwm hyd nes y cymerai y gostyngiad rheolaidd le. Beth oedd ateb Syr Robert Peel Dyma ei eiriau ei hun :Xid oedd am gyn- nyg unrliyw gyfnewidiad yn y gyfraith mewn per thynas i'r degwm, oblegid nid oedd yn credu y cy- merai unrhyw gyfnewidiad o bwys le yn minis Gwenith." Fe fu Syr RoLert Peel tyw ddigon o hyd i newid ei farn ar y pwnc yna. Anfonodd gylch- lythyr at ei denantiaid, yn mha un yr hysbysai wi-tli ynt fod pris y Gwenith wedi disgyn 11 is nag a fedd- yliodd v gwnai, ac ychwanegodd nad :)edd obaith am godiad vn y pris. Vr oedd eraill wedi tystio pethau iled debyg, ond erhyn hyn canfyddir mai gau oedd eu boll broitWYdoiiaetbau. Dywedodd Canghtliwr y Trvsorlys eiiwaith a thrachefn, mai amgylehiadau eitliriadol oedd yn achosi cyfyngder amaethyddol. Ar un pryd, yr oedd y cynhauaf yn doreithiog, y liwyddyn ncsaf yn un canolig neu wael, ond pa un Dvnag ai llawer ai ychydig oedd y evnnyreh, yii an- t}'"dus i t!rinw) r tir..vr ocdtl y eaulyuiad o'r najJI a' hall yr un bob amser. Yn 18tS, haerodd Canghellwr y Trysorlys o'i eisteddle N-ii t Senedd, niai ofn a Lraw yr amaethwyr oedd yr achus fod prisiau cynnvrch amaethyddol mor isel. Dywe lodl yn mhellach, fod pethau ereill i'w hvstyried lieblaw pris yryd, megys pris cig o bob math, ac ei fod y pryd liwnw yn gotidio o herwydd fotl cig wedi gostwng cymaint mewn pris, er nad oedd cymaint ag yd, eto dywedodd fod y pris y pryd hwnw yn is nag arferol, ond mai gostyng- iad amserol ydoedd, ni pharhai yn hir. Yr oedd pris cig eidion ar gyfartaledd yn 1818 yn 4s. 5!e. am 14 o bwysi; ac ar 01 dvtv flvnedd o "ostyngiad aiiiscrol" pris yr 1111 faint o hwysi o'r un cig am 1850, ydocdd 3s. 85c. Ei amcan wrth gyfeirio at hyn ydoedd, dangos fod yn bosibl mabwysiudu syniadau cyfeil- ioruus ar y mater. Yr oedd yr Ardalydd Lansdowne y llyncdd yn }\ihy'r Arglwyddi, wedi hysbysu ei fod yn burnu na pharhai y prisiau isel lawer o wythnos- al, gan mni amgylehiadau eitbriadol oedd yn eu hach- osi. Yr oedd Mr. IN ilson wedi profi trwy ystadegau tu hwnt i b ib thi ll na ddvlasai yr hyn a gymerodd le gvmeryd He. A phan oedd piisiati yn 11 well nag ydynt yn awr, profodd gyda yr un moddion fod yn rhaid l'r rhai a brynant yd tnewn gwledydd tramor i'w ail-wei thu vma, fod yn eu coiled oddiwrth y drafti- nidiaeth, ac mai aunichonadwy ydoedd hi i Ffrainc hebgor cymaint a lionaid un grynog o Wenith I t)i. ae fod pobl yr America yn rhwym o fwyta holl gynyrch dyflVyn y Mississippi. Ond er waeth af yr holl ys. tudegau a ddygwyd i biefi y gwrthwy neb, yr oedd t cyfvngdcr amaethyddol yn parhau o hyd. Rheswm arall dros ddyfud a'i gyn nygiad ynilaen ydoedd, ei fod yn ystyried fed anghyfiawnder mawr wedi ei ddangos tuag- at gymeriad yr amaethwr Frydeinig. Cyhuddid ef o fod yn ddyn diysbryd, difvwyd, ac an- anturiaetbus; ond diehonadwy oedd jirofi fod amaeth- wyr Prydain yny flvvvddyn y di!ewyd trcth yr yd yn g-alln codi enwd o 32 o fwseli o Wenith oddiar erw o dir na chnydiai ychvvaneg nag20 o fwseli yn amser y rhytel Americanaidd. Yr oedd yn bryd gwneuthur cyfiawnder a chvmeriad yr amaethwyr. Ar yr un pryd, canfyddai gyda galar mai cyfcirnod cyfreithiau diweddar ydoedd eu dileu yn liwyr, a darostwng y dosparth amaethyddol i ddwy radd —perchenogion tiroedd,a gweithwyr with y dydd, gan ddifodi y radd ganolig, yr amaethwyr. Ei amcan wrth grybwyll y pethau hyn ytloedd, ceisio darbuyllo y Ty i anghofio pethau sydd eisoes wedi myned heibio, a dyfeisio rhyw foddion i gael allan achos cyfyngder presenolyr amaethwyr, a'r feddyginiaeth oreu ar eu cyfer. Hy- derai nachyfodai unrhyw aelod anrhydeddus i haeru fod ei gynnygiad ef yn ymosodiad uniongyrchol neu anuniongyrchot ar fasnach rydd. Nid oedd yn bwr- iadu dim o'r fath beth, oblegid o berwydd rhyddfas- nach yr oedd efe yn dyfod ai gynnvgiad yn mlaen er uiwvn cymhwyso, neu gyfaddasu os gallai, sefyllfa perclienogwyr a dalwyr tir at y trefniant newydd fucbel gymeradwyaeth gan y Rhyddfasnachwvr). Yr oedd wedi dywcdyd y llynedd, ac ail ddywedai cleni, nad oedd am gynnyg yn y Senedd presenol, am ail- osodiad treth yr yd. Pe gallasai trwy fwyafrif dam- weiniol ail-sefydlu y gvfundrefn achlysurol, ymgiliai yn ol yn y fan. Rhai I i hyny gael ei ddwyn oddiam- g-ykh, nid yn y Ty, ond tuallan iddo. Ei bwnc ef ydoedd, Paham y mae un dosparih o'i bobl yn dyodd- ef cyfyngder, tra mae pob dosparih arall yn llwyddo. Ei farn ef ydoedd mai y trethi trymion sydd yn gwas- gll arno ydyw yr achos o'r cwbl. Y mae y dosparth yma yn tidu mwy na'i gynawn ran 9 drethiad y deyrnas. Yna dangosedd oddiwrth ysgrifeniadau y rhyddfasnachwyr eu hunain, mai anghyfiawnder yd- yw gadael i yd tramor ddyfod i'r wlad hon yn ddidoll tra mae degwm trwm lieblaw trethi anfcrth yn pwyso ar yr amaethwyr yma. Yr ocdd Mr. Mc. CulJock o'r farn y dvlid gusod digon o doll ar yd tramor, i or- bwyso swm y dcgwin Prydeinig. Cwynodd htfyd fod yr hyn a elwir yn "drcth y tir," yn dyfynu £ 2,OoO,COO bob blwvdilvn o logellau y dosparth am. aethyddol. Nid rhyfedd fod cymaint o gyfyugder yn bodoli yn mysg y dosparth amaethyddol, wrth weled fod cynifer ofeichiau trymion yu llethu r amaethwyr. Yr oedd y tiryn talu mwy na'i gyfiawn ran o dreth y tlodion, ac er fod peth anbawsder yn sefydliad treth wladwriaethol at gynnal y tlodion, nid oedd yr an- hawsderau hyn i'w cyfaitalu am foment a'r anghyf- iawreei- a wneir yn bresenol trwy orfodi i'r dosparth amaethyddol dalu rlian o'r hyn a ddylai dofcpeirth eraill ei dalu. Gwnaeth araeth faith a neillduol o hyawdl, yr hon a leinw oddcutl1 saith o golofnau o argralrwaith yn y newyddiaduron dyddiol, ac felly annichonadwy ydvw gwneuthur cyiiawndrr ag ef mewn crynodeb byr a oddefa ein gofod. Digon yw dyweyd ei fed wrth ddiweddu, wedi annog y Ty a holl nerth a dylanwad ei arabedd i ddwys ystyried mater ei gynnvgiad, a rhoddi awgrymiad i'r Prif Weinidog lod yn rhaid iddo ddyfeisio rhyw foddion i leihau y cyfyngder presenol. Nid ei waith efydoedd dangos pa liesur a dllylai ei ddwyn oddiamgylch, oblegitl gwaith y Prif Wei..idog ydyw ffurfio y mesur- au goreu er lies pob dosparth o'r bobl. Eisteddodd i lawr yn nghanol cymeradwyaetb mawr. Yna cyfododd CANGHELLWR Y TRYSORLYS i wrth- wynebu yevnnygiad. Ni welai ddim yn annerchiad Mr. Disraeli ond cvmysgfa o bynciau; masnach, trethi cyffrediiiol, treth y tlodion, a bcichiau ileol wedi eu taflu yn eu crynswth o flaen 3 Ty,heb un cyn- nygiad dealladwy i'w ddadleu o'u blaen. Er fodyr amaethwyr yn cwyno yn flynyddol, nid ydyw pub pioflvvydoliaeth am lwvddiantyn troi allan yn siom- e.'igacth. Cicdai o hyd y bvdd i'r amaethwyr godi eu penau eto. a hyny ar well sail nag un tro blaen- oro). Mae eyflwr yr amacthwr yn ) mddibynu ar y cynhauaf, vn gystal ag ar sefyllfa y dospeirth mas- nachol. Yr oedd pawb wedi camgymervd ynghylch adhorthiadau i'r wlad hon. Ni dderbvniwyd ond ychydig o'r gwledydd yr ofnid fwyaf o'u herwydd. tra vr anfonwyd llawer iawn o bartliau aiiiiisgwyi iadwy. Tra yr oedd Ffrainc yn anfon yd i'r gwledydd ereill, eto yr oedd cyfyngder amaethyddol vn bodoli yno. Ni chyfeiriodd Mr. Disraeli unwaith at gyflwr y gweithwyr amaethyddol, er eu bod wedi tynu sylw neillduol vn y blynyddau a aethant lieibio, ac oddi- wrth hyn casglai ei fod yn cyfaddef fod eu cyflwr yn fwy frafriolo lawer o dan y drefn newydd nag o dan yr lien. Danghosodd befyd oddiwrth adroddiadau swyddol, fod hyn yn ffaith. Yn Scotland,mewn rhai parthau, mae rhenti yn endi, ac nid ydynt yn gostwng vn Lloegr. Nid oedd hyn yn cyfiawuhau haeriad Mr. Disraeli, fod Hwyr ddinystriad y dosparth amaeth- yddol yn beth a gymerai le yn fuan. Y r un mewn gwirionedd oedd cynnygiad Mr. Disraeli eleni a'r llynedd, ae attolygai ar y Ty ei wrthod fel o'r blaen; oblegid cydwybodol gredai y daw yr amser pan y gwel yr amaethwyr fod rhyddfasnach p: llawn mor llesol iddynt hwy ag i un dospar'h arall o r bobl. Dywedodd Mr. H0DGS0N,mai yr unig feddyginiaeth efleiiliiol a Iinara y cyfyngder amaethyddol ydyw ll-e-i- had yn ein treuliadau, ac addawodd gefnogi pob cynnygiad o ba gwr bynag y dclai a dueddai i gynilo ein treuliadau anferth. Dywedodd Mr. G. BERKELEY eu bod yn edrych ar y dosbarth amaetln dd.d fel un o'r ail-radd a ddylai aros cyfleustra dosbarthiadau eraill cyn honi llwydd- iant ei hun. Cyhuddodd Mr. SANDARS y Wcinyddiaeth o dwyllo y wlad o 113-d o hyd, ag addewidion, mai amgylcbiad- au dieithrol oedd yr acbos fod prisiau yr yd mor isel, tra y jprofir tu hwnt i ddadl nad oes gobaith am well- had. Gohiriwyd y ddadl hyd nos Iau, ar gynnvgiad Ar dalydd GRANBY. Yna ar gynnvgiad Mr. WILLIAMS, darllenwvd Rheilhsgrif i attal masnaehu yn y Brif-ddinas ar y Sabboth y waith gyntaf. Ccisiodd Mr. U. WALL wrthwynebu dygiad y Rhcithsgrif i mewn ond yr oedd mwyafrif u'r aelod- au yn bletdiol i gynnvgiad Mr. Williams. DYDD MERCHER, Chwef. 15. AildJechreuwvd y ddadl ohiriedig ar reilhsgrif Arglwydd John Russell a elwir Rheithsgrif Teitlau Eglwysig, gan Mr. P. HOWARD (pabydd), yr hwn a ddywedai nad oedd yn cywilyddio amddiffyn crefydd ei henafiaid yn nydd ei phcrygl presenol. Mae ei grefvdd ef yn awr yn gysylltiedig ag i.ehos mawr rhyddid crefyddol; ac os cymerid un cam ary llwybr sydd yn arwain at gvfyngiad o ryddid crefyddol, ni wvr neb beth fydd y diwedd o'r cwbl. Cwynodd fod 26 o esgobion yr Eglwys Sefydledig wedi cyflwyno annercliiad i'w Mawrhydi ya cyhuddo yr Eglwys Ruftinig o ddysgu cabldraeth, ac amddiffynodd ei grefydd, a gwnaeth y fath ystumiau amo ei hun fel yn niwedd diweddglo i un o'i frawddegau y taraw. odd bet y Milwriad Thompson oddiar ei ben yr byn a achosodd chwerthiniad mawr yn J ty. Dy wedodd Mr. NAPIER, ei fod wedi clywedrhai vn dyweyd niai llythyren farw fydd y gyfraith os pasia ond ei farn cT ydyw y rhoddir hi mewn grym ac y rhaid i'r rhai a droseddant yn ei herbyn ufuddhau iddi. Nid gwiw fydd cliwareu planta phendeifyniad Seneddol. Dangosodd nad oedd vr attaliad bwriadol yn un math o droseddiad yn erbyn rhyddid gwladol a chrefyddol; a beiodd Arglwydd Clarendon um ysgrifenu at y Pab ynghylch y Colegau newyddion yn yr IwerrJdon. Nid oedd a wnelo y Pab a dim o dreiniadan tneii-nol tin partli o Deyrnas Prydain. Gwnaeth Mr. KEPGH (pabydd) ymosodiad tra ffvrnig ar y Weinyddiaeth a iitill bleidwyr y rheith- sgrif; a dywedodd lir. ANSTEY y cynnygiai adael pob cyfeiriad at yr Iwerddon allan o boni. Yr oedd yn foddion i'r liywodraeth attal esgobion pabaidd rhag ymgymcryd a theitlau tiriogaethol yn Lloegr; ond nid oedd am ganiatau i'r riieithsgi-if yiiiyraetb ag esgobion pabyddol yr Iwerddon. Dadleuodd Mr. J. B. HOSE, (puseyad) yn erbyn y Rheithsgrif, a beiodd Arglwydd J. Russell am ysgrif- enu ei lythvr hvglodus at esgob Durham. Dywedodd y Milwriad THOMPSON nad oedd yn dewis dangos unrhyw wrthwynebind i'w gyd-ddeil- iaid y Pabyddi"n nnd annichonad?yydoedd gwadu v 0'aith fod vm?sodiad wedi cymeryd lie. Cyhuddai 'Lywodraeth' Ffrainc o annog y Fab i ranu Lloegr yn .f,vwoe,raetiiFfrairc o aiiiiog y Pab i ranu Lloegr N-n G' fidiai Mr. HFME weled ei hen gyfaill y Mi!wr- iad fin troi ei gefn ar achos lhvddid gwladol a chrcf- V'dol mor swta ar ol iddo ei bleidio am gynnifer <> flynyddau. Ofnai y bydd i'r mesur hwn adgynhyvfu yr Iwerddon, ac er fod yno 45.000 o fiiwyr yno yn bresenol, eto os tvr terfysg allan ni fyddai 45,000 vn vchwanegol ynddigonol i dawclu y cvnhwrf. Nid y Pabyddion ond y Pusevaid sydd yn ac wedi ymad- ael o'r Eglwvs Sefydledig vdynt y ff«ir vmosodwyr, ac iyr oedd y Prif Wemidog wedi cydnabod hyn yn ei ht)nr at es?ob Durham. Dywedodd Tllr. OSWALD na chai v Llywodraeth un math o gvnnorthwy o Scotland er dwyn ynilaen cu mSllrau atta!iadn!. inid oedd y Pabyddion wedf g-wneuthllr dim na wnaethpwyd yn flaenorol gan Eglwys Rvdd Scotland, set sefydln Eglwyslywia< th hollol anghysylltiedig ac annibynol ar y Llywodraeth. Os cospid un yr oedd yn rhaid cospi y llall. Can fod yn rhaid i'r ty ohirio bob amser nm, chwech o'r gloch ar ddvdd Mercher, ychydig fynydau cyn yr amser penodedig cyfododd Arglwydd JOHN RLSSELL i annerch y Ty gan fwriadl1 i raniad z)-iuct yd ile pan eisteddai i Jnvi r, ond fel y gwelir isod ni 1 wyddodd. Dywedodd mai un o gyfreithiau cyhoedd- us Ewrop ydyw nad oes gan neb bawl i greu esgoo. aetbau yn nnrhy* wjdiriogaeth heb ganiatad teyrn y cyfryw lanau. Yr oedd yn amlwg fod v Pab wedi crcu esgobion heI, ofyn am, na chael rhith o ganiat- ad. Ail ddywedai eto nad oedd yn credu fod gan 11111 byw awdurdod bawl i lywodraethu yn y wlad hon ond v frenhines ei hun. Cydnabyddai ei fod wedi cyfnewid ei farn ynghylch Pahyddiaeth, ac yn enw- ed;g ynghvlch offeiriaid Pabaidd. Cafodd ei si oni vn fawr ynddvnt. Pan eisteddcdd i lawr yr odd V Ty yn llawn itu- n 0 aelodau a thvbiwyd na cbvfodasai neb ar ol Arg. o ac t o d at: a thvhiwyd na neb ar ol J. Russell; ond mor fuan agy cvmerodd ci eisteddle cyfododd Mr. FAGAN (pabydd) ac er gwaethaf twrf mawr, parhaodd i ddyweyd rhyvvbetb hyd chwech o'r gloch, pryd y gohiriwyd y ddadleuacth 0 angtnrheiA. 1 wydd.