Y Genedl Gymreig

CAERNARFON. DAMwAIN.-Fel yr aedd Griffith Boberts, gyriew, ydd yn y Spottsman Hotel, yn estyn portmanteau oddi ar yr omnibus ger y Nelson Emporium, dydd Mercher diweddaf. syrthiodd i Jawr ary palmant, a derbyniodd niweidiau trymion. YSGOL Sabbotkoi. Ourist OauBoaMewnoan- Iyniad i'r tywydd anffafriol ddydd Iau, cafodd y bleeerdaith a fwriadwyd I aelodu yr Ysgol Sab- bothol uchod ei hoedi. Yr oeddynt wedi bwriadu myned i tir Fon. Plesebdaith —Dydd Marcher diweddaf aeth acLdau Oymdeithas Lenyddol Salem gyda'r ager- long Mnyflmir i air Fon i fwynhau eu hunain, ac yn ddiamheu ni buont yn ol o gael y difyrwoh yceisient am dano. Ymddangosii y tywydd yn bur auffatriol yn y boreu, ond erbyn y prydnawn cyfnewidiodd er gwell. > MU SAM Hague's Mimstbsls.—Dydd Gwener a dydd Sadwm, bu y owmni enwog uchod yn per- fformio yn y Neuadd Drefol. Yr oedd cynulleidfa- oedd mawrion yn cyrohu i'r neuadd ar y ddau ddiwrnod, er cael bod yn llygad-dystion o ber- fformiadau y cwmni adnabyddus, ac yn ddi- amheu ni chawsant eu siomi yn en dysgwyliad. Cbidwadaeth iN ARFON.-Dydd Sadwrn cyn- haliodd Oymdeithas Geidwadol Sir Gaeraarfon gyfarfod yn y Royal Hotel. Penderfynwyd fod i gyfarfod Oeidwadol gael ei gynal ar y 22ain o'r mis neaaf yn Mhavilion Caernarfon. Hefyd pender. fynwyd gwneyd porotoadcu i gynal oyfarfodydd yn mhob man ar hyd y sir i'r dyben o ledaenu egwyddorion Tometh. Addawainiferobersouan oedd yn yr ystafeil gymeryd rhan mewn cyfarfod- ydd o'r fath. Y Oastell —Yn ystod y ddau fls diweddaf ym- welwyd a'r adeilad bynafol uchid gan luaws mawr o ddyeithriaid. Y mae cryn adgyweirladau wedi bod yn cael eu cario yn mlaen ynddo ys ddiweddar. Yn awr gellir myned i ben rhai o'r tyrau gyda rhwyddineb, gan fo nifer hellletho risiau newydd. ion wedi eu gosod ynddynt, tra nas gellid eu beegyn yn flaenorol ond gyda chryn anhawsder. Yn mysg amryw ereill a ymwelasant a'r castell gallwneuwi Arglwydd OecU, mab ieuengaf At. dalydd Salisbury. Bipdin Iachawbwbiaoth.—Yn y cyugber trelol a gynhaliwyd nos Fawtth diweddaf, datllenodd y maer (Senadur G. R Bees), lythyr oddi wrth Thomas Holmes, yn gofyn ar ba delenlll y buasai y cynghor YI1 ihentu y Neuadd Drefol tuagat gynal gwasanaeth crefyddol ar y Sabbothan. Hysbytid mai Mr Holmes ydoedd "Oadben" cangen o'r Fyddin uchod a ffurll wyd yn ddiweddar yn y dref bon. Dr Kirk a ddywedai y dylai Byddin lahawdwziaetb, fel sctan crefyddol ereill, Sael gw8sauaeth y neuadd ar daliad rhent. Y Mast: Ni chawa yn unig end terfyogoeld parhaU8 yn y neuadd.—Mr Thomas Williams a ddywedai mai nid dyna fyddai yr schos yn Nghsemerfon.- Dr Kit k a dybiai na faaseut yn gweithredu yn briodol drwy wrthod y cafs.-Wedi peth siarad pallach gwithodwyd cydsynio i'r cats. LLYS YR YNADON BIROL.-Dydd Badwrn, gerbron Syr IJewelyn Turner ao ynadon ereill, oyhudd. wyd Evan Williams ("Pwt Poni"), Bontnewydd, o arfer gsff gyderbwriadoddaleogiald. Erlyi-id ar ran lIwrdd Oeidwadwjr yr Afonydd gan Mr O. A. Jones. Trosglwyddwyd y carcharor, yr hwn sydd yn hen droaeddwr, i sefyll ei brawl yn y brawdlysoedd chwatterol.—Cyhuddwyd bachgen o'r enw Hugh Roberts, tilanberis, o rwystro y mynediad i Orsaf Llanberis drwy ranu cardiau peithynol i westty. Amddiffynwyd gau Mr J. A. Hughes. Tdflwyd yr achos allan, a rhyboddiwyd y difl/nydd. Y Diweddar FAWCY .FAIn.-Dydd Iau diweddaf, yn y Neuadd :Drefol, cynhaliwyd drawing ar nifer o nwjddau gwerthfawr, gweddill o'r ffafr nohod. Y poth cyntaf a ddygwyd gerbron ydoedd darlun gwerthfawr, yr hwn a enillwyd gan Mr T. D. Lloyd. Rhif y t)cyn llwyddiaanus am y tea and coffee ttrtie* ydoedd 1.001. Ni wydiid yr enw ar y pryd, oad yn fuau cafwyd allan mai yr enill- ydd ydoedd alias Maggie Jones, New-street, o'r dref bon. Trodd y 8atin cowht, a we thiwyd gan Miss Williams, Menai View, i laa Mr L. Lewis, Owellyn. Clabdbdisastb Mas Tauvox "Williami.—Dydi Iau hebryngwyd gweddillion y wraig hon i lyn- went Llanllylni. Yr oedd yr anghladd yn un mawr enghyffredin, yn enwedig follf ar ol cvrhaedd cymydogaeth y Grocslon, yr hyn oedd arwydd fod gan yr ymadawedig gylolt eang o gyfeillion. Wrth y ty gwasanaethwyd gan y Parch E. Herber Evans, ac ya yr eglwys ac wrth y bedd gai y Parobn Evan Davies, Pen-y-groes, a William Lewis, Tal-y-sara. Ar y flordd cenld hymnau prioiol gan GOt Oapel Pendref, lie yr arferal yr ymadawedig addoli. Yr oedd train yr aBghladd fel y canlyn--Dr Jones, Pen-y-groes, a'r Parch E. Herber, Evans, y c6r, Ina yr htaue. Yn y cerbyd cyntaf yr oedd Mr W. J. Trevor Wil- liams, mab ieuengat y dranoedig; Mias Gayney Williams, ei meirelt ieqengaf; Mr John M. Wil. liams, a aIrs Hugh Hughes. Yn yr ail gerbyd yr oedd Mr George Trevor Williams, Mr Trevor Lewis Williams a'i ddwy larch; Mr W. Trevor Williams, a'i briod. Yn y ttydydd cerbyd yt oedd Mr Hugh Hughes, Mr John Morris Williams, a Mr Robert Roberta a'i wraig. Yn dalyn yr oedd trl oherbyd yohwanegol, yn oynwys perthynasau ereill i'r ymadawedig, 80 ar en sol hwy yr oedd ua-ar- bymtheg o gerbydan peraonao private. FlAm. Nbwvdd.—Y mae y cynghof trefol wedi penderfynn oynal Salt flynyddol yn y dral o hyn nilttn ar y J5fed o Daohwedd. Bydd hon yn flair j gyfeibyniol i Ftalr Galanmai, yr hon sydd yn dig- ItJU ar y 15fod o Fai. Y gwyn ydoedd fod flair y (gtuaf yn rhy gjnar i allnogi i weu!om Sarmwyt, to., gael na budd oddi wIth!. Y mae If hen Ifair ynlUøgvn ar y 9/ed, Mt ?.d.. diwraod oyn | pen Yu?,. Oad bydd y gi,? newydd Y. disgy? dc1au dU ar 01 n t¡mhor; ac oherwedd I d1"d. a; g..ITgl, Ir?b,=ftermwyr i dalu  â'r  gwnerd eu pr¡nu1dn am y Dwy y id,.d hynod ".S. .h:ldil oyrhaedd y cyflsnsdra 0 gael dyfod ? "lygady flynnon" i byn e dliadana=  rh«di»'l » diimhea ciat- 5a Largyhoeddi -2fuan mai bendith fawr udynt hwy yn arbenig dI,eWdd I0" 1?B waid. Cynhaliwyd oy|- arfod py-thogn' ?ol 7 bwrdd,?h?d daydi S.?l: wrn ya ?r,,el?d yo brasenol: Uri John Thomas (cade&ydd), John T. It _ej. (is'gl1dr. wvr) Thomas Ha gh.. Battws 6Lrmon; pdeir Lyb., t. John Thomas, Clynnog; O. O. Roberts, D. P. Williams,E. H. ,JIlenzle-, Rbalt Pllrry, David 'To" Wern.olen; H".r *i William .e"'G Jolin R?b.,t,. Bont. d, Jones, jen-ygroes Tho-- ;rWy .?&a p&rry, Lewfa I ?. ?h?s H.ry  Owen'Roberts, sa Dr Kir, 5; wss 91'9" ^Hrsbvsodd y c'lere (Mr J. H. Thomas) fod Mr David Jones, Llanidan, wedi'rhoddi trN' i hunt v tv. drwy efflwyno afalau iddynt. Pas- iwrd pUidlais o ddiolchgarwch iddo am ei gared- erwydd. Hybysodd yn mhellaoh fod Mr Tha. mas Hhes, Bettwa Garmon, yn bwriadu gwahodd 1 plant i w gartref, ae I roddi gwledd iddynt MM gost el huun. Pasiwyd p'ddiaMgySdybo ddi- olchgar?ch iddo yntaa am ei garedigrwydd tuagat yils?t .-Hr John Jones a hyabyaodd y byddal ?e? presenol o 7?o yn y bunt gael ei dynu i lawri'rswai 06?0 yn y buat.ao i'w barhau felly am dd mie.-Dygwyd llythyr Dr Griffith (Pen-y groes) gerbron, yetyr:aeth yr hwn a hiriwyd a'r ?aMdiw?dat. Ysgnfenai -a %'I e,?hu- i ?ynawnaed dd.rfod iddo wrthod buch.ffech? lentyn yn ei gymydogaeth; ada4!eMtfodgan_ ddo h?wl i fabwyMada y o?s hwnw.gan nad oedd rhiaut y plentyn wedi gwneuthur ei hymddangos- iadrnyr adeg briodol, nac yu y man priodol.- Mr D. P. Wuiama a ddywedai fod amryw olr bobl o'r lam na ddylai yr oruchwyliaeth o fuch. frechu gael ei harfer, ao yn ei gwrthod o egwyddor. Barnal el nad oedd gofal priodol yn cael ei arfer gyda rhoddi Imph cymhwye. Ar gø.!s Mr Wil. *amo pMiwyd I anhn Bytbyr Dr Griffith at y wmig a wnaeth y g*yn,, er clel ei hatsblad lddo.-Swm y cynorthwy allanol am y pymthegnos ydoedd 365p 13a; y swm a dalwyd i dlodion ansefydlog, 26p; gweddill yn y banc, 12:Up, DAdganwyd boddlonrwydd gan y gwarchetdwaid wrth ddeill fod awra mor anrhydeddus yn ffafr yr undeb.- Adroddai y meistr (Mr Jones) fod y niter yn y ty yn 75; yr un cyfnod y flwyddyn flaenorol, 97; crwydriaidynyttody pymthegnos, 16. LLys in Ykadon ISWRDBli'-OL.-CyUhaUWyd y llys uohod ddydd LInn, gerbron y maer (Mr G. R. Rees), Mr Walter Hughes, a Mr O. Thomas.-M.r King,exeise officer, a gyhuddai Mrs Mary Roberts, Temperance Arms, Stryd Llyn, oweithucwrwheb drwydded ar yr 21ain o Orphenaf. Amddiffynid gan Mr J. A. Hughes. Yr erlynydd a ddywedai iddo fyned dy y gyhuddedig oddeutu chwaiter wedi ua-ar-ddeg yn yr hwyr ar y llego Orphenaf, pan y dylasai y ty fod yn gauedig. Gofynodd am swper, gyda hanner paint o gwrw, a chafodd ef. Aeth i'r ty dracheln ar y 18fei o'r un mis or sicr. hau a fuasai y trosedd yn cael el gyflawni ellwaith. Cafodd gwrw yr un modd y waith hon. Aeth yno y dr/dedd wa th ar yr 21ain o'r mis, a chyflenwyd ef y waith hon hefyd & chwfw o'r cwpbwrdd yn yr yetatell Ile y bwytai y swper. Wedi i Mr Hughes anerch y lainc dros yr amddiflyniad galwyd ar Mrs Roberts, yr hon a ddywedai fod ganddi drwy. dded I ddal y ty. Yr oedi yn cofla i Mt King ddyfod i'w thy ar yr 21ain o'r mis crybwylledig, oldeutudeuddegolrgloshynythwyr. Gofynodd am swper gyda chwt w. Yr oedd cwrw yn y cwp- bwrdd perthynol i an oedd yn lletya yno, a rhodd. odd wydriad o hwnw iddo. Ar amgylcbiad blaen- orcl pan y daeth i'r ty, ao y gofynodd am swper, dywedodd wrtho nad oedd gauddo ddim yn y ty, pan yr atebodd y dylai gael cwrw i'r ty yn hytrach na chadw Ue mor dlawd. Daeth yr erlynydd i'r ty drachefn ar y 29ain o'r mis, a gofynodd am awpar gyda chwrw, ond hysbysodd al nad cedd ganddi gwrw, ac mewn canlyniad ymadawodd. SITrohawyd y dystiolaeth hon gan y forwyn, Elizabeth Roberts. Dirwjwyd y ddiffy yddes i Is I a'reoetau.—Cyhuddwyd Joseph Roberts, Monntain- street, o ladrata cadair tra yn gweithredu fel bailee y cyfryw. Erlynid gan Mr George Thomas, ac amddiffynid gan Mr lJ, Roberts. Jane Jones, gwraig i Robert Jones, gatddwr, a ddywedai iddi alw y diffynydd i'w thy ar y 14eg cynfisol, a go- fynodd iddo am fenthyg swllt ar y gadair, yr hon oedd i'w dychwelyd y diwrnod cauljnoL Oytan. odd hefyd i roddi tair coiiiiog iddo am fenthyg y swllt. Ni ddarru iddi werthu y gadair ar un cyfrif. Ar noswaith yr un diwmod mewn canlyniad i ymholiad y gwr aeth hi a'i mab i ymofyn y gadair i dy y diffynydd, ond yr oedd amo eisieu awllt y pryd hyny, a gorchymynodd iddynt ddyfod yno y diwrnod clynol.-H,,nnll Talt, Well-street, a ddywedodd iddi brynu y gadair gan y diffynydd ddydd Llun, am bymtheg oeiniog.—Dios yr amddiffyniad galwyd er Sarah Williams, Mount Pleasant Alley, yr hon a ddy- wedodd iddi gyfarfod Jane Jones, pan y dywed- odd yr olaf ei bod wedi anfou ei geneth fecban i ofyn i Joseph Roberts a fuasai yn prynu y gadair ganddi.—Wedi gwrando tystiolaethau pellach tafi. wyd yr achos allan.—Cyhuddwyd Mary Jane Evans (" Gaman ") o fod yn loddw, a dirwywyd hi i 7s 6c a'r costau; eto, cyhuddwyd John Roberts, am yr un trosedd, a ditwywyd ef i 2s 6o a'r oostau.

PEN-Y-GROES. Ttstbb Mr Elus G. Robbbts -Tn gymaint ag fod Mr Roberts ya bwriadu hwrlio i'r America yr wythnos nesaf, d>sinnir ar i bawb o'i ewyilys- wyr da anfon eu cyfraniadau o hyn i ddydd Llun nesaf, gas y oIVliedir ei chyfiwyno mewn cyfarfod cyhoeddus yn Bethel nos Lun, Medi 17eg.-M.H.

LLANRUG. Marwolaeth Miss Charlotte Paebt.—Bu farw y lerch ieuanc addawol a thalentog hon foreu Sabboth, Awst 25ain, yn 19ag oed, ar ol ychydig fisoedd o gyetadd o'r darfodedigaeth. Merch ydoedd i Mr Henry Pany, Tal-y-sarn, Llanrug. Yr oedd bron ar derfynu ei thymhor fel pupil teacher o dan y bwrdd ysgol—y rhan gyntat yn ysgol Glan Moelyn a'r rhan arall yn Bryn Eryr. Er mai dystaw a thawedog ydoedd, eto hoffld hi yn fawt gan bawb a'i hadwaeuai, ae yn ncillduol gan ei hathraw a'r plant yn yr ysgol, a choleddid gobeithionnchel am eidefnyddioldebyny dyfodol. Ond gwywodd pan yn y blagur. Claddwyd hi ddydd Sadwrn, Medi laf, yn mynwent y plwyf, yn ol y drefn newydd, pryd y gwasanaethwyd gan y Parch J. Eiddon Jones. Dangosai y dyrfa oedd yn breaenol, yn cynwys y Temlwyr Da a lluaws o ral ereill, y parch a goleddid iddi, yr hyn a anvyddid hefydgaa y nifer mawr o goronMethi o dodau a osedasid ar ei batch.

I BRYN'RODYN. Tea PAarr.Jid yn ami y byddys yn gwneyd dim ar gyfer y plant yn yr ardal hon, ond gan fod eln Tiardaloedd cylehynol yn gwneyd rhywbeth ar eu oyler, dechrenodd y plant fod yn anesmwyth, a daeth arolygwr yr ysgol a'r achos o flaea yr athrawon, a pnenderfynwyd yn anfrydol i gael pic-nie i Ddfnasj Dinlle, a gwnaedgdarpariadau helaeth ar ei gyfer. Ond wed i'r diwrnod penod- edig ddyfod, sef y Sydd cyflsol, yr oedd y tywydd yu hynod o anffatriol. We l'yn nid oedd dim i'w wneyd ond cynal y tea party yn y capel. Gwas- anaethwyd wrth y byrddau gan loneddigesvi yr ardal, yn cael eu cynorthwro gan aelodau y pwyll- gor ac amryw ereill. Cyfranogodd agoa i dri chant o'r dauteithion a ddarparwyd, y rhai oedd 7n gynwysedig 0 fara brith, buns, afalau, ferllyg. &o -Yu yr hwyr cynhaMwyd cyfarfod adloniadol 111 y capel, o dan lywyddiaeth Mr Daniel Eames, Felin Forgan. Cafwyd amryw ganeuon gan y plant o dan arweintad Mr Richard Eemes, a cbys. t dleuaethau bywiog mewn areithio, sillaba, &c.- Hefyd, cafwyd anerchiad gan Mr G. T. Edwards, ar ddechreu a chynydd yr Ysgol Sabbothol yn yr ardal, a thaer anogaeth gan arolygwr yr ysgol, set ardal, a thaer an; as y olydd, ar i fwy roddi ou Mr Evan Jones, Mas -y-aolydd, arifwy roddi eu ptesenoldeb yn yi yagol. Dysgwyllr yn gyffredin- ol Iod y symndlad hwn wedi rnoddi symbyliad i amryw ddechreu cyfnod Newydd gyda'r Ysgol Sabbothol yn yr ardal. OaUwn dayweya yn lieU. betrns fod pobpeth wedi cael ei gario yn mlaen yn dull mwyai deheai?, mae y marched l:¿c In yn cassia mor effeithiol at ddwyn 1 treuliau yn haedda diolcigarwch dau ddyblyg.— J. A

Mb Jakes Sactaob.—Yr ydym ya deall fod y oerddor rhagorol uckod yn bwriadu treulio Hydref a Tachwedd yn Nghymru, ac y gsllir cael ei was. anaethar y pryd mewn cyngherddau, &c. Sylwer ar yr hygbydad mewn cololn arall o'r riiifyn hwn.

BANGOR. I DyMMerchM. dychweMd ?W? i G#Atell Penrhya, .'i.b.?y ya Glan 0°°?Y? ''? ? wyth.o? hon bwri?if oefydlu cymdeithas lenyddol mewn cyeyUt?d fig Ysgol ?Safb?t?hol y Tabemacl (M 0) Traddodir y? ansMhia?d agM. t?!?.y?ar<h ?h? Williams, 9weinidog y .A A IIYWr rd 1 gymdefaal. 'I'XLSZSSuui «-«««?>.i nifer 0 selodau Capel Ponuel (B ), ar bleserdaith Gaergybi. Dydd Sadwrn rboddW¡d tr?t cyffelyb i aelodau Eglwya St. Mair i Landudno. 0t»U>BITttA8 WtDDo? T F?At—Dydd! Sadwrn dlweddaf ba nifer o aelodau y gymdetthM achod ar ymweUad a PhenmMMMWf, 0 dan ar- weiniad yr Archddiacon Evans. Olwb y Bel Dbobo.—Mae aelodau y clwb hwu yn brysur barotoll gogyfor a'r tymhor dyfodol, a dydd Iau nesaf cymer yrymdrechfa gynftyafl odol a rhyngddynt ag un-ar-dde» Mr Platt, Bryn-y- NE d. TTAQCB'S Minstebls.—Dyddiau Llun a Mawrth diweddaf, bu y cwmni rhagorol uchod yn per- flormio yn y Penrhyn Hill i gynulliadou mawr- ion.

GWLAD LLEYN A'I HELYNTION. ARWBBTHIANT.-Dydd Morohtr ttiweaaat cyu. haliwyd arwerthiant pwyeig yn y Town Hail, Pwllheli, ar ystid Llwyndyrus, gan y Mri W. Dew a'i Fab Cynwysai yr ystad dros wyth gant o aceri. Yr oedd y prisiau ar gyfartaledd yn myned yn ucbel, Bhanwyd yr yatad yn 18 o lotiau, a gwerthwyd hwy am 20,000p. CTMDBITHA8 AMABTHKPDOL LLEYN AC ElFI .NYDD. -CyuWiwyd y Cattle Show ya nglyn a'r gym- daitbas hon elenidydd Iau diweddaf yn Ngriccieth. Er fod y gwlaw yn dylifo i lawr, daeth miloedd i'r lie, a bron yr lioll anifeiliaid oedd wedi eu hentro. Y llywydd clcni cedd J. E. Greaves, Yaw. is- lvwydd, R. W. Griffith, Ysw., Gwyufryn. Diau fod llawer o'i llwyddiant ynldyledus i'w hysgnfea- ydd gallnog, R. 0. Jones, Pwllheli. WYTHNOS Gbnadoi..—Cynhaliwyd yr w/thnos ddiweddaf ya wythnos genadol ddirwestol yn Mhwllheli. Gwisaaaethwyd gan Mr H. J. Wil. liame (P enydd). Areithiwydgiuddo nosljin yn Salem (M.O), nos Fercher yn Beion, nos Wener yn Penmount, a nos Sadwm yn nghapel y Bedydd- wyr. Oalwyd areithiau rhagorol bob nos. Deal. wn fod amryw wedi ymuno ii'r fyddia ddirwestol yn ystod yr wythnos. Nos Iau, traddodwyd dir- lith gmddo yn y Town Eall.ar y Tri Hen Ddiacon, lief Isaac Morris, Pentyich-isaf; Simon Jonej, Bala; so Owen Owens,Cors.y.%I;Ad. Cadeirydd, R. r. Parry, Yow.,Imaer.Yr el w at yr achofj ddirwest. ol.—Qeheh'di.

1- AMLWCH. I Talodd Miss Williams, Blaenllechau, ymweliad tref, a bn yn progethu yn Salem, capely Bod- yddwyr, y Sabboth, ao yn traddodi darlith nos Lun yu yr un lie, or "Eirwiredd." Cafodd gy- nulliad da, a chanmoliaeth gjffiedinol gan y gwrandawyr. Teimlir yn chwith ar ol y Parch Mr Williams, gweinidog y Wealeyaid, pa nn sydd wedi s?mud i I7&:Tz.fecan. Yr oedd ef yn ddyn yn gallu oydwelthio i'r boll enwadau, ac yn ymadael o dan y teimladau goreu gyda' r oil. Hyderwn y bydd iddo tod yr un modd yn ei le newydd. Yr ydym yn deall fod ei olynydd, y Parch Morgans, wedi d'od yma yn ei Ie, ac yr ydym yn dymuno iddo gael pob cefnogaeth gan ei frodyr, ac y bydd iddo fod yn llwyddiannus yn llaw ei Feistr iychwanegu at y gwrandawyr o'r eglwys. Mae'r Methodietiaid Calflnaidd yn teimlo yn llawen oherwydd dyfodiad y Parch Hugh Jones, Lerpwl, i fyw am yr hat yn Cae Syr Rhys," palas bychan perthynol i'w gyd frawd-yn- nghyfraith, T. F. Evans, Ysw., Mona Lodge. Hefyd, mae y Parch Joseph Thomas, Camo, i tod yn y Capel Mawr am y Sabboth, y Ofed o'r mis hwn, a diamhea y bydd y lie, er mor fawr yd?w, yn rhy fychan i'r gynulleidfa. Mae lly thy iau calonogol iawn wedi d'od i'r dref hon oddi wrth rai a aeth i Queensland ddechreu y Ilwyddyn bo); un i deulu'r wraig, yn dyweyd eu bod yn mwynhau y wlad, yn cael iechyd da, ty cytmrus, y bwyd yn rhad, ac yn cael tair punt a I hwouga' n 0 gyflog yh yr Wlthn08. Mwnwr yw y i- Gall ain cylalu Ur H. Pugh anfon deugain o ddynion !ena!nc, a chant o ferched, yno yn ddioed.—CcMy<M.

I DINBYCH. Babokr -Bu y gwr doniol hwn yn cynal un o i gyfarfodydd yn yr Assembly-rooncs, nos Fttvvttli diweddaf, pryd y daeth lluaw8 yn nghyd i wrando arno. Mabwolabth Svotn. Drwg genym gofnodi marwolaeth Miss Catherine Ellen Roberts, un n is-athrawon Ysgol y Babanod yn Lon goch. Dydd Sabboth diweddaf yr oodd yn y capel, ond dechreu yr wythnos tarawyd hi yn glaf iawn, a fu farw boreu ddydd Iau. Cydymdeimlir yn fawr a'r teulu yn eu trallod a'u profedigaeth. Marwoiaeth SJDYN An&LL.-Dydd Gwener di. weddaf derbyniwyd pellebyr o Gaer, yn hysbysu fod Oadben Humberstone, mab Colonel Hamber. atone, Glan-y-worn, wedi syithio i lawr yn farw tra yn ceisio am y tiza i dd'od i Ddinbych. Yr oedd y trancedig yn foneddwr adnabyddus iawn yn y cymydogaethau hyn, gan ei fod yn byw gfda'i dadyn Glan-y-wern, ac yn un o ustusiaid heddwch y 81r yn y rhan hon o'r wlad. Cair rhagor o fanylion eto. Cyfiwvmiid ANRBEO YN Hbnilan. Dydd Gwaner diweddaf, yn y Cross Keys, Henllan, ym gyfarfyddodd lluaws yn nghyd i'r dyben o gyf- lWJDa i Mr J. B. Pritchard a Mrs Pritchard, Gultfaenan, anrheg, yr hon oedd wedi cael ei phrynu gan weithwyr Ystad Galltfaenan, ar yr achlysor o'u priodas. Cyflwynwyd yr anrheg (yr hon oedd yn gynwysedig o silver sxleer gwerth- fawr) ar ran y gweithwyr gan Mr Edmund Wil. liams, tiethgasglydd, Henllan. Diolchodd Mr G Pritchard yn gynhes drosto ei hun:8 Mrs Pritchard. Y CfKOHOR Trbpol.—Cynhaliwyd cyfarfod miaoly cy ghor hwn tel arferol ddydd LIun di. weddaf, pryd y oymerwyd y gadair (yn absenol- deb y maer) gan yr Henadur E. T. Jones, cynfaer. Y pwnc a achosodd Iwysf o ddadl 111 y cynghor ydoedd pwne y ffyrdd. Fel y mae darllenwyr y Oenedi yn ddiamhen ya deall, yr oeddy ffyrdd byn hyd ddechren Awet yn cael eu hadgyweirio drwy gytundeb gan Mr Griiffths, contractor. Yr oedd oi gy tun deb ef wedi doohreu dair blynedd yn ol. Un o amodau y eytmndeb oedd fod y flyrdd ar ddiwedd Y tymhor i fod mewn sefyllfa faddhaol gan arol- ygyddy ftyrdd Yn y cyfarfod hwn, yn ei adrodd- :?9ki ?r alOlygydd fod rhai o'r ayrdd mewn oJ WI hynod o ddrwg, heb gael eu cyffwrdd gan Mr Griffith er pan yr oedd y ."deI dan ei ofal. Yn ngwyneb hyn barnai rhai o'r aelodau y dylent pdy uaain punt ol r &Tian oedd y cynghor heb eu tain IJafr Griffiths. Dywedai Mr Griffiths o'r tu arall ei fod ef wedi cadw ei gytandeb yn llawn, ac nad oodd am foidlonl heb gaely ffyrling eithaf o'i arias. Siaradold amryw o'r aelodau o'r un ochr B8 ff. gan ddywedyd fod Mr Griffiths wedi ad. gywalrio pob un o'r flyrdd ag yr oedd y cyngbor ya flaenorol yn eu hadgyweirio. Dywedid uad oedd yn angenrbeldiol i Mr Griffiths adnowyaau yn gyntal ag adgyweirio y Pdn ot¡nWld atn vote ar y cwestiwn, sr oedd y mwyafrU 1n bleidiol i dalu yr arian yn llawn i Mr Griffiths. Tfefnwyd mesuraa hefyd er caislo atal ymledaer iad clwyf y traed a'r genaa yn myg yr anifeiliaid, yu DRhyda phenderfjnu cacl peiriauuydd i ym- WfiVd 2 Hen Ian, erMet allan y cynllun goreu i gySenwi y lie fawnw a dwlt.

PEN-Y-GROES.. Cynoherdd I MD, 0 Bbibx.—Syr,—xt WYl Wul clywed fod cyngherdd i'w gynalyn Mhen.y.groes, neu rai o'r cymydogaethau, er budd i'r swr ushod. Os gwir hyn, goddcCwch i mi ddeldgan Iy llawenydd o'r herwydd. Nid Tw fy adaabydd- iaeth ohono ond hynod anmtcrffaith, ond mor bell ag y gellid caeglu, y mae Mr O'Brien yn wrthddryoh cymhwys iawn o gydymdeimlad. Cefaii; y fraint, o dalu ymweliad ag ef rai gweithiau yn yr hoadi tal. Teimlo yn lied ieeladigalony maoyji ami; a hyd yn hyn nid yw yn gwella ond ychydig, er y medd y meddyg bob hyder yn ei adfenad. Y mae yn cael pob gofal a sylw oddi ar law y rnai sydd ya gweini, ond os bydd angen xhywbeta y tuhwnt i'r hyn a ofyn'r gau reolau y sefydliM, nid llawer geir yn siiiol heb gydnabyddiaeth. Er engbraipht-yogri enu llythyr. Yr oedd y cyfailli Mr O'Brien wedi bod yn ceisio ysgrifenn llythyr un diwrnod, ond yr oedd ei lierth wedi pallu (tyu ei gwblhau, oad ni fe-.ddiai ofyn am help neb arall i hyny heb ei fod yn barod gyda'i gydnabyddiaeth. Ac y mae yno laweroedd o bethau bach cyffelyb, prin yn werth eu henwi, eto a olygant gryn lawer o anghysur i'r claf fod hfebddynt, ond ua cheir yn zhwydd heb cu cydnabod. Nid yw hyn mewn un modd yn adienyrchu yn anffafriol ar y nurses,. gan nad oes neb yn gweithio mor galod a diorphwys ag ydynt-fe;11Y tyatiai Mr O'Brien-fely mae:pob clmwynas ofynir ganddynt yn ychwanegiad at eu Ilafur, yr hwn sydd dra mawr eisooa. Va genyf ddyweyd fod Mr O'B.:e i yn cael ei hoffi a'i barchu gan bawb yu y He, o'r caplen hyd y M!<?<? fwpf ddinod, a'i fod yntau yn teimlo felly atynt hwy- dd,nad Gobeithio yr wyf y ceir cynghoidd lluosog a Ilwyddiannno.- Yr eiddoshGriffith OIWI, Gtcressam.

TRET ill SIR GAERNAKFON. Mr Gol.Mewn cysylltiad a'r mater y gelnir sylwato yu llythyr y Parch J. Eiddou Jones, Llanrug, yn y Genedl ddiweddaf, yfmae ychydig o gwestiynau y byddai yn dda iawn i'r cyhoedd gael eglurhad arnynt os oes rhywun a fedr ei roddi. Dyma hwynt 1. A oes rhywun fedr ddyweyd pa faint a gost- iodd adeiladu Pont Til-y-bont, ger Bangor, y tro cyntaf, yr hon a aeth i lawr yn fnan wedi ei ger- phen ? A eedd hi wedi ei ce tijio gan y surveyor, Wr arian oll wedi en talu i'r adsiladydd pan r a-th I lawr P Pa faint fu y gost o'i fcadeiladu yr ail dro ? A gafwyd dim iawn oddi wrth neb tuagat hyny? 2. Pwy oedd y turnpike trust, a phwy oedd wedi eu peuodi? A ydyw cyfrifon y cyfryw wedi eu cyhocddi neu eu harchwilio ? I ba le yr oedd yr elw i fyned, neu pwy oedd i da'.u y gollad, 08 byddai? Pa un si elw ai colled fu y" trust," a pha faint ? A 1u i't sir golled o gantoedd o bun nau oherwydd esgeulusdra y "trjist" hwn? 3. A all rhywnn roddi cyfrif ac agortd o gostau yr heddgeidwaii yn sir Gaernarfon o chworter i cbwarter am y ddwy nou y tait blynedd diweddaf, gan ei roddi yn eglur a diamwys, a than wabanel bcnau, megya cyflogau, gwisgoedd, con t went account. &0. V mae ya bosibl y byddai yn dipyn o gymwynas a'r cyhoedd pe y ceid atebion cyflawn i'r cwest. iynaa uchod gan rywun sydd yn gwybod, ac hwyrach y gwasanaethai fel tipyn o eli llygaid i drethdalwyr y sir. A. D.

"Cymro" aye rifena: -Ya mha le y mae yr Eisteddfod Genedlaethol i gael ei chynal y flwyddyn nesaf, tybed ? Gwjddom fod Eisteddfod fawieddog i'w chynal yn Llyiilleifiai y flwyddyn nesaf; ond gwyr pawb mai nid yn N ;"uymru mae y ddinas hono. Gan nc's gallwn gael dim Cymraog bron yu yr Eisteddfod pan mae yn cael ei chynal yn Nghymru, nis gallwn dlysjwyl dim yn un o brif ddinasoedd Lioegr. Gallem feddwl mai prif amcan yr Eisteddfodau diweddaf ydyw ein hargyhoeddi yn fwy llwyr mai ceuedl wodi ei gorchfyga ydym, ac mai ein dyledswydd ydyw gotwedd dan draed ein gorchfygwyr a chusinu y llwch oddi ar eu gwadnau, byw ein hunain mewn tlodi er eu cy. loethogi hwy; Uafurio yn galed am flwyddyn i geisio cssglu ycbydig arian i allu myn'd 1111 ddiwrnod neu ddau i brif wyl y genedl (?) i gaol ein hadgoflo mai ceuedl dan draed ydym, a chyfoeth- ogi ein gormeswyr ag ugeiniau o bunrau am ein hadgoffa am ddenddydd neu dri. Tybed nad allem gynal Eisteddfod Gymreig yn rhywle yn y Gog- ledd am ddau neu dri di wrnod yn y flwyddyn nesa!? Os nd allwn, yna bydded i ni wadu ein hiaith ar unwaith, ac ymgtlliyn y Saesoneg, a pheidio byth son mwy am Eisteddfod Genedlaethol" y Cym. ry, nac halogi ein hunain drwy ddyweyd y ge:riau diystyr a barbaraidd Oes y byd i'r iaith Gym- raeg." Gadawer i'r Saeson gael eu gwyliau eglwyeig trwy "chwareu cadw Eisteddfod," ond na haloger ein gwlad a'n hiaith trwy eu galw yn Eisteddfodau Oymreig. Tra yn dymuno Ilwydd- ianti wy!y Saeson, a chan obeithio mai cut Cymreig gaiff y dan can* gini, dymunwn alw sylw ein gwlad am Eisteddfod Gymreig yn Nghymru, neu ynte beidio son byth mwy am dani.

I DINORWIG. Cyplwyniad Ttsteb.—Er's ychjdig flsoedd 1n ol yiaffurflodd 3 chydig o Viyr ieusino yr ardal uchod yn bwyllgor, er ceisto mabwyeiadu rhow gynllun tuagat ddangos ein parch a'n eyd M. deimlad fol ardal â'u cyfaill ieuanc sydd y; dyoddef cystudd trwm, set y Ptircb Griffith R Jones Bryn Derwen. Cymerodd y cynllun y ffn7» o dysteb, ac ymunodd yr ardal yn gyffredinol gilydd, er cario allan y cyfryw gyuliuu; yn cael chynoithwyo -gan y cyfeillioa o'r Fachwen Be emryw gyfeillioa ac ewyltyswyr da ereill tualh„ i'r llooodd a nodwyd; a da genyf allu mynegi dysteb gyrhaedd y swm anrhydedduso 2ip lie PC yr hwn swm a gyflw) nwjd i'n cyfaill ieuanc Vfcn"i nos Fercher, y 5ed cyflsol, gan lid F. W, Frarcpis, Fron Gooh; E. Ll. Joues, Diuorwfc House, F' W. Hughes, Ty Newydd, mewn c8d (purse), bytoi gywrain ac addumiadol, a gyflwynwyd yn rhodd gan Miss Williams, Ysgubor. Hefyd, cytlwynWYd iddo anerchiad ysgtif enedig ar ran a tliros owvil gor y symudiad. Erfyniodd. y Parch Griffith R. Jones, wrth dderbyn y dystob, arnom fynegi (- f d yncdmygu yn fawr g-dymdei.-tlal yr ardal yn ogystal a chyfeillion ereill tuigato, ae hefyd ei fod yn telmlo yn wir ddiolchar i bawb a gyraer asantran mown dwyn y peth oddi amgylch; ali fed yn hyderu, ac ya ymUl yn fawr, am gael gwcUha eto, a'i wneyd yn fwy dehyddi? gyhoeddi enw y Gwaredwr. A'n eweddi? dymnntad ninau ydyw ar iddo gael adferiad bnan 'w ihyd cyntefig, fal ag i fod eto yn dd.fay'yd? lol yn Egwtnilan ei Arglwydd.-?. IF.. U; 

tllwig¡tttau. ti :¡QÙ¡U;¡¡C. $g" <.odir id! J¡nhrøwfl1¡m. neu ItniU a W,'odir an bob ngly" mu A$niu a iVYAO,ddir vn v FoZfs &n. odli, ar.fM t61 MOn POlt4fe #tamp,,] GENEDIGAETHAU. 1Ji"edi 7, prld, PMch J- D. DAvies. Tal y slm, ar fero io.e.-Mo h priol Mr Owe.s-Nedi *lll Mr °REH0WEDS' BETHE5^ °K7E^NIU KI^BRT O;;tJ!urSNIr:JlVen, barber, High street, Blaenau Ffestiniog, ar f?ib. Tu?h—Medi 1, priod Mr Robert Push. Tv Coch, r;dl;tfn, arO.be¡t Pugh, Ty Goch, Boberts-Mjdi9,ynTan y bryn, Tal ysarn, piod Mr Tt oas Roberts, ar fer?h. Wi?liams-Awst G. yn Thame Oxon.. nriod Mr V L Williams, 166, Diajtjn Park, Uiithbiry, Liuca?cl: ar ferch, PRIODASAU. Daviee—Hirries-Medl 4, yn Eglwys St. Cadf in.Tjuvn gan y Parch T. Lewis, floer, Mr Obarl,? laewzc D?vies, pnf-ttthraw yr Ys?ol (ionedlaethal.aMa i e l nh PJ-faIlJlrler ,Y;r:.(gI, a :1 Evans—<Jrilfftbs-Medi 6,trwydrwydJed yn Swyi.lfa'r Cofrestrydd. Uaernaifon, rRichar,lEvan' Q'Y,? rwr. William's 8troot" ag Ellon, merch y Ca Ibea Hobelt 43,itath, H?awaliiu-y ddau o Gùruarfl). Hume -Hobley-Gorphenat 17 n Eglwys y riwvf. 8t, Pedr. Lerpwl, gan y Parch W. R. Duncan, Cadbea James Hume, ag Hariiette, ail ferch Mr James Hobley, ohemist, Llanberis. Hughe3—Jones-Awst 22, yn Swjddfa'r Cofre.trrM Tr ffYOI Mr Robert H,'fttsO{:e, MetYB: lii?.Ol.n Jane Jones, Halendy, M. styii. HugheB-Owen-Awst 30. yn Swyddfa'r Oofre=try,W, Caernarfon, gan Mr W. R. Whitesido. Mr John Hughos, DiLorwic terrace, a Miss Elizabeth Owen, Plos Etyr-y ddau o Landdtiniolen. Jones-Richards—Medi 5, yu Ezlwys Bresbyteraidd Everton Brow, Lerp wl, gan y Parch John Foulkes John Elias, yr unig fab a ol-oesa Mr Eaai Jones, ag Anr ie Mary, merch hynaf y diweddar Mr Richud T. w?h,,rde-y ddau o L?:pwl. Jones—Jones-Mcdi 7. yn Nghapel Jerusalem, Blaenau Fies iniog, 9-n y Po?, P. Howc.l, M? John j?. ?rrier; a Miss Jones, dressmaker, Hi jb street, o'run lie. Lloyd-Float-Medi 6. yn Eglwys St. loan, Caerlleon, gan y Gwir Uarohedig Arglwydd Eajob, 7 Pirch Canon Tarver, M.A., y Parch S. Cooper Sott, M.A., floer y plwyf, a'r Parch '1'. Erricgfc in Soott, Y. Edward Honoratus Lloyd, B.A., b.ir-grfreitlijwr.ail fab Horatio Lloyd, Bainwr y UGuuty Courts, a (ibofladur Oaerlleon, ng Harriet, mercli hyn&ISyr Thomas Gibbons Frost, Kt., liedeli.7, Caerlleon, a Dolcorellwyn, sir Drefs a wyn. M'Natight -Rees—Medi 6,y- Eglwys yPlwyt,Wall?-ey. gan y Parch Thomas H. Sheriff, M.A, Jam»s 'Natfgr::gr;:t åry81¡bef.AMar unig ferch y diweddar Mr Robert li e^, L?rpwl. Owen—Jones—Medi 8, trwy drwy"y dded, yu Nghapel (iorphwysts. Llanberis, gan W Parch Willi am Eowlands. Cefn y NN'ae- 'a Mr vl B. Whiteside, Mr Richard Owen, Ty'n 11. Lls.fe.,ty. hli?, Jemims Jones. Cefn Coch, Oallt y foel, Llaaddeia- !Olen. ?piigh-Roberts-3rfedi 1, yn Swyddfa'r Cofrestrydl, Dolgellau, gan Mr Thomas Parry, cofrestrydd, Mr Howell Pugh, Ty'n y Miss Margaret Roberts, cy.y ddau 0 Bi,,hal?, D,)Ig?llaL Williams-Ev ns-Medi f, yn Swyddfa'r'.Cofrestrydd, Aberystwyth, o flaon y Parch William Jones, cofrestrydd, Mr David Williams, Now Mabws, Llanrhystyd, a Jllis Mary Evans, Peugraig Villa, Llanrhystyd, Priodas Mr John Prydderch, Lknerch y medd. Pryddereb sy' a'i serch yu syn,—haul ei oes Y. Ell.? ddillyn Y feinir dug fynai'r dyn, fi!:1. i Y:w'7Yn.-R'ti'iar( P.rJ'. MABWOLAETHAD. Davies-Nedi 4, yn 7 mis oed, yn Moor lan?, A'-wyi*. wyt&, Mary Ellen, mercli Mr Richard Daviee, chwarelwr. Edmunds-Medl 2. merch Mrs E. J. Elmunds, Wern, Tal y earnau, Meirionydd. Foulkes-Medi 5, yn yr Harp Inn. Dinbych, Robert, mabhynaf Mr Robert .Foulkas, Fferm (iyrn Castle, Liaums, yn 25 mlwydd oed. Gerard-Medi 3, yn Penrhos Garnedd, ger Bansor. yn 75 mlwydd oed. Ann,g" oddw y diweddar Mr William Gerard, stone cutter, gjut o Ardbracken, swydd Meath, Iwerddon. Hoghes-1Ifedi 6, yn el chartref. Lime street, Trevor, Lianselhaiarn, yn 29 mlwydd oed, Mis Deborah Hugbe, ?nwyl briod Mr W. Hughes. SAesum 0 genedl ao iaitb oedd y wralg ieua?c grefyddol ao anwyl hon, 0 gerllaw Alton, Hampshire; ao yr oedd yn aelod o'r Eglwys Annibynol Beisnig jn y 11a hwo, ac yn un a berc-bi l yn fawr gan bawb o'i cbydnabod. Ctdymdei.!tr yn f?wr ?'i phviol ?e,?hog a'i Jan gre1ry.r:u i:r a!u ljJi l:Oil a'j aa Hugbea-Medi K, yn ei brcswylfod, Abercromby square, Lerpwl, yn 64 mlwydd oad, Mr Joseph Hughes. Hughes—Awst 31, o'r typhoidfi°vr, yn 15 mlwydi 06d' Hughes-Awst 31, WiUl?im, inab y Parch W. Ragbet, John Augustus William, mab ,Parch W. Hugbeei periglordy Llanfechell. Jones—Medi 8, yn 75 mlwydd ced, Mr Robert Jones, Machine, Abe?Uefe..f. Jonea-Awst31, yn 68 mlwvdd oed, yn Treftiv, MrE. W. Jones, daper, diweddar o Aberystwyth. Jonos-Awst 29, yn Ruabon road, Gwrecsam, i'red- Jones, yn 17 mlwydd oed. Lewis—Medi 3, yn dra sydyn, Mrs Gaenor LEWL, priod Nreuete:fstd,o;tîf¡¡j' Lewis-Medi 1, Mr WilHam Lwis, Ty Newydd, Llanfaelog. yn 74 mlwydd oed. Owers-Medi 4, yn ei broiwylfod, TreddoJphin< Llanbeulan, Mon, Mr Henry Owen. Parry—Awst ?S, yn Holland House, Binbych,' ya W mlwydd oed, priod Mr Wi Jiam hrry. Piitchard—Awst 23,ar ol :r¿di:ft:r,d:{:¡ yn 55 mlwydd oed, Mr John Pritchard, anwyl bli??( Mrs Margares Pätcard, 9, Edmund street, HkAfl, Bingo r. Hendre' Oyffl!), yr,:57 m!wyd,l osl!- Binger. 5. yn Hendre', Gyflla, yn!67 mlwydd w-t P'b;,M:;i tie:icgp:7 Bwt1i;;J: Oolwyn Bay. Roberts-Awst 28, yn 87 mlwydd oed, Mr Hairy Roberts, Coed Coch, DyfEiya Ardudwy. Boberts—Awst 10,0 jlefyd y galon.yn Ballia, IZ.W.F", India, Mr3 D. Boberts. prio Mr Divid T. R)bert" B.0.8.,a nith i Mr W. IVobin, jawaller,AbaystwYtbt yn 24 mlwydd oed. Roberts-Awst 26, yn Buarthe, gor Pbuthyn, BicM a, Llewelyn Roberts, diweddar Gadbell "lhe .,01' B??ots, yn 10 mlwydd oed. R;:rtte 1, yn 9 :;t!d oe\ Dorothy RoberUi Bryntiiion, Glan y pwll, B.aenau I/estiniog, Willbm8-Awt 2, Pbæbe, gweddw r Parch E II' Iiams, diwoddar o eglwy? y Methodistiaid 0-1"' dd Oymreig, Caerlleon, yu 66 mlwydd oed. Willi?,s-Medi 5, yn 51, Darncombe street, Mom BId;, Manchester, yn S3 mlwydd oed, Mr  Adwy'r 61.?dd, ger di,, d 0 Lerpw • Wilson—Medi 6. yn Henblas, Dyffryn Cl d. Yn « mlwydd oed, Eliza, piioj Mr Hecry WUsJn. Williams—Media, yn 16 mlwydd oed, Evan Wi^«hains< Esgairgeiliog, Corris. Willfama-Medi 6, in 165, Park road, Lerpwl, yn » mlwldd oed, Mr Richard WilIlar, s. WiUloms—Medi 4, yn 71 mlwydd Jane Wn¡ llams, anwyl briod Mr Robert Williams, Bron WJ (arynt o Ty Owyn), Tan y gri&ian, Blaenau FtegtiDiOg- r oedd yn ?iod gwerthfawr 0 egl wya y WeUioaw^ iaidynBothel yr -11,. Claddwyd 9-- 9FL"" eidia dydd Hadwm yn Mynwsnt Betbosda. Williaais-Modi 1, yn 25 mlwydd oed. A.? uig ferch Willia as --310dWi ?I 'a Williams, Dinorwio ter;;??,ci.t Owen a Hel) c bont. Yr oedd yn femb lea?c nodedig l? di?rt o:lI1ir inWj'ab'rn" :ot¥¡ ooh. ydnaboa* Hardd eneth bar oedi Annie.—gloew Wir Ip o^i^odd^i h^wUodd hi,- Onid oedd yn Flrynd iddi! Arirrepbir MOUBWING OAHDS 0 bob math Yn rhad, ya. ddeatlaa. ac ar ftr rybadd yn OwyddWr "Genedl," Caernarfoa.

LLTTHYU liERrWL [OODl WRTH JI!" GOIlIIIYDD,) s OB Saiwra. <?' V Ai Kn*ly uni"mr —Ml-agoriad V V>,rnaCh J lrProvider. Cynail IIIJ'I'WdMl JlI' YOtIng Mm'. Chris(ian ..te8OC:ation. — Save" rCV! £ ut, Christian Allocation. ATJt^ddol Manchester a Lerpvl.  pfyd y P?ethwyd ya y Paichn B. D.v:M, ?'? ac 0wea Evans, Llundaiu; yn <?e?  ? r?chn Alan Rober, B. A ?rec?n; Ie yn CUBton. ^*T*iWHilkenKganyPaiohn V. Oliver, Tre- nn. „ Pregetbir mewn tri o r SSauhenohefyd. Yn y rAbarnad bydd y SJS Thomas Hicbolson, Diobych; a r Dr •n-n. Abertawe, ncu 'Ywu" aT'U; yn Pa-k-road, ?bydd y Parchn Alu Ibberts, BA" ac n. J}™?™1 rundwr* qc yn Bukonhead, y Parch K ktepben, TAII'1.manan. A bjdd cy arfodydd prcgethu dair ai th yn Y Pum' c&pel 1fory, 6'r an fath no. C- Yo nghapal Grove-street J cynhelir y oytanoi a eivnryn y dr.,f?l?. y Gyfeill"h GY- amdinol, bryd-- ddJdd Liun, a thestyn 1r Ym diyddau ttM ^rwyd yrAmseroe "Meibion I»aohar,j rb* a^ fdrut ddcall yr anwroodd, i wybod bth a ddylai laraol ei •B"*™1*V. Ohwn. XLI. 32. Diau y bydd hwn ?S?SX:i.?: ?' uog 19 eryd rhan ddo. -re tynbs .TiI' WY a (;ytrf dyddorolttllwyddiannus dwe en yn un 0 ga 14U Yf eaws I-y Tabernacl, Ketherflold-road. n  Mdoldy, arol bod dan.j^ag-n jfraaau mawrion, 8C I agor yr organ YsPlOnYd a roddwld ^d4o_ «lagoryiorgan y P fod tioulisu yr organ i? JLweiriadau yn cyrbaedd yn agog i Iwly al o bu^a^ondy oap1 wedi ei kuddu &i strioli gyda byllj,, fel y Mae yzL un o'r addoldai mwyal prydferth, r t. feWD, sydd 1n awr yn Dr Jolm ThoJia3, a'r •2", øft 11,,1,0 Ldaft -f i g?di Y? fath o;g,n 2w, BY(IQ Y. e air 6 b () U yn Ilaoddignuo 0 b?lb ce(Bog,,tb.  .1 boJyo un olt oflsrynau rhagoul yn ddlnas, Mr Branscombe gafodd yr awbyfe d 0'1 1190r, ,Deu el chwaroa gyouf mewn cytadod cyhoeddu8, ii3a FCIChcr diwe,ddaf rboddodd foddlonrwydd .awr i'r That oadd ?tbresnol. Yn ychw-egol at attyni%d Mr Dumcombe a'r,D79SU, yT oeid  Morlsis a M to Ma?gie JoncB,.Wiluamg Yi?o YU ,M? a-rcanlrmad oedd fodj, « 10 wadi 0c9ae^l mwy na'i loawi gan gynulleidfa o r rnn ^iwy^ fyrchu^ agolygu8 oedd yn 9&11" gwertbfawrogl 1 wledd pddorol a arlwywyd ili ¡ynt. ylwa¡s ar un pet 7n Dglyn I cyfarfod Y :^aj n ddymunol ei  p1 ynhe1ir bwy mewn eapell?u, Bet Peidio rbo I dpt 3r, ^^SSRJ!SA!3FI&^ çyfarfod. Y Mae 1 cyngberddau cyfhodm ya hol I Iyny 1r srforiad yn tyny-h yi awr, 'T,m"? ;.? s?'.s  IS enwaa Ojrareig arnynt e i eu Dymeryd I fyy am oseddau a a in y a r ythnos bon. Nid yw hyny yn y OY at 01mry oeidynt 01', Qnd y Mae ein C m O i ou c frif p)b ttosed. WI R enw y no yn Gymro. Nid *1 ? harod, na c?tn? p-awn? X?i i ni ein b liau ar yr hr arall pan fyddo ML'LD O-J-G «J-»» SFFI rwydd caDmoladwy. Y rbal cyrtat o'r dosbait4 twJedilawU ddaeth i Bjl w J'jythnos hon oedd daa ddyn trwaiadus a b--eddigaidd yr olwg o'r raw F. LewIs a Robert Bobert8, a gymerwyd i'r d^dalfa am g?di 75p o .efydliad beuthyca ar.M yn Di ke- yset a y mae ei arolygwyr a'i ysgrllmyddion er ei sefydliad lawer o flyeyddoedd yn 01 yn Gymr. EuduU o dwyllo oedd cynwyno y nodyn a elwir warrant, a roddir gan warehouse keepers i wU8Utu, ».ea. sicrhau (od y nwyddau .nodir yndd. ynca? eu cadw ganddynt i ddeiliedydd y warrant. H 'n- led gwarant y gwyr hyn oedd am ddeg hojsfoad o fraudy Gohiriwyd eu bach08 hwy hyd ddydd ?nh nesat, er gwueyd ymchwiliad pellaoh. Mae Roberts wedi ei ollwng allan dan feiohiaton, Lewis wedi ei gad* hyd hyny yn Diogel. woh yr awdurd)dau. Y nesaf oedd cyfnt- ydd o'r onw Thomes Powell, yn ngwasanaetb I,tan age,,t a ga-n ddefnyddiodd arian ei feistr. Setloid Mr Raffles ei aohos ef gyda ohwe mis o uarchatiad. A'r rhai nesat oedd dynes o r enw K Jonea, a c?uddwyd o ladrBta Mrptt ?a t gy- nwye?d o S?tion Lime sheet, ao un Edwards, «???t?f. 0 EvMt'm, am el dderbyn ac yntau yn bcd mai IladTad ydaodd. ^ah^lTwyd cyrayed^ bwysl¡t yma yr wytbuou hon mewn cyoyUtiad & eetydhad yr "Y'? Men's Christian Association," un o r sefydMadan coiau yn y byd, yn ddiau. DaogMwyd yn y rrnadlcdd fod llwyddiaut mawr arnynt yn amryw a drefydd Lloogr a rhai trelydd Cymreig, yn Ys. gotland, ya Unol Daleitbau yr America, a Canada. Yr oedd cynrycblolwyr o amryw fanau ya Mhrydain ao America yn cymeryd rhan yn y gynadledd. Nid oes arnaf ofn cynghori gwyr ieuino Oymiu, ar eu sefydliad yn Lorpwl neu ryw ddinas arall y ceir y sefydliadau hyn, i ymuno a hwy. Y mae ynddynt fantelslon Iddynt ddiwyllio es dynoliaeth yn mhob modd-yn anianyddol, deallol, ao ysbrydol hefyd. Ni all yr ieuenctyd hyuy na chawsant fanteision i ddysgu yr iaith Ssescn ig ddim gwell er pertfeithio eu hunaiD yn yr itith hono nax ymuno a hwy. Baasai yn ddyddorot buddiol pe buaBat omser a gofod i roddi dariuniad o'b trefniaian, eu harfetion, a'u manteleion. Tyetia dynion goreu y wlad, fel Mr George Wil- liams ac Arglwydd Shaftesbury, yn Llundai), ac Alexander Balfour a Sitnuel Smith, A S., yn Ler- pwl, i fawredd y daioni a wnoir drwyddynt. Byddaiy diweddar BarchedigJobn Hughes (awdwr Metkodistineth Cymru) yn eu cefnogi yn wresog, M yn anog ieuenctyd a adwaenai I ymuno a hwy; ond nid yw ein pregethwyr Oymreig presenol i'w gweled mor gydnabydous a'r aofydl- ad ag oedd ef. Y mae yr oruohwyliaeth gym- ll ewidiad zaawr y deltbasol yn myned trwy gyfnewidiad mawr y 4lyditin byn, sc un o benaf hanfodion cysur cymdeithis yn awr ydyw clwbyddiaeth-clwb o bob math, clwb i bob peth, i weithlo, i chwareu, ac i grefydda hefyd, o ran hyny. Ac y mae yn yr "Young Men's Christian Association" bob man- Seislon a leid y clybiau goreu, heb y perygl a'r gwenwyn sydd yn thai ohonynt. Qynhaliwyd E steddfod Flynyddol Oymde!thas Amaethyddol Manchester a Lerpwl yn Newsham Park yma yr wythnos hon: ond ni fu mor lwydd- iaanus agybu rhai o'i cbySarfolydd diwiddar, am fod gwaharddiad i arddangos gwartheg a dafaid ynddi, oblesii fod clwyy traed elr genau wodi gwneyd ei ymddangosiad yn rhai o'r ardnl- oeid cyfagos. Nid oedd y tywydd yn rhyw Oafriol iawn iddi chwaith. Yr oedd ei hndranau calfyddydol wedi cn cjflenwi i berffeithiwydd mawr mewn peirlaunau ao arfau amaethyddol c/wrain, prydforth, a dafnyddiol. Yr oedd yr ad- lanau hyn yn wir ryfedlol. Yr oedd arddsag- asta y meirch, yn enwedie ceffylau gwedd, yu Uwydiiant mawr. Prin y coeliaf y BaU un wlad, nag un rhan o'n gwial ein hunain, ddangoa faynifet:o geffylau gwedd nerthol a golygos ag oedd ym" heldyw. Dydd Ian oedd dlwrnod y Gaiair ynddi, pryd y traddododd y Ilywyd-J, Arglwydd DJrby, ei araeth arlywyddol. Y mae ei arglwyddiaeth wedi enill y arte uohat fel areithiwr goleubwyli mewn cyfar- iodydd tel hyn. Ernadyw yn areithiwr tanUyd, u chwaith gwresog, y mae ya gallu hawllo sylw el wrandiwyr a'i ddarllenwyr ober- .,1d ei bWfll, ei dreiddgarweh, a'i eglarder, gyda el graftler i ddeall arwyddion yr amserau. Owelodd Arglwfdd Derby flynyddoedd yn ol mai baddiol fyddal iddo werthu ei dirfeddiannau yn yr Iwerddoa, ao felly y gwnaeth, ao nid fynyd yn rhy Joan. Yn ei araeth hoew dywedodd m'li dan fllnder mvwr yr amtethwyr a'r tir-feddiannwyr cold annhfmheredd y tywydd, a chydymgeisiaeth oynyrchion ttimor yn ein marchuadoeid; a dy. wedodd wcth yr amaethwyr nad oedd dim i'w wneyd er rheoleiddio y naill na'r 11 ill ohoaynt Oymalnt a ollid wneyd ydoedd amaethn ein tircedd i g?nyrohu cymaint ag oedd bosibl. Tyb'ai tiad oedd yr oil a ellir wedi ei wneyd yn y cyfeiriad hW4 eta, er cymaint sydd wedi ei wneyd, al nad yw yr hyn a wnaed yn ddiweddar wedi cael amser ato i gynyrcha yr hyn a ddysgwylir wrtho. Wrth cyfeirio at ddau gwyn mawr amaethwyr—yr au- Eawsder ar Sordd prynu y tir a amaethir, a'r diffyg o amddiff/niad digonol ar welliastau a wneir gan n amaethwyr ar dir eu moistriaid- tywedai fod psthau wedi newid yn ddirfawr yn ddiweddar, ac fod yn hawddach oael tweithwyr na phrynwyr yu awe,acuadoedddimyn hawdd Icll i ddlD arianog na dyfod yn dLftJddianllydd ohyfaddafai ei fod et yo mtthu gwelel y ffordd I ddyn heb arian el h-JP, neu ptel benthyg gan Mt?l. byth dlyt?i ya di'.t.?d?.&Td'l. Cl?,i at vded y bobl rianog yn r'lodli en hat?an i brynu tkoedt', yn lie eu benthyc? i wlelydd trimor ."aucua ac ang>nrg UoUent gae!. dtwy bryau tWOedO. a- 2\ f;gRe man mewn tir, ao nid oedd de yn sior iawn y cieot gymaint a J hyay yn y lundø yn mVen ugaia rolynedd,

LLPEPWL.-Dymanem hyjbysu fod Ueistri lfaulkes and Evans,ein AReats yn Tithebarn-stre t. wedi :1rnud i 29, Dale-streef, ao ID I-arbau fel J)s»barthw; r y Qcui I a'r Omien.

FFESTINIOG A'1 HELYNTION- I NMBM. I C;nb^wrd cyfarfod dirweatol Pob^^ify I Ngiapel B?wydI (M.O.), noe ucro:i8r uiw-?*; ) l £ £ 7mZt Mr R. Rowland, BJjk; úatll'Y4' araeth n.a bregeth dO.L-r^b g? y ?.'?.??? Jes, GA1'e!ått. If 1 geirtan tyn; eydd i'W g e ya Ithuf. iv. 20. Ilp fid,thodloddy llyw- ydd araeth wregog or y dechrau, an or-ogaet?au EAR?, diwedd, 0 blaH Tl 80h08. DMtganwld am,yw dd\rnlU yn yated y eyfarfod gan Bad of Hope y Ile, 0 dan arwelniad lair D. M. Roberts. I)a gonym ddealI a hJabysu fol yr achoB dirwestol ?n dechT8u adfywic fal arferol, ar :ddiwedd y fiw¡dd,n, a l10beithhm y bydd ilawer yu -el en illTJt ay(3d ddirw?d4D4 801 bydd i eram gael eucidMnhMynyroB?d. Y rpgftTtKlOQ A ELLMIAU RAIIiWAT. v~uwn Vivq 7 mae cymaint o MUffyrdd yn ??J i'n ?y?eth 0 w?anol gytehiadau t!w ?.e ?n ?wddi'r dyeithr gamgymeryd ao ymddyrysu gyda'r enwau a'r cyfeiriadau. Fe yt ?Wed: cyfeirio drolon yn aMnoro!, mai y Ffestiniog a B^enau EaUway ydyw y lUneU hono ?dd yn rhede 0 r Blaenau i Ffeatinfog, pellder V>«aiir mUldir. Erbyn hyn, y mae ECirrmnt R?Moidi y Bala a Ffeetm{og. Mt y "?' ?emM'ay. we i ei phrynu a'i liodu ?'?? yn I an o'r r e I ordd hono. Dydd ?d? Mc"?y y at I a y Colonel Rich f;ro7ygydd 'Uy?odrMth), yn nRhyda Mr Mackintosh MereiU. yr arolygu y llmcU yr a:l waith. O?odd ei foddloni yn y gorpheniadau, fel v maent wrthi yn ddiwyd yn ei p?l.tot a'i S.?t.?ai ?e,: y 't?n mawr," a'r vythnos a SffiuS wSdduithyw diafflo ar y meU yn herwydd hyny. Dysgwylir y bydd bobpeth wedi dMMhMMbyn dechrau yr wythnos nagaf, fel y bvdd y gerbydres yn gallu ihedeg o'r Blacnau (Onphwys) i'r Bala. Bydd y oyfleusdra hwn yn anmhrisiadwy i'r gymydogaeth, leI y mae 1n rhanol wedi ei brofl genym eisoes. Sibrydir na bydd i'r gwflithwyr gael eu clado am yr un bris o r LIBu i'r Blaenau ag a wneid gan y llineU flaenorol, ond gwneir ymdreoh i gael hyny, a hyderwn y llwyddant. CIPABIOD MISOI•• Cynhaliwyd Cyfarfod Misol Qorllewin Me r- ionyddamy mis hwnyn Nghapel Peuiel, ddydd Llun a Mawtth diweddaf, o dan lywyddiaeth y Paroh W. Thomas, Dyffryn. Fmdriniwyd ar y mate,jou':meilid,aoladydd un, fel arfer, aohafwyd pregethau grymus gan y Parchedigion W, Thomas, Dytfryn; J. H. Symonds, Towyn; E. J. Evans, Llaabedr; D. Daws, Abermaw, William Jonee, Penrhyn; a John Ogwen vones, B.A., Bhyl. T JUBILM SINGERS. I Nos Fercher a nos bu, yn Marchnadfa y Llan, a nosweithiau (twener a Sadwrn, yn Apsembly. room Blaenau, mwynhawyd cyngherddan rhagor- ol gan y caethweision duon hyn. Yr oedd yr oil o'u cancuon o natur gysegredig, ac yu rfeai a afferent ganu pan yn y caethiwed. Yr oeadynt yn dra dyeithr i luawa yn ein oymydogaeth, 110 yr oedd y ganmoliaeth oeddynt yn ei gael' yn port cynydd yn y eynulbadau y naill noswaith ar ol y 1WI. Oanasaut yn arldercbox, ao y mae yn weith myned flordd bell i'w gwelsd a'n clywed. Llywyddwyd y gwabanol oynulliadou yn y Blaenau gan R. Rowland, Ysw, Rank. 0, Parch T. B. Davies (Oiugwyson). BAIILWYDON.

BRYNSIENCYN. Cynhaliwyd cyngherdd yn y lle^hwn nos Wener, y 7fed o'r mis hwn, yn nghapel y Metbodistiaid Calflnaidd, a llanwyd T gadair gan G. J. Roberta, Yaw, Trelaythin. Amcan y cyngherdd oedd i gael cynorthwy tnagat (Milladu plant y rtggid school yn y lie. Cymerwyd rhan gan y thai can- lynol: fum Elizabeth Williams, Kate Roberts, Ellen Rowlands, a Meistri W. Hughes, J. Wil- liams, J. Joneg, W. B. Jones, B. Hughes, a ohan y baritone galluog Mr J. Athley Thomas, Llun- dain (PencerddMon).

BETHESDA. I OyMDBITHAS liENYDDOL A QWYDUONOL. Yr ydvm yn deaU fod cymdeithas o'r natur uchod yn cael ei sefydlu yn yr ardal hon, a diau y gwna lea mawr i bobl ieuaine yr ardal. Y llywyddioa ydynt—y Parsh D. W. Thomas, S, Ann's, a J. J. Evans, Yaw, Bryndetwen. Yr yegrilenyddion R. O. Morris, Yaw, District Bask, a D. G. Munro Hughes, Ysw, N. P. Bank. Etbolwyd y parsonau cBn]ynol ar y pwyllgor gweitbfol:-Y Parch T. Roberts, Jerusalem; Dr Lloyd, Ogwen- terraca; Dr Williams, Brynmeurig; T. H. Owen, Yew, Bryn Llwyd; W. J. Parry, Ysw, Maes-y- groea; Mri T. H. Hughes, ysgolfeistr, Glan. ogwen; ao Owen Williams, ysgolfeistr, Carneddi. Hyderwn y gwelir nifer mawr yn gwerthfawrogi y gymdeithas ardderchog hon. Cymanfa. Gbrodoroii Y Mbthomstiaid.—Erbyn hyn mae'r rheatr o'r tonau a'r emynau a fwriedir ea canu yn Nghymanfa Gerddorol y Methodistiaid wedi d'od allan. Ma)'r detlic liad o'r daruau gan y pwyllgor yn prcfi eu bod yn meddu ar chwaeth gerddorol ragorol. Cenir y choruses a'r.anthemau canlynol yn y gymanfa, o dan arwdniad y cerddor enwog Mr D. Jenkins, Mus. Bsc., Aberystwyth:— Let their celestical concerts all unite (Had -1), Halleluiahia Ohorus" (Handel), 0 na bai iy mhen ya ddyfroedd" (Eos Llechid), "Molianti Ddaw drwy'r ucholder 11 (nrs Watts Hughes), a "Sanctaidd yw yr Arglwydd" (Abec Vogler). Diamheu y ceir gwledd gaiddorol o'r fath oreu. Da genym weled y cantorion wedi dechreu ar eu gwaith o barotsi at gyfer y gymanfa. Bydded i undeb a flyddlondeb gael ei Ie yn mjsjf y cantor- ion yn gyffredinol, ao yna bydd Uwyddiant y gymanfa yu'e!cr;mewnystyt getddotol. Yr:arwein. wyr cartrefelam y flwyddyn ydynt—Mri Henry G. Parry, Jerusalem, a Griffith S. Jones, Gerlan. Eooiaio Afos Oswbn.—Dywedir fod y olwy ya drwm ar eoglaid yn Afon Ogwen eleni. Gofyniry cwestiwn yn fynych, Beth ydyw yr achos o'r clwy hwn ? Dywedir gan lawer mai yr it hos o hyny ydyw lluosogrwydd yr eogiaid yn yr afon. Ereill a ddyweiaat mai melldith ydyw, a hyny oherwydl y caethiwed mawr sydd yn nglyn a'r afon mewn llawer modd. Mae'r elwy mor fawr arnynt, nes y mae llawer ohonynt yn meirw ohono.

THE PRINTING PRESS. How wisely events follow eaca other in proper order Just at the time when the mind of Europe was waking from a thousands years' lethargy and when means were required to spread abroad the results of the inquiries which the learned wt-ra making in all brancnes of science, Caxton gave to the world the Printing Press. By its instrument- ality the discoveries and inveationi of one land have become the property of the entire globe, and the advancement of science has been greatly pro- moted. No man of the present age has more fu111 comprehended this truth tban' Holloway. The eaue intellect that led him to the studies wh'ch re- sulted in the production of his celebrated Pills hnd Ointment saw at once tpe immense advantage, to the world as well as to himself, which might be drawn from th's source. He lid his discove ies before the world, Bowing his seed broadcast,where- ever a written language is read, and modeatly :e:it:d t::ultnffi:gcfiddt::eefBfa theory lei men to try his remedies; their intrinsic excellence when once tried established them firmly injthe confidence of the public of both hemispheres, and Professor Hoiloway stands now, in the es. timation of the people, as the most powerful op- ponent of all diseacc. For disorders of the luer and stomach, the Pills are claimed to be a swift and snre specific, and the claim is verified by an overwhelming mass of testimony. Now we all know how entirely the bodily health depends upon the cond tion of these two important organs If the dlgestlonie impairei, the bowels dsordered, and the liver torpid o congested, the whole frame suffers; the strength declines, the spirits di'jop.the completion becomes csdavorous, the flesh wasted, supineness and despair tiiko the places of energy and hopefulness, the sick naa becomes as dead to the great objects and pursuits of life as if he were entombed alive. Out 01 his eelf-sepilchre, as. it were, this powerful remedy lifti him as if by magic—a few timely doses of the Pills brings back digestion, appetite, and physical energy. These statements are too plain,and too easily contradict td if untrue, to admit of the slightest doubt. On the contrary, we know them to be nothing but the literal fact. They are not f)unded merely upon common report, but upon the testimony of parties occupying high positions in aociety-men of un- 019 reputation and matured judgment- that 1 kewise M confirmed by circumstances within OUt own immediate knowle -Igo. —Irerach Telegram.

Ara?phwyd a C" "oeddwyd m Swyddta ?j?? Oamreig, New wbour. Cae=Arton &aD D. J' Lisviw & Co., ao a 4dit hefyd gan Messrs W, H* aith *'8on. SCsÏ:¡'; If'onä wn nbob BaQwajr Bookstall yn ygiuymrn; # o" 0.' am- Oant 9 da..brth." yn "WTtjT*. Lerpwl. ManchMter. Liand?n, 4c., yJ) IIedi 12, 18IIS.