Yr Amserau

DIWYGIAD SENEDDOL. I •« t'r ydym yn credu yu gydwvbodol nad oes un all y nefoedd yn mwynhau cymaint o wir Ifyddid a Phrydain. Pe na buasai ystaen da caethwasiaath ar America y mae 'n wir y buasai raid i ni roi'r flaenoriaeth iddi, ond tra y mae cy- nifero filoedd o ddyuion cvfrifol i'w Duw yn rhwym gorit ac ,en'iid i w cyd-ddvnion, ac yn cael eu gwerthu ft I auifeiliaid direswrn yn unig am fod eu croen yu ddu, y mae'n annichonadwy i'r wlad ar- dderchog, gogoneddns a rhydd (ya mhob ystyr arall) hono gael ei hystyried fel y wlad fwyaf ei rhyddid ar y ddaear. Er cymaint o bethau gwarthns a chywilyddus sydd yn y wlad hon-olion hen amseroedd tywyll a phabaidd-eto wrth ei chydmaru a gwlcdydd y cyfandir yu mha rai y mae gorthrwm, gormes a thrais yn gordoir trigol- ion, yr ydym yu rhwym o gyfaddef gyda'r Bardd England with all thy faults I love thee still." Nis gallwn ymatal yn y He liwit rhag dyfynu geir- iau bywiog yr byawdl Dr. Hamilton ar y mater hwn. Fel hyn y dywed y Dr. Wele ni yina vn Mrydain yn nghanol y bedwaredd ganrif ar bymtheg yn cael ein hamgvlchu a'r gwvegys mwyaf llydan c heddvrch a ciiysur daearol a goir yn hoJlfafJ hanesiaeth. Ac edrycli ar ein sefylifa dytnborol yr ydym Di o'r genedlaeth hon a'r wlad hon yu sefyll ar binacl uohaf manteision allatiol yn ein lioll fywyd ni chawsom ein dychrynn gan arswyd ymosodiad neu ruthr ein gelynion, vn ddieithr i boll ddycbrynfeydd dirdreisiad a rhcstr- iad yn anwvbodus am fertbyriadau crefyddol neu wladol,  vn an- wladol, yn rhydd, yn hunanlywodrapthol, vn an- nibvnol,—ond pwy 3Jdù yn medriwl am hyn? Pwy sydd yn gosod hyn at ei galon ? Pwy sydd ynypethau hyn yn ystvried ei ddedwyddwch ei buBu^Pan | ^lae'r [am vu gwasgu ei un byehn at tei I ?llw &ti yn rhanu ei walit sydd yn dech- reu tywylln ar ei dalcen agored gyda ilawenvdd ac ymfl'rost mam, pa trior atnl v bydd yn moli Duw am ragorfreintiati ei Phrydeinwr ieuangc. Pa gy nifer o famau sydd a'u calonau yn chwyddo a'r adgof j hly1 fryd. Diolch i Dduw, gall fy ngadael os UJ '1 J J.l It.t..t. VLI. .? ??.r oytn ei JUgo uum. wrthyf yn groes i'w ewylhis Gall ddod yn More yn mysg cyfreithwyr, yn Latimer .,n ethwyr, yn Sidney yn mysg gwla(leiddwvr. ac nid raid iddo byth ofui yr ystangcna'r crogbren. Gall syrthio yu ysglyfaeth i gamgyhuddiad ac erledig- aeth grenlawn; ond ni ddyboona hch ei bi-oil mewn daeargelloedd am flyoyddoedd tiraf, ac ni orfodir ef gau yr srteithglrryd" i fod yn dvst vn ei erbyn ei hun. Gall droi allan yn nnnoeth gall droi allan yn 4nnedwydd: ond diolch i Dc1uw, ni chaiff mab i Brydeinwr byth deimlo poonydiad y gorthrymwr vn ei aeiodau, ua nod caethwasiaeth ar ei dalcen 1" Mae'n ddiamhou fod yr boll bethan hyn yn wir, ac y mae yn annichonadwy i galon Prydeinwr lai na tlieimlo yn ddiolchgar o'r herwydd. Ac er fod Uawer o bethau yn ein llywodraeth ag y mae llwyr angenrheidrwydd am eu diwygin, eto nid ocs dim nad eliii- eu symiul ond argyhoeddir bob] yn gyffredinol o r angenrheidrwydd am hyny—ac y mao r moddion tungat hyny yn ein gafael. Gall wn ddefnyddio'r vyasg, a clivfarfodydd cyhoeddus a phob moddion ereill, ac ond i ni ddwyn llais a dy- lanwad y bobl yn gyffredinol i hwyso ar ein llyw- odraethwyr gaflwn cyn hir gltel symud ein prif feichiau. Nid ydym wrth ddatgan ein diolchgar- wch am y rhvddid sydd yn Mrydain heb vstvried fod drygau anferth eisiau eu symud. Xid Senedd yn gynhrycbioliad teg o syniadau'r babl- rnac'1' trethi yn drymacii nag mewn un wlad avail dan haul, a'r trethi hyny yn pwyso yn drymach ar y tlodion y rhai sydd l>vya/ analiuo^ i'w talu nag" ¡ ar y cyfoethogion y rhai sydd f'vvyaf abl i'w talu. Alaemwy o arian yn myned at gynal vr eghvys wladol na holl gyllid lliaws uaawr o wledydd y evf- andir. Os y(lym yn mwynhau rhyddid mwv nag nn wlad arall yr ydym yn gorfod talu yn ddrud iawn am hyny. Mae eisian gan hyny i'n llywod- raeth geisio byw yn gynilach a symud beichiau y wlad. Mae pob gwladgarwr yn ymegnio er mwyn dwyn hyn o amgylch. Mae costau ein hnldio, ein Jlynges, ein llysoedd cyfreithiol ac eglwvsigyn an- ferth. Mae eisiau symud v trethi oddiar ledaeniiid gwybodaeth, ysgaru yr eglwys oddiwrth N- llywod- raeth, gorfcdi y)- csgobion i gynal ell hunain neu gaol eu cynnal gan haelioni gwirfoddol eu cvnull- eidfaoedd, cael cyfraith rad JI:dyn tIawd, mašoach 3sollol rydd, trethiad mwy uniongvrcbol, a lliaws o bethauJereill rhy Rml i'w henwi yn bresenol. Mao eisial1 yr boll beth an hyn, ac y mae'n rhaid i'r wlad eu cael. Y mae llwyddiant dyfodol Prydain yn dibynu ar eu cael, ac nid oes eisiau ond argyhoeddi'r wlad o'r angenrheidrwydd am dau- ynt na fyddaut ynburfuanyn meddiarity bobl. Ond ofer ydyw disgwyl cael syuiudiad y treibi sjdd yn pwyso ar y bobl, a eaael d:.wygia:?au gwladwrirlCtb- ol y m«e'r bobl yn eu dymuno, tra. bo'r Senedd yn ) gyfansoddedig o'i elfenau presenoJ. Yr ydymyn dyweyd ynbwyllog, ordyn benderlynol, nad ydyiv r iStuedd ya ei haelodau prescnol yn gynrhychioliad tejf o syniadnu y bobl. Dylai fod ond nid ydvw. Ni a ymdrechwn wncycl hyn vn analwg yn yr vs- grif bresenol, gan gadw y pethau ereill a cnwasom byd ryw gyfleusdra arall ragllaw. Yn awr ein haeriad ydyw fod gormod o'r elfen benddigaidd yn Nby y Cyffredin i aliu disgwyl un math o welliaut ar ngwedd presenol pethau a fydd yn foddiiol a derbyuio] grm v bobl. Am Dy yr Arglwyddi, cydsyniad yr liwia dy a raid ei gad cyn y gellir pasio dim yn ddeddf, Arglwyddi ac Esgob- ion yn ucig sydd yno. Pa fodd gan hyny y mae yn N'ny y Cyffredin ? Nifer yr aeiodau ydyw 050. Yn mysg y (J.)(j aelod Iiya y mae H Isiarll. Y mae yno liaws mawr o Ieirll. Y mae yuo .3() o Ar- glwyddi. 01 o Faroniaid, 12 o rai Gwir Anrhyd- eddus: 274 o gwbl yn pcrthyn i Arglwvddi a'r Bendeficraeth ac eto dyma Dv y Crflredijj !—(J v- I merer goiwg arall ar gylknsoddiad y Ty. Y mae un o bob pedwar ar ddeg yn Swyvldn^ i'r llrvroj- raeth. Y mac un o bob saith yn S^vj-ddog vn y fvddin. Y mae un o bob naw yn Ddadleuydd cy- fredinol. Y mae un o bob pedwar un ai vu fab, yn frawd, yn ewythr, yn nai, yn wyr, neu yn berth- ynas trwy briodas i'r Arglwyddi fir Hendefigaetb. Nid awn i geisio chwilio yn awr, pabam v mne fel )-- pa l iiiii v niiie l,el, hyn, ond fel hyn y mae. Yn awr a ydyw ynckbyg y gwrandewir cri'r bob! am tra v mal) oymaint o'r elten Bendefigaidd, ArglwyddaiJd, cyfreithiol a milwrnl yn eu Tv hwy eu hnnain? I L wir nud ydyw niedi-, hvawdiedd neu ddyianwad y rhan !wyaf o'r aeiodau hyn yn ddim i'w gvdmarn i eiddo gwyr y Dahl. megis Cohden. Bright, Hume, Wiiliams &c., ond y mae eu pleidlais er hyny yr un mor euoithiol er lddynt ddod oddiwrth eu cwn heia neu oddiwrth fV. vdd yr hapchwareu i'w rostru, ac bob dalu un math osylw i'r rhesvmau o blaid tieti yn erbyn y tries n'a fyddo o flaeu y Ty. ilae fod y mesur yu erbyu "gobaith cn helw hwv" yn llawn ddigon o ressvm riros bleid- leisio yn ei ernvn. Pa obaith sydd y bydd cynyg- iad am gael gostyngiad yn y fvddin a'r ilyngcs yn caei ei basio tra mae cynifer o swyddogiou milwrol yn y Ty, a chynifer o bendeligion yn dymuno cael swvddau anrhydeddus i'w moibion ieuengaf? A ydywyn debyg y ceir diwygiad trwyadl yn ngyfan- soddiad lliaws o'r evfreithiau, moddion rhatach i drosglwyddo tir, a phethau ereill eyffe,yl.), pan y mae yr elw odtiiwrth yr hwn y mae go.'ud y cy- freithwyr ami sydd yn y Ty mewn perygl ? Tra T mac dynohaeth yn meddu ei theimla lau llygrcd, ig presenol oi'er fvddai disgwyl y lath both. Y mae'r boil bendeflgion, swyddogiou milwrol, a chyfreithwyr yn rhwym o fod yn awyudus i gadw petliau,/t'^ y maent mewn gwlad ac eglwvs, rhng peryglu eu esmwythvd hwy. Mae'n rhaid gan hynv chwalu 'r Ty. Pthaid cad gwir gvnhrvchiol- WVI: v bobl, aelodan yn cynrhycbioli teimladau a eyniadau mwyafrif v deiliaid, y rhai sydd yn tretlii. Yr ydym yn byderu y bydd y rhai hyny o'n darllenwyr sydd yn meddu bawl i bleidieisfo yn rewisiad aelod Sencddol yn cadw hyn yn eu or yn yr etholiad nesaf. Mae'n llawn oryd i Gymru Ymneillduol feddwl am ryw rai i'w cyn. hrychioli yn ile eglwyswyr.

MR. HUME. A.S., AUG YFYXGDER YR AJUETHWYR. Yn n?byfarfod Cyaidcithas Cvnorthwy Amaetli- -yad,)i y Sir,,c.tt:, Deheu,)l ,I N("rwich, ycbvdig ainser yr. ol, darllenwjd y llytnyr canlynol oddiwrth vr aelod anrhydeddus dros Montrose, gan ysgrifenvdd v Gvrndeitiias:- SYl\Ce's yr hyfrydwch o dderbvn eich Ilythyr, ac yr ydwvf yn ddiolchgar i chwi am dano,yr hyn syd,i yn dangoa symudiau yn mysg y rhai hyny sydd liv (I yn hyn wedi setyll o'r naili du, a gadael i'r boneddwyr sydd yn feisuadocdd tir gario allan eu cytundrefn eu hunain o fanteision dosparthiad- ol, erfoddedclfzl, a niestirati y gyfuudrefn bono wedi bod yn feichiau trymion, ac yn niwed mawr i'r wlad yn gyftVedinol. Y mae'r Senedd wedi Lad VII ng-ho;tf y "ganfif dJiweddaf. yn gyfarfad o diriedd- ianwyr; ac y mae y beichiau y mae yr nmaethwyr Prydeinig yn gystal a dospeirtli eraill yu eu dwyn yn bresenol, wedi cael eu gosod ar y genedl gan y Senedd feistrtirol. Yr unig ffordd i symud beichiau yr araaetb- wyr yn gystal a dosbeirtb creiii, ydyw trwy wncyd v Senedd yu gvnrycbioliad teg o ddymnniadau ac ftnghenion y wlad yu gyffredinol; ac os amcan Cymdeithas Gynorthwy Amaethyddol y Siroedc1! Deheuol, ydyw cael cytiawnder i bob dosparth o'r bobl, dylai cyhoeddiad y Gymdeithas fod jn eglur a dealladwy i'r holl wlad. Os ydych vn disgwyl cael gwaredigaeth o'ch dvryswch presenol trwy ad- sefydll1 ditlyndoll ar gynyrchion amaethyddol, yr wv i yn bur byderus y U'aelwch ynyr amcan hwnw, fel yr ydych yn haeddu. Os ydych yn dyrruno cael gwaredigaeth oddiwrth y beichiau sydd yu pwyso ar y wlad yn gyfnedino), rhaid i chwi ed- rych at gyfansoddiad y Senedd, He yn unig y mae cyuorthwy i'w gad: a dylai'r Gymdeithas fel dyn- ion dirodres fyued at wraidd y drwg-scf cael di- wygiad seneddol. Os gall profiad dougain mlynedd mewn gweithrediadau ymarferol gwladwriaethol ddylanwadu ar weithrediadau y Gymdeithas Gy'n- orthwy Amaethyddol v Siroedd Deheuol yn eu hymgeisiadau i gael cyuorthwy yn eucyflwr cyfyng presenol, yr wyt yn dywcyd wrtbynt mai yr unig foddion a allant fabwysiadu er cyrbaedd yr amcan hwnw, ydyw gwneyd Ty y Cy" ffredin yn gynnch- ioliad teg o'r bobl, ac nid o'r bendefigaetti J'ei yu bresenol. Rhaid o hyn allan osod y masnachwyr, yr amaethvvyr, a'r gweithwyr, o dan yr un cyf- reitbiau a'r un cylym-gais; a dylai yr boll ddosbeirth hynv o hyn allan ymuno yn eu hym- drechion i ddwyn o amgylch y cyfnewidiadau hyny a sicrhant iywodraeth rad a da. Puham gan hyny, y gwrthodech ymuno gyda'r cyfaifod a gy n- baliwyd yn .Manchester, ar y tfydd o'r mis hwn, os ydycb mewn gwirionedd yn dymuno cynortbwvo'r wlad yn gyffredinol? A ydych yn o wroldeb inoesol i ddyweyd wrth feddianwvr. tir en bod wecii elci) dwvii i'ch dyryswch piesenol—a'ch bod wedi penderfynu taflu manteisiou dospaith ymaith, ac nnuno gyda'r bobi i gael cyuorthwy cyifredinol? Yr wyf bob amser wedi pleidleisio dros symud y dreth ar frag. Yr wyf deirgwaith wedi dwyn rheithsgrifau i mewn i adolygn golygiaeth y trethi Sirol. Yr wyf mown cant o fiyrdd wedi ceisio cael cynildeb a chwtogiad ond yr amcethwyr a'r tir- f'Hddianwvr vn fl' c)ed('tviit fv M?wrthw.u- ebwyr, ac yu gynorthwywyr gwastmti' A ydyw yn bosibi y gall Cymdeithas Cynortlnvy Araaethol fod mor ddall a disgwyl symudiad trethi gan Sentdd sydd yn caniatau i'l^.OwO yn y dwydd- yu o'r trethi cyhoedllus i gcfnder y Frcllines-¡Ú cefnder hwnw yn meddu eiddo personol ii dal dirprwyaeth milwrol uebel, ac heb erioed gvf- lawni un weithred a allai eniil i'r cvfryw un gymer- adwyaeth y cyhoodd? Yn nghorffy misdiweddaf, bu oOOoddevcbafiadau yny fvddin oucbgadbeniaid, tnilwriaid a chadbeniaid, tra. y mae genvch eisoes fwy o bob un o'r dospeirth hyn, nag a ellir eu defn- yddio; ac y mae y gost yclnvanegol hou yn cael ei gosod ar y wlad mewn adeg pan mae ii,000,000 yn cael ei wario yn flvnyddol yn hanertal ac "yn wobrdal i filwyr-SWlll ag oedd yn 1702 broil vu ddigon i dalu am y fyddin, y llynges, a'r cytlegrau. j A ellwch chwi betrnso amdd'ifl'yn dylauwad poblogaidd yn y Senedd pan ddywcdaf wrthycb fod y pryd hwn, pan y mae piisiau cvnvrch amaeth- yddol bron \r un tath ag yn I-o")2, fod trethi y deyrnas ag oedd vn It) o fiiiynau yn 17U2 yn awr yn 58 o fiiiynau. Pa ryfedd ydyw eich bod yn teimlo baich eich trethi, pan y mae eich meistri tir wedi dwyn sefvll- fa drethol y wlad i'r tath gyfwng; ac onid oes genych chwi ddigon o wroldeb i ddod yn mlaec, r. chyboed'jli eich harnddiffyuiad o ddiwygiad, er mwyn rhoi tpr.'yn ar y fatb weithrediadau. Bydded i'ch cymdeithas gymeryd i fynu ag ° achos y Diwygwyr Seneddol, a tbrwy hyny fyneci at wraidd y drwg, sef elw dosparthiadol pendefigaeth y wind. Y mac r glllln hwnw wedi bod ganddynt,' ac y maent wedi ei ddefnyddio er eu lies eu bun ain. Bydded i Dy y Cyffredin gael ei rldiwygio mewn gwirionedd. Helaether yr etholfraiut, fel y gallo pob trethdalvvr a fti mewn lie am ddeuddeng mis, gael ei restru fel ethclwr. Mynwch nodded y tug-el i bob etbolwr, fel y catier llwgrwobrwyaeth hyd y bo modd allan o bob etholiad, Gwneler cyiartaled^ d v cynrychiolwr a'r etholwyr vn fwy cywir, ac na oildcfer :200 o etholwyr i ddantbn dau aelod i'r Senedd, i feddu cymaint o ddylanwad vn yr holl bethau a ddelo dan sylw yno, a dau aelod y tower Hamlets gyda 20,000 neu ;i0,000 o ethol- wyr. Det'uyddier rbyw foddion i atal y fatb weith redoedd a'r rhai a gymerasant le yn St Albans, a 50 o gyfansoddiadau llai, ac na oddefer i aeiodau gael gallu am fwy na thair blynedd, oblegid v mae profiad wedi ein dysgu fod euswyddogaeth b'ir, yu peri iddynt anghafio cu cyf¡¡lJsoJdwyr, a'u bod yu gofalll am eu lies eu hunain. Yn fyr, bydded i i amaethwyr y wlad hon ddod allan yn wrol a gonest i fynu eu cyl'ran yu nghynrychioliad Tv y Csdre i iu: ac 1na, nc md cJn hyny, y gjlaut ddisgwyl 1-wai-ed 'gaett, odd ?eichia.'? presenol. Yr ydych yn gofyu i mi tod yn bresenol yn y cymrmu vn Norwich, ond gan na clianiata fy iechyd, inti erwyf y byddweh gystal a darllcn y "I ii -tii-r hwn, feI swm yr hyn a ddywedaswu pe buaswn medi dyfod i'r cyfarfod. Ydwyf, Syr, eich hnfudd wasanaethwr, JOSEPH HUME. I

LLOEGR AC AMERICA, A GORMESIAETH. Er ys ycbydig o wythnosau yn 01, rhoddodd prif fasnachwyr a boneddwvr Manchester giniaw I cyhoeddus, i' r Anrhydeddus U. J. Walker, yr hwn a fu am lawv-r o flvnyddau yn ysgrifenydd Trvsor- fa W ashingten, ac yn un o bleidwyr boreuaf mas- nach rydd yn yr Unol Daleithiau. Mr. Bazley, Idvwydd y Cyngor Mnsnaehol oedd yn y g.idair. Yr oedd yn bresenol Mr. Walker, Mr. Cobdeu A.S y Gwir Anrhydeddus T. Milnpr Gibsou, A S' Mr' Bright, A.S., Mr. Brotherton, A.S., &c., &c. Mr Webster (yr hwn meddir sydd yn bur debyg o gael ei e-Lliol yil Llywydd Gweriniaeth yr U. no] i inn .M-n hi»-,i ct,» o,v, r„uCs y cyfandir, a gallu dylanwadol ac unedig Lloegr ac America, or ei liuiaru addywedai reI v caulyu;- "Oddiwrth gyhoeddiad o dan law fy nghydwlad- wr anrh ydeJdus llichard Busb, yr hwn a fu yn y swycld o Brit' Weinidog v Cyngor Americanaidd, a chenad i Ffraingc a Lloegr, yr wyf yn deall fod cyngrair wedi cael ei gynyg gan Canning, a'i gy meradwyo, er DatI yn fturfiol, gan yr L'nol Daleith- iau, vn mha un vi, oetll Prydain Eawrac America yn ymuno i ddatgan i'r byd os byddai i'r Cyngrair Sanctaidd gynyg adgaethiwo v trefedignethau Ys- paonaidd. Americanaidd, y gwnai lloegr ac America ymyryd, Rhoddodd cyhoeddiad y pen- derfyniad hwo o eiddo Lloegr ac America, nid yn uni ataliud ar y gytlafan, ond mwy n!t hyny, t'eï ataliodd heb ryfel. Yr wyt yn credu y fynyd hon, pe cyhoeddai Lloegr ac America i'r galluoedd gor- mesol ar y cyfandir, fod yn rhaid iddynt gadw at athrawiaet'n anghyfryngiad (nonintervention) fod vn rhaid i bob cenedl gael yr bawl o farnu drosti ei hunan, ac i ddewis y cyfryw setydliadau ag a wtlo yu ddn-pc byddai i Loegr ac America wneyd y cyfryw ddatganiad, yr arafai eu camrau (uchel Yr wyt' yn credu y caffai yr nn iraith yn hollol yn 1851, ac a gafodd yn 1820. Pam na ddylai? A ydyw Lloegr yn llai galluog yn 1851 nag ydocdd yn 1820 ? A ydyw fy ngwlad o'r hon uidymffrostiaf raewu iaith falcbaidd, ond bydenryf y caniateir i mi ofyn, a ydyw fy ngwlad i yn llai galluog yn r 1851 uag ydoedd yn 1820? (ci" vweh, clywcb) Y pryd hyny, rhoddes cyhoedd- f iadnneth o egwyddor utalfa ar gamran y gormes- wvr. Nid af i aros ar y macer hwn, ond fy nyled swydd vdnv dyweyd un gair. Yr wyf yn credn foneddwvr, fod y digwyddiadan a gymerBsant 1e J n ddiwoddar yn Ffraingc o bwys (iii-tawr i Loegr, i'r Unol Daleithiau, ac i'r byd. Mae'n wir, fonedd- wvr, fod gormes wedi goi-phwysani dymiior,ruac'il wu- v gail y dyn hwnw, yr hwn sydd wedi uno yn ei nodweddiad y bradwr, y gwrthrylelwr, (clywcb, clywcb) a'r trawshonwr wihvro], ftthrtl atn fynyd ar rvdoid Ffraingc. Ond fbncddwyr, yr wyf yn gofvn ewestiwn pwysig i S"eson-os llwyddit, pwy a arn ben a na fydd llywodraeth wedi ei sefydlu gan fvddin Louis -al)oleoi) -eii ei se!L'N dtli er mwyn dyn, yr bnl y mae ei ddwylaw yu -ocb ,ail bvwyd ei gvdwladwyr o bob oedran, lhyw a setyH- "a-r,n. fydd llywodraeth wedi ei syllannu fel hyn ynoimesiaeth milwrol-ac y bydll Louis Napoleon yn offeryn yn Haw y Czar i'w drill a'i droi fel y uiyuo? (clvwcb) Ac, foneddwvr, a ydyw lies Lloegr yn goi'yn fod gormesiaeth milwrul arall ar Gyfandir Ewrop, ac yn union ar ei chytbuiau ? A oes rhyw lantais i ddeilliaw i Loegr, i Lywodraeth Gyfansoddiadol Lloegr, lod holl Gyfandir Ewrop yn cael ei gorcluiddio gan lywodraethau hollol groeg i'r eiddo ei lititi ? Ai manteisiol iddi fvddni na f.ddai dros yr holl Gyfandir un liywouraeth ond v rhai fvddo'n seiliedig ar fvddinoedd a mil- A bar hyny i'w masnach gynyddu? A bar hyny iddi hi fod yu fwy dyogel rhag ymosodifidau galluoedd gormesol? A t'ydd Lloegr yn fAv dyogel pan na fydd dim ond iIywodraMthau 'yur mescl ar ei chvlliniau, a thros holl Gyfandir Ew rop? ,Nid "')'f IUD gisio tynu'r Ilen sd.d yu gor cbuddio'r dyfodol. Fy ofn vdyw—oiibgid nid wyf ar un cytrif yn dymuno gweled y frttii guniyniadau —y bydd Lloegr yn cael yrnosod arni gan ormes- iaeth milwrol Ewrop (ch wel:), Foneddwyr, y mae y gormesiaeth yma yn Ffraj.'igc, gan ei bod wedi ei ehreu gnu y fyddin, yn rliwyrn 0 fod yn ormes- iaeth ymladdgar. libaid i'r LmcIiu i gwaith. Nid i ymlndd yn erbyn gormesiaeth Ewrop. Mae y weithred bon wedi ei chymeradwyo eisoes gan allu gormesol Awstria, ac nid oes un ami euaeth genyf y cewch ei bod yn cael ei chymeradwyo gan y Cztlr Rwsiaidd, a chan holl ormeswyr Cvfandir Ewrop, Ac os ydyw byddin ymherodrol Flrninc i gael gwaith, oni ullwn edrvch yu ol at hanesydd iaeth ? Yn 1801 bu. cyflWan cyffelyb, pryd y dymchwelwyd ey 1'ansod;fiarf'Ffra;ng<: gau Napo- leon Bonaparte, ac y sefydlwyd Llywodraeth Ym. herodrol yn Ffrainc, fel yr wyf yn ere du y bydd yn bur f" an eto, pan fydd y grerchud(I tryloew yn cael ei d\nu ymaith. Yr hyn a ddilynodd ar sefydliad gallu ymherodrol a milwrol yn Ffrainc yn 1804, oni all ddilyu yn 1851 ? Yn awr fonedd- wvr, yr w)f yn hyderu na chymer y digwyddiadan hyn le yr wyf yn byderu v cawn beddwch bedd- wch a Lloegr—iicddwch os bydd modd a'r boll hil ddynol (cymeradwyaeth). Nidoesun rhyddfasnacb- wr goriest a all fod yn amgen nag yn gvfuill liedd wch (uymeradwyaeth). Ural yr wyf yn dyweyd byn, nad ydyw yn fanteisiol i Loegr i ymuno a gormeswyr Cyfandir Ewrop (clywch). Ac yr wyf yn dywedyd yn mhellach, os ar ei gwaith yn gomedd gwueuthur hyny, \vymo3odir ami gan y galluoedd gormesol hyny—os wrth amddiftyn ei Llywodraeth Gy fansoddiadol ei hun, ei phrawf trwv reithwyr, ei rhyddid i siarad ac i argrntfu (cytner- adwyaeth), y bydd yn gofyu cymhorth oddiwrtb- ym ni, yr wyfyn siarad yr hyn a wu ydyw teimlad ti n fry do 1 fy ngwlad, claw yr boll boblogaeth Amer- icanaidd, yn nghyd a r llywodraeth, fel un gwr i I I I I yfiijli(i(i y 6'?'cla os ?,yd(i-.a-tigenrlie'd nvydd (uchel gymeradvvyaethj, Foneddvvyr, vr wyf yn cyflvvyno ty niolchgai wch i chwi am y m"dd y derhYDiasoeh fy sylwad;m, ac \r wyf yn dymuno cynygy llwngcJestj'u c,wlynol: Uwyddiuvt i dref,dd Manchester a Saltord, a masnach rydd dros y byd." Mr. Cobdeu wrth gynyg icchyd da yjÇadciryùd, a ddvwedai nad oes u-.mulo nn nfn ynVos^d.ind ar Loegi, ocldi%vrtli lywodraetbau gormesoi gyfandir i—ond ei fod yn ofui cynydd masnac h va-'morwr- iaeth America yn fwy. Ond bydded i'r dojyy wlad gydy untrdciiu tun v tiaenoriuotli, a gynyddant fwyaf na chadwant sefydliadan! digyn yrclJ, gan dreulio eu hadnoddau trwv gn>iw Huaws mawr o ddyuion mewn seguryd ac' afradlicedd (eyinei ad\vvtetti).

DARLITH AR Y TA1 !i GORUCHWYL- JALTH." Nos Wener Rh»g. 17, 1?1, traddodwvd jdarlitb rr.gosol gan y Parch. John Hughes, yngiiapcl y Trefnyddion Caiflnaidd, Bedford Street, :ydt-et hon, ar y Tair Goruchwyhaath." Sylwodd fod y gair Goruchwyliuetb" yn. air pur gyl'frediifyn ein mysg. Souir am yr hen oruehwybaeth, a'r oruch- wyhucth newydd. Soma Paul am otuchwyiiapth gras Duw&c. Sylwodd fod y gair yn c?i ei arfervd i osod allan y gwahanol dduiliau a'r trefniadau trwy y rhai y dygir ymiaen acbos Dmv yngwahanoi oesoedd y byd. Nid yr un wedd oedd ar grefydd 0 dan yr Hen Dcstameut, ag sydd ami o clan y iNewydd. Nid ydys trwy hyny yn dvwodvd fod egwyddorion a sylfaeni crefydd vn wahanol y 1 ia t'i l oes riia1,1 or 3, )lull. naiil oes rliagor y Hall. Ni all gwirionedd hyth newid. Beth bynag sydd wirionedd yn y lJaill oes le fydd felly mewn oes arall, Mae cgwvddorion cyfiawuder, sancteiddrwytld a pburdeb yr un trwy bob oes, ac mae sylfaeu lachawdwnaeth pechadur- iaid yr un o dan bob gorucbwyliaeth ac yngwahan- ol oesal, y byd. Ond er hyny mae v goruchwvl- iaethau wedi amrywio Gallai eich bod yn barod 1 ofyn erbyn hyn, "Beth gan hyny allai gornch- wyliaethau fod ? Am a wn i nad dyma vw yn yr ystyr yr ydym ni yn siarad am dano, y S'urfa roes Duw ar ei achos ymhlith dynion yngwahanoi oes- oedd y byd ;-y wisg a roes am dano. Nid yw e ddirn wedi gwisgo egwyddorion crefydd yn wastad yr un fatu. Jd ae yr egwyddorion eu hunain yr un futh, and uid eu gwisg. Hhcnir y fhnflau a roes Dmr ar ei achos yn y hyd hyd yn bresenol i dair gorucbwyliaeth 1. Yr oiucbwy liaetn Batriarcliaidd Gelwir hi felly am ei hyuuldiried gan mwyaf i benau teuluoedd. Uyna ystyr y gair Patriarch, pen tculu. Cyrhacdda vr oruchwyliaeth liorl o godwm dyn hyd amser Toscs. Ceil' yr banos am dani yn llyfr Genesis p I'iUilai y gallech fod wedi darllen y llyfr hwnw luwer gwaith, heb feddwl fod rhy"w lawero amser wedi myued lieibio o'i ddecbreu i'w ddiwodd, ond hwyraeh y syna rhywrai pan y dvwedir ei fod yn cynwys hanesyddiaeth am 2500, o flynvddoedd. 2 Yr orucbwyliaeth Lcfiaidd gelwir hi felly oblegyd mai meibion LeB oedd ei sw?ddwy!- pen, ndoL Gdwir hi hefyd yn on¡Chwy]j,lcth s?'c?or)- ?1—yn ohtch?ynaeth j\!cscs,—? o:ut.h-?)i!if,th S —Kwd' trJ%.U yt Hen Destament 1I()IJtamod. Yr oivebnylinct j Gristiouogol. Y dr] yr orucbwyliaeth Lefiaidd yn cyrbaedd o ddyddiau Moses hyd farwolaeth Crist, neu hyd dywailtind yrysbryd ddydd y Pentecost, ac uid oedd wedi llwyr ddiflanu o ran yr ymarferiad hvd ddiny" str y deml a gwasgariad y genedl hnidewig. Mae emtionogaeth yn ni-os hyel hcddyw. Hon yw gorucbwyliaeth cyfiawuder yr amseroedd," io berv hyd ddiwedd y byd. ïUIl aeth y darlithydd Parcbedig yrrlaen i wneuthur sylwadau numylach, aryr oruchwvliaetb Batriarchaidd. Dywedodd na,l c)cs geii, ni '.)Anes ond am ychydig- o Batriarchiaid. Yr oedd Adda yn un, wedi ei ndleru aÏ adnewyddu gan ras DulY, yr oedd crefydd yn fyw yn ei deulu. Fe gafodd cr.d'ydd ddyrnod trwm trwy laddiad Abel a °«wrth- giliad Cain. Yr oedd v ddau frawd wedi eumarni ar yr un aelwyd—eu dysgu yn yr un egwyddorion —a'u dwyn i fyny gy(hr un defodau, ond y mae | un yn cael ei ladd ar Uall yn jwvtljg^ lH:fvÙ ) I) f' < ü.tJ'\T u hwn y decbreuwyd galwar' 'VL.vU 0 '.J v enw yr Arglvvydd neu fel y darllen rhai y geir- iau y dechremvyd "ymgvfenwi ar enw yr Ar- glvvydd." Hwyrach mai dyua y pryd y dechren- odd dynion ymgynull at eu gilydd i addoli—neu pryd y gwelwyd angenrheidrwydd i feibion Duw, ymgorpbori megis eglwys broifesedig o hyny allan I byd ddyddiau Job, neu alwa(i Abraham, gehvid y duwioli.on yn "Feibiuu Duw," a hiliogaeth Cain, yu Fcibion dynion. Mne Noa fel yn cysylltu vr hen fyd rÙ newydd a'u gilydd. Yr oedd iJygredig. aeth wedi cyrbaedd i unhder mawr yn ei amsor ef sef ymhen 10 neu 17 cant ar ol codwru dyn. Dywed rhai fod trtgolion y bvu yn ami iawn y pryd hyn, modd bynag yr Gedrl drygioni dyn yn awl »r y ddaear," Wedi hyny nuic crefydd yn cael ei dwyn ymiaen mewn "teuiu cretyddol, ac o dan fanteision newyddion. Yr oedd teulu Noa wedi gweled dinystr y hvd i gvd a dwi'r dylif, a rhaid fod y trychineb ofumLvy hvrnw wedi gwuey d argraff ddwfu ar eu meddvliaii. Kr hyny, nid hir fu dyn heb vtnlygru drnchrfn ymhen tua phedwar can' m'yrtedd, nid oes genvm banes am neb duwjol o dan yr boll ncfoedd hyd y pryd y galwyd Abraham. Nid oe-dd defodau cre- fydd ond ycbydig y pryd hwn. Yr oedd deddf uatur mae yn ddiau yn rbeol eu bywyd. Yr oedd y Duw Mawr liefyd yn rhoddi amlygiadau o hono el bun iddynt o bryd i bryd—pa fodd uis gwyddom, gal'iai mai trwy weledigaethau neu freuddwydian, iieti gallai yr Ail Berson yn vr ymddangos iddynt ar wedd ddyr-ol. Diau i Adda gael amlygiadau felly, er na souir ond am yr add- ewid o had v wraig," ac nid wrtho crv dvwedwyd hyny, ond wvfh y o«rpij, Yr oedd Kmrch yn rliodio gyda Duw- y cyfood hwn, trwy ffydd. Yr oedd yn anmhosibl iddo fod yn foddianol ar ffydd, oddieithr fod Duw yn nmlygu ei feddwl iddo Jet sail ffydd Yr oedd crefydd y pryd hyn wedi ei gosorl yu y teulu. Y teulu oedd ei churtref. Nidooddyrnn swyddog neilldueiiig wedi ei apwyntio, ond y pen teulu. Efe oedd y propbwyd i ddysgu, y breuin i lywotb'aethu, a']- i Oif'l'ylr)Ll ac i wctidio dros ei deulu. Yr oedd yn fatii o vuaJ, a chanddo hawl ar feddianau ei b'diogaetli i TYNV a bawl ar eu bywyd o dan ryw amgvlehiadau. Mae eicrwvdd eu bod yn cadw y Sabboth ac yn aberthu, uc yn mhen rhyw gymaint o amser, yn enwaedu, cyn dr;.edd N-r orii(,-Ii \i, Ila(: t'li. Ycbydig mac yn wir sydd o son am gadw y Sabboth yu Genesis. Dywedir i Dduw orphwys ei hunau. ar y dydd hwnw, a darfod iddo ei apwyntio yn ddvdd neill- dnedig. 1'0 11a hnasai ond hyny, profit fod pawb ordd yn ei ofni efyn ei gadw \n sanctaidd. Nid 003 genym banes i Dduw sefydlu yr aborthau. Mae hanes yr aberthau yn wahanol i hanes y genym banes gosodiad y Sabhoth, ond nid oes dim hancs am ei gadwraeth. Nid oes genym banes am osoctiod yr aberthau, end mae genym banes am yr arferiad o honynt. Mae'r naill yn profi y Hall. Os cawd banes fod duwiol ion yn aberthu, a Dtlw yn gwenu ar hyny, galtwn benderfynu i Dduw ordeinio hyny. O'r ocbr arall, os ydyw Duxv wedi apwyntio rlmvbetb i tod, gall- wn beriderfynu fod pawb sydci yn ei Oi",Ii vii -alw tit hyny. Yr ydym yn penderfynu gan hyny fod y fatri- archiai i yn cadw y Sabboth, oblegyd fod Duw wedi ei ordeinio. Ar yr y iym yn penderfynu hefyd i Dduw selydlu yr abenhau, oblegyd fod y Pairia'chiaid yn aberthu. Yna nododd amrvw o amgylciuadau hynod cvsylltedig a'r ot'ucbwy bneth bono, megis troi Adda o Baradwys; gwaitii Duw yn rhoddi ei wyneb i AttfiM'ionrwnt—syt'?udiad j Efiocb. Fe ddangoowyd trwy farwolaeth Abel > farwolaeth yr hil ddynol. Dyma'r eyntaf a fu farw. Cyntafanedig marwolaeth, a chyntafanedig y nef- oedd befyd. Symudiad Enoch drachefn a brofa anfarvvoldeb tu draw i angeu. Sylwai iddo gael rhybudd yn mlaen Haw gan Dduw, ac iddo hys- bysu ei gyduabod am yr hyn oedd ar gymeryd lie. Gafodd ei gorff fyned yno yngystlll a'i ennid, trwy hyny profid adgyfodiad y corff. Nid oes i ni edrycb ar Enoch yu y byd lIrull yu eithriad i'r holl saint, and gwystl y caiff yr holl saint eu cyrrfi hwythau Amgy lchiad hynod arall oedd y dwfr dylif a gwaith Dnw yn myned i gyfamod a Noah. Yr oedd yn ddigon naturiol iddynt ar ol djfod o'r arch, ryw godi cwestiynau a dweyd, Nid oes ond 8 o honom, maer boll fyd o'n blaen, beth a wnawn, a ydyw o ryw ddyben planu gwinllanocdd, trin y ddacar, &c. ? o ran dim oedd eto wedi ei ddatguddio, nid oedd ganddynt un sail i feddwl na buasai dylif uiachefn, ond mae y Duw Mawr yn myned1 i gyfamod a hwy, ac yu dweJd, Pryd liali a medi ni phaid mwy. Amgylchiad hynod arail oodd gwasgar/a Babel, gafwad Abraham, befy cuiad yr enwaediad, &c., ond byddai yr adrodd lad yn l'hy iaith pe byddai i ni gaulyn y darlith- ydd. Dybenodd heb gyffwrdd a'r ddwy orucbwyl- iaeth eraill, gan addaw traetha artiynt pan geid cyfleustra. CYJIRO. = n. w »I »

ERLEDIGAKTHAU CREULON YiN" MADAGASCAR. E fall ai nad oes end ycbydig yn gwybod am yr erledigaeth ofnadwy sydd yn awr yn cael ei gario yn IIllaen yn ynys Madagascar. trwy offcnnol oliaeth cenadon Cymdeithas Genadol Llundnin, gyda ff'afr brenin blaenorol, gwreiddiodd y Grefydd Grist'nogol yn ddw-fn yn meddyliau y trigolion iie. er fo,,l y el-ist'llo.-ioli bi,ol]orol Nil eti' herlid a'u poenydio yn v modd mwyaf barbaraidd gan y Frenines ddallbleidiol bresenol, eto y mae v <nvrol- deb ar dyoddefgarsveh a'r ymlyniad wrtb en heg- wyddorion a ddangosasant, wedi bod yn destvn syndod ac cdmygedd pawb sydd wedi tain sylw i'w nanes, Yn y ^Missionary Magazine am v mis di- weddaf ceir banes gyflawn o'r erledigaetbau creu- lawn iiyn. Y mae'r banes yn gynwysedigo ddeth oliadau allan o ddyildlyfr un o r brodorion ac y maent wedi eu cyfieithu Ú iaith Soisnig gau un o'r cenliadon mwyuf parchus. Ymddengys fod v treuhines eilunaddolgar hon wedi gwneyd v peii- derfyniad mwyaf diysgog i ddadwrciddio'r grefvud newydd. Y mac tJllwd a chyfoetbog, caeth a i-hydd, swyddogion y fyddin a thywvsogion b-ronin- ol fel eu gilydd, yn wrtbddrychau alifoddlonnvvdd y frenbines ac yn syrthio yn ysglyfaeth i'w cbyn- duaread. Eto, er hyn oil, y muer grefydd waliur- udedig yn ymledu. Nid oes dim perygl y bydd Ci.stuogaeth yn cael ei dadwreiddio. Fel yr vd oedd yn nyddiau Rhufain Baganaidd felly y mae yn hanesiaetb piesenoi Mudagasarar: am bob CiisLion a leithyrir, mae n debyg fud dal1 o bag8n, lttid yn cael Oil gwneyd yn Gristionogion oherwvdd y gwrobieb moesol a arddangosir gan y Cristion dyoddefgar. Ond nid oes dim llai o rwymau ar- nom i gydynKiCttnIoynugofid miloeddyrhai sydd yn colii eu heiddo, eu gvvragedd a'u plant yu cael en gwerthu yn goethion, io ell bywydau yn syrtbio yn ysgly faeth i greulondeb oaganaidd. Yn ymdor- iad dnveddaf yr erledigaeth'hirfaith hon y mae pedwar o berson a u wedi cael eu Jiosgi yn fyw pedwar ar ddeg wedi eu taflu oddiar glogwyn uchel au dryllio yn ddarnau: gant a dau ar bvmthe' wedi oil condemnio i weithio mewn cadwynau tra uyddant byw; ugain o bersonau wedi eu fliangallu yu greulawn heblaw 1,748 o bersonau wedi eu dinvyo yn dost, wedi eu eaetliiwo, an gorfodi un ai i adbrynu eu rhyddid, neu gael eu hamddiladu oddiwrth eu gwragedd a'u teuluoedd. Y mae gwyr urddasol wedi oil diraddio, a'u gorfodi i .rario cerryg am ddenddeng mis i adeiludu tai, ac fel hyn y mae crculondeb a chynddaredd yrun wruig eilunaddolgar hon wedi tailu ynys fawr a ffrwytil. lawu i druem a gwae.

YMNODDWTIi GWLADWRIAETHOL. Dywedir i ni gau bapyr Awstriaidd fod vstryw gv\ ladwiiftothol diweddar Louis Najioleon wedi sv mud ymaith y prif rwystr oddiar flordd cwblhad am- camon y galluoedd mwyMn ddifodi rhyddid allan 0 1',Ob ii- gyltii(i r Ewrob. ??e'u ddiau fod Hvgaidy llysoedd gortbrymol ar Belgium, { Switzerland a i'ieumont, gyda'r uwriadi (Jdychvyuu y gwledydd hyny i ynio-tw?j ïw he\vyli?.s )?.v\- neu ynteu os vn aahybiy?yd. i'w darostwu« tnvy deddyL Yrun amser ag y??.i,.yrt,?h?j.d hwn, ymddengys bygytbiadau 0 ddiaieddarLoe.? am rot llochos i ymnoddwyr H?i&dwnaetho). ac ymddengys fod Rwsia, Awstrm a pht-?si? wedi ymmJO i W, eyd aclnv* niad vn Ndr. inner, Prydain ar yr achos X mac u ddiatuneu tra°t;'o r trueiniaid hyny sydd yn cael eu hymlul o'u-gwla I gai-i cii llywodraethwyr gormesol yn cael iloches yn Lloegr, ac yu cael mwynhau breu tiau deiliaid Prydain, mts gall Llysoedd gortbrymol Ewrob fod yn sici- o'u buddugoliaetb ar ryddid. Nid ydys yn tybied y bydd' ein llywodraeth ni yn ymostwng mewncanlyniad i unrhyw fygythiad 0 eiddo gormeswyr Ewrob, na mor avary" ddns bvnu" y byddo i ddal i fyiili gyfeihganveh a liwynt; ac nid ydym ychwaith yu tybied fod y galluoedd Go.Ic(ldol vii ymddiried cymaint yn eu gullii ag i dybedd y gallant orfodi LJoegr i gydsynio a'u cais Trwy ystryw y ceisiant, raae'n ddiambeu, gyrho.edd eu barncanion. Ynanfiodus gall ormcsiaeth fod yn siwr o gydymdeimlad cryf yn mysg dosbeirtb uchaf cymdeithas yn it oil mor in odd ion a chyileusderau y cvfrvw rai i ddylanwadu ar y Senedd. Y inae'n bryd gan hyny i bobl y wIadhon tod ar eu gwvliadwriaeth yn erbyn yr ystrywiau airgelaidd a osodir av droed cyn hir i amddiladu r ymnoddwyr gwladwriaeth- ol n gawsant acblesfa yn Mhrydam a bawliau lletygarwch, aa i'w hamgylchu a rhwydwaith dir- geiaidd o (espionage)■ Nidoesdim gen- ym i ofui oddiwrth fygy thion Hell yngyngrbeiriadau galluoedd tramor yu eiii herbyn, a gwyddant hwythau hyny yn burion. Yr ydym i olni mwy oddiwrth ddylanwad dirgelaidd ac ystrywgar llys- oedd gormesol ar Weiniclogiou sigledig yn gweithio trwy gyfrwng eu ccnbadon. Nid oes berygl, tv bygem i ni ddod yn gcidwaid carchar y rhai hyny sydd wedi ymolyu am locbes ar ein glanau llety- gar. Bydded i ni gau hyny gymeryd gofal na fyddo i n llywodraeth ni mewn efhsith gyffawrii v swydu bono, trwy lesurau dirgelaidd, i gynyngu eu rhyduid.—Nonconformist.

Y (iWYDDEioD YN y A'ntion: new yddyr Gwyddelig, r.fa gartv na wnaifl" 1802tyniud rhwd bidogau a pbigweircli yr Iwerddon. Meddni, "Y mae Ffrainc ar dan; y mae Germani yn ytugvn- i llwyn; y mae Itali yn ytntrawdoli; y mae iLmgari j yn ymgaloiiogi; y mae Eioeer vn ymwerino; y mae | America yn ymrwymo i gvooubwyo'r ceneulotdd !mathredi«; ac y mae'r Iwerddon—Iwerddon yn | ngwisgoedd y 11;.(ltv, yn adrodd ei ebatechi&m, *vn cefnogi twvllwyr, VIi cnru "ei U rem oes fach anwy. • ac yn bwriadu edrych i mewn i'r inater dranoeth vvedi'r dy'gwyl.

MANION A HYNODION. "C'od Shim mae'r dydd yn tori," ebe hen wreiyan wrth ei gwr yn ei wely. "Tored o," oedd atebiad bhoiij "nid oes arno fo ddim i mi." Yroedd hen feddyg cyfoethog yn ddiweddar yn cwyno fod ganddo dair o ferched hardd-deg gyda phob un o ba rai y rboddai £10,000, ac eto nas gailai gael neb i w priodi. Gyda'ch cenad Syr," ebe Gwyddel oedd yn y cwmni, gan fvned at y meddyg, ac ymgrymu yn y modd mwyaf moesgar, "mi gymer- al fl ddwy o honynt." Cyihaeddodd Esgob Gibralter, ddinM Rhufain ycbydig o ddyddiau yn ol ar ei fb.rdd i Malta. Dy- bt-nnymwdiad meddir. ydyw er cario allan yr amcan o gad eglwys Seisnigo fewn muriau y "ddinas drdgwycldoi." Bwriedir gosod pellebyr tanforawl rbwng Lloegt a'r Iwerddon. Mae'r pellder yn flriug-ain milldirneu yn gymaint deirgwuith a'r pellder rbwng Dover Laldis. .<p1 Y mae Mr. Wilberforce brawd i Esgob RquycM- ain, ac nn or rhai divveddaf a adawsant Rydycboin i fyned at Babyddiaeth, wedi cael ei ddewis yn Ys- grifenydd y Gymdeithas er amddiffyn Pabyddiaeth., Y mae gwraig Arglwydd Grenville, yr Ysgrifenvdd Tramor newydd, yn ofneddiges Eidalui ld, ac vn Uab- yddef. Y mae Llywydd yr Unol Daleithiau wedi gosod Mr. Bloomer yn llywydd y llythyrdy yn Seneca Falls, ntrog INewyiid, a Mrs. Bloomer yn is-lywydd. Y mae peirianwyr Sir Gaerwerydd yn tynu vn groesi w nieistradoedd, uc yn bygwthgomeddgw eithio oni chydsynir a'r hyn y maent yn ei gtrsio. Gofyn- ant am 1. Na to dim gveitliii) dros oiiau. 2. Ond os byud hyny yn anhehgorol, fod iddynt dderbyn tal dwbl am dano. 3. Fod yr holl waitb i fud wrtH y dyclJ; ac yn olaf, fud dynion yn pertliyn i Undeb y gweithwyr yn cael eu rhoi ar waith yn lie llafurwyr, y rhai a ddefnyddir yn awr i wneud ryw waitb pen- odol. Mae'r nieistradoedd wedi penderfynu y rhodd- ant ell masnH h i (ynu, yn hytrach na chydsynio a chais y gweithwyr. Dywed y rhai sydd wedi talu sylw i'r ddadl, fod bai o bob tu, Y mac Cymdeithas y Dadgysylltiad yn bwriadu vmaflyd yn ei ilufur blynyddol yn mhen ychydig o ddiwrnouau. Ar y 1leg y mae 31r. Kingsley a'r Parch. J. A, Campbell o Edinburgh am (lalu yra- weliad a Siroedd Lfrog a Chaerwerydd (Lancaster), i gynal cyfarfodydd. Mewn lluaws o drefvfld yn Devon a Cbernyw bu dadleuon cyhoeddus rhwng Mr. Kingsley ac amryw o eglwyswyr ar yr achos. Y IlH.e y Tad Guvazzi yn bwriadu yuiweled a'r IneHid\.>n yn mis Ebrill nesaf i'r dyben o draddodi eyfres o areitbiau. Cymerwyd un o'r enw Frederick STandeli i'r ddal- fa, a chadwyd ef hyd nes y caffai feichiafon am ei ymddygiad da rhagllaw, am iddo dnarfon Ilythyr at Aiglwyrld John Russell yn bygwth ei niweidio. Er ys ycbydig wythnosau yn ol, traddodvryd darlitb yn Lluudain, gan Mr. H. Gore, ar Nwy glu (coal gas), ac er mwyn profi nad yw cig a rostir gyda nwy n ddrwg ei fias, rhostiodd ddarn o gig yngwydd ei wrandawyr, yna torodd o yn ddarnau, ac a'i rhanodd yn ell plilh, Ilc yr ydoelld yn hollol foddhaol i'w harehwactii. Mae yn debygol y byddai i egluriadau fel hyna ar ddarlithoedd cyhoeddus dynu lluaws o w ran da wyr. Ycbydig Sahbothau yn el, yn eglwys y plwy" f yn Lintrathcn, (.'Scotland,) cyhoeddwyd gostegion tair chwaer a dau frawd, gJda'u cydinhariaid ac yroedd y pump ar y pryd yn b) iv o dan yr un gronglwyd. Dywedai Darlithydd yn Manchester vr w, thnos ddiweddaf, fed 3tiou o blant wedi myned argidl, yn cael eu eyuieryd at eu mainau gan yr heJdgeulwaid bot) y dref bono yn unig. Ly thefnos i r Sabboth diweddaf, cafodd eglwys plwyf Burton, gcr Petwortb swydd Sussex, ei hail- agor, wecli bod yn gaiiedig 150 o flynyddoedd. Y mae yr egiwys yn sefyll mewn pare perthynol i balas boiieddwr Pabaidd, a thrwy ddylanwad yr ofleiriaid, ni fu dim gwasanacth ynddi di*os yr amser a uodwvd, nes yr oedd yr adeilad wedi adfaelio. Oiid (laifu i ymosodiad diweddar y Pabyd-iion gyohyrfu zol y gymydogaeth, fel y casglwyd digon S i'w ad- "ywirio. ?'.??. Yn <? evfrifon Pwyllgor y CynghnratAdt?, y'm- ddengys tod niter yr ys?oti?n yn Mrydain Suderbyn- 'f?'d ?y?h?i-t!) yn 1717; niter yrathraw-ddys?ybtion (?'?</ /?<c/?.s) ncdd tt??atbrawun tr?yddt'dig, '?jU; teHr bob bhvy.fdy? ?'?g!?ai!, £ 96,l9a. t?s. )Uc. a !hua £2;,Uju i gadeiladu, at 1 ro lyirau, ccc. Mewn cyfarfod o ieuengctyd y noson o'r Idaen, trodJ yrymddyddan ar briodi, fel y bvdd vn gyffred- in a dvwedai un foneddiges with till (,Ir 1),,ii,,idl%,Vr, yn holfol, ddi eddwl (fel y tystiai wedi hyny,) "re buaswn i chwi a chwitfiati fiuau, buasern ni wedi pri- odi er ys talm." Y mae cymdeithas ddirwestol wedi ei ffurfm vn ddiweddar yn mhhth vr astudwyryn athrofa DuudtC ac y mae tua bedwaredd ran o'r holi f\fvrwyr wedi ymuno a hi eisoes. Nul oes ?an yr hwn a ?iwytho'r tan mewn vmra- iiid ces a,?t ti?vy. iiii hi%?l i actinvyll ,zi n?idht'r?wrtu.'iiion i'ww?ntb ef ei hun» Y iiiztc'r vil cytljijtb,?rl Icrb n ii ti ""?"' '? <bia gant o bui.au, adien^/ at v Dryt.nj?fa.p Dywedai atbronyu Mdar. ecu i f.bi uvmervd  ?.L!?L(:?? :¡.L'-Lt !;j,i In il'" (. dyn yr Oi l;r arall iddi. s' '? I Yr oedd infer y bwnd-. Ii r» W J'r-r■« jpp.vvSn\f 'tI!an'<)s:?](3rLpt,ft'r(idZ??.?t??.??M:. j yn Llundaiu, yr w?tunus evn v id:>uf, yn dd,;¡ Bydd pump o &u>> both an vr » ni i > nesa*" hwef gain mil. ? hvve f ro r. y'r 1111 P('tl) V?' len 2b c v,,ed,: sef In 1!jJ. tedl !J,H:V mtydd rcyfn ddi?wvdd- iad gN,erv(i Ile aiii I. neda, sef vn f'H'r nbi?i'i ?i f?dd t9t)U?t) ??yd.jyn n:ud,her?\dj colli diwrnod ■ ^crfynjad pob canrif. R!nVl¡,JUmp a Saith °'r Kl0dt nos S;idwrn, tnr 1 uy 1\1:s. Hamer, ¡,{wt:sty > %Vi,t?;i) Arms H.d c"w ft, JiWmSSP~ fm yn anan- Aeth 'JJ ,j- ne-1 v i'-drn,, 13^ • "tb r .eH r   y mae ^wf'iarc'c'la(' wem cael ei ?arHun. v S b ;,?,? V ( ,e(l( 3 In vr holl gapdrdd P, ba; 11 )IJ Duhhn, na byddo i d(!j'¡o prio;¡asau' ern¡ I(   ,¡\sg 1.0- llirv ,r »l„f- r y r 2 *?", ri opleiit?,n breitill- ™iVeS vrenwvd hi -Mw, 1?'??" ?"< P' .n?.d hi ciH-a C:< p^ aula ,d ti!ad ??-' s C.n?. rra.. ? '?)!adyd<.eddtiUu.d-bedydd'i'i \n.ir'i.('?;???"? ?. ?ha..i.dydd' arV^de'l '1 ,dIn, Rt- "'2 c -v'r;'nw Y ( l e i ,lseu ^:u'0!ig h,n>Maw:df»i S" } U Vr e'us<fn'a fr-.inioj, yo LInn, ,(h, yn s\'yJdfa Vi' elusenra fr.-iniul vnV''V11' San v'i"^ r (, .a!,movers) a'r is elus- ut'iin <v 1 ^Voar tant  n¡.:a!n ced, ,)o,:1 ,1 o bt rt. a ?eli,i 3,? liaiit r dtlt-r?,yzji(,zit 55" V rhai  0'1' h, t h, i ?- ?,dd a d(ly-- d i'r ?yben    1'.( yr oedt! deg I t¡¡ Y derbnlW)'r yd- t II'¡ drlls gam ocd. h t dro8 90 a ¡ 'Y (! 1) ? fcfj 2° Ui,v '?? '?u yn alncer'~r '?n oedd vn t ,,1 a¡¡' IDJ 0 /¡Ullnau Yn 1: 'r ¡wn oc(ltl vn lu-'L rbryrnu nn rvw/ain^' bt:s,vudiwv d O'¡ ("W 'uJ 1111 I ynedd ar II\ r 'Wet 1 g\lsg/) Iud, c 1 orJ n u 111/ n-rain,.l bt-:swlJùiwrd fc ? ?'? '? ?'"? ?' ?? ? ?? 'j-?? „;iu yu fawr Ku' 1 .B'as am ddeunaw » »oddheid ef A!)fnn?' ?'? ehwe' cheinioy ?' ??'u. anif('i!i;ud????''??cn i /.undain, yn 18'2b, l?O a 6t?'-2' yt' f<' '?'?,?00; yn !8JJ,3.3<.U; yu \41. )37.S)' yn? t'??' yn !S)R, 1'2,:WO; yn )?7. 20'Of) ac vfi ?'?''?i y" 1819, yo 18?ICJ, mil o bunnau wt' ? ? 0. Bydd agos i bum can Aberdeen am aniiP" derbyn o Lnndain yn ?ydd weddaf. '.idyMU)uj,yuyt!?yddynddt- Yn mrawdlvs York Kelly. 20 oed yn euo'vdd Llun, cafwyd Patrick c v' ¡J 1 1 II l.'¡.. 1- \Vat'er}¡ousc, yn BJ'adfu¡ (on ae. arL'.JO I D !P.LI weddaf. Dvwedai v carcKn y In's Tachwedd di■ i Pal>ydd ydoedd, a'r dyn a (I ey pan Y t daliwyd mai ac os oedd wedi gwneyd dytl10^^ yn Protestant; v gwf-ilu. Dedfrydwyd cf i 15 III nad oe(ld yri Yn marchnad Nadolig, yn Li4d 0 allludiaeib. 11 wyth o l'itstych agw,,rtliwyd it Lower Auuandale, am £:¿,,), ;)" iittan ffermwi yn ♦ Ge. y pen. Nid oedd rhai o'r anil'eilf1 hyn ddiui ond dwytlwydd oed y gwan ardderchog "Jte Cafwyd am un £:30. ac am un arall £ ii. diweddaf. Courier. -Dumfries M/H «<'s Hen wrcigan o'r enw Hunt, yr hon a d< bod yn 89 mlvrydd oed, a ddaeth yn iai ei YVareheidwaid tlodion Undeb Gainsborougnar. at cyiuhorth pi wy fol, vr hwn a gafodd: ond wedJfyn deallwyd fod gandui yn ei meddiant 266 o beiillly iaid (sovereigns), heblaw nodch addawol am £ 3^8,;I,_ mewn canty niad, gorlu iddi daiu yn ol yr hyn a 4, byniasai. Y mae brenin Prvvsia am gymeryd i ei bresw-ylfa yn Berlin o'r 18fed cyfisol hyd ddechreu y uia mawrth, am y tro eyntaf er y chwildroad yn 1848. V-l Parodd y newydd a dderbyniwyd o Paris 1 Brussels, fod Napoleon am hawlio tal gan Belgium am gostau gwarcheuad Antwerp yn 1831, y teimlad dwysaf yn Berlin. j Derbyniodd brenin Prwsia lythyr oddiwrth ymher- awdwr Rwsia, yn yr hwn y canmolir ?wab&natth Prwsia yn nghadwraeth heddweb Ewrob. Yin- ddR?i?ys fud ?r ymherawdwr am ?ffno?i Prwsia yn ei t? gvvr*hwynebiad i ormesiad Awstria ar annibyniaeth S %N, r' li %N' yneb'iad i oi-mesiad -AA'sti*ia ar annibyiiiat:tli Y mae y Cv'ogua (lazette wedi cael ti ddirwyo M thalrrs (thair punt a thriswiit) am gvhoeddi un ddail olewydd" F'lihu Burntt yn erbyn "Rhwyss Filwraidd," fel yn dyfod dan y yfraith yn erbyv troi mcsurau V llywodraeth i ddirmyg [Beth £ allai duangos y llywodraeth a'i mesarau yn fwy dir- mygus na pheth fel hyn? ] Derby niodd Dr. Duff £ 1.00, gan foneddwr o'r dref bon, tuag- at yr adedadau angenrheidiol er sefvdlu Athnd'a vn Calcutta i addysgu ieuengctyd brodorol. CALENIG.- Y maff yr urleiiad o ddobru gweini- dogion, ac eraill, gyda rhoddion N<idnlijt, gwedi achosi cymaint o ddrwg, ac anghydfod, itit!,N ii gweithfaau a masnaehdai; fel ag i beri i amnw fasnachuyr a me-istriaul yn M'incenion a'r gviu'dogaeth, dybied y hyddai yn dda sefvdlu math o gymdeithas ef dynoethi y di wg, a rhoddi attvfu ar yr arformd,