Yr Amserau

I CYFANOVDIAD Y GY31RAEG. I AT GOMKBYN. Dvmnna Teuan Glan Aiarch h."hsu Gomeryn fod 1 ? ?Qcttr.twd Y c\ feiri? i.t' Wfdi ei ysrifenn er's am- !;It' III 'lith, on!1  "flroehwvlioll VI' \l\nlwr weui ei ?!'?)th,on<) f(o cl ,yr tt%v([ wr wedi ei vn 11%,n i',v rc,,i(li ?-ii Y inae vi) ;tta'r i-n f?r;ah. iddo g:sd "?..)?otc."n Y ?d.t"yu?.arvn?vd?vun??,?Hhydcruyhyd? ? Phw:u]p?i!K) PWYSl at y llyfrau sy ?f:'vm eisocs traethu ar v Gyunaeg. i-lundaiih Goi,. ) 1. G. ALARCH. I 19, ISJ2. f t  -?_   _??-—— = = = .-=

VMGARCUAUTAD GWTRRODDOL—(Jenctb ieuanc, | I lsque, yn Helgiuin, ar ol bod yu lied olVeolnidd ll 81 byuiddygiad, a'r hon a adawsai dy oi rhioni vvy naJ unwaitii, a gollwyd oddeutn pedair blyn- dd yn ol, a bu pob ym?ais i ddyfod o hyd iddi yn ?wyddiannus. DrwgdybiwyJ sar o'r ?ymyd-  Sa.et.b, gwr gweddw, o fod yn meddu rIYw i.iw j fQ ei chuddiad; a sylwyd, tcl dlgwyddud iied ?Rod, ei fod bob amser yn cadw ei ddrws yn 1 ^glnmad. Ychydig !\m?r vn ol, llela^nwyd y fod yr enctii wedi Cl ]]otruddlO. Tybiodd yr "?dutdodnn mai cu dvledswydd oedd chwiiio ty ?8u(?-; a hyny a wnaethpwyd, ond yn gwbl ofer. iJd cynyddu vr oedd y si, ae am In ny ym:dhvyd "'?d cynydd?iyroedd y &). ae a)n hyny ynfaHwyd -?'? y saer, a ?w?aet.hwyd ymchwiiiad m\vy gofaius ? ei d v. V tro hwn d'enwyd 0 hyd i'r eneth ^wn matb o dwi), wcdi ei gorebuddio Kg ystyll- ??. ond yr oedd vn fyw acyn iach, a dywedodd 111"ti o'i bodd yr oedd wedi aros yn y ty, heb ei 'loel ua dydd na nosam bed air blynedd. llliydd- y ener yu ddiocd, a moddvlir v bydd iddo L,.

_oa I KODIADAU "MEDDYL1WR." i YR ETHOLIADAU CVMKtIO. Yi IC!if yn ?iied,lti,7 mai peth anbawdd iawn i uu sydd fel ruyli yn lied awycidusj.i ddy weyd ei feddid wrth eraill, ydyw cadw ei feddwi iddo ei bun, am ei fod wedi yrurwymo i wneyd byny am dymhor penodol. Yr ydvvyf wedi toimlo hyny yughorll yr wythuosau diweddaf. TeilOhÓ fy ngwaedyn berwi lawer tro wrth ddarllen am, a sylwi ar ys- trywiau a aieheiiion y toriaid, y rhai a arfei-ent er mwyn ceisio enill yr oruchafiaetb ar ymgeiswyr o syuiadau gwladyddol rbyddirydig, ac oni bnasai fy mod wedi ymnvynio with ddarlleuwyr yr Amsentu i i,e;tiio i'u bliuo am dyailior, buaswu wedi dyweyd tippin o'm meddwl ar hYIlJ wrtlivnt Pa un byuag yr wvf wedi guliu ymatai. Y ma'/r etboliadan yn awr drosodd ymron. Yr wyf ifnau wedi oeri gron- vn. Gnllaf ddy weyd fy meddwl yn lnvyllog ar un nen ddau o bethau sydd efaiiai yu werth sylw dar- llenwyr yr Amserau, ae nid oes bellach nemawr o berygl i mi fyned i nwydaa drwg, obler;id yr w. heb dJarlen newyddiadur Er doe, ac yr wyt j newydd lod yn amgylchu y bwrdd tegydam tenia bach yn gysurus, He vr wyf \"11 awr mewn ystaiell fechan dawel nr fy niiien fy bun yn cael haiodden i feddwi yn bwy'iiog ac yr wyf yn diligon parod i gymeryd y Dattir ddynol fel y mae, gyd^ ai boll iygredigaetli a'i gwendidau. Dywedais ly niod heb ddarllen nevvyddiiidur er doe,—Y newyddiadur hwuw ydoedd y Carrbirvon and Dcnbijh Herald, Y" I') sy(td am ddydd Sadwrn diweddaf (y lTegy, yr hwn sydd yn cynwys adioddiad lied helaetli o etholiadau Siroedd Caernarfon, Meiriouydd a Mon, a Jiwrdeis- drefi Fi]nit, Dinbyeh, a Threfaldwyn, ac yr yd,N,N,f yn bwriadu dyweyd tipyo o ly me.idwl ar yr ethol- iadau hyny, gan gymeryd Ni- adroddiadau yu y papur a enwyd fel testun. el, Yr wvf yn meddwl fod Cymni yn dechrou deffro o'i hir gvsgadrvvydJ mewn peithynas Îw chyn- nryehioliad Seneddol. Y mae awaethwyr ac ethol- wyr Cymru yn gyffredinol wedi cymeryd eu niarcli- ogaetbyn rhy hir o lawer ga l eu mentradoedd tir, ac y tuanut yu dtjoljrou g^vefeii bellaciJ mai ofer ydvw iddynt thlisgw) I nemawr oddiar eu dwylaw. Ni ddvmunwii ddyweyd gair yu erbyn pendefigion (Jvnmi o ran cu eymeriadau personol. Mae'n ddi- amheu lod liawer o houynt yn ddynion teilwwg o barch mewn liawer ystyr, a bod liawer o honyut i'i- gwrthwyoeb, yn ddynion digon d wl a diras; ond j l'el dynion cyhoeddus, lei cynnrvchiolwyr Sene Idol, v mae y rhan fwyaf o honyut wedi dangos eu hun- ain yn lioilol annheilvvng o ymduiried. tel y dy- wedais lawer gwaith, a dymuriwa ddyweyd eto, Nid mlynt yn cynnryckioli syniadau na tjieimladau Cymru Yr ced.t yn dda gan fy ngualon ddetl fed Richard Davies, dewisol wr y bobl, wedi d od alian. Er fod Mr. Hughes wedi end mwy o enwau yr etholwyr na M I*. Davies, mae n rhaid fod cydwy bod Mr. Hughes yu tystio mai Mr. Da vies biau eu calonau. Efemewn gwirionedd ydyw eu cynnrych- iolwr. Nid oeddwn yn synu dim pan glywais fod Mr. Davies wedi colli. Yn wir yr oeddwn yn SYUIl, wrth vstyried pob peth, ei fod wedi cael cyn iter o bleidleisiau Ond-nid ydyw hyn ond dschreu. Y mae Mr. Davies wedi tori'r garw" fel y dywedir, ac nid oes dim amheuaeth yn fy rne Idwl na ddewis- irefyn yr etholiad nesaf, ac am hyny dymuuwn ItIJt) barotoi ei bun ar g\fer yr ymddir.ed pwysig a fydd yn ei ddwylaw yn ddiau cyn nemawr o liynyddoedd. Ond caf gyfleusdra i ge.dded y n?'vbr vna eto. Fy nyben i yn bresenol ydyw gwneyd ychydig o sylwadau ar rai etholiadau Ir?viieycf o svl\ttla?u ti, rii etiiolia, au iiii-eii, on liati(?s yn y (-'(ii Sir Gaernar l'o n. Yr ttyf yn meddwl fod liawer iawu o ragritb a thvvyll yn anneichiad y Milwriad Penuant pan yn annerch etholwyr Sir Gaernarvoa. Maddoued y 1ilwrilld i fIJi, am arfor geiriau lIIor gryfion, oud yr wvf yn gwneyd hyny yn hvyilng, ohlegid nid oes eiriau ereill a osodaut allan fy meddwl va we!i. Yr oedd yn derbyn yr anrhydedd, meddai, o gael ei ddewia fel eu cynnryeinolydd "fel ernes, fel ar- wydd o'u cymeradwyaeth oï ymddygiad, ac O\i hyaer ynddo lei aolod Seueddol 1,i awr oui wyr y Milwriad Pennant yn burion, nad ydyw etholwvr Sir Gaernarfon yn "eymcradwvoei ym- ddygiad" yn y Senedd nac yn ymddined ynddo rd aelod Seneddol?" A wnai de ymddiiied y tugol i'r etliolwyr ar sail ei I)aeriad ? A ydyw efe ya meddwl pj byddai yr etliolwyr ya rhyd I oddi- with bob dylanwad, megis bygytbion, addowidion, &c., ac yn rbydd i bieidleisio yn ol llais eu cyd- wybodau, mai yr Anrhydeddus Filwriad E iward Gordon Dougias Penna;;t fydd-ii eu cyunvycliioi- ydd? rhaid, os ydyw yn meddwl dim, ei fod yu gwyhoJ Hfldê, ac y mue SD rhaid gan hyny nad ydvw yr yniftdrod l uciiod o'i eiddo 0:101 twyil a rhagrit:1. Yr oedd y Milwriad "vii liyderu y caffai woled y blaid GeidwltdoJ (Conservative) eto yn Ull- odigf, meddai, nid I'r dybon o gyual camwri, nac i ddal i fynu orikeliaetb, ond i amddiflyn sefydl- iadau cyfansoddiadol yn erbyn gweriniaetii a galiu g-verino!, ae i gcl'"ogi rrotcst.atuaeth ein gwlad." fjeth a ddvwedir am y frawddeg non ? Pwy a o yga'r Milwriad wrt.h y blaid Geidwadol ?" Wet y toriaid, y blaid oedd am yadtv dedli'au'r yd a phob "catnwri" a "goi,iiieiia(-tlt:" a'r blaid sydd wedi gwrtbsef'yll pob diwygiad mewu gwlad ac nglwys. Y blaid Geidwadol yn wir!—-Pe cawsai y blaid bon ei floi-dd, buasai ein "cyfansoddiad gogoneddus" wedi ei ysgubo yinaith er's ilawe^ dydd. Bunsui eu tueddiadau ceidwadol yn peri iddynt godi y fath argaeau yn erbyn lJOb cais o eiddo'r bobl am gvfiawnder a th eg well nes y buas- ai cronfa eu hi.twnderau mathredig o'r diwedd yn eu dryllio ac yn vsguho liawer o bethau gwevthfawr cvfausoddiad rfiagorol ymaith. Oui buasai i'r ciawrddorau gael eu cilagor i ollwng ailan ddeddf an'r vd, a man orfaeliad iu ereill, byny yn ddiau a fllasaïr canlvniad. Hyn a wnaeth Syr II Peel, a ehadivodd ein "Cyfansoddiad gogonoddus" trwy byny. Rhaid gwneyd hyny eto. Y mae dyfroedd diwygiad Seneddol a chvllidol yn croui, a'r blaid hOilO a egyr y dorau i ollwug ychydig o r d. froedd hyn allan, sydd yn haeldu cael ei gulw )-it blaid Geidwadol, ac nid y blaid bono sydd yn gadael i'r dyfroedd lif'o dros y glanau a dryiiio'r dorau ac ysgubo pob peth gwerthtawr o'u blaen. Ond i siarad heb gydmariueth, oni wyry Milwriad Pen- nant ei fod yn twyllo ei wrandawyr pan yn son am yr angenrheidrwydd o wrtbsefyll rhutbriadau gwer- iniaetii a'r gillu gwerinol. Gwyr o'r goreu, tra y v peru y llyvvodraeth i wney d barn a cÍlyfiownder I fbd gaa bobl Prydain gymaint o sereiiowgrwydd at cu grasusaf Frenhines fel nad oes dim i vv ofui od liwrtb vveiiniueth. Y mao serch at y goron, yn enwodig pan ar ben penadur wir bawddgar, yu gynmhlethedig a clialou Prydeiuwi, byd yn nod y distacllaf yn y tir. Nid wyt wedi gweied unrbyw dorf o haLl etc, pit mor isel bynag o ran amgylch- iadau, dvsg, creiydd, neu focm, pa un bynag a; Saesan, Cvinry, Gwydde od ai Ysgotiaid, naioddii tairbovillef ealouog i'l Froninesaryr amnaid cyntaf Ond y gwir yw, v mae y Milwriad Pennant yn dilyn yr hen arferiau doriaidd o alwjiob uu luydd fry dig,—pob un sydd am gael diwygiad Seneddol, > r. 0 1 —pob un sydd am wrthsefyll travvsawduiuod a thr,lis y pendefigion,—yn werinwr. Er fv mod i yn ystyried Coulton, Brigilt, a Hume yn Geidwad- iuid mewn gwiiiouedd, ac yn liawer mwy teilwng or enw na phJaid y Milwriad Pennant, eto y mae t yn ddiamheu ei ef yn eu goiygn yu lledaenwyr atbrawiaethau gweriniaetbol, y rbai y dylai pob un sydd yn caru ein "cyfansoddiad gogoueddus' a'n "sefydliadau Protestauaidd," eu gwrthwvnebu arbobcyfrif. 011(1 y idae pob un sydd yn nrfer meddwl, yu gweled trwy eiriau y Milwriad Pen- nant, ac yn caufod y twyll sydd ynddyut. id ydyw Pennant yn awyddus i ddal i fyny unrhyw 111 garnwi-i noti 11 .? gamwri neu orfaeliant," medd u. Ond pa gamwri, pa orfaeliant mwy na tbreth vr vd, a trcthoedd cyllelyt), ac oni chynhaliodtl y Milwriad hwynt cyhyd ag y gallodd, no onid ydyw eto yn awyddus i i-oi mantais annheg i'r tiiTeddiannwyr, a hyny ar gost deiliaid y wladwriaeth yu gyurod- mol. Nid ydyw proffes y Milwriad ar y pen liwn | amgen ua gwegi a thwyll, neu ynte y mae ymad- | roddion ereill o 'i eiddo ychydig yn mlaen yn lioilol ddinystr i'r ymadroddion byny sydd fol y canlyn: Nid oedd yn credu fod y llywodraetb yn meddu V bWllIld Le¡,it I adferu diffyndolliaeth. Nid oedd yn credu pe cynygid y gedil citi-io hyny; ac yr optid yu teimlo yn b0nderlynol, pa llwvddid i ,-rario liynv, uas gellid ei barhau. Ond yr oedd yn teimlo nr yr nn pryd fod ifan yr amaetiiwyr howl i lioni yr un cyfiawnder a dosbeirtb ereill o'r cymundeb, Yel dosbarth ag oedd wedi dyoddef colledior. mawrion. Yr oedd be chiau ar y tir ag oeddynt er lies y cymundeb yu gyllreduiol, ac yn yr boll amgvlchiadau hyn, yr oedd yn ystyried ipai priodol oedd cael adolyg.ad teg ar ( retlnad y wlad" Mewn dit'rif ai ty bed tod y Mihvuad yn meddu ar svniad clir am ba beth yr oetlil yu siai- ad? Ai tvbed llltd cnncrrd i tyny ycMydig o feddydddrychan gan Disraeli a wnaeth Smia y toriaid yn barhaus am y beicliiau y mae v tir teddiannwyr yn eu dwyn ag y mae dosbeirtb eieiil yn rbydd oddiwrthynt, oud nid oes neb etc wedi j ein goleuo mewn pertbynas i ha rai ydyut. a feicbiau y mae y tirfeddianuwyr o danynt uad yl- yw y wInd yn gytlroiII101 hefyd o danynt? Yr oedd v gallu Sancddot yu nwyiaw y tirfeddiHU- wyr brou va gyfangwbl cyn amser y Reform Bill, fie y mac i fesur mawr wedi bod folly er y pryd hwnw, ac uid ydyw yn debyg iawn y buasai y dynion byny mor hunanymwadol a rhoi y beicii- iixti tryi-iaf ar eu bysgwyddau eu hunain. Ar yr un pryd, dichon eu bod. Y mae hyny o fewn cylch posibilrwydd er nad o fewn cylch tcbyjol- rwydd. Ond yr hyn a ddymuuwn ni ei wybod ydyw, beth ydyw y beichiau neillduol byny sydd yn pwyso ar y tirfeddianuwyr ? Yr wyf ii brou a bod mor rhyfygus a gwadu eu bodolaeth. Ond ar yr un pryd yr uyf yn meddwl bod yr amaetiiwyr yn dyoddef beichiau na ddyient eu dyoddef yn awr ar ol diddyrniad y dreth ar yd trarnor, sef RHE.NTI RHY UCIIEL. Y mae eisiau readjustment of rents beth by nag am readjustment of taxation. Y mae yr amaetiiwyr yn talu ardreth bara drud yn amser bara rhad, yr byn sydd yn eitbafan-j nheg. Acy mae yn armhegweh sydd yn pwyso ar yr amaetiiwyr, ac nid ar un dosbarth arall. Nid wyf yn gwybod a ydyw y Milwriad Pennant wedi meddwl yn eueithiol a gweithredol am hyn; ond os nad ydyw, y mae yn llawn bryd iddo wneyd, neu ynte dewi a SOil am galedfyd yr ainaethwyr. Os nad all ei denantiaid of fyw, rhaid iddo fyned i'w logell ei bun i wnoyd y diflyg i fyny, ac ind i bwrs y wlud. Yr wyfyn ail iiaeru gan hyny fod eisiau revision of renis. Y mae yn drueni fod yr amaetiiwyr yn gorf'od dwyn v fath feicbiau an- llhcg. Ond nid wJf yn gwybod am ddim beichiau ueiilduol o bwys sydd yn pwyso ar y tirfeddian- wyr nad ydyw poll dosbarth arall yu eu dwyn. Ond yr iryf yn gwybod am feicbiau v mae dos- beirtb ereill yu eu dwyn nad ydyw y tirfeddiau- wyr danynt; ae mi enwafuu o honynt, a'r Un peuaf, ac os ydyw y Milwriad Pennant yn arfer darlleu yr Amserau (ac nis gwn am un rheswm pam na ddylai, ond am lawer pam y dylai) byddaf | yu cha diolchgar iduo pe dangosai i'r wlad rcswm sydd dros oagusodi y tir rhag dwyn y baich lr.vn. Pan fydd rhyw un farw yn y wdad hon, gan adael ur ei 01 eiddo personol gweïth ugain punt (i'^)i, ac wrth eiddo personol yr wyf yn golygu arian yn j y tv, neu yn yr ariandy, dodrefn, anil'eiliaid, stock, a chynyrch tiariii, cvii-anau mewn rheililyrd i. a'r cyffelvb, tt pliob tir 1 £ '= am uilW peaodal 0 ihn- yddoedd (ond nid tir Ips am fywyd neu fywydau, ■ yr byn sydd o r un natur a tbir rhyddfeddianuo1) i gyiuunweinyddwyr y person hwnw gael ailan yu gywir wertii yr holl eiddo personol hwaw, a t'nyng I ei fod o dan hyn a hyn. Tybiwl1, er inwyn eglur- 1 bad, fod y person hwnw yn marw, ac yn git(iiiel ciddo gwerth i 10,000 ai, ei ol, y mae yr eiddo hwnw yn agored i probate duty (t.reth praweb) 0 ddwy bunt y cant, sef i':200 ac os bydd y £ 10,000 byn yn cael eu gadael i blant y trengedig, y mae yn agored i dreth ychwanegol o r,n bunt v canl. i sef £ 100, yn gwneyd i gvd X300 0 probata and i legacy duty. Oud pe buasai y person hwnw a dvbiasom am dano wedi marw, gnu adael tai a thiroedd rbyddfeddianuol (freehold) ar ei ol, buas- ont yn disgyn o dad i fab neu unrbyw berthynas ueu bersou arall h'b tod yn agored i dniii un ddimen o'r trethoedd hyn *Fel livii y mae lioli diroeld ein mawrion wedi disgyu o oes i oes, o (i,i(I i fab, yn unol a clivfraith y cvntafanedigaetli (primogeniture) yn lioilol rydd oddiwrth y tretb- oedd byn. Y mae yr a)na.?!)wr a'r gwcitlJiwr ai* dir y gwr mawr yn gorfod talu y trethi byn os hyddant wedi llwyddo i gasglu ychydiC1 o arittil i IW gadael ar eu hoi, y mae y meistr fir sydd yn gadael tir a thai rhyddteddiuuuol gwerth milosdd, yo cael ei esgusodi. A paham? le, paham? Y mHe y wlad yn clustfeinio am atebiad oddiwrth wyr breision y tir; ac os bydd i Dist'?ii geisio symnd beicbiau ereill oddiar ysgwyddau v tirf.Jddiau'uwyr, a u gosod ar y3gwyddau y bob!, "bwy/???/? gup] atebiad i'w cwestiwn. Y mac Mr Cobden wcdi cyfrif y byddai gosod tiroedd v mawrion yn agored i'r dreth hon yr un rnodd ng ciddo personol yn dwyn miiiwn a banner o bunnau i mewn i'r gyII- id l'a bob bivvy ddyn ac felly y mae y tirredtban wyr yn ystod y deng inly nedd ar hi-ilo fain di weddaf wedi llogellu i'4o,000,000 o bunnau yn ddistaw, ar gost y wlad. Ac eto soniantaiu wnevd cyfiawuder a'r tir! Cofied yr ainaethwyr mai nid gwneyd cyfiawn ler a IIw)" ydyw yr amcaa wrth I son readjustment of taxation, end ceisio eu dailn a'r cri hwn, er mwyn osgoi yr hyn y mae y meistr tir yn ei weled sydd yn anocheladwy, set juslment of rents, ueu ynte gael ryddhad ychwa. negol oddiwrth feicbiau y dyleut fel deiliaid ereill ei Mawrbydi eu dwyu, er mwyn eu galluogi i gvt- weithiau am wneyd Iles i'i- aiiiiietliwyt- trwy svmnd feicbiau y tir, a'u trosgl wyddo i'r consolidated fund, j Fel v dywedodJ Mr. Cobden ychydig ddvdiiau yn ol, dyrna'r cytivgiad m wyaf digvwilydd o'r un. V consolidate I fund ydyw y cyllid.m a goclir oddiar do, siwjf, colli, a'r trethoedd auuuiongyrohol ereill. Y cynygiad digywilydd gan byny ydyw, i'r nieiotr- adoedd tir svinud y trcthoedd y maent hwy oil hunain yn eu talu, a'u gosod gyda'r trethoedd hyny v mae aiiiaetltwr, fel pawb at-all, yn eu talu. A dyma yr hyn y mae y Milwriad Pennant, os ydyw [ yn bwriadu rhywbeth hefyd, yn bwriadu ei !!t'll- ogi, a hyny el- ties yr amaetiiwyr. Hhywbetli \1\ tie gostwng y rlient. Oni mi wolaf fy mod wedi inyned yn rliv faith oisoes. It haid i mi gadw f" y i meddyliau peliach hyd yr wythnos uesaf. MEIIDYMWR O.Y. — Yr wyf jtn meddwl na ddvlwn derfvnu fv "no-liadau" y tro hwn, Leb ddywevd gair am d i-iaV ■ fy bun. Yr wyf yn deall fod Toriaid Livers I"; "wedi bod yn gneyd iws o fi'envv i'' fchwedl Rhen Ffarmwr) yn cn hytnJrechmn i geisio bud d 1 T.U Yameillduwvr y dref mai hwyut hwy oeddynt wlr amdduL nwyr y Ffydd Hrotestauaidd. Mae'n in ddangos fod rhyw bapurvn bustlaidd wedi cad ei iedaenu yn un o'u cyfarfodydd, yn yr un yr awg""rymir mai yr un nil ydyw y Parch. William Rees, neu Gwiivtu fliraetliog, a,r Rhen Ffannwr, Rhen Gras- wr, Rhen liobwr, a Iledily iiit;l. yn w-ir ii)ae,n rhaid i mi addel ty mod yn teimlo tipyn o vmffrosi fod f v "no liadau"yu cael eu cymeryd fel cyfansoddiad G\\ihm Hiraethog. Gwyr pob Cymro fod y Traeth- odt/dd yn benderfvnol ar bob pwne. Wei,* y mae'r Traelhud'/d'l yn ysgrifenu am (iwilym Hiia-tbog fel y eanivn :Iyn y weinidogaeth eglwysig PWy sydd uwehlaw iddo mewn defnyddioldeb, a dawn, a ras? -ar yr esgvnlawr areifhyddol, pwy a ddengvs fwy o amrvwiaeth hyawdledd, mewn meddwl, ilu Cr, ae ysttiiii 11 y pulpud, pwy a draddoda bregcth gyda inwy o lliaethiueb dawinyddol asymlfawredd Ciist- ionogol}—tra yn y gadair a'r orsedd fardJol, y dys- gleiria ei ragoroldeb gymaint fel v ,ttwa pawb pan lefaro ef," ac y teiutir hwy braidd i ebyehu allan fel y Lycaoniaid gynt, Y duwiau yn rhith dynion a d lisgynasant atom. DyweJ hefyd mai neilhhiolhm atbryiith Gwilyin Hiraethog ydynt,'orucheledd, t*vn- eredd, brwdfrydedJ, inawredd, ae eglurdeb.' yr oeddwn yn teimlo yn faich mwv ua pheidio, meddaf, j pan yn gweied fod cyfansoddwr y papuryn a enwyd yn tybied mai yr a Gwilvm Hiraethog, a dechreuais fod mor hunan-dybus a dir- elfeddwl y gallai fod, "oruchcfe id, tyneredd, brwj. fruledd, ac eglurdeb'' yn fy nodiadau i, pe bmsii darllenwyr yr Amserau yn gyffredinol IUlr gialf ag ysgrifenwyr ertby«lau y Tr(/tlwrlydd i'w cattfo). Ond wedi i mi ffddiol tippyn, deall lis nad oedtl wiw 1 rJlv goraeli fel rayfi gydmaru fy hun a'r (-awr (iwil ym Hiraethog, am fod ysTrifenydd y papuryn hwnw yn tybied mai yr un oeddera, oblegid yr oedd yo hawdd canfod fod y neb a gyfansoddodd" y fath druth d,synwyr a diystyr, ac a d lefnyddiodd y fath iaith fras, teilwn yn unig i Borth Beli (Billingsgate) yn hollol ainddifa l o chwaeth a baro, ac felly nid oedd gellyf Ii un sail i ymfalchio. Wei In un bvna^. yr wyf yn llawenbaa fod fy nodiadau yn peri rhyw faint o g-ynbwrf yn ngwersyli y Toriaid. Os ydwyf wedi ilwyddo i roi rhyvvnn ar ben y llbrd i fzd'dwl yr wyf yn bur siwr fy mod i'r graddau liynv wedi gwauvelui en haehos. Fy n^h.vngor i gin livny i ddullenvwr yr Amtcrau ydyw, Meddyliweb lawer ar yr egwyd lor- ion pwysig, gwladyddol ac eglwvsig, sydd yn y chwareu rhwng y gwalianol bleidiaa y dyddiau iiyn. Peidiwch a chyineryd dim yn ganiataol, am t'od ereill yn ei hysbysu i clnvi, ond meddyliweb s eich hnnin. NJ. tbyhlwch m.u Protestant ?nr y? pob un sydd yn gwaeddi yn groe'u "Dim Pabvdd- I iaetb," neu mai Cnstion da yw pob nn s\dd yn croch lefain Yr E^lwys mewn perygl." Pebcasii tnwv j Yr ERIN-, vs ine,?yn P_, r?. yn mysg litholwyr ji 11 11 ti n %,ii inv?;4 (?vpinydd iaeth Bnseyaidd lit,-Il 'S??neki?l drjs y Iw r- deisdrcl. 0 lenddyn?farn ? MEDDYLIWR.

AT DIRFEDDHNNWYR. Teimlad cymysgedig o barch atoch chwi, ac ei I ddigedd dros ryd lid y w?in, a'm cy?hcHo.id i vs gntenu?tuch, gan byur dyta?n.tf' e:ch hynaw?.'d i wrando arnaf. F..n.ddi?h.n,ymaeeichY.nddy?K .ad.u yn yr eth.tiad di?edj.f n.iii ai ?ed- eich d.r<jhafun?e?.hd.ru?Yug,.nhvhiwyfeitud o b%N,ys i cl)%i p.t u-,i ai di- .mrhyd.ddneichhunaina??u-thuch;?a,r).ani! fy)?nan,n.dydwyfynrhoddicrcd bGb?scri'r pub ic ?<.?arb?bpcth;e?ym?y?ruaUc..f- adde<e.t..dyn ?f.ibr?it?v.r? ?tha?vnhij ?ynot f,!1 y ?fn.ny.y?y?/?/?yyn?w,- nei,y?!.n h?y),y.id?t?-wn??ri.,neJd. Yr ?,-yfvn tyl);e ij I d at ein ?.v? mc?-np.t!.?, ?t?dot,yny:nld?.?? y ?Uu- en profi ? rth edrych beth j"w haman y cyl}'lc 1 io amdanynt ?n!r.vr,?y'.vhyny,?Y?i,Bi?uvtn-: ddy,?danbo))e.jd?yr )r ii,i v6.l:t,i ?),n -?y? hc.!tsn.?ymddy?ad:u)b?n?hh?rC?mruynyr ct!wlird dt?-edd?'; .ii)tp?:d ??)afsicrh:u) i chwi na bugwerin yr un wlad erioed yn annghymeradwyt? j y ein boneddwyr yn fwy na'r werin Gyinreig yn yr amgylehiad y cyfeiriwyd ato, ac nid oèdd di IJJ ond eu crefydd yn ftu cadw rhag codi yn erbyn mlwriJII y tir, Gobeitbhtf na welwn byth y diwrnod y gwelir y weritrGymreig fel y werin Wy- ddelig; ond yr wyf yn credu fod ymddygiadau ein boneddwyr yn yr etholiad diweddaf wedi gwneutinir mwy tuagat hyny na dttl1 a woaetbant er's cannoedd o flynyddoedd, ac ni ryfeddwn ddim pa byddai eth- oliad cyfTiedin yn cymeryd lie etc, ac i fawrion ein tir ymddwyn fel y gwnaethant yn yr etholiftd di weddaf, na byddai yn llawu mor beryglus y pryd hyny i foneddvvyr a stewardiaid gorthrymus fyned yn 01 ac yn mlaen yn Nghymm, yr hon sydd yn awr yn dawel a thangnefeddus, ag yJyw i rat fellv yn bre- senol yn yr Iwerddon ortbrymus a chynhyifus. Yr wyfyn credu fod un o dri phcth yn agos iawn i'r werin Gymreig, rhaid i'r mawrion ymddwyn tuasf atynt fel tuag at ddyniou yu meddu cvdwybodau, ac felly yn rhwym i ateb i ryw un uiicii 11a hwy mewn pethau gwladol a chrefyddol nell i deimladau y werin gael eu cynhyrfu i'r fath raddau ues yr ym- laddant dros eu biawn lerau, ac y mwynhant un ai rhyddid ai angau, neu ynte bydd raid iddynt ymfudo yn iluoedd i wlad lie y cant eu iiiawnderau fel dyn- ion, heb neb yn allonyddu arnynt \Ja'u caetliiwo. Ond rhag i neh feddwl mai siarad yn y tywyliwch yn hyn yr ydwyf, ystvrier yr hyn a gaiilyn:— Fel Yr oeddwn un diwrnod vn trafaelio ar un o fynyddoedd Sir tarewais ar lafurwr tlawd, a'r peth cyntaf braidd a ofynodd i mi oedd, Pa hanes oedd genyf aui v lecsiwn yn y Sir howl! A rhodd- ais iddo hyny o wybodaeth oedd genyf ar y mater. Gyda fy mod wedi rhoddi atebiad iddo, dywcdai gyda sydynrwydd annysgwviiadwy, gan amlygu y teimlad cry fa f, Yr oeddwn ddoe ar y myiiydd yn myfyrio ar y lecsiwn, ac yr oeddwn yn teimlo fy ngwaed yn lienvi wrth feddwi am y gortiirwm yr oedd y gwyr mawr yn ei roi ar y tlodion; ie," mcddai," lJuaswn yn ymladd dros fy egwy ddorion nes colli y dyfervn olaf o waed fv nghaloii." Y mae yn ddiddudl nad oedd v dyn yna ond genau ag oeld yn llefaru teimlad nnloedd o galonau. Na chamgy- merer ti yn y fan yma, nid wyfyn cymeradwyo hyn, dweyd yr wyf mai dyma yw teimladau y wlad i raddau pell iawn. Hefyd, yr oeddwn ddiwrnod arall yn nh" un o'r fl'.ninvyr mwyaf eyfrifol yn ei bl w'yf, dyn sydd nid yu unig yn talu ei irordd, ond y mae hefvd yn gwneyd Illwy na hyny oddiwrth ei Barm, ac fei y gwyr holl amaethwyr Cymru, nid peth hawdd iawn yn y dyddiau hyn yw eacllrarm ag v mae vn ddi- chonad wy gweila amgyleiiiadau ynddi. Y mae v ffaraiwr dan sylw wedi cael ty a belldai newvddion ya dohwe hlar: ac fe wyr pa v. b nad peth didrafferth na digost i'r tenant drtian ydyw adeiladu; a phawb a wyddant ryw beth am ffarmio, gwyddant mai nid mantais fechan ydyw cael tai da; ond er fod y dyn Itwn yn byw mewn ilarin, oddiar yr hon v mae vn gallu c.isglu ychydig gvda thalu ei If jr Id, er ei fod newydd gael tai, fel y dvwedwvd, er rhoddi iddo fan- tais vehwanegol, ae er iddo fod mewn traul a tlira fi'erth ei hanan i'w cael, eto dyma a vidywedodd vn yr ymddyddan a fa riiyngoin am yr etholiadau, Pe bae meistr yn arnaf, ac yn rhoi rhybudd r mi i ymadael o'r flarin, obiegid yr etbofiad a fa yn v Sir hon, nid awn bvth un cam ato i ofyn a gawn ei ffann wedi liynv ond mi wuawn awferthiad ar gy- maint ag sydl genyf, ac awn i'r .Amenta cvn (Talati- gau af nesaf." Ni i oedd h»nyna c|i^raitb end genau yn siarad teimladau calmilu miloedd o'r ffermvryr mwyaf parchus yn Ngbyrnru. Yn awr, y ui ie yn aniiwg fo1 y werin wedi deall eu nerth, ae y mae yr amser vn nesau yn brysur pan y defny.'idiant ef i fVlJu ac i ttin (idiffvii en biawnderau. Wrth derfynu, dyinunaf ofyn i dirfed liannwyr Cymru, Pa mi oreu gandJynt. cael y ffermy^Id iddynt eu hunain, a bod mewn eiibydrwydd am eu heinioes, ynte gadael rhyddid cydwybod i'r dyn tlawd i addoli Duw yn ol ei feddwi, a ,(,,v;tsauaetij,j ei geniiedlaeth fel y mae yn credu v dvlai ? I CARWK RIJYDIJIIJ.

"TYDFYLYN" EtLWAtTH YN Y GOJR I.LYTHVR II. Srit,-G-,iii eich bod yn barod i roesawu unrbyw S.V!Iyilzl,lu o duedd eglurbaol ac nddvsgiado! yn y gelfvd lyd, gerddoro!, efallai v goddefweh i mi oso:I ger t)rol cicl) darllenwyr rai pet11 vn y darn dan sylw, sef yv efelychiad gvvrthwviiebol hwn, ac svdd yn yrnddangos I mi yn dra afreolaidd ac angbelfydd ac efallai y bvudai eglurhad arnynt gan rywun gallu- o t!) y ii debyg o ateb dyhen da. Yn niwedd B in 12eg Hey dechreua'r efelyciiiad, fe geir cord y chwecii pedwar ar burned y cyweirnod, ae yn lie a lferu y pedwarydd trwy ddisgyn, rsyynir i bunred v cyweir nod ae am IIn eyflelyb iddo mewn tunaelwir Rich bird, aUan o Ilanistm's Selection, < £ •> dywed Faucett fel hvn: In this chord the Boss is imprap^r, as the upper ptiris require a tonic bass yet tin- chord nW11 be cnrrccled another way, that i. by making the. Alto (itid Tcii'^r <)*vc ie 1 y > Ih■ Buss. FtincctCs 1 nslrucittr. tu Ual. oO. I'?t uii iii l?'itileett ?ii vite -V?l't agosaf'i'w lie, sydd i'w benderfyiiu. Ban /'3. Dy- wedodd GnJrYUWf fod y cord cyntaf yn y ban h?n yn feius, a hyny am ei Co J yn perthyn i B ]eddf: a dywed Faucett am gyll¿!v i-.1do mewn ton a elwir Chesterfield, fel :-Akii (-hord is improper, the Tenure is taken in the oth above the Bass, where it onfnt 1o Le taken in the Gth. Gwcl ei Instructor, tu rial. 49. p", un ai Faocett a Gogrynwr, ai y.itcTyd fy!\u, svdd reolai id yn y fan hyn eto, sydd i'w ben derfytui. Ti wy eiluitb y eiirgord nesaf, trawsgy .veirir i G lon, ac am gyfryngau yr hvvn dywed J. WiJJiains (Ab A/listens), fel hyn —"AiiferiaJ cord y seithfed flywyddol yw symudiad ei gyfryngau i gord cyffreilin y tonyd 1, yr hyn sydd fel y canlyn Y sawd i esgyn pedwervdj, neu ddisgyn puinuied (vr hvn sydd yr un peth) i'rtonydd; ei drydydd i esgvn jianner ton i wsthfed v toiiyJd, &c Gwel y Cannhrody Id Cy- Ond yma fe geir y tryavdd yn disyyii i bummed y tonydd Dywed Roberts hefyd rei hyn: -"Dyiai y trydydd mwyaf pan yn ffurtij nol arweiniol, es/yn un radd with symud i'r cord dilvnol." G"'ei'tiiiadc, III dtI. '.Nk,,twr. os vw y symudiad hwn yn rheolaidd, v mae yn rhaid fod y ddau awdwr uebod yn cvfeiliorni yn ddirfawr. Han 1 leg. Yn Y ban hwu symudir o C Ion i A lon, ycliwaneg nag un cyfuewidiad, sef lioni C, ond dan-diosa Bach yn ei "Scales and Modulations, fod vn aVenrheidi.d cael tri chyfnewidiad, sef F Jon, C Ion, a G ton. GyJa golwg ar y c./rgord a g-cir yn y ban hwn, dywed Forde yn ei '£s.sa. oil the Key," tu dal. 12, fefhyn — The dominant is the i>fh of the scale. The chord given to this note requires a major third both iii, the major and the iiiiiior iiiodc, dx Ond yula ceir minor third. Os yw cyugnanedd 1 ydfylyn yn y fan hvn vn rheolaidd, mae'n rhaid fod Baeh a Ford e eto vn cvfeiliorni. Ban 15. Mae'r ail gord yn v ban ilwo yn groes i hob awdwry gwn I am dano, ahyny mewn iair o wahanol lyrdd, sef yn laf o ran udferiad .yl- allgliy(is(ll.tliir,l, or c horu of second and foertii resolves by the base d.eendiug a semitone." Gwel Dr. Calcotts Grammar, tu dal. 181; ondyma ceir y bass yn ('III. Yn 0 ei s,,I- q fa:- "The third "illversioii is called the chord of the tri- tone. It occurs on toe fourth degree of the scale. &u. Gwel "Hamilton on Harmony and Thomu?h-Hass" t! 1I. 45; o"'? ?'?? ce'r e' ar ? ??"o?/ Yn 3\dd, 0?" ?  ? cord hwn Yn 3vdd. O ran ei 0M -ie v cord hwn vn eyfansoddedig 0 be<;l|'r sa'n sc< n .d J bass, ei eilled m?-yar. ei b"d?arydd mwy?.y? ,,?yd a'i cinvech.d mwvaf." G?ciGramade?R.?erts,)u daI.?7. O.Id Y!1Jå ceir ef vn cynwys ei ?.????,/ //?? y? un<a'rrheo!auucbod_cyd?ys!ia Bach, Tnrhri, Clarke, Ilill', Cz?,-rii?', All)leclitsl)er,er Wil- liams, Graw", Cheru?mi, G.?rynwr, Qudri. ?c., &e. Ond fcailai eu bod h?y o/ uruai!]. yn ca iin ery (I os c(ir37L!Ilir ar yyii yr y-biad gwrtlv-vyaeb d hwn yn?oteuni nodau mynedol, fe"-anfvddir?rthyr!)eo)auisod fu bod hawn mor ?oodcmniot a phe ntY1l1 b?ynt yn perthyn i'r gvn? hanedd. G?et Hamiiton on Thorou?o Bass, !n dal. (i?5; Czel."y on T horou?h-Ha.ss,' tu dal. 83; Hamilt >n on Counterpoint," III d,d 31. Ymhell- aeh, os edr"yebir ar y pi sy n arddercliog (!) hwn fel cyfanwaith, fe Iceir iii )r afie,)Itis to ebol mynydd," fel hyn^"Skips of Oths and 7ths in the bass, espe sially the latter, should be as much as possible a^oid cd." Skipping about from one note to another cannot be too carefully avoided at first, in the inven- tion of Melody. The passages should be by easy radations, notes gliding into one another, appjggia- tnra? often taken by way of suspensions," &e. Gwel Warren's Hints to Young Composer.s." tu dal. IS; ond yma mae pob un or lleisiau yn skipio ac yn prancio fel hyrddod te w.%ti (lefiti(i !Bitii 19. Dy- wedais fod y ban hwn yn bur hen; ond dywcd eich .'rohebvtld mai "matI:. () g,huddiad 0 lenlalrad" vdvw yr awg.ym. N i,l wyf yn gwybod fy mod yn mvnwesu v me'idwl o fod Tydfylyn wedi lladrata y ban Ian yn fwriad< I pan yn sylwi arno; ond pa un b'vnt"? am hyny. y .vn sier ci fud mor hen I'd ag Yma? vn '!a?'" ?"'? "'?"- druan, fedhY) am symud ei heglaii allan (ldzit--)au bid a fyno. O ,)are,, iY t)-til liwil iii avinliten Baa 20fed. Dywedais f id y symudiad sydd rhwng y tenure a'r bass vn mwcd t hwn a dectireu y*V'l t?tlciiry?'?y"?'??"?'?'??' Gofvnapiuh?oheb vdd Pa le y maent, atolwg ? a dyw ed yn fy myw ilid allifo euSvr, iiid ydy,,v foil (?icii gi)- beb\dd ?'n mct'i" a'u r?M  a!, yn un prawfna) ydynt hebvdd vn mefhu a u canfod, yn un prawf nad ydynl "yn "aufyddadwy i eraill. Dywecfodd ef fod yn dcby? naif ocddyr"n''?.'Ky?a gotw? ar efleitbiau nodan damweiniol i'vV chael, er foi ituaws o rai amhey yn ei ymvl! Ki??'.???t?'?fpirodvnmethuM?/L? ?.u)?<a.tnt?K- ?"?"?"'f'/??ss.?.Mr.Ccrdior! Vn awr, 'pmlion eu bod yn cael eu cyfrif yn Jau an amlwg,neu anghymera 1 wy. Os edrychir i "H"mJl ton's Catechism of Counterpoint, tu dab 6, hefyd, "Hamilton's Grammar of Music," tu dal. 215, fe ?an f\dJir yno en?rfiittian o symudiadau trwy aau ac Bail, yil^hyd a 3au a fi.ra cydrbyngddynt, a gwelir odd?? rUt reol y drydedd yn y cyntaf, a rheol y be w a redd ?n >r olaf, eu ?"? y" ?'y!I yn gonde.nnioi, fcHy aryruntira?y mac HamiKon yn coiniemnio oa'u a dan cydrhyngddy nt, yr wyf finau yn condetniuo ,)a:1 ac yn y ban dan sylw. (ian rtad yJyw Hamilton) n cyfrif y nod diacenol rhwng y 5au hyn yn ddigon dros guddio gwaeledd y gynghan- edd vr wyf finau yn ystyried fod genyf yr unrbyw ha\f dros beidio cvfnf y nod diacenol yn y Inn hwn gan hvnv, cyfrifal y symudiad fel llyn: (Tli I L)) yn yi D yn v fian nesaf, a ll yn v bass yn symud l G yn y ban nesaf. Caf syiwi yn fanviach ar y pwnc hwn eto. Dywedais fod v naid j o C i A yn vr alto \11 feiiis. Gofyna (wacth gofun yw ei waith) eich gohebydd, "PalÍ3.m r' Ateb,m ei fod yn ddiangenrhaid, "dll unnecessary skips arc to be "Calcotts Grammar." tu dal. Iti7. Hotyd "Warren s Hints. &c. tu dal. 18. Hefyd em nad ydyw yn rheolai Id gadael cord y seithfed trwy | neidiadau. Nodais mai gweil luasai parfiau vr Alt" ) n C. na disgyu i A; ond haera cich gohebydd mai Matter of taste vw." — Nid gwir, Syr; a dyma idd ■> bra", f o d;c-or brawf o hyny The note which forms the discord in this harmony is the subdominant of the scale and being a minor interval, requires the part in which it is heard to descend one d ere?." G wel Dr. Corfe, tu dal. 174, ac nid two degrees fel yn y fan hyn. Eto In all regular progression, t' e dominant seventh requires the triad of tiie tonic to succeed it." (tiwcJ j Dr. Calcott's Grammar of Music, Art. 343i ac nd y cord cyffredin ar burned v cyweirnod fel yma. Eil- waith:—"Yn v cord yma nod y seithfed sydd yn flurfio yr angiiydsain; gan hyny yn y parotoad, iha:d i r nod hwnw gaelei glvwed, ac yn r adferi'ui rhaid iddo ddisgyn 1111 radd," (GwEl Gramadeg Mills, tu dal lo4) ac nid dwy radd fel ae y gwneir yma. Arall Adteriad cord v seithfed llywyddol yw symudiad ei gyfryngau i gord cyilredin y tonydd," (Gwel Cannhroaydd Cynireig, tu dal. 9) ac nid i gord j cyflredin y lIy¡c.ljdd fel pna. Yn mhellaeb dywed j awdwr galluol, v dvfvniad olaf, fod "ei seithfed i ddis banner ton i drydvdd v tonydd; ec hefyd fod yn "rhaid i gyfryngau cord y seithfed llywyddol symud fel yna o'i h >11 gyfleadau, i gord cyffredin y tonydd. os matter of tllte ydyw peth fel hvn, i ba ddv ben jrysgrifenir rheolau arno. Cymaint a hyna am daste eich gohebydd o Lys y-gan. i Awn ymlaeu. i-Ai nid oes un fTordd arall i adferu cord y "fed yn rheolaidd?' Yr wvf fi yn ateb yn g-adarnhaol." Yr wyf finau yn "ateu yn gadarnhaoi." Ond beth am liviiy Pe buasai deng mil o waliauol ffyrdd i t, adferyd cord v "fed yn rheolaidd," ni buas ai hvny. yn cyfiawnhau Tydfylyn, os na fuasai vn defnyddio M" o'r deng mil ffyrdd hyny. Na feddj-I. ied eich gohebydd y gall fy mamboozlo yn y pwnc uchod trwy awgrymu ei fod yn deall trwyddedau. "Mewn perthynas i osgoi 5aii dylyuol rhwng y bass a'r alto yn y ban liwn, digon yw dywedyd nad ydynt i'w cael ynddo." Syr, nid fel yna y dylasai y frawddeg fod ond fel hyn.—" lUewn perthynas i osgoi 5au dylynol rhwng y bass a'r alto yn y ban hwn, digon yw dywedyd rrt hod ilit.- cael ynddo, ac y dylasid ar boh eyfrif en hosyoi"Dyma y nodau, A a Byn yr alto, a D a G yn y bass Nage, Syr, nid dyna mo'r "norlau;" chwiliweh dipyn yn fanylach v tro nesaf. GOGRVRWK. I Lleiwrysanhor, Gnrph. 22ain. 1852.

COIANFA DDIRWES l'OL GVVYNEDD. I Cvnbnliw'vd y gvmanfa uchod yn Mangor, yn ol yr hysbysiad am dani, ary fod y tvwydd yn dra dymunol, v cyfarfod yn iled ad nabyddus i'r Dywysogaeth, a rbanau craiil o'r deyrn. as, a'r cvlfeusderau i ddyfod iddo o wahanol fanau i mor nodcdig, o herwydd daetli un u'r torfeydd mwyaf i lluosog a weiwyd erioed yn un parth o'r Dywysog aeth yn nghvd ar yr achlysnr. Yr oedd y cantorion yn unig, y rhai a ddosberthid i ddeuddeg cor, tua 2,000 o rifedi a bernir fod yr holl dorf ag oedd yn mrhyd ar y maes, ar ail ddvdd y g) man fa, u 20,000 i 2.5,000 0i fed i. Y dydd cyntaf, am 10, cyfarfu y pwyligor gweith- J iol, gweirudogion a phregethwyr yrcfengvl,yn nghvd a'r gwahanol gymdeithasau Dirv. estol, Ebeuezer, lie cafwyd cynadiedd fywiog a gwresog, pryd v gwneid ainry w ymholiadau, ac yr avvgrymid amryw bethau a allai fod yn fuddiol gyda golwg ar ddwyn 3-n mlaen gyfarfodvdd Dirwestol. Wedi hyny, am 2 yn y prydnawn yr un dydd, cvn r ii b e,itc i e, %N* baiiwyd cynadiedd eilwaith yn y Tabernacie. Wedi hyny a in 8 yn yr hwYf, cynhaliwyd cynadiedd arall yn yr nil lie, yn nghyd a chynadle kl ychwauegol | wedi li vi) v boreu dranoeth am 7, yn Bethel. 1,'ywyddid y cymdeithasau uchod gan 31r. Thos. Evans, Salford, Manchester, a'r Parch. John Jones, Newmarket. Yn ystod y cynadlcddau uchod, cynyg- iwyd a ebydnnwyd yn unfr),Iol 1. Fo l gwir angenrheidrwydd yn ynnldangos am gyhoeddiad lienyddo], ameancdig er puro eiiwaetb, a d' rch.ifu nolweddiad ieUeiJg'dn.i)' Dywysogaeth, gan roddi gwersi poblogaidd iddynt ar elfenau gwybod- i aeth foddiol. fel v cafFont eu eyfeirio at bb-serau mwy sylwed lol a buddiol, yn lie hyfrydwch gwag a siom edig y gvfeddach. 2. Oddiar fod Mr. John Jones, Liverpool, yn hys- bi-sti ei fwriad o ddwyn y cyfryw gyhoeddiad ailan, fod p'\vll>or y gymanfa hon yn dynmno rho idi pob j cefuogaeth i'r eyfry w amcan, trwy i'r cynrydiioiwyr j presenol addaw hysbys-j am y peth, er hyrwyddo j lledaeniad y llvfr yn en gwahanol arrlaoeJd. 3. Peno iwyd fod i ddeuddeg o frodyr g.iiiuog i vs- • grifenu bob un draethawd ar ryw destun cysyiltiedig a Dirwest, sef nn am bab mis o'r fiwy.idyn:—foi i Mr. Jones roddi y testynau i'r brodyr a benodwyd yn brvdlon, a bod v cyfryw diaethodau i gael eu !¡;;r graflu ar wahan, fel y galler eu gwerthu am isel liris i'r gwahanol Gyuideithasuu Dirwestol, i'w rhanu yn yr ardaloedd lie y byddont. 4. Cydfamwyd rnai tra buddiol ac angcnrbei.iioi fyddai cael rhyw un cytn'fiwys vn henodedi* i weith- j red i fe! goruehwyiiwr v gymdeitbas dr >s Ogiedd Cymru. Hefyd, od liar y deallid iwd lLwel" o ardal- oedd poblogaidd o'r P.vwysogaeth vina a thraw, braidd, os nad yn llO!1,,1. amddifad o un cynhvrfi id | gv,falr ocbos Dirwestoi yn en plith ar byd yr ams: rau, y byrJdai In beth tra dymunol ar fod ymvvelwvr sind i gael cu penodi i yinweled a'r Cymdeithasau Dir- westol, lie y maent yn bodoli.ae yn gucithredu; ac hefyd i ynidreehu lledaenu Dirwest i'r ardaloedd liynv sydd braidd, os nad yn hollol, amddifad o bono. II-f.v fod i'r ymwelwyr hyn gvmeryd syiw nt-illduol o'r anu Dirwestol yn mhob ardai He y byddo yn cacl ei arfer; sef an?t; na byddo yn cael ei es"gcutus? ei arfer; se f anog na byddo yn cae l ei es g eu l uso mewn un nrndd ar un lIw, ac na fyddo yn cael ei ddwyn yn mlaen i eithafion o'r tu arall, nac ar am- ■ serau anmhriodol. Ac mewn tnfn i gael v cyfryw amcan daionus o amgykli, rytunwyd ar fod i'r per- sinau canlynol ohebu a'u giiydd mewn perthynas i'r amser, neu'r amserau tilivyiif cyfaddas i'r cyfryw \111- weliadau gard eu gwneyd :— Mrd. J,¡hn Junes, a Jùs- eph Williams, Liverpool T. G. Jones, Mostyn; ?di- chael Jones, Bagillt; D. Davies, Llanrhaiadr, ger Dinbyeh; D. Davies, Cywurch; Ci. Jones, saddier, Bala R J ones, Careglefn, ger Amlwch; J.ibn Jones, f Carneddi, a -Moses Jones, Bcthesda. IIef d, pender- fynvvyd fod y personau canlvnol i ymflurfio yn bvy\,l- gor i ystyried amgvlchiadau yr achos Dirwestol by nes y cyferfvdd y gymanfa vn Y Parch. Jolin Phillips, I>. Hughes, B.A., R. Boner, S. Roberts. Bangor; J. I)oniK>, Llangefni; W. Griffith, Caergy hi; Mrd. R. Evans, R. Humphreys, Cacruarfon; TtI. Jones, Bethesda; J. Jones, Carneddi; J. Thomas, Caergybi J. Evans, Llansantffraid; E. Richard?,! Conwy W. T. Rogers. Beaumaris; a bod liawl gan y personau uchod i chwanegu atynt y niter a farnont yn angenrbeidiol pan gyfarfyddant gyntaf, a bod y I Parch. D. Hughes, B. A., Bangor, a Closes Jones, Bethesda, i weithredu fel ysgrifeiiyddion. Cynhaliwyd y cyfarfodydd cy hoeddus ar faes agor- ed vn n??hwr y ddinas, lie yr oedd orielau (s/"Ies) ?edi eu cyfaddasu at wasanaeth y cantorion a'r ar- eithwvr. l i, os i Gd'iir dvwedyd In ddibetrns, mai nid vn fvnych, os j erioed y cvnhaliwyd cyfarfod yn ng-hannJ mwy o ar- wy Idion ewvllys da a charedigrwydd cvfeiliion, na'r Gymanfa hon yn Mangor. Cafwyd cvfraniadau helaeth o arian, a derbyniad tai i'r dyeitbriaid a ddaetiiai i'r nfar c,r?) esa %v u I ?'% fod, scan luaws mawr o drigolion v djiiias a cbaf wyd | hefyd bob ey northwy parod gan ainry w foneddigiou o amgylcb v fan er parotoi lie cyifeus i gynal cyfarfod a dyinuna y Pwvilgor Gweitbiol gydnabod yn ddi- olehus eu rhwymedigaeth iddynt oil am eu tirioiiclel), yn neillduol dymunant gydnabod eu rhwymedigaeth i R.Davies, Ysw., Borth. Meistri E. Ellis, a G Jones, J Garlh, y naill am roddi benthyg eu coed yn rbad at wneyd yr orielau (stages) ar y maes, a'r ilall am eu cludo yn ol ac yn tniaeo, ii hollol ar ei draul ei hunar. A yn hir, yn ddiolchus gan y Pwyligor j Gweithiol, mor nodedig barod oedd y gwahanol enw- adau crefvddol yn y ddinas, i roddi eu liaddobiai a phob cyfleustraarail a aileut at wasanaeth y cyfarfod. Ac heblaw vr anrhydedd a roddwyd ar y gvmanfi, gan gitre.i"i-wdd N' d,linasei bun —anrhydeddwyd hi yn arbenig hefyd "a piircsenoldeb lluaws o'r bonedd j i^ion teilvngaf—heblaw y boneddigion teilwng, y j rhai y eoR'awvd eu henwau yn barod, ago a fu yn an- "reh v dorf, vr oedd lluaws eraill, Ilea a llyg, i'w cael vn britho y gynulleidfa, ac o ltieutu yr areithle, ac ar j vr es"-ynluwr/ gwelid Syr John Ilav Wiliiams, Bart. Bodlewyddan, Lady Sarah Hay Williams, a'r 3Lsses Williams, Bodlewyddan, Salis Schwabe, Ysw-, Glyn j Garth, a Ciievalier Nenkom, o Germany. Fel vr oedd yn wcJdtls-trwy i'r cyfarfod gad ei anrliydeddu a piircsenoldeb a uawdd y cyfryw ber- 'a l le t vin sonau urddasol a dy:anwadol,-nis galleut yinatal | heb "vdnabod eu rhwymedigaeth ddiolehus iddynt, ac mown cydnab.v ddi aeth o byny.anerehwyd y cyf.ir- fod vil fyr a serciiog gan y tri bonedawyr urddasol uchod v naill ar ol y Hall, er boddiueb annliracth d i i'r dorf, dychwelod i y Misses Williams, Bo llewydd- an, i'r dorf, trwy d iywedyd, Diolch yn fawr i chn-if rnewn Cymraeg glan gloyw, yr hyn a ddeibynid gyda bonlltfaii o gymeradwvaeth. Svlwai y Baron dvsg. edict o Germany, yr hwn a ysfyrir yn un o'r C\Ía soddwyr Cerddorol (Musical Composer i blaenaf ve. vr oes, f,) I y Dyganau Cymieig {Welsh Airs) yn tra' rlia- I nr¡, ei fod yn cael ei f.iddio yn rhvfeddol wrfe, en clywed yn cael eu canu, acanogai gerddorion Cvmru vn neillduol i goleddu eerddoiiacth en g-wlnd I'U -ban- -,r I (,u litin- ain, ?an eu sicrhau nad oes cu baU) 1, v cael vn tr m.n. Y'?d<iyfatb.,Iysfa?nbrawfhQH.3m)?  wg ymarfer.jl nad ydyw y cy,yi;tiad rbwng yr uc?ei a I I,d raa?, rhwng y weri? a'r gwyr urddasol, wedi darfod do yn Nghymm, oLd y med?nt cto (q'Lido' ? R.!ydd. a cuydweithredu y u.uU a'r iiaH; pan y cyfarf vddant o ochr moesa rhinwedd.

Yo nnawdlys Lincoln, dygai Eliza Hoff, deugain oed, eriymad vn erbyn gwr gweddw o'i eaw tl- vage, am doriad addewid a v rheithwyr iddo dalu iawn iddi o £(1!J0 'r>yw?dir i Mfee SorgeaDt Wifkios. y dudle-iwr. y.i dr: chant o guineas am auaddilTyn y tit-d i^r.

_s-_ EISTEDDFOD MERTHYR TYDFIL. Y FtlKNUDAETII AR Y C VT ASOIJDIADAt BcDDUGOL. (Purhad o'r RUifyn am Qorph. 21.) Yl. MAWLGAN I HENRY JOKES, YSW.,am ci anrhrg fivnyddol i Ysgoiion Sabbothol Merthyr. Dim dros beuwar penill; tji!i, Y Gelynen;' gwobr, £1, rbodd Ysgol Sabbotbol Yrysgau. Daeth 8 o gyfansoddiadau i law nr y testyn hwn, oil heb ddim liawer o dlysni na rhagoriaethau tar- awiadol: rhai wedi eu evLnsoddi yn fusgrell, a lied anghywir o ran iaith, &c. Y mae un, modd bynag, sef yr hvvn a cdw ei bun I LliedN dcl,' (Mr- D. W. Jones, stone-cutter, Rhvuiney) yn tra rhacori ar v lieill. Er fod ganddo rai geiriau cyfansawdd go ddiystrr, efallai, wedi en bathu at gyfleusdra y bletli gydseiuiol; eto, y mae yn chwareu ei gynghrvnoddion yn dlws a pheraidd, ae wedi cvtansoddi yn bur gymhwys ar y cvfao. Welc engraifft o'r gwaith :— Hael wr sydd ben, mewn dyben da, Yvv'n gw ladwr tra goludog, A rydd heb gei i'r isel radd Ddwys ginyreh addvsg enwog — TrlYY ddysau darilen gair Duw nef. A'i ddeail ef yn t'diau, Mae bud lugoliaeth lawn i'w chacl Ar wagedd gwacl a drygau,' &.c. VII- CAMP I'R FEKCH RINWEDDOL. Pedwar pen- ill; ton, Y Gelynen;' gwobr, 10s., gan gyfeiliion. (Yn trvfyiigedig i ferched.) Ar r tcstvn hwn, pedwar o gyfansoddiadau a ddaethant i law, ac v maent oil yn raddau o giod i'r ystien deg. Y mae Gwladus heb gymeryd digon o ofal am yr aeeniad, a byd y iiine.lau. Y mae Morgrugyn Bach wedi b<>d yn ddiwvd yn casglu defnyddiau, on i heb eu gosud mewn trefn; ac v niae vil rin ittitli. o Y mae cyfansoddiad Ofyddes Ieuange y rhogori ar Y rhai blaenorol, ae yn dangis chwaeth dda os ieuange o ran dyddiau ydyw, ae yn mlaen mewn ymarferiad, a phwy wyr na. tyn hi eistedd cyn hir wrth draed 3Iis. Hemans neu 31rs. Cornwall Barry Wilson. Y mae holl ganig 'Y Fronfraith' (sef Mrs. Mary Davies, Rhymney) in bri(idol i'r testnn, ae i,ii bt)rt a tharawiadol. Cydredodd gryn dipyn a Solomon yn ci ddarluniad o'r' wraig- rinweddol,' a'r hyn a ddy- wedodd ef am hono, addywedwn liinau am'Y Fron- f'raith, I.lawer mercli a weithiodd yn rymus, end ti a ragoraist arnynt oil.' Y mae yr awdures hon yn teilyngn y «obr. VIII. ENGLYN (It GWJRF. Gwohr, 10s. Derbyniwyd 24 II gyfansoddiadau v rhan fwvaf yn gwbl amddifad o ddim gorchest.d, a rhai yn dro- enus o ufler ac anghywir; er enghraifft, y cauiynol, i N,, aitli jklr. I Jubiter": — *<.jci\n n'i gylfin gir golyn—crogun A grogc.dd rv w gugyu, Ar grogbren fel gwacl gregin, Trwy byn aeth 1I1I'n llwm i'r liyn.' 1 Ac nid oes unrbyw ragoroldeb yn ngwaitb Gyrwr Owrw. Alitud o Fyllon, TWIll ian Cati, Profiadoi, %ti Baccus,1 t-u o'i atiios,' &.c., Parfo, Hen Feddw- yn. Bagiiltwyson, Paul. Brysiawg, Kossuth, Ei Elyn, Tvdur Aled, Simwnt, Prawfedig, Mawrthyn, na Hyfyllwr. Ymddengvs mai Vn o uystion,' Syr Astley Cooper, Ymwrtbodwr, Cynduelw, ac Anti gwirf, ydynt y pump n.wyaf liw vddiauus. Os ydym yn iawn ddeail ysgrifeniad yr olaf, yr hyn sydd yn iled aneglur: Ob Dyn o'i yfer AR infer' ydyw y Ilinell olaf, y mae yn colli pob bawl i sylw, o herwydd bai cynghaneddoi; ond os Dyn o'i yfed ii i fe r, ydyw, y mae vn rglyn da. Y mae yr eiddo 'Un o dystion,' &e., vngyflawnach aransawdd ac effeitbiau y Gwirf, ac o herwydd hyny i'w olygn yn oreu. Dodwn y pump mwyaf eu teilyngdod ger brun "rroi ciiiioes i'r truciii-%N-iia v (i%virf, Gan t^erfio pob cv ni D iaii adwyth ddodi Yn ysu neith ein hoes ni.'—CYNDDELW. < Y Gwirf sydd waetli nag arfau—Ow I lleiddiad N'NV, (viuldiviiau Ei holl swyn nid yw'n Uesbau, Dor egyr i bob drygau.'— YMWRTFODWB, Y Gwirf gyda'r drwg alfef-o'i Llithicd ddiod ofci; Gwae yn ol a w ein Ner Dyn 0'1 yfed i uifer.'—ANTi-owtRr. E dJaw'r Gwirf, o'i ddrwg arfer—a nyclia-,vi Wan iecliyd bob amser; Yn ei SWldd, daionus er C u c n'. I w, fu I SVR ASTLFY COOPER, 13cib yw'r Gwirf poeth ? —moeth ymwe thiad — Gwenwyn hudol llyjriad; [gwenawl, A '• thin gwlsb," anrheitbia'n gwlad, Afi wydia'i ihirf wareiddiad.' UN 0 DYSTION f).I POSTEDD, (S'f Mr. Morgan Jonc, ywehydd, Me-thyr.) IX. BEDD-AKGRAPB I ANN* A GOJIER ABRAHAM. Enclvo, yn cynwys eu henwau; gwobr, 5s., gan William Ahraham, prid ) flaenaf a thai yr olaf. Derbyniwyd 22 o gyfansoddiadau ar ytcslyii hwn, II ba rai v delUoliso-.u saith el jn rhugovi ..r y lIedl rnie y 1 eu hawl i'r flasnorineth o itertvvdit pe na buasai dim arall i' r,)ddi yneuherbyu. Er tins;, n addvsg yr ymgeiswyr, iy,(i ny bai IKU y oiffyg ev-itaf a yin- dden.^ys yn mbob englyn:—Bleridyc (eainosodiud), Nisan (twyil gwreid igoif), Aunbeilwti^ o Wobi (dim cynghanedd), N:los (twyll gwreiddgoli). Gwihn: T Bardd bach (dim cyngbancdd), 31ab Dafydii,— y mae ganddo lmeil <ii-;s \n nechreu ei englyn, pnddeli dvwell dall ond y mae yn diweddu inowu twyll gwreiddgVd — paham na day wedasni, C\n iietiaint acii-'ii hUll:> Galarwr la!, (twyli o il), Un yn decireti (dim cyng- banedd), GalarwT 2d (twyll pengoil), Plentyn gaiar' (tor mesui), Mab Tvdur (twyll sain) Y mae iiuaws o fciau yebwanegol a aliesid eu noci, ond hvderwn v gwasanaetl.a hyn fel awgrym i roddi yr juigeiswjr ar en gocheliad y tro nesaf. Bel iach gwnawn nodiadau ar y saith a allan o'r pentwr fel rhai svdd, o ran cyfansoddiad, vn oddefol, os nid yn gvwir. o Obry, inae Ann a Gumer Abr'am,u awr Mewn hinieth mae William; Bore r farn tfe a'i faiii Ddihunant eto'n ddmam.'—CKUKIWR CFrio. Y mae Cerfiwr wedi cinti yndda; oni nid yw yr cngl-.n mor llvfued ug y dylai fod. Y mae y ilinell gyntaf fel pe byddai yn methu cael digon o h yn ei ifusail, ae o herwydd hyny rhaid cael ey.nhort!! s'il- ffoil yn y gair cyrcli. Nid' yw yn eglnr pa un iii Wii- liara ai Goiner JW y blaenair i'r efe yn y drydedd linell. Ihma yr unis, awd wr a gynhwysodd »nwau yr holl detilt, yu gyflawn yn ei engiyn r c b r, tl!l aeth Gomer Abr'am—o'i !oes Arol Ann 'i ani yl.faiii Wele 'i feckl 3-m nghol ei fam I Y ddau bunant yn ddinam.' — Br.»wo. Y mae Cerfiwr a Urawd yn frudyr fel cyfjnsod Itvrr, Y mae yr un coll yn yr ail linell gan Brawd ag syd I yn y gyntaf gan Cerfiwr: gresyn na buasn yr englvu hwn drwyddo gystal a'j, iri Jedi. mae'n gorwedd—Ann a Gomer Yn gymysg a'r Uygredd Hwy codant 1'10'0 gcdwedd 1 le uwcli lnd o lwcii bedd,' OL.LVER C'LLOMWET.L. Y mae englyn Olfvr yn dda drivyddo, ond y mi# mewn gweryd mae'n gorwedd' yn Ilinell ry hen, ac wedi ei harfer yn rhv fvnyeh i oteb i'r gwrcd Ji d l^b a ddisffwylir mewn gorehest fei hon. 0 w fv Ann, ai hon yw :!) arinedd ?—gwae i m' Roi Gomer yr unwedd; r hvny mae cieli rhinwedd Yn loew I)erl b,-dki. Y mae gwaith Abraham yo dia iawn, v e.tiiriad o'r ciiffyg yn yr ail linell, yr hon a ddarllenasai yn bvfi N- I* rtic l l i*n eglurach fel hyn, pe bLiasfA,. I it )i (roiner vuia'n unwedd;' ond beth a wneir pn na ellir cyfleu ycbwaneg na chwe inud.edd mown haner troedfedd o le Ow rilni Ann bach yn yr un bedd—a'i mab Mae adwyth yr unwedd Oh (Irtieiii, diii o riniveld I waelllell yn welw eu gwedd.'—LOT. Pe btlsai !I" 011 0 waith Lot çystal a'r ¡¡i,ie:! gyntaf, barnesid cf yn gampus. Ganua chadwodd at .leler- au y cyboedaiao, arwy gy nwys enwau v tenia, v uiue wedi codi. N;d yw linell Du yrwyd i gyd-orwedd—vma niae Mam a'i mab yn gvd'w^dd, Ann buna yn ci hanedd, A i Gomer bach yn g" vmhar beld., 3IAI Dwtff yna engi, yn campus. Y ime yn ha^'s beio na enyiiyg gwelliunt arno Buasai yn well geinm i-ir ").N nit Y clrygior.ut a nr ymaith.' Nid yw enw divveddaf y te:u i ni 'wn, L:O mae H !I..lrn h" n mil! JI.d"1I It tj,I, a syrnl, fel nad oes dun ond yr ben arwvddvvers '.Nid :it. ei a'i tell Y riiesir. Obry (. hoes, Ann Abraham—a Toecl, O-dd wraig iiofl ddiwyr^am; Ow o ddwyn Gomer ddi nam Idd ei tedj *li- un modd a'r fam.' PAP.CHWR ET COFIANT, (Sef Mi'- D- W- Jones> Rhymney.) Bamwn fod Pa-rbwr wedi cyrhaedd y nod: y mao i genym I^i o wrth wenebiad id-lo, ar y cyfau, na neb arall. Medd gywiredd cyfansoddiad, enwau y teulu, llitlirierwydd cynghanedd. a tbeimla-i ga!a:us; ac | obiegid hvn, v mae yn rhagori i vdvm yndatt".ni fod «Parchwreu cotiant' yn fuuuug I. Dk iia ein 'arn ar u (i(i,etit ri ii w. If y n a r a i r a c EIIES FARLD a G WALCQMAI O.Y.-Yr oedd Roderigo, Colomeii Suder, mucl, a f.Uvvbhywel, yn rhy cidiweddar yn dyfod i Uw.

I V,wed y-?!'?c'? <?'j)? it n-J 0(8 O'! en:- ullvc?iiolv.-Nl? di .11 ?Ei d v 11 I d lim ond pump yn allaog i siarod pn:ubra?-r?r? o da A ell id r-v-l R • n:ter a hyny o rai rnednif yu n.- j ??''  nn: ch?.')?.'Yr Cymiu ?