Yr Amserau

AT EIN GOHEBWYR, GWEttlANT GWALLAU .— Y mae yn ddrwg iawn genym i gynifer c kalian gasl eu gadael lieti eu diwygio yn ein rhifvn diweddaf. Yn llythyr "Un o 1* ostj-11, \n He "¡,r ol pob innu? fatbits," darllener "ar ol pob ignis fatiiiis;" ac yn He "ymweliad ar yshonwyr," darllener a'r ymbunwvr," &c., &.e. Hefvd, yn y Lloffion Gohebol, o dan y peniad Envvouion Cvmreig," yn lie "y Parch. John Jones, LlanfyLin, darllener "v PardI. John Jones, Llanllyfni. I.LECHJP05.— Gwyddoni nad ydyw cyfanrifau yr ystadegau ycvfeiria ein gohebydd aty nt yn cyfateb i'r r he it rati a gyhoctldwyd yn flaenorol: y mae yn debyg y cvhceddir y gweilianau yn fuati gan y rhai a gymcrasant arnyut eu liunaiii y diutfcrth o bar- otoi v tafieni. { D. B. ( awgrymau ein go. hebydd gyùa'r diolchgarwch gwrcsocaf. Pc bnldaí i ryw bersonau teilwng o ymddiried anfon i ni hanesion v digwyddiadau a gymerant le yn ngwa- hanol ardaloecld Deheudir Cymru, hyddera yn dra ewyllysgar i gydnabod eu gwasanaetli i ni, DHRBYNTASOM ysgrifau oddiwrth H. ap Harri, Trcbor Sanioth, Gwas Hrvnhintlda, J. G. Tegid, W. H. Hughes, II. D. Hughes, H. G., E. D. J D. D. (Rhodna). Cymro leuane, a G. Idris. O. M. (Llandeilo). — Cyflwynwyd y gofvnia lau i sylw Mr. E. Jones llythyr o'i eiddo mewn cwr arall o'r rhifvn hwn. Lt:KE LEWIS.—Os gwelwch chwi yn dda, pei. uiwth a thynu drwg- yn ein penau ni, trwy ymyrytl gydag achosion pobl ercill. H. LLWYD AC E. Dnu addylasent g-ymcryd vchwaneg j J o ofal ffvda r "Haf," vn neiliduol gyda "Mis Mai." GWRANDAWR.—Gan fad yr adroddiad mor fwp ac aneglur, tvbiwn mai gwell peidio ei gyhoeddi. CYFAILL.—Wrth fesur, y mae yn rhy hir; ac wrth bwys, y mae yn rhy ysgaft). YSWINWHATG a vl-yr raci yw ei gohebiacth y tro hwn yn un o'r rhai buddiolaf. H. o FACUNO a ddywed fod rhai yn tybicd rrai efe yw Omicron ond tybiant yn anghy wir. CYIIOEDDIR ysgrifau Protestant, Churchwarden, a Cvmro, vn eiu nesaf. J. R. (Mill-street.)—Os yn fyr a buuuiol, fe'i ev- hoeddir. L V n FLAENORIAID Y Co RUT a wet yr hysbys;ad mewn cwr arail. E. LL, (Abergele) a fiaenwyd pan ohebydd arall. Ap O. IF VN a I ga ein sylw cyn bo hir. C. T. Y WYDon. heb roddi ei enw priodol. I. MACHNO.—" Do," YN ddyogei ddigou.

SYR B. HALT. A'R WEINYDDIAETH. Tueddir ni i gredu bod Syr Benjamin Hall o had y Bejarainiaid hyny gynt, am y rhai y dywedir yr"ergydient at y blewya, ac heb tethu." Ergydiodd y Benjaminiad hwn lawer o saethau oddiar ei fwa yn y Seuedd-dy y ddau dymor diweddaf, ac heb fethu trwch y blewyn bob tro. Bn yr esgobion Tin tymor yn nodau i'w fwa: ceisiodd y faine wir barchedig ymdariannu a dyogelu en bunain a Uurugau gcmog, ond yn ofr; ni ddaiiai na llurug na tharian saethau mauwl anelog y laenjatniniad draw; archollai pob un i'r byw: ac wedi dal o honynt yn y frwydr yn hir, gorta iddynt droi allan o'r maes wedi eu clwyfo yn dost,—ie, yn aufeddvginiaethol, yn ol barn y meddygon t'u '? cyfeillioa goreu. Nid oedd dim sefyli o flaen y "matter of fact man" fel y galwai y Times Syr Benjamin. Pan oedd gweinyddiaeth ddiweddar Arghvydd J. Russell yu dihoeni mewn nychdod tlarfodedig- aeth, cymerodd Syr Benjamin drugaredcl ami, a gollyngodd saeth ati, yr hon a'i rhyddhaodd o'i phoen, a bu farw yn y fan. Wythnos i nos Wener diweddaf, anelodd ei fwa cryf at y Weinyddiaeth bresenol, a rhoddodd y fath glwyf iddi nad hawdd yr ymiacha o bono. Ei araeth y noson bono yn ddiau oedd yr un fwyaf andwyol i Weinyddiaeth Iarll Derby, 0 yr un a draddodwyd yn y Ty o ddechreuad ei thymor byd y pryd bwn, Traetbai Syr Benjamin ar y pryd, ei grod y byddai i'r gweinidogion presenol, os caent fvvyafrif o'u plaid yn y Senedd nesaf, gaiio y«mesurau gwladyddol hyny a arddelasent cyn cymeryd swyddi: — Pan glywais y Goden (Bnd/j'l)," meddai, yr ,)Pcl,l ef N,n ull o'r ?I)ai a oedd ef yn un o'r rhai a gymerauvvyent araeth Can, hellwr y Trysorlys, nid o herwydd y creilai fod y boneJdwr anrhydeddus yn myned i newid ei syniad- au, a rhoddi i fvuu y diffyndollan, ond o herwydd f)d ei araeth yn cadarniiau pob peth a ddvgasai pleidvvyr rhvdd-lasnach fel dadleuon o'i phiaid, ac vn gwneyd pJb cytiawn.ler i'r riiii hyny a lvvvddasant i'w sefvdll1. Ni allai cf<! gredu bnd yn bosibl i neb dynion a gvmerent swyddi ymwrtl od ar unwaith ,î'n hegwyddorion, a byny yn unig er mwyn swydd. Ni ellid disgwyl v fath belli. Gwelsai ef bapury dydd o'r blaen, Yr hwn a ddangosai ei bod yn bcth an- mhosibl iddvnt roddi y ddiffyndolliaeth i frnn. Ai credadwrv ydoedd, ddarfod yn ralien yehydig o oriau wedi apwvntiad y Weinyddiaeth, i aelodau y Cyng rair Diffyrido'Iawl (Protection L^ajve) yrogynull, ac agor eu cv farfod gyda diolchgarwch i'r Daioni lloll- alluog am adferiad Iarll Derby i awdurdod, er cario alian eu hegwyddorion! (Chwcrlhin.) iNa," (ych wanegai y Pitrwn anrhydeddus, mewn atloiaJ i sylw rh" vw aelod o'r tu ol iddo.) nid oedd un Archesgob yn bresenol: cyflawnid y gwasanaeth gan ei gytaill anrhydeddus yr aelod dros ddosparth gogleddol Swvdd Warwick. (Chwerthin mawr.) Efe (Mr. Newdegate) a weidiodd ar yr achlysur." (Chwerthin adnewyddol.) Gwadai Mr. Newdegate gywirdeb tystiolaeth S7i' Benjamin, a galwai aruo i wneyd esgusawd, tnvy gyfeirio at yr adroddiad o'r cyfartod. "Hvny,"pbc Syr B. HaP, "oeddwn i ar f'dr "Î wneuthm-. a t?dw? yn ol yu uui? y gair Gw^ a defnyddiai yn ei le y ?)ir '?.i?T.j J (ChwerUun.) Y ?y?eo ocdd ?'?' '-?,?,? cyJ farfod 0 aclodau ';>¡:] 10: ,:vèlthl'11 Y ,GY!l1c1eltl!lS er ai ,r iTu tolhu ,1:IInJOll D n. wvd, rwvd•, .i r:dè. g:;}-I;ei;{I-í-y :outh Sea House, JNlawrtu i, ivjt, e.-i Newth'gate, Ysw., yn y gadair. Dymnna v Gymdeithas ostyngedig gydnabod Haw y Daioni ilollalluog,' (Daioni Hollaliuog, ie, dyna oedd y gair,) 'a chvfarch gvda llawenytl 1 gwresog ddyfodiad Iarll j Derby i awdurdod.' (Cyineradwyaetb a chwerthin mawr.) Y I t),d(i i arfer I)ob (Iyl-,tn%vt cyf'reithlo'.i dichonaclwy, i ethol aelodau i r Ty dros y Siroedd a'r Bwrdeisdreli, y c-;fi-v%,v a fvl,lent yt.) bleidwyr diymod i lywodraetb Iarll Derby, a r wlud- lywiaeth v tuae efe yn bleidiwr mor fedrns a galluog Üldi; a b' ), I i gopi o'r penderfyniad haelei anfon i Iarll Derby, ac i lywyddion > Cytn leitliasau drwy yr holl devrnas; a hod ;ddo gael ei daenu yn gyftiedinol gyda hyny. (Chwcrlhill mawr, a' chlyweh:) Dy- wedai efViddyut pwy oedd prif swyddogion y Gym- a f.). l N ii aiiinliosi I)i i'r deithasfa bono, ac yna gwelent fod yn anmhosibl i r boneddwyr hyn, ag oeddynt yn bresenol yn y cvfarlml lnvnw. ac yn dul vr egwyddorion yma, i'w rhoddi i fynn yn awr ar unwaith, heb abertbu pob anrliydedd. Beth oedd amcauion y Gymdeitbasfa i Adiera a chvnnal diffvndoliaeth—crynhoi yn nghyd yn y brif- tldinas allaoedd gwasgwaredig cyfeiliion y dilfyn- tlollau — taenu gwybodaeth olti hegwyddorion—a gvrthwyr.ebu yn mhob tnodd eyfruit!)lawn alluoedd uoedig pleidvvyr masnaeh rydd. (Chwerthin mawr.) Yr oediiynt yn rhwvm i aaildiHui adferiad y toliaa tliiVynol. Yr oedd y rhai a berthynent i'r Gyindeith- asfa hono yn rhwym i adicru y dreth ar fara y bobi. (Clvwuch, civ web.) Yti awc, pwy oedd suvJdogion y Gymdeithas? Yr oeddynt oil yn aelodau o'r Wcin- yddinrth bresenol,—Y Prif Farnwr-Ys^rifenydd v Illiyfel-Canglu 11 wrDugiaeti) Laneastcr-y Prif IVein- idog-Is-ysgvifenvdd v TreletliRaetbau-Cangheilwr y Trvsorlys, &e., &e. Gan hyny, uieddai ef, a hyn oil ger ein broil, "vn nghyd a'r e^wyilttorion datgane.ia; gan- ddvtit— "v penderfyniadau a anfonasid i'r Prif Weiu- i (I ') g, hell Derby,—yr ocitl yn hollol anmbosibl i'r boneddwyr anrhydeddus yr oehr arall i'r Ty, roddi i (,nu yr eg 'vvddorion a brollesaseiit,—yr oeddynt yn rhwvm ar bob egwvddor o anrhydedd i ail osod trth ar vmborth v bobl. (' Nac ydym ddim,' or oehr arall i'r Tv Yroedd vn gyileus iddynt dd),we,l y (I Na, yn awr; ond byddai hvny yn anoeheladwy pe cent v mwvafrit o'u tu. Yr oeddynt yn rhwym o wneyd hynv, a'i grcd ef ydoedd, y gwnaent hyny befyd, os galicnt." j Dodasora sylwedd yr araeth finiog ban fel yr ymddangosodd yn y Morning Advertiser, fd y gallui yr etholwyr Cymreig gael budd ac addysg oddiwrthi, drwy welcd fel y mae gwirionedd y petb yn sefyli. Profai y ffaith a ddygai Syr B. Hall i eglurdob, mai Ghvaiuyddiaeth fmantus a thwjd- odins yw y Weinyddiaeth bresenol. Crys o rawn i dwyllo oedd araeth Mr. Disraeli wrto osod y GoJen ger bron y Ty. Gallasai ilono wneyd y tro yn eithaf da yn ngeuau Mr. Cobdea,—yr oedd yn gyson ai egwyddorion adnabyddus cf. Ewyllysiai Mr. Disraeli wneyd ei hun a'r Weinyddiaeth yn boblog lidd o flaen yr etholiad, a"lleisio at byny y mae [aril Derby flC: yutau yn eu boll areithian, er pan d iaothaut i swyddi. "'Unwaitii y gwelont eu hunain wedi eu sefydlu mev.-Q awdurdod, ne.vid- lent eu llais yn fuac on 1 odid, a dychwpl?nt i w h¡:¡ mk:1g"f-1 yn nhom y Ddiffyudoilaeih- Py* noethoùd a dungosodd SJ r B. litil bwy yn en j gwir nodwedd, o flaen y Ty,-o flaen eu liygaid en imnain, ac o fiaen liygaid y wlad a trol raid fod y neb a fedro feitbrin yr by tier lleiaf N. iit-tclviit, fel rhai wedi eu hargyhoeddi a newid eu hegwyddor- I c n. Y niacnt mor anghyfnewidiol a'r Anrbvd- cddus Mr. Bagot, mewn gwirionedd, ond eu bod yn cyfrwys-guddio hyny i ateb dyben presenol. Ond er cyfrwysed ydynt, cafodd Syr 13. Hall hwy allan cafodd ei lygad craff olwg ar ryw bapuryn y buasai well ganddynt bwy ei fod wedi ei ddifa gan dan nag iddo ef ei ganlod. Barnodd 11IIY ailan o'n geneuau eu hunain. Yr oeddynt yn gwingo ac yn ysu dan y diiniaetb ond nid oedd mo'r help. Ceisiai un neu ddau o'u pleidwyr eu hamduiffyn, ond gwell fuasai tewi. Gall Maryle- bone fod yn falch oi chyuhrychiolydd a Chymru befyd yn falch o un o'i pliendefigion, yr hwn drwy ei alltioedd ysplenydd—ei ddiwydrwydd a'i tldyfal wch gyda'i ddylodswyddau ScncdJol-ei graffder yn gwyi'iO pob fwiadol ac eglwysig,— y gwroldeb pendertyuol, a'r gonestrwvdd anbyblyg a ddeugys bob ainser, i ddynoethi pob twyll a chamwrion, pwy bynrtg a fyddo y bluid euog— sydd wedi gosod y devrnas oil dan vwymedigaeth- au iddo. I

XODiADAU MEDDYLIWR." Iarll Drrbj i a'r Cartrcfiu—Disraeli yn dosparthn yr ciftaldlnoedd g<vcigion yn y Senedd—Gwaddoiiad Maynooth—Gwyryfdai (Nunneries). Yr irj/f yn vicddit rfod araeth Iarll Derby yn nhy Muer Llumlain nos Sadwrn diweddaf, yn un j o'r rbesymau cadarnaf yn erbyny cartreflu o ddini a draddodwyd eto. Yr oeddwn wrth ei darlleu yn barod i feddwl ynwyf fy bun, fod ei Aighvyddiaeth wedi ymuno a'r Gymdeithas Heddwcb, a'i fod yn cydlafurioyn yr un macs a'r Parch. Henry Richard. Dangosodd ei Arglwyddiaeth ein bod yn heddveh- 01 a phob gwlad, fod cariad at heddwch ar gynydd parliaus yn mhlith llywodraetbau a chenhedloedd y ddaear, a mwy na'r cwbl eu bod yn mwynhau y mwyaf ti Ffraingc, y bwgan hwnwa bortreadwyd mor fywiog o linen eiu dychymyg yehydig o amser yu ol, a'n bod yn cydweitbredu yn garuaidd a hi i geisio helaethu trifiiidaetli yn mharthau mewnol America. Pa fodd y dichon i'w Arglwyddiaeth amddidyn rheithysgrif' y Cartreflu yngsvyneb y ffeitlpau hyn sydd i mi yn ddirgeiwcli. Os oes llai o awydd rhyfela yn mvsg ccnedlocdd y ddaear yn awr nag erioed, ac os ydym ar delerau mov gyfeillgaru Ffraingc, oni fvddai yn Hawn mor ddoeth ymdrafod a llywodraeth y wlad bono i geisio cael ganddi gytuno i leihati tipyn ar ei bvddin a'i ilvnges, fel y gallem uinnau wileyci yr un modd yn lie eu cynyddu a timvy hyny ysgdoha yciiydig ar feichiau y ddwy wlad trwy symud tretbi sydd yn gymaint o atalfa ar tforad trafnidaetb. Paham meddaf na cHid gwneyd hyn os ydym mor gyfeill- gar a'u gilydd, ac os oes cymaint o awydd yn llyw- oiraethwyr y ddwy wIall i helaethu masnach a thrafnidaeth. 0 leiaf y mae mesur y cartreflu sydd vn awr o flaen y Senedd, yn ngwyneb araeth Iarll Derby nos Sadwrn, yn ymddango.^ yn yutydrwydd hollol. Yr icyf yn meddicl fod gan Disraeli, pan yn dy- tnimo caul caniatad i ddwyn rhcithsgrif i mewn i roi cistcddleocclù gweigiou Sudbury a St. Albans i Burthau Govllewinol Swvdd Efrog ac i Ddebeu- barth Swydd Gaerwervud, rhyvv beth mewo goUvg nad ydoedd yn ganfyddadwy ar y wyneb. Beth ydoedd yr amcan bwrlW sydd yn beth anhawdd ei ddyfalu. Mae'u gwestiwu a oedd Disraeli :n ddi- dwyll yn ei gais. Ilawdd canfoJ iiisii efhith y mesur, pe dygasai Disraeli ef i mcwn, a phe buasai yn yn ddiwrthwynebiad trwy'r Senedd, funs- ai ychwanegu nifer cynhrychiolwyr y dosbeirth amaclhyddol. Y mae Swydd Gaerwerydd yn awr yn danfon dan rhyddfrydwr, and pe rhcnid y Sir yn y fath fodd fel ag i osod y dosparth amaetiiydd- ol a'r dos'oarth gweithiol ar eu pontiait eLi lititiain, danfonid dan aolo.I tori aid d, efallai, ac felly gwneyd pleidleisiau y ddau aelod rhyddgarol presnuol yu ddirvm. Ond odid nad yr un fydd-ii yr efl'aith ya Ngborllewiiibartli SwycU Efrog. Yn awr gwyddai Disraeli yn burion pe eollai ei gynygiad, yr hyn oedd yn bur deby?ot cyn i'r peth gymeryd !le,y  rrancldo l'nvt)cth i vrrijfl"Ostio yrdrh ¡' bnasui ganddo i,yw")ctl; ?'i-I amser yr etholiad wrth yr amaedtwyr. ???? weyd yn awr ei fod weh cyny??-???;?? %va?,aliactligai-i cl(l?-lit, 0", 1) -i??cli ei lesteirioyn Yii tiwr yr v; .yf vii ei ?''?S??n?svddyngwnevdmwyoniwed tne 1(1%1" !'?l ???'?'y?aiM ddosbarth i wrtbwyncbn y Hail "w'r? gWKidwnapth. ac i beri i'r naill dybiod fod ei iwyd iiant yn dibynu ar allwyddiant y llall. Y mac' Toriaid yn euog o wneuthur hyn yn barhaus. Nid ocs dim anghydweddol yn llwyddiant y ddau ddosbarth. Y mne bendithion rhyddfasnaeh yn cael eu teinilo gan bob dosbarth yn gyliVediuol I' ond gan vr amaethwyr.. lr oeddynt bwy yu tjwvddoo'r blien p?uoedd ymborth ddrutaf, ac o 1 ganlyniad pan oedd y bobl mewn mwyaf 0 galedi. V mae'r toiidd??n'.vyr yn ceisio drygn pob dos- eto o din emY gwneyd lies ir amaetiiwr Yn awr vr ynfydrwydd a'r twyll nNyif ydyw hyn. Nid lies vr amaethwr svcld mewn gohvg, old lies y tiri'eddianwyr, ac yr tnjf yn goreti po gyutaf y daw'r amaeth'.vr i gaulod fud ei les ef a lies y dosbeirth gweithfaol o'r deyrnas yn nglyn wrth eu gilydd. Oud iddynt ymuno a Cobden, Hume, Wiil?iisl(.,y ae ereill i ysgafuhau beiebiaur wlad yn gyffredinol, ac ymuno a'u gdydd i fYí1u ?o?tyngiad yn eu rhenti, ac ymuno ar ymncindu- wvr l i q?ol ?warfdi?aetb oddiwrth y dreth eglwys a'r degwm, bydd pob dosbarth yn llwyddo, nid yn unig bydd yr amaethwyr yn llwyddo, end bydd pob dosbarth arall yn llwyddo, ac o ganlvniad yngallu prynu ei nwyddau yn well, ac ni fydd raid i'r am- aetliwyr ofni nas gallant ddod a chynyreh y tir i farebnadoedd y dcyrnas hon yn rhatacb nag am- aethwvr unrhyw wlad arall, a chael elw da iddo ei bun hofvd. Ond yma yn unig y mae i'r amaethwr ddisgwyl am iecbydwriaetli. Os a i dybied fod ei les ef a lies y dosbuirth gweithfaol yn anghydwedd- ol a'u gilydd, os a i dtlilyn y blaid doriaidd dan ddrsgwyf cael gwaredigaetl), ni fydd ond yn dilyn i /nis fat tius neu Jucli o lantern, yr hwn a i harwain ir tomenvdd ar llaid, ac a ddiilanaoi ollvg gan ei adael mewn tywyilwch. Yr uijf yn me'ddui fod yr ymraniad aT y cynvg- iad dan sylw, trwy yr hwn y gwrthvvynebwyd y Weinyddiaeth gan fwyafrif o 80 yn dangos yn eglur nad vdvw y einyddmeth bresenol yn catlw eu swyddau end ar oddefiad yn unig. Tybiasant trwy eu bod wecli cael mwvafrif iror fawr bob tro yn yr ymraniad ar veithsgrif y Gavivotla, eu bod yn moadu ymclcliried y Iv,oncl aangoswyu lauynt nos Bun eu camgymeriad. Ni oddelir i unrhyw fesur gael ei driu yn y Senedd hwn ond a ystyiir yn angenvheiiliol. Pa fodd y geilir ystyi'ied rheith sgrif y Cartreflu yn fesur angonrhcidiol sydd i mi yii ddirgelweb. ilyderu yr ydwyf y toft ir y Weui- ddiaeth allau cyn pasio y mesur gwaradwyddus hwn. Yr ivyf yn meddwl fy mod eisoes wedi dywevd Iv meddwl mewn tnodd cyffredinol ar waddoliad Maynootb, ond efallai y caniateir i mi wneyd nod 1 uen or T.Seneddol ar y mater uos tuwrlh diweddaf. Fe geniydd Amscrau oddiwrth yr adroddiadan Seneddol mewn cwr arall o r pnpnr hwn, mae'u debyg, fod y duadl av gyuvgiad .Mr..Spooner ar fed ymchwihad i'r addysg a gyfrelllr yn yr uthrofil. Babaidd hono wedi ei gobirio am wythnos. Nid oes dim newydd yn y cyhuddiadaua ddygodd Mr. Spooner yn erbyn addysg yr Athrota. Kid oedd dim arogeu i'w ddis- gvvyl nr y (lechl-CLI. Gwyr pawb a wy.r rhvwbcth am weithrediadau yr offeiriaid pabaidd nad ydynt vn ddvnioo y geilir ymddiricd vudd" vnt. Os bydd lies gwladwriaeth a lies yr Eglwys yn croesi cu gilvdd, nid rbaid petruso penderfynu pa un a ddewisa'r offeiriaid. Ynfydrwydd hcfJd fydllal tybied y byddai tori llwon, neu yn wir unrhyw wcivhrcd wrall p« mor y-gcler bynFig. yn un ntodfa ar eu ffordd i weithredu dros yr eglwys. Da;lien- or Pascal's Provincial Lctteis, a cheir gweled v gall y Jesuitiaid gyfiawnhau y gweiihredoc-dd mwyaf ysgeler. Nid wyf, meddaf, yn amheu dim o'r petbau a ddywed Mr. Spooner, ac nill rbaid i mi gan hynv ddyweyd fy mod o galon nid yn uni? yn bleidiol ar fod ymchwiliad yn cael ei wiuyd i'r addysg a gyfrenir yn Maynootb, ond befyd fod v gwadvioliad yn cael ei dynu ymaith yn llwyr. Ond y mae'u deg i ni, ar yr un pryd. ystvried beth fydd caniyniad y cyfryw fesur. Edrychir arno gan y Pabyddiou fel erlidigaeth oberwydd crefvdd— Put)ycldioii fel erlidi,"Llctll ol,ei-?vvcl(l )T Iwerddon, rbydd fwv 0 ddylanwad i'r offeiriaid ar y werin, gan y bydd yn creu cydymdeimlad yu y naill tuag at y llall, a pliar fo(I mwy o aelodau gwir babaidd yn cynbryclnoli y Gwyddelod yn y Senedd. Yn awr yr wyf fi yn bavnu j'n siwr y dylai eiii Senedd, os byth y penderfvnont dynu ymaith waddoliad Maynootb, ynriddwyn yn gyj- inirn tuagat y Pabyddion. Y mae vu beth nn- ngiiyfiawn ar ol trawsfcdciianu llawer o'u lieiddo a'i roi yn nwylaw yr Eglwys Sefydledig, eu <?or- oJ h fodi heblaw hyny i gyfranu tuagat gynal crefydd y macat yn gydwybodol yn ei hvstyriod yn beresi. Geilir bod yn lmr Slwr y bydd llwyr dynu ymaith hen waddoliad Maynootb yn siglo yr Eglwvs Sefydledig byd ei seih;m, gan fod yr olaf i fesur mawr yn pwyso ar y blaenat. Os sylwir ar y i i ,3 83,1 ?N. i rI. v ddadl Seneddol, cesr gweled nad oes vr un o'r aelodau (os nnd yayw. Ardalydd Blaudford) yn dad leu dros dynu ymaith y gwaddolind am mai Co leg J'ctbaidd yn unig ydyw, ond yn unig am fod yno betbau yn cael eu dysgu sydd yn anghydweddol ag ymlvniad wilh ein llywodraeth ni ac yn ddiuystr i fcesau yn gyffredinol. Ond, os nad wyt yn camgymervd, v mae teimlad cryf v tu allan i'r Ty ei l'od yn drais ar eu eydwybodau eu t-orfodi i gynnal y grcfydd Babaidd. Ond yn y Ty nid oes nemawr o gyd- wybod yn y mater. Y mae era fydd yn cael ei ddefnyddio at wa-anaetb y llywodraeth—y mae i fod yn wasanaethgar iddi. Y fath anghysonderau sydd yn nglyn a gwaith v llywodraeth yn gvvaddoli crefydd. Uwaddo!ir Pabyddiaptb yn yr Iwerddon ae, vii y trefediiraethau, a gwaddolir yr eglwy" s. Bresbyteraidd u'r Eglwys Sefydledig drachefu i goisio gwrt'nweithio addvsg y grefydd Babaidd yn y manau hyny. Gwaddoia'n llywodraeth ni Hiu- dooaeth yn yr India, a danfona Iallaii, wrthweitliio Ilindooaeth. Heb son am y dirmyg a roddir ar grefydd trwy hyn, y mae y cyfryw ym- ddygiad yn wast raff ar orian ac yn sariiad ar ddeiliaid Prydain. Dywedaf gan hvny eto fod yn anmbosibl i neb wrthwynebu gwaddoliad May- nooth a chydwybod rydd os na bydd heryd yn gwrthwvnebu pob gwaddoliad gwladwriaetliol o grefydd. fod pwne j J Yr xvyf yn meddwl fod pwnc y llei_ andai (nun-\ neries) yn un befyd ag sydd yn gofyn fod y nub o ymyra ?gcr' ,vii ei dJwyhw e hun. Y mae ??stwi- 3' livii an T,-ICILI V gwyrytdai Pabaidd, sydd mor and, ysywaith, yn y wiad hon, yn agorcd i ymweliad dirnrwywvr y llywodraeth. Y mac cyfarfodydd yn cael en cynal yn mhob parth o'r deyrnas yn mron ary mater; a danfonir clciscbau ar yr ochos yn barhaus. Nid wvf yn meddwl y derbyniar deisebau hyn nemawr o y Ty; ond i'm iyh i, y mae cais y éieisclnvYl" yn eithaf rliesymol. Gwyddys am yr Eglwys BalJHicld ei bod yn awyddus am gaei pob guIll!, moesol a gwladwriaetliol, 1 w dwylaw ei hun. Nic: oes dim inoddiou yn rhy atgas ganddynt, os gall- ant rhywfodd gyrhaedd eu hamcan. Y n;oo'l' gwyryfdai sydd ar byd a lied y wlad ya gyfangwbl o dan n wel urdod yr ofleinaid Pabaidd. Ni faidd neb hued i mewn iddvnt heb eu caniatad bwy. Dywedir fod yno rai beuvwod truain yn cael cam driniaeth o'u mewn—bod arnynt awydd am gael eu rhyddid yn ol i vmgymysgu a l' byd-onJ eu bod rnewtucarcliar yn Lwylaw yr offeiriaid. Yn awr fe wyddys yn burion nad ydyw sefvdliadau fel hyn yn gydwcddol ag vsbryd y ffurftywodraetii Prydeinig. Gwyddys yu dda fod offeiriaid Pab- aidd hud-ddenu benywod diamddilfyn i'r gwyryfdai hyn, ac wedi trawsl'eddiannu en haiian a'u icifldo, all defnyddio at wasauacth vr E<tl\ns Babaidd. Y raae darllenwyr yr Amssmn waon ddiameu heb aunghofio banes Miss Talbot, Gan fod pethau fel hyn wedi cymeryd He o'r a chan fod y gair or led yn gvffrediuol mai carchar au i laweroedd yw'r gwyryfdai, yr u-yfyn meddwl mai ein dyledswydrl fel deiliald llywodraeth rydd yclyw mynu cael danfon dirprwywyr oddiwrth y llywodraeth i edrycli a ydyw pawb sydd oddimowu i'r tai hyn at eu riiyddid i ddod allan os ewyllys- innt. Nid oes genym un gwrtbwynebiad i fenywod fyned i mewn iddynt, a gosod eu hunain o dan ddwyiaw yr offeiriaid Pabaidd, os ydynt bwy mor ynfyd a dewis hyny: ond yrydvm yn gwrt'nwyn- ebn i'r otieiriaid eu cadwyno, os ydynt yn rlymuno cael dod alian. Yr ydym ata roi pob rhyddid ïi" C"Lleii-iti, gwyryfdai mynacbdai. ond nid ydym am roi rhyddid iddynt ormesu at, oii(I iil,l yLi-i-n a-,n roi i,jiy(idi?t i,,Id),,it 01'11)CSLI It, pawb sydd mown lleiandai yn rhydd. Ond yr wyh- tra yn dyweyd hyn, yn dal y-dylai yr EgUvyswyr hyny sydd mor aiddgar am dafln y tai hyn yn agored i ymweiiadau swyddogion priodol, fod yr tin mor aiddgar am fynu ymchwiliad i leiandai Protestnnaidd, ie, yn fw\' folly yn wir. Na adawer 1 un Aliss Sellon dailyn ei jihranciau fl'ol grjr- tbrymus gyda y rhai sydd o dan ci gofal, ^^Welei- Dr Doyle, ac offeiriaid Pabaidd ereiyQirf.ctU0°„_ cyflawnder y ddwy oehr, ac ynn iEDDYLlWa ac-th cyffredinol.

I r.rrtilFODYDi) MiS A1AL t tuialiodd Cymaeilhas Ysgolion Brytanama a j bramor ei ehyfarfod b'ynvddol ddvdd Liun yn adeilad y Gvmcleitiias, St. George's Fields. Arg. John Uusseil YO y gadair. Yr'oedd l^rll Carlisle ac Arghvydd Ebiingto i vn mhlith y siaradwyr Caoolnifor y plant sydd yn dod i'r Model School ydyw 1030; y mae 3U o atbrawon vu awr o dan addysg ymarferol. Y mae vsgol vr atbrawon yn ilawn; v mae 60 o ymgeiswyr vti parotoi tuagat gael tystebau. Bydd i'r rhai hyn aros fel clryd- wyr am fhvyddyn neu (Iwvddyn a banner. iiiiie 123 o atbrawon wedi derbyn tystebau o haeddiant gan Bwyllgor y Cynghor, a bu 181 o efrydwyr yn ysgol yratiirawon yn nghorff Y fiwvddvn, ac 1-ij yn ysgol yr athrawesau? ar .Y;<)t- lon, set 85 ar ysgolion bechgvn a 7* ar ysgolion genethod. Y mae'r ysgolion trwy'r deyrnas mewn agwedd lfodeuog. Yr un dydd cynnaliold yr Carpiog eu hwvtlded cyfarfod ulynyddol. Iarll Shaftesbury (Arglwvdd Ashley gynt) yn y gadair. Y mac yr Undeb mewn cyflwr llwydd'iarius. Sef- ydhvyd 14 o ysgohoa newvddion. Nifer yr ysgol- ion sydd yn awr yn perthyn i'r Undeo ydyw 110. Y mao y rhai hyn yn cynwvR llUJO o atbrawon gwirfoddol, 200 yn cael tab 13,000 o ysgolheigion. Souia'r adroddiad am sefydlu "Cartref i blant Carpiog. Y mac cartref wedi ei sefydlu i blant y i rhai y tiydd eu mamau allan yrn gweithio. Oild un o'r p,?thau !¡)'uotaT mcwn perthYDBS ¡Ù' 1 SgOI ion livii ydyw'r "Gymdeithas glanhau esgidiau." Danfonir plant ailan i'r heolydd a gwrycbell ft' diiad (brush and blacking) i lanhan esgidiau a.m dJimn.11 nen geiuiog yr un. DyweJir fad y plant hyn y rhai oeddynt yn cerddel yr beolydd yn garpiog o'r blaen yn enill at eu gilydd saith swllt yu yr wythnos. Allan o iiooO a eniihvyd tryvy ianhau 150,000 o barau o es-idiati. -11 ti o U" d X.?360 i'r plant. ?140 i dlu costuu, a'r g'?cd?iti ?lularoddH'ydyoyrAriaudy. J) )"11 Ian cJn lJ "Iiodd OJ' î.ri"o J ùlynyddo 1 cy,n' deithas Genhadoi Llundain. Yr Arglwydd Fner yu y gtdan'. IIoH nifer y Cenhadon E?'robaidd sydd yn awr gan y Gymdeithas ydyw 17 0 gyda; 700 0 oruchwyhvyr brodorol. Dcrbyniadau y !I fl .vytldyn ydoedd X69019 12s. :30. yn cynwIs 2s. le, a gohvyd i'r dyoddehvyr anflbdtis sydd mewn caledi oberwydd y rhyfel yn y l'enrhyn, a £ 1416 lls Go. i weddwon ac amddifaid ceuhad- on trengedig.

-=- DOLGELLAU.- Yn ngiiarchar y Sir, yn y dret 110111 mae mcrch ieuanc o'r enw G\hll Roberts wedi ei titraddodi i gael ei phrawf yn y frawdlys nesaf dan y eyhuddiad o geiu genedigaeth pleutyn. Yr aingylch- iadau sydd fel y canlyn — Yr oedd v garebares yu aros er's yehydig ainser gy ia'i chwaer. mewn S'e^itdy o'r enw Cae eii, i,l:iw'r (Ii,ef. Am chwecli o r gloch y boreu y lOfed o El bi-ill (liwcJdaf, ("oEwyd hi vn ddisymwtb o'r ty, ac er elnvilio, in^tiuvyd a d'od o byd iddi, ond yn mhen tuag awr a lianer dyeiiwcl odd yn 01 ac vr oedd golwg gwael iawn arui, ac arwvd lion ei bod wedi rhoi genedigaeth i blentyu nwvswvd arm i gvfadclef pa ie vi ocdd y picntyo au tie fodd bit'nau, "a ebawsant y bychan druan o dan y gwair yn yr ysgubor. Wedi peth amser i'r iaiii g Tel "-wella, dy'gwyd hi i'r carchar, ac yno y thra dtlotlwyd hi i aros ei thrcial. Cynnallwyd lïcnghoHad ar '•orb y plentyn er's mis yn aI, ond gohiriwyd y smiter lind n s v cafJal y [am a'i ehu-aer (yr hon he/yd oedd yn glaf)aniser i welia; a dydd LIllI), Mai 3, ail gynnaliwyd y trengholiad. a dygwyd rheithfam, "Cafwyd ef wedi mdT*Oohet>u(ld. Y mae Gorgev wcdi cyboeddi ei -waith ar y chwildroad Uungaruidd, ond gvvaherddir ei wcrtfui >in Vienna, oberwydd, meddir, fod yr awdwr yn dyweyd fod achos yr Hungariaid ar dir cyfreith- lawn hyd y cyhoeddiad o Annibyniaeth ar y 14eg o Ebrill, 1840. Dywedir nad ydyw Gorgey»yn ccisio celu y Ihíth ei fod wedi tori a'r biaid wlad- garol o r amser hwnw.

I NEW YD DION CYMREIG. c "I I" -I- Y SlARoiTNAroEn:). —Gtvciiill), o 13?. G?. i } vr j SG3 () bwyai'.u M.?,?'J. i ius. yr S 17 o :;v. ?(. 'eireb, o os. fie. i 7s. <■?•. vr |i»o .» bwvsau I I !'E i DE:, i :Y: D, 1 i i 1 e. v pwyr,; eto (liallt;, o 7c. i 80. y pwvs. | FFAHI r WrDDGKUG.—Cy.ilialiwyd y iTair I In f?r y i2fed cy?s?],yr ydoedd yn bur jl:i?N,n o 1),)b 0 j anifeiliaid, y rhai oil a werthwyd yn lied Iwvr. Yr oedd galwad mawr am wartheg jiarou, a phrisiau da am gatel gweigion a liiyswynogydtl. Ni wehvyd yma erioed gynifer o brynwyr dyeitbri.l o bob math, yr hyn a achosodd radd mawr o fywiogiwydd. Mne O'eiriau y Wyddgrug yn debyg o ddy fod yn Ifeiriae mawr, g-an fod y gledrffordd mor fanteisiol i fasnach- wvr I/loegr i fvned a dyfod, ac befyd i gludo eu hau- ifeiliaid i'r man y mynont. WYI)DGIU"G.—Nos Lluny I ufeJ eyfisol, traddodwyd (bnditb ar Gaethwasiaeth, vn yr ysgoldy Brytanaidd. Llywyddwyd gan ein pirelms gvmydog Mr. Janion Jones. Y darlithydd ydoedd dyti du o'r enw Jnhn | Crown Yr oeud y ddariith drwyddi vn ddarhin iiywiog, ond tra erehyll, ary gyfundraeth ofaadwy bono sydd vn cael ci dwyn yn mlaen mewn gwb'.d sydd yn ymlfroatio gymaint am ei rhyddid, s. f Amer iea. Ymadawodd pawb wedi en lleinvi fi tbosturi tuagat v t:-tie?t)i;!i(i *vn cael eu trin yn wat-{h na'r anifeiliidd a ddyfctbir, gan beuderfvnn w-,ietll ila'j- aiii?leiii:?i(i ,I (,,in N-iii(ii,ecill, iiii,,v o 1)1,?.id riiv('tdid p,,ii,) (,rraL!,I liel) iia CAERGVIU.— Nos Linn y 3ydd o'r mis hwn, eynba!- iwyd cyfarfod Huosog iawnyn ngliapel vion Caifmaidd i dderbyn y Parch. Thomas Alfred Wood, j I). D., o ddinas .Monrovia, gwlad I.tberia, Africa, vr hon sydd yn ey,;w>■ yu y ebbnas 15,000 o dri^olion, I a'r deyrnas oddeutn tair miiiwn a lianer o bobLbhion, oil yn svehedig am airy bywyd. Y mae vn Monrovia, prif ddinas y devrnas gapel mawr weui ei adeiladu er cvfleastra i 2,500 0 bubl dduou i adduii Daw.— 7?;.?/?-<??. I.I.ANHERXS.—Nos Sadwrn yr S;?dcyf]S'cynn:d- io('d aelodau v Gymdeithas Lenyddol pertiiynol i'r ] He hwn eu cyfarioil yn ngbapci Relioboth, pryd y ■ j dechreu wyd trwy d.larlicn a ywc.biio ?:i.n.Ur. G. j Jones Tvdu; yna gal wyd ar M, R.LmY;st!y?vd.)u, H hwn wedi a'jr y cyfarfod, a alwodd ar ?r.<j. .Jones, I al;;an, i adrodd ei fyfyrdodau bard lonol ar Ddu'.v; Mr. 31. Jones, Typwyu, j draddodi (iarlitii ar !y?ydyrApost.dP<n)l,Mr.H. f.e?is.C?astad- 'n:mt,]'!rf.d!?)<itcisy)wadan?rri?!)ria?t))vEii;]'a a Air. \v. Parry, Gwastadnant, i adr >;id 12 o em>ln- ion ar yru? Y 11 tl"V W,2?ll!i wedi cael un o'r e\ farfodydd mwyaf thfyrusa dvdd- ?or? !.—Jf. Ap. Bran. or;i;I::<{'I:J,>t!:nns i hcddvw,cyn- j halr-vyd cyfarfod yn y king's iL.aJ,'rre?'.n?)]er eghiro y dull 0 Iiiaid-arwydiio uvda thtigel. Darna.r- wydy tugel-flwch lhnlh.it ho.r) gan 3Ir. Alather, ar | ei draul ei huu. Yr ydoedd woui ei gwt.eyd ar vr 11,1 cyn)!?na')'uiia?yf!?yi:\Yyd i sv 1 w Ty'r Cv ifred 1 n gan Ili-. (Ideii., N ii Yt'yd-c;d! hdnl doeynau weili eu parotoi, ac arnynt yu argra'l'- edig v geiriau, Syr John Hanmcr, Freetrader, the I Ballot, Mr. Peel, Protectionist, &c. Daeth 50 o eth | "bnryn mlaen i b!a:d-arwydd.o, a phan a;»rwy,-| y »1 weli, cafwyd ymldo 30 o doevnau o blaid Syr J:)i)? itlai)tiici- a'i- i)ll.ti(i S? r J??lin ii,2?) j Tngcl, 2 0 b]ahiy 'i'ugel yn unig, ac nil tocvn di':i: I Ar <adeg agoriad y blwch, vr oeddynt vn bresenol SyrE. Walker, John K(-,?,ts, I's tlimnas Mather, Ysw.,J. P. Lyton, Ys?.,(r.H.K<k?), Ysw.,ae am- rywfoncdd?yi'et-ciii o ddylanwad, y rhai a dvstieut [;)(,1 y d ll:¡ a I' gyfd ()i s:: rni dd ¡t'i .de:t:h, YH ,!I'n wi r deilwng o sylw, ae y byddai dda iddo gaei ci ddwvn i arferiad cyfiredinol mewn etholiadau. JII.ANCOLLEK.—Nos Wener, Mai 14, cvnaliwy'd cvf- arfod cylioeddus yn yr Ysgoldy Brvtan.lidd yny dref 1),)ii, i ar,litl)i,, ar IIN-ti,ii(I a Cil'? !y?ydd\vyd y cvfarj'¡ 'an E. Cooper, Y sw., yr !h?n,y)i())ci arfer, a i livwyddodd yn anrhydeddus. 1radtiodwvd areithian byrion a ?v\no'j'?an A nnberts, John Jones, ('C.,) J"lm Morris, Jo1m I.Jones, at: H. Evans. Yr areithvwr oil oeddynt weu.nvyr eyflredin; a dangosasant eu bod yn fo?!1- hwn ar'y rhyddiJ masnadwl sydd genym, ond na,1 oe.ldynt yn foddkiwn ar gael i a hloli Duw yno[ eu eydwybodau; canys pwya roddes bawl i'r ));tiiiddynidd?cydw)thunara!i,ei ?:ft)-ync?MH- t;??t rli-y(ldid i?Jdo 1 fCl Y InYD(li Yr oedd yr ysgoldy yn nrlawim bobl, rhai a vvsandawent irv l rYii-. fit Ik-ecii eu f;'?. !udd:oni.(,o?c:tii)?v!' yryne!irc?f;:)?;!tvd(icyFt-b ¡,yn ng-waJ¡all"j I,artliuu riu :;w-L!d, e¡: <l1l1i.l,¡j: rhvddtd, iir yndid p.b caen.i?od ?.,r?.s? o'n t,r f' ¡' Wwyf ..n hyuem^y bydd i'r Amserau, vn n-hyda jp..u?m?ih,nci-.?):.a;?i;r,c?uiie?i?.?'l \'n I "r"bl nil rhyddi-.l, aewanfon gwvr cv ?].t?\ysincytuyciU(diyaySencd3*)ta?I?w.I.j? BACII. CEFN MAWR.— Nos lam, Mai )0fed, vn??hap-? y Dedvddwyr yn y Ile liwii, ti-a( yp1!.1 Phillips, Hangor, ,ei D.arbth gamjuis ar Ddyian wad Prydait)ary?yd. Etld i'r oriel trwy docvnr.u <ie.,aei'r llawr trtfvy doevnau 4c. Nid oedd y eapel mor llawi^ag^tlf'sgwyliasid iddo fod, ond y mae yn ddiaman pc deuai Mr. Phillips i r gviiiydoga.etb iiou eta i'w thra;!dodi,*y byddai y gwraodawrr yH it?vp;- lluf,#socticii, v in. y rl,i ,?,i (ly.? y,? I ytro we(Ii cael eu boddliau "initint, f.d I rlywedodd rhai o honvnt na buaseut byth vn crcdn '?!dy?th d'v;!a?r.Pd'iiips,unit)?:tSHii?i?'j?. ?iywedy?u-"  Dewier mai bt-m'i? t??- I ?' v ??'' "s??'???r "? brorUr car 1 lrélilv\,¡ld. Lly\' yddltl edhr ? ?' ?? "L??-c -Lrcdi?nYy.'d. Hy? yd.i.d y cy?rf?d yn ddudD ac anrhydeddus gan y F?'ch 'Ellis Evans.— Un- odd o. KHyL.—Aryr!t?t;yiisoi,cy'?JmydC.F'.rf?d Dii'MCst()!ny" III ??i 'v 1!0 h.v' Ly wyd did y cyf?r'od ?an y PMcl1 1. B. Morris. Anerchwyd y gwrandawvr gan y rdywydd; Air. John Williams, crydd Mr. Thomas Amos; a Air. J.o,,n Williams, haiarnweithydd. Rbwog yr areithiau, oanodd y Cor Dirwestol am ryw ddarnau yn tjampus, 0 dan lywvddiad 31 r. VV. Hughes. Yr oedd y Aeuadd yn llawn o wrandawyr, a chafodd pawb eu boddhau yn fawr iawn.—E. Eruiis. j ur=iisu.t>iu. LLANii,\n,CEtiEi>iGioN\—Dydd Mercher yoed evus ()!,aeth Mr. E. Thomas, siopwr yn y !Ie )i.Y:), i \'<siv (Arwyddyrneb')?) i fenthyca dryj).acv!)U)!?.ti | sjyrchol aeth W. H. mab i Mr. H. Hughes y tafan-wr' i chwdlo am d:??),()t)d methodd a'i gael |)vd lirs 'dy wedoJd y <o)wyr) Ld ei mheistr wedi ei\ v>d nenfvvd (m7^; y„ y gegin alian, Yn v fan hnm cahnid V/. []. alael ynddo, daeth ag ef V;J ei law i' 'y"?f-achebystyricdcif.dynlhvyth?ane!?dd ef u? at v dospanh icuan.?o'r te.)u y rh? n.dd. ynt yu cimawa ar y pryd, a ?vd.?i f?i ?.? e'vffwrdd a 1 glic.ed, tamodd yn y fan, gan giwyfo tri oberson ?,sefme.rch t.?r?vr, y: for?vn, a're?vyddor- nw)'d yn ddioed am feddygon, v rhai ;t d(,:wth"llt et') V r J (idtt. huiit ufo y lji's ae er ein uC'b niaey ddwy em t'l mewn sefvllfa borvglus iaw n. —?\-?4. (. Kiu;nioios. —Dydd Gwener, Ebrill 30, cynhal- iwyd ttlaenorlys yn arwyd-1 y Llew Du, Talybont, cr roydd wysllo Prvse i,ot'ei!acn, Ysw., yn Arlywydd Maenoi Geiiau'r Glyn; ae ar yr achlysur, dygwyd vr h.dl weinytldiadan yn mlaen yn yr iaith (Jymra g, gau Graham Williams, (-ioruchwyiiwr Pryse biwn den, Ysw., yr hyn a roddodd fotb'had mawr rhai oeddynt wyddhulol. ilwn ydo--d•! y tro cyuiaf vn nghof neb syli fvw, i'r llwon gael eu rhoddi yn yr iaith Gvmraeg yn y Llys Invn. Yr ydys wed 1 trefnui dcr'yn::n v Faeno r helaeth hot) ga-I c? cerdded yn (1,?ioe(I 3,11 ??loeiviiN7s ai- y 25 o'r mis hwn, a thvbir y byddis dri neu bethvar diwr- nodynmyncd dros y Faenol. Byddai dda i fonedd- no(] yri tyiy?ic(l Oro-, y am Igio!l v I)vw,so,-ZLctll vn gyl'i-ediii?)1, I)c Williams, trwy weinyddu eu goruchwyliaeth yn iaith y werin (iymiei. | CWSUMAS.— 3Sae'n ddywenydd ?cr)vf a!!u hysb\s:) j fod Gymdeithas er addysgu y rhvw fenywaidd-mewn egwyddorion daionus g\yedi ei s.,fvdlu mewiI Ist<ifell gyfuddas pertbynol i'r Plough &. Harrow'' yn y lie hwn. Y mal;) bi yn debyg o wney,l daioui mawr: yr oedd angen sefydliad o'r fath ar fercbed y lie hwn er mwyn rhoddi eynyg ar eu cael i dreulio en hamser yn v dud biidd olaf. Llywyddir v Gymdeitlias gan l wt'.u? ddc:tiL'.sad\s?t;!i?,scf Mrs. Morgans, y "Plough Inn." Ccdwir cyfrifon y (iymdeithas gan Mrs. Junes, o'r Llythyrfa; a'r Llyfrgelivddes vdyw ?,jrs. Walter, Ynysecflyl. Yr athraw 11 ydynt rhai canlynul; sef, Mrs. Anne James, mewn Ieithyddiaeth Mrs. M. Walter, mewn Daearyddiaeth ac Hatiesvdd Mac yma amryw newvddiaduron Cymrcig ;1 Saesoii ia-tb a Mrs. Mary Powell mewn Rh)fyddia"th. i?\ythnf)soLacc)-?iUpyth'fn?s<d,yuc.m)dcrbyn- iad, vr Amsenni, y Gwron Cymreiij, Scn:n Cymru, y X'niconformist, v ff?ceA-?il j.\eit?s C- y CII; brian, y Swansea Herald,y Welshman, &c. Cymvysa llyfrgell y (Jytudcithas arn ryw lyi'rau gwert!if;wr, y rhai ydynt rhy luosog i'w lienwi. Mae yma areithian utmpns yn cad eu traddodi ymron bol> 110s gan vr aelodau. Cafwyd y fraint o glywed dariith gampns acad !ys.;iad(d ar l)dai;iryddiaeth,nos I'awrth yr I leg o'r mis hwn, gan Frenines y (iymdeiihas. Yr oedd "1 ymchwiliad m-'wr ac amlv^iad o chwaeth (i.la vn ei chylaiisodd: id. Yr oc Id y myneuiatl i me"l y n?s li-ms) trwy doeynau tair cciniog yr un ac uchod, yn ol v?w!!h:uud fanoedd yr elw i'w rml.li t'lag' at' gael llyfrau at wasanaeth y Gy m icitnas. Oymuneiw wc'cdam?.dtiertt'y?lars.-iydhad.tu Ceif?tdyd.d gan ysgrifenwyr medrus yn yr .-1 intern ti, ¡. I n Pwy' cr ein gailuogi i fvne i yu mlaen gyda'n haiucan. i'w y ey ci-.) fv n,i 3" I IIli?l?,-l ,I I-Il.?i:L'nIz I:iic:in.'Y I'cdr trii iii:ic )Itllll ir dcl), I aci, LUNEIU —Damwriiii anqe.uol.—- Ar y JUfed RYFISN], aeth William, lUau (7 oc,1) i 31 r. W. Bowcn, « Smith's Arms," i ehwaren ar y pedroifeim oeddynt ar y Ileil ffcrdtl g^yl'agos, a rhywfodd neu gilvdd, syrthiodd y pleiitynanlfodus o dan 1111 o bonynt, ae efe a leth wyd "yn y fan Pylid cymeryd llawer iawn o ofal gyda p!ant mewn lleoedd 0 r lath. LIANELU,—Boddiad pJentyn.—Ar y 1 leg eyfiso], trwy ryw aiiiTawd neu gilydd, syrthiodd bachgenyn 7 oed i'r afon Lleidi, ger y Felin Fuel, ue \r ydoedd Mttli boddi pan y cafwyd liyd iddo.

=- CYM.?FA FLVXYDDOL ALDKRSGATE SLTTFTET, LI. UN DA IN. Oynnauwyd y gymanf.i hot) eleni, fel arferol, yr ail Sabbotli yu Mai, y nos Wener blaenorol, yn nghyd a'r Liun canlynol. Nos Wener pregethodd v Parch. Owen Thomas. Jewin Cresent;—"Lly- thyr Crist;" a'r Parch Vvr. Ilees Liverpool;—"Duff i c, Had.; Closes." Y Sabboth, am 10, y Parch. W. Thomas, Beumaris;—"Heu Ddisgybl a'r Parch, P. Griffiths, Alltwrn;—"llhoi an air i'r wlad dda." Am 2, y Parch. Cadwaladr Owen, Dolyddelen ;—"Genedigaeth Ceidwad a'r Parch. W. Ilees "Dysgeiuiaeth Crist." Am 0, y Parch. A7". Ilees;—"0red 11 yn, a gweled y Mab, a chadw;" a'r Parch. P. Gi-iffitlis ;Y Lefiaid yn dwyu arch Duw ar eu hysgwyddau, with drosol- Nos Lun, Parch. P. Griiffths;—"Cyllwr yr luddewon yn nyd.iiau Ksther yn ddrych o gyflwr  byd moesol;' a'r Parcii. W. Rees ;Y c?awn ;Ú' an wir. Anerchwyd y gynl1ulleidfa ar djiwdd yr oenia gan y Parch. D. Boro. Dechreu- wvd y owa'ianol gwrdilan gan y Parchedigion P. Gr;in:iis, W. Pees, W. Timmas, Davies (Y Alyfyr- 1IV],) a John Mills, y Cenhadwr. Cawsom yn wir gym an fa dda-Jda ragorol •'yr orou ett >' rne;;d Jiawer. Y mae hynv, rwi'n roeiio, yn bwnc rhy anhawdd i'w benderfvnu: ond hyn sydd ffaith,—1, Yr ojud y cynulleidfaoedd yn lluosocacli o lawer nag y gwelwyd hwy o'r iiii i ugeiniau, os nad canuoedd rai, orfod troi ad re oddiwrth ddrysau yr addolciy prydnawn y Sul, oberwydd methu a inyned i town. \r oedd y casgliadau yn fwy; y 111110 swm v casgliadau a wnaed drvvy'r gymanfa tiwcidavv pnm punt ar hugaiu. Cynnaliwyd cynhadledd prydnawn dydd LInn, ni vil yr o-dd yn bresenol v Parchedigion Griffiths :l '• jLigh Owen, Ysw., Islington, ac amryw yr eglwys am y flwyddyn ddiweddaf, ac i ymgyng- hon pa fodd i gario yr aehos yu mlaen fwyaf ts 1) Progetli-")dd Mr. Ilees y nos Fawrth ganlynol yn Ciiiiiiiford Street, lioro, a nos Fercher yn Ehenezer, L ett"r Lane. UN o'u TADEKNACLIAID. Linndain, Jiftii 14, 1852.

G E N K L> I (T A E T If A U P II I O D A S A U A 31 A R W O L A K T II A U. E!)niI)S,yn Pi"OSpCd, Go??'dd America, gwraig IT]-. ??,iit o Drei'ia!jt ger Diiibyeb, ar el'eiliiaid, mab a tnereh. 31 u 0, Mrs. Parry, Blue Bell Gardens, Caergybi, s. -y 1'ell Garlens, Caer,-ybi, *>> gwraig Mr. J"Jm J ines, tea dealer, ?c., vi,N-i)t 1,ii)idloes) ar fab. !0, gwraig J. E. Lloyd, Ysw., Ta.nmorfa D?n- J. E. Y.V., r aninurfa Din- II, 3fl Jones, maethwraio g yn nza weithdyj Rhuthyn, ar lah. —— 12, gwraig y Parch. T. J. Wilijams, Llanfair- pwligwyngyll, Mou, ar fereh. Priodwyd, Ebrill :21, yn Hughes, Siopwr, a Miss EMin()rt!?\f\. !3¡'onbedm. I ,\bi 7, }tJ m:h,lpel (B î, 'Diliby'h, Mr. Rohert a ili?,s J(?iies,v (1(1?tu o Danehvy. 7. yn c?I.vys Bo.ivean, ger Pwiiheh, Mr. ilichar.l Rowlands, Gwyndy, a Miss Mary Gri&ths, 1,1 lids, a .1 1:IS5 .Alary Griffiths, bodvenn Hail. -7, yn elwys Llangybi, Arfon, Mr. William Davies, Gorsedd fawr, a Miss Eden Price, gynt o'r Phtsdu. —— 8, yn nghapei (T.C.), Abeihgele, Mr. R. WiI. | !iams, L'ansanan, a 3iiss E. Lloyd, Llanfairtalhai- arn. I S, yn nghapei (A.), Dinbyeh, Mr. Peter Mor- ris, a Miss A11 un Davies, y ddau o Ddinbych. 8, vn nghapei (A.), fdanegrvi,, Meirim, illr. C as tell ;n awr. 1, Iliarrwst, lili-.Williain t iliiams, iictiure I,I.LiigeriiyNv, a Miss Mary Hug,ies, Ce!u Coth. :\1; 3Ir. E. ',Viiiia!ns, (-ifl'er- iwr, li.iiynoa, a Miss Huberts, mcrch Mr. E. ilouejfs, li'eiiiyawr, Lianelwy. Mr. Hugh Hughes Plas. LlanwtiJa, a dliss Anne Hughes, Cued y Brain rlhostry fan. 12, yn iVlagiilt, Jesse Conway Davies, Ysw., iIl(,1 'Yí!, 'f,J>n"n, a 1'.1;85 LltJyd, !ÎiCreh J. LlOJdt Ysw., Bryum.idyu. Davis a'i .I:s eio—i henairt, A'n IIC 'I t%?,t7?l, F,,¡ l)c. lid,!)! hith il bo DAUcnt;J "('Üi {L. -1 Li Cil 1.?l L??,.LYI; G?YfEOn. Bangor, Mr. HUII) <\ n!1C Owen, Peiid rcf.  '? ?'?-Lathc.i.- ''??:??-??-?? ? Jhennleyv,' ?? ??f?'Li.t];?'ii (]. Mr. Richard Jones, Llanb^ edr, a Mtss Grace Ciltwiliii), Llaii- L!;u)bc(h, n .Uixs Grace K..b'-rts, CUtwiian, Hau- —15, yn !?hnpel (T.C.), Cor? en, ?an y Parch R. Kohctts. (B.), 31 r. J?hn J.mes, Phs-yn.bonoUlJ a ?i?.s Catherine Jones, ?er C.'rwcn. B "1 :E"' :7, Ebrill 25, vn v dref lion, Mr. John Hughes, meddyg, mab y diweddar Mr. W. Hughes, High Street, Pwllheli; oed -44. —— 27, 31r. R. 3Iorris, Black Moor's Head, llhuddlan; oed <5 —— 27, 3Ir. Owen Evans, Tanyrhiw, Llandegai oed 81. —— 23, yn Nghorwen, Irs. Pierce, gynt o Ruthvn oed cD. Mr. James Parry, cG.eith.wr, gynt o Pen a wch, Abcrystwvth oed -;U. 1. Mrs. M iry Thomas, Tv'nllan, Llandegfan, .1 (.,1, iici'i. 8.3. yn Folkestoii, Kent, Mr. John Williams, dv.vv.iil y lloag '■ kyix Brothers," o Borth Madoc; oed oI. 0, yn 5,5 Pleasant Street, yn y dref hon, Mr. \V¡j¡i;t!U Jones,asit-dydd, gynt 0 Benybont, Llanelwy; oed 07 —— 6, Mary, gweddw y diwcddar Mr. Hugh Hughes, White Horse, Conwy; oe 1 47. 0, Margaret, gwraig Mr. Griffith Davies, or- iorydd, Ifclgedau. 8. yn Nghaergybi, Pliotbe, merch Mr. M. Roberts, evileriwr, Bangor; oed I fi. a 3 mis. 8, yn Eastgate row, Caerlleou, Nlary, gweddw V diweddar Mr. Richard Hughes, Beaumaris; oed 6j. ger Con- wy. 8, yn Boston Lodge, Mr. V.'illiam Williams, peirianvdd, (i.'raw i loan Madawg ;) oed 53. 8, Mrs. Wiliiams, Plasrhosfeilw, Caergybi; oed 82. Bu yn proflcsu crefydd am 40 mlynedd. 9, Mr. David Jones, crydd, Aberystwyth oed 32. ——— 0, Mr. lJ, Owen, New Haven, Caergybi. ——— D, 3Tr. Simon Jones, a fu yn weinidog yn Llanbedr Hall, ger Rhnthyn am 32 o flwyddi. ——- 10, Mr. John Evans, asiedydd, Nefvn oed 30. ——- 10, Marv, gwraig Mr. T. Williams, cigydd, Abergele; oed ——- 10, yn Llanarmon, ger Wyddgrug, Anne, gwed hv v diweddar J. Ch alone r, Ysw., Nanty palme Cottage oed St. 10, Mr. John Williams, Cornel, Bethesda. ——— 12, yn Ynyseyngar Cottage, ger I-urtli Madoc. Mr. Grillith Jones, llongwr; oed 82. —— 1'3, R >b:.i t, mat) W, T. Jones, Mount Pleasant, Caernarfon. A-M!:nicA. Medi 2G, lRol, yn NhrJgordl, Westmorland, Oneida, Mrs. Sidney Jones, Ilwrch i Evan ac Anne Griffiths, Llangian, Arfon, oed 73. Rliag. 10, yn Western, C.N., M r. John Jones, gynt o Ben vr-allt, Hodedvrn. 3Ion, oed 42. Ion. IS. 18V2, vn Lonaconing, M(I, Mrs. Elizabeth Thomas, gwraig" Mr, S. Thomas, gynt o Nant-y glo, Mynw.,oed37. 25, vn Plainsville, ger W nksbarre, Pa., Mr. Robert Ellis, gynt o'r Brithdir, ger Bangor, Arfon oe 1 :): Ch'?- '?. yn P-??"?. Wis., Mrs. Cettins, gvnt o Fryn v (iogledd, -U ildwyn. 1 ï, yn Chicago, l!lInOI, Mrs. Gwen Lewis, merch i Richard a Jane Owens, ,ynt o Lanegryn, Meirion; oed 37. 23, yn nn o'r Taieithiau Unedig, Mrs.Hughes, gwraig Mf-. Edward Hughes, gynt o Dy'a Rhos, DvOVyn Ceiriog. Mavvrtli Ii, ya Washington Mil's, Oneida, Mr. John Edwards, gy sit o'r Drefiiewydd, Maldwyn oed 68. ——- yn Mt. Savage, Md., Mr. Benjamin Davies, gynt o Itumiii, Mvnwy; oed 51. ——- 13, yn Marty, Oueida, Mrs. jane Meredith, gynt o Llanidloes; oed 07. ——- 20, vn Tv'n buarth, Wisconsin, Elizabeth, merch Mr.David nt oTy'n y buarth, Llan. geinwen, iUún; oed 10. 21, yn Ramson, Mr. J. T. Hughes, gynt o —— 21, yn R imsen, Mr. Evan Jammab Evan ac Anne James; oed 21. —— 23, y 11 Ramsen, Mr. John F. Evans; oed 57. —— 23, yn Ramsen, Hannah, mercb Griffith J. Roberts; oed 26. Yn ddiweddar, yn Middleville, Herkimer, Mrs. oed 30.

j ADOLYGIAD Y WASG. EsnoxiAT) AU y TKSTAMENX XEWYDD, GAN Y PARCH. J AI.BKRT BARNES. GYDA IWAf NODIAUAU Yca- WANKGOL, GAN Y PARCH. H. HBES. Y CYFIF.ITU- IAD GA.X Y PARCII. T. REES, CENDL. DIABVCLI: GEE. Y mae clod Barnes fel esboniwr manwl, golcu, efengylaidd a blasus, yu uchel drwy yr boll fyd, fel tilai oferedd fvddai i ni ddywedyd dim. Nid oes eisiau cymheii y Cyrnry- chwaith i dderbyn Esboniad; canys y maent weithian yu ddiarhebol am hyny. Nid oes ychwaith angen am ganmol- iaeth i Mr. T. Iteesfil cyfieitbydd, canys y hiae ei enw a'i waith yn adnabyddus i'wgydgenedl; eiiili- odd iddo ei hun radd cIda yn hyn, ac yn deilwng hefyd: ac nid oes mwy na hyny augen cymorad- wyaoth ar argratTwaith Mr. Gee, canys y mae ei .111?vs ill?"e ei glad yntau tr-xv Gymrn, Beth a Wlln. Air. Ilees, Liverpool, fel nodiedydd, amser a ddengys nid oes le i amheu ei alluoedd. Yr ydym newydd weled y llliifyn cyntaf, ac y mao yn ddestius a hardd dros ben yr olwg amo.