Y Genedl Gymreig

JACEDI PILOT CLOTH! JACEDI PILOT OLOTH i'w cael yn Siopau y Diiiadwyr Ccnedl- sethol, lief y Leeds House, Htryd y lied Li in, a'r Oiaorvric House, Strydy Porth Mawr, Caen-arron. U572

I Signer Slmtbain. I ba le bynag yr elorn, ae vn y man bynag y byddom, y ewe«tiwu a glywir ydyw— Is England going to Wur A ydyw Lloegr am fyn'd i ryfel P Yr hyn a barodd i'r gofyftiad yma fod yn uwehaf yn meddyliau pobl ydyw y tiaith fod y Scnedd i gyfarfod dair wythuos yn gynt Illig arferol. Pe buasai liyu wodi digwydd ar amseroedd oyffredin, y mae ya debyg lia luasai yn oreu ond yehydig syndod, ae ni buasai yn peri blinder i neb ond i rhyw nifer o'r ysweiniaid yn y wlad—y Kunty squirts. Yn awr, in odd bynag, y mae agwedd pethau yn dra gwahanol. Er cyhoeddiad y newydd am gynulliad cynar ein Senedd, y mae pob dyn trwy'r deyrnaa yn treio dyfalu yr amean am hyn. Baich erthyglau y papyrau yn mhob man ydyw eynulliad y gynulleidfa i Sant Stephan mor gynar yn y flwyddyn, a pha beth fydd testyn y bregetli gan bregethwyr penodol y Bassiwn. Daliwyd sylw arbenig ar bregethau Gathorne Hardy, y Gweinidog Rayfel, yn yr odfa a gafwyd yn Edinburgh; ac ar eiddo 8yr Stafford North- cote yn swydd Devon; ond nid oedd dim yn y naill aa'r Hall i barotoi meddwl y wlad at y cyhoeddiad rhyfedd oedd i gael ei irneyd ar ol cyfarfod y UYllghor-y Cabinet Council-ar y 17eg o'r mis yma. Gellir dyweyd mewn yehydig eiriau mai anym a sylwedd sylwadau y ddau Weinidog a enwyd ydoedd canmol eu ehief-Ai-glwydd Betvconsfleld., Y mae yn ainlwg er's amser bellach fod y blaid Geidwadal yn awyddus iawn am eymud ymaith yr amheuaeth tlydd yn meddyliau miloedd a barth i ddiffnant- rwydd y Prif Weinidog; ae nid yw'r teimlad hwn yn gyfyngedig i'r RhyddfrydwyT, na, y mae llawcr o'i blaid ef ei hun yn ei ddilyn yn anfoddog iawn, ac yn amheus o gywirdeb ei amcanion. Yn wir, y mae cryn sisial wedi bod, a siarad go uchel lwfyd, fod anghydfod cryf yn y Weinyddiaeth. Pwy sydd yn gwybod hyn i sierwydd nis gwn, ond gwn fod si fel hyn yn hedfan o amgylch, a defnyddir hi fel llloddion i roddi cyfrif am gyfar- fyddiad cynar y Ty. Dywedir fod Disraeli yn ei awydd i wneuthur rhywbeth dros y Twrc, a'r rhywbeth hwnw mewn dull shtwy, trystfawr, wedi gwncuthur ei egni i gael y Cynghor i gyduno, ond ei fod wedi methu yn lan, trwy i'r Marquis of Salisbury, y Gweinidog dros India, a Mr Cross, y Gweinidog Crrtrefol, ddal allan yn deg yn ei erbyn. Yn ngwyneb hyn, penderfynodd y Prif Weinidog alw cynrychiolwyr y genedl at en gilydd er mwyu ymgynghori a hwynt, a chan ei fod yn credu yn ddiysgog fod ei hen ddylanwad yn y Ty yr un heddyw 1Ig' ydoedd yr amser a basiodd, y byddai yn alluog i ddwyn y Senedd o'r un farn ag ef o berthynas .i'n hymdriniaeth a'r Twrc. Ond fel y mae gwaethaf meddwl, nid ydyw y mater yn gorphen yn y fan yma. Rhaid i ni edrych ar gymeriadau pWYIÙJ eraill sydd wedi eu dwyn ar y ttajts ryfedd hon. Er mwyn i'r darllevr allu barnu drosto ei liuu am y rhan a gymerir gan y oymeriadau hyn yn y pwnc sydd yn dyrysu y Cynghor, fe'u heglurwn mor fyr ac mor oleu ag y gallom. Yehydig amser yn ol fe gyhoeddwyd y drydedd gyfrol o Hanes Bywyd y Tywysog Albert-H Life of the Prince Consort''—gan Theodore Martin, Cofier yn y fan hon fod y cyfrolau hyn yn eael eui cyhoeddi trwy awdurdod ac o dan olygiaeth E Mawrhydi y I'renhi^s. Y cyfnod yn hanes y Tywysog am bu un y mae y drydedd gyfrol yn traethu ydyw y pryd y torodd rhyfel allan yn 1854 yn etfbyn Rwsia, a chyfodir y lien yn y llyfr hwn gyda golwg lIr deimladau ae ymddygiadau y Teulu Brenhinol yn nglyn a'r rhyfel hono. Rhoddir dyfyniadau o lythyrau y Tywysog, a danghosir yn amlwg fod ein Brenhines a'n Tywysog ar y pryd yn hynod elyniaethuB i Rweia. Pan ymddanghos- odd y gyfrol, fe'i derbyniwyd yn llawen gan y Ceidwadwyr^-cyftallion Twrci y rhan amlaf,-a rhoddwyd adolygiad maith ohoni yn y papyrau. Cyn hit- defnyddiwyd hi fel mod(lion i enill cyd- ymdeimlad a'r Twrc, ac atgasrwydd at y Rwss. Pe buasai pethau yn aros yn y fan yna, buasai pob peth yn dda. Yu raddol, fodd bynag, fe wnaed datganiad di-os gan y papyrau Ceidwadol fod y Frenliines ei hun yn dal yr un syniadau yn 1877 ag yr ydoedd yn 1854.' Amcan hyn i gyd ydyw cyn- yrchu toimladau rhyfelgar yn y wlad yn erbyn y ltwbiaid, gan y tybir y bydd i awgrymiadau fel hyn yn nglyn ag enw y Frenhines greu gelyniaeth eyffelyb yn meddwl y werin. Nid oes modd con- demnio ymddygiad y papyrau a wnaeth hyn mewn iaith rhy gref. Y plae y Daily New, mewn erthygl lem yn dynoethi y cyfryw ymddygiad fel un anonest a bradwrus. Dywed "Those pllblio writers therefore who are, day after day, insinuating, and something more than insinuating, that the girlish partisanship of the Queen [hyny yw, fel y byddai yn 1851, yn ol danghosiad y gyfrol a nodwyd] is being repeated after more than forty years of rule are abusing a name and an office which ought to be left out of controversy. Wedi gwneyd ein goreu, eryn frysiog, i ddango y defnydd aiiiheg a wnaed o'r cymeriad pwysig uchod, awn yn mlaen at y peth nesaf, er na wnawn ond ei nodi. Pan yr ydoedd y cyhoedd yn mron ymgolli yn ngwyneb y digwyddiadau pwysig yn y Dwyrain, ac wedi ymranu yn ddwyblaid flin mewn perthynas i iawnderan y pleidiau rhyfelgaT, dyma Arglwydd Beaconsfleld yn cael ymweliad i'w tnuntry home oddiwrth y Frenhines. Hwn yw y trydydd tro i'w Mawrlivdi ymweled îig un o'i deiliaid er pan yr esgynodd i'r orsedd. Oni b'ai y cythrwfl presenol, buasai hyn v» pasio gyda chvmeradwyaeth gyffredinol. Ond wrth gofio am y crybwvllion lselwail a wnaed, fel ag y nodwyd uchod, yn nglyn ag enw y Frcnhinps-ci bod yn coleddu yr un syniadau a'i l'hrif Weinidog,—y mae'r iniweliad wedi cael ei lusgo, trwy benboethni pleidiaeth, i edrveh fel pe b'ai ein Pen Ooronog yn dyfod allan fel yn cymeryd rhan un blaid yn fwy na'r Hall. Sal ac aiinheg pv awgrymiadau o'r fath. Hyniud arall am yr ynnvelia/1 brenhinol yw, mai amcan Arglwy(la ydoedd enill iddo oi hun boblo,?rwyd(l?teenwda. Wrth edrych ar y syniad yma ochr yn <whr a'r svlwadau a wnaed gan Gathorne Hardy a Stafford Northeote, yr ydym yn dueddol i gredu mai hwn yw y cywiraf. I Arolymdrechndangos v rhan yinae yr annghyd- fod tybiedig yn y Cabinet Council", "Hanefl y Tywysog Albert;" ac ymweliad y Frenhines a Hughenden Manor, trigle Beaconsfield, wedieael eu dWYIl i esboniocyfarfyddiad cynnarol y Senedd, yr ydym yn gorfod addef ein bod mor bell ag erioed oddiwrth wir achos am y digwyddiad pwysig. l'nn wnaed y newydd gyntaf yn hysbys yr oedd y cyff- ruad yn fawr trwy yr holl wlad, ond erbyn hyn y mae wedi gostwng llawer, a'r teimlad yn lied un- frydol nad ydyw agwedd pethau yn y Dwyrain mor ddllll diobaith ag i wrthio neu lusgo y wlad hon i ryfel. Y mae y Weinyddiaeth beth bynag trwy y svmudiad vina O'U heiddo wedi cael. allan wir farn y dynion mwyaf meddylgar am eu dyledswydd yn y eyfwng presennol. Wedi'r holl siarad ag ysgrifenu, ni synwn i ddim na bydd gan Dizzie ateb parod i'w gyd seneddwyr am eu galw ynghyd yn gynt nag arferol. Y mae ei Darodrwydd a'i feiddgarweh yr un mor adnabydclua. Felly digou teby- yn absenoldeb yr un atebiad gwell y dywed mai y rheswm am hyn ydyw y ffaith fod rhai o'r aelodau Gwyddelig yn ystod y Senedd-dymor diweddaf wpm gwastraffu eymaint o amser y Senedd, a'i fod wedi barnu mai doeth fyddai gwneyd i fynu am hyn trwy gyfarfod yn gynt y flwyddyn nesaf, Yn y cyfamser, fodd bynag,'nid oes genym ni ond aros yn bryderus am eglurhad pt ndant av y step anarferol hon. Efallai y bydd o ddyddordeb i rai o ddarllenwyr y Genedl gael y cofnodiad canlynol o barth i fab un o hen lenorion enwog ein mam-wlad yn y Brif- ddinas. Mewn cyfarfod diweddar o'r Architectural Association, fe ddywedodd y cadeirydd fod drawings gwertlifnwr o law y diweddar Owen Jones wedi cael oil «yflwj'no i'r gymdeithas gan ei chwaer. Miss Catherine Jones, ac hefyd ei bod wedi bod mor garcdig a gwneuthur rhodd o ddarlun o'i brawd. Derbyniwyd y newydd gyda chymer- iidwyaeth uchel. Afraid fydd dwt^d mai mab i'r enwog a'r anfarwol Owain Myfyr, awdwr y I I Ardlloology," ydoedd yr Owen Jones uchod. I'r oeddwn yn gofldio yn fawr pan glywais am v rllodd, a theimlwn yn ddigofus na buasai genym rhyw gymdeithaR Gymreig yn Llundain i edrych ar ol meibion talentog o'r hen wlad. Ond IIr ein gwarth cenhedlaetliol dyma ni yma heb un moddion efFcithiol i ddwyn ein dynion ieuatnc i gydgyfarfyddiad. Un gair yu rhngor ar y pen yma. A fedr rhai o ddallehwyr y Qentdl roi unrhyw hysbysiad am fvwgraphiad o Owain Myfyr: Yni- ddongyn ei fod wedi dyfod o ddechreuad o Llan- fihangel-g'lyn-Myfyr yn Sir Ddinbych, a'i fod yn hanu o'r un gwehelyth a Prysiaid y Ilhiwlas, Wynniaid Svchtyn, a Pantwniaid Mon. Byddai ei hanes Tn srflawn yn dra dvddoroL 22 Ehagfyr, 1877. M.

BETH A WNEIR A PLEVNA? I Dywed un gohebydd sydd yn cael byw a bod gyda'r swyddogion Rwsiaidd, nad yw yn mwriad y Kwsicud i ddistrywio amddiifynfeydd Plevna, end eu bod wedi penderfynu cadw y lie fel sylfaen eu gweithrediadau dyfodol yn erbyn Sofia. Gadewir gwarchlu yno i'r perwyl hwnw. Rhenir y gweddill o fyddin Plernai dair rhan. Danfonir un rhan i adgyfnerthu'r Cadfridog Gourko, a'i gynorthwyo i weithio trwy'r Etropol Balkans a chymeryd modd- iant o Sofia. Y mae yr ail adran i ymuno a'r Cadfridog Radetzky yn Mwlsh Shipka, i'w helpu i wtiiio trwodd at y ffordd sydd yn arwain i Kesan- lik. Os ?all byddin Radetzky ymladd ei ffordil trwy fylchau y mynyddoedd a chymeryd meddiant o Eski Saghra, bydd i hyny ddistrywio y cymun- deb cy'drhwng Adrianople a'r fyddin Dyrcaidd yn Sophia. Y mae'r drydedd adran a wnaed yn rhydd oddiwrth y \gorchwyl o warchae Plevna, ar orchfygiad Osman, i gael ei ddanfon i adgyf- nerthu y Cxarewitch,' gorchwyl yr hwn ydyw am- gy" y ac ymosod ar Suleiman Pasha. Ac y 'h ";Pnrthion eraiu yn dylifo i mewn trwy Roumauia, yr hyn a brawf fed y Czar yn pen- derynu

TERFYNU Y RHYFEL AR UNWAITH. Dywed pellebyr, dyddiedig Rhagfyr 16eg, fod 58,OUO o filwyr Rwsiaidd a 20,000 o filwyr Rouman- aidd wooi cael eu harolygn gan yr Ymderawdwr Alexander, y Grand Duke Nicholas, a'r Tywysog Charles. Ar yr un diwrnod, danfonwyd 40,000 o Rwsiaid i Orchanie a Balkan Etropol, lie y mae'r Cadfridog Gourko yn gweithredu, a bydd yr ad- gyfnerthiad hwn yn gwneyd byddin y cadfridog beiddgar hwuw yn 70,000 o wtr.

BRWYDlt METCHA. Rhydd gohebrdd y Times ddesgrifiad o frwydr galed II ymladdwyd rhwng Pirgos a Metcha ar y 13eg o Ragfyr Am dri o'r gloch yn y bore, pan oedd hi eto yn dywyll iawn, gorchymyuwyd dwy adran o'r Cossacks i fyned o'r gwersyll i'r front, ae o'r foment hono yr oedd pawb yn y gwersyll yn ?yUo yn ddyfal am arwyddion o frwydr. Cyn gy,??e,? ag y =m, wawr, fe glywid ewn mag- nelau o draw. Prysurodd y gohebydd tua golygfa yr ymladdfa, a gwelodd y Tyrciaid yn gwneyd rhuthriad beiddgar gan grochfioeddio Allah Parhaodd y frwydr trwy y dydd, ac erbyn yr hwyr, yr oedd y Rweiaid wedi euro y Tyrciaid yn ol, a'u gyru ar draws y Lom. Aeth y Grand Duke Vladmir," cbe y gohebydd, "yn nghwmni y Cad- fridog Kopitch, ac amryw swyddogion, ar draws ac ar hyd maes y gwaed i edrych ar y Uaddedigioa a'r clwyfedigion, y rhai oeddynt yn gorwedd yn mhob eyfeiriad. Gyda golwg ar y Rweiuid Hadd. edig, nis gallwn weled mwy na rhyw haner dwsin yn ystod fy nliaith dros y maes, tra yr oedd y Tyrciaid yn rhy niferus i'w rhifo. Rhaid fod y I gelyn yredi colli tua mil o wyr. Yr oedd y clwyfe- digion Rwsiaidd yn lluosogiawn, ond ymddangosai nifer y lladdedigion yn fychan iawn mewn eym- hariaeth i golledion y Tyrciaid."

PENDEBF fNIAD TYRCAIDD. I Cyhoedda papyr Germanaidd yr hanesyn a ganlyn, a ddYWèdwyd gan feddyg Groegaidd wrth ohebydd y papyr: "Digwyddodd i'r meddyg fod ar fwrdd un o'r agerlsagau sydd yn rhedeg ar v Dardanelles, a chafodd ei hun wrth ochr hen filwr Tyrcaidd, penwyn, allan o ben yr hwn yr oedd bwlet a darn o asgwrn newydd gael ei dynu, Aeth y ddau i ymddiddan yn gyfeillgar, a gofynodd y meddyg i'r hen Dwrc pa fodd yr oedd yn bwriadu enill ei fywoliaeth ar ol i'w archoll wella, yntau wedi gadael y fyddin. Nid wyf fi am adael gwasan- aeth Padisha,' obe fe yr wyf am fyned yn ol i'r rhyfel yfory.' 'Nonsense,' ebe'r meddyg, yn yr oedran yma, a chwithau mewn iechydmor ddrwg! Rhaid i chwi aros adref a gadael amddifEyniad eicli gwlad i filwyr ieueagach na chwi.' Aeth y Twic i fyfyrio am enyd. Yna efe a ddywedodd' gwel- wch ymaI un yn fy oedran i nid oes ond un o d(lau beth i'w wneyd—ymweled a'r Caaba, (bedd y Prophwyd Mahomet) neu farw yn ferth/r. Nid wyf yn ddigon cyfoethog i fyned i Mecca, ond mi a ddychwelaf i ymladd dros fy ngenedigolwladhyd ncsy cyfarfyddaf a'r bwlet a'm denfyn i'r nefoedd." Gwaith anhawdd ydyw gorchfygu dynion yn coleddu'r fath syniad a hwn."

BUDDUGOLIAETHAU SERVlAIDD. I Erbyn d vdd Sadwrn diweddaf yr oedd y Serviaid yn hawlio amryw fuddugoliaethau lied bwysig yn erbyn y Tyrciaid. A:r y 19eg, yr oeddynt wedi cymeryd meddiant o'r gweithfeydd Tyrcaidd oedd yn amddiifyn pont Stretchina, gan ddistrywio y bont, ac felly tori pob cysylltiad rhwng Niach a dwy neu dllir o drefydd pwysig mewn y.tyr fil- wrol. Cymerasant feddiant hefyd o Babina-Glava, i'r gogledd o Niach, ae felly y mae Nisch yn cael ei gwneyd yn ddiamddiffyn ar gyfer ei gwarchaead. Heblaw hyny, fe gyhoeddwyd pellebyr yn Bel- grade fod y Serviaid wedi cymeryd Bwleh St. Nicholas trwy ymosodiad beiddgar, a bernir fod y colledion ar bob ochr yn fawr iawn.

CYFNEWIDIAD PWYSIG.-SULEIMAN PASHA WEDI SYMUD. Fel rheol, bu y papyr Toriaidd, y Standard, ya hynod o gywir gydll golwg ar newyddion y rhyfel, ond yn bendant ffafriol i Twrci a gelynol i Rwsia (wrth gwrs) yn syniadau y golygwyr. Yr wythnos ddiweddaf fe anturiodd y Standard ddywedyd beth a ddylai y Tyreitid WMeyd at ol colli Plevna, 1\C y mae yn ymddangos fod y Porte wedi gwneyd yn union yn ol y cynghor. Dywedai y Standard y dyllli y Porte roddi i fyny bob cais pellach at am- ddiifyn Bulgaria, oddigerth trwy gadw gwarchlu yn y prif amddiffyiifeydd, a symud byddin fawr Suleiman Pasha i Roumelia, i amddiffyn Adria- nople. Erbyn diwedd yr wythnos yr oeddpellebron o Vienna a Chaercystenyn yn hygbysu fod Sulei- man Pasha wedi cyrhaesdd y brifddinas (Caercys- tenyn) gyda deng mil o wyr, ar oi mordwyo o Varna, ar åi ffordd i Adrianople, ae fod y gwsddill o'i fyddin yn ymdaith dros fynyddau'r Balkan. Dywedir fod Bwlch Stivia yn agored iddynt, ac y buasai taith daii ddiwrnod yn eu eymeryd i lawr i wastadeddau Roumelia. Gallwn," ebe'r Stan- dard, "dybio y bydd cludgerbydau a ddygasant Suleiman Pasha a'i ddeng mil o Varnaddyehwelyd i gludo ychwaneg, ac y bydd yr holl fyddin yn dilyn yn ebrwydd. Y mae hyn yn dangos fod y Tyrciaid yn penderfynu ymladd hyd furw, os na clivfrynga y Galluoedd eraill yn fuan. Dywed y Baily News Y mae ymddangosiad Dywed y Daily News- disymwth Suleiman Pasha yn Nghaercystenyn gyda 10,000 o wyr, wedi eu cludo yno dros y mor o Varna, wedi peri taenu son a siarad am gyfnewid- iadau pwysig yn y brifddinas, gan fod Suleiman yn an o brif gefnogwyr Midhat Pasha (y diweddar Grand Vizier, yr hwn a alltudiwyd). Ymddengoys mai y. gwir achos o'r symudiad hwn ydyw awydd- fryd y Porte i gydgynull byddin gref i amddiffyn Adrianople hyd yn nod ar draul gadael amddiffyn- feydd Bulgaria i gvmeryd eu siawns. Y mae y cyfnewldiad hwn yn rhwym o orfodi y Rwsiaid i newid eu holl gynlluniau milwrol i groesi y Balkans. Nis gellid enill dim, erbyn hyn, pe y byddai i'r Cadfridog Radetzky weithio ei ffordd trwy Fwlch Shipktt a chymeryd Kezanlik, lie y byddai yn debvg o gyfarfod a byddin Dyrcaidd gryfach na'i eiddo ei hun. Rhaid i gynlluniau y Cadfridog Gourko hefyd gael eu newid gan y symudiad newydd a disymwth'hwn.

BULGARIA WEDI EI CHOLLI. I Dywed y Daily News" Y mae penderfyniad y I Llywodraeth Dyrcaldd 1 orchymyn i Suleiman I Pasha eneilio o Bulgaria yn un o'r argoel- I on mwyaf pendant. Nis gall fod yn ddim llai na chyfaddeflad fod y diriojneth hono mewn ffaith (lk fatto) wedi ei elkelli, ae mai yr oil a ally Llywodraeth wneyd bellach ydyw ymdrechu cadw y gclyn allan o Roumelia.

YSTORMYDD 0 EIRA. BUCHAKBST, Dydd Sadwrn. Mae cyfnewidiad anffafriol yn y tywydd yma. Nid oes dim trafnidiaeth o gwbl ar y rheilflyrdd yn lierwydd ystormydd o eira, ac y mae agos yr holl bellebrau wedi eu anmliaru yn y gwyntoedd cryfion diweddar. Mae agwedd wir ddifrifol ar bobpeth o amgylch. Anmhoeibl ffurflo dirnad- aeth o'r hyn ydyw dioddefiadau y trueiniaid sydd ar faes y frwydr yn gorfod teithio trwy eira amryw droedfeddi o ddyfnder, a'r oerni yn annioddefol. Cafwyd un ar ddeg o ddynion a 30 o geifylau wedi rhewi i farwolaeth tu allan i'r ddinas nos Iau.

Y RWSIAID YN SOFIA. I Dywed pellebyr o Syra, nos Sul, fod y Rwsiaid o fewn taith tair awr i Sofia, yn mwlch Orkhanie. Maent wedi enill rhai saficoedd o bwys yn mhen deheuol y bwlch. Nid oes ond yr uchelderau yn Kamarli yn aros gan y Tyrciaid i amddiffyn Sofia. Hysbysir fod Suleiman Pasha yn bwriadu ffurfio gwersyllfa fawr yn agos i Yamboli; ae ychwanega fod awgrymiad o'i eiddo, sef, canolbwyntio yr holl nerthoedd Tyrcaidd i Adrianople, a llwyr adael Bosnia a Herzegovina, yn debyg o gael ei gymer- adwyo gan y Porte. adwyo gl ??Y .111, M a'i fyddinoedd we(? croeri y Lom, ae yn awr yn dal y ffordd o Rustchuk i Oizanza.

TANBELENIAD NISEH. Dydd Mawrth archwiliwyd y fyddin sydd o flaenNiseh gan y Tywysog Milan, ae fe ddechreu- wyd y tanbeleniad yn ngwyddfod y Tywysog. Mae ymladd wedi dechreu yn Pirot.

BTJDDUGOLIAETH SERVAIDD. I Enillodd y Serviaid Ak Palahiko a'r amddiffyn- feydd cylchynol-ddydd Llull. Yehydig ydoedd y colledion Serviaidd, oad yr oedd eiddo y Tyrciaid yn bur luosog. Oladdwyd llawer o feirwon oedd ar y maes gaivy Serviaid, a chymerwyd y carchar- orion i Alexinatz.

BUDDUGOLIAETHAU SERVIAIDD. I Oddiwrth hysbysrwydd dderbyniwyd yn Bogot, y Pcncldlys Rwsiaidd, eawn fod y Serviaid, ddydd Iau diweddaf, wedi cuill bwlch St. Nicholas, yn ngliyda'i holl amddiffynfeydd, ar ol cryn ymladd. Dydd Gwener, gwerthyrwyd y Tyrciaid yn Babina Glava, a gorfuwyd hwy i adael eu safle yno. Wedi ymgyrch waedlyd, cymenvyd hefyd feddiant o amddiffynfeydd Tschetsohine, yn agos i Nisch. Adroddir am amryw fuddugoliaethau llai pwysig. Y mae y Serviaid, medd pellebyr o Gaercystenyn, yn adeiladu amddiffynfeydd cedyrn yn agos i Niseb, ae yn argymhell y trigolion i ddianc i dir- iogaeth Serviaidd, gan y bwriedir tanbelenu NiBch.

APELIAD TWRCI AT Y GALLUOEDD. Mae Germani, mewn atebiad i'r apeliad wnaed gan y Porte, wedi datgan ei barn yn y modd mwyaf boneddigaidd. Dywed nas gall ymyraeth o gwbl a Rwsia. Nid yw yr atebiad, er hyn, yn awgrymu fod Germani yn wrthwynebol i'r syniad o ddwyn oddiamgylch heddweh, ond yn hytrach dengys mai amcan Germani, trwy beidio ymyraeth; ydyw cadw heddwch. Credir y bydd atebiad A wstria i'r cais, yn datgan fod heddeh yn anmhosibl yn gymaint a b ?? y Porte heb awgryma, yn y cais beth fyddai yr amodau boddliaol.

Y COLLEDION HWSIAIDD. I Mae cyfrif arall wedi ei dderbyn o bt. Peters- berg ddydd Sul, yn dangos colledion y Rwsiaid. I Yn ystod yr wythnos ddiweddaf fe laddwyd 10 0 gadfridogion a 706 o wyr, a chlwyfwyd 52 o gad- fridogion a 2040 o wyr, yn y rhyfel faes Eurepeaidd yn unig. Cyfanrif y colledigion er dechreu y rhyfel ydyw 80,412. I

RWSIA YN BYGYTHIO LLOEGIt I VIENNA, NOH Fawrth. Oddiwrth lytliyr yn y Taster Lloyd, a dderbyn- iwyd o Berlin, hysbysir i'r Czar, mewn atebiad i ddirprwyaeth longyfarchiadol o Swyddfa Dramor Germany, ddyweyd fod Ewrop yn dilyn gweith- reduedd Rwsia gydag ymddiried. Lloegr yn unig a ddengys ddymuniad i ddefnyddio moddion gorfodol" er ymyryd ar ryddid ei hysgogiadau. Pa fodd bynag, ni byddai i Rwsia gytirao a chyf- ryngiad, ae y mae YUllrfogedig i wrthefyll unrhyw ymyriad. BUCHAREST, Dydd Mawrth. Y mae materion politicaidd yma yn lied dawel. Ffyna teimlad y bydd i heddweh gael ei sicrhau yu foddhaol, os bydd i Lloegr a RWBia ddyfod i gyd-ddealltwriaetli. VIENNA, Nos Fawrth. Nid oes amheuaeth fod y RWBiaid wedi llwyddo i. weithio en ffordd i gwr uchaf Dyffryn EUPhrates'j i'r gogledd i Erzeroum, a'u bod yn ymsefydlu, mae'n debygol gyda'r amcan o weithio o gylch y gorllewin i linei I gysy lItiol Muktar ag Erzeroum a Bailburt, ar y ffordd i Trebizond. Disgwylir y bydd i'r Arch-Dduc Michael ail ymuno yn fuan a'r fyddin o flaen Erzerbuch, a bernir oddiwrth hyny fod rhyw ysgogiad pendirfynol gerllaw.

TWRCI YN AROS PENDERFYNIAD I LLOEGR. CAERCYSTENYN, Nos Fawrth. Dydd Iau, hwylia y llynges Brvdeinig am Vourtra Bay, ger llaw Smyrna. Credai fyd y Llys-genhadwr Germanaidd yn anog y Portei wneyd heddweh uniongyrohol a Rwsia, ond bemir v bydd i'r Porte aros gweithrediad y Senedd Rrydeinig cyn dyfod i unrhyw benderfyniad, a pharha hyd hyny gyda'i pharotoadau rhyfelgar.

GOHEBYDD Y "DAILY NEWS" YN I PLEVNA. Pellebra y gohebydd talentog uehod, yr hwn' sydd yn awr gyda'r Cadfridog Gourko yn Plevna, haties dorcalonus am ei ymweliad i'r gaerfa hono, yn ddilynol i'w dymchweliad. Dywed fod y dref yn un ysgyrndy mawr, yn fwy ecliryslawn na'r hyn a ellir ddycliymygu pan y gadawodd y Tyrciaid filoedd o gleifion ae anafusion, heb neb i'w gwylio nae i'wymgeleddu. Ni allodd y Rws- iaid weinvddu unrhyw gymhorth hyd y trydydd diwrnod, pan yr oedd y byw a'r marw yn cyd- orwedd, y byw yn erfyn am ddwfr mewn modd torcalonus iawn. Penodwyd y Bulgariaid i symud y meirw, a darfu ildynt daflu y rhai ar fin marw i'r' bedd gyda hwynt. DeeTifir yr olygfa hon fel un ofnadwy i'r eithaf. Canfyddwyd cyrph y byw, y meirw, a'r clwyfedigion yn gorwedd ar draws eu gilydd mewn un pentwr ni t ystafelloedd byehain anawyredig, yr oedd y sawyr anymunol a esgynai yn gorlethu y sawl a elai atynt. Gwahanwyd y meirw oddi- wrth y byw, a diwallwyd anghenrheid yr olaf. Bu amryw farw wrth fwyta, gan fod y gwaith yn or- mod /h:rtrIwa, ga: y g:i!ili: y byw at dameidian oedd yn nwylaw y meirw, gan ymladd a thyngu yn en eylch. Ni ddefnydd- iwyd ond tri neu bedwar o droliau, gydag yehydig o ddynion, igludo y mcirw.

EISTEDDFOD Y GORDOFIGION. Dechreuwyd gweithrediadau eisteddfod Gordo- figion Lerpwl a Birkenhead yn y Concert Hall, Lr.rpwl, nos Fawrth, gan barhau ddydd Merelvr. Er fod ytywydd yii Iled auffafriol, daeth cynull- sidfa fawr yn nghyd. Y prif ddatganwyr ydynt Miss Marian Williams, Llundain; Mr Snuvage, eto; Mr T. J. Hughes, Lerpwl; yn nghyda Chor yr Eisteddfod. Arweinydd y cyfarfodydd ydyw Llew Llwyfo. Heddyw (dydd Iau) parheir y cyf. arfodydd, a rhenir oddeutu 50p mewn gwobrwyon. Llywydd y cyfarfod cyntaf ydyw Mr W. Rath- bone, A.S. Disgwylir tyrfa fawr i weled y cad- eirio, a chymerir rhan yn y gweithrediadau gan rai o brif feirdd Cymru. Ceir adroddiad helaeth yn ein rliifyn nesaf. [GYDA'R PELLEBYR.] LERPWL, Prydnawn ddydd Mercher. Y Parch. John Hugh Evans, gweinidog Wesley- aidd, a ddyfarnwyd yn fuddugol ar deetyn Cadair y Gordofigion, sef "Y Temtiad," a chafodd ei gadeirio gyda rhwysgfawredd. Am y cywydd goreu i'r Baban," rhoddwyd y wobr i Mr It Davies (Cyfeiliog) Braich Ithel, A.berhosau, ger Machynlleth; a dyfarnwyd Mr W. Speakman, Coleg Lancashire, yn fuddugol ar y traethawd ar Anianeg y Wenynen." Mr W. Coslett (Gwilym Elian), Groeswen, oedd y buddugol ar yr "Englyn Beddargraph loan Pedr. Cafwyd eisteddfod lwyddianus heddyw.

FFRAINC. Y mae M. Bocher, aelod o'r Senedd Ffrengig, wedi ysgrifenu llythyr mewn perthynas &'ranhaws- der a ymgododd rhwng y Due D'Audiffret Pasquier o M. Batbic, yn ystod yr ymdrafodaeth i ffurfio gweinidogaeth newydd. Dywed M. Bocher i M. Batbic ddymuno am ei ymyriad, nid fel un yn hawlio boddlonrwydd, ond yn unig fel cyfaill i'r ddwy blaid, cr symud ymaith garnddealltwriaeth nad oedd yn meddu ar y pwysigrwydd hwnw a briodolid iddo. Hyebyswyd yn swyddogol dydd Sadwrn diweddaf am benodiad M. Cochery fel is-ysgrifenydd y Gyllidcb, M. Cassimir-Penier fel ysgrifenydd Addysg Gohoeddus, a'r Llyngesydd Roussin fel Llywydd Morawl Cherbourg. Penodwyd y Count De Vogue yn llysgenhadwr yn Llundain. Talodd y Maeslywydd Machmohon a saith o'i weinidogion ymweliad dydd Sadwrn a gwaith yr arddangosfa, a derbyniwyd ef gyda'r brwdfrydedd mwyaf. Ni thraddodwyd araeth ganddo ar yr achlysur, ond amlygodd ei foddlonrwydd mawr ar gyfrif yr hyn a welodd.

UCHBENAETH YR AIPHT. Ni a gyfleithwn a ganlyn o'r Whitehead Review: Paham y mae y Senedd yn cael ei gwysio mor anghyffredin o gynar ? Oblegid fod gan Lywodr- aeth ei Mawrhydi gynygiad i'w wneyd i'r wlad, yr hyn a eilw am bleidlais arianol. Pa beth ydyw y cynygiad hwn ag y mae y Llywodraeth am ei wneydp Prynu gan Twrci uchbenaeth yr Aipht i fod yn eiddo Lloegr. Y mae amodau a thelerau y pryniad yma wedi cael eu dadlu a'u trefnu gan y Sultan a'r Khedive. Betia a gymhellodd Loegr i gynyg prynu yr uchbenaeth hon P Yr awgrym a roddwyd iddi gan Lywodraeth y Czar yn nghylch pa drcfniadau bynag ereill a wneir, fod Rwsia TO penderfynu dal ei meddiant o'r hyn a enillodd yn Asia, a chymeryd meddiant o holl Armenia, os yn bQS1bl, yn cynwys Kars, Er7croum, Batoum, a Trebizonde. Y mae yn rhaid, gan hyny, i Loegr wrthwynebu drwy nerth arfau y bwriad hwn o eiddo Uwsia gyda golwg ar Asia, gyda plut un y gallai, ar unrhyw adeg, fygwth cysylltindau Lloegr a'r India. A yw y bwriad i brynu yr Aipht yn debyg o gael ei gymeradwyo gan y bobl ? Yu sicr byddai yn well i Loegr osod ei harian allan yn y modd hyn na thrwy ymwthio i ryfel ercYllorthwyo y Tyrciaid yn Asia. Y mae y Llywydraeth, heb law hyny, yn credu y byddai yn fanteisiol iawn i osod arian alla-d yn y modd hyn, gan y tybiant y deilliai elw o gyllideb yr Aipht pe llywid hi gari Brydeimvyr; a chredant y byddai yr elw hwnw yn fwy na digon i dalu llog yr arian a osodid allan ar y pryniant. Drwy gynghor pwy y niae, y Wein- yddiaeth yn gallu gwneyd y cynygiad hwn ? Drwy gynghor neb llai na'i Mawrhydi y Frenhines. Cyf- eiriwyd Uythyrgan ei Mawrhydi i'w Gweinidogion, lie ymgynghorwyd ar y mater yn Ngliynghor y Weinyddiaeth, yn egluro golygiadau ei Mawrhydi ar y sefyllfa, lie yn mynegi ei barn mai doethaf fyddai prynu yr Aipht, a thrwy hyny ffrwyno Rwsia, yn hytrach na chodi arfau i yru y gelyn o Asia. Y mae y cynllun hwn o ciddo ei Mawrhydi yn arwydd o ddewrder, ac yn arddangos ei bod yn gwylio ysgogiadau galluoedd eraill, ae hefyd ei bod mor deilwug o ymddiried fel brenhines ag ydoedd chwarher canrif yn ol, pan y mwynliai ymgynghor- iad galluog y Tywysog Da. Y mae y cam hwn yn sicr o fod yn dderbyniol gan y Llywodraeth a'r werin.

(Sm&ipeiJjatt, iptiffirasait, ? |prfwfaet|riw. GENEDIGAETHAU. Hughes—Rhagfyr 17, priod Mr Henry Hughes, Hyfrydle, Talysarn, ar fab, yr hwn a enwir yn Ifor Aled. [llYsnYSIAU. ] Ifor Aled'n fawr welir-ai ddoniau Gan ddynion fawrygir; Dyn a'i enaid eneinir ?Y. "W Waith ig awen wir.-MAWRTUFAB. Jones—Rhagfyr 17. yn 52, Earl-stecet, Dower, Broughton, Manchester, priod Mr Owen Jones, ar fab. PRI09ASAU. Davies-Robert,s--Rh-,tgfyr 28, yn swyddfa'r cof- rcstrydd, Caernarfon, gan Mr Whiteside, Mr David William Davies, Tanyfoel, a Miss Eliza- beth Roberts, Tan y Brf "ch—y ddau o Llan- ddeiniolen. Edwards-Richards--Rhagfyr 18, trwy drwydded yn Eglwys Blwyfol Hope, gan y Parch J.. Row- lands, M.A" Mr W. Edwards, C.M" athraw ysgol Genedlaethol, Trawsfynydd, a Miss Ellen Richards, Trawsfynydd. Griffith-Owells-Rhagfyr 18, yn nghapel y Taber- naeI, Ffestiniog, gan y Parch T. J. Wheldon, B.A., a Mr Daniel Williams, cofrestrydd, Mr Richard Griffiths, Hafodlas, a Miss Jane Owens, Tabernacl-terrace, y ddau o Ffestiniog. Griffith-Jonee-Rhagfyr 22, yn eglwys Llandegai, gan y Parch W. Morgans, Mr Griffl'h Griffiths, mab ieuengaf Mr William Griffith, Dinas, a Miss Jane Jones, nith i Mrs Alice Hughe*, Penau'r- bronydd-Y ddau o blwyf Llandegai. Hughes-Williams-Rhagfyr 15, trwy drwydded, yn swyddfa'r cofrestrydd, Pwllheli, gan Mr Eo II T. Griffith, cofrestrydd, Mr John nuheB, T?- canol, Llaugwnadl, a Miss Williams, Pwlicrwn, olrun Ile. Hams- Williams-Rhagfyr 22, yn swyddfa y cofrestrydd, Caernarfon, Mr John Harris, 6, Wynne-street, a Miss Margaret Catherine Wil- liams, 4, Wynne-street, Caernarfon. Huxley-Owen-Rbagtyr 25, trwy drwydded, ya Oapel Coch, Llanberis, gany Parch J. O. Jones, yn cael ei gynorthwyo gan y Parchn G. Parrv, a J. J3." Owen, Mr John Huxley, Dinorwic Mill, Llanddeiniolen, a Miss Elizabeth Owen, Post Office, Llanberis. Jones—Cockburn—Rhagfyr 21, trwy drwydded, yn Eglwys Gadeiriol Bangor, Mr Richard Jones, morwr, mab Cadben T. Jones, Fonntfun-?treet? Hirael, Bangor, a Misa Mary Cockburn, Garth, Bangor. Jones—Williams—Rhagfyr 20, yn swyddfa y cof- restrydd, Pwllheli, gan Mr E. T. Griffith, Mr Henry Jones, Deunant, Lleyn, a Miss Ann Williams, Tynyborth, Bodferin. Jones—Jones—Rhagfyr 22, yn nghapel Dinaa, Llangefni, gan y Parch J. Donne, Mr Rowland 'Jones, Penmynydd, Amlwch, a Mrs Mary Jones, Pentregwran, Amlwch. Jonos-Roberts-Rhaeyr 21, yn nghapel Iian- santffraid, Corwen, gan y Pareh William Griffith, yn mhresenoldeb, Mr D. Hughes, cof- restrydd, Mr David Jones, Ty'n Gomel, Bala, a Miss Jane Roberts, Bronwnion, Llansantffraidd- Jones-Owen-Rhagfyr 5, yn nghapel Dinasw Llangefni, gan y Parch J. Donne, Mr Picica Thomas Jones, Wellington-street, Llanerchv medd, a Miss Ann Owen, Llwydiarth Esgob. Jones—Jones—Rhagfyr 24, trwy drwydded, pa nghapel y Methodistiaid, Waenfawr, gan yo Parch Evan Roberts, Eugedi, Mr Owen Jones, Hole-in-the-wall-street, Caernarfon, ag Ellen, merch heniff Mr Morgan Jones, Pantcaehaidd, Waenfawr. J ones- Williame--Rhagfyr 25, yn nghapel Eugedi, Caernarfon, gan y Parch Evan Robtr%, Mr William Jones, Tynywerglodd, JIanllyfni, a Miss Winifred Ellen Williams, Market-street, Caernarfon. Jones-Hbmphreys-Rbagfyr 21, trwy drwydded, yn nghapel Moriah, Caernarfon, gan y Parch W. Jones, Bethania, yn cael ei gynorthwyo gan y Parch Evan Jones, Moriah, Mr William Jones1, adeiladydd, Bangor-road, a Miss Sarah Hum- phreys, Frondeg-terrace-y ddau o Borthdinor- wig. Jones—Jones—Rhagfyr 24, trwy drwydded, yn nghapel Moriah, Caernarfon, gan y Parch Wil- Herbert, Mr William Jones, 215, High-street, Bangor, a Miss Catherine Jones, Brynypistyll, Llanddeiniolen. i Jones-Jones-magfyr 25, yn Oapel Coch, Llan- beris, gan y Parch J. O. Jones, Mr Evan Evan. Jones, Lhtinwen, a Miss Elizabeth Jones, Fion- ola-y ddau o Llanberis. Lloyd—Williams — Rhagfyr 21, yn swyddfa'r cofrestrydd, Caernarfon, 'gan Mr Whiteside, lli David Lloyd, Cwmyglo, Llanrug, a Miss Jane Williams, Ebenezer, Llanddeiniolen. Morris-Grimth-Rhagfyr 14, yn nghapel Abttr- soch, Llanengan, gau y Parch R. Hughet, y gwemidog, yn mhresenoldeb Mr E. T; GriOth, Mr Evan Morris, Penybryn, Llangian, a Miss Dorothy Griffith, o'r Fach, .Llaugaiu. Prichard—Prichard—Rhagfyr 18, yn swyddfa'r cofrestrydd, Caernarfon, gan Mr W. R. White- side, MrJohn Prichard, Goodman-street, a Miss Ann Prichard, London- street-y ddau o Ilan- beris. Price—Williams—Rhagfyr 11, yn swyddfa y cef- restrydd, Pwllheli, gan Mr E. T. Griffith, Mr G. T. Price, Llainrhewryd, Llantngan, a Mise Hannah Williams, o'r un lie. Priehard-Williams-Rhagfyr 20, ya swyddfa y cofrestrydd, Cacmarfon, Mr William Prichard, High-street, a Miss Jane Williams, Mountain- street, Caernarfon. Parry-Owen-Rhagfyr 21, trwy drwydded, fa nghapel Moriah, Caernarfon, gan y Parch Evam Jones, Mr William Parry Treror, Llanaelhaiarn, a Miss Ellen Owen, Maesincla, Caernarfon. Pritchard-Williams, Rhagfyr 20, Mr W. Prit- chard, 39, Stryd Fawr, a Miss M. J. Williams, Mountain-street, Caernarfon. Rowlfmds-Hughes-Rhagfyr 11, yn swyddfa vp cofrestrydd, Pwllheli, gan Mr E. T. Griffith, Mir John Rowlands, Hendre, Llanaelhaiarn, a Mi. Elizabeth Hughes, o'r un lie. Rowlands-Rowlands-Rhagfyr 21, yn nghap"! Dinas, Llangefni, trwy drwydded, gany Pan lll; James.Dor»ne, Mr William Hushes Rowlands, Merlin-street, Toxteth Park, Liverpool, a Miss Rowlands, Llidhnd Twrcelyn, Sir Fon. Roberts—Parry—Rhagfyr 22, Mr Thomas Roberts, Glan'rafon, Pcnmaenmawr, a Miss Margaret Parry, Glasfryn House, Penrhyndeudraeth. Thomas—Jones—Rhagfyr 21, yn swyddfa y eofree- trydd, Caernarfon, Mr John Thomas, Garegfawr, Waenfawr, a Miss Ann Jones, Gwalchmai, Mon. Williams Jones Rhagfyr 24, yn swyddfa y cofrestrydd, Caernarfon, Mr David Williams, Ceunant. Llanrug, a Miss Mary Jones, Panty- celyn, Waenfawr. Waterfield Pritchard Rhagfyr 24, yn Hen Eglwys Mon, gan y Parch J. Skinner Jones, Mr Joseph Waterfield, Llanaelhaiarn, a Miss Mar- garet Pritchard, ail ferch Mr William Pritchard, Tyddyn y Pydew, Hen Eglwys. Williams—Hushes—Rhagfyr 11, yn swyddfa'r cofrestrydd, Pwllheli, gan Mr E. T. Griffith, Mr David Williams, Wesley-street, Pwllheli, a Miss Martha Ellen Hughes, o'r un lie. Williams --Joncs-Rhagfyr 19, yn nghapel Princes- road, i.erpwl, gan yParch Owen Thomas, D. D., Lerpwl, Mr Ellis Williams, Clynog, a Miss 1Ilargaret Jones, o'r un lie. MARWOLAETHAU. Harrison-Rhagfyr 20, yn 72 mlwyid oed, wedi tair wythnos o gystudd trwm, Mr Anthony Harrison, Nannerch H-i-u-Rhagf,yr 21, mewn oedran teg, Mr Anthony Harrison, Pentre House, Nannerch, swydd Fflint. Jones-Rhagfyr 20, ar ol maith gystudd, yn 42 mlwydd oed, Sarth,-priod Mr Ellis Jones, Glas- fryn, Ffestiniog. Mathews—Rhagfyr 19, ar ol ychydig orian o afleehyd, yn 35 mlwydd oed, Margaret, priod Mr Edward Mathews, Fron-hen, Ffestiniog, Owen-Riangfyr 6ed, yn 92 mlwydd oed, Mm Ellen Owen, Cilcoed, Clynnog. Owen-Rhagfyr 12, yn '66 mlwydd oeù, Misa Catherine Owen, Cilcoed, Clynnog. Roberts-Rhagfyr 15, ar ol hir waeledd, yn 70 mlwydd oed, Mr William Roberta, Clegir, Llan- ddeiniolen. Roberfs-Rhagfyr IS, yn Minffordd, Ebenezer. yn saith mis oed, Elizabeth, plentyn Mr Ric. ird Roberts, Waenwen, ger Bangor, Roberts—Rhagfyr 14, o'r darfodedigaeth, yn M mlwydd oed, Mr John Roberts, Disgw iia- terrace, Llanrug;, hefyd, Rhagfyr 22, yn 7 mis oed, Margaret, plentyn John: Roberts. Roberts-Rhagfyr 21, o'r darfodedigaeth, YI, 3& mlwydd oed, Catherine, anwyl briod Mr < iw«n Roberts, Glanrafon, Owmyglo; hefyd, liharfyr • 16, yn 6 mis oed, David, plentyn y dywededur Owen Roberts. Roberts-Rhagfyr 18, yn 6 mis oed, Margawl Ellin, plentyn Mr Robert Roberts, GlandwA terrace, Clwtybont, a gynt o Ilafodty, Clegir, Llanrug. Williams—Rha-fyr 10, yn mliorthladd Dnblin, yn 37 mlwydd oed, Mr James Williams, adeiladydd llongau, Oaergybi (gynt o Amlwch). Tybid ddarfod iddo syrthio yn ddamweiniol oddiar fwrdd yragerlong Cambrian. Williams-Rhagfyr 15, o'r scarlet fever, yn ddwy flwydd oed, Henry, plentyn Mr William Wil- liams, Glynafon, Clwtybont.

Mackintoshes, Umbrellas, a Dillad Oil, i'w cael yn yr helaethrwydd mwyaf yn siopau y Diiiadwyr Cenedlaethol, sef y Leeds House, Stryd y Red Lion a'r Dinorwic House, Stryd y Porth Mawr, Caer- narfon. o572 Fe wneir darpariadau yn Birmingham a'r gym- ydogaeth i gynhal cyfarfodydd o berthynas i'r cynliwrf politicaidd. Siaraclodd Mr Hibbert A 8 ar y testyn yn Oldham nos Sadwrn diweddaf gan ddatgan mai anfadwaith a throeedd fyddai anraim. Lloegr i ryfol ar ran Twrci. Mae Arehddiacon Dcnison blewn" dyrysweh i wybod paham y gwysir y Senedd dair wythnos yn gynarnch nag arferol. 'Doce dim wedi disrwvdd o berthynas i'r rhyfel, meddai vr arehddiacon end yr hyn a ragwclai pawb a fyddai yn sicr o V ti gwydd yn fuan neu yn hwyr; a pbale gan byn,- y, mae ganddynt safon i, wladlywiaeth newydd'' Mae y gwr urddasol yn amheu aoeddKai y Swcin idogion linell weithredol o'rblaci; acymne oot farn nad ydynt yn gweled eu fft»rdd yn glir fel v mae pethau yn sefdl yn bresenol. Os dewisai Llsegr i Twrci wrandaw ar reswm, fe ildylai, medd yr Arehddiacon, gynorthwyo Rwsia flwyddyn yn ol, a thrwy hyny osgoi rhyfel. Diweddi y ArcJi- ddiaoon trwy amlygu fod Twroi wcdi dyfod i seiøiD- ymwared yn rhy hwyr.

)mrYII'ucyfarfodydd. Hysbyswyd ff?5 £ U» W debyg gad eu traddodi mewn I 'SVnrdrof honrchydjp amseryn ol. PaWd W'S'"oedd d yn bt?rnu fod aixgeurbeidrwydd ™ y ,,io amudiffyn y fath gyfzfdydd, gan y I.d":nt ,i bod yn tueddu yn umongyrchol I w tell11]' ?rwv eu dylanwadau, yn foesol a chymdeith- I, m u'ntvnic'fydlMdai addysfiiadol. Yroedd hvn, yn nghyda'r Ei8tedf?<i yn y otf blyLvJd&id a aeth heibio wedi 9lliw,r,?rchafu y Cymry, trwy greu ?f ^vnt ddywuoiad or, wybodueth, yn en,?edig yn L .,t I,- iavtli a cherddonaetb; felly g1'¡ (I lingen g w it ev ymddihcrad drc. y fath w4 yfodvdd leymeradwvaeth). (rodw. y byddsU ¡/ t &laJ \"dmariaeth a'r cyfarfodydd a ddy- 1 ;;vd ae a ddefnyddid mewn unrhyw wlad er IXnwi ar rr un pryd bleser a dpg (cymcradwy- OJ; Yr oeddvnt yn tuwdu i ddiwyllio y :eddW1. y Jfl(dùwl vdot?dd y d!u; eWlY y m^Lu fIurtbi eymeriad d'n. Y r hyn ydoedd t 2" 0 ran ei I- ddwl, hyny hctyd ydoedd o ran ei Sr* riad 'O oedd dyn yn meddwl am bethau j,'l, "c nBiui, buan iawn y bvddai i'w ftmeriad yf.1 i'r golwg, Gan hyny, yr oedd g1biefydli..a ?, I relafai ae II diwyliai ymcddwl pt ,i(.ro ducddu i ddyrehafu a diwyllio moesau yn yn wlad. Yr oedd y meddwl yn dylanwadu,—ft JI.lna'r nui" bdh a ddylauwadai,—tuagat ffurfio -nad dyn, a ehyworiad dyn fyddai yn pender- ei dYIlged yn y byd mawr yr oeddYlt yn fy 'ld iddo, Trwy hyn, gwelid fod sefyùhndau 1I,"rl¡[ a ddiwylliaut, a(? & ddyrchafant y 11 idn-l )'11 rhwym o fad yn fenditli uniongyrchol "r rhai a arferant eu mynJ'chu, r ooodynt hcfyd m rh(ytdi mautairt i'r per-ouau hyny a walianant yu •rdwvbodol Oddiwrth emilL mewn golygiadau Tel ■ tidol a <iy"mdeithasol i gyfarfod ar vr lhvvfan, ('1' cynorthwyo eu gilydd i (vrhaedd yr un amcan mawr, w-f llesoli a drrchafii "tI cvdgenedl (eriueradwyaeth). Cofiai ffirwed beth :<ra->er yn ol lianes digrifol a gymer- tdci le mewn man aughvebell yn ?\>liyinru. Peaderfynwyd adeiladu eglwys yno, a dywedwyd T bvddai i'r esgob ddod yiio i'w luigora'ichysegru. •' Yr c.r1'ou!" eb;:i rbai, •' ni welsom ni ef criood; beth "ânv Vr esgob a ddaeth o'r diwttdd, ac MvrwVda ehysegrwyd yr eglwys gnnddo, a mawr rdeedd yrawydd am ei weled. Wrth fyned adref, drwedodd rhai o'r gyiiiilleitifa wrth eu gilyd; "oui welsocli chwi beth iuwy tebvg i d,iynp" (chwcrtain), Felly gd fod peth cumddoall- twrueth ) u lM.doli neithiau, gau mod u<-dd pobl n I'R>,lc.;t":1I"tru. i ndnabod eu giljdd. Ond mewn LfiU-fodvdd fel hyn yr oedd per.«nau o wahanol ♦pinitiiau ae yu prrtliyn i wahanol bleidiau yn oid-yfai'fod ar yr im llwyfan, ac yn dyfod i adna- iNdo eu gilydd, a thrwy hyny i weled rhinwoddau y naill a'r Hall (eytnevadwyaeth). Effieitliid h"11 TB y blynyddoedd a aethant heibio gan y cyfar- ftdtdd hjTi, a byddai iddynt wneyd yr un pcth yn y dyfodol. Da oedd ganddo cf weled eynifer o bobl ieuainc yn y cyfarfod y boveu hwn, a gofidiai buasai y dvrfa yn Uawer Ilitosoctich. Kliaid oedd iddvnt ddeall mai djma oedd y eyfarfod cyntaf o'r fath a gynhaliwyd yn y bbcll. Yr tedd dechreuad i bobpeth, ae ni ddylai neb ddi- yttyru dydd y pethau bychaic (eymeradwyacth). Hyderai weled eynulliad poblogtidd yn y cyfarfod ( I gynhelir yno rhvwbryd tua'r Sulgwyn nesaf. Kixld bynag, wrth y dynion ieuainc oedd yn bfe<enol yu y cy"farfod liwn dymunai ddyweyd Peidiweh byth nmeanu nae anclu yn rliy iBel." Hrfrniodd anvnt anelu at bethau uehel; ni hyddai i neb siie.thu yn isel iawn os anelai yu uehel (ejrmeradwyaetii). ilefyd anogodd liwy i anelu at bet'lfeithrwydd, yn mlia gyteiriad bynag y byddai iddyut anelu, ae i gofio y geiriau hyny Beth liynag yr ymillo dy law ynddo, gwna ft'th holl egni," Na fydded i neb ycliwaith beidio pen- derfynu gwneyd llai lia'i oreu, ac i beidio dignloni a thori ei gaiou o.3 byddai aflwyddianus Y8 ei ymdreehion. Ni ehyrhaeddodd neb ber- ffeilhrwydd ar unwaitli; na, yr oedd yn rliaid hir lafurio a dyfalbarhuu. Uu ainscr pan yr oedd pobl Y8 dysga ieithoedd trwy ysbrydoliaeth, ond aeth yr adeg bono heibio; a phwy bynag a ddymuyai gyrhaedd periFeithrwydd mewn unrhyw buth y dyddiau hyn, rhaid oedd i'w ymdreeliiou gael eu uodweddu gan ddiwydrwydd a dyfalbarhad (oym- wadwyacth). Yr oedd pob yindvech a wneid gan ddyn yn gynortliwy iiido, lie yn dwyn lierth ychwanegol i'w fcddwl, gan ei wneyd yu fwr eyf- arwydd„yu y gwiiith y ymaflodd ei law ynddo (cymeradwyaeih). Wrth derfynu, dymunai Ntld- olig llawen iawn i bawi); ond os oeddynt am wyl- ¡anUawcl1, rhaid oedd iddynt dreulio y cyfryw yn y fath fodd ag i atal gwarth ar eu cymeriad ac enogrwydd eydwybod (clywch, clyweli). Yr oedd DUlY yn foddlawn iddynt fod yn llawen, ond ar yr tm pryd anogid i'w liarafweh fod yn hysbys i'r boll tyd. Wedi eylwadau pellach i'r un eyfeiriad, terfynodd Dr. Evans ei araeth yn nghanol cymcr- adwyacth ueheL I lysbjvwyd na allai Syr Llewelyn Turner fo(I yn iM-wnol oherwydd atieehvd, aeaetlipwyd yn mlaen dmehefn gyda gwaith v cyfarfoi. C1\O{ld },{r Jaiues Sauvage, RA,J.L, Llundain, "T Peryii I)iir," lies gwefreiddio y gynulleidfa, a gorfu iddo ail ganu. llliyiedd fel y gllll y eerddor Crmrcig adnabyddus hwn orlenwi ei ganeuon ag yspryd a thcimlad byw. Diau mai efe a fydd prif deuorydd l'rydain yn mhen yehydig flynyddoedd eto, os caiff fywyd ac ieeliyd i barhau i fyned yn mlaen. Cvstadlenaeth goraw!, agored i'r byd, i gorau heb fod islaw a thros 50 new,, niter, tiwobr gyntaf, lap; ail eto, 5p. Y dernyn ydoedd "Teil- mig ydvw'r Oell." Ni ddaetli ond wr Portbdin- •rwig, o dan arweiniad Mr J. U. Jones, yn mlaen, ld.vfarnwyd ef yu deilwng o'r wobr gyiitaf yn Rui Can gan Llew Llwyfo, mewn dull hapus iawn. Cnawd tenor,—" In Native Worth" (allan o'r Crtatuxi): gwobr, 21s. Tri yingeisvdd goreu, Mr Samuel Evans, South-road, Caeruarfon, yr hwn a ganodd yn rhagorol. Ni ddaetli ond 1r John Morris, Portlidiuorwig, 3"i barti yn mlaen i gvstadlu mewn datganu y pedwarawd allan 0 RliJa/l, sef O come, everv- one." Dyfaruwyd y datganiad Y11llllllheilwug o'r wobr, yr hwn, o ganlyuiad, a ataliwyd. Y gj-stadleuaeth olaf ydoedd eiddo y neiudyrf prcs, pinlwar o ba rai a ddaeth .111 mlaen, Hef eiddo thtirfoodolwyr Filint (5ed), 0 dan arweiniad Mr Fonlkes Reiudorf Cartreflu Arfon, o don aiwein- ladMr Hindmarsli; Seindorf Gweinydd ^estiniog, 1 o dan anvciniad Mr Wood; a £ eindi rf Nnntlk, o ctan nrwt-iuiad Mr Hartmau. Cafwyd cys- tadleuaefh fywiog anarferol, a datganiadall dE. ary cyfan. Dyfarnwyd y wobr, sef lOp, i seindorf Nantlle, a elutfodd yr e.rweinydd ei anrliegu â ittm ysplenydd gan Mr W. Jarrett Kobert", o Ystorfa Gcrddorol Ce.ernarfon. Y cyfeilwyr oeddynt Ifri J. Owen (OwainAlaw), K W. Thojuii", (irgiiiiydd St. Ann's, Bangor, a J. Williams, Caernarfon. "n y cyngh-rdd mawreddog a gynlialiwyd yn yr liivyr, cafwyd uyuulleidfa weddo! dda, a daeth nifer luosog o brif fiineddige.siiu a boneddigion yr ardnl yn nghvd. Oherwydd prinder gofod nis gailwn hytforddio crwnevd syhvadau nvithiou ar y eyngherdd hwn, ond gallwn ddyweyd i bawb gael eu boddhau. Derbvniodd dat:mia:¡fLU Mrs liol- ingbroke, Air Sanvage, a jrr Maybriek gyin^rad- wyaeth anarferol, ae yr oedd eiddo rr TTndeb Oorawl, o dan arweiniad Mr W. J. Williams, yn dda anghyftredin. Maw r ednivgwyd perfformiad- au y Barwn Carlo Mora ar y berdon<jg, a phrofodd ei hun yn fei4r tvwyadl ar yr offeryu hwnw. Gan ei bod yn dyoddef oddiwrth anwyd trwin, ni cliaf- edcl Moditme Iiudolph gyfleustra i ddango" ei doniau cerddorol i'r gynulleidfa y waith hon, er iddi gael cynieradwyaeth wtcsog bob tro y canotld. Y cyfeilwyr oeddynt Mr J. Owen (Owain Alaw) Mr J. William?, Caernarfon, a'r Barwn Mora. Yn 1"\od v gweithvediadau, hysbytodd yr ysgrifenydd (Mr W, E. Davies) fod cyfarwyddwyr y baboll uewydd gytuno a nifer o brif gerddorion yr Italian opera, o Eundain, yn mysg pa rai y mae Siguor Foli, i gadw evn^lierdd mawreddog yma ar y 12fed o ]?nawr nosaf. Ceir y in?tuylion mewa rfaifyn dyfotol.