Yr Amserau

AT EIN GOHEBWYR. j Arfos.Derby uiasom 3yTLIyR oddi wrtil" Dyn- | garter." yo nyiiwys hysbysiad manwl yn nghyleti yr Y*goidy. ger Bethel, Arfon, yn nghvdag anivsteh liii«ro bersonau evfrifol o'r ardal hono, i ffcithiau I a ddangosant vn amlwg mai cauidystiolaetli wrth- yn a ddvgai gohebydd a alwai ei hun Gwladgar- j tvr," yn erbyu ei gymydog; yn yr Amserau dro yn ol, yn nghylch vr Ysgoluv hwnw. Drw iawn genym i'w gabldraeth ymcidagos yn yr Amserau. Y mae broi; yn ansiichoiiadwy na ddygwydda am- ryfusedd o'r fath hWll weithian, er pob goial i'w ochelvd. Us ewyilvsia Dyngarwr, ui a gyhoeddwn ei lytiiyr, ond i ni gael ciywed oddiwrtlio. Doeth- aeh yn ein olwg ni J'yduai gadael ar livn o hvs- bvsiad, a nheidio yuayraeth a'r ereauur uireidus. jt At ei r etc ag e' tiN O'R Plwvf. —Gan nad oes odid un o'ii darllen- } wyr a'r na wvdJant erbyn byu am vr hvn a ?-ry- b,yila ein gohebvdd o bartij" triciau g.oruhwylvŸr Ci,,N-b eu i)f)u%,n me d dwon, Cíwb yr Acbuu," Set' eu  vn .!t';bvn meddwon rhyddleduiaim a y r, ac ieucncdd diamen, vii ael odau o bono, pan yn ewrthod personal an?henus, yn unig ar Lvt'r I f bod yn Ymnoliduwvr, a hynv yn groes hollol i arier y Parch. M. Hughes, [Jan- yn ,,roes 1,Ii'ol i al'i'er y'Ptrcii. ill. flui?i'les, 1, 1,-t n- mew n cys?iiiadau eiuseuut ereill. Tv bi wo nad ydyw o un dyuen i ni gyhoedtii y gofvuiadau. &c. O. AI., Llaxdeu.o.—3Iae yr ymborth a geir am y pris iseiaf yn Ifongau Awstratia. yn ddigon, ae os bydd ar rywun eisiau rhywbetli yn ycLwanegol, ceir ef mor rhatcd ag y geiiir ei brynu yn unrhyw shop yn Nghymru..Ni bydd raid i'r ymiiidwyr wnenthur (ilin ar y Hong oud bwyta, N fed, myned i gysgn, cadwell liunain yn urcfnus, ae ymddwyn j yn weddaidd a charedig tuag at eu cyd deithwyr a'r morwvr, gan ufyddiiau i'r rhai a fyddaut niewn awduraod. Cwmaman.— Yn ein rhifyn diweddaf, ymddangos- odd hanes Cymdeithas er addysgu y rhyw Fen- ywaidd, am yr hon y dywedid iddi gael ei (radiI) yn Nghwmatuan, vi- hya. yn 01 a iiyspyswyd i ni thwyll- odrus; a rhaid fod yr un ti haiifoiioud wedi ei ysgriienu g}lÎa:r amcan iseiaf a mwyaf aunheil- wng. Eisteddfod 11 C'vmar.—Rhoddwn adroddiad hel- aeth o weinydriiadan yr Eisteddfod, a gynaiivvyd yn y Cymar ar y lOfed o Fa;, yn ein rhifvn nesaf, pryd y ea ysiri'an T. T. a Li I i Pytatws" ein syliv. Y'roedd eil] eiiioxiiau yn rhy huvuiDn cyn i'r adroddiad ddyfod i law i ni allu ei ddodi vn v rtiifyn hwn. Dekbvniasom ysgrifal1 oddiwrth J. W. H., Goheb- ydd, (Llanrliaiadr), G. Tegid, Omicron. R. J. D., j (31anchester.) Alltud o Fowddwv, J. W. (Frun), Maldwyn, Casawr Celwydd, Impartial, J. E. D., Rhywun o Lanidioes, a Bacltgec 0 Llaniieehid. 2si i chavvsoni haindden i'w darileu. N, S.—Nid ydvin yn meddwl yr atebai cyhoeddi j llythyr ein gohebydd un dybendaionus: ondgailai I wneytl di wg. A chan fod yr achos vii lieol, ac vii perthyn i'r un blaid, gwtll peidiu el godi i sjiw y j dywysogaeth. E. D. J., J. G. Teoid, I-LwrNOG GHN TAF, ac R. D., (Cwmbelan,) a ymgeisient yn dOa oud y mae gen ym swiu mawr o gowyddiaeth rhagoraeh ar law, ac y time yn anniciion i ni aliu eu cyiioeddi oil. Tbebor Samotii.— Pe r anfonid yr ysgrif i Gyleh- grawn byddai'n all right." M. E. (Gardela) sydd yn eiii dyied o ddwy geiniog, am lod ei lythyr dras banner wns. H. o Faciino a J. R. (Mill-street) a. wnantyn dda pe bvddant yn ymariious wrthym. P. P. (Festiniog) a wei ysgrif ar yr un pwnc mewn COIOrB arail. Harri Sh6n.—Gwell genyi'I rudui heibio bethau f dy chy inytrol. D. il. (Llanelli; a qa glywed oJdiwrthym yn fuan.

YJINEILLDl"WVR CnIaG. I LLriHYH J. WJr.LI.AMS YSW. A 3. I F'J '<' C>!jtrtdin, Lluudai.i. Jlai 17ty, 1S32, Fy AswYL SVR, :Itti 17,y, Y luaeyn d lrwg iawn genyr nas gallaf fod vn bresenol nos yfory yn y yn Hfjudbon. Vr un pryd, teimlwn yn ddioieh^ar i chwi am gyfleu i'r ,ar i cliwi a-,ii gyfleii i'r cyfartod hwnw t'y ngolygiadau mewn pertbynas i'r modd yn mha un y dylai Ymneiilduwyr C3 uira weith- J redn yn r eyinod arbcuig presenol. Fel chnycliwi e:eii hun, yr wyf vn Eglvrvswr, a phob amser wedi gwnevd (y ngoreii i gynal i fyny a dwyn yn mia?n wir duai«uii yr Eglwys. A phan yr eglur ;;anfydJaf yn ymddygiaduu Arg. Derby, ei rod yn penderlynu ymd(liiied i'n Kesriwys ddyleuswyod- au aar a tyddant o aagenriieidrwydd y;i aehllsi dadi- { euaeth, anghvtuudeb, a chasineb, tcimiwyt' uiai fy nyledswydtl fel Eghvyswr ) dy IV ildaru yn nr n^1->o5 )F"I .1.), S. :< -*■ ;— 5^-a: o — -• | a ailaf i'w attul. i Nid yrlyw Cymrn ond Ynmeilldaaeth o gwr bwy gilydd, a mjii a ic.i j riief.irm puham ac nid oes neb yn aliuoeach na ehwychwi eich hunau i dystio i ba raddau y mac sdylifa gymdeithasol a moesoi y gyfran hon o'r deyrnas i'w briodoii i addysgiadau ei j gweiuidogion a'i phregeth«yr yiiiiieiildu ~>l. Nid ydyw Gogledd C'vmru yn costio i'r wlad L-v- maint a chadwraeth un ac v mae eylcbaeith- i iau y barnwyr gwladul i'w brawdlysoedd, o ran dim troseddau a ddygir ger eu bron, yn deitniau o bieser ac adloma o u cyduafaaru a'u gorcdiwyiion menu partiiau eraill o'r deyrnas. J Mae y tiaith ryjedd bod Arg. Derby wedi esgeuluso | ei gyfrvvysdra ai amwysedd arferol, gan bybyu uiewn iaitli r;,or c.?,lur N. b mewn iaith mor eglur y bydd iddo gytncrvd aùdyg- iant y gene-il sydd yn coiii ailan o dowyiaw y rhai hyny ag a ddangosasant y lath brofiua Uivmwad o'u cymhwysder i'r gorenwy 1; ac v mae vn duiamheuoi y parha y imith yn enghraiffthynodol a bytiigoi'us o'r atresymolueb sydd yn wastadol gyufynetl a iivwod- dd,sl, gyieiliornus a curywieuig. Teimlafyn ddiolch- | gar i Ddüw bod yr Ymneiilduwyr wedi eu dedro i ji deimlad .),ti ]>ervgi, ac i ganfod, i rt'dd-in, y dyled ewyddau gorpawysedig arnyut i'w eyiiaw nj. Pa un ai dros ai yn criyn Arg. Derby r' ydyw prif ymhoiia yr ymirvreri bresenol; ac os ydyw (y nghydwladwyr yn ffydulon iddynt eu hiniain, os <1y- munant ddiogelu i'w plant yr anrhydedd mawr o fod y gyfran fwyaf moesoi, iieddyehoi, a buddlonol, a lleiaf eu troseddau, yn yr aaiherodraeth eang hon, bvdded idJynt ddangos yn awr en cydnabyddiad am y bendithinn hyn, ur'-vv ?-neuthur p »b y mdrecb, ac os bydd aeiios pob aberta, arrgeni::e:;iiol taag at s'cr- hau y pariJdÜ o l;oi;yut, drwy blei-leiaio yn erbyu Arg. Derby yn vr vui_ryrch dyi'odol. ] Creuwcii ty mod, tv niJwyJ Sy r, Fieh ixVddJon Gv.'a i 11, < .!()tS N kY I At GEOROF. IIJr.f.VOXD WliALLEY, i'.V.T., J'l'U Hi/' 1)(!á:.1J:}¡. Dyaa dyritiolaeth gret ac anrhyueddas o enau i Eglvvyswr prolfeseilig, am laiar Ymneiiiduwyr a j dylanwad Yumeiiluuaeth Cymvu er inoosoii H chrefyddoli y wlad, "Ù d\ stioiadh hOll sy wir." Yu ofer yr udgann uchtl-eglwyswyr a Phuseyaid ) yn eu hudgyro, i gyhooudi a bygwth buruau ar v wlad, am "iseresi atmuwiol a sism,"—a:i adael eiu Heglwys Apostolakid, a myned i gorlanau ai phorl'tiau aGgbyfreitldon ;-Ilytiiyr cymeradwyaeth j Ymneiilduaeth Cymru ydyw cylf'.vr tit wei a lijoesol y wIaJ, Darlionir a dealiir hwn gan bob dyn a fyno agor ei lygaid ac edrycb arno, Y mae y pren yu dwyti ffrwythau cia, ac otor gan byny ydvw haeru riiai pien drwg yJy\ Gwyrth yn natur fydclai i kidi-aiii ddwyn grawnwin, neu fieri d hvyn ffigys: ond gwyi th foesol fwy fyddai i cgwyddorion j ac atiii'awiaet'nau drvgiouus a gwenwynig gvu- byrchu riiinwodd a moesolueb. Nid yw (Jymru ODd Ymnoiiiduaeth o gwr bwy giiydd," I I I-, WtNtams, "ac nid oes ueb yn alluocach ua cbwy- chwi eich bunan i dystio i ba raddau y itiae sefyllU gymdeithasol II moesoi y gyfran lion oV deyitias IW biiouoli i o.ddysgia,}:ttl ei gwcinidogion a phregethwyr Ymne'mduol." Eto,—" Xid yw Gogledd Cymru yn costio 1 r wlad gymftint a cha. dwraeth un milwr! ac y mae cylchdeitliiau y barnwyr gwladol i'w brawdlysoedd, 0 ran dilll troseddau a ddygir ger eu bron, yn dcithiau 0 blescr ac adloniad, o'u cymbarn a'u govchwyuOI1 I mewn parthau ereiil o'r cieyrnas. Dyna fel yr ysgrirena un boned,lwr eglwysaidd at foneddwr eglwysaidd arall. Yr ydym yu gwbl barod i gydnabod gonestrwydd Mr. Williams yu ei waith vii cvhoedd audef y tfaitb, mai i ddylanwad addysgiadau Ymneillduv.yr efengylaidd, fel offer- ynoliaeth, y mae i'w brio..oli fod cyflwr cymdeith- j oJ r asol a moesoi ein gwlad yr hyn ydyw. Yr efengyl, fel y'i pregethwyd ac y'i dysgwyd ganddvnt hwy, a lonyddodd y wlad—a'i gwnasth yn gyfryw nad oes angen am gatlw un u:iiwr oi mewn; ac a wnaeth gyiehdeithiau y barnwyr yti 0 bleser- deithiau na o cidim arail. Rhaid i j(ydmjbod pob idiin ai il l Eglwyswr yn Nghymru ddwyn tystiolaetli i'r gwir- ionedd iiv. n, ond ni till eu eaiouau ei addef. r tal a gafodd Ymneiilduwyr Cymru am y gwasauaeth bwn gan y llywodraeth oedd, ardon triwyr o estrouia;d ar daith trwy ein gwlad i gueglu a chy- boeddi pentyrau o anwireddau i'w gwaradwyddo^ and ni waeth heb son am yr hen Jyfrau gleiriion druain, canys y maent weitbian yn drewi;—eladd- wyd y meirw alian o'r golwg er ys liawer dydd beliacb, yn eu gwartb eu hunain. Meddvliodd y dirprwywvr, a tneddyliodd lluaws o glerigwyr a man-foneddach ein gwlad, y byddai ïr ymwcliall hwnw osod Ymneiilduaeth Cyunu dan gwmwl bytbol; ond y mae ei chyliawnder fel y goleuni, a'i baru fd banner dydd. Y mae sefyilfa gymdeith- asol a moesoi y wlad, fel y sylwa Mr. Williams, yn gwrtbbroli pob haeriadau cableddus a ddygasaot yn eu herbyn. lr ydvni yn udiolchgar i Mr. Williams am rybuddio ei gydwladwyr mor garedig a llyddlcn eurychwch betii a vvueloch Y mae mwy o edryeh arnocb yn awr nag a fu erioed Disgwylir rhyw beth mwy od.iiwrthyeii yn yr etholiad nesaf, nag a ddisgwyliwyd erioed o'r blaen. Uu auiser y gall- eeh bieidleisio fei y rnynech dros aelodau i'r Se- nedd, heb fod neb yn gofalu dim am danoch ni ddywcdiJ gair wrtbych nag yn eicb cyleb, cyn nag wedir etholiad. Y mae yr atnser UWllW wedi myned heibio. Cyfeiiia newyddiaduron Lloegr eu golygoa atoch yn awr. Y mae Eglwyswyr rhyud- frydig eich gwlad, megys Mr.Williams a'i gyffelyb, yn ayvyddus am i chwi fod (ac arfer ei eiriau ef ci huuan) yn ffyddlon i cliwi eicli liunain, a dyogelu plant yr anrhydedd mawr o fod y gyfran fwyaf raoesol, heddychol, a boddiouol, a lleiaf ei thros eddau yn yr amherodraeth eang bon,—dangos eich "cydnabyddiad am y bendithion hyn, clrwy wneuthur POQ ymdrech, ac os bydd achos, pob aberth, angenrhcidiol tuag at sicrhau y parhad o houynt, drwv bieidleisio yu crbyn Arglwydd Derby yn yr ymgyrch dyfodol." Dywedasom lawer gwaith o'r blaen, ac yr ydym yu ei ddywedyd eto, na ail un Ymneiilduwr bleid- leisio dros gefnogwr Gweinyddiaeth Arg. Derby, beD frauyodti ei egwyddonoa. Bradwr raid i'r cytiyvv un fod, dan ba. amgylchiadpAi bynag y gwneio hyny; obiegid, fel y sylwa Mr. Williams, y mile Arg, Dirhy wedi hysbysu mewn iaith eglur, y bydd iddo gyrneryd addysgiant y geuedl sydd yn coui aliau o ddwylayv y rhai hyny a ddan- gosasaut y futh brouou diymwad o'u cymhwysder i'r gorehwyl." Teimlaf yn ddiolchgar i mecld ei'yn mhellach, "bod yr Ymneiilduwyr wedi eu deil'ro i deimlad o'u perygl, ac i ganfod, i radd- au, y dyiedswyddau gorphwysedig arnynt." Yr ydym yn cyfranogi yu galonog yu y teimiad hWll o ddiolchgarweh ac yn liawetihau yn fawr yn yr arwyddiou gobeithiol o adeffroad a theirnlad a welir rneWil rhai manau. Y mae Ymi;eil!dir.vvr Sir Ddinbych agor eu Hygaid, a ehodi ar eu traed, ac yn gweithio yn lewlie [yd a gellir dis- gwyI yn hyderus y coronir eu llafur a liwyddiant i ddychwelyd un ae]od i'r Ty yn yr etholiad nesaf, yr hwn, er null yw yn Ymneiflduwr, svdd i raddau annhraethol yn fwy dewisol eynhrvchiolwyr preseuol. Buasai yn dda genym aliu dywedvd fod Ymneiilduwyr Bwrdeisdrefi Sir Ftlint wedi "ddfro helyu i groesawi Mr. Salisbury i'w plith, a'i etho! heryd. Cawsom yr hyirydweh o glywed mvnegiad Mr. Salisbury o'i cgwyddorion gwJadwriaothol ac i eglwysig, ao ni wranuawsom ar ddim a roddai fwy o foudiiad i ni enoed. Gobeithiwn y traddoda Mr. Salisbury y niynegiad hwnw yn llawn ar ddydd yr etholiad galiai fod yn fenaith fawr i foneddiou a fyddant yno i'w glvwed v mae ynddi Jawer o bct;tau ua feddylioud eu ca:ouau erioed am danynt: parai i w clustiau ferwino vn dost yn ddiamheu, ond gailai fod o les diriawr iddynt. Yr ydym newydd weled bod Ymneiilduwyr Bwrdeisdreti Arfon wedi detfro o ddifrif; a bod y gwr oluuau y Fenui, liiehard Davies, YSIY, Bont, yr awgiymasoru ato droion lawer beilaeh, yn de byol o gael ei godi alian i faes y gystadienaetii etholiadol. Da genym weled fod llais a dylanwad y Carnarvon Herald o'i blaid. Ysgrifenai liD go- hebydd brwdi'rydig iawn dros anrhydedd yr AIIl- serau atom, i aehwvu bod anrhydedd v eymudiad hwn yn caol ei briodoii yn anghyfiawn i hwn, neti i srail, pan mewn gwirionedd, medd ef, mai HVwyth ertiivglau yr Amserau yn hollol ydyw. I'm yr y dym yu ddioiehgar i'u gohebydd am ei eiduigedd I'hq#ran. nirl nvvn i nwory l a tun «n cymered y neb a fyno yr anrhydedd, end i'r gwaith gael ei wneuthur. Uudebaphen- derfyniad ydyw'r pwnc mawr yn awi'. (iwell fuasai i'r Ymneiihiuwyr yn y Bwrdeisurefi byuy fod yn ddistaw a iionydd, os na yinroddant ati o ddifrif calon, i gado eu bai-n i fuddugoliaeth. Bydded iddynt deimio en nerth, ac aider eu neïtl. Galiant iwvdiio, os myuant; ac os na fvnaiit, cywilydd iddynt. Ifoiiem yn fawr weled un Trefuvdd Cailinaidd yn y Senedd, ac y mae at- law Ymneiilduwyr Sir Gaernaribn yn awr i anion 110. Y mae yno eisoes rai Cryn.vyr, Undodiaid, Jbed- yduvvyr, ao Annibvnwyr, a bydd mwy o'r pleidiau hyuy yn y Setitdd nesaf. 1 mddengvs yn awr yr etholir lluaws go fawr o Annibvnwyr yn Llocgr yn aeiouau Seneddol, a hvderwn v bydd gan Uymrll uu, 03 oill ycawaueg o Ymneiilduwyr i w cbynb.rychicli. Nid ydym yrt clywed dim am Sir Feirionydd y mae ei piiobi hi fel pobl Lais gynt, yn bold lonytld a diofal, Leb negesau rhyugddynt it neb. j Gwyn fyd na fuasai digon 0 ysbryd ac egwyddor yn y Sir bono, i waiio id ein cvdwladwr taienlog a galiuog, H. Richard, Ysw., Ysgritenydd y Gym- deithad Heddwuh, ac j'w ethol hefyd yn gyulirych- iolytid iddi. Y mae Mr. Richard yn meddu ar bob cyrnhwysderau i fod yn Seueddwr, a hvderwn y cydsymai à gwahoddiad i roddi ei hunan yu ymgeisydd dros ryw Sir neu Fwrdeisdref Gym- reig. po gelwid arao. Vlyderwn nad peil y dydd y gweiir ef a Mr. Salisbury yn y Ty; ond nid an- niciion yw na byddant yn etholedigion yn y Senedd in-saf. Quel i ddychwelyd. Pa fodd bynag vr ymddyga Vmneiiiduwvr Cymru yn nydd y prawf sydd ,¡ yn ligosau, bvdd dwylaw yr Anueruu both bynag yn id), lihoduasoia beilaeh rybudd ar rybudd o'r pwys o'i'porygi sydd iduynt e.-geuluso eu dyled- swyddau a'u hiawnderau. Y mae mater pwysicaeh hyd yn nod ua masnacli rydti yn troi ar yr etholiad nesaf. Petrusa Arg. Derby fyuegi ei fwriadau gyda gOlwg ar drethu bara y tlodion, oud ni piietrusai gyhoedai ei fwriad i sangu ar iawnderau cvdwybodau Ymneiilduwyr. "Pan yr eglur ganfyddnt, (modd Mr. Williams yn ei lythyr uciiod) "tod Arg Derby yn ponderfynu ymddiried in Hea'r.vys duyledswvddau a tyddant o angenrbeidrwydd yn achosi dadleuaeth, anghy- tuude'o, a chynnenau, teimlwyf mai fy nyledswvdd [el egiwysw: ydyw lIet"aru yn groyw ac uchel yn erbyn y cyfryw yruddygiad, a gwneuthur a aJlwyf i'w attal." Daiawn; ai nid dyleuswydd Ymneiil- duwyr yn sicr ynte, ydyw llefaru yn yroyw ac uchel yn erbyn y peth, a gwneuthur eu goreu i'w attal? ileth pe buasai prif weinidog yn datgau yn y Seuedd, y bwriadai gael trefuiant o adiiysg i fed dan lywyddiad gweinidogion Ymneiilduol y wlae] Buasai y deyrnas yn dinspl; lain drwvddi gan grochlenm Egiwyswyr mewn gwrthwynebiad uldo a gwnaethentyn iawn hefyd, buasai y cyfryw ddatganiad yn sarbad a tlirawster arnynt yr un modvi ag y mae y datg;iuiad a vvuacth Arg. Derby yn sarhad a tlirawster ar Ymneiilduwyr y deyrnas: ac os na dde'fiown i imnau ymdditi'yniad mown pryd, cawo deiuiio y petli mewn gweithivd a gwir. ionedd cyn hir. Uchel Eglwyswyr yw laill Derby a'i blaiii, ac ni phetrcsant weithio ailan eu beg wyddorion ucheleglwysaidd mcwn mesurau seneddol, os cant Dy Cyiiiedin o'r fatii a ddymun ent. Dvoddefodd ein tadau ni, watwar a fflangell- au. rhwymau a charchar, ysgythru eu clustiau, a hollti eu trwynau, ca boddi, eu newynu a'u crogi, oddiar ddwy hi w eu tadau bwy a iawn ydyw i ni, ?o.nt. yr anghydffudwyr, ddwyn ar got anwiredd ? <-adu? hyny yn er?yn en bad, ar y fath amser a  Y?. m? y? hoUoi ydvw eg?vddorion y plant -'n awr, &g ydoedd ?gwyddoilou y tadan gynt. Y lnde ^r '?y?,?au wedi ucwid, ond erys yr ?pryd yr un = ?? ,.j ,?.???, ?,j?? yu [i()l'ûJ t' t't '1 Ii J J ? ? ? tiul.l "??- ag y Kc?'efL amgvicb- ]ac1.lur.c.)I)ly'hroeS\dd.'i. ¡ ?h de?n., (1.wl'tlwn <J 1 J !lE't, ¡ 1 e1.' nil, K v .RBILLDL; CYMLLU! ?.nw.n WYR! f,YDDWCH BYBYr.: Y'IWaOf we'I' DEI 1\("1 YU HY SYDD GESy,.tf 1''L .1 "i)YGO EB E iOrI I imIUnIAG^OHnFrUnvEIiwNr,iA,,U ODmAUXOCH! PIlOFWCH ETCH HOD YK TEDILO GWRHTM. AC YN C.?u ?YDn()K!OX, AC Y MYNWCtf F.U T?O?r.W?,?. DUIHALOG ICH PLANT AR Elm OL'——? n?. ID A EHAGORFRKINTtAU YR OE8AU A miECA' vA EreH DWYLAW CUWl I W DYOGKLU, AC NA FEIDD IWCH FOD YN ANFFVDDLON I'R FATil Y.MOJHIHED p« ys:g; na ELLWCH ODDEF Y mDDWL Y bydd i'r CENEDIAEXIIAU A DDE CANT, ORFOD DYODDEF 0 HERWYDT) ETCH ES3F.ri.CSD.RA, EICII LLWFRDIU I Å cn Á¡:n:Dl>U)""DEB tlflWI, OND Y MYNWCH ADAEL IDDYNT HWY YR US ESIAMPT, 0 WROLFRYDEDD, GONESTRWYDD A DIAN NVA D.k 1,WCII DnOS EGWYDDOR 10); RHYDDID G\VLADOL A CIIKEFYDDOL, AG a ADDAWODD Ell- TADAU I ;I. I Fan oedd yr erthygl uchod yn nwylaw y cysodwvr, derbyniasom lythyr oddiyyTili un o etliolyvyr Invrdeis- uref y u Arlon, o'r hwn y cymerwn ein cenad i roddi y detholiad a ganlyn.—"Y mae y gais at Richard Davies. Ysw., y Bont, yn cael ei llawnodi yn y gwahanol fwr- deisdreii, ac y mae pob argoel o hvyddiant yn ym- ddangos. Daetli amryw o'r rhai yr oftieni fwyaf am danynt yn mlaen yn wrol i layvnodi y gais ac ereill) y rlwi a fiaradent uehaf ychydig amser yn 01, am scfyll yn nghyd ac yn benderfynol fel Ymneillduwvr ilros ein hiawnderau er gwaetbaf pawb, ydynt yn awr yn eilio yn llechgiaidd i wersyll y gwrtlnvynebwyr. lu, Syr, y rhai a fu yn tori ffigur ar goiofnau yr Am- aerau ar y mat er hwn, ydynt yn awr yn troi eu cefir an arnom er mwyn yr ychydig geinioge.u a gollent drwy dramgwyduo am'oelli brynwr yn eu masnacdidai. —Ambell un a gymerai arno fod yu Ymneiilduwr ac yn ddiwygiwr nUtwr, a geir yn ddigon diegyvyddor i gymeryd mantais o'r aiegyk-hiadau iirersenol i droi y divr at eu melin eu hunain, gan ddefnyddio yr aberth- au a wna eu cytnydogion er mv/yn egwyddor a chyct wybod, er dWYll elw iddynt eu liunain drwy bieidleis- io gy,_1,1,r toriaid, ac felly enill tralaidyvyr i'w masnaclr did. Ai ni ddylai pobl lygredig, ddiegwyddor, ac Annghristionogol o'r fath hyn, gael eu lnvtio allau o gylchoedd parehus Cymdeithas ? Nid wyf yn son am y bold hyny ag y mae eu byyvioliaetliau yn dybynu ar y mawrion toriaidd, ond y rhai a allent ymdclwyn yn annibynol ar bawb, pe meddent y gone;5trw-ydd i wneyd hyny. Yr wyf yn ddciliad i ———— (y hunan, ond bytlt ni bydd i mi Avert.hu fy ngliythvybod iddo e 1, na neb arail. Y fath drueni ydyw na byddai i'r holl Ymneiilduwyr a'r Diwvgwyr ymuno g'yda'n gilydd, ni rvnnai aviw sun am geisio treisio. Cawsom rai Vlimcillduwyr d(.1 y 11 cnt» /yii fawr iawn o honynt eu hunain, a gwae a fyddai i'r a feidd- iai ddywedyd dim yn inch am eu hanrhydedd a'u gwroledd, a fynent yn awr gilio o'r gob.vg a plieidio pleidleisio y naill ffordd na'r llall." Ac a ydyw y pethau bvn felly ?! a pha beth a ddy- wed wrth y pethau hyn ? Beth a wneir'i'r dynian hyn ? Nid oes dim i'w wneuthur, fond en nodi ailan i'r gyvarth a haeddant; cyiioeddi gwrthuni eu hym- ddygiadau beision, diegwyddor, ffalsaidtl, annheilwng o unrhyyv barch nac ymddiried, nes eu gwneuthur yn ffieidd-dra iddynt, eu hunain. Os cawn wybod eu henyvau, nyni a'u cyhoeddwn drwy holl Gymru, pwy bynag ydynt, ac ymdreehwn wneutlmr eu bradwriaeth yn bur chwerw iddynt. Ilaedda eu hymddygiad isel- wael y ceryud llymaf a mwyaf cyhoeddus. Y mae yr amser wedi dyfod pan na oddefir i ddynion chwareu castiau budron o'r fath, a dianc mewn dystawrwvdd. Y mae gan y wasg dafod i lefaru yn Nghymru yn awr, ac y mae ei Hygaid yn gwylio vsgogiadau cyhoeddus y bold. Dylai y fath ddvnion a ddesgrilia ein Goheb- ydd, fel y sylwa ef, gael eu hwtio allan 0 gylchoedd parehus Cymdeithas—ac yn sicr dylent gael eu bwrw allan o gylchoedd Ymneiilduaeth, a'u gyrcl ar ol hwnw gynt—i'w lie eu hunain. lii, rhai lu yn ysgrifenu i'r Amserau i anog Ymneiilduwyr i fod yn ifyddlon lW hegwyddor.ion, ac ymuno yn benderfynol i ethol cynhrycliiolydd i'r egwyddorion hyny, yn ayvryn troi eu ceftiau eu hunain ar y rliai sy'n dilyn eu cynghor- ioa i-'fei!! Ffei! Darllened y creaduriaid truen- us liyny eu llythyrau eu hunain heb wrido, cywilyddio, a huuan-ilieiddio os gallant. Y mae yn gvwilvdd genym feddwl y gall un dyn dan enw Cymro fod yn euog o'r fath ynuldygiadau ffiaidd. Cynghorem yr euogion i edifarhau a dychwelvd at eu dyietlswvdd gyda brys i gyfiesu eu camweddau a sefyll fryda'n cyfeillion yn tiyddloa o hyn allan. Dyna yr uni r fiordd y gallant ddianc y ffrewy llau ag ytlyntV m sicr o ddisgyn ar eu cefnau, gyda Uytnder bar iddvnt edifarhau yn chwerw yv. di yr elo yn rhy ddiweddar. Ni an eu trosedcl, os na ehymer edifcirwch a diwygiad prydjawn Ie. Mynwn ell cael aiiaua iuvri- wn eu dangers i'r byd hefyd. Ond na ddigaloned y rhai ffyddlawn ond bydded iddynt yn hytrach ymyvregysu a mwy o nerth ac ys- pryd penderiynol, i gario ailan yr hyn y maent yvedi gyehwyn. Y mae Mr. Davies yn nihob modd yn deiiwng iddynt wnetithur yr ymdrechiadau rriAwaf, a'r abei'uiau mwyaf c-r ei gario drwy yr etholiad yn liwyddiaiinus.

CY 11 AN FA DDLPTWESTOL GWYNLDD. I Mh. Cyno?DDWR,— Y mac c1al'1Jenwvr HAm-I semi' yn Ky??'edinot, fel y ?wyddocb. yh ?leiriwvr calonog i bob diwygnd, ac yn cnwed?oi feJly ïr ?yh-yw ag a fyddo yn tueddu at ddiwyHiRd rri'oes- au, gwdliant amgylchiadau, ac ychwanegiad ev- suron a dedwyddwoh eu cyd-wia iwyr gan hynv, chwi a addefweh i mi aiw eu sylw neiilduol at Gymanfa Ddirwcstol Gogledd Cymru, hysbysiad am ba tin a welir mewn eWI" arail och papyr. Bod dirwest wcdi cynyrchu y daioni mwyaf i lu- aws o'n cyr1 genetii, sydd yn ffaith atiwadadwy; y illue y prolion o hyny i'w can lod mor amlwg yn tnliob pai-tli o'r Dywysogaeth, fel nad oes braidd neb a antt-,i-iai ei y l'hai y mae rhagfarn wedi ell cwbl ddallu, lie,, eu bod yn gor- lod teimlo od^liyvrth y cLwygiaJ yn eu masnnch. Ond nid liawer sydd yn awi yn y dosbarth I'hag- [arnliyd, ag y diction i'w dylanwad etleitnio ue- aiawr ar ddynion svnwvrol; y mae y cyhy w hron i gyÚ wedi encilio o bono a goreu p() cyntaf, er eu icwyn eu hunain, fyddai i'r ychydig yveddill ddilyn eu )Ieslazylrl. Am y dosbarth arali, Yo mae y rhai cyfrifol o houynt yn denil no yn addef, itiai nid eu niwedio hwy yn en sefvllra. ydyw dyben y gymdeithas ddirwčsto]; ond mai ei havnean yw, gwellhau amgylchiadau y rneddwon a'u teuluoedd annedwydd, yn gvstul 'a rhagttaeuu erelll rhag syrtbio i'r unrhyw drueni. Gaa fod yr ysgogiad dirwestol wedi bod eisoes mor lenditbiol i laweroedd vn ein gwlad, a'i fod yn foudion cyfaddas i wneuthur lies I liloedd eto, nis gad yr ymdreciiion o blaid pa'diad a belaethiad ei ddefnyddioldeb, lai na bod yn destun llawenydd i boo dyngarwr; a hyny vn cldiau, sydd mewn gol- wg yn nghynnaliad y Gymanfa ddvfodol yn ninas Bangor. ''(Ii.i(!ddol l i oeri, llesgda, a marwei^ ddio, yn eu ii.dur gyda phob gwaith cla; ac o ganlyniad, y mae yn angenrheidiol en cydVoi an symbylu drachefn a thrachefn ac y mae prof lad cyihedmol dyuolrvw yn en dysgu, nad oes un- rhyw loddiou mwy olfeithiol er cvrhaedd y dyben hwnw, na chydgyrmlliad lluaws o ddplion aidd- gar a brwdfrydig gyda'r achos a fyddo ganddynt mown llaw. Haiarn a hoga haiarn felly gwr a hoga wyneb ei gyfaill." (Diar. 27. L7.) Bu y Gymanfa enwog a lluosog a gvnnaliwyd yn Nghastell Caerna.rl'on, yn 1850, vil tuddion i roddi cyuhyrfiud tra nerthol yn yr achos dirwestol, yn agos ac yn inhell; ae y mae elfeithiau y cytfröad grymus hwuw heb Iwyr ddarfod eto: ac yr wyfyn hyderu, Syr, y bydd i boll gyfoillion dirwest, ac ewyllyswyr da eu cyd-ddytiion, wneutliur en goreu ar fod i r Gymanfa (IIvfo,iol lie.C.d ateb y dyben mewn golwg, er adnewyddiad eyiYredinol i'r achos da hWD, ties y byado miioeddeto yu cael eu heuill i gofleidio egwyddorion dirwest. Y mae y cyfleusderau cludawl i dalu ymweliad a Bangor, ya dra manteisiol a l'iiaulawn, gyda r agcrlongau a'r rhsiitfordd, i'r Cymry trigianol yn Liverpool, Manchester, Caerlleon, Annvythig, Crocsoswallt, Llangollen, Khiwabon, Gwrecsarn a'i chyffiniau, Wyddgrug, Treffynon, &e. a gellir dysgwyl i'r Gymanfa ddyfodol fod yn llawn mor lluosog (03 nad yn iyvv) a'r hon a gynnaliwyd ddwy Hvnedd yn 01 yn gbaernarfon; a dilysyw y bydd yn gyfartal iddi itie;.rn ti-eftiti-,i:%vydcl, ae ardderchogrwydd. J>iauyc.\nt y gwyddtouolion fwyohau yr hyfrydwch o glywed rhai o'r arcithwyr hyawcllaf yn pleidh yr egwyddorion, a gwrando ar gerddoriaeth WMydd a soniarus canoedd, oa nad miloedd o gantorion a chantoresnu mcdrus Cvmrii. Os oodd rhywbeth yn y gerddormeth, niewn amser a aeth heibio, yn annymunol gan rai gwyr da, oddiar y fantais a gefais yn ddiweddar i yvrando yr hyn a elwir yn "gann dirwestol," mewn trefydd nid anenwog yn Mon ac Arfon, tybiwyf y galiaf sicrhau i'r cyfryw nad oes ynddo yn awr ddim anghydweddol a'r symledd priodol i addoliad dwy ibl—o leiaf ni chiywsotn ni ddim yn yvahanol i hyny. Mewn un ciref, cynyrchai cauu rhai pril niiiion y teimladau mwyaf iodde.iig, a thvwailtaiy llvgaid fl'rydiau o ddagrau. Ni l anghfior yr olwg ddymunol a welid nr y gynulleidfa luosog, pan yn cydganu mewn teimiad cynhes Iawn- Diolch iddo, byth am gotio llwch y llawr," Afreidiol, efailai, ydyw ayvgrymu ar i'r cym- fleitbasau dirwestol, yn miiob man, fod yn oiains am anfon eu cvnorthwyon arianol tuag at dJwyn traul y Gymanfa: hyvy a ofalant am hyny, fel na I byddo y brodyr canrlig sydd wedi ymgymcryd a'r gorehwyl o clrdnu v cylntod, yn cael dim gotid na rbwv^ yn y Gymanfa o'r blaen, gwnaed yn I rhagoro\ iawn, a hyderir y dangosir y cytfelyb 11 (fyddlondeb y tro hwn hefyd. ir eiddoch yn gywir, I Mai 21, a J Jones Xv

NODIADAU "MEDDYLIWR." I Y ?r? ??«'? yn Klnbyih—Gweinidoyion ii Ym- ii tieiilduol Cymru a'r clhiliadatt—Twyll ?/?tM?M- iaeth larll 1 >erby—Rheithsyrif y cartre/lu—Y ?e??/?tc'? /<??/!?M /7«;'?;? ? wusunaelhu. Yr it-yf yn meddwl iod liawer o wir mown svlw a wnaeth hen wr yn fy nghymydogaeth ychydig o ddyddiau N-n ol, set", mai yr egiwyswyr eu liunain a dynant yr eglwys, fel seiydliad, i lawr. Mae pob petb yn argoeii hyny ya awr. Cyfeillion yr Eg lwys ydynt ei gelynion Tciiaf-y rhai hyny sydd yn aiddgar ymawyddu am gario ailan ei chyfreith- iau sydd yn gyffrodia yn llivyddo i w gosod ger y byd yn oi boil wrthuui bvdol. Pe bae vr holl egiwyswyr lei Harri o Exeter, Ardalydd Bland- ford, a Wardemaid Diul-ych, buan y dcuai'r Eg- lwys mor annyoddefol gan bold PrycLin fel na chaniataent ir Henedd bieidleisio nn ddimai tuag ati, ac ni adawent wertii ceiniog o eiddo'r yviad yn nwylaw ei swvddogion. Buasai yn anuichonadwy i elynion panat yr Eglwys Belydledig yn Niubych ei dwyn i fwy o warth nag a wnaeth y Wardeniaid trwy y weitbred y crybwyliir am dani gan oiieb- ydd yn yr At.iserau diwed'Jaf. Nid w) f a;n ddy weyd gair mewn pertbynas i'r dreth cgtwys yu Ninhych; gall Gwrthdrethwr," yr hwn sydJ, I li%N'Ll Syfii, mae'n vmdilangos, yn hysbys o'r boil amgylchiad- au, wneyd hyny yn dda. Ond edrycuer am foment ar yr ajivyddor o dreth eglwys fel y i-hodd- wyd hi inewn gweithrediad yn Ninbych. Dyma eglwys Gristionogol meWll enw, yn hoai bod vn gangen o'r wir Eglwys Apostolaidd. L'roll'esir di- lyn yr hwn a c.dywedodd, Fy mremniaeth i nid vw o'r byd bWD," am yr hwn y dy yvedi r Nid vm- rvsen etc, lie ni lefain ac ni cblyw neb ei lais ef yu yr heolydd. Corsen ysig nis tyr, a Lin yn mygu nis diffydd," yr hwn oedd mewu gwirionedd yn "addfwyn a gostvngedig o galon." Amcan profTesedig yr eglwys hoa ydyw dwyn pocliaduriaid at Grist — gwneyd pawb yn wir Gristionogion, yn debyg i lesu Grist—Y mae yn aumhosibl cario ailan yr amcau bwn heb arian—rhaid i'r neb a fyddo yn gonad dros Grist, gael cynhaliaetl1- rhaid cael yr elfenau i weinyddu y sacrament, a rbaid cael adeilad priodol i'r perwyl. Ilyd yma y mae pob peth yn dda. Ond pwy ydyw y rhai sydd yn Ninbych yn gofalu am aciiosion allanol yr Eglwys, ac yn edryeh ei bod yn cael cynhal- iaeth deiiwng? Wei, y person, y clochydd, yr or ganydd, hen glare cyfreithiwr, taïarnwr, ysgolfeistr, ac asiedydd Sut y ccsglir yr arian ? Ai trwy apelio at ewyllys da y rhai sydd yn earn yr achos, fel y gorchymynir gan Grist a'i apostolion ? 0 na, y mae gan y gwyr hyn ffordd fwy rhagorol" o lawer. Y maergyfraith yn ciniutati iddynt or- fodi ereill i gynal yr Eglwys. Mae'u wir fod dyn ion ereill yn y plwyf yn l!aflll'io i enid pechadur- iaid at Grist t'el y prollesa yr Eglwys" yvueuthur. Mae li wir fod y dynion liyn yn creuu yn gydwy- bodol nad ydyw yr Eglwys" yn gweithredu yn unol achylVeithmu Crist, ac nas-gallant o herwydd hyny gyfranu tuag at o chynhaliaeth beb di-eisio eu cvdwybodau. Mae'n wir hefyd mai y dynion hvn ydynt y nifer luosocaf o lawer iawn yu yr ar dill, a'u bod ynllafurio yn ddiwyd i gario aliau egwyddorion Cvistionogaeth yn y c.lcli y maent yn troi ynddo, a'u bod wedi liwyddo i raddau hel- aetiiach o lawer nag y mae "yr Eglwys" wedi ei wneyd. Y mae yr holl bethau hyn yn wir, ond V mae y Wardeniaid hyn, y tafarnwr, y clarc twrne, &c., v rhai sd, I yn tcimlo dros hvyddiant achos H Addfwyn lesu," yn pHndurfynn defnyddio'r gvf- g?- J raith a myned i dai cu ?'o?' C?'?<OMo?.-? a ];?.?. ata en beidtl) a'n gwerthu er mwyn cael arian tUHct at gyuHI ac!los y t}IJCI' \Varedwl', Y n:a('ut tuag at gynal achos v tyner Waredwr. Y maent yn ac -naell llais vn yr heolydd." Y mae yuadon y wlad yn penderfynu yr achos, ac yn datgau torl yn rlutid qorfodi y gweinidog ymueillduol i gynal eglwys arail a y maeyn gydwybodol yn ystyried sydd yn annheiiwng o gynhaiiaet.h.te ei orfodi tnvy hyd yn nod rym y cloddyt os bydd raid, obiegid dyna yd vw gaUur gyfraith yn y pen. draw. Ewch i'r '■ lv'lwvs' ar y Sabboth, gwrandowch ar y person %N, sa, 118 yn darllenei bregeth ar addfwynder a llarieidd dra Crist, ar natur ysbrydol ei dcyrnas, ac ar y teimladau dyngarol a ddylent lenwi nivnwesau ei ddilvnwyr, Diiynweh y ceisbyliaid ddydd Lhm i dv yr ymneiilduwr cyihvybodoi—edrvcher arnynt yn yspeilio doclrefa oi dy, dan dyngu a rhegi ofailai, yn myned a hwyut i'r arnerthfa, ac o dan efteilb iau diod gadarn yn eu gwerthu i'r cynygydd uch- af. SwyddogioQ yr Egiwys ydyw y rhai hvn, y rhai sydd yn gW"ert!JJ y dodrefa yna er gailuo-i y pregcthwr ag oedd ya preget'm ddoe i bariiau'i Inegethu efeugvl Crist! ?c?n dii'rif a vd¡w yn rhyfedd fjd cynifer o aniT,ddwyr yn y wlad pan ediychir ar v pethau hyn '? Nis gallaf wybod pa i)ctli;iti liyii Nis ,vyl)(iii p;i 10(i y dichon i' r Parch. g, J. lloberts yn KiubH:JJ, person y plwyf, feiddio esgyn i b Ll 11) Li Llr Iwys" i brcgethu Cost, wedi iddo gydweithredu i arfer y f'atii drais ac anghyfiawnder tuag at yr Ym- neiilduwyr. Gall fod yn bur siwr nad ydyw yvedi enill emvognvydd nac fel Cristion. Y mae yvedi hod yn offerynol i ddwyn crefydll Crist i warth a dirinyg. Mae yn dda, genyt lod Mr. Price yu bwriadu cadw ei gvd- wybod yu ddiiyeiiwiu, a gadael i'r sefydliad gwiad- wriaethol hwn gymeryd ei eidd,) trwy drais, 0<; gwel yn dda, fol y dangoser i Gyinru oil, pa fodd i y littleIIliwri yn dirmygu Crist ac yn gor- thrymu deiliaiu Prydain. B ydda i gwelull y ceis- byliaid yn myned i dy gweinidog ymueillduol, ac yn yspeilio ei ddodrefa at wasanaetii yr Eglwys yn well ua chant o ddarhthiau o biaid Cvmdeithas y Dailgysylltiad, Tra yn sou aru yveinidogion vm- ueiilduol, Yr ivijf yn ni'tdd,wl y dylai gweinidogion ymueill- duol Cy turn weith red u ychydig yn fwy peudertyn 01 ar achosion gwludwriaetbol nagv maent hyrl yo hyn. Mi wa yr atebir yn union uad gweddus yd. yw i weinidogion vr efengyl vmyraetb ag achosion I 1 ,)..)," ,0 '1 I' gwladwriaothoi. Yr yvyf ya parchu'r teimiad oddi- ar ba un y mllc'I' gwrthwynebiad hwn yu codi, ac yn yvir u' charwn weled gweinidogion Crist yu tallu en hunain goili ac vsbryd i'r lioll ddadlouoa plcidiol sydd yn linvi. yi) byd politicaidd. 1 r wyf yn meddu l mai aid gweddus fyddai i genatl lesu bregethu Whigiaeth iiou Doriacth, nOli Der- byiaetn—byddai hyny ya sicr o amharu ei dddn- yddioideb fol gweinidog. Oeal y mao pcryg rnyu cd i r eithalion ereill, ac esgeuluso dyleuswydd bwysig trwy ddistawrwydd. Edrvcher ar Gymru yu ttkvl* YI-I ei chynhrychioliad Seneddol. Y mae, yn aanlou 20 o aelodau i'r Seuedd, ac er fod wyth os tiad naw o bob do o'r Cymry yn ymneiilduwyr, nid oes, yr wyf yn meddwl gymaint ag nnymne li- duwr yn eu plith. Nid oes gymaint ag un yn cyn- hrychtoli ei syuiadau creiyddoi. 111 awr, y mae yn flaith fod gweinidogion ymneillduol Cymru yn y fath ddvlanwud ami, fel y gellir dyweyd fod y Dyyyysogaeth i ryw fesur yn eu dwylu-v, Pre^ethwyr Cymrn ydynt ei dynion cyhoeddus. Ouid ydywachoslon pwysig y wiadwriaeth, gan hyny, yn deiiwng o svlw y pre,etll\vr? Pe dan- fon id 29 o ymneiilduwyr ac o ryddgarwvr i hrycbioli Cymru yn Seuedd Prydain, ùycldut-yn fath gyfnerthiad i'r blaid ryddgarol a I-I, sydd yno eisioes, tel y geitid cario liawer iawn o fesuiau pwrsig nad Des yu awry no! c'yfansoddiad preseuol y Ty, gobaith y gellir eu cario i'a aumhn- odoldeb, gan hyny,sydd i'r pregethwr egluro tipyn ar eu dyledswyddau wrth etholvvyr Cymru ? Pali tUyw i'«itliagi if i møWll i'r Sijnedd sydd yn ormesol ar yr ymneiilduwyr, y mao Oil gweinid- ogion yn dod a] lti) fel un gwr i'w witliwynebu, a day maent yn ei wneyd. Ymunant lawer o hon ynt eta i wrtliwynebu gwaddoiiad Maynooth. Oud ai nid gwell fyddai ccisio cau alian y pisildrwyUd v i'r mesurau drvgiouus hyn hasio trwy fod yn wyl- iadwrus ar ddydd yr etiioliad? Ai pan y mae'r *1 (ii-w- wedi ei wneyd ydyv/r amser i dalu eyhv i achosion gwladwriaetiioi? Y muo pl-dd yn awr mewn ayvdurdod yn y Senedd, os derbyuia gefnogaeth, a ryddiau gorthrwm gwladol a chref ydlol ar yvarau y deiliaid, nas gallent gael gwar- edigaeth oddiwrthi efailai am flvnyddoedd. lllivdd ddyrohaliad ychyvanegol i'r Eglwys SefydJedig, yr EgKvys bono sydd wedi myned yn ddrych Ïr hyd o ran rhaib ei Ilesgobion, ei gomes nrymncttldu wyr cydwybodol, a llygredigaeth ei hatbrawiaeth trwy yciiwgu dylanwad, rlioi IJIWV o allu bydol yn cu dwylaw, a cbyllwyno addvs y wl id i-w gofal cyfyuga ein masnacli, ychwaliega ein beichiau, a g.vna ni yn [wy analluog i'w dwvn cryfna ireicluau gorthrymwyr Ewrop, a rbydd holl north dylanwad moesoi, os nad milwrol Pryduin o blaid eu goimes. Ouid dyledswydd gweinidogion y ryY pcthan hyn ? Os ydyw g.faddoli Pusevae-th a Phabydd- iaeth yn ddrwg, onid drwg hefyd y<lyw ethol y dynion a wyddis a bleidiaut bvay? Os yclyw gosod treui ar larar tlawd yn bechod, ouid pechod ydyw cefnogi y (l.viiion av ? Yr wyf yn credu fod Uhaghuiiaeth wedi ymddiried dawer iawn i olal gweinidogion ymneillduol Cymru. y Innc ganddynt yn anuuiongyrchol ddylanwad mawr ar y Senedd, ayn ei ddefnyddio er lies eu crefvdd a'u gwlad dinvu yn fwy egniol a phendei fynol. Maddeuer i mi am wneuthur y sylwadau hyn. Kid yvyf ond yn Ilnig- yn taflu r awgrym, obiegid y mae gouyf y parch rnwyaf cJi¡¡'uatJ i weinidogion ymneillduol Cymru. Yr wyf yn meddwl fod yn annichonadwy cael ^lywodiaeth fwy twyUcarus na'r un Rydd yn bro- senol mewn awdurdod. Pan oedd ei baelodau yn tfurfio yr wrth blaid yn y Ty, yr oeddvnt vii dadleu yn egniol o blaid diOyndolliaeth. Yr oedd laril Derby yn defnyddio pob cyfl-'usdra i ddatgan ei syuiadau o blind adforiad deddfoa yr yd, ac hvd yn nod arc! ei ymgymeriad fi'r swvdd, awgrymodd v byddai iddo adferu diflyndo'diaet'n pe caifai gefn- ogaeth, ond ei fod yn ddigon parod i gario alian ryd'ifasnach os oedd y yvlad yn de\i"h v., yr (■odd yn ddigon parod i fod yn offeryn i andwyo y wlad, os oedd y wlad yn dewis hyny, end iddo ef gael parhau yn ei swydd. Ond pan clraddododd Disraeli ei araeth ar y goden, credai lluaws mawr fod y Weinyddiaeth wedi dirgel ymwrthod a diffyndoliiaeth. Derhyniwyd ei araeth gyda bon- llefau o gymeradwyaeth gan ryddfasnachwyr, ac ni awgrymodd Disraeli niewn un modd fod eu eymeradwyaetb yn rhy gvnar,—gadawodd iddynt dwyllo eu hunain ac ymorfoleddu yn ddiachos. Ond yn mhen ychydig 110sweithian vedi hyny, y mae Disraeli yu datgan ei egwyddorion dilfyndollol yn eofn ac yn ddiwedrlaruch, y mne ladl Derby, yn nllY yr Arglwydd Eaer yn Elundain, yn ceisio darbvvyllo y yvlad, trwy uwgrymiadau lied eglur, y dylai y bobl oddef ychydig o dreth ar yd tramor er mwyn yr amaethwyr, non mewn gwirionedd er mwyn y meistr tir. Eel hyn y mae'r yvlad mewn l an?icr?ydd boUol mewn p?rthyoas i egwyddorion 1 y Weinyddiaeth, a hyny o wir fwriad, Ond vi- 1 oedd pleidwyr larll Derby a Disraeli yn haeru er hyny, pa ansicrwydd bynag oedd yn lianfodi mewn y yddiaeth neyvydd, nad oedd dim amheuueth am en Protestaniaeth trwyadl. Plaerai rhai rhyddl'as- nachwvr Protestanaidd nad oedd dim perygl i ryddfasnach oddiwrth y Yveinyddiaeth bresenol, and bod perygl i Brotestaniaeth oddiwrth y Wein- yddiaeth Whigaidd nen Kyddgarol, ac o ganlyniad mat dyledswydd pob Prolestant trwyadl oedd cefnogi Gweinyddiaeth laril Derby. Ar y tir bwn yn utiig y dygwyd dau ymgeisydd yn mlaen ger bron etholwyr Eiverpool, Ulllg gymeradwyactii y rhai oedd, eu bod yn yvrthwynebol i waddoliad llaynooth. Ceisid darbvvyllo y bobl fod y \Vein- yddiaeth bresenol yn i (Idi cl ,i Vill ia.cl v gwaddoiiad ofer oedd dyweyd wrthynt fod laril Derby ac aelodau ei-cill" o'r Weinyddiaeth wedi cefnogi y gwaddoiiad—fod laril Derby yn dyweyd nad oedd yn meddu bwriad preseuol i dynu ymaith y gwaddoiiad,—yr oeddynt yn ymddiried yn ddi- vsgogyn alieimlad Protest-maidd Derby a Disraeli, a chredent na orfodid Prydaill Brotestanaidd byth i gynal Coleg Pabaidd, ond i larll Derby gael digon o gefnogaeth a phan draddododd Mr. Wal- pole a Mr Newdegate eu bareitbiau o blaid cv- nygiad Mr. Spooner i gael ymchwiliad i'r addys- iadau a gyfrenid yn Ngholeg Maynooth, tra yr oedd Mr. Gladstone, Arglwydd Palmerston, a rhvddfasnachwyr ereili, yn erbyn yr ymchwiliad, tybiodd pleidwyr y Weinydviiaeth nevvydd en bod yn meddu ar br>nvf diymwad fod y Weinyddiaeth bresenol yn barod i ddiddymu y gwaddoiiad. Dyma oedd y dyb gy(Treuia yn meddyiiau y bobl. Yroeddy Protestaniai.i brwdfrydig yu Ilawenychu I o herwydd hyn, a thybiasant fad dydd tiangc y gwaddoiiad wrthyuiws; oud rhyfedd fel y I;JiO Disraeli yn eu twyilo! Nid oes un bwriad g,tl1 y Llywodraeth," eùt; Disraeli nos Fercher diweddaf yn y Senedd, "ya bresenol i gynyg diddymiad y rhodd i Goleg Maynootii; ac nid oes dim wedi disg'. n odiliar vveiusau yr an o aelodau y Idywodr- afetii a allai Clll(,ItILI i I-oi yr liwiiw II- neb. Nid wyf ychwaith yn cytuno a'r tir oddiar bit uu y dadletiir dros gael yniciiwiiiad, er fy wcd yn bleidiol i ymchwiliad gael ei wneyd." Erbyn bvn y nae'r Weinyddiaeth bresenoi mor Babaidd a'r un y daw y papur bwn o'r wasg, wedi rlioi rhyw cspon iad ar y geiriau uciiod a all foddloui ei blcidwyr; oud y mac pethau yn sel'yll yn awr, nid oes dim gobaith cael diddymiad gwaddoiiad Maynooth gan Weinyddiaeth larll Derby, ac nid ydyw eu gwaith yn pleidio ymchwiliad, ond rhoi mwgwd ar lygad y wlad et' en tW) Uo, Yr wyf yn meddwl nad ydvw y wlad yn gyfLc- dinol wedi gweled y perygl sydd yn nglyu a phasiad rhe\tbsgrif y CartreUu. Y mae yn myned trwv Bwyllgor y Ty yn bur araf, m<lè'U wir, ond er hvin nid oes nomawr o amheuaeth bellach nac1 a tivvv v Pwvllgor yn ddyogel, os na ddaw rliywbetii i d,;tl1 |y Vfeinyddiaeth bresenol ailan cyn hynv. Y lIlilC y rhanuu mwyaf gerthrymus o iioni wedi p.asio'r iy trwy Bvyafril o 1? yu un:„ ailan o 2")7 o nifer set y rlmu sydd yn rhoi bawl i'r Llywodraeth godi v niler penodol o wyr trwy drais os gwel yn dda. Addefa y Llyvvodrneth nad ydynt yn bwriadu rhoi y ga'lu hwn mewlJ gweithrediad y iiwyddyn hon, oud ar yr un pryd nid ydynt yn dymuno vmdduied am y galiu lr.vuw i'r Ty newydd, rhag iitt fvti(I iddynt lwyddo ei gael oblogid dywedodd y Cyf- rtj?thiwr Cyll'i-olitiol, rbes'Ym dros gamatau Y gaibt bwn i r Hywodraeth )/? awr, nad vdoodd yn <)eby?o) y bvddai i >- Wanouil-dy newvdd roi awdur- .lod i'l y IYN-dliti i' 1.10,vyl(l )-oi tt%vdt)i-- go,ii niret- petiotio'i trv.v'i- yn nglyn a hyny. Y mae ya awr yvedi pasio'r N, ?.Yall v vii tle\vis, gymeryd dyn oddiwrth ci denbj trwy dr;ds, ei orfodi i gabJu Daw trwy d\ngn y bydd iddo was- anaetlm yn lfyddlon, pryd nad ydyw efailai yn modd wl gwneuthur h Y lJ y-ei daaufor: o'i gartref I w Odl,ti i drin arfau, a'i roddi i letya mewn tat'arudai—o« digwydd iddo gyflawni rhyw un o dros gant o droseddau penodol, y mao gael ei fflangellu, pa beth bynag fyddo ei selyllfa; ac ofaliai pan e]o adref y ca fod ei deulu, y rhai oeddynt yn dibynu arno ef am gyunaliaeth, yn y tlodtv, ac efailai yu ll;ii eu nifer trwy aiar ac eisiau, o h-rwvild ei absenoldeb d, Ow, ow, ai tybed mai vn Mrvdain. yn y bedwaredd ganrit ar bymtheg, y maededdf i'el hvn yn cael ei phasio ;1' II)n sydd yn gwncyd y petla yn warth i'r eithaf ydyw, nad oes dim rhith o esgus i w roi dros y peth. Addefir yn awr gan y Weinyddiaeth bresenoi, ac aelodau yr un ddiweddar, nad o?s dim yn am^vicii- iadau y dyddiau hyn yn galw am y mesur hwn vn y radd leiaf, oud yn hollol i'r gwrthwyneb. Yr amcan ydyw gwneyd y wlad yn hvy milvvrol yn ei hvsbryd, neu mewn geiriau ereiil, enyn ysbryd diaigai, ymladdgar, auloesol, ac anghristionogol, yn y wlad, yn unig er mwyn cael "byd da helaeth- wych beunydd i ieibiou peudefigion y tir, gan nad ydyw "yr e,, I w I,v,(Iil], y liynges, an trdcd- lgtiethau, &c yn ddigon ar en cyfer. -Yr it,!If!lil meddwl fod teimiad y Ty pan gynyg- l. odd Mr, M. Giuson, nos LIID, fod peadefigion i lod, yn agored i wusanaethu yn y Cartreliu fel ereill, yn dangos yn eglur nad ydys yn ystyried mai anrhydedd ydyw cario arfau rhyfel, a mytred i j gyfarfod a'r gelvn ar files y gwaed. Ond os oes eisiau gwyr i atnJdiffyn y wlad, ac os nad ydyw y gwr priod i gael ei esgusodi, na mab y wraig weddw yr hon sydd yn dibynu arno am ei chyn- I naiiaetb, pa in yr esgusodir y pondefig ? le, 1),L,ill hefyd ? Eu tir an heiddo hwy sydd mewn perygl, ac y mae eu liamser hwy at en gwasauaeth. A phe na byddent yn dewis gwasanaethu, ni byddai talu dog, ugain, nOli banner can punt amgael un yn eu lie yu ddim iddynt hwy; ond byddai gwasan- aethu IHHl ortbd talu hyd yn nod bump Den ddeg 1 punt i'r gweithiwr tlawd a gonest yu ei audwyo ar iinwaitli. Os na lwyddir i ddileu y mesilr gnr- thrvines hwn oddiar lyfrau y wlad va y Senedd j newydd, rhaid i mi gyfaddef fy mod yn coieddu syuiadau rhv uchel am etbohvyr Prydain. MK.uovr.Twn. j

TERFYSG AR FWKDI) LLONG AU YU Ai-'ON jlEU- sey.—Yr wythnos or LI ten, cymerodd terl'ysg le ar j fwi'd'l Hon;* .U ucJii u yu yr j afon yn barod i t'yned alian i Efrog Newyhl, gyda 500 o ymftidvvyr Gwyddeiig ar oi bHJJ. Yr achos o'r tcrrysg ydoedd, fod y llongwyr, y rhan fwyafo ba rai oeddynt Americaniaid a Nor'.vigiaid, wedi tori i mewn i gistiau rhai o'r ymfudwyr, ac wedi dwyn potelcidiau 0 whiskey ac arian, ac wedi meddwi. Goineddasant ufuddhau i'r Cadben, ac o herwydd hyny,- aeth y Cadben i'r lita i chwilio am longwyr ereill, a t'nra yr ydoedd ef i tfwrdd, dechreuasant ymladd a'u gilydd, ac a rhui o'r ym- ii(l%vyr IyLizt'ii cyllill, fie anilÙlSilnt un o'r olafyn dost- Piin ddaeth y Cadben gyda'r heddgcidwaid i'r llong, cymerwyd lfi o honynt i'r ddalfa, a dvg- wyd bwynt o (laen ynadon Birkenhead dranoetb, ond gan fod y Cadbeu wedi hwylio ymaith y nos on llaenorol gyda'r llongwyr ereill, nid oedd neb i vmddangos yn eibyn y carcharorion, aco herwydd hyny ar ol ychydig o rybuddiou oddiwrth yr ynad- on, te n rhyddhawyd hwynt. Goichymynwyd i ddau wr ieuainc parehus y nos o'r blaen fyued alian o chwarcudy yn agns ) Vienna; a cbymerwvd hwynt gan ddau hedd geidwad, y rliai oeddynt ya cario eu bidogau, ir carciiar. Eu trosedd oedd tl'url eu betiau Omi wedi gwneyd ymchwiliad, caiwyd nad oe. < yr betiau ond' un modfo Id yn llai ell huchdei nag yi, oecld y gyfraith yu ei ofyu achati loil gvy neuth- nrwr yr betiau yn eu giverthu yn gyhoeddus mewn -"iop yn Vienna, baruwyd yn ddoetn, ai ol en cadw am noswaith mewa daifa, 1 w gollwng yn iliydd. "icl vdnv hvn," ebe gohebydd o Vienna, ond eugraifl't o'r hyn svdd yn digwydd bob dydd. j Mae Arg. Campbell wedi cyiioeddi el ddedfryd yi erbyn y cynginair sydd yn mysg y cyhoedd- wvr llyfrau J gamv llyfrau yn ddrudioa, a barnai mai gwell cael tnewn llyfrau fel pob peth arail. j