Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
10 erthygl ar y dudalen hon
qgggssci fc , — — : KODIADAU…
qgggssci fc — — KODIADAU "MEDDYLIWn." Yr wyf yti meddwl mai nid anfuddiol fyddai i Adosparth neillduol o ddarllenwyr yr Amserau dreulio ycbydig o funydau yn awr ac eilwaitb, or t'ryd hwn hyd nes yr agorir y Senedd, i gasglu ychydig o wybodaeth a all fod yn help i ddeall gweithrediadau y Senedd a'r Eglwys yn well y flyddiau sydd gerllaw ac yr ii-i yn meddwl hefyd y gallaf wneyd ychydig o les i'r cyfryw ddosparth pe ymataliwn rhag dyweyd llawer o fy meddwl fy bun am ychydig o amser, ac yr yrcdrechv/n gasglu ychydig ffeithiau oddi yma a thraw at wasanaeth y cyfryw. Efallai na wyr pawb o ddarllenwyr yr Amserau, fod mwy nag un math'o etboliadau wedi fcymeryd lie yn ddiweddar. Nid yn unig bu'r wlad yn ethol dynion i'w chynhrychioli'yn y Ty isaf, fcef Ty y Cyffredin, ond bu yr Bglwys Sefydledig yn ethol dynion i'w chynhryehioli yn-Nhy isaf ei Chdnvocation, y rhai a elwir yn proctors, a'r rhai y cymeraf fi fy rhyddid i'w galw yn hroctofiaid. Y Glwyseisteddfod neu'r Convocation yma ydyw Senedd neu Gymanfa yr Eglwy Sefydledig; ac er n'ad ydyw'r Convocation yn ddim amgen na ifiuf er's blynyddau lawer bellach, eto y mae proctoriaid yn cael eu dewis i gynhrychioli yr offeiriaid bob tro y bydd etholiad cyffrediuol. Y ipae mwy o bwys yn yr etholiadau eglwysig byn y tro hwn nag arferol, oblegid y mae plaid gref iawn yn yr Eg- lwys, y blaid ucliel-eglwysig a Phuseyaidd yn benaf, yn awyddus iawn i roi bywyd yn y Convo- cation, i'w wneyd yn rhywbeth mwy na ffurf, ac o herwydd byny telir mwy o sylw nag arferol i dde- wisiad proctoriaid; ac y mae llawer o ddadien, o wrthwynebu. ac n bleidleisio wedi hod wrth eu dewis. Gan fod ymdrech fel byn yn cael ei wneyd at adfywio'r Convocation gan un bl:iid yn yr Eglwys, a chan fod gwrthwynebiad mawr gan blaid arall, oddiar ofa y bydd i hyny achosi thwygiacl, nid aufuddiol fyddai rhoi ychydig o hanes Convocation; ac yr iojf yn meddul nas gallaf wneuthur byny yn well oa tbrwy gyfieithu erth ygl ar hyny yu Knight's Political Dictionary. Dyma yr hyn a ddywedir yn yllyfr hwnw ar Bu ago3 i mi ysgrifenu y gair "Convocation" yn yr iaith Seisnig uwchben fy erthygl, ond rhag digio caredigion iaitb fy mam, mi a droais i fy --N-gliaer- fallwcb, ac mewn canlyniad yr wyf yn ysgritenu GLWYSEISTEDDFOD. Glwyseisteddfod ydyw ymgynulliad offeiriaid 'Lloegr a Chyrnru, o dan awdurdod gwys y breuin (DeU'}' freniues), yr hwn sydd yn cymeryd lie yn nechreu pob Senedd uewydd. Y mac gwyslyth- yrau'r Glwyseisteddfod yn cael eu danfon o swydd- far Goron, ac yn cael eu cyfeiiio at y ddau Arch- esgob, set' Caergaint ac Efrog. Tuedd gwledydd gorifewinol Ewrob yn ddi eddar, yn en pertbynasau gwladwriaetbol, ydyw Cymervd y ffurf hono, o ba un y mae y Brenin, Ty yr Argl.wyddi, a Thy y Cyffredin, yn esiampl lied gvmhwys; ac y mae yr un duedd i'w weled yn yr holl wledydd hyny ag y mae Cristionogaeth wedi ei derby,n--tfi phroffesu. Y mae'r archesgob yn meddu ei esgobion, a'r esgobion eu canonau, y thai sydd yn cyfansoddi ei gynghor; ac i rai o bonynt y pertbyn swyddau neiiiduol, tnegys deon- laid, archddiaconiaid, a'r cyffelvb: ae y mete corff tnawr yr offeiriaid wedi meddu eu cyfarfodydd, yn ffurf cymanfaoedd esgobol, neu gynulliadau ta- leithiol, yn y rhai y maent wedi arfer dad leu a thrin materion yo dwyn perthynas a'u lies cytfredin eu hunain, a'r boll eglwys. Gellir yn hawdd dybied mai yr un ydyw Glwvs- eisteddfodau, neu gymanfiioedd offeiriaid yr Eg- lwys Sefydledig, a'r cyfryw gymanfaoedd. Ond y mae rhai ysgrifenwyr ar y pwngc hwn yn olrhaiu hanes y Glwyseisteddfod at rywbeth mwy penodol na hyn. Tybir fod yr offeiriaid wedi cael eu galw yn nghyd fel hyn drwy awdurdod y brenin, i'r dyben o drethu eu hunain mewn amser pan y byddent yn honi cael eu hesgusodi rhag talo trethoedd cyffredinol y wlad, yn ol gosodiad Ty y Cyffredin. Fel llawer o gwestiynau ereill yn haues boreuol ein cyfansoddiad twrth "boreuol" yr ydym yn golygu cyn amser teyrnasiad Edward y cyntaf), y mae hwn yn gwestiwn odebygrwydd a tbybiaeth, yn hytrach nag o dystiolaetb a sicrwydd. Dywedir fod y Glwyseisteddfod a wysiwyd yn 1295, yn nbeyrnasiad Edward y cyntaf, wedi ei galw i'r dyben o gael arian gan yr offeiriaid trwy gyfrwng eu cynbrychiolwyr. Yr oedd Edward wedi trethu "Wall'i"ÏJ1 vn fll'wm ia wn yn 1201 yn IJe gw us-'pteTO.to, .S,1' oedd cael arian allan o honynt trwy eu cydsyniad eu hunain. Nid oedd yr offeiriaid vn foddlawn i nfnddl.a,, _I. J. wys y brenin yn eu galw i eisteddfod, ac ar hyny danfonodd y brenin ei wvs at archesgobiou Caer- ?ba?n?'?' y rhai, mewn ufudd-dod iddo, a nm. ùedd dwy eisteddfod un vn SrS hvn v?-?e?? ?""Y eisteddfod, un yn Sh?m?n h ?e?t- ?y" ?'??th Efrog. Dhllideh JfOf} gaiDt yn cynwys ?a" d?, Yr oeda eJ b. a'c archesgobmn, a'r ty isaf o f r esO'o WI' 0" fie y.. t ar,ùddiaconiaid, a phroctoriaid, neu dJen;I' .'Nyr yr offeiriaid. Yn eisteddfod Efrog id Jp ae nid y?? y?'hoH aeJodau yn cvfan- e ond un ty. 606 r amser hwn hydygwvddynl633. yr oedd Oywiolaethau a tbiroedd yr offeiriaid "yn cael eu trethu yn y Glwyseisteddfod: ac nid oedd v cy- northwy arianol a benderfynai y clerigwyr ei roi fel hyn i'r brenin yn gofvn un cadarnliad, oddi- eithr cydsyniad y brenin, at wasanaeth vr hwn yr oedd yr arian. 0 amser Harri yr wythfeci, vr oedd y rhoddion bob amser yn cael en cadarnhau drwy ddeddf Seneddol. Eel byn moo yn vmddin- gos fod tarddiad y Glwyseisteddfod yr uu a tharddiad Ty y Cyffredin, gun mai dyben gwreiduiol galw yr offelt-iaid yn nghyd oedd i gael arian gan- ddynt. Yn ol deddf a basiwyd yn yr 8fed flwvddyn I o (teyrnasiad Harii y chweched, yr oedd yr holl offeiriaid a elwul yn nu'iiyd drwv wys y brenin, eu gweision, a'u pertbynasau, yn mwyubau yr un rhyddid wrth ddyfod, aros, a dychwelvd, ag yr oedd aelodau Ty y Cyffredin yn ei Cnynhan. Yr oedd Eisteddfod Caergaint ac eisteddfod E frog vn hollol aunibynol ar eu gilydd, nc nid oeddcnt bob amser yn rhoi yr un nen gyf'artal SWIH. Yn yr 22ain o Harri yr wythfed, rhoddodd Giwvscistcdd- fod Caergaint gan mil o bunnau i'r brcnin, ac vn wobr am hyny pasiwyd deed f Seneddol, vn rhoiVr offeiriaid ryddfaddenant am bob ti-osed(i ysbi-ydol, gyda r ddarpariaeth nad odd y madJeuant i gyr- haedd i dalaeth Efrog. oui fvddai i'r offeiriaid yno ddangos yr un haelioni. Pan yingyaullai yr offeiriaid fel byn o dan aw- durdod uniongyrcbol y Goron, yr oedd yn eithaf natunol i ddisgwyl y buasai materion eglwysi" yn cael eu (iwyn i wewn, eu dadleu, ac mewn rhai amgylchiadau eu penderfynu. Yr hen atbrawiacth ydoedd, nad oedd gan y Glwyseisteddfod awdurdod v ond mewn pethau ysbrvdol, ac Dad oedd ganddynt i awdurdod i rwymo'r lleygsvyr, ond yn unig v -.v, "j Yr oedd gan y Goron awdnrdod yn ei dwylaw bob amser i reoli yr ymgynulliad bwn, drwy feddu yr hawl i'w ohirio nen ei ddadgorffoi i. Ond vn amser Harri yr wythfed, pasiwvd deddf ag oedd yn benodol aui(ldifatliir Glwyseisteddfod or gallu i gyflawni unrhyw orchwyl heb drwydded y brenin. Y mae'r ddeddf yma yn dyweyd nad ydyw yr offeiriaid, na'r un o honynt, o hyn alian, 'i feiddio ymgais. haeru, na honi, na rhoi mewn gweithred- iad, unihyw gyfaosoddiadau neu ordeiniadau, ta- leithiol neu gymanfaol, neu uurliyw ganonau, cyfansodiiiadau, neu ordeiniadau taleithiol, wrth ba enw bynag y gelwir hwynt. yn en Glwyseistedd- foaau mewn amser dyfodol, y rhui svdd bob anJser i gael All galw yn nghyd drwy awdurdod gwys v brenin, oddieithr fod gan y cyfryw uffeiriaid drwy- dded bremiolaf v brenin. Yu ol deddf a basiwyd yn 1665 (16 a 17 Siarl II. pen. 1). yr oedd y clengwyr yn cael eu rhwymo gan y ddeddf, dyben yr hon oedd codi treth, yr un xuodd a'r lleygwyr. Er bod y ddeddf hon yn cauiatau 1 r clerigwyr yr luiw 1 i drethu eu hunain mewn Glwyseisteddfod, pe mynent, nid ydys bvth wedi gwneuthur byny, ac y mae'r clerigivyr a'r lleygwyr yn hollol ar yr un tir-yn awr o run trethi Y mae'r clerigwyr, yn lie cael eu cynhrychioli vn Nhy isaf y Glwyseisteddfod, yn awr yn cael eu cynhrychioli yn Nhy y Cyffredin, ond nid fel coill, eghvygig, ond yn unig fel dinasyddion: gallant bleidleisio dros aelod ar gyfi-if eu tir rhyddfedd- iannol eglwvsig, neu ryw gymhwysder arall, yr un inodd a'r lleygwyr.* Y mae penderfyniadau GIwyseisteddfod talaeth Caergaint bob amser wedi meddu awdurdod mawr ar eiddo Efrog; ac weithiau y mae'r ddwy eisteddfod Wecii gweithredu f'ei iii, nttill ai trwygydsyniogvda'u gilydd, nu drwy gcnhadon neu ddirprwywyro E frog yn cael eu banfon i eisteddfod Caergaint. Mae n j ymddangos nad oedd uu o'rGlwyseisteddfodau pwys icaf, sef yr un yn yr hon y sefydlwvd v cyfaasodd- iadau a'r cauonau eglwysig yn 160;3, yn cael ei gwneyd i fynu ond gan brwywyr Giwyseisteddfol Caergaint; ond y mae cadarubad y brenin i'r canonau a wnaetbpwyd y pryd hyny, vn eu bestyu i dalaeth Etrog. Nid oes dim gorchwylion, otid yn unig y ffurf allanoJ, wedi cael eu cyfiawni yn y Glwyseisteddfod er y flwyddyn 114-11, Y maent yn uowyuhau un fantais tthwanegoi fel dosparth, drwy fod peuaeihiaid cu burdd Ijwv MI j, eiitedti yn Nf.y yr Arglwyddi,— t Yr oedd diddymiad ymarferol y Glwyseisteddfod yngytnewidiadmawr. Gelir ei clygu fel cwblhad ar yr cruchafiaeth y mae'r gallu gwladol wedl el enill yn Lloegr ar yr un eglwysig. Nis gall y clerigwyr yn awt wneyd iinrlivy? gancnau a fydd- ant yn rhwymo hyd yn nod hwy eu hunain, heb gvdsyniad y Goron, hyny yw, Gweiuidogion y Gm'on; ac y mae'n ddiambeu pa ganonau bynag a allant hwy eu gwneyd hyd yn nod drwy drwy- dded y Goron, na fyddent yn rhwymo y lleygwyr. Mewn gwirionedd, y mae'r Senedd Brydeinig yn awr yn gwneyd canonau i'r offeiriaid, fel yr ydym yn caufod oddiwrth-y Church Discipline Act. Y mae Eglwys Loegr yn awr yn gv-ibl,vn tiwylaw y Senedd, heb ddim mwy o bwys yno na maingc yr esgobion yn Nhy yr Arglwyddi, y rhai y gellir eu golygu mewn rhyw ystyr fel yn cynhrychioli yr Eglwys Sefydledig. Ond er fod y Glwyseisteddfod yn awr yn ddi- wertb, y mae'r arferiad wedi cael ei ddal i fynu hyd y dydd hwn, o wysio y clerigwyr i gyfarfod mewn Glwyseisteddfod bob tro y bydd y Senedd uewydd yn cael ei hethol; ae y mae'r etholiadau yn cymeryd lie yn yr esgobaethau, ac y mae'r cynhrychiolwyr yn nhalaeth Caergaint yn cyfarfod yn gyffredin yn Eglwys Sant Paul, pryd yr eir trwy y ffurf o ethol Llefarydd. Danfonir gwys y brenin, fel yr hysbyswyd, at yr arciiesgobion, yn eu gorchymyn i alw yn nghyd yr esgobion a'r is-glerigwyr. Mae'r archesgobion, mewn cydsyn- iad a'r wys, yn galw yr esgobion yn nghyd, ac yn eu gorchymyn i wysio yr archddiaconiaid a'r deon- iaid vn en gwahanol esgobaethau, ac i orchymvn i'r offeiriadgor- i ddewis proctor boh un, a chorff mawr yr offeiriaid' yn mhob esgobaeth ddau broc- tor, i'w cynhrychioli yn y Glwyseisteddfod. Wedi iddynt ymgyuull, y maent yn cyfansoddi dau dy yn archesgobaeth Caergaint, ond fel y dywedwyd o'r blaen, dim ond un yn archesgobaeth Efrog. j Yn Nhy uchaf Glwyseisteddfod Caergaint yr eis- ■■ tedd yr esgobion; yn yr isaf y clerigwyr ereill, i g,d yn 143, sef 22 o ddeoniaid, 53 o archddiacon- iaid, 24 o ganonwyr, a 44 o broctoriaid yr is- glerigwyr. Yr arferiad cyffredin ydyw i'r brenin ohirio'r cyfarfod pan y bydd ar ddechrcu cytiawni rhvw orchwvlion. Nid oes yr un Glwyseisteddfod dros yr Iwerddon. Gellir golyg-u y brasddarlun yma o hanes v Glwyseisteddfod yn lied gywir, mor bell ag y mae yn myned, ac nid ydyw yn honi bod yu ddim mwy, Y mae'r anhawsderau sydd yn sefyll ar ffordd, adfywio'r Glwyseisteddfod yn fuwrion. Gosodir hwyot allan yn y (Jttrtrterly Review, Hbif. 150. Y r llyf yn meddicl mai ofer ydyw i neb ddisgwyj y gellir adferu'r Glwyseisteddfod. Y mae'r Senedd wedi cael yt Eglwys i'w chrafaugau, ac nid oes un tebygolrwydd y -all gael ei rhyddid yn oj, ond trwy dori y cysylltiad sydd rhyngddi a'r Senedd Yn wir, tra'y mae'r Eglwys yn ei sefyllfa bresenol ° sefydliad gwladol, aid oes un rheswm i'w roi dros adfert1 y Convocation. Gwir amcan y rhai hyny sydd yn awyddus am hyny yn ddiau' ydyw cael yr Eglwys yn rhydd oddnvrth y gadael yr holl eiddo eglwysig o dan ei dwvlaw hi, a bod grym deddf yn ei phenderfyniadau. Ond yr uyf yn meddivl ei bod wedi myned yn orraod o ddydd i gauiatau y fath gamwri yn y bedwaredd ganrifar bymtbeg. MEDDYLIWR. O.Y.—Yr wyf yn meddu l, os bydd i "Garmon," yr hwn sydd wedi sylwi yn bur foneddigaidd ar fy Nodiadau" yn yr Amserau diweddaf, ail feddtel ar y mater, pan fydd y rhityn hwnw o'r Amserau sydd yn cynwys fy Nodiadau, y rbai y mao efe yn metlll. cydfeddwl a hwynt, wrth law, y cenfvdd mai nid A myfi y mae a fyno ei svlwadau, ond A Svr Richard Bulkeley, yr aelod nnrhydeddus dros Sir Fan. Efe, yr wyf yn meddul, a ddywododd fod yr Eglwys Babaidd wedi ei hyspeilio o'i heiddo, ac nid myfi. Dichon i mi beidio dyweyd fy meddu-1 mor eglur ag y gallesid, oblegid rhaid i mi addef fy mod i, fel "Garmou" ei hun, yn talu llai o sylw i eglurder mewn iaith nag a ddyhvn. [Efallai fod gwerth ein meddyliau yn gwneyd i fynu am y diffyg, ouid ydynt, "Gannon" bacii ?' Nid wyf yn gwybod i mi, yn fy Nodiadau y cyfeiria" Gannon" atynt, ddyweyd dim o fy meddwl fy bun ar eiddo eg- lwysig yr Eglwys Babaidd, er foj genyf feddul ar hyny ac efallai y cymeraf gyfleusdra i'w ddyweyd rywbryd. Os ydyw Garmon" yn golygu fy mod i yn bleidiol i waddoliad Maynooth, y mae yn ■, cniTiftvrnervd vn fawr iawn yn wir. Pob Dwydd I iant ?I vrtrm 1, r,d,jvlied litwer '0 VliDD YLIWR.
; MR. CODDEN AR Y DD\DL AG…
MR. CODDEN AR Y DD\DL AG AMERICA  J.??jgf? Mr Cobden, A S., ar y ddadJ rhyngom ag Uuoi DaIe.thiauyrAmenca. Onid ydyw (gofynai) ein gwaith yn danfon I'ongau rbyfei allau yn lie hy- rwyddo ein hymdrafodacth wedi bod o'r dec'xe? yn nchos o ddyryswch ac anfantais? Y mae wedi rhoi gwir achos o achwyn i'r Americaniaid. Ell en ydyw,Cymerwch ymaith y liongau sarhaos vna." "Nid awn i ymdrafod o dan orfodaeth. Nid ydywr Americaniaid am gymeryd eu dy- chrynu,"&c. "Yr ydym wedi teimlo grym yr achwyniadau hyn. Beiwyd ein Llywodrneth ni gartref, ac felly gwanychwyd eu sefyllfa fel cyflatareddwyr. Y mr.r ymgais trvvsgl amddiffynwyr y liywodraeth i g) fiawnbau y weithred, wedi ein biselhau yn fwy fyth. ti eu hymgais i esbonior bvgythiad llyng- esol, dywedant wrthym yn y He cvntaf na dditii fnnwyd y llongau ond i fynu parch i'n hawliau diamheaol wedi hyny y mae'r hawliau hvny yn cael eu cytyngu i dair m'illdir oddiwith y glanau, ac felly yn gos^d Hong rhyfel i wylied cyclioil pysgota yr Atnericatjiuid o fown tair milMir i lanau angorfa Kundy Mewn gair. nid digon yaoerb dyweyd mai oddiar wendid y coJodd eiu bymddygiad vy, lie oddiar gryfder; ond yr ydvm wedi cae, ein gyru i gyflawni fhvwbeth tebyg iawn i hoced gwarthus wrth geisio dyfeisio rhy w ieswm dros ddanfou allan y llongau rhyfel beblaw yr un gwirioueddol. "Coffer bob amser fod a wnelom a gwlad nad ydyw yn myned i gost i gynal Ilynges rhyfel allu og mewn amser o heddweii a hetyd pe blHISIU r canlyniad yn dibvnu ar gryfder cvmariaetliol Ilynges y ddwy wind, bod gallu y Ilynges Hryd einig ar y pryd yn anwrtii wynebol." Ond gwyddom ni gvstal a'r Americaniaid nad ydyw cryfder csd mariaethol y llyngesau gwrthwyncbol yn ddim ond fel man Iwch y clorianau mewn cydmariKeth i i bethau ereill sydd yn rhaid eu cymeryd i'r cyfnr wrth son am iieddwch neu ryfel. Teimlasom fel hwythau uad oedd y cymhelliadau i ryfel oddiar gytrifiaeth o'reniil Ïr naill ochr neu'r Hall yn ddim mewn cydmariaeth Ïrcymlrelliadau i-ddilyn hedd- well wrth ystyried y lies mawr sydd vn dilyn hyny j ir ddwyblaid. Gwyddom hyn yn gystal a'r Arne ricaniaid, ac yr ydym yn gweithredu yn ol hyny hob amser y bylld rhyw anghydfod yn cymeryd lie rhyngom ond nid ydym yn gweithredu oddiar y wyhodaelh o r gwirioneddau hyn fel y maent hwy yn gwneyd, drwy arbed y draul o gynal llongau i rhyfel yu amser heddweb. ° Ond yn ddiau gallvvn ddisgwyl y dvsgwn wers oddiwrth hyn. Oui allwn hyderu y daw pnbl i ddechreu ymresymu fel hyn ? 03 wrth derfynu eirl cweryJon a galluoedd o'r radd gyntaf, megis America, y rbaid i ni gadw ein llongau rhyfel aliaii o r golwg; os, fel yr hysbyswyd i ni gaa y di- weddar Brif ArgJwydù y Morlys, y I-lini(i i ni eu cadw o r cyfyngfor rhag tramgwyddo ein cvnn-do" agosaf; os, fel yr wyf yn hyderu, rhug cywiJyJd, na alwn hwynt byth i weithrediad tilwy yi) ein hymdrafodneth a galluoedd mor weiniaid a Thir Groeg neu Naples, yna, odipyn i beth, dichon i'r cwestiwn godi, A ydynt yn weith eu cadw, neu a y(lykv'r cluetiiiueb o gadw'r llongau rhyfel lluosocr a iiiawrion hyn yn amser heddweb, yn peidio fotl wedi goroesi yr agwectd hono ar bethau a roes fod iddynt ary dechreu, uc sydd yn awr vn aeddfed i gyinewidiad." | "r
[No title]
?r?" YN ?F-Py'nthegnos i d?c, es- trv^nrnaVVVren aehvir ?'"?' ? dan aroJyiad vr awK vrvdi C;1\og' Green. ??'" Y'?'ta??s r"d P"Yl-g(, K e ?"?' y Gymdeithas Frydeinig, wedl penùerfynu gwneyd ?ahan.iesgyn.adau er wwyn gwri e)raNN-fiadau ar J'1" ?y' ?.. er lies gwyddoriaclb, ¡Ú esgyniad hwn ??' -v c)ntaf. Yr oedd gan air vvpi a ? r; NUkin' ?s.U?Ke., wahai.l of ler Gada%N,sztllt 1"ar ddlJg' jnyujd cvn pedwar vn ^ct!"aw yn VauxhaH ?' dens, a "disfqvnusaut in  y" Swavesey, Zj mynyd weda, *5° [ m^ a" y cychwynas- anf. Cvrhaed lasant 1- 4M ?  (d?3- nni!d,r). Yr<?d "?'  '?? "?er r?.b.ynt yn yr „ol,d„ ?.?  haen gyntaf <. r cymylau yn hmn "Hi sradael 12! ar, sdoddcut.. huner mdldir o uclider Yr -d? ail haen tua? 0 f¡IIJIroeJd o uchderj ac yr ?,edd haen?uchat u?c!) eu penau, ond nid yn bur uhZ\ (iwftaethant sylwadau y rhai sydd, meddir, vii bur bwysi-, ar y gwresfesuryiid, yrhmtesurydd, a'r gwlawfesurydd, ar adegau penodid, a dygasant awyr o wahinol uchderau, i'w ddaddtenu I gacl aliau ei cyfansoddiad. Bwriedir t'scyu eto yn luan, a dis gwyiir y dygir llawer o bt-tliau dirge! Vr awlwg mcwsi can'vniad-
Y GER1WST—{CHOLERA). I
Y GER1WST—{CHOLERA). Y mae r baint echryslawn yma yn gwneyd difrod ofnadwy yu Warsaw. Ar y 7cg o'r mis hwn, allan o 403 a darawyd ganddo, bu 207 feirw. Ar yr uri pryd yr oedd 1474 o dan driniaeth yn yspyttai y ddinas. Nid oes dim amheuasth (ebe'r Times) fod yr haint marwol yn myned yn mlaen o Poland mewn dan gyfieiriad, i'r gogiedd ae i'r gorllewiu, gan ei fod yn awr mewn llawer o daleitliiau yu Silesia, ben dalaeth Prwsia, a rhan Bolaidd o dduciaeth Posen, ac y mae'r haues cyffredinol o'r • holl fanau hyn yn bur anffafriol. Yn Pletschen yn Posen, er y dywedir fod yr haint yn ymadacl, eto y mae o Lj i 20 yii marw bob dydd mewn pobl- ogaeth o bum mi Yn Jaroein a Neustadt, o'r 22ain o Orphenaf hyd y L3eg o Awst yr oedd 147 wedi cael eu taro, yr oedd 54 wedi meirw, 47 wedi eu gwelia, a 46 yn gorwedd o dan driniaeth. Ym- welodd yr baint hefyd a Dobrzyca Klonowo a Philadelphia: byd Y Meg o Awst, ymaflodd mewn 206 allan o boblogaeth o 1500: bu feirw 05, gwell- aodd 11 ac yroedd 130 eto o dan driniaetb. Nid oedd un meddyg yn yr un o'r mannau hyn, ac mewn modd cyffredinol yr oedd y diffyg mawr o driniaeth feddygol gymhwys wedi N,ciwttiie,,ii drwg. Y mae banes pollach o Dobrzyca hyd y 18ed yn byspysu f&d 30,) o gwbl wedi cael eu taro hyd y pryd byny allan o ba rai yr oedd 114 wedi mawr, 93 wedi eu gwelia, a 98 yn aroso dau drin- iaeth. Yr oedd yr haint waethiifary I Oeg iii- 17e,. Ar yr 17eg yr oedd 19 o farwoiaetliau. ar y 18ed dim ond 12. Y mae yr un adroddiad yu iiyspysti j fod yr haint wedi ymdda tgos yn mhe-ntrc-ydd Sti/.s/ewr, Wilcza-Hauiand, yn Koziuiu-ilau-! land Polaidd ac Allmaeuaidd, ac yn Karuiin-fiau- land, oil ar gyffiuiau Posen a Poland oml. Y mae ei1 daith yn nhalaeth Siiesiaidd Lands berg. >"■'< 1 mhellacb fyth i'r gorllewiu, yn caelei wylied gydar pryderweb mwyaf. Mae'n ymddangos hefyd ei fod yn dilyn rhediad y Weiciisel i'r gogiedd olan y Baltic, acyn nhaleithiau corsog Marienwerder y mae yn gwneyd difrod arswydus. Y mae tri o ben- trefydd, Gnojau, Lichtenau a Nentoich wedi colli dwy ran o dair o'u trigolion, ond pa uifer o honynt drwy farwolaeth sydd auhyspys, gan fod cyuifer ag, a allasent wedi ffoi o'r trefydd heintus i'r trefydd tua, ac ar lanau y mor, Dirschau, Dantzic, Elbing a Marienburg. Y mae'r hanesion oiaf yn crybwyll am rai wedi meirw yn Elbing a Dirschau. Y mae Gohebydd i'r North British Daily Mail j. yn ysgrifenu fel y canlyn ar ymweliad ofnadwy yr haint echryslon hwn Ac ymresymu oddiwrth yr hyn a gymerodd le yn 1831 ac yn 1837 bydd y gcriwst Asiaidd yn mhen ychydig o fisoedd, efallai wytbnosau, wedi ymweled a Glasgow am y drydedd waitli i ysgubo i'r bedd filoedd o'r uinaswyr. Yr wyf yn credti y byddai o les mawr er atal y fffangell ofnadwy hon pe deallai y cyhoedd yn ddti fod tri pheth yn cyd- gyfarfod i wneyd i fynu'r geriwst Y peth cyutaf ydyw rhyw gyfuewidiad anaduabyddusyn ngliyfan- soddiad yr elfenau, neu rhyw ddylanwad auadnab- yddus yn bresenol gyda hwynt, rhywbeth dir- gel i ni, yr hwn sydd yn awr am y drydedd waith yn teithio yn gyson o'r dwyrain i'r gorllewin, o Hindostau, trwy Persia, Turkey, Rwsia, Poland a Prwsia, i'r ynysoedd Prydeinig, acoddiyma i Amer- ica ac India'r Gorllevsin. Yr aii beth sydd yn ym- ddangos yn angeurheidiol i ddal y blaenafynei deithiad sydd yn gyfansoddedig o' r myth sydd yn codi oddiwrth sylweddau pwdr anifeilaidd a llys- ieuaidd a adewir yn nhotnenydd a budrleoedd eiu cwrtydd t'tl beolydd, ac yn enwedig yn v manau hyny lie y mae annigonedd o ddwfr a diffyg dyfr- ffosydd. Y trydydd peth sydd yn cyfarfod a'r ddau beth blaenaf mewn amgylchiadau y bo'r haint ar- swydus hwn yn gwneyd ei alanasdia ydyw corff wedi ei wanychu, drwy ymborth anmhriodol, yn enwediif y cyfryw ag a bar ryddui, a thrwy arferiad cyffrediuol o'r diodydd meddwol. Y lnae'r cyntaf o'r psthau byn hyd yn hyn yn ddirgehvcii o ran ei riititr acy mae wedi bod yn drech na pllOb ymgais i'w atal drwy wrthgloddiau dyuol neu reolau di- heinbrofol (quarantine) ond y mae'r ail a'r tryd- ydd i fesur mawr o fewn ein gallu-yn gwbi felly yn wir pe byddai i ni wneyd yr holl ddarpariadau sydd o fewn ein cyrhaedd yn ddigonbuan; acy mae pob lie i feddwl, pe gellid symud y ddau beth olaf yn lIwyr, yr elai y cyntaf heibio i ni heb wueyd un niwed. Giendid a dit west gan hyny ydynt atal- feydd y geriwst: y mae budreddi a diodydd medd- wol yn amneidio am dano ac yn ei groesawu i'r man y bydd yn difrodi y bywyd nynoJ." Da fyddai pa deirroki y wind i iii-ter pob moddion angenrbeid- ioi er rhagnaeuu y pla dinystrioi hwn, a hyny n?wa iymddibyniftd ar y Goruchaf yr Hwn yn unig sydd yn Noddfa ac yn Amddi[Yyufa, ac felly cr y byddai rhaid dyweyd yn Mi-ydaii V%'t-tli ein ii,?6cjy?9 v nr. i i o r^;i
ITROSEDUAU.
I TROSEDUAU. Y mae (faii o bersonau parchus yn gorwed3 o" dan y cyhuddiad o ffugio enwllu ereill. Y cyntaf ydvw Mr. Robinson, cvfreithiwr yn Hull, yr hwn a ffugiodd 1. O. U. am XIO(JO, a'r a draddod- wyd i gymeryd ei brawl, ond a oliyngwyd ar l'eich- iau o £ 2-00 drosto ei hun, a ti 00 bob uu oddiwrth udai; creill. Yi-ail ydyw y Parch. James N ishett, yr hwn a gyhuddwyd yn Worcester vcbydig o ddyddian yn ol o ffugio enw wrth ddylgyfnewid am £:iOO. Dydd Llun, traddodwyd y gwr parch- edig i gymeryd ei brawf yu mrawdlys nesaf Wor- cester. Gollyngwyd yntau yn rhydd hyd hvny ar eichiau. Dywedir fod cyhuddiadau ereiil cyffelvb i'w dwyn yn erbyn y gwr parchedig. irwytliuos ddiweddaf, ymosododd dau garch- aror ar allweddwr carchar Siiol Appleby, a nhrin y dmncrodd on p-af.jrl vn fvw o J V"* "JU VTflUUUU»lj6 <od ccid?i.j y carchar wedi ciywed sibrwd tod v carcharorion hyn am vmoso t ar yr aHwuddwr ?i )spc:;io o'r agcriadau, ac o herwydd !,Y!!? d:ui!?:- wyd el iw ce? hwy heb ond un aHwedd; uc ?.d ae h a dim yn ei iogel?u ag y R?lai y ddau ii?m ??ydunmwediddoct-. Y mae y ddau.?rch- aior I gael eu 15osoJ '——— ??-- ae un o bouynt i gael oi mangellLJ. Ychydig 0 ddyddiau yn o], yroedd heddceidwad yn cymeiyd dyn o renw Jobu '?rown vn ga.charor, am ladraå, ar b,reI y '-?'Md. Aethantn.e?u oprVivrl mm '^nc -V1 oedd y carcharor âï ùdwylaw vn rhwym Ar y Uonld, p.n oe Id y cerby ,,i n o c? l il y eci? b yll yu teithio gyda r cytlymder mwyaf, chwiliodd y carch- at-or am ei gyfleusdra, a rieidiodd allan. Oni bu- tisai i'r teithwyr ereill ei rwystro, buasai yr hedd geniwad wedi ne.dio ar ei ol. Mor fuan ag yr arafodd y cerbydres acth yr heddgeidwad ar frys mawr l cliwiho am ei gareharor, ond er na bu r liedageidwad fwy na deng n)i,tiud yn myned i'r lie y nptdtodd y carcharor allan o'r cerbyd, ni lwydd, wyd i ddy od o hyd idäo, ac y mae etc heb ei ddal. Nos Sadwrn diweddaf ond un, aeth pedwar neu bump o ddynioa i balasdy a elwir Canal I.nd^ yn Swydd Efrog, yr hwn sydd yn sefyll mewn lie unig. oddeutn 200 neu 300 o latheni oddiwrth un rhyw dy arall, gwynebau y rhai oeddent wedi eu pardduo, ac yr oedd ganddynt lawddrull bob un Mr. Ledgard, cyireithiwr oedd yn byw yn y ty, yr hwn, gvda'i wraig, dwy forwyn, a bacbgeu, oedd yn cyfuDsoJdïr teu!u y noswuith y cymerodd y llacirad le. Naw or gioch uos Sadwrn, pan glyw- odd Mr. Ledgard rhyw un yn euro yn ysgafri wrth y drws, gofyuodd pwy oedd yno, ac atebwyd mewn modd boueddigaidd, Y mae nraafeisiau eich gweled Nli-. Wedi ei daflu fel hyn oddiar ei wyliadwriaeth, agorodd y drws, a rhuthr- odd pedwar o ddynion i mewn, ac ymaflasaut vu Mr. a Mrs. Ledgard, a bygytliiodd uu o honynt sacthu ahan ymenydd yr olaf os g?-?ai v s? ilei:if '!Nl r. Le,lgai-d, yr bwn svdd /n lied wad, a lNlr; !r' Dowch. dowch, dim 101, beth svdd ?rnocheis??" prydyra?bwy.; yn ddioed mai « anan ■ ? na rhoddodd Mr. a Mrs Led?ard en pyrsau iddynt, yn mha rai vr ocdd i'5< Cyn hId yut vmaflyd yn Mrs. Ledgard, gallodd ganu'r glocli, ac ar hyny, a chlywed y twrf yn y tv i-ii I odd y uiorwyniou at ddrws y cefn, a dywedasant wrth y bachgen am iddo reaeg am gynoi-ttiwy yri union deg, bod eu meistr a'u meistres yn cael eit llohuddio. Gwnaeth y bachgen hyny, a chyn hir deffrowyd yr holl gymydogaeth. Yn y cvfamser llusgodd y lladron y ddwy Invyn, y rliiii oeddent yn ceisio dal yn nrIVs y gegin, a rhoddasant hwy yn Fun yslafell a Mr. a Mrs. Ledgard. Er fod un o bonyut wedi sefyll gyda hwynt, gan tygwth eu saethu os symndent, mentrodd Air. Ledgard neidio allan drwy'r ffenestr, oud buan y llus^vvyd ef Vll ei ol gan ddau o' r lladron. Oild erbyu llyn, yr oedil evljoi-tliwy wrth law. Er fod llawer o lestri arian yn eu gafael, bu raid iddynt ddianc Itch ddim ond y a grybwyllwyd. Nid ydys eto wedi llwvddo i'w dal. oJ 1
[No title]
Yn AHFATMFA A'lt fod y newyddiadur a el wiry Scottish Press wedi myned i htdbul elÙ'l' Arfathfa (Slump Office), drwy g'vboeddi rhestr o enwau yr etholwyr yn yr etholiad" diweJdar. Y mae'r Arfathla. yo honi fod pob enw yn y rhestr a gylmeddwyd yn Ijysbysiad, ae yn ag<irecl i'r dieth arftrol 0 I s. fie., ac (i gardvniul y mae cais wedi cael ei wneyd aui Y s? at, a chan fod y rhestr wedi ei gy- hoeddi ddwvwuith, bydd v ssvmyn fawr iawn, rliwntc ?40? a E??Oij, .ncddi..— Y m.?'r ?;M?,< J?.? wem cyhoeddi rhestr o eth..I?r laverpool, ond nid ? (1)'13) E: I-- NN'C  l ;l C IC (I C Li 4 u d c u o ii a n i y ydy^m eto wedi cty?cd en Uod" ?h eu ?ofvu am y
Y " CONFERENCE" A'R DIWYGWYR.…
Y CONFERENCE" A'R DIWYGWYR. Oddiwrt!) yrohsbiaeth isod, fe genfydd y darllen- ydd fed y Conference Wesleyaidd a gynnaliwyd yn Sheffield yr wy I linos ddiweddaf, wedi gomedd dal un gyfrinach a'r blaid ddiwygiadol mewn uu modd. PwyllRor Cyffredinol Diwygiad Wesleyaidd, i I, Exeter Hall, Llundain, Gorph. 23, 1852. At Lvwydd, Ysgrifenydd, ac Aclodau y Gymanfa Wesleyaidd. Anwyl Frodyr,—Yr ydym yn dymuno yn ostyng- edig eieh hvsbysu y hydd cyfarfod eyfi'redinol o gynbryehiolwyr y Cymdejlhasau Weslevaidd yn cad ei gvrnal yn Sheffield ar y 13eg o Awst, a bydd y Pwyllj{or yn barod i dderbyn uprhyw genadwri i'w I osod ger bron y cynhryeblolwyr, os bydd y Gymaufa gystai a danfon i'r swyddfa hon. Trwy orchymyn y Pwyllgor, W. M. MOXON, Cadeirydd. W. l?l. mo XON Cadeii-ydd. Cymanfa (Cox/f?/iCt) Wesleyaidd, Sheffield, Gorph. 30, 18j2. Syr,— Fe'rn cyfavvvyddir i gydnabod derbyniad eieh llythyr, dyddiedig y 13eg o'r mis bwn, ac i'ch hysbysu nad oes gan y Gymanfa un genadwri i'w daafon. Ydwyf, Syr, yr eiddocfi-yn ostynRedig, J. BEDFORD. At Mr. W. M. Moxon, 11, Exeter Hall, Liundain. Cyfarfod Cynhrychiolwyr Wesleyaidd, Cupel Mynvdu Sion, Sheffield, Awst 13, 18.52. At Wein'dogmn y Gymanfa Wesleyaidd, vmaynull ediji yn N^iiapJ Carver-street, >ht-f!ii hl. Anwyl Frodyr,— i r ydym yn cymeryd y eyfljusdra eyiitaf i dJatgan ein golid dwfn a dilfuaut nad oes gUl y Gyaiunfa sydd yn awr wedi ymgyuull yn Sheffield, un genadwri i'w danfon atom. Dyfhun- em gyda phob serchogrwydd eieh hadgono, yn ystud y cnbwrf gondus sydd wedi Hynu bcHach er's cy maint o amser, fud yiugeisiadau parhaus, ond af- lwydiliannus, wedi cae: eu gwneyd i gael-ymddyddan a chwi, a bod cofebau, yn cynwys cynygiadau cymodlawn, oddiwrth filoedd o swyddogion a dcgau o filoedd o aelodau, wedi eu gwrthod. Os o dan ddylanwad teimlad cynbyrfus, ac ymwybodaetb o'r caHt mawr a gawsom, y'n barweiuiwyd ni i ysbryd ac ymddygiad annheilwng o rai yn proffesu galw eu I hunain yn tiristionogion, yr ydym yn crt yo am r'_1_ n. +" _I _I L1 1 iauaeuaui J,.JUW uugiuug: oiki t) I naen !1 ac egiwysi Protestanaidd y wlad hon, yr ydym yn tystio yn ddifrifol mai ein hamcan fu adferu heddweh i'n Scion drallodedig-heddwcb mewn cydgordiad a'n hawliau fel Cristionogion, ac awdurdod ein Har- glwydd fel Pen mawr ei eglwys. Ac yn awr, yn yr arferiad o flvddlondeb Cristionogol, yr ydym yn meiddio ymresymu a cbwi aryH??br yr ydyeh yn ei ?ymeryd. Pa faint bynag a allesid ei gaiiiatiu'' chwi yn necbreuad yr ymdrech hwn, y mac can)yn iadau arswydus e!cb hymddv?iad vn ddiau yn profi ei annbegweh. 1 n mhob rhan o'n sect ni, yr hun a fu uiiwaith yn ddedwvdd, yr ydvm yn cael ïun yn ddiffaethweb, Jerusalem yn an^hyfanedd," a'n holl bethau dymunol yn anrhaith. Ac yn enw yr Hwn a 1, bwrcasodd yr eglwys a'i briod waed," yr ydym yn gofyn pa hyd y mae yr a^wedd hon ar bethau i bar- ha111 NHl ydym yn gofyn i chwi ildio dim,—nid ydym yn dymuno i chwi mi i fynu un bawl sydd yn perthyn i chwi fel gweiuidogion Crist. Yr ydym yn barod i wneuthur "cyfrif mawr o honoch mewn cariad er mwyn eieh gwaith;" ond yr ydym yn erfyn arnoch gymeryd sefyllfa, a boddloui ar y rliagor- freiiitiau, a r rhai hyny yn unig, y mae Methodist iaeth, Protestaniaeth, a Christionogaeth, fel eu gilydd, yn eu rhoi i chwi. Cofiwcb, nid ydym yn y llythyr hwn yn dynesu atoch fel rhai yn deisyf, ond yn ofn Duw yr ydym yn ymresymu a ehwi fel brodyr. Er ein bod am dymhor wedi ein hymneillduo oddiwrth eglwys ein tudau an dewisiad ein hunaiu, yr vdvn yn teimlo yn ei llwyddiant. 0 fewn ei munau fi jnrlflidd V mae nid vclivdiir n tinnnm woili tiunlm U' eI a. "1' \.IV""l' rliaii fawr o'n hoes; er dwyn yn nilaen ei llwyddiant yr ydym wedi eysegru ein hamser, ein heiddo, a'u nertb y mae ei lies hi yr un a'r eiddom ninnu: ac yr ydym yn ystyried ein hutiain yn meddu cwbl bawl i,w hoil ragortreidtilltl. Fir ein bod wedi ein hym- neillduo, nid ydym wedi ein gwahanu, an yr ydym yn dat-gan yn dditriftd citi penderfyniad divsgog i beidio rhoi i fynu ein liymdreehion nes y byddom wedi sicrhau pin hawliau annhrosglwyddadwy. Gellir condemnio ein hegwyddor, a gellir tamddar- lunio ein dybenion gall ddyn; ond yr ydym yn apelio oddiwrth ddyu ilt Dduw, o flaen maingc yr Hwn y rhaid i weinidogion a phobl yn luau ym- ddansos. fclr mwyn S'ion ni thawn, acermwyn Jerusalem ni ostegwn, hyd oni elo ei chyliawnder hi allan fel disgleirdeb, a'i hiachawdwriaeth hi fel lamp yn llosgi." Arwyddwyd ar ran y cyfarfod, ROBKRT SWAN STAN LEV, Cadeirydd. Cymanfa Wesleyaidd, Shenteld, Awst H, t8M. Syr,— Fe'm gorcbymynir i gydnabod derbyniad cich llythyr, dyddiedig Awst 13, ac i'eh hysbysu rod yn rhaid i'r Gymanfa omedd devbyrvunrhyw olieb- [ egnyaoorion, ac yn mnrd yn miaen vn v fath fodd. a'r hwn o ba un yr ydyeh ehwi yn s>adeirydd. ?ali- li%vn o bt uii y-r ydy *e eiddoeh yn ostyngedij*, Ydw .v 1, 6y r, y r e?' ddocii yn osty.gedi, Mi. R. S. Stanley, Capel Mynydd ?tjn, Si?etHetd. Afreidiol hollol ydyw i ni wneyd un math o sylw ar yr ohebiaeth uchod. Ceufydd ein dar- Henwyr fod y Gymanfa yn ystyried ei hun yn anfLLCledig, uc yn penderfynu peidio ysgogi dim mown ysbryd brawdgnrweh Cristionogol tuag at ymheddychu au brodyr. 0 bob ?..mes a thra- bat1s'¡J'. ?ormes a thr?ausdor egiwys? alltlyocldk?fol. Y „|M hv?yndd? IM u lyb ni.. yu ddigon o reswrn yn erbyn adferiad Conization yr Eglwys Sefydledig.
I DERBYNIAD YR YMHERAWDWR…
DERBYNIAD YR YMHERAWDWR AWST. RIA1DD YJV HUXGARI. I GaD M !??.er o w.?a.x.i hanesion mewn per- ilr na c ib" a fa!hd.!e,bv.ij.!?.f-idY.nho.awd?r j ienAii-,c wstiia :;an yr Hungariuid, yr ydvm wedi cy.?rydy.ira?,)). o?.i?t? ? i),th?- ?vd.i?-ot a Sau.y? o r ?,? ?,?. y mae ??, ?j.i,,jj? « Syr,- mae adroùdiadau cyflogedig am y new- yrldion Bungaruid,1 ac Awstriaidd, am dderbyniad I I Ymherawdwr Awstria, Francis l Joseph, yn Hungari, wedi cae eu ccpÏo i luaws o bapurau Allmaeuaidd a ffrcngi?. Khaid fod y neb a roddo goei i'r hanes- ion hyny, yn tneddu meddwl isel iawn am y genedl bono, yr lion, er Dad ydyw cto wedi sychu'r gwaed oddiar ei dwuriau nOli sydd, yn ol yr hanesion, yn llvfu r Haw a'r gyilell a'n haehosodd. Uyddwcb gys- tai, er mwyn y gwirionedd, a chyhoeddi yr hanes hwn am dderbyniad yr Ymherawdwr, ae hefyd am ysbryd v genedl. Er mwyn e¡!,iuro pa fodd y mae yn bosihl casglu Ïr newJddiarlllron Hungaraidd acAw.striaidd gvnifer o gelwyddau digywiiydd mewn perthynas i ddetbyn- iad brw.lfrydig Francis Joseph yn Pesth, a manuu ereill yn Hnngari, bydd yn angenrheidiol dyweyd ychydig o eiriau am y dull vr arolygir y wasg yn ein ) .rtvlnJ nnpda».ia n; u..u o ivuaiu J uuu gair argrauediir, cyn y g-eliir ei osod o flaen y cyhoedd, gael ei osod o lfaen beirniadur y gwarcheidwaid, ac os bydd y papur yn cynwys y gair lleiaf yn beio unrhyw sefydl- iad o eiddo'r wladwriaeth, gallant eu rhoi vn y car char, neu eu hamddifadu o'u trwydded. Gwnaeth pwyd hyn mewn gwirionedd i olygydd y Pesti Nllp/o, blwyddyn yn ol, yr hwn a ainddifadwy o'i drwydd- ed am iddo beidio canmol y liywodraeth yn d(ligon calonog. Y mae'r golygwyr presenol yn anbehyg iawn o g-acl cu cospi ar y tir hwnw, oblegid y UlIcllt yn fradychwyr eu gwlad mewn modd ueillduol. Nid rhaid i mi hysbvsu, gan hyny, nad ydyw'r wasg o dan y cvfrvw amgylehmdau yn ddim arugeu nag offervn yn Haw y liywodraeth. Ar ol dyweyd cymaint a hyna, yr wyf yn ail ddy- weyd fod yr hyn oil ag sydd wedi cael ei gyhoeddi yn y nuwyduiaduron Allmaenaidd ac Hungaraidd,mewn pertily-iiis i dderbyniad croesawgar Francis Joseph, yn anw.redd eyvvilyddas. Nid. yn unig ni chyfarfu â arwyddion o frwdfrydedd ar ran y boneddw'vr a'r dosparth deallu,, 'a'r hohl gythedin, ood, oddicithr y N, ritiii CI oa Iai sydd yn dclyeithr- .a.d ac yn d.rbyn eu hara be?.?.d gan y H,-wo ^RTHO"1 chu.lutlJ neb I ddyweyd "Dnwynrhwydd" wrtlltl, Devvisodd ?''??" -? ? Fehe6n i f'yned Ptfth, a hyny o herwydd dau resv.ni. Y iheswm eyn.afy?w ma. prif ddiwrnod ffair Pesth yd }yw ac Y V v dS v^?.law1 61"edd lawerobobI \i? f' thai a du\'ddi:1 0 wir chwilfrvde,!d tybi -i!, i i (v.'1Cd i edrycb arllO yn glanio • J'il ail, daeth fvuiis fiossuth, Llywydd flungari, o DebreesM, Pestn DAIR blynedd yn (,], ar v diwrnod hwnw. Liawero?thno.sau cyn ei ddyfodiad rhod?dd y llywo(li-actli bob moddiono fown eu c?hacddmuwn??eithrediad,er'mwync-? v OSJ RBWOUYSSOO.^TU^ AUd LD [71 ? th-ystfa.r ?Sd ?d<f 0., i?Yysog-l.y-.vydd HYD y gwarehei.lwad isaf vr ocdd pa? h yn brysn-. Y?.ifenodd y Tywys< r? ydd Aibrcch I.thyrau ? 1?. ei hun at ? ? feiriry bar.na?i A R boneddwyr, i ddod i wneyd eu hvm ,ldau![osJad vn eu ILiwn .1 "SV'UU; U¡UïU i,r rijag. )a.i.idgwie? dcblyn ei esi^m d^n e"  buna,a gwysnvyd maer pob peutref i ddanfou dir prvvvwyr, gan fwguth y rhai hyny a allufuùdilCnt y byddai rhaid u dyr.t dalu 40 fihrin IT ddirwv, neu gaei eu filangellu â chynifer a hyny o wialenodau, a'r rhai ti ii), nas gallent ddyoddef y gwialenodau. i gael cynifer a hyny o ddyddian 0 garchariad Der byniodd y meistriaid tir a'r amaethwyr, orehymyn i godi huanu h'iddugoliaethus, i g-odi banerau Awstr iaidd, ac i okuo pob man y byddai vr Ymherawdwr yu ei basio, neu ytt aros ynddo. I] *eblaw hvny, lied- aenwyd y ?air yu mhob man y ydlai rhyddhad "oy garcharoriou K?Iad?ria)'thfd,lHHmtiad ar y cyflwr 0 ?it?h?, sutdul?dau )'{ bum;ddwjt a'r flel, L," Mewn gair, gwnaeth pwyd pob peth ag oedd modd er mwyn cymhell y bobl i ddangos yr un arwyddion o lawenydd ag a wnaethent o wirfodd eu ealon dair blynedd yn ol, ar ddyfodiad Louis Kossuth i'r ddinas. Ond yn gwbl ofer. Y dydd a ddaeth. Allan o'r holl bendetigion Hungaraidd, ni ddaeth ond tuag ugain. Yr oedd glanau y Danube wedi en gorchudd io a gerdames a'r cartreflti. Yii agos i'r lie yr oedd yr Ymherawdwr yu glanio, yr oedd rbai swyddogion ac oddeutu cant o blant bach yr ysgol. 0 ehwilfryd- edd, daeth y bobl i gatl cipolwg ar yr enwog-mewu- gwarth a difarf-Ymherawdwr, a safasant o'r tu ol i'r inilwyr. Taniwyd oddeutu caut o fagnelau i li vs- bysu dyfodiad yr Ymherawdwr. Pan laniodd, llon- gyfarwyd ef gan rai o'r swyddogion mewn modd mor swyddol, oeraidd, aunaturiol, a gwanaidd, fel yr oedd llais plant bychain yr ysgol ymron a boddi swn eu llais. Yr oedd yr otysta yu ddirmygus. Yr oedd cord' y bobl mor ddistaw a'r bedd; ni ynganwyd gair, ni chodwyd eyiniiint ag un het i'w groesawu. Meiddiodd rhyw ychydig o wyr brwdfrydig i floeddio Kossuth, ac ymaflwyd ynddynt a thaflwyd hwynt i'r carchar yn ddioed. Yr Ymherawdwr gyda gwg ar ei eiliau, a'i wyneb vn welwlas, ar gefn ei farch, ac wedi ei amgylehu gan filwyr, a farchogodd i Buda, rhwng muriau maith o filwyr. Yr oedd yr nlwg yn dorealonus ac angbyf- aneild dros bell-yn debvcach i fynediad i'r crogbren nac i fynediad buddugoliaethus, Ni curychodd ar y dde na'r aswy, ond yn union o'i ftacti ar y palrnant, ac yroedd ei wefus isaf yn crynu ar y pryd. Ai tyb- ed mai o ddigofaint meunol o herwydrl y derbvn iad oeraidd,"neu yn hytrach,yn wir,y dim derbyniad Ai o herwydd ei iod yn wybyddus ei fo I yn awr yn mysg- v genedl hono, meibion dewrafyr lion a lof ruddiasai efe, neu y mae yn aivi- yti eu llufiuddio — hawliau a rhvddid vr hon y mae yn eu malhru-di I wydrwydd, masnach, llenyddiaeth, a chenedlgarwch y rhai v mae efe yn eu gorthrymu, ac yn arwain y cwbl i dlodi cytt'redrol ? Disgvnodd yn Buda, a chyfeiriodd ei ganarau yn gyntafoll i'r eglwys. lie y cvflawnwyd y Te Dettm. Yn g'yfl're,lin y Ile cyntafyr el illdo wedi aros mewn rhyw fan ar ei gylchdaith, ydyw yr eglwys, o bwrpas i geisio cnyn aidd yn y bobl o blaid Pabyddiaeth. I Yn yr hwyr, goleuwyd y dref. Derbyniodd y rlHli oeddynt yn cadw tai, orchymvn i roi pedair canwyll yn inliol) lyenesti-, ac o leiaf un faner allan o ffenestr pob ty; ac yr oedd cosp drom iawn yn nglyn ag an- ufudd-dod i'r gorchymyn hwn. Er gwaethaf hyn oil, nid oedd ar y dechreu ond ychydig iawn o fanerau i'w gweled, ond aeth y gwarcheid waid o amgyleh a throliad o fanerau gyuag eI, a pua ie bynag nad oedd baner, gosodasant un trwy drais yn y flenestr, a chod- asant gymaint dair gwaith am dani ag yr oedd yn werth. Daeth yr Ymherawdwr dr"sodd o Buda i edrych ar v dref wedi ei goleuo, cyfarfu a'r dorf yn yr beolydd, ac yr oedd y dorf yn ddistaw fel o'r blaen. Dim croesawiad, dim bloeddio, na swn o un math. Ar ol i'r cerbyd ymherodrol fyned trwy ychydig o heol ydd inewn perilaitb ddistawrwyad, acthpwyd yn ol i Buda, Y boreu canlynol ydoedd dydd derbyniad. Der- byniodd yn gyntaf swyddogion y cartreflu, yna yr urddasolion, yna'r dirprwywyr. Y rhai olaf a dder- byniwyd ddiweddaf, a bu raid iddynt ddisgwyl hyd ) yn hwyr yn y prydnawn,ond deallwyd wedi hyny mai camgvrneriad ydoedd hyny. Yn yr hwyr, aeth i'r chwareudy Hungaraidd, a chroesawyd ef yno, oble- gid yr oedd y tywysog lywydd, gan fod ganddo seil- iau da i ofni y eynierai rhyw beth annymunolle yn mysg y dorf, wedi prynu yr holl docynau a'u gwas- garu yn mysgy swyddogion milwrol, a phawb yroedd vn eu hadiiabod, fel yn ffafriol i'r Ymherawdwr. Nid oedd tocyn i'w gael am arian. Vr ocdd y dydd Iau canlynol yn ddyrld Gwyl, sef GWJI Corff Crist. Aeth yr Ymherawdwr o amgylch gyda'r orymdaith, yr hon a arweiniJ gan Archesgob Hungari, a dangosodd aidd neillduol o blaid Pab- yddiaeth, fel y mae yn gwneyd bob dydd. Ychydig o eiriau yu nghyleh yr Archesgob hwu. Yn fab i Slovac cy flredinol, dvrehafwyd efyn Arches- yob flunffari. aiii iddo ar hob amgyIchiad ddangos yr 7- aidd mwyaf o blaid Pabyddiaeth, a'r elvniaetii fwy- af tuag at Brotestaoiaetb. Efe, yr unig un drwy ei sefyllfa ucliel, ac anuibyuol y mruD, a allai siarad heb ofn ac yn ddirwymau oedd y mwyaf'gwasaidd a brad- ycbus, yn gaivv yn ei araeth a draddododd i'r Ym- herawdwr, Hungari yn Dalaeth, y trawsfeddianwr yn frenin cyfiawn, &c. Y cyfryw ydoedd derbyniad yr Ymherawdwr yn 13iidti Pesth; digon drwg iduo, ond eto yr oedd vn llawer gwaeth yu y wlad, er g-wuethafyr lioll f,)tl(iioll a ddefnyddiwyd i wneyd oi dderbyniad yn llafriol. Yr ocdd pobpeth yn oeraidd ac anystwxth. Nid oedd dim yn dod o'r galon. le, mwy; dangosodd pobl llawer o drefvdd liychain eu casiueb mewn aiodd amlwg. Yn Szikes Fehervar, yr oedd y gwarcheidwye am orfodi y bobl i waeddi ac i dynu eu bet'au, a chan na wnai neb, dechreiiasant daiawo â'u eleddyfau. Cododcl terfysg, aeth y bobl ailan o'r dref, ac yno cyiieuasant gocyn gwair. Aeth y mil- vryr atvnt, a cht-isiusatit eu tiyiuliii yn eu holau i'r beolydd anghyfaoedd. Daeth y terfysg yn uu pwys- ig; clwyfwyd llawer, a eliymerwvd ttttweryn par- charorion. Ni adawodd yr Ymherawdwr ei ystafell, ac aeth vmaith vn bur dorealonus. t ..>" .J'u'!l' '>1\.1 'J' IIlI1I1(1, gyvnaem Yatn- arch y Rajacich Serbaid, araeth iddo yn Serbaeg, a chan nad ydoedd yn ei ddeall, amncidiai ei gymer- adwyaeth iddi mewn modd nioesgar. Ond Ive(I i iddi gael ei chyfieithu iddo, troesymaith yn bar wgus ac aeth oddivno baner diwrnod yn gynt nag a fwr- iadasai. Yr oedd y Patriarch hyf yn adgotioVr Ym- herawdwr yr addewiiiion a wnaethai efe a'i fain i'r Serhiaid, ac yn hyderu nad oedd y dydd ya in hell pryd y caffai y Seibiaid ethol eu Wajisoda eu hun- ain. Dycbwelodd Francis Joseph ddwywaith i Pesth er ei ddyfodiad eyntaf, ond ni chymerodd y bobl y sylw lleiaf o bono I ba le I)ynag yr edryclio i'll gv,,Itcl ortlir.vine,lig ni, nis gall lai na chyfarfod A'r casiueb Ulwyaf tua at,) ef, y gobeithion sydd yu cael eu cyfeirio tna'r gorllewin am waredigaeth, y gweddiau am lwydd iant Louis Kossuth, a'r awyddfryd mw\af am ei Mcifd yn dyehwelyù yn ol, a'r JH vd hyny ehwi glvw- eeb drns y mor yn yr ynys ddedwydd yna o'ch eukio, am floeddiadau mvyrrwygau 1 cenedl orlavsen a i brwdfrydig.
YNYSOEDD LOBOS.
YNYSOEDD LOBOS. Llawer o ystwr sydd yn cael ei wneyd y dvddiau hyn yn y newyddiadur. am Ynysoedd Lobos- amy guano neu y?ard? sydd arnvnt — am y rhwvI11ob-dda wyr Peruvi,, hi, .'n cvsvlltiad ni fig Am i-ica, a cliv' Amenca a ?ysyUtiad .rica ar' p\vngc-ac a oes peiygl y bydd i hyn eto, ar 01 i bwngc y pysg- od, yn o] pob tebygolrwydd, gaal ei derfynu" yn leudychol, grou anghydlod rhwng y wtact iionac U Dol Oaleithiau America. Ni a ymdrechwu wneyd ciii darllenwyr yn gyfarwydd a'r fleithiau fd yr ydym ni yu eu deall; ae os rhaid i ui ddyweyd y gwir yu ddistaw bach yn nglust ein darllenwyr, ni a gyfaddefwn fod yn dda i ni gael rhyw fateriuu fel hyn i'w trafod yn yr Amserau, ar yr adeg drymllyd a difywyd oresenol. Y mae "pwngc y pysgod," neu Ynysoedd Lobos," neu rywbeth, yn bur werth fawr hyd nes y tteoi-a Dis- raeli ei gyulluu rbytedd, sydd i daro' r byd a syndod. j Wel, gan hyny, at lnysocdd Lobos. Y mae gryn dipyn o ffordd iddynt, oblegid y maent yo gorwedd yu y Mor Mawr Deheuol, gerllaw arfordir Peru, yn yr America Ddeheuol, yu ngolwg yr Andes, oddeutu chwech a banner o raddau i'r de i'r cyhydedd, ac mewn pellderoedd gwahanol o bymtheg i ddeugain o filldiroedd oddiwrth y tir. Y maent yn ynysoedd bychain creigiog. Galwyd hwynt yn Lobos, meddir, gau yr Y spaell wyr, am fod morwyr y wlad hono wedi sylwi fod y rhyw- o^aetb hoao o foelrhon a elwir yu forfleiddiaid, tie a elwir ganddynt hwy yn Lobos-marinas, yn eu mynychu- Darganfyddwyd yr ynysoedd creigio^ hyn (a dywedir nad oes dim ainheuaeth am hynj an yr Yspaeuwyr mewn an)seroedd boreu. Cry. bwyllir am dauyut dan yr enw uchod mewn hen Itiinauuron Uaearyudol Yspaenaidd, ac mewn un yu neilILitiol, a gylioeddwyd yn Madrid yn lÎt-IS; ac y maent wedi eu rhoi i lawr mewn hen fapiau a gyboedllwyd yn nechrell y ganrif bi esenol. Mewn gair, hyd nes y cyhoeddwyd llythyr oddi wrth Mr. Webster at gadben llong Americanaidu' at yr hwn y cawn gvf'eirio eto, nid oedd ueb yn cwestiyno eu darganlyddiad gan yr Yspaenwyr. Y mae yr ynysoedd hyn wedi eu gorchuddio nq adardom neillduol, a elwir yn guano, yr hwn sydd! fel y gwyddis, yn werthfawr iawn i amaethwyr fel gwrtaith, ac y mae yno lawer iawn o bono, yr hwn sydd yn Hawn cystal, os nad gwell, na'r gti,-?? sydd wedi ei gymeryd am gymaiut o amser o'r Chinchas. Ond nid ydyw yn ymddangos, er hyny, fod v Pcruviaid yn yr amsaroedd gyut, na'r Yspaenwyr yn amser eu hawdurdod hwy, na'r Liywodraeth YVeriuol er amser oil rbyddhad, wedi bod yn ar- ferol o gymeryd guano oddim- ynysoedd Logos, fel y bnont yu arfer gyvneyd oddiar y Chinchas. Oud yr oedd y gofyn cynyddol yn Ewrob am guano yn naturiol yn peri fod ymchwiliad yn cael ei wneyd & 1 ,1 L" am tanuu newyddion I gae; yr adarciom gwei iniaw:. Buan y cafwyd hyd i drysorau gwrteithiol Ynys- oedd Lobos, ac yn union cymerodd Liywodraeth Peru yr bawl i osod treth droOl ar bob tuneil o guano a gymerid o'r ynysoedd. Honcnt eu hawl i wneuthur hyn oddiar y fflitll fod yr ynysoedd byn yn pertbyn gynt i goron Yspaen trwy ddargaufvddiad, ac o ganlyniad eu hod yn disgyn yu naturiol i feddiaut y Liywodraeth I Peruviaidd, pan enillodd tiefedigaetb Peru ei hau- nibyniaeth. Hyn yn fyr ydyw hawl Idywodraeth Werinol Peru i'r ynysoedd, ac y mae Iaril MHlnjesburv wedi peodertyuu mai 11 a'u piau yu ol pob cyfranh cyfgenedlaethol. Mae ei Arglwyddiaeth, am un waith, mae yn^buv debyg, wedi penderfynu yn gywir. iel y dywedasom, y mae Liywodraeth Peru yn codi treth drom ar bob tuneil o guano a gymerir o'r ynysoedd. Ptis yr adardom yma yn y wlad hou ydyw oddeutu £9 5s. y duuell, yr ydym yn deall. Allan o'r bWlli hwn y mae tb yu myned am gost ei gludiad, ei lwytno, a chostau cysylltiedig a'r llong. Mae hwn yn swm mawr, ond y mae hyny i'w briodoli i fesur uiawr i natur afiacli ac aughysurus y llwyth. Y mae y rhtlyw, set y X4 5s., yu myned mewn ffordd o dieth i Lywodraeth Peru; a cliau fod oddeutu cant a banner o filoedd o dunelli yn cael eu cludo i'r wlud hon, y mue'r cy Hid yu agos i clnve chant a deugaiu o tiloedd o buunau. oild nid oes ond oddcutu banner y swm hwn yn myned i'r drysorfa Beruviaidd. Y mae'r haucer arall yn myned ddwy law y Peruvian Bondholders, y rdai sydd wedi ihoi beuthyg ariau i'r Liywodr- aeth Beruviaidd, ae y mae y dynion hyn, yn bur ddoeth, yn cadw'r arian mewn rhan fel llog am eu harian, ac befyd i leihau'r ddyled. Fel hyn y mae y Liywodraeth Beruviaidd yn methu dilyn esiampl rhai o'r llywodratthau ereill, sef gwadu'r ddyled, neu yn hytrach eu rhwymedigaeth hwy i'w tbalu ac y mae hyn yn espouio sut y mae'r dynion sydd yu dal lhwymebau Peruviaidd yn y wlad hon wedi eu cymysgu a phwngc Ynysoedd Lobos. Wei yn awi- am gysylltiad America a'r ynysoedd. Mae'n ymddangos fod un "Cadben Jarett, llywydd v llong Philomila." wedi ysgrilenu at M t, YYelster, ysgrifenydd yr Unol Daleitliiau, yn gofyn a all diuasyddlon y Taleithiau gymeryd guano oddiar Ynysoedd Lobos, heb gyfyngu nr hawliau dinas- yddion, deiiiakl, neu lywodraeth unrhyw genedl arall. Ar. y 5ed o Fehefin, y mae Mr. Webster ya ysgrifenu yn ol ly thy r cyfriuachol, i'r perwvl a guulyn :-Os ydyw yr ynysoedd yn gorwedd o fewn tair milldir oddiwrth y cyfaudir, neu os dar- ganfyddwyd hwynt gan Yspaen neu Peru, nad ocs yr ainheuaeth leiaf nad oes gan Lywodraeth Peru bawl i atal dyeithriaid oddiwrth yr ynysoedd, ond ar yr amodau a welo bi yn dda. Oud nid ydyw y swyddfa hon (ysgrifenai Mr. Webster) yn wy- byddus fod Ynysoedd Lobos wedi eu clai-ganfod na'u defnyddio gan Yspaen na chan Peru, neu fod y guano oddiaruyut wedi ei ddetnyddio erioed fel n. gwrtaith ar yr arfordir cyfnesol, neu unrbyw fan arail." Ac a yn mlaen i ddyweyd ei fod yn credu mai Americaniad o'r enw Benjamin Morrell oedd y cyntaf i'w darganfod yn 1823. Y catilyniad ydyw, y mae Mr. Webster yn hysbysu i'r Cadben ei fod yn cynghori yr ysgrifenydd rhyfel i ddanfon llong neu longau rhyfel i amddiffyn yr American- iaid. Yn awr uid oes yr amheuaeth leiaf nad Yspaen a ddarganfyddodd yr ynysoedd byn, ac y mae yn gwestiwu genym ai uid oedd Mr. Webster yu gwy- bod hyny. Os uad ydoedd, yr oedd yn daugos auwybodaeth mawr, yn ol fel y deallir y mater yu bresenol. Gan mai Yspaenwyr a ddargantyddas- ant yr ynysoedd, y mue yu rhaid mai y Liywodr- aeth Werinol Beruviaidd a'u piau yn awr. Y mae Mr. Webster ei hun yn addet hyny. Wei, yn awr, am yr anghydfod ar y mater. Y mae'r Liywodraeth Beruviaidd yn ddigon naturiol yu mawr bnsio r guano, ac y mae wedi danfon i Lobos lynges feciian i fynu'r dreth. Y mae yno he)'d long rhyfel Brydciuig i amddiffyn Peru, ac i fyuu ufudd dud i espoiiiad Arg. Maluiesbury ar v mater, ac i amddiftyn lies a aiiiiitais Peruvian Bondholders y wlad hon, tuae ii debyg. Heblaw hyny, y mae ycbydig o wyr dewr o Loegr Newydd yu awyddus iawn am guano, ac yn eashau pob gorfaeliaeth ond yr eiddo eu hunaiu ac wedi cael gatael ar ly thy r Mr, Ysgrilenydd Webster daufon- dsallt ailau lynges o longau masnachol, rhai o honynt yn ddigon galluog i orthrechu lly rges Peru ar unwaith. Y Inao y llongau Americanaidd hyu ar eu ffordd i Yuytoedd Lobos, lie y maent yn penderfynu honi eu bawl i gymcryd y giiano oddiar yr ynysoedd, lieu nacad nagoriodaeih oddi- with neb.. Rhyfedd fel y mao y llougau rhyfel yma yu peryglu yr heddweh yu mhob mau. Mat) Nr un llongau Americanaidd ag oeddynt yn awyddus iawu i Loegr ac America fyned i t'rwydro a'u gilydd mewn perthynas i bysgod angoifa Fundy, ar 01 gweled uad oes nemawr o obaith y boddlonir eu dyuiuuiadau dialgar a gwaedlyd, yn'tierwydd hyny, yn awr yu awyddus iawlJ i godi dadl &'r wlaJ. hon mewn perthynas i'r adardom sydd ur Yuysoedd- Lobos. Y mae'r New York Herald yn siarad, neu yn hytrach yu ysgrifenu, yn ardderehog iawu ar y inater. Riiyfel ar bob cvfrif iddo fe 08 nud oedd gan yr Lnol Ualeitbiau esgus dda i fyned i ryfel a'r wlad hon yn achos y pysgod, y mae yn l.j-J, vi. #ryf y t'oir rUeswiti dlgouol vu Hebos y guano. 011<1 fe i sioniir. Y mae'r naill ar Hall j islaw urddaa Lloegr ac America. Yr ydyin yu credu, ev gwaethai y Sew York Herald, fod gau j America f.vy o synwyr nug yr a iddychymygu am y lath belli. Bod llythyr Mr. Wel-ster N.11 Ull annoeth sydd eglur, Nid yd) lD In holli grfad. iaeth Peru oud ar yr un pryd, nid oes yr auiheu- aetii leiaf nad ganddi hi y mae'r awdurdod ar y dom werthfawr. Oud byddai meddwl am ryfeia ar yr achos yn yufydrwydd i'r eithaf. Cadwed j Maluiesbury y rhyfel-longau bygythiol draw. Lied John Bull i ymresymu yu Lyvvllog a Jona- than, tt'i gleddyf yn ei wain/ uc Did ydym hub teddwl na chaitf reswm a synwyr ganddo er ei fod yu lied ymffrostgar weithiau.
[No title]
) y PutUTA-OW)) t'N AMSER hoo Vit Ait.Ni fti Puri-taniaid erioed hyd yu nod yn amser Laud uior | orthitmedig ag yn yr amser hwn. Erioed ni fu vs. pnvyr mor fywiog yu thwilio allan am gynulleidla- oedd. Erioed ni fu ynadt.n, uchreitbwyr, arberig- loriaid, a wardeiniaid mor lioew a dilfino. DvgwyJ llawer o yianeillduwyr o flaeu y llysoedd eglwysig. Yr OLdd ereill yn gorfod gwueyd aiulicgion i Orlieh- wylwyr y liywodraeth o fariiau o win, a nitnig yn o iur. Yr uedd yn aniuhosibl ilr se(tariaid gydweddio heb "yIicd fel y gwna gwneuthurwyr ar- lall drwg a gwcrttiwyr eiddo rhedeg. Newidid y ileoedd o gyfarfod yn ami. Wcithiau fc addidid eyn toriad y wawr, bryd arall yn nhrymder y nos. 0 amgvlch yr adeilad lie y byddai'r praidd bychan wedi ymgasglu, yr oedd gwylicdvdd yn cael ei osod i hysbysu os byddai rhyw un ciyeithr vn agoshau. I Dygid y gweinidog mewn dyeithrwisg drwy'r ardd ne(ili, cyntedd tu cefn i'r ty. Mewn rhai tai yroedd clawrcdorau, trwy y rhai y gallai ddianc os byddai peryg). raM fyddai anghydffurfwyr yn byw y drwI nesaf at eu gilydd, ami y tond trwy'r muriau, ac y gwneid llwybr dirgel o'r naill dy i'r llall. Nid oedd un sal in yn cael ei chanu; ae auil i ddyfais a wnaed er mwynuttal llais y pregethwr yn ei fynydau twym- gael ei glywed tu allan i'r no tiriau. Eto gyda'r lioll ofal yma, ami y cafwyd mai gorcbwyl anmhosibl oedd dianc rhag yr yspiwyr. Yo amgylchoedd Liundain vn neillduol, yr oedd y gyfraith yn cael ci rhoi mewn grym gydalrllynidtister mwyat'. Cybudd- wyd llawer o foneddwyt cyfoethog o gadw tai cwrdd. Chwiliwyd eu tai yn fanwl, ac yspeiliwyd eu dodrefn i werth miloedd o bunnau. Yr oedd rhai o'r sectar- iaid mwyaf gwrol, ar ol cael eu troi o'u tai fel hyn yn ymgyfarfod yn yr awyr agored, ac yn penderfynu cyfarfod trais drwy drais. Cymerodd beddynad, yr hwn a glywsai fod cyfarfod gweddi yu cael ei gynal mewn grobwli, oddeutu dwy filldir o Lundaiu, gorlf cryf o geisbyliaid gydag ef, y rhai a dorasunt i mewa ar yr addolwyr, ac a ymaflasant yn y pregeihwr. Ond darfu i'r gynulieidfa, yr hon oedd yn gvnwys- edig o oddeutu dan gant o wyr, achub eu gweinidog, a gorfodi i'r ynad a'i wyr ddianc. Ond peth pur anghyffredin er hyuy oedd hyn. Yu gyffredin, yr oedd yr ysbryd Puritanaidd yn ymddangos fel wedi cael ei lethu yradeg ymayn fwynag un amser cyn nac wedi hl/nv, Yr oedd v traethodwvr toiiaidd vn VJJJ. --J- -¡- .1-- flrostio nad oedd un dallbleidiwr yn meiddio symud ysgrifell na thafod mewn amddilfyniad i'w opiuiynau crefyddol. Ni feiddiai Gweiuidogion Ymneillduol, pa mor ddiachwyu bynag fyddai eu buehedd, pa morenwog bynag am eu dysg a'u galluoedd, feiddio cerdded yr beolydd, rhag ofii cael eu maeddu, ac nid yn unig nid oeddid yn ceisio attal hyn, ond yr oedd yn cael ei gefnogi gan y rhai hyny ag yr oedd vn ddyledswydd arnynt g-adw'r heddweh. Yr oedd rhai duwinydriion o enwogrwydd mawr yn ngharchar. Yn mhlith v rhai byn, yr oedd Richard Baxter. Yr oedd ereill, y rhai, am chwarter canrif, Qeddent wedi dal yn ngwyneb gorthrymJer tost, wedi gwangaloui, ac wedi gaclael y deyrnas. Yn mysg y rhai hyn, yr oedd John Howe. Aetlj llawer ag oeddent arferol ci wrando mewn tai cwrdd, i wrundo i'r Eglwysi plwyfol. Yr oeddid yn sylwi y gellid vn bawdd ad- nabod y sismaticiaid hyny, ag oeddent wedi eu dy- chrynu i wneyd rhith o gydymffuifia drwy cu an. bawsder i ddod o hyd i'r colect, a'r modd trwsgwl y byddent yn ymgrynni wrth yr enw [esu. Am lanier o ff\nyddoedd, yr oedd amser cynhauaf 16S5 yu caef ei gofio gan yr anghydllurfwyr fel amser o dru- eni a dyehryn. Lto, 3,11 y cynhauaf hwnw gallesid can tod arwyddion bvchain o doriad swamr nr on 'amgylchiadau, a chyn pen deunaw niis yr oedd y Jieuin gortlirynius a'r eglwys ortbrymua yn eynyg yn awyddus yn erbyn en jlyd,l am ge!uoga' th 'J blaid yr oeddynt ill dau we,ii ei iiiweidio mor fawr.— 'canity's History of England. ADNEWYDDIAD Ytt EISTEDDFOD EGLWYSIG.-MAO yn ymddangos mai llais y clerigwyr yn gyfi'redinol mewn perthynas i aduewyddiad yr Eisteddfod, nett Gymanfa Eglwysig, ydyw mai gwell uod yn tlonydd rhag gwijeyd mwy 0 ddrwg nac o dda. Yn esgob- aeth Lincoln y mae 800 ogleiigwyr, aibm n ba rai tit ddat-tii ond 112 i attb i'r wys. all in o 400 yn esgobeetb Manchester, fXj a.:lau o 33:) yn esgobuetij Hcnffoidd, a 54 ailau o 600 ya e» £ o-!3» actli El.