Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
11 erthygl ar y dudalen hon
BARDDO NI A E T H.
BARDDO NI A E T H. CAIS AT ?ANGOR FAWIl YN ACHOS UOBYN VTYN. A¡;D 0 Faflg<»| Jfatfr ftryngiv—dy ddiws, D\ dcirfijn.fo o dd'.mtu; J-Ropy y earphyneu, Y gyvr G>T VN a gar ganu, A dod oel%v-7t] i'w tieniti-a tba-i A thJ"rJ glyd h"u Plant ROEYN. _v corphyn cu, Y gwr (JwTx, a gàr ganu. CyfeiUion er cyfaUu—de,dwya,«\ol, Dod iddo i'w earn; IJona ItonyN, cu, Ydyw'r (ÀWl'N, a fecir g:.llHJ, Ei alwedigaeth Leh ledwgu —dal Vii deg ar i fvnu Na iliro'n gvvyriiii ei ganti, Na wna'i (I iaA n o IV YN N n (ifiti. Ciyjitwg EBEN FARDD. ATEBIAD 1'8 CAIS YN ACHOS ROBYN WVN Eben Fardd i Robyn fn-yn Athraw I wrthrych y canu ATí feithrin lieb ei fathru—wrth red, Hwn oedd Il f,lllu! JJwyn i (\Ï)U. A miotimiwyd me- i tymor—y bencerdd, O'r boneyfl anhebiror; Eifionvdd liawn o fynor—gallnoedd Drwyddi'n wigoedd mae eedr.v y ai yn agor. O'r pren daeth aweu DKWI — ac Esgobaetll f.LAMiVHI A oedd a'i holLier i—gvnghanedd, Ag uchel agwedd goeln-lai wegi. O'r un gangen caeli awenydd—ROBYN A'r hybarch EIFIONYDD, Ein DISAS gyfaddas fydd—yn agor I gacl ei brodur a gwyl i brydydd. Ac i fatl ccfnog-acth iawn iJdo, Boned ig fvwoli:»t-t?i I arctderchog swyddogaeth— ca Oangor, Glod a'i agor uie wn gaiwe iiguetli. Ni fydd drain, i'w anfoddio dm,—i'w drefn Y drws egvr iwdo Daw tioll fryd a Haw y frn-yn ffyddlon, Nes maetiiU dynlun yn esmwyth dano. Ei aclwyd a'i fywoliaeth —a fy Jdùnt, I foddio ei archwaeth; Y GWYN wel ei gynna! iaeth—yn gwenu, 1 ddiogelu ei fuddugoliaeth. Ctir t.inwvdd mewn cartwyni — wrth y drws, Anferlh dref i:w los^i Ac alcii lawr coeliwch ii,— yn llwythog O'i dj i Glyunog y rilcd goieuni. DitW arwyr A b rod orion — at ROBYN, Try hybeiroh gyfeiilion Ei ddawn sydd i'r DJISAS hon—yn effro, Fe gwyd i weithio, i fagu doet'iiou. Yn ei dirion lawnderau — gan y GWYN Ni sawn goeth ganiudau; Yn ei ystwvtb Brvddestau• —bydd bywyd, Mawrbydn csvd, Mitnrod yr oesau. Daw anian ar adenydd — awyr iiaf, | I'r fro bon c-r new\,iti; Ar ben y fainc ROllrs fvdd — ceir gweled Ei d i enus b!a«el o ddawn ysblenydd. Awn ein dan vii min v rodio, il\fr\>hvch v d'dy"dil Aii:iLwa))).tnyt))I"n\d!t—p.in y elnvai Delwir MKNAI ag ardai y lnynydd. F,S wisz fN,(Id -iil, i es,ob,-a (l,ictliaeli Fend itliion na Lacob j Daw iddo ef fel diwedd lob, Wnbi aur o waitb Ewiob. Bangor. W. M. lit CUES. ENGLYNION FRtODASWYL W. Do.4, 1'sir (ic J.'rmTlfl Mat.Hda. match y diu-eddar Lieut. Gen. Sir H, :11. Vavasour, Bart. Dydd arah unn m'lh a mei-eli-uno dan, Ein D'ul a'i Gariatiit'rci!, Dydd o nnol siriol sereb, A lloniant l Aer Llunc; b. W. Dod, ba onid vdyw—yn deiiwng pareb i'r oj fryw Dyina b;<eddiant i'r dun betldyw, Uh o'i faiii nid oes yn fyvv Datld.'d. llawene 1 Ilu anian—elychau j Puh elochvdil yn niiiobaian, A'u geneuan, tvllatt tin, Lleded c?a?rau 'u Ilydal) j BoOd oes fel dwyoes i D^kI—a inwyniaut J ???-?_??-K??r'?wTTrfi'bno.tt, ?' Cewrj (J"iiTfmT'rd- O'u hoi byth— tra bytb yn bod. 1 Olnn Conwy. 1. D. FtRAtD. ENGLYNION I MR. HUGfI HOLLAND II ROBERTS, PENYBRYN, EGLW YSBAUil. Llwyddiant a ffyniant lill'ael—hoew hacUvych I Hugh Holland ddiwael j Gtifid na foed yn gafael, DywyJ gtrych, a aid byJ gnael. Yn ei oes na bo'n eifieti-tin llesiant Rhag llaesu'r sercbiadan Ei wivvddoetb bfinid nnwi-il lau>— Fydd o hyd i'n ll»yr foddbuu. Tyfed y mwyo etifedd yn rhalll awn o rwydan anhunedd, A rbodied inewn anr'nydedd, E leinw'i barch hyd lan y bud- Did\ryll vw ci dref.ladat ;!) -a Jiono Yn bynod () helaeili Pnrai dd yw y ddarp-iraeth, Er ei f%vvti a'i gywil, t'ji,tii- Yn lanwaith i'm foddloni — fel ei dad Ei favvl dyf yn wisgi » Yn wladgarwr brofwr bri Yr unwedd a'i rieni. Ei linaeh ddaw'n olvnol-yn ddiau 'Rhai ddeuant o'i ledol; x Tnifl pob no, sai V on ar ol, Hwy'n ddinag fydd feddiannl. I'w dad a'i fam dywedaf fi-hir oes A'u liaer iesin beini, Ileb un loes na cbroes na ehri, Anniddan wrth ei noddi. Na bo'n izas na neb wna gam—i'w ddenu E'n ddinag i ddryglam Ei ddoniol barcb yn ddinam < "Dyd e fytb i'w dad a'i fain. Na ddalier ef gan dduloes—-i'w elioda Na chaffed ef feroes; Calon lan xvna eirian oes, Boed i'w ran bedair einioes. ABSALOM FARDD. ENGLYNION1 A gyf'tnsadilwyd weili darllen yr h'/sbysind am fnnn> I acth Bardd Du Jfôtl," yu y rhifyn dn'cedditf o' .!l msera II. Wel, Wet, yn nros elawr-yr ydym Wrth rodio daiar-lawr; Yd annedd gul y duluwr, Mae llawer un, a fu'n fawr. Y Bardd Du i bridd <laia r— ostyngvryd Gan ffrost diiirau an war — Hwn a roed yn yr ar,-a wt,l Ddwyn ei liu uchel o ddoniau llaeh.ir. Ei gem aur a gvmerwyd,—golnd niawr G«lad Mon a <!rywan«yd, Ei roi luwr i'r ddaiar lwyd, A'i briddf) sy,ld ful I)reud"i,Y(I. EgC yr y loes ffordd dagrau la—wylo A welir drwy Gyiuru, Yo Ulhob man mae cwuifann 0 herwydd dwyu y" BardJ Du. Dibueui hot) %clod hiiiie(I(I-v bti Y Bardd drwy ei lioedledd I)doe In ei gur—heddyw n goiwcdd, Doe 'n y byd—beddyw 'n y bedd. Ond cr ei erwin daro—a'i osod Yn isel (tir an,o'- Ion egyr ei ddofn ouo', Yr olaf awr j'w alw fo. Caiff godi i fri ger pi fron --ali ddwyn Yn ddianal Gristion O'r du laid i ardal Ion, Bro anwyl y bur hinon. Ifanrwst, llydref 1, 1852. THEBOR 3IAI. ENGLYN. 1 Ifr, R. RCJbn-ts, Penti-ei; ger Dofycllau. j Gwiryw ei fod yn ?crtie'hdd—gcrwych Ar gerig tnyuwenlydd Coeliaf irui pen L-uei" cellydd, Ar y fuinc tyn hir a fydd, G. E. Er's ychydig oinser yn ol. lladdwyd un Roes liees mewn chwarel yn Llandeilo, drwy diliofalwch gyda'r pylor a ddefnyddid i saethu'r cerig. Fythefnos i dllydd Gwencr diweddaf, llosg^'yd civil o'r euw Thomas Thomas, i farwolaetb, yn h haiarn Maesteg, Morga-nwg, 0\1 ir),  1 1 ?-
j O 0 Ei E E t ix B 1 -
O 0 Ei E E t ix B 1 i Anf pol.t f+ohebiaeth i'r Oolygwyr, \vt».h t.Jn Irani ei eii cl.vfclïio ft!} hyu—1" i'<> Hit- Jidiinrs of the j A! <t?<■, 17, V''f ri: Annc-street, TAcerpcoJ. Ni wi:eiv 9yi\v o o-iii y rhrii f'vdi? v;> de'.vis y: L'it'-iiu <lau ilusfoiiwan, odai-ilhv id'lynt y.a.Uiii-ied en haavmu priodol i'r Goiycv.'yr. :i8 grdlir sicihau cyhoeddiad unrliyw ohobiaerli (oiÏ,ii"jth, J cyn .1y,1(1 C;:iIOPtÏLlill\1 yr Amserau: os yn rlcliwerl(lar- a-h, bydd raid gobirio «i chylxoeddiad hyd ril'yn .lyfodol. Ni yinrwyrua y i union yn ol uiudiyw y,,¡:lif I ii.orarUvyir gnnddynt, Nid yw y Goly^.yyi- yii tjyfnfol am v, ■ htuiol faruA.!1 y Gohpbwyr, line ychwaitu fl.:1I en biaitu.aa r uii!J yr y>"grifcnant, Hh:1H nyfyugu pob divll o feivii tf-riynaii rheevmoV. vmgadw oddiwrtli geeraeth a ciiyudyn ddault'ii, U gocliel meithder angllYlH2drol, a Üifriaeth bersoaol.
I TO THB EDITOR OF THE " ASISERAf."
I TO THB EDITOR OF THE ASISERAf." STR,— Some men are as notorious for tlie;r f<d!y, overbearing, self conceit and vanity, as otheis are for | their bunniity and wisdom; and if the two fotmer qualities (or I otigit ti) have said failings) ever exhi- bited themselves in any individual, they have so, pre- eminently in Mr. A, R. Martin, the conductor of the Puseyite organ, or the Palace (J¡,zdte," puL>lisiJed at Bangor. His folly is apparent in the foolish and imbecile attacks which have latterly appeared in his paper upon Dissent and Dissenters, and his vanity and self l conceit in the overheating manner he dictates his opinions to others. Nut long since we find this salon the wonder ol the piess, p-istesMnsj the barefaced, i.cbs of prociainiiny; in t!ie column* of the Chronicle, that Popery mas better than Dissent, and styling Pis "i ■■'tern ol eveiy shade ami character Renegades. T« lii» horror and disnvy. !"• d'r-t vced (oiit fjrtiiiiate- >>■ t. o hit- to make i.tiu ims f..r his rashi ess) that so monstrous a delusion, uhicb was unqui ston.tbiy the invention of a weak and effeminate nund, did not produce that fi.vouiabie impression he at first antici- pated it would have done upon the minds and feelim'S of the eomnuirdty, be has however now resorted to another expedient in order to gratify the rancour lie U1t<'rtains aair:sf tLe /)jsselJtin portion of the in habitants of the Principality by btigmatizing tLem as Political Dissenters." Not content with Iris scurrilous attacks upon Dis- sent and Dissenters. I lirul that his attention has latterly been diavvn to the Annerati. which he has been pleased to style the Blackguard AmserauP Let me advise the gentleman to take the beam iirst out of his own eye, in order to see the mote i;i the Amsemu's. If any print iu the Principality has re 11 dered itself obnoxious for mean, low, and scurrilous language, the" North Wales Chronicle" has without a dnubt excelled every other, and which any impar tial individual who has read its articles, would be bound to acknowledge. ANTI-PI SUYITE. i
CHWARELAU DIN OH WIG.
CHWARELAU DIN OH WIG. AT 0LYG YM> YR A AJSE RAL." Syr,—Canintewch i mi wnevd syIw nen (Han ar ycbydiii o gauigymeriad sydd yn ysgrif eich gobeb- y-dd Gwyiiedydd, yn yr Amserau'' am Modi 15 Dywed eich gohebydd, Os yw y chwarelwyr vn colli eu hamser i ddarllen yr Amserao, mai i.idynt bwy eu bunain v mae y gfdJed. Digon gwir yw ei bild yn golled i ui os coS;«n ein hamser i ddarilen yr Amsi-rau, neu rywbetb arall; ond mor wir a byny, yr ydym yn ,ptyricrl eill ¡amain yu !wlleyd call1 ,â'lJ nieistr os na fydd i ni gudw \r anrse:' yn hollol g\fan, scf o 6 i 6 yn yr haf, ae o v. awr y boreu hyd wylf y nos yn y ganar, ac yr ydytn yn cydnabod fo i ganddo bawl gyliawn ar yr amscr uchod, cystal ag y mae yn ausjhytiawn iddo ofyn mwv un hynv. Ond pell yd. wyf fi o gredu fod darlienwvr yr Amserau yn colli IIIWY ar cu hamser na pbobi ereill; na, yn by trach i'r gw.nhwyneb, o gymaint a bod egwyddorion yr Amserau yu dysgu i'r gweithiwr barchu gwir hawhau y meistr, yn gystal a dysgu pa beth ydynt; ac ni raid i un meislr gwaith, na meistr unpeth arall, ofui yn V gradd lleiaf na eha gefnogaeth galonog pob 1111 sydd wedi ei drwytho yn dda yn egwyddorion yr Amsetau," hvd yn nod wrth weithio allan ei a-ir lia^iiau i'w heahiilion; ond gv\ae (o os a dros ben liyny- Cainsvineriad ar ill o ciddo cich gohebydd yw, ei fod yn rlioddi ar ddeall 1 ddarllenwyr yr Amser- j uu r.ad aetli nel> o'r un bo<tc a mi i Gaernarlon, a hvny trwy fy uyianw id i. Y m te yn ddrwg genyt J hysbvsu ujd genvf v ruth ddylunwad a hvny, e.r y buasai yn dda geuyf po baasai y cvfryv ge iyf ar y pl'yd, ()lJlp¡'¡ fl' mod \,11 b ¡rOil \11 \'tl\q\) If!"¡ ei bod yn warth ainom fel gwe tlr.vyr fVned yno i'r f.ith 'j (idybeo, ac Icily y tnae hi hefyd <d>!e^id y mae pobl Caernarfon yn edrjch aniom fel pac o JudasldiJ iivd y dydd iu' ddy W. j Cyn terfynu hyn o Ivthyr, yr wvf vn ystyried mai I cy fiawn yw i ni wtieyil iii liysbys, cr ly iii-) yii d'osbaitliu vr Amserau yn y gwaith er's amryw iiynyddau, na Welais i wg \n ai l neb tun byny erioed, oiid 'yr hvn a Miiddan^husodd yn yr Amserau am Awst"ll, ,;c fealfal rud hyny wedi e'f,)di oddiar ryw nyuhyitiad a aclioswyd y pryd hwnw gan ryw dyb- j iltetli lieb ddiin sall-i 1 J- l J 'l ,i.. t J Dywed gohebydd arall mai G. Evans," ae Did" S. Evans, a ddyiasai fod ar ddeehreu yr vsgrif yn yr Amserau am Modi 13. Wrth ^yhoeddi y dy- gwyddiadau Vllzt, yr ydvin yn bvderu 11a eheisir gen- Jlll gyhoeu.li ychwaneg ar y pMnc hwn.—GOL.
Y GWIR IFORIAII).
Y GWIR IFORIAII). Gwledd a Gor3-i?l.%itli (i'lvzi Avon, a t,?')ha[?d Sadwrn y )8. 0 I'edi, yn ngwtsty 't;()ot''cJ),ynn?\v?stj' newyddC"iu:tvuit. F!m()?yd)rcrymda)th,at;)iV-? v %I) ettel b, ti;tl g?k 11 Annibyowyr ar y Wiuin, He y traddodwyd pregerb bwrpasol a <!onioi sjan y Parch.' ^V. Thomas, gwein- idog y lie. Ar id gonmdeitliio tiwy y j»rif leoedd, bxi-rpasf,l ('ii?loiy iii,i?: y lit?. Ar (,I tt,y y I)i if' leoc(id hwn Ripvvn cysylltiiu! a Svr J. II. Pcliy, Barwnig*, a j I)wti nic?iii c%??;yl!i??,I, J. li U aethaiit i'r gwesiy newydd. Mor arddeicliou a phrydferth oedd gweled y' gwc:th)'odd?ra'r.?c?!i- )wr, y b(,ned?lwr ,its, vii dan fa lie r Itor li,tel-yli yrJ1;;hmll yn nijhwlwin yr un —yn ymgysylitu a'u gilydd i'r dybemon clotU iw a ameenir ddwyn oddiam^rylch gan yr Urdd ddyngaro) | a gwiadgarol y maent mewn nndeb a hi. Yr oed(I ariwyadau Mrs. Davies yn ehelaeth ac yn ddanteilh- iol, yn ol ei duil euwog arierol. 'edi'J oddl'lltu :lChJ I o'r frawdoliaeth fwyn hail o'r danteithion, pleidleis- iwyd W. Gilbertson, Ysw., i'r gadair, a'r biuwd Bomfort i'r is-gadair, a cbvuo! tint y id hwvut £ ?an Svr J. JI, Pellv, M. Gilbertson, Ysw., a'r Meistnaul F. Evans, E. Evans, Ysgvil'eny dd yr Undeb, D. Thomas, H. D.tVKS, D.S?)iS, r. Jo,CS, W. a'r Parch. ?V. Thomas. Wedi arddangos y syniadau o tlydd londeb i'r 1! y cib,i ai,f*rol.' tra ddododd y Cadcirydd araeth gampus ur cswyddor- ion y Gym leitiias; yna dywedai am yr \frydnch n j dcimlai wrth feddwi fod y lath seiyilliad h_daionus a j (lyi),(,r?irt)L N'ti N, lie, a ba%\ 1) i 1,,(l 3,n ogwyr i'r fatii sefvdliad, ei lod yn deilwng o gefnog- iail a chofleidiad ]>awb. Aroi tunor brodyr ro i<ii y Cwnmi, tn gysylltiedig a Syr J. H, Felly, yu gibli, H h IV II a liderbyunvyd gyda iioullefau o gyuieradwy- aeth oddiwrtli y frawdoliaeth, cododd y boneddwr parcluis ac enwog, a thraddododd un o'r areithiau mwyaf s, a llawn gariad, a gly wyd ar gydweithrediad meistr a'r gwestbi .vr, eu dibvniaetb j ar eu sjilydd, eu I'liwymau y iia!ll i'j- a'j- I;esji!ilt a ddeiliia trwy i bob un ystyried lies, cysur, a ded J wyddwch y naill a'r llall. fatii Gvmdeithas enwog a lion, 0 herwydd goiy^ai fod ei thuedii at dderchafu dyn mewn ystyr led ■)!- iol, gynideithas-.)!, a rhvw un o'r frawdoliaeth yn gweied bod yn dda i'w gynvg yn YI) y man a hi. Yna cododd y brawd Evans, yr ysgrilenydd, a t:) nygiudd ef yn aelod anrbydeddus, yr hyn a dderbyui"yJ gyda bloedd o lawenydd a chy inerad < yaeth. Ylla gwn- aed yr un petii gyda.W« (iilheitson, Ysw., a M. Gil j bertson, Ysw., a Meistri F. Evans, prif ysgrilenydd y j gweithfeydd, a D. Thomas, pvifoniehwvhwr y mwn- all, a deibyniwyd lnvynt oil yn aelodau. Ar ol hyn, Iraddododd y brawd F. EVilIJs araeth fywiol;" a Ùu\rawiadol ar hor lIad, a the¡thi Kwir haelfrydedd. Yna tradUodoJd Ysgrifenydd yr UIJ- del), yn gyntaf yn Saesoneg, ac yna yn Gvmraeg, i ddwy araeth hvawdl a grymus yn ei dilull g%N-r,,sog arferol ar nodweddion U'oriaeth, a rhagoioldcb Un- deb. 1 n ganlynol, eawseni auereliiadau gwresog, a elianiadau melusiw yn, oddiwrtn amryw frodyr, fel y geilir dvwedyd fod gwledd r'r meddwl vn rhagori ar %N le(ld Y ell' Y iiiae Avuii yn agos i 2-.X) o aelodau, a'i thrysorfa vn gief )awn. Nid oes ond J chy dig Hynyddau pan oedd namyn cant o ael- o Aberi,VIlll'('11,1 111 i?%r y iiii.,e 3" 3'1 c a 11 t, a t li r N s oi l'e3 (I (I c i- fi i u. L i w 3 (1 d- u, tli. Y r eiddocb, D. SIMS.
[No title]
CVMOEITH AS lil!\ DDiWSNACHOL A DlWVGIADOI. KEWYDD YN LIVERPOOL.—Mewn cyfurfod dylttuw atiol a gynnaliwyd yn Liverjiool, pendcrlynwyd sefydlu Cymdeilhas Lihyddfasnachol a Diwygiadol, er cvmei'vd eynhryciiiolactii y dref allan o udw\ hw v Tori a id. Y lioneddwyr yn breseuol oo.dvntj Syr Thomas Birch, Mr. Robertson Gladstone, Mr I Kawdoi!, Mr. UHliibone, Mr. \V. Brown, A S., Mr. U. Smith, a phi'it Ddiwygwyr a li'iyddlasiiaohwyr y dref. Yn vr liwyr, rhucs lr IIrowu giniaw i j hi if aelodati"y Gyindeit.iias ticwydd ac yu mysg y rhai oeddynt YlJO, yr oodd Syr bikuuah Armi- tage, Mr. G<orge Wilson, Mr. lliomas Luzcley, a Mr. B. Y\7atkm&, rhyddtasnachwyr o I'auehester. Fel yr oedd hen wr, pod war uguiu oed, o'r enw Dickson, yn troi daienau ei Fibl yu rglwys Dr. Peddie, Fiiinburgh, wyfcbucs i'r Saliboth diweddaf, ele a pyrtliiodd i luwr yn ddi^stuwih, lie a in lurw yn y fan.
 ? ??,?-?.2?.?.-??&.???.?:s.?.s??…
 ??,?-?.2?.?.-??&.???.?:s.?.s?? Bill GOFIANT AM Y IHWEDDAR FLTElt LLKE. Oanwvd 2: Swydd Gaernarfon, yn y fiwyddyn 1S22. Ei dad oedd cbwr.re!wr, ae yn dibynu vn g«bi y pryd byny am t-Í i\i diaetli <;r ei gcl:yd i d. Nid oedd ieth.d oll"i iie,,i wael; ond yi'oeud o'i febvd yn un O fediiwl cryf, psnderivnrd, a bxwiog. Gan fod rhywbeih yn obeitbiol a neillduol ynado, a'i dad yn gwerthlawrogi addysg, &c., yn fwy na'r cyfiredin o'i gymy logion, ymdrechodd i'w gadw !!)ewny?g"!agynbe)idynyp!?yfnesyrocddts'u lair ar-ddeg oed. (tUiinas?a'I?iei gadw ef yno yn bwy, cymerodd ef i'r clnvarel i d iysgu y gelfyddyd o wneuthur Heth?'), yr hon gclfyduyd a dd?&?odd gyda rhwyddineb mawr. Ond fel yr oedd yn cynyddu m> wn gwybodaeth, yr oedd yn dechreu anfoduloni ar ci sefyilta fel chwarel wr, a'r fcddwl bywiog a tiior- pbwvsyn myned yn fwy svebedig am wybodaeth o ddydd i ddydo; ac ci fod y ebware.'viyr, a'u '-viner- yd fel dosbaith, yn fwv goleuedig nae odul un dos- bartb o weithwyr yn Nghymrti, eto nid oedd ef \n gallu cael ond pur ychydig o flldd yn eu cymdeithas; ae o ganlyniad oaeth yn fuan i'r penderfyniad y niynai, os byvr, gael yehwaneg o ysgo!. Ond y cwestiwn oedd, pa (odd i roddi y penuerfyniad hwn mewn gweithrediad. Ymddangosai yn an< beithiol ac anmhosibl yn ngolwg ei gymydogion. Yr oedd eisiau llawer o arian, yr hyn nas meddai, ac nas gallai ei dad y pryd hyny ui gynortlr.vyo tuag at gyr- haedi! ei amean, or maiut oedd ei awy id i weled ei lai> yn myned rbagddo ar hyd meus\ild eaug dysg- eiiiiaeih. Ond er inor ddu ac aii(d)eit!nol yr in- uuane.osai y prth i'w gyinydogion, yr oedd Luke wedi pemlerfyuii, ae ni fynai alw ei henderfyniad n ol! Ei Julio oedd, Lie mae ewyllys, mac gallu ae fel yr untg lwybr anrhj/deddus yn ei gyrhaedd ef i gacl t'i amean i ben, pemlerfynodd ddilyn ei gelfydd- yd am belli amser yn hwy, a cliadw tlnb ceiniog a eniliai dros ben talu ychydig i'w fain am ei fwyd. Fel y cry bwy 11 wyd o'r blasn, yr oedd yn weithivvr medrus a diwyd bob amser, ond yma clnvanegodd at ei ddiwydrwydd; ac er nad oedd yn awr ond tua 17 oed, yn fychan o gorilolaetb, ac yn lied wael ei i iechyd,a chanddo 5 ini'ldir i'w cerdded at ei waith bore' a hwyr, ceid ei weled ef yn ami yn cymeryd gafael vn ei arf yn y chwarel 4 a 5 o'r gloch yn y t)(.re, ae vn da! i weithio hyd fachlyd haul! Wedi llafurio fel hyn am betb amser, goliyngodd ei arf o'i Jaw yn lied ddisymwth un prydnawn gwaith, a dy- wedai yn llawen, Yr wyf am fyned i r »ddi fy mlien- derfytiiad lile%;n -"Citlit-editid-'ri yf am fyned i'r ysgol—yr wyf wedi fy ngeni i fod yn rhywbeih uweh na gweithiwr." Aeth y dydd canhnoi i'r ysgol a gynhelid yn y plwyf, lie y bu yn blentyn; a chan fod ei boll fcddylfrvd sir ddysgu, daeth yn fuan yn gyf arwydd yn holi ddysgeidiaeth yr ysgol hum, ond nid oedd yu foddb.n ar byn, oldegid yr oedd ei feddwi bywiog a diflino yn rnyned yn fwy awyddus a sych- c, jig am wybodaelli oddydd i d lydd. Alewn canlyn iad, y ni ad a vv odd o'rysgol hon, ac aeth i ysgol vn Llanrwst, lie y bu yn bynod ddtwyd a;ii ttia mis. Erbyn byn yr oedd y llogell yu vvag, ac o gan lvniad yr oedd vu rhaid myned, lei cynt, i'r chwarel am Uwyddyn ilrachefu, i gasglu nn l i'r cweh. Felly fu, ac er baeddu hwyr a bore, goddef gwre.s yr haf ac oerdery gauaf, y waith hon fel o'r I laen, nid oedd y eyfll1 yn efieithio amo ond i gryfhau ei awvdd am yehwaaieg o ysgol; a thrwy ei ddiwydrwydd ef, ac ychydig gymorth a gadd gan ei frawd, yr hwn oedd iaii, ac yn cydweitbio ag ef vr amser h vnw, daeth eilwaitb yn barn:) i weithio allan y ae aeth y tro hvvu i west ysgol (boarding school) a gyntn hd yn Holt, gan y di'weddar a'r duwiolfrydig sir. Evans. Uti yn yr ysgol hon tua blwyddyn, yn erlyn gvvrtli.ldrych ci serch, sef gwybodaeth, gyda diwydrwydd dibafal. Pan y byddai gwyc ieuaine ereill pcithynol i'r ysgol yn cymeryd en rh'.dfa foreu- lii-.vi-ol, I)vdd,,ti -little Luke, me Idai ci feistr, ill liis stlldy," Dychwclodd adrd yo illf o'r lIe hwn, a pharhaodd felly am amrvw fisoedd. Pan illiao,ld atetti ilr clix-,irel dracliefn, a di- lynodd ci waith mewn poen a 11 u Ided mawr dros rai it sot,(Itl. Trwy ei gyninldeb ei bun, a chymorth ei fiawd, da el ii y waith hon helyd vn barod i weithio allan y pcnderj'yniud; ac aeth y tro hwn i 'po1 vn N?hacr, He y bu am chwe mis n arfer y diw\'(Jrwydd I hwnw ti iyti nfdedi? yu yr YS,oijoll hheaoroL i)yehwclodd a-.lref o'r ddinas h'? iiefyd yd bur w?ct ei iceiiyd. Ar ol boJ gartref rai wythnosau, aeth i gir Pentrefoelns, i gadw ei lioff waith ef oedd dysgu, a me Idai gyrnhwysderau no !edif» tuag at wueulhur Iivny vn llwyddianus; byddai oob amser yn eyfeirio ei hetiiau atdeimlad a rneddwl ei vsgo'onon, ac anfynych y mcthai eniil eu sereh a'u hvmddiiied ynddo. Cryflmodd o ran ei iechvd yn tawr tra yn y gymydogaeth nchod, ond er trist«eh i'r trigolion, yr ydoe id ei feddwi vn dechreu anesmwytho, a'r awydd am ehwttneg o wybudaeth yn dyfod arno eto yn anorchfygolj ac yn mhen ) amser, penderfynodd dalu vmwel iad i'r bni Ddm.ts, ac yno yr aeth heb na char na chydnabod -)'I tDLt-wr !Ar ol bod yno urn rai wyth- nosau, vu cael onid ychydig o waith ys?rifenu by Tm. -i, ef vil grjfenydd gan y boueddwr parch us a gwiadgarol liwnw, A. J Jolincs, Yswaiu, yr hwn ydoedd v pryd hyny JII (iynglioiwr ((Jouiicello'r) yn Llundain, ond yn awr iiarnwr yu Elvsoedi! y man DJyledioii" yn Nghymru. fiu yit y swydd hon nes y symudodd yr olaf o'r ddinas i'r wlad. Ar ei ytnadawiad oddiwrtli y i)(,iie(i,iwi- gNi-I,,ii yti uii o'r p;il),irliti ne,.v yd'iion, byybysiaii fod eisiau dyn ienangc gailuog i d 'ysgti 21) o blaut, fel ail feistr mewn i-'oardii.g School n Clapham, ger Llundain aetli i'r He hwn a ehyflogodd i fod yno am derm (chwe' mis). Hofl'aiy lie yn fawr, ond tua diwedd y tdrrn, cymerwyd ef vn glut, a dywedai ei feddygon wrtho ei fad mewn (lorud pur ddrwg, ac fel yr onig obaitli am adferiad, eynghorent ef i ddyxdnvelvd yn ddioeili i Gvmru. CYlllcroùd eu cynghor, a chan gyfeirio ei wvneb tua Chymru, daeth yn ddiatreg i Hen mae hno' Kilit) el ene iigaelh. Wedi bod yno rai wythnosau, tei Ildai ei LUll yn gwellhau, a daeth yu "I)ltli iijor gryl fel v pen t' (I I gadw ysgol yn0 am IU yn ilYu- od hvyddianus yn ei waith am yr amsei byr v bu viio Crybw yllusom uchod iddo fod vn ysgr i i A. J Johnes, Ysw., cyn ei symudiad (A. J J.) (j Lundaiu*' Yn fuan ar ol i f,uke t(ld?ls??,Li I)I;Li,t Mach- ,tNijacd y a eii%,y,l vil y County ?)?'/?. Pan udewiswyd ef yn Farn?r, cymer- odd y c \lleustra i ddangos y parch a'r ymddiried ngxNytli(it,r?l(,Ii ciii c,?fl?%Dt, tr,,v ei ddewis eilwaith i )"d\nys?rifenydd(.pr??(,-v) iddo ei bun, ae i fod yn 7/?/< 7?./7? ar chwech o'r Llys oeddyn y rhai yr oedd ef yn I"ii r ii ?i, r.y swyddal1 P": slg hyn gyda r medrusrwydd a'r bodd- lonrwydd mwyuf; bu ynddynt am saith mlvnedd, sef o sefydliad y gylraith hyd ei farwolaeth, yr hyn a S,.f,) v gy-?:-itifh li.?-d ei N,ra d(ly,.?,wy(,'(I,,dd %.n l,l uiirv;st ar 3r 20red olr rnis di- Mae ei enw yn dra adoabyddus fel Diwvgiwr cyd- wybodol, a darllenwr cyson a niyfyrgar. Meddai alluociid cryfion a hywing", penderfyniad diysgog, a rheswin da i'w defnyddio i wnenthur daioni. Prif bwynt ei oes oedd dangos i'r gencdl ieuaingc, vn en wedi g y dosparth gweitiiiol, v gwerth sydd mown addysg, a'r posiblrwvdd sydd l bob dyn, pa beth byn- ag y dichon fod ei se/yllfu, i gyrhaedd graddan uchel mewn gwybodaeth. Teimlai ei fod yn myned i nos- wylio oddiwrtli helyntion y bywyd preseno!, pan -VD dechreu bodyn alluog i wneuthur rliyw ddaioni yn mysg ei genedl, set, bechgyn Cyinru. (iwyddom iddo ysgnfenu cryn lawer ar wahanol ganghenau gwybodaeth, yn enwelig ar uafur y nieddwl; ond o herwydd Jluaws o bethan, ni chadd hamdden i all. ion neinawr diwy'r argraflwasg; yr hYIJ oni chy- hoeddir bwynt, a lydd yn golled fawr i'r Cymry. C ae r Celling, ) Medi 28, 18*3-2. I i27!!o.' J. IV..1 memcm3om 
[No title]
DIGWYDDIAD ALA o flvnvddoodd yn <d, aeth dan ddyn ieuanc, meibiori ainaethwr parchus, vn byw oddeutu dwy filhlir o Tliornbnry, i Awstralia. Wedi evrhaedd yno, byddent vn ami yn (ianfon a dref at eu ibieni, ae yn rhoi yr adroddiadau a wyaf cnlsurtis ,-ti-n eLi droediol. Pasiodd oddeutu dwy neu dairo flynydd■ oedd fel Ilyll, I)ry;l V v fa,n,aii ei char- la I at ei mcibien, ae nid oedd dim a'i boddia ond myned allan atynt i'r byd newydd. Ond llwy.ldodd y gwr i wrth weithio y dymuniad hwn am amser maitli; ond pwv all ntal .Trwd eariad lIJam at ei phlant wedi unwaith y deehre a redeg allan o chlif- nf? Nid oedd gwrthivy:nebiadan ei gwr i'w dymun iadau ond yn cynyddu ei hawyiid, ae o'r diwedd, rhwng ei tinier erfyniadau In ae amgylchiadan ereill, darbwyllwyd yr hen wr yntau lieiyd i werthu ei gwbl,a hwylio allan ar eu mordaith faith tuag Aws- tralia, yr hyn a wnaethant yn nechreu y gwanwyn diweddaf. Yrydys newydd dderhyn liysbysiad od di- wrthynt i'r perwyl cu bod wedi cyrlriedd nid Aws- tralia ond ltio Janeiiio, yn yr America Deheuol, ar ol inordaith dra pheryghis. Am wythnosau nid oeddid yn gallu cadw y llong ai wyneb y dwr, ond tmy ddal at y sugnedyddion ddydd a nos, ac yr oedd yn rliaid i bawb yu eu trogynieryd rhan yn y gwaith. Pan gvrhaeddasaut y cost, yr oeddent yn y cvflwr inwyai adfydus, gan fod pob peth ag a allesid inewn un modd ei hepgor wedi ei dallu dros y bwrdd i vs- y lIong, ac yn mysg pethau ereill riiai oiler ftiiiaetbyddol gwerthtawr, y rhai yr oedd yr lieii ati)- actliwr anturiaethus yn eu evineryd allan gvdag ef. Cod y mae v rhan waethaf o'r banes ar ol. Oddeutu yr un amser ag y dactii y llythyr oddiwrth y rhieni, derliytiiwyd un arall oddiwrth un o'r meibion yn Awstralia, yn hysbysu ei fod el a'i frawd wedi cael eu liudo i i'r inwngloddiuu a ir, lhj y eyfaifuasant a llawer iawn o a lfydau a dyoddefiadau, fod ei frawd arall wedi marw o dan y d iniaetii ebwerw a ddy- oddefodd, ac erbyn yr amser y byddai y llythy"r hwnw wedi evrhaedd pen ci daith, byddai efe ar ei fordaith i y in uno a'i rieni yn Llocgr. Y'r oedd y mab yn son, gyda. gwresawgrwydd mawr, am y plc- ser a'r hvf'rydwch a fwynbaai pan gyfarfyddai dra- chefn à'i dad a'i Ian, a'i- (:,s,ir iilitzivi ei fynwes pan welai ei lum gartref drachelu. Y cyfryw ydynv banes y tculu R(If> dus l.wn, )
|CABAN F' EWYTHR TWM ;
CABAN F' EWYTHR TWM (Uncle Tom's Cabin.) N." F!J!I,!jd Negrocvidd yn Xh-tleithlaii Cavthn-asio! yr Anteiica. Fjix. I. YN Ya HON Y DASGOSIK I'R DARLLEXYDD EDYS V YZxGAKOL. I I YD hwyr yn mhrydnawn divvrnod ooryn mis C'hwef- ror, yr oedd dau foneddwr yn eistedd eu hunain uwch ben en gwin, mewn pariawr einiaw gwycli, yn nhref P-, yn Kentucky. Nid oedd yr un o weiuidogion y ty yn bresenol, ac yr oedd y boneddwyr, gyda'u cad- eiriau wedi eu tynu yn agos at eu gilydd, yn ym- ddangos fel yu dadleu rhyw bwngc, gyda diiiifoldeb mawr. Ur mwyn eyfleusdra, dvwedasoin dau foneddwr. Ond yr oedd un o honvnt. pa fodd byuag, pan edrychid arno yn fanol, heb fod, a siarad yn briodol, yn ateb i'r liwiiw. Yr oedd yn ddyn byr, lysti, gwyueb bras, cyffredin, ar olwg torsytli ymhongar hwnw an 10 sydd yu hynodi dyn isel yn ceisio gweith- io ei ffordd i fynu yn y byd. Yr oedd wedi ei wisgo yn fwy tcwglyd na chytYredin, a chanddo wasgod am- ryliw, a chadach gla-i am ei wlhlf, wedi ei ai-iilfritho ag ysmotiau melyn, ae wedi ei gylymu mewn dull es- geiiltis, yii hollol gydweddol ag ymddangosiad cynred- inol y dyn. Yr oedd lliaws o fodrwyau am ei fysedd tewion mawr; ac yr oedd yn gwisgo cadwyn aur drom wrth ei oriawr, gyda sypya o sehau o faentioli auferth aco liwiau gwahanol yngiyn wrthi, y ri ai,yn inhoeth- der ei ymddvddan, a arferai en IiysgWyd a'u tingcian I gyda boddlourwydd mawr. Yrodilyddanai mewn dull rhydd a diofal, yn hollol ddiystyr o reolau Grama ieg, ac amrywiai ei yniadroddion ar adegau cytleus, a lliaws o eiriau llygredig, y rhai na chaiif hyd yn nod ein dymuniad i fod yn darawiadol yu ein hadroddiad, ein hudo i'w gosod i lawr. Yr oedd ei gydymaitli Mr. Shelby yn ddyn o ym- ddangosiad boneddigaidd; ac yr oedd trelV.i^.l y ty, ae ymddangosiad cylfredinol yr ystafell, yn dangos ei fod mewn anrgylchiadau eysurus, ac hyd yn nod aiian- og. rel y dywedasonf o'r blaen, yr oedd y ddau mewn ymddyddan dwfn a'u gilydd. Dyna fel y gwQawii i drefjiu'r mater" ebe Mr. Shdhy, "Fedraildim gneyd busnes fel yna-na fedraf yn wir, Mr. Shelby," ebe'r Hall gan ddal i fynu wydraid o win rhwng ei lygall a'r goleu. NYel, y gwir ydyw, Haley, y mae Twm yn faehgen anghyfiredin y mae yn ddiamheu yn werth y swm liwnw y tan a fynoch chwi,—y mae yn sobr, yn oue.st, yn fedrus, yn trin fy hoil ifarm i, fel y cloc." Ie, gouest ciii belled ag y mae negros ya myn'd," ebai l-Ialey, gan helpio ei hunan a gwydraid o frandi. Na, goriest mewn gwirioaedd yr wyf yn ei feddwi; y mae Twm yn faehgen sobr, da, synhwyrol, a chref- yddol. Cafodd grefydd mewn cyfarfod pregetliu oddeutu pedair blynedd yn ol; ac yr wyf yn credit ei fod tcedi ei cliael. Yr wyf wedi yniddiried iddo er y pryd byny, bobpath wydd gonyf—-arian, tai, anifeiliaid -ac wedi gadael iddo fyned a dyfod ar draws y wlad; ac yr wyf wedi ei gael bob amser yn onest a chywir yn mhob peth." Y mae rhai pobl yn meddwl nad oes dim negroes duwiol, Shelby, cbai Haley, gan bwynlio a'i iys fel pe buasai am ddyweyd gwir ei galon, ''ond yrydw'i 'n credu fod. Yr oedd gen i faehgen yrwan yn y lot dweutha yma a gymris i i Orleans—yn wir yr oedd gystal a phregeth yrwan i gly wed y creadur hwnw yn ,,we,,[,ilo, ac yr oedd yn reit lonydd a thawel fel tase.— Daeth a SWill da i mewn i mi hefyd: achos mi prynis i o'n rhad gin ddyn oedd yu gorfod gwertliu allan ac felly, mi niilis chwe chant arno to. YJWl n Wlr, yr ydwi n styried crefydd yii beth gwerthfawr iawn mewn negro, os bydd o r stwff iawn." Wel. y mae Twm we.li cael y Ir,-al stwff os cafodd neb crioc.l 0," eba:r Hall. "Y flwy.Uyn ddiwechiaf, gadewais id do fyned i Cincinatti ei hunan i wneyd b'isnes imi a dyfod a phurn can doler gydag ef adref. 'Twm, ebe ii wrcho, 'yr wyt'ya ymddn-ied i ti, oblegid yr wyf yn nieddwl dy fod yn G-ristion-mi wn ua thwylLi di monwyf.' Daeth Twm adref yn eitiiaf ilyogel—yr oeddwii i yn gwybod y gwnai. Dywedodd rhai creaduriaid gwaelion wrtho, 'Twm, pam na wx)ei ) diddia.?oi Canada.?—'Ah mi ymdliriedodd fy meistr y;u»f ac nis gallaf.' Dywedasant wrthyf eu hunain. Mae yn ddrwg iawn geuyfymadael a Twm, mae'n rliaid i ini addef Dylech adael iddo ddileu yr holl ddyled sydd yn ngwcddill; a chwi wnaech hyny, Haley, pa ua:e genych rhywfuint o gydvvybod." \'lei mae gin i gimin o gydwybod ag y gall dyn mewn busnes ilorddio ei chadvv—-jest ddigon i dyngu wrthi fel tasa," ebe'r inasnachwr, dan chwertliin "ac wel'ny r ydw i'n harod i neyd pob peth mewn rheswra i blesio fy ffrindie; ond y mae hyna chwi welweh, dipyn yn rliy galed ar greadur—dipiu yn rhy galed Rhoes y masnaehydd ochenaid dan syufyfyritjj a tJiywalltodd allan yehwaneg o frandi. '•Welynte Haley sut y gwnewcli chwi fasnachu?'' ebe Mr. Shelby, ar ol yspaid lied faith o seibiaut anesmwyth. Wel, 'does gynoch chi ddim hogyn neu lodes nau chi dallu i fewn gyda TWU1 dyweyd y g^'ir nid oes <lhn ond goi'ibdaeth gated yn peri i ujii wi nhu o gwbl. Sid yd wyf yn caru ymal^f' a'r un oM twylaw, Ar hyn agorodd y drw?, a d?eth taehg-en l,vehan-I melynddu, rhwng pedwar a phump lint,,wni ys- tufdl. Yr oedd rhywbet'i yn ei yn hmûd 0 d ?niadol a h:u'.l L Yr oedd ei walk du. yr hn1 oedd can feined a si dan, yn hciogian yn ddolen- au gloewon o amgylch ei fochaa crynion, tra yr oedd par o lygaid mawrion ty wyd 1, yn tftr.vn o dan a thyner- well, xxi edrych allan oddirhwng ei aeliau hirion, fel yr oedd yn ysp:o yn efiwillryilus i'r ysiafcU. Yropdd amwisg bardd o goeh a melyn, wedi ei gwneyd yn dda i fStio ei gorfl yn dangos allan brydferthweh ei vvneuthuriad i borifeitlirwydd ac yr oedd ei Ylld lyg ■ iad hyf-ddigrilol, yn gymysg a gwy!oidd-dra, yn dan- gos nad oedd yn ddieithr i gaei sydwi arno a'i au- wesn gan ei feistr. I fai, j ill, Crow" ebe Mr. Shelby-; gan chwibianu a thailn svpya o resin ato,cod di y riiai yna yrwan RUedoddy plentyn a'i hoil egni bychan at y wobr, tra yr oedd ei feistr yn chwefthin. Tyr'd yma Jim Crow," ebe fe. Dueth y plentyn, a phatiodd ei f^eistr ef yn dyner ar ei ben eryehiog, ac ysgafndarawodd ef o dan ei en. Yii iiiii, dangos i'r gwr bonheddig yma fel y medri di ddawnsio a ehauu." Deehreuodd y baehgen ar un o'r cerddi gwyllt,hyno(l hynysyddmorgynredin yn mysg y negroaid, mewn llais eglur a soniarus, gan wneyd llawer o y stumiau digrif a'i a dI a -,N- ee gorff ar yr un pryd, gan gadw'r amser yn berlfaith gyaar giiu. Campus ebe Haley, gan daiiu chwarter eurafal (orange) iddo- Yii awr Jim, cerdda fel y bydd yr hen ewythr Cudjeo, pan y mae'r cryd cymalau arno," ebe ei feistr. Yn y fan dyma aelodau by chain ystwyth y plentyn yn ymddangos wedi eu hanffurtio, a l tynu o'u lie, tra yr ydoedd gvda'i gefn crwtli a ffon ei feistr yn pi law, yn myned o hongc i hougc o amgylch yr y.stafell, a'i v.-yneii plentvnaidd wedi ei dynn allan i ystum tostur- j iol, gan boeri ar bob Haw mewn dynwarediad o hen wr. N- ca:ou. i'n awr Jim," ebe ei feitr "dan.()s i ni sut y hydd v Blaenoji llobbins yn rhoi y slllm allan." Tynodd y baehgen ei wyneb llyfndew i faintioli hir, a deehreuodd roi allan salm drwy ei drwyn gyda sobr- wvdd digvifelyb. 1- Hwrel campus! wel dyna faehgen! ebe Haley, "mae hwna yn rhywbeth, mi nailw. Ddeuclai chi beth," ehe fe, gan daro ei law yu sydyn ar ysgwydd yir. Shelby, "rhowch hwna i fewn, ac mi seilaf v busnes—gwnaf.—Dowch yrwan, Os nad ydi hyna yn gwneyd y peth yn iawn i'r dim Y fynud lion dyma'r drws yn cael ei wthio yn ddis- taw yn agored, a daeth dynes ieuangc felynddu, oddiwitu pump ar hngain oed, efallai, i'r y>.tai'ell. Nid oedd eisiau ond trem oddiwrth y jileueyn ati hithan i ganfod mai hi oedd ei fam ef. Y'r oedd yno vr un llygaid tywyll 11 awn, gyda'r eiliau hirion, a'r un dolenau 0 waUt du sidanaidd. Dinanodd melyn ei gruddiau, a rhoes Ie i wrid caufydd?dwy a chynnlll- odd y gwrid pan welodd y dyn dieithr yn (!-at i lygadu ami mewn syndod ac edmvgedd digelu. Yr oedd ei gwisg o'r gwneuthuriad prydferthaf a mwyaf tlirodres, ac yn dangos allan ei chord'liardd yn rhagorol. Yr oedd ei dwvlaw meinion, a'i throed a'i meiiwng iieirdd, j yn bethau na ddiangasant rhag sylw y masnaehydd, yr hwn oedd arferol o symio ifynu ar un golwg, wahan- ol ragoriaethau article'' fenywaidd bardd. Wel, Eliza?'' ebe ei meistr tra yr oedd hi "n sef- yll ac yn edrych yn betrusgar arno. Yr oeddwn yn edrych am Harri, Syr;" a neidiodd ) y baehgen ati gan ddangos ei anrhaith, yr hwn a ga«g!asai yn ngodreu ei wisg. o c: {1° '• Wel, eytner ef ymaith ynte, ebe Mr. Shelby, nc yn sydyn hi a aeth ymaith gan gario ei phlentyn ar ei braich. r 11 enw Jupiter! masnaehvild, gan droi ato mewn syndod, dyna i ehwi. article yrwan. Galled) neyd eich flortun ar yr hogen yna yn Orleans y diwrnod a fynech chi. JNIi welis i, vn fy uYlhl i, dros fil yn cael ei roi i lawr am enethod heb fod ddim tipin ti vsaeh." Nid wyf yn dy.nuno gwneyd fy ttortiwn ami." ebe Shelby, yn syciilyit; a ehan geisio troi yr-ymddyddan, a,*orodd iotelai.i newydd o win, a gofviiodd fam Haley aril o. Rhag.irol, Syr, yr holltiad eyntaf: ebe'r masnaeh- ydd; yna gan droi a tharo ei law yn hyf ar ysgwydd Shelby, ychwanegodd Dowch, suty gwneweh dradio yngh.yldi yr hogen ? betii ga' i ddyweyd am be' gym'rweh ehwi t' 0 Mr. Haley, nid ydyw i gae! ei gwert.hu,' ebe Shelby ni wnai fy ngwraig ymadael ii lii a:n ei phwysau o aur." '•Ie, le, mae merelied bob amser yn deud pethe fel yna, achos does gvnvn lihw ddim math yn y hvd o gylnlia I. Dangosyveh chwi id lyn' nhw pa sawi un o watches a phethe crand v gwneith eu pwysau oaur en prY;llIj ac i'e altrith hYillÙ mater: r Yllw t yn méJdwl." "Yr wyf yn dyweyd wrthych chwi Haley, rhaid pridio siarad am byn, yr wvf yn nage, ae yn meddw] ntvze, ebe Shelby, ixiodd ?\7(,?l, g.,Iel hogyji L?te ebe'r !;l!J\:i:'I.\c\tr::ljl/ i I.111;' ícr::ll,t;,¡¡' 3; iliiwryn?wamdrniaib. Yn enw job rheswra cetli a vrnewcli chwi et'o'r plentyn?' ebe Sheiby. Wel, y mae gin i ffrind sy'n dechrou ar y gangen yma or busnes—mae arno to eisie piyuu lot o fech- gun tlysion i'w codi i'r i'- ciinrcl -Phyw betiie ff'ansi felly—iw gwerthu yn we.tiwrs i bobl g'foethog ailant dalu am rai tlysion. Mae'n gosod allan veh' ilefydd mawr chi 'rwän-hogyn reit tlwsi a.gor y lrws, i weit- ied a thendio. Ceid swm mawr am dsnyn* nhw, ao y mae'r cena' bychan paayn un mor ddigri', ao yn gant- 'm' in or ddn. mae uje?t y p?m. Byddai yn ?ell genyf beidio ei wenhu," ebe Mr, Shelby, yn bur bwyllog y gwir ydyw, syr. yr wyf 6 yn ddyn tosturi.il. nc y mae'n gas genyf gymeryd y plentyn oddiwrth ei fam, syr. Oh, ai e ?—ah, i e,-felly y mae hi, Y r ydw i 'n deall yn burion. Peth reit gas ydi gneud dim efo merched weithiau. Bydd yn gas gen i yn wastad yr aui-ere ysgrechian a gwiehian yma. Ma nliw'n gas atiawen; ond, yn ol fel bydda i 'n gnend busnes, by dda i 'n i hosgoi nbw, Syr. Rwan, beth tasech chi 'n gyru'r hogen i ffwrdd am ddwrnod ne wthnos fel tase; wedi'n ma'r peth wedi neud yn dawel,—y cwbl dros- odd erbyn y daw hi adre. Galle 'ch gwraig roi 'ell'ilj(, I o fodrwye dust, neu own newyud, neu rywbeth fll: 1 neud y peth i fvnu." fl., Y mae arnaf otn nafl oes aim modd." "tTwarchool pawb, oes! Dydi'r cre'duriaid yma ddim fel pobol wynion, chi wydaoch ma illlw yn dwad dros y peth, yn union, ond eu trin yn iawn. Ynrau ma nhw'n deyd," ebe Haley, gan gymeryd arno siarad yn bur onest achyfeillgar, "lod y fasnaeh yma vit tei.,l-ilad,-tu, ond ddaru mi 'rio^d i theimlo hi felly. Y gwir ydi, fedri" i "rioed neud fel y mae rhai yn trin y busnes. Welis i rai yn cipio plentyn o freichia i fam, a hkhe 'n screchian lei peth o'i eho' trwy'r amser;—plan drwg iawn—yn dyfetha'r artick•, ac yn i neud o 'n reit di werth weithie. Rooddwn i 'n nabod hogen reit landeg unwaith yn Orleans, a gaf- odd i dyfetha'u lan efo'r drinieth yma. 'Doedd y dyn oeud yn ei phryuu ddim eisiau'r plentvu, ac yr oedd hithau yn un o'r sort uchel yma, pan fyddai i gwaed hi wedi codi. Wel, rwy'n deyd i chi, gwasgodd ei phlentyn yn i breichie, ac yr oedd yn siarad ac yn myned yn nslaen yn ofnadwy. Mae fel ta&e'n gneud y ngwaed i 'n oer wrth feddwi am y tro; a plutn ddaru nhw gyrn'ryd y j>ku)tyn i ffwrdd, a'i chloi hi i fynu, Mtn o'i clw'n lan, ac mi in farw mewn wythnos. Colied lan, Syr, o 111 o duoleri, dim ond eisiau gwell trefn. Syr,—dyna lie ma hi. Ma hi 'n well bob amser ym- dthvyn yn dyner, Syr,—dyna fel y gwelis i hi." A tbatiodd y masnaehydd ei hun yn ol yn ei gadair, a rhoes ei froiehiau yn mbleth fel un yn gwneud pen- derfyniai rliinweddol, ac yn ddiau yn ystyried ei hun yn ail Wilberforce. Yr oedd y pwngc fel yn difyru y boneddwr yn fawr; oblegid fel yr oedd Mr. Shelby yn pilio eurafal, lor- odd HIr. Haley allan drachefn gyda gwyleidd-dra priodol, ond fel un yn cael ei yru yn mlaen gan rym gwirionedd, i ddyweyd ychydig o eiriau yn mhellach. "Dydi q, ddiin yri ydrach yn dda rwan i ddyn frolio ei hUll; ond yr ydw i yn i ddeyd o am mai dyna'r gwir. Yr ydw i 'n meddwl fy mod i'n cael fy nghyfri fel un sydd yn d'.vad a'r gyr goreu o negroes i'r farchnad, sy'n myn'd—p'ruu bynag, felly mae nhw 'n deyd wrtha i; os dy wedwyd wrtha i unwaith, fe ddy- wedwyd wrtha i ganwaith,—i fTyd mewn cywair dda— yn dew a graenus, ac yr wyf yn colli cin Heierl ag un dyn yn y busnes. Ac yr wyf yn priodoli y cwbwl i fy nhriniaetii, Syr; a tbynerwch, Syr, ydyw colofn fawr fy nhriniaeth i, Syr." Nid oedd Mr. Shelly yn gwybod beth i'w ddyweyd, ac am hyny dywedodd, Felly'n wir "Ce's chwerthiu am fy miien, Syr, cyn hyn, am fy ngolygiadau, Syr; ac y mae rhai wedi bod yu siarad ef) mi ar hyny. Dyden nhw ddim yn boblogedd nac yn gyflVedin ond yr ydw i wedi dal atyn nhw, ac wedi elwa arnyn nhw ydyn. Syr, y ma nhw wedi talu i passage fel tase," a ehwarddodd y masnaehydd am ben ei ddigrifwch ei hun. Yr oedd rhywbeth mor hynod a chynwynol vn yr egiuriadau hyn o dynerweh a dyngarweh, fel y raeth- odd Mr. Sheiby lai na chwerthiu gyrhg ef. Efallai dy fod. dithau yn chwerthin hefyd, anwyl duarllenydd, ond ti wyddost fod dyngarweh yn cael ei ddangos mewn amryw o ffyrdd tra hynod y dyddiau hyn, ac nid oes dim diwedd ar y pethün hynod y gwna rhai dyngarol eu gwneud a'u dyweyd. i Rhoes chwerthini.id Mr. Sheiby rym adnewyddoi j yn y masnaehydd i fyned yn mlaen. INI 'L ii beth rhyfedd, ond fedris i 'rioed guro hyn i bene pobol. Yrwan, dyna Twm Loker, fy hen bart nar i yn Natchez yr oedd Twm yn (Llyn clyfar, ond yn gythrel gwyllt efo negroes—yr oedd felly o eg- wyctdor, rydaeh chi 'n gwel'd, oblegid y ereadur goreu i galon a dorodd fara erioed oedd o; dyna i sus- tern o, Syr. Bydlwn ni 'n arfer siarad efo Twm. 'Wel Twm,' meddwa i wrtho fo, 'pan fydd dy enouioct di yn cymeryd atyn, ac yn erio, pa iws ydi i ti i chwipio nhw o gwmpas i pene, a'u liygindio nhw fel yna? Peth gwirion reit ydi o,' meddwn i, ac nid ydi o 'n gneud un lie-, yn y byd. Dydw i 'n gweld dim harm iddya nhw grio,' irreddwn i, 'dydi hyny ddim ond I natur,' meddwn i, ac os na chaitf natur i ffordd fel ) yna, mi gymriff i ffordd fel arall,' meddwn i. Heb- iwfeyny, T-rmi' mr ri 1 inn i, f «r IWII'II lijri'wIhnlBgiiii ni I ljia nhw 'n mynd yu sal, yn enwedig g?uod meh'n, a da'? nar \'v:hrd na neb arall i don nhw. Yrwan, meddwn i, pam nad elli di eu cocsio fd tase, a siarad ye ?ia'<i wrtliyn nhw? Codla di 6, Twm, y mae tipyn o dynerweh wedi i daflu i fewn, yn myn'd lawer ) pellach na dy holl ddwrdio a chwipio ac v mae yn talu'a llawer gwell,' meddwn i, 'coelia di.' Ond dalle ¡ TWill ddim i dallt iii, rywsul; ac mi dayfethodd gi- mint i mi, fel y bu raid i mi vmadael a fo, er i fod o 'n greadur reit ffeind, ac yn gystal triniwr busnes a welsoeh chi'n amser." "Ac a ydych chwi yn cael fod eich dull chwi o drin y fasnacb yn well na dull Twm?" ebe Mr. Shelby. Wel ydi, Syr, mi allaf ddeyd hyny. Chi welwch, pan allaf sut vn y byd, by Idaf yn cymeryd tipyll o ofal yn ngllylch y pethfm cas yma-fcl gwertliu y rhai bach, a phethe felly—yn cymeryd y trenc-d oddiar y ffordd—allan o olwg allan o feddwi, chi wy.ldoeh—ac wedi'r peth gael i neyd yn lan, a dim help am daui, y rna nliw*n n'lti*riol yn d'ad i i,yc;io ef.)r peh, Dydi ddim 'r un fatii a phobol wynion, chi wyddoeh, sydd vn cael i dwyn i fynu i ddisgwvl cadw'u plant a'u crvvragedd, a phethe felly. Does gan negroes sy'n cael i dwyn i fynu 'n iawn ddim math yn y byd o ddis'wvliad am ddim, chi wyddoeh; ao felly ma'r holl bethe yma yn dwad yn haws." "Y mae. arnaf ofn nad ydyw fy rhai i wedi eu dWYil i f*v" nu vn iawn ynte," ebe Mr. Shelby. Nac ydyn, debig cin i. Yr ydych chi, pobol Ken- tueky 'nia^yn dyfetha 'ch negroes. Ma'ch diben ehi yn dda, ond dydi o ddim yn wir ffeindrwydd wedi r cwbwl. Rwan, dyna negro sydd i gael ei lygindio [1; dailu ar draws y byd, a'i werthu i Twm a Die, ac ni wyr neb pwy dydi ddim yn ffeindrwydd yn y bvd roi 'scwilia le a meddylie iddo fo, a'i ddwyn o i fynu yn rhy dda, aehos mae'r cnocio o gwmpss mae o 'n i gael yn dwad yn waetTi iddo wedi 'ny. Yrwan, rydw i 'n reit siwr v hydde 'ch negroes chi yn reit ddigalon mewn He y bvd.le negroes y planhigfeydd yma yn canu ac yn dawnsio olii coeau. Mae pob dyn, Mr. Shelbv, yOu meddwl yn dda yn naturiol am ei fiordd ei hnn: ae yr I 'n meddwl mod i'n trin negroes gan gv.-tie-d ag y ma'n werth chwei! i trin nhw." pur dded'.rydd ydyw bod yu foddlawa," ebe ^Ir. Shelby, gan godi ei ysgwyddau, ae anilygu rhai tei-nla lau lied angliysurus. "Wel," ebe Haley,weti i'r ddau fod yn tori cnau am amser maith mewn di^tawrwydd, be ydech chi i ddeyd ?" i ???ll feddylia? am y peth. ac mi .t"a 1?!' yn e gylch efo'm gwraig," ebe Shelby. "Y n y HIll"}", Y' n y t' y f ii'n??r. li.:iey. os ydych yn dyniuno caao'r petii alian yn y daii distaw yr ydych yn son, gwell ydyw i chwi beidio a gadael i neb wvbod beth ydyw eich neges yn y gy- mydogaeth yma. Daw y peth all ail yn my.,g fy uii-ch- Iïl i, ac nd l1aw,-i.1 iawn lydd cymeryd yr liii o'm bechgyn i ymaith, yr wyf yn dyweyd i chwi." "OJi, i'a siwr, lll"!1l —gwir iawn. Ond mi ddeyda i chi, yr ydw i ar frys ofnadwy, ac mi leiciwn i gael gwb'ul m ar fuan ag sy'n bodb, be ".y gan i i ddisgwyl wrtho," ebe Haley, gan godi a rhoi ei gob uchat am dano. Wel dewch i fynu yma heno, rhwng chwech a saith, a chwi gewch atebia l." tbe Mr. Shelby ac ar ol gwneyd y moes-ymgrymiad arieroj, aeth y mas- nachydd ymaith. 0 Bydd i yn dda genyf allu eici,r ereadur yma i lawr y grisiau," ebe fo wrtho ei huu wedi i'r drws gan, hyfdra digywilydd oiil v inaf, N-ii fnntais sydd ganddo arnaf. I'e buasai rhnnHl rywbryil wedi dyweyd wrthyf y buaswn yu gwerthu Twin i lawr i'r de, i un o'r ma*naehw\-r melldigedig hyn, buaswn yn dyweyd, 'Ai ei yw dy was fel y gwnelai y peth hwn?' Ac yn awr y mae yn rhaid gwneyd h.niv, am ddim a welat' ti. A phlentyn Eliza hefyd Own y caf lawer o drailenh el'o'ui gwraig yu nghyleh hyny: ac o ran llvny vn nghyleh Twm hefyd. Dyna bet ii ydyw bod mewn dyled. Wel, wel! Mae'r ereadur yn gweled ei fantais, ac yn penderfynu gwneud dei- nydd o honi." L l:lltu fod cacthwa.,weth 1 w '"elell yn Gt fTurf dynerat' vii nhalaeth Kentucky. Y mae t c v ifredin gorchwvlion amaetbyddol o natiu dro. el a graddol, lie nad oes dim o'r tymhoran cvlchynol hly ol elni-ir am dahynt yn n^orchwy iiou y parthau niwy debeuol, yn gwneyd tasg y negro yn fyyv iaehus a riiesyniol; tsft'tiad ydyw r meistr, can "i fod yn ymfoddlor.i i cnill cyfoeth mewn dull ImY"; graddol, yn ddarostyngedig i'r temtasiynau hynv i galongaledwch, sydd bob amsT yn gorchl'ygu y uatnr ddynol eiddil, pan y mae'r gobaith am elw s'vdvn a buan yn un pen i'r gioiian, hob ddim iw bwv-o yn pen arall. tiymach na lies a ehy-ur Y -t:i r dianiddiffvn. Pwy bynag a d?l ymwenad a'r etifed !i??<htu byny, ac l¡:(; \) fï'r[:2 i:; i f; "i ';l a ;lJ,:¡'trci, a uydd?ml.'h serchog rhai ca"thw.i.-ion. fe'a t?ediir i fre?Uwydio m 'yr hen èlí']"y,:li ddychymygol 0 Beiydlia.l pauiai'chaidd, 9'r cyffe'yb, clywir son am dano mor fynych; ond uwch b<m yr bo,n n'.ygfa, y mae yn hofran gwmwl du bygythiol— CWInd y (ty fraith. Tra y I)vull v-vii edry?h ar y creaduriaid rhesymol hyu, y 3-(Id yn meddu calonau fynes a theixnladpu scrchog, ond fPI cynifer 0 bethau yn perthyn i feistr—tra y bydd maihiaot nell aullawd, neu annoethineb, Dell farwolaeth y meddianydd Fueraf yn alluog i bert iddynt, uxuhrw ddydd, newid bywyd o amddr.yniad lyner a ijerchog am uu o druoui a r anobeitliiol—cyLyd a byny y inae yu annichonadwy gwneud dim yn hardd a Iclyrnunoi yn ngweinyddiad goreu a rnwyal rLfeolaidd y gyfundret'n-o gaethwasiaeth. • Yroedd Zdr. Shelby yn-ddyi) o aodweddiad oiifto-lig, yn mediu natur dda a iLymher adafwyn. ac yn du- edaol i fod yn dyner tuag at y rhai fyddai ol amgyieh; [to nid oedd byrdra o ddim a allai gynyddu eysnr cortrorol y negroaid ar ei etiieddiaeth. Yr oedd. pa fodd bynag, wedi rhoi liawe,. u' Iaiiau ar aaturiaethau, a hyuy bob nemawi' ddoethineb—yr oedd wedi myned i ddyled yn ddwin. ae yr oedd ei ymrwymiadau am symau mawrion wedi dyfod i ddwyiaw Haley ar hysbysrwydd bychan lnru ydyWr aliwodd i'r ymddy- ddan blaenorol. Yn awr yr oedd yn digwydd fod Eliz, pan yn dy- nesu at y drws, wedi deall digon o'r ymdd-. ddau i ne-u t dnv. weii de,,tu ci,?goll c),r i'w meistr am rywun. Buasai yn dda ganddi allu ai-os wrth y drws i wrando fel yr oedd yn dyfod allan ond gan fod ei meitre5 yn galw aim ar y pryd, yr oedd yn rhaid iddi frysio ymaith. Eio yr oedd yn tybied iddi glywed y raaanaehydu yn gwneud cynygiad am ei phlentyn ii- i l) bed ei bod yn camgymeryd ? i bw-yddodd a cliriodd ei chaion. a gwasgodd y plentyn at ei mynwes mor dyn, yn ddiar- wybod iddi ei hun. fel yr edrychodd y ereadur bychan i fynu i'w gwy'ueb intwn syndod. Eliza, fy ngeneth i, lottli sydd arnat ti heddyw ?" ( ebe ei meisa-es, pan oedd Eliza wedi trûÍ'r ddisgi ¡ ymolehi, wedi taiiu'r weithfasg'ed i lawr, a.c yn y di- wedd yn eynyg, megys dan ^ynfyiyrio, gobau nes laes i'w meistres, yu lie'r g«n "Ùbu yr oedd wedi peri iddi ei hesty" n o r ddilladgell. Startiodd Eliza. O! meistres ebe hi, gan godi ei llygaid; yna, gan dori allan i wylo, eisteddodd i lawr mewn cadair, a deehreuodd gTio yn hidl. Wel, Eliza anwyl, belli sydd arnat ti?" eb3 ei meistres. 0 meistres, meistres ebe Eliza, y mae mas- naehydd wedi bod yn siarad efo meistr yn y parlwr mi chwais i o." Wel, fy mhlentyn diniwaid i, beth os bu ?" f 0 meistres a ydych chwi yn meddwl y gwnai > f\- meistar Wei'LilU H iii-ri-?" a that!.add y greadures dlawd ei hunan i gadair, ac wyloud ddagrau ingol. Ei wertliu N a wnai, yr eneth ticl i ti! G wydd- ost na fydd dy feistr byth yn ymwneyd dim a'r mas- naehwyr deheuol yna, ae nad ydyw byth yn bwriudu gwerthu yr un o'i weision, tra yr ymrldygant hwy yn eu lie. Taw, yr beD beth ffoi I ti, pwy feddyliet ti a brynai dy HaniA wyt tiii tybied fod pav.b yn meddwl cymaint o hono ag yr wyt ti, yr lien foles i tí? Tyr'd, c'od dy galon, a chau (Y ngown i. Yna c'od fy ngwaLit 61 i i tynu yn r dull t!ws hwnw a ddysgaist ti lIdoe, a phaid a myn'd i wrando wrth ddrysau byth mwv." Wel, meistres, wnaech chwi byth odder i- i- Paid ag yul'ydu, (y ngeneth i! na wnawn i byth. Pa'm yr wyt ti yu siarad fel yna? N 1 fyddai waeth genyf werthu un u'm plant fy hun. Ond yn wir, Eliza, yr wyt tiu mm'd yn rhy faleh o'r banner o'r hogvu bye ban yna. Ni chaiff dyn roi ei drwYl) y tu [ewi) ir drwo na raid i ti feddwi ei lod yn dyfod i'w brynu." \YeJi ei sierliau fel hyn gan don hyderus ei meis- tres, aeth Eliza yu mlaen gyda'i gorchwyl, gan chwerthin am ben ei hofnau tra yu gwneud hyny. Yr oedd Mrs. Shelby yn ddynes o ddosbarih uchel, mewn ystyr foesoi a meddyiiol. At y mawrfrydigrwydd a r hynawsedd meddwl naturiol hwnw sydd yn ami yn hynodi merched Kentucky, yr oedd yn yehwanegu teimlad cryf o egwyddor grefyddol a moesol, yr hon a gariai allan gydag yni a gallu mawr i arfenad cy- ffredin. Nid oedd ei gwr yu gwneud un honiad i i feddiant u nodwedd grefydhol neillduol, eto yr oedd yn parchu ovs,nieb yr eiddo hi, ac yn sefyll, efallai, mewn tipyn o ofn yn ngw^uieb ei barn hi. Yr oedd yn ffaith, pa fodd bynag, 01 fod yn eaniatau perffaith ryddid iddi yn ei boll ymdreehion hynaws er ychwan i egu cysur, hyflorddiant, a gweiliant ei gweinidogion, er 11a byddai efe byth yn cymeryd rhan benderfynol ynddynt ei hunan. Yn wir, er nad ydoedd yn credu yn yr atlirawiaeth ° effeithioldeb gweithredoedd o orober gan y saint, eto yr oedd rywfoJd yn c.'edu fod gan ei wraig ddnwioldeb a ddigon 1 ddau—fel yr oedd yn mynwesu math o ddisgwyliad niwlog y gallai fyned i'r nefoedd yn nghysgod ei rhinweddau ami ili. y liiai nad oedd eie yn gwneud un lioniad iduynt. Y peth oedd yn drymaf ar ei feddwi ar ol ei ymddyddan a'r masnaehydd, oedd yr angetirheidrwydd i I cwbi i'w wraig-a ehyiarfod a'r gwrth. wynebiad ar erfyniadau, yr oedcl yn gwybod y byadai rail lLUn, oddlwrthi. Gan fod Mrs. Shelby yu hollol anhysbys o'r dyrys- wÓ yn amgylchiad.au ei gwr, ac yn gwybod ond am dynerweh cyttedinol ei natur, yr oedd yn eithaf di. dwyil pan yn dangos anghrediniaeth hollol yn ngwyneb amheuon Eliza. Yii,ii-, tiL'I,,)dd y petli o'i meddwl heb ail ystyriaeth a chan ei bod yn gwneud darpariadau ar gyfer ymweliad dyeithriaid y noson nono, aeth y peth o'i meddwl yu liwyr.
- -_-MERTHYR ?EGKOUDI?
 MERTHYR ?EGKOUDI? Yn mys yr amrywiid feiruiadaethan ar j Ilyfr ili- grtJd.1J /iivnn- o waith Harriet IJeeclier Stowe, a elwir, Uncle Tom's Cabin," nid oes yr un gwrtlj- wynebiud iddo mor gyfiredin a'r on i'r perwyl fod y darluniad o farw.,I,Letil U,cle Tom," yn rhy eitli- atol. Ond dvwed v Pittsbury Jounta!, fod pawb sydd # yn duriien y newyddiaduron.yii qtUll" lod y lath bdh a IU ngellu 1 farwolaeth yn beth syu 1 yn cymer- yd ile, ond nid oes ond ychydig a gred fod net) «edi cael ei chwipio i farwolaeth u herwydd mater cydwy. bud yn y bedwaredd gaurif ar by intiieg. Neg. roiid hyny sydd yn cael eu 111 .u,e,¡¡¡ I larwoiaeth yn greaduriaid anhyblyg, y rhai sydd wedi treio amyn. j cJd y goruehwyliwr a'r meistr drwy ryw droseddau ueu tldi",lI;i, We!, vu haf 18 59 (ebe y papnr a gr\bwyl!wyd) vr nedd'.va yn Louisvole, Kentucky. Ca a oes llawer o gyfnewiaiad weiti cy u.ery d lie yn t-in s\n- iadau ar y pwng o gaethfasnaeii, yr oeddwn y jirvd hvny mewn dyrysweii 111 awr 1 wybod i ba Je l fyned i wrando pregeth. [gan l'.iu gwe-n:jogion yr eVengyL mae'n dtb-.g yn iial'iol i gaethwasiuetli, yr hvu oe.Ki rn peri i 'r ys.r.feny id deimlo gyvi th v. y nebiad i fyn- ed i'w gwr..ndo,] ae arfereui ar y Sabboth fyned'i'r monwentydd, neu i'r niensydd.neu i fynu ac la«r rr Uii boreu p.wi aclhoni ht'ibio J g'lpel bychan vn Walnut Street, clywsain lais c\ Iiu.iei-.ifa MI canu. Dywedodd y biawil Samuel, yr hwn oedd gv^ia ni, nu»i cynudeMf.i < o F'etbo istraid <>e Idy nt, a'i L,J yn • r>f cenoudoi, a | s-crhaoiid ) ni ei Inti unwaith wtdi trm i mewn, ac wedi'civ wed pregeth wrth ei fodd. I Aetiiom i mewn ae eistel iasm). Pre^etboJd dvn J symi, (in o Ires yr oiwg arno, \n nud cvllredin y Ale,- grefydu, ei cliysurou \n V bywyd hwn, ai buddugohaettr.ui yn an^au. Fel •• F'ewytbr r t)il-i "pe!h In!Wf yjocdJ b'ld yu ti;tifliJ," Vr oe<i<l j crefydd yn gwneyl y gwan yn gr.f, a'r mwvaf iNei- j wael yn anrbydeddus. Er unvyn egluro y gwirion. I edit iiwo, a irodda id hanesyn, fel petii ag oedd weui o fewu eyleh ei N-NuN,ii:iactij ei hen am Lea gaethwa* ag oedd wedi •' cael ciefvild." i r oedd ci j leisir yu dinon tuag ato, ond yn augbrefyddol ac af- radus ei hunan, HC ar yr un pryd yn teimJo argraif dwfn ar ei feddwi pan gly w-.u ei g aeth was yu gw e- ddio yn ei dd.ill taer ef. Oni un diwriiod anhapus, I ar y Sab hath lnfyd, yr oc.id y meutr tyner hwn y n vied ae yn chwareu curdiau gyuag uu oedd wedi tiod I edrych am dano, a throes yr yoiddyddaii ar grefve.d i eaethweision. YinflrosimdJ yr ymweiydd y -'ehwi,) crefvd l a,biJ 0 tiniinw neo gro vu v dalaetn cr,l ln. i u i ) ?ue  r? yil dtdat;m ;(ue\n haaer awi. Yinllrtistiodd v meistr yu ol f.,1 ?.indd?feunyr yiiiiwi mai nas "I:i ell p;o e; g rely "d a.i itti o Daiiuyd am swm pei/od.d, a g wysr.^yd 3 mtrriin r Cfoeiltidll ) II miaen. tialwyLi arno I wneyd livv oin- adw y I) gai/iedd a gwav. dlud i'w \VaredIYr, tJ thll bacti ca.-i ei chwipio i farwoiaetii. Li utk,:Uiad Ni- oedd, j Bygytuiwyd, riiegwyu, eifyniwyd. ond syrihiodd y Negro druaii at- ei liuiau, a enai) dd 1 1 fynu ei ddw y- aw, dywedodd, Yn wir ir.istar, us gwelwch ehwi I da, gall ii iidiui Crist inaiw dros ii Mistar, g vielwch chwi da mistar, gaii fi ddim Danf'ounyd am chwip i'r yinweiydd, codwvd \r lieu Negro ar ei draed, a dechrcuwy u chwipio o ci ti 1 f | rif; onti yr oedd I eifyuiadau am arbediad yn cael j eu cyiay>>u a g«e»i ii it diosto ei Iran, a ihros ei iolru>id« r. Pan iewvga. ae v dad- | eUrai drachefn, cynygiwyd y teieri.u mdo dro ar id J tro, ond e> ati biau penderfyiiol ydoedd, •' Crist marw ùro, fi ,I ii ,I \Nillistar,g,,iil fi tijiiii i r oedd y tiyniun dii i werth y caetnwas-—y r oevii_n .it \vi di eu evni. rfu gan win, a f I ei threlo hi al.no. Yroec.d aurhydedd vu galw ar fod iddo gael cvfieustra teg i eniil, ac feliy caniatawyu iddo ei:w:pio yn miaen, a | bu yr ben duisgybl farw o dan v diihiattb gau itli. (ilh!" Uuw t?d Crist wedi marw drorto. Adroildodd y pregeth*r \rlianesg\da dagrau, a id,,Io orl)ilell, ijici -e,J Nil ?le, tyii(; iiid <)ed 1 v pregetuwr lei yn ilychymvgu lod | dim awn?jei hanesyii a r sefydliad oluauuy cedd j oi amgy ich. Yr oeud v mcrtbyr wedi bod o dilll d of.I gwein- ulna'r tetlioi el, ac yr oedd NVILil (lei i-, ii \r haues od(i- j wrtii gaethie.n eraill mewn car:ad wledd, ac ad- rodd <i ilit"u yr bancs i daangos petii mor dda oedd j cre'ydd. V" mae Inn, (ehe'r ysgrifenydd.) ac banesion cieiil I I e u c i i) %N.11, yn peii 1 n.i t', d,; ix I i i o | Uncle r D^leithiau hyn nag a dd»ch>mygusiim cnoed.
[No title]
Y i.'eii.'dig'aclini!i 1 In*?! i'edrg > r w •, th:i<:« d.iiwf. M af ?:: ;i, i: r I a ?'.W o enei.itod a r n.>i; w.m- '.? 7. Bu esgob I'roU slanH:d.i ,.tli iat w y Ie ii.Malaga, ii lie yr aet;i aift ci leci^d. c