Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
=EISTEDDFOD GADEIRIOL I LLANGEFNI.
= EISTEDDFOD GADEIRIOL I LLANGEFNI. Y FEIRNIADAETH AR Y CYFAN-1 SODDIADAU BARDDONOL A RHYDDIAETHOL. I.-YR AWDLATJ AR Y GWANWYN." Cystadleuaeth dda, yo deilwng o'r testyn ac o'r Eisteddfod. Tynodd y G vanwyn" lleg o f«irdd i ga-ui ei glndydd, ae mric pob an o ddifrif gydti'r gwaith. Yr enwan d nt-Caswallon, Robert Buns, Awel kbrill, C:.llenydd. Llywarch Herl, Morddal, Anianfardd, Aoianydd, Dafydd y Bugail, Murmur Ebril1, ae lolo. Cyfansoddiadaa beb ftJd o d.ilynt<dod nchel yw yr eiddo CaswalloB, Robert B irns, Awel Ebrill, Collenydd a Llywarch Ilan. Ceir daroan da yn y goreuou ohonynt, ond maent yn anaadfed, ac heb ddigon o'r bywyd sydd ya onill sylw ac yn rhoddi boddhad. Mae Morddal yn well, er mai awdl an. mherffaith sydd ganddo vutan nid yw ei syniadaeth yn gref na'i fynegiant yn e,"Jur, ac mae lluaws o feiati cynghaneddol a cJiyst- rawenol yn ei waith. ANIANFARDD. -Awdl i'w theimlo yn f iith a beichus i'w darllen. Er ei fod ef yn destyDol ac yn cynyg at fod yn newydd a barddonol, prin mae'r anianfardd yn dcii,ton yn ddigou eglar yn ei waith y tro hwn. Gellid meddwl fod dilyn y gynlthanedd yn orchwyl blin iddy, a.'i fod dau orfod i ys if- sou lluaws o'i jmadroddion rnewn dull an- arferedig o'r berwydd. Nid yw yr awdl hon, er hyny, yn amdd'fad o ragori .ethau. ANIANYDD.—Awdl led gymeradwy, lieb lawer i'w gondemuio nar i'w organmo). Ar hosodd y bardd yn rhy hir yn oerni y gauaf ar y dechreu, a phosibl i hyny atal i'w awan enyn tAn ar ol cyrhaoid y gwanwyp. Mae ei gvngbaneddion yo myslt y rhai gianat oddiwrth feian, er yr y m ddeogys i byny gostio ymdrech iddo. Awdl heh fnd yn g' ef yw hon, ac heb ddigon o'r ysbrydiaeth sydd yn deffro calon a'i chyffyrddiadiu. DAFYDD Y BTNIAIL. —Dyma awdl hyawal a chref. Perthyna nerth a rhwysg yn amlwg i'r bardd bwn, a aymuda yn mlaen gydar hawsder mwyaf. lIhe yr arddulI yn drwyadl eglur, a brithir y gwaith a darnan pur dlys- ion ac awenyddol. Mae ganddo hefyd rai pethau gweiniaid ac hob fod yn dangos y chwaeth oreu, a byny, wmthiaa, ar ddiwedd penillion da. FJI cyfaowaitb, mae yr awdl hon yn goeth a gorphenol, a chredwn y owelir y Dafydd y bugeiliol hwn yn Ddafydd brenhinol wedi ei orseddu yn nghadw Barddae oa tad yw felly tvy "3. MeRMuR EiiiuLT.-Awllh.-am, wedi ei chyfansoddi gan awen heinyf ei charatau a byw ei delweddau. Mae hon yn fyw o fardd. oniaeth, ac mewn lluaws o raoau mte e; desgrifiadaeth yo rhagorol. Ymiden/ys y bardd wrth ei fodd gyd geno.w y flwyddyn. Nid yw ei awdl ond ycbydig droa hanor yr hyd goddefedig, ac felly ui chyra-r olwg mor eang â rhai or beirdd ond mor bell ag yr a, mae yn brydferth, coeth, -x gorp'ienodi)?. IOLO.-ME,wn manylrwydd llenydd il, nid yw yr awdl hon y peth y buasem yn cirn idii fod. Nid yw yr arddull yn ddigon clir a chaboledig. Ceir math o donadau ar y brawddegiad sydil yn tueddn i dori ar rediad y giniadaeth. Mae ei Keiryddia- tb, er hyny, yn profi fod Iolo yo Gymreigydd trwyadl, ac mae ei chynghanaddiou a i maddyhan yn profi ei fod yn fardd gwych. Credwn mai  ,?,tvn a, fod mwy o wir fywyd yn ei q?, aS Mae jpr wyb?u o fe^y!S^wch a bardd. ooiaeth yn awd, a rhagora mewn e?der? ?tat 'dvfddilr. yn ?ydd)on i'[ testyn yn mh/o.b ?.? ?°?? ?e!)hnn wrth ei hail a'i thrydyJd gwelih-,iij wrth  d ddarilen. Yr ydym yn cydfarnn mai Mo YW ore, a'i f(,d n deilwcg o ga?leistedd yn rigb -dair Moa yn Llangefni. 2.—HIR A THODDAIO CIFFADWRIAETHOL AM I Y PARCH. DAVID THOMAS. I Derbyniwyd 23, y rhai ddygant yr enwan -,Calon Dram, Serchog Gof, Adlais, Prndd I, Ydwyf, Un Hoff o'i Wrando, Odl Galar, Marmnr Cefni. Alaethas, Cwynfanns, CDf- ion Cyfaill, Cofianydd, Cofifhawr, Rrysiog, Alan, Amos, Adgof Sercb, Murmur Gwalia, Cofnodwr, Gildas, Liais Mon, Adsain Gwlad, Edmygydd Hiraethns, ac Adlais Mon. Ceir wyth neu naw o'r rhai diweddaf yn rhagori yn amlwg. Hawlir y llfl blapnaf gan Adsain Gwla, Edmygydd Hiraethus, ac Adlais Môn. Mae y tri byn yn doddeidiau da, ac ar bob cyfrifon llenyddol a barddonol, nid hawdd fyddai gosnd y naiil o Baen y Hall ond wrth ddnthol y priodolaf fel coff- adwriaeth am Mr Thomas, credwn yn sicr mai yr eiddo Adlais Mon yw hwnw: mae hwn yn syml, priodol, a barddonol. Dyma fel Mae: Oedd ddewis genad, a'i addysg geinwedd Yn newydd hollol, 'roedd ganddb allwedd I gysegr anian, gwisgai wirionedd Yn y barddonol a phobrdduDedd; Angel hotfefengyl hedd,—Hafurus,— Ei ddoniau melns baedda ein moledd.'1 3.-BEDDARGRAPH MR W. LEWIS (GWILYM GWALIA.) Daetb 25 i law, ac ohonynt nid oes un I w gondemnio. Mae'r h J11 gynghaneddwyr byn yn hyabya o fanylion y gvnghanedd. Yn y dosbarth cynt if ceir Tubal, Alanthus, Mona, Ywen Brudl, Blodeuya Hiraeth, Min y Gefni, Bron Alar, Penlan, ac Ynyswr. Yn yr ail ceir Wylwr, Hiraeth, Helygen, Deieryn. Mona, G mer, Cyfaill, Brythoo, AneuriD, Bardd Galarus, Myrddio, a MM y Don. Ceir yn y trydydd Awenydd, Me.dunt, Cynfal, Hen Gvmydop, a Gl»n'rafon. Dyma yn ddiau y goreuon ac ohonynt credwn mai y goreu oil yw yr eiddo Hen Gymydog a Glan'rafon, ac fod y naill yn ogystal a r Hall. Dyma fel maent:- Hen hrydydd awoober odiaeth-oedd ef, Noddai wir Isnyddiaeth Wyla M io am ei Gwilym aeth I'vv mynwes onr, mewn nos hiraeth." I -Ben Gymydog. Dyma l'e gnrweid mewn heddwch- Gvvalia, firdd aweniflweh [Gwilym Hen wron llaw i tynerweh F--i i'w wlad,—oaraf ei lwch." —GlarVraJ on. 4. —" COROV HRVAFG*K YW GWALLT GWYN." Ceir dau ar hugain o anrhydeddwyr i'r coron W V rhii sydd oil yn gwneyd byay yn H-l leilwn, Gellic ffarfio tnawd or rhai livii Yayd tsbuti -y itaf ceir No. I, School B y, Livi I '-?, '-Ii, Gwladwr Gwledig, Hofryn, ac Alaw Ceraint. Yo yr ail cycoer y rhai onlynol eu lie. Edmygydd, Isaac, faollwydai, Elwyn, Al- mon No. 2, Min Bedd, Teithiwr ar Lwybr Bywyd, Etifedd y Qoron, Edmygydd, a John Jones. I Yo y trydydd eymer yr nrddasolion can- ly ncl en A No. I, D^ynwr, Tre- fenai, ac Asven Ija»ngc. Dym I'tgoretiol. ae ohonynt cymer atven Ieuangc y bla^n. Dyma ei englyn II I'r t:Fdd hùovr. 0!'r ii- dduu;ant- -yw U.vyn !—fel pr^wf OiiTaant [i^ vallt ) E: fywytl syml, fod y saut I Yn gwynn i ogoniant." Iwn fod yr eiddo Trefenai hefyd mor dda fel nj hleddu ei wobrwyo. Dyma'r si ldo yntail Arianwallt 8y'l ccroni—ei berohen A hybarchus ^'ysn!, A braint yn gymblbth i bri I heca:i.i yw pwwyni." GLAN ALAW. I CETJLASTDD,
oIgiltb 11 —-I
oIgiltb 11 — I Y Ury'sor/a a Thrysorfa y Plant. Tre- ffynon P. M Evans a'i Fab. Eyr rhifyn lonawr o'r Drytorfa gyda niarlun o, a phregeth gan, y Parch Hngh J ines, L-rpwi, Os oes rhyw ddiffyg yn y d„rlan, rhy dda ydyw; y mae, fel y sylwodd un hen frawd unwaith ar achlysur arall, yn fwy tebyg i Mr Jones nag ydyw ef ei hUD. Ond am y bregeth, y mae hi yn an odidog vn mhob yptyr—yn dwyn ar ei gwyneb ddarlnn o "bregetbwr hwy!iog y SMiwD," yn gystal ag yn ffyddlon i'w thestyn- "Addewidion Dnwyn Nghrist." Ysgrif dra dyddorol ydyw eiddo y Parch Dr Cuyler, New York, ar Y person yr ydych yn byw gydag ef," tra y mae y Myfyr- d -dau ar Benillion," gan y Parch Alan JoBes, Bila, yn bur ddarllenadwy, ac yn arwaio y darllenydd dros dir lied newydd. Yr un modd y gellir dyweyd am y rhelyw o r rhifyn, ae yn arbsnig y Cronicl Cen,Adol," adroddiadau pa un sydd yn bur gabnogol nm lwyddiant y gwaith yn Vlryniau Cassia. H. fyd, da geuym weled fod Trysorfa y Plant yn pirhau yn dirf ac iraidd, er ei bod wedi goroesi y mwyafrif o gofnodolion ceiniog Cymreig, ac yn awr yn dechreu at M nawfed ar hugain flwydd o'i hoedran. Mae yr amrywiaeth sydd ynddi, yn nghyda'r ymgais a wneir i goginio ei chynyrchion ar gyfer chwaeth yr ieuenctyd, yn sicr o fod yn achos o'i llwyddiant yn y gorphenol ac •/n sicrwydd o'i llwyddiant yn y dyfodol. Yr ydym yn wrefiog yn ei chyflwyno i sylw plant ac ieuenctyd ein gwlad. Y PregethWT: H. Evans, Bala. Cyhoeddiad misol newydd anenwadol ydyw yr uchod, dan arolygiaeth y Parchn D. Roberts, Rhiw, Ffestiniog; A. J. Parry, Caerfyrddin; H. Hughes, Birkenhead; a D. Evans, Caerfyrddin. Mae y rhifyn cyntaf yn cynwys pregeth o eiddo y Parch A. J. Parry ar "Beryglon .gwrthgiliad," ac j yn sicr y mae yn bregeth ragorol drwyddi, a cheir ynddi rai sylwadau penigamp a tiiarawtadol; hefyd,,ceir yn:y rhifyn ddarlun pur dda o M. Parry. Heblaw y bregeth a nodwyd mae ynddo ysgrifau byrion dydd- orol ereill a darnau o farddoniaeth chwaeth as ac arachel. Yr Haul. Caerfyrddin W. Spurrell. Cynwysa y rhifyn hwn grya nifer o ertbyglau ar dstynau dyddorol iawn, er'llygl ?I Genedl Gymreig a'r Eglwys yn ?''ymrn," "Y Parch R;chard Jones, I Ainon," "Geiriadur Bywgraflfyddol a i Beirniadol o Gerddnr.on Ymadawedig Cymru," "Hen Feibl GymdoJitbas yr Eg- lwys," St. Hilary," gyda darlui; a "Hanes bywyd diweddar Esgob Tyddewi" Y mat' arddnll yr ysgrif ar Hilary yn hytrach yn I an-Nghymreig, os nad y t glogyrnaidd, e.g. "Daethai dadguddiad d'rgeludigaetfaau Duw drwv bregethiad vr Efengyl i wrth- gyfarfyddiad ag athrooiàlJth Groeg, ao ym-, drechai dynion meddylgar chwilfrydig,uchel- geisiol a dadlengar, athronyddu neu ym- reaymn allan wirioneddan ysbrydol a I deffinio yr byn ni ellir ei ddarlunio." Y mae yn ymddangoo yn gynyrch cyfieitbydd trwsgl yn hytrach nag yggrif gau faddyliwr Cymreig. Cawsom fiwr foddhad wrtlJ ddarllan yr ysgrif ar "Thirlwall," a hyderwn y bydd i'r ysgrifenydd hir birhau y gyfre, ond y mae y frawddeg ganlyool yn chwerth- inllyd o ddigrifoi i bob lienor cynefin i'r Eilmynaeg-H Fegyfieithiwyd ryw gyfran o'i hanes Gropg i'r Gertaanaeg gin Ge(t)achichte von Greichenland Ton L. L\y- mann." Grasyn i'r golygydd chwtethus a dysgedig ollwng y fath frawddeg i mewn. Fodd bynag, ar y can, y mae ya rhifyn teiiwng iawn. _————.
RHYFEL Y DEOWM YN MON. I
RHYFEL Y DEOWM YN MON. I MR STEVENS YN MiNED I YN OL YN WAGLW. Fe! ag y mne ya hysbys i lnws o'n dar. lIen wyr, bo Mr Slsvtns, Leth am^r ya ol, yn Aailwch yn atafaelu am ôàdj LdioD yn nglyn a'r degwm, ac yr oedd uisgwyliad pryderus am ei weled yn ail-wneyd ei ym- ddangosiad i werthn yr eiddo a atafaelwyd. Feldd bynag, dygodd G)1 W. H. Thomas, y prif-gwnstabl, yr achos o-flaen cyd-bwyllgor yr heddgeidwaid wythnos i ddydd Iau di- wedciaf, ond dapgoswyd yn eglur iawn nas gelhd cael arian y trethdalwyc i dalu am aifer o ddvnion fel gwarchodlu i'r boneddwr hwnw. Cynghorwyd yr beddgeidwad i ym weled ag Amlwdi, a cheisio dyfod i gyd ddaalltwriaeth A phwyllgor llaol y gwrth- ddegymwyr na wneid uorhyw ymosooiad ar Mr Stevens, pellach na phroteatio a chael arddangosiad. Ymwelr.dd Col Thomas Ag Amlwch ddechran yr wythnos o'r blaen, a ohafodd barodrwydd mawr ar ran y yllgOT i wneyd pobpeth yn eu gallu i gadw'r hedd- wch. Hyd yma elai pobpath yn mlaen yn esmwyth, a chytunwyd i Mr Stevenydalu ei ymweliad a'r lie ddydd Gwener diweddaf, heb wneyd uorhyw arddangosiad o allu pellach na chael yr heddgeidwaid lleoti'w amddiffyn. Dydd Gwener a ddaeth, ae wele Mr Stevens a thri o emergency men- yn myned toeg Amlwch gyda'r gerbydres gyctaf y boren. Ar y chwith, ychydig cyn cyrhaedd y dref, gellid gweled banerau dtton yn hofran uwch b3n Ty'nycoed, un o'r ffarmydd ag yr oedd atwerthiant i gymeryd lie. Yn disgwyl i'r gerbydres gyrhaedd yr oedd tyrfa gymysg, llawer o ba rai, yn en wedig y rhai ieuaincra chwythent mewn cregyo, cyrn, ac offerynan ereill a ddetnyddir ar acbosion o r fath. Disgwylid y gerbydres hefyd gan y Cynghorwr Samuel Hughes, Bodednyfed; y Cynghorwr O. E. Jones, Ty'nrhaoi; y Parch R. Jones, Nebo; Mri O. Roberts, fferyllydd; R. Jooes, Gtee (ysgrifenydd y Gymdeitbas Gymreig Wrth-ddegymol); J. C. Jenkins (ysgrifenydd Cymdeithas Byddfrydol Mon) ae eraill, y rhai a ffufiant bwyllgor lleol gyda goiwg ar y symudiad gwrth-ddegymol. Cyfarfa y boneddwyr hyn Mr Stevens yn ngorsaf y theilffordd, a chafwyd ymddiddan ooerthynas i weithrediadau y dydd ond yr oeddynt yn teimlo anhawsder mawr i ddeall y naill y llall gan y gruddfanan a'r oernadau aflafar a wneid gan y dgrf i ddangos eu hanghymeradwyaeth fwyaf o neees Mr Stevens. Mr Samuel Hughes, rhan o eiddo yr bwn oedd wedi cael atafaelu arnc Stevens yr estynid pob cynorthwy iddo rhag cael ymosod arno, ac na byddai raid iddo ofni unrhyw niwed. Fodd bynag ymddangosai yn dra hwyr frydig i adael gorsaf y reilffordd, wrth weled y dyrfa o'r tu allan ac yr oedd Sergeant Hughes wedi llwyr fethu cael ond un cerbyd at ea gwasanaeth, gan fod pawb ya wrth- wynebol i roddi eu cerbydau i'r fath wasan- aeth. Gwrthodai Mr Stevens gychwyn ar ei daith ddegymol, am na buasai yno ger- bydau fel ag y gallai ef a'i ddynion, yn nghydag aelodan y pwyjlgor, gael en cludo, a dangosai "wydd am ddychwelyd i Menai Bridge neu Bangor. Ar yr UD pryd cydDa. byddai- se yr oedd yn aomhosibl iddo alia liai na chydoabod-parodrwydd y pwyllgor i'w gynorth wyo yn mhob modd dichonadwy. Cynghorai Mr O. E. Jones ef yr, daer i fyned yn mlaen gyda'r gwaith y diwrnod hwnw, gan acidsw y caffai pob peth o da y gwrtb-ddegymwyr ei gario allan yn hollol deg. Yo wir, teimlai y pwyllgor yn awyddM am iddo fyned yo mlaen gyda'r arwerth. iantau ar o, r)yf > Sylwai nad oedd yno ond un cerbyd, ai fod yn awyddua i aeludau y pwyllgor fyned eviag ef. Cywedai Mr S. Hoghes mai nid bai y |v--vilgor ydoedd nad oedd yno ychwaneg 0 if 1 t d-iu, ac awgrymai y priodoldeb iddynt ij -led a'r lleoedd ar eu traed. udd Mr Stevwns at gyorychiolwyr j WASR, a dywedodi fod ya aQinhosioi iddo yrnweled a'r ffrmydd y diwrnod yna oher- wydd diffyg rerbydau yn unig. Yr oedd ganddo gerhyd, gyda lie i 16 ynddo, a cheffjrl yn Mangor, ond yr oedd y Prif- gwnjttibl werii dyweyd witho na byddai angen iddo dd'od ag ef i'w ganlyn, a dyna y rheswm na buasai wedi dyfod fig ef. Dyw^dai Mr S Hughes eu bod yn dy- mnDO itMo ddeall yn eglur uad oeddynt hwy yn creda am foment fod yna unrhyw berygl, iddo, ac y gwnai y pwyllgor eu goreu yn yr acbos. Cyraercdd yr emergency men eu beisteddla- yn y gerbydres, ac yna aeth Mr Stevens i ran arall ohoni. Yo fuao wedi hyn daeth periglordyaithr, yr hwo oedd yn ymadaal gyda'r gerbydres yno, ac aeth i mewn i'r on cerbyd a Mr Stevdns, ac oberwydd hyn cafodd rai syiwadau nad oeddynt yo ganmoladwy iawn iddo, gan y dyrfa, a dangosid anghymeradwyaath o'i waith ya myned yno yn fawr, er nad oedd ef mewn unrhyw fodd yn gysylltiol i'r helynt hwn. Fel ag yr oedd y gerbydres yn gadael 11 orsaf dangosai y dorf eu llwyr angsymerad- wyaeth, a phasid sylwadan Uym ar lwfrdra .1 y swyddog yn rhedeg yn ol heb wneyd na- rhyw gais i werthu ar ot dyfod. Ar ol ymtiawiad y gerbydres, ymwahan- odd y dorf heb unrhyw gynhwrf o gwbl.
[No title]
.40 Bu Mrs M irgaret Barton, Higher Hey- sham, ger Morecombe, farw ddydd Mercher, yn 104 oec". Hyd dair blynedd yn ol ym- orchestai mewn medru golchi llawr y gegin. Y mae rhoddwr dienw wedi gosod lOOOp yn nwylaw Maer Cork, a rheithor Eglwys Crist yn y ddinas yna i gynorthwyo gweddwon ttodion yn Cork. g Wrth geisio goleu canwyll aeth hances oedd am wddf geneth fach yn Blackburn at dfto. Rhedodd i'r heol a'r hances ar dSnj ond cvn v sellid ei dadgylymu, cafodd ei llosgi yn farwol o gwmpas ei gwddf. Dydd Mercher darfa i gi drwg ymosod at tua dwsin o bersonau yn Bradford, a chaf- odd dan ohonynt eu brathu mewn naw 0 y Dywedir fod chwech o ddynion wedi boddi wrth geisio achub peth o'r ysgyrion o'r agerlong Queenmore yn Dutimann's Bay. Y mae 300 o achosion o'r frechgoch ya Alton, tref yn Hampshire. Y mae yr hoU ysgolion cyboeddus wedi cael eu cau. Ddydd Mawrth, cafodd y Theatre da la Bourse, Brussels, ei dinystrio gan din.'Caf- odd yr adeiladau cylchynol au hachob.
Advertising
I IV p upe. COCOA A few of the many Good Reasons why Cadbury's Cocoa enjoys such World-wide Popularity. It is guaranteed to bê Pure Cocoa. I t can be made instantly with boiling M ilk or Water. I t is not reduced in value by the addition of Starch, Sugar, &c. I t is specially rich in lfesh-forming and strength-sustaining COCO principles. It contains all the delicious aroma of the Natural Article, without the excessive proportions of t'lt. I t is delicious, nutritious, digestible, con1forting, and a re- fined beverage suitable for all seasons of the year. It is a gentle stimulant, and sustains against hunger and bodily fatigue. In the whole process of Manufacturing Cadbury's Pure Cocoa, the automatic machiner), employed obviates the necessity for its being once touched by the human m hand. i A H«a Ml HI A for CABURY'S COCOA. See that you have not been induced to accept an Imitation, and be careM to avoid FOREIGN COCOAS 6°^ PRECAUTION & WARNING pure, which are adulterate with Alkali This may be detected by the dark tlour, and the scent when a Tu.?nr8t opened.
LLANFAIR P.G.I
LLANFAIR P.G. I MARWOLAETH A CHLADDEDIGAETH MR WILLIAM HUGHES, SIGTAlq. -Ar ol tua dau fis o gyst'idd trwm bu farw Mr William Hughes yn-ei gartref yn Siglan, Liaofairr pwllgwyngyll, ar foreu Gwener, y 3ydd o'r mis hwn. Yr oedd M Hughes yn uc o'r gwyr mwyaf adnabyddaa yn Mon, fel am- aethwr a masnachydd yd ac anifeiliaid, ac fel blaenor parchns gyda'r Methodistiatd Calfinaidd. Ganwyd ef yn mis Ebrill, 1827. Y chydig a gafodd o fantaision addysg yn moreu ei oes, ond drwy ei ddiwydrwydd ei hun daeth yo yegilbaig da, ac yn un o r rhai mwyaf llwyddiannus 0-afasnachwyr llwyddiannus M'ln, Yr oedd yn bender- fynol, yn brydlon, yn gywir, yn graff; yn wr o ymddiried a barn-yn gymaint felly fel yr oedd galwad parhaus am ei wasanaeth mewn amgylchiadau dyrys yn nglyn ag eiddo a materion amaethyddol. N'd oes un ddadl nad efe opdd er ys again mlynedd y dyn mwyaf ei ddylanwad yn nghymydog- aeth Llanfair; ni woaed unrhyw symudiad o bwys yn nglyn & chrefydd, addysg, na gwleidyddiaeth, nad oedd eijlwyddiant yn dibynu i raddau iaelaeth iawn ar gydweith- rediad a ebyaibirth Mr Hughes. Wedi tr ardalwyr alw yn uchei a bron yn unfrydol am yagol fwrdd, diau y buasent hebddi hyd heddyw oni bai iddo ef, pan nad oedd tir i'w gael, sefyll yn y bwlob, a rhoddi yn rbad ac am ddim dir i alailadwr ysgol arno. Bt: yn aelod gweithgar a diymhongar, a r mwyaf gweithgar ar y b-vrdd o'r cychwyn cyntaf; ac yn y Wynvddoedd diweddaf bu yn Uyw- yddu ei weithrediaaan. wwyaaai wbtw addysg, a gwnaeth ei oreu bob amssr drosti, ac nid bychan oedd hyny; ac iddo ef y mae plant a phobl ieuainc Ymneilliuol Lwnfair i ddiolch fwyaf am yr addysg sydd gan- ddynt. Oddentu wyth mlynedd ar hugain yn ol, a thua blwyddyn ar ol y diwyg- lad a gychwynwyd yn fwyaf arbenig trwy weinidogaeth y Parch D. Morgan, Ya- bytty, oan oedd Mr Morgan ar ei ail daith drwy FOD, pregethodd yo Llanfair ar foreu gwaith a phaa alwyd seiat ar ol, arhosodd dau, aef Mr Jones, Llwynonn, a Mr Hughes, Siglan. Yn mhen amser galwyd Mr Hughes yn flieoor yn Llanfair, ac yn y cylch hwn 1 eto dangosodd yr un ffyddlondeb a gweith- ?arwchahaetiooi. Gwr tawel, dirodres I r.gdd gydft chrefydd f1 .vhpeth M&H; casai fFir&M rh ?rea afraid. !H mewngeiriM y oedd si awth, ond ma»n g^eithredoedd: .d slarildwr ydoedd, ond gweithiwr. "Y mae &fur yn arian, dystawrwydd yn aur," medd t&yw air, a phrofwyd ei wirionedd yn y dylanwad mawr a feddai Mr Hnghes yn I yr eglwys. Ac er m^i ychydig oedd ei eiriau, yr oedd eu eynwys yn rawr Be yn wertn fawr; nid llawer a feddai farn mor gysvir ar bob mater ag a faddai ef. Yr oedayo dar- lien llawer acyn ddawinydd dn, acyn nvdd. lonach na hraidd neb yn v cyfarfodydd crefyddol. Tua dwy flynedd ar hugain yn ol priododi Miss Hannah Jones; C'pel, Llangriatiolus; ac yma gellir dyweyd mai ar ei aelwyd gartref y gwelid ef yo nghyf- lawnder ei gymariad, yn un o'r gwyr mwyaf hynaws a cbaredig. Toiralai pawb dyeithr .Iod yno aelwyd ddedvrydd a cbynbes a chroesnwgar. Gartref y gwelid ef fel yr oedd, oblegtd, er ei fod yn dra manwl a chyfiawn mewn masnach, yr oedd yn an o'r dynion caredicaf a haelaf, fel y g'yr llawer o dlodion Llanfair. Ond nT wybyddir byth mo'i holl haelioni, obtegid (tilynai i'r llyth- yrcn y gorcbynyn, "Na wypped dy law aswy pa beth a wna dy law ddehau." Cy- merodd yr angladd le ddydd Nawrtb, Ion- awr y 7fed. Darlienwvd wrth y ty gan y Parch R. C. Jones, Foel, anercfewyd y dorf gan y Parch James Dnnne, a gweddiwyd gan-y Parch R Wiliiaras, Lfangwyllog. Anfonwyd coronblethi blodeu gan yr An- rhydeddusaf ArdalyHd Moo, yr Henadur Harry Clegg, Mra G Williams, Aberystwyth; Miss Owen, Church-stregti Llangefni; Miss Jones, Bryn G'irg. Llangpfoi; Dra Mrs Owen Jones, Bangor; Mr Thomas Roberts, Bryn Llanfair; Mrs Thoraae, London House, Bangor; Mrs WilliRm. Carregygad; Miss Williams, Shop; Miss Lydia Jones; M. Denman, Bangor; Mr Sarah Williams, Mr Robert Williams, Pentre. Yr oedd tyrfa fawr wedi d'od yo ngbyd i'w hebrwng i dý- ei hir gattref, yn mynwent Llanfair. Er gwaethaf gerwindeb yr bin, y mae'n sicr na bit erioed yn y gymydoga-th angladd mwy. Yr oedd yr ardal vn gyfEredinol yno, ac yo mhlith rhai o belisnb ffordd, gwelaom y Parch R. Williams, Llangwyllog Dr Prytherch, Mr Richard Hughes (ei frawd), Mr Owen Hughes, LUniestyn; Mr G. OweD, Gwna Fawr; Mr G. Williams, Aberystwyth; Mr Owen Jones, B-yriaors; y Cynghorwr H. Prytherch, y P,lrdll1 D. Jones, rheithor; T. Jones, Dwyran; W. Roberts Gwalcbmai; James Donne; W. Pritchard, Pentraeth; J. Williams, B-ya.s'eneyn; D. C. Evans, Menai Bridge; O. P rry, Frridd; J. Puleaton Jones, Bangor; W. Mtttthcwp, litugor; R Williams, Gwalcbmai; 0. Williams, Betbalj, R. C Jones, Fuel; R. Emeri Williams, Bangor; I Mr T. P. L'wi. A.S.; y Cyrighorwyi R. Hughes, Cefl M iwr; D. Roberts, Rhyd; J. Williams, L antair; Mr K. Lloyd, Mynydd Llandegaij Mr T Evans, Caergybi; Mr Lewis Jones, Llwynonn; Mr J. Chambers, Castellor: Mr W. E. JODeB, Graig Mr Owen, Graianfryn; Mr R. Owen, Tai Cochion Mr Pritchard, Tygwyn Mr Roberts, Pen Heakin; Mr J. Thomas, Ty'n- llan, Pentraetti; Mr W. Williams, Pwll fannog; Mr W. Williams, Qarnedd Goch; Mr Owen, Braint; Mr Tchitiihakoflf, Plas Newydd; Mr K'arlay, Pliis Nowytid; Mr Prichard, Gaerw«n Uohat: Mr Williams, Gaerwen lsal; Mr Hughes, Tv'obnarth; Mr H. Pritchard, Anulwuh; Mr W. Jones, Dacie street, Lerpwl; Mr William Jones, Trovnr; Mr Owen Chambers, Tregiraedd; Mr Owen, Lhnfawr; Mr qughes, ffaryliydd, Llangefni. Darilenwyd j g wasanaeth yn yr eglwya ac wrth y bedd ian y Parch D. Jones, rhe:thor Llanfair.—G >heOydd,