Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

19 erthygl ar y dudalen hon

FFRAINC. --I

GERMANI. I

.DEHEUBARTH AFFRICA.I

¡-TROSEDDAU.-I

CREULONDERAU lEWN GWYRYFDY.…

[No title]

NEWYDDION CYMREICr, I

Family Notices

I PWNC Y PYSGOD.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

I PWNC Y PYSGOD. Mae'r ddadl sydd wedi eodi rlnvng y wlad hon, neu yn hytrach rhwng llywodraeth y wlad hon ng America, yn edrych yn ddigon hyII, a dywedyd y lIeiafalll dam. Mae r ystwr sydd wedi ei greu yn yr Unol Daleithiau mewn canlyniad yn fawr dros ben. Fel yr hysbysasora yn ein rhifyn blaenorol, y mae iaitli gref iawn wedi cael ei defnyddio, nid yn tinig yn newyddiaduron y Taleithiau, ond gan y Senedd- wyr, a chan Mr. Webster, yr ysgrifenvdd i'r llywodr- aeth vn Washington. Y mae'r Llywydd befyd wedi danfbn allan longau rhyfel i amd iillyn y llougau pys- gota Americanaiad. Fel hyny mac heddwch y ddwy wlad fwyaf ardderchog dan haul yn caul ei beryglu drwy yr ymyriad sydyn hwn ar ran ein hysgnfen- vdd Trefedigaethol ni, Syr John Partington. Nid ydyrn yn ineddwl fod v peryg lleiaf i'r ddadl hon ddi- iiiewi) i-liyfel i-Livng y ddwy wlad. canlyniadau yr hyn fyddai yn arswydus; eto, y mae bod llongau rhyfel y ddwy wlad wedi eu gosod yn yr un dwr, yn ngolwg eu gilydd,yn ys?yrny?u areugihdd, a l!yw- ydJion y nailI yn meddusyniad mor uchct am a .i li'l, y dedd LloJr ag sydd gany Hall anj auxbjd^tldl y Tal t eithiav, yn iiraud'hertrtwcil y ddwy^wlatj 1 orphwys edefyn pur frau. Gwyddom iiiri ni(I y dynion mwy- af tebyg 0 gadw heddwch a chydgorditu! y.lyw Ilyw yd( i i,)ii l l oii,(tii rliyf* ?ti gos,)t,l yddion llongau rhyfel gwrthwynehol, wedi eu gosod i ainddiflyn plcidiaa gelynol. Yciivdig o sarhad, o dyrnher ddrwg, o awydd gormodol i ddial am ymyr- iad diangenrhaid, a dyna'r anghydfod yn dechreu- ychydig o dan yn cael ei enyn, a dyna goleerth rhy- fel yn (fitglu. Nid ydym yn meddwi, mcddwn eto, v bydd hyn yn cymeryd lie, and bydd ein gwaredigaeth rliag y fath ganlyniadau trychinebus i'w biiodoli yn ddiau i synwyr cyffredin a theimlad da pohl y ddwy wlad,yn hytrach nag i fedrusrwydd a symvyr ywerin- yddiaeth bresenol. Er inwyn deall y ddad!, dvlem adgofio i'n darllen. wyr fod Nova Scotia yn perthyn i'r deyrnas hon. Fe WC ar y wlad eang hon ar y map gerllaw y rl.' al1 ei-lhi• au Uncdi. Yn ol y cytundeb rbwng y wlad hon a'r Taleithiau, a basiwyd yn Hvdref 1S i8. y mae gat) y Taleithiau ^lawl i bysgota ar v rhan hono o gost NewfoundlWd, o Benrhyn Ray hyd vn- ysoedd Ramean, ar gost gorllewinol a gogled'dol Newfoundland, o Benrhyn Ray i ynvsoedd Qaispen, a'r ynysoedd Magdalene, a hefyd ar amorfeydd, porthladdoedd, a chregyllaa y cost o Fynydd Joly ar y cost deheuol, hyd at a thrwy Ciulfor Bellisle." "Ac a defnyddio iaith y cytundeb eto) y mac yr L'nol Daleitiiiau yn rhoi i fynu am byth bob bawl a fvyn, hawyd lieu a honwyd o'r blaen gan y trigoiion, i gy meryd, sychu, ncu lialltu pysgod, ar neu o fewn tair milltir torol oddiwrth unrhyw un o arfordiroedd, angoifevdd, crrgyllau, neu borthladdoedd tiriogaeth- an ei Mawrhydi Prydeinaidd yn America, heb fod yn gynvvysedig o fewn y terfynau crybwylledi-g. Mae'r holl ddadl mewn perthynas i esboniad geirian y cytundeb hwn. Hona'r trefedigaethwyr Prydein- aidd tiad oes gan yr Unol Daleitbwyr hall bysgota o fewn tair milldir oddiwrth linell wedi ei thynu 0 un pet, rliyn yr angorfa (bay) i'r llall, tra mae'r Taleith- wyr yn lioili mai y meddwl ydyw tair niilldir oddi- wrth gost unrhyw angorfa, ac felly os bydd cog yr angorfa ncu'r buy yn llai na chwe milltir y maent yn cael eu cau allan o gwbl. Pa un sydd yn iawn yd- yw'r cwestiwn mewn dadl. Hyd y blynyddoedd di- wddiif. nid. oedd un ymgais yn cael ei wneyd i gario allan olvgiadau eithafol y naill blaid mwy na'r llall. Yn 1815, pan oedd Arglwydd Derby (Stanley y pryd hyny) yn Ysgrifenydd Trefedigaethol,rhoddwyd can- iatad i'r Uno I Daleithwyr bysgota yn y Bay of Fiuidy, heb ar yr un pryd roi i fynu yr bawl o ddal at es- boniad y wlad hon o'r cytundeb. Gwnaeth yr Amer- icauiaid ddefnydd cyflawn o'r caniatM I. wnw, at: y maent wedi parhau i wneyd hyny hyd yn bresenol. Y canlyniad a fu, fod y trcfedigaethwyr wedi danfon i'r Swyddfa Drefedigaethol dro ar oftro i gwyno o herwydd fod yr Americauiaid yn myned dros ben eu hawliau, drwy bysgota o fewn y terfynau gwahardf- edig. Ond ni chymerodd y llywodraeth un cam tuag at atal hyn hyd nes y daeth y Weiny idiaeth bresenol i awdurdod, pryd y darfu i'r laill Maimersbury a Svr John Packing-ton gymeryd llwybr puregniol i weith- redu. "Nid ydyw yn ymddangos," ebe'r Morning Chronicle, fod y Seneddwyr hyn wedi dyehymygu mai moesgarwch yn gystal a doethineb fuasai iddynt roi rhybudd o'r golygiad oeddynt hwy yn ei wneyd ar dro-seddas y llongau Americanaidd. Gan eu bod yn anwyhodus o arterion trafodiaeth rbwng gwlell ydd gwareiddiedig, ac befyd o dymher y bobLyr oedd a wnelent a hwynt, defnyddient y dull mwyaf sarhaus ac annoeth a allesid ei ddychymygu. Danf<>nwyd tair ar ddeg o longau rhyfel i'r lie i'r dyben iiiatln debyg o twgwth a dyehrynu. Y mae yn annichon arlwy meddwi am lwybr mwy niweidiol i honi hawl. Yn ddian, yr oedd modd cael rhyw lwybr arall i der- fynU nghydfod mor ddibwys ag Unol Daleithiau yr America. Nid anliawdd fuasai nodi'a fanol y dyfroedd ynmha laiyi oedd camatad i longau Americanaidd I bysgota heb ar yr un pryd aberthnyr un o'r manteis- 1011ag owldynt vn wir werthfawr i'r trefedigaothau; oii?l ynno hyny yr y?y?, wedi dcfnyddio y llwybr niwya be,us. -Jaen wir y dywedir wrthym yn y p?yrau 01 y I^israeliaidd mai bwriad y gweinid- ogion yn danton ? ?""?" hyn allan ydedd yn ulli?, ,i v py?,,()ta ar hyd y glanau, yr hyn Oecict Yr Amcncaniaid yn honi hawl ynddo mcwn un modd. Ond os g?r hyn, y mae'n dnwni inaAI cm bod "tteih d'ihiyddio moddion mor fawr i ateb dyben mor facn; oblegid yr ydym wedi Ibvyddo i dramgwyddo cenedl grt5f drwy ein dull o amddi-   y?nthwy yn ci gwadu."—Y mae'r IVecMj t A?? and Chronicle befyd yn gofyn, os dyma yn umg oedd amcan y Hywodmeth pan v dan- I f')lHVyd y l)og:tU rhyfel hyn yn sydyn ad?bu'd, 1'am y daifu iddynt ymaflyd yn ddioed yn y llongau pysgota Americanaidd ar y tir cu bod yn troseddu cytundeb IS 18/ Beth ydyw ineddwl llytbyr Syr John at Lyw^ldion y Trefedigaethau, dvdd- iedig yr fid o fis Mai diweddaf, yn mha un v dywcd ei fod wecli danfon allan y llongau rlufjl (lyhon penodol o orfodi ufudd-dod i gytuncleb 1818? Pa. iOLid hefyd os nad oedd dim mwy mewn bwriud nag attal y llongau Americanaidd i bysgota ar hyd y glanau, yr hyn Had ydoedd yr American- iaid yn hom hawl iddo mewn un modd, fod yr holl bobl yn yr Unol Daleithiau, ic, fod Mr. Webster ei" hunan, dyn nad ydyw yn debyg iawn o gamgymeryd ar later mor bwysig, a'r hwn sydd yn mJddu vr boll hysbysrwydd swyddol ar v sut y bu, yr ydym yn gofyn, i holl bob! yr Cnol Daleithiau, ir wasg gyhoeddus, ar sv/yddogion cylioeddus gael eu twyllo mor fawr mewn perthynas i mnclln "llynges fechan'' Syr John Pakington?" Mao yr un papvr yn awgrymu fod lie i ofni fod y llywo'draeth dori- aidd bresenol yn edrych yn gilwgus ar gynydd y teimlad cyfeillgar oedcl yu bod"jj rhwng pobl y wlad hon a'r weriniaeth fawr orllewinoI, [1 hn, I yn dda ganddynt gael cyHensdra i wneyd rbywbetb i wIth- weithio hyny, tra y maent ii: yi- un pryd yn gwnevd eu heg-ni i sofyll ar dir cy feillgar a gortlirymwyr y cy fan dir. vdn-w'r i,,iitli rt rIiN .f(,I(rir a (I(Iet'ii- yddir gan rai o newyddiaduron yr Unol Daleithiau yn haeddu nemawr o syhr, oblegid gwvddus nad ydyw'r cyfryw iaith yn cael cymeradwvaeth ond gan ychydig o nifer, y Gwyddelod l'ahaiÜtl yn benaf. Y mae y wasg yn y wlad hon yn gylfredin yn fed esboniad Lloegr ar eiriaii cvtundeb IHIH yn gywir, ac ar yr un pryd heiant waith y Weinyddiaeth bresenol yn defnyddio y llwylir a gvmerwvd i'w gario allan. Os oedd yn angenrheidioi, fel y dywed y Hominy Chronicle, i fynu ufudd-dod i lytbvren cytundeb 1818, y lleiaf a allasai yr Amèricaniaid ci ddisgwyl ydocdd rhyhudd prydlon, ac awgrvmiad boneddigaidd. Yn lie hyny y maent yn tyriu yn ol freintiau a hir fwynlmwyd gan y pysgo(lwyr Ameri- canaidd, a'r rhai oeddynt wedi myned i edrych ar y peth fel hawl, a hyny yn y modd mwyaf sarhaus a bygythkd. Ac nid yn iiitig hyny, ond ymathvyd yn y llongau Americanaidd yn yr unig angorfa ag y can- iatawyd iddy?tt bysgota ynddi gan Arglwydd Derby ei bun yn 1843. Y iiiae'r I)aily Neirs i'll llawn mor dost yn erbyn ymddvgiad y llywodraeth. '-Yn lie llythyrau (modd y papvr hwnw) y iiiaciit wedi danfon cyfiegran ar draws y Werydd. Yn lie danfon at Mr. Crampton i Washington, y maent wedi danfon .y llyngesydd Seymour i'r Bay or Fundy; ac yn lie defnyddio yrnresyraiad ac ymdrafodaeth, y maent wedi anturio ar ymosodiad a rhyfel. Y mae'r Globe, er yn addef tod y llywodraeth wedi bod yn euog o ychydig o annocthineb, yn beio'r cynhwrf American- ai(l(,t ar yi- aellos, ti-a y iiiac,'r Suit yn fotl Weinyddiaeth bresenol wedi ymddwyn yn hollol ddi- fai. Y nl5 I" es er yn addef mai yr esboniad Prydeinaidd ar y cytundeb sydd gywir, yn beio yinddygiad y llywodraeth bresenol ar yr ach- os. Fel y sylwyd, y mae'r Morning Herald, papyr y llywodraeth, yn cyfiawnhau gwaitli ein llongau ni yn cymeryd llongau pysgota yr Americaniaid, gan haeru eu bod wedi eu cymeryd yn y rhan hIVnw o ang- orfa Fundy na clianiatawyd i'r llongau Americanaidd bysgota ynddi erioed, set' o fwn ergyd catddrull i'r cost Prydeinaidd. Ond nis gallwn yn gnsrbl goelio hyn. Os oamanveiniwyd pobl y wlad hon yn y peth hwn. y mae pobl yr Unol Daleithiau wedi en cam- arwain befyd, fel y dywed y Times. "Y mae yn eithaf eglur fod Mr. Webster, yr hwn sydd yn ineddu modllio11 digonol i alia barnu, wedi cael ei diieddu i edrych ar yr ymddygiadau hyn yn y leuni a addefir yn awr sydd yn lei lis; ac os ydyw'r llywodraeth Dcrbyaidd yn gwabaniaethu dim oddi- wrth yr Unol Daleithiau mewn perthynas i unrhyw hawliau, nill yilyw hyn ond dangos fel y gall y llywodraeth hon guddio ei hamcanion fel ag i gam- arwain dwy genedl ar yr un amser. Mae'n eithaf gwir, beth bynag v mae'r Weinyddiaeth bresnol yn ac wedi bod yn ei wncyd yn yr achos, ei fad 'I?? rhywbelh na wnaethpwyd ino hono gan lywodraeth- an olynol am lawer o ilynyddavi, ac y mae'r ffaith yma yn ddigon i gondemnio gweithred mor sydyn ar adeg mor aninbriodol." Gallwn sylwi wrth derfynu, nad ydyw'r holl ystwr yma mewn perthynas i bwnc y pysgod ond yn dangos yr angenrhcidrwydd am ryw ddull arall o benderfynu dadleuon rhwng gwahanol wledydd gwar- aidd heblaw yr hen ddull barbaraidd o osod llongau rhyfel yn erbyn eu gilydd. Byddai dewis dyn o'r ddwy wlad, ac i'r rhai hyny ddewis trydydd i hen- derfynu y ddadl, yn llawer (loetliacii i wledydd Cristionogol a gwaraidd na tlirwy danio magnclau y naill at y llall. Mae golygwyr y Standard, ddydd LJun diweddaf, yn dyweyd y gallant yn benderfynol hysbysu i'w dar- llenwyr fed y ddadl bresenol wedi ei therfynu. Y telerau ydynt, fod i'r Americaniaid gael rbyddid i bysgota mewn dyfroedd Prydcimg a'r Prydeiniaid 1 bysgota mewn dyfroedd Americanaidd, ond yn ddar- ostyngedig o'r ddentu i'r rheol gyffredin yn gwahardd i longau dieithr bysgota o tair mIUdir i dir nad ydynt yn perthyn iddo. Y tair milldir i gael eu mesur eddiwrth y tir agosaf, heb un gwa- haniaeth rhwng angorfa a'r mor agored. Mac'r f-),i y llywodraeth Ameri- canaidd yn cydnabod na roddwvd un achos tram- gwydd iddynt, ond yn unig fod y llywodraeth yma heb roi rhybudd priodol eu bod yn bwriadu am- ddirlyn ei llongau pysgota gyda mwy o ddyfidwch na c'nynt. OILIT Vr N (IVIII vii Ile(I amheus o hyn.

[No title]

MARCHNAD YR \ U, LIVERPOOL.…

MARCHNAD LLUNDAIN.

C A NO L B RISIAU YMHERODROL.

LONDON CATTLE MARKET.

LIVERPOOL CATTLE MARKET, dug.…

PRICES CURRENT IN LIVERPOOL.—Aug.…

METALS.

AMERICA.

MARCHNAD Y GWLAN.