Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
25 erthygl ar y dudalen hon
-IDWAL WYNN: ) liEU,. Y CHWARELWR…
IDWAL WYNN: ) liEU, Y CHWARELWR A MERCH Y OASTELL. PENNOD XVII. I Y LLYTNYR ANORPHZNOL. I Wadi i Ellen Lloyd "ddyrysu ei yn llun" teimlai Jacob Fowler yn dra siomedig; ac am beth amser bu yr methu gwybod beth i'w wneyd. Gallesid meddwl fod y ffordd yn lied glir o'i flaen ond mae trachwant yn ami yn gwneyd pobl yn ddall i'w buddianau eu hnnain ic mae hunamea wedi troi yn hunaoleiddiad cyn hyn. En amryw gynllaniau yn ymgynyg i'w feddwl; ond nid oedd yr un ohonyntyn gwbl foddhaol ganddo. Yr oedd rhyw ddiffyg yn mhob un ohonynt; ac yr oedd yn perthyn i'r nn a ystyrid ganddo yn oren un diityg pwySJg- sef, yr aoturiaeth oedd yn nglyn &g ef— gailasai golli llawer dtwyddo os na throisai allan yn llwyddianus; a denai chwedl y ci a'r cysgod" i'w gof yn amI. Ond o'r diwedd penderfynodd roddi prawf arno—a dysgu gwers oddi wrth y ei yn y chwedl -a pheidio gollwng ei afael o'r hyn oedd ganddo wrth geisio cael rhagor. Nid oedd wedi bod yn y Castell ar ol bod yno yn cynyg yr arian ac ofnai Henry Lloyd ei fod wedi digio am iddo eu gwrthod. Yr oedd Ellen wedi dyweyd wrth ei mham, ond nid wrth ei thad, am y cyffro oedd ynddo pan ddeallodd nad oedd eisieu yr arian a methai y ddwy a deall paham yr oedd yn cyftroi ac yntan wedi cael gwybod mor fuao, cyn decbreu gwneyd unrhyw drefniadau, na darpani dim yn eu cylch. Ond gan mai felly yr oedd, ni fuasent yo synu dim os oedd wedi digio. Yn mhen tair wythnos daeth yno, ac yn groes i'w dysgwyliadau yr oedd yn siriol a llawen, ac yn ymddangos yn fwy cyfeillgar nag atfer; er y medrai bob amser fod felly gyda'r rhai y dymunai, pa mor falch a diystyrllyd bynag y gaiiai weithiau ym- ddwyn at eraill. Yr oedd Mr Lloyd wedi gwella yn dda erbyn hyn, ac ymesgnsodai Fowler na fuasai wedi bod yno yn gynt trwy ddyweyd fel yr oedd wedi bod oddi cartref, a'i fod yn brysur ar ol dyfod yn ol. Galwai yno yn lied ami ar ol hyn, ao yr oedd yn ei ymweliadau yn ilawn o'r un natur dda a thynerweh ag oedd ynddo y noson hono. Siaradai yn rhydd am ei gysylltiadau a'i ddysgwyliadau, a ba helynt Mr Mortlock a'r mortgage ar dro unwaith nen ddwy. Crybwyllodd ryw dro hefyd am yr hyn a glywsai gan Swift mewn perthynas i'r gwaith, ao y byddai yn meddwl weithian y gallai fod rhybeth yn yr hyn a ddywedai ac nad oedd Swift i'r fath raddan o dan ddylanwad diod ag y tybiai ef ar y pryd ei fod, ond yn un;g fod ei dafod wedi ei rydd- bau a'i fad yn resyo os oedd y fath drysor yn guddiedig iddo gael ei adael vn llonydd. Talai sylw neillduol hefyd i Miss Lloyd yn ei ymweliadau, ac ni thollai yr un eyflensdra i gael bod yn ei chwmni, ac i'w boddhau yn mhob modd a alIai. Yr oed x n mhob modd a allai. Yr oedd hithau wedi sylwi arno ac yn methn gwybod pa gyfrif i'w roddi am hyny. Nos Lun, Ionawr 30, daeth Mr Fowler yno tua saith o'r gloch, a chyn myned adref tynodd lythyr ol logell gan ei ddal yo ei law a dywedodd wrthi yn ei ddull mwvaf deniadol fod ganddo yn y llythyr ffafr bwysig i'w gofyn ganddi, Y. gobeithiai yn gryf y gwelai ei Sordd yn rhydd i'w chaniatau iddo, ao y dettai yno noe dranoeth tall. wyth o'r gloch I gael gwybod ganddi. Yr oeddwa yn meddwl," meddai, mai ei ysgrifenu oedd oreu i mi, rhag ofn i chwi feddwl mai rhywbeth byrbwyll wyf yn ei wneyd a chan ei fod yn dal cysylltiad agos tad a'ch mam, nid oes genyf wrthwyneb iad i chwi ei ddangos iddynt boreu yfory, ond peidiweh a'i ddangos heno. Ond os na ellweh ganiatau yr hyn a geisiaf, dymunaf arnoch losgi y llythyr, ac am i chwi a hwythau gadw y mater yn gyfrinachol am byth." Er yn methu dyfalo beth allasai fod ganddo, addawodd Ellen wneyd fel y ceiaiai ganddi. Dranoeth yr oedd gan Mr Watkins achos pwyaig yn y llys yn N- arc aeth yno yn y oorau. Cododd rhyw anhawsder fel yr oedd yn angenrheidiol cael Mr Fowler yno, a rhyw dud* perthynol i'r eiddo mewn dadl, ac anfonodd Watkins bellebyr iddo i'w hysbysa 0 hyny. Yr oedd Miss Watkins wedi bod allan, ac yn myn'd yn ei hol yn gynt nag yr oedd yn meddwl pan yn eyenwyn; a phan oedd wrth y ty gofynodd un o fecbgyn y Uytbyrdy iddi roddi y pellebyi i Mr Fowler. Yo oedd Fowler ar y pryd yn ei ystafell, yn ysgrifenn ar ddesc lsel, fel bwrdd, a drawers yn ei front, fel sydd yn gyffredin mewn Ilawer o swyddfeydd cyfreithwyr. Eiateddai rhwng y tftn a'r ffenestr, a'r drws yh gil-agored fel wrth i Emily ddyfod oddi wrth ddrws y front yr oedd yn gallu gweled i'r ystafell cyn agor y drws, a gwelai ef yn rhoi y papyr a ysgrifensi yn er mor fuan ag y clywodd hi yn dyfod at y drws. Daathach yo olyn fnan, Bmily," meddai, gan geisio ymddangos yn ddidaro. Do," atebai hithau, gan estyn y pellebyr iddo. DarlJeDodd yntan ef yo nchel, ac edrych- odd ar ei witch, Nid oes fenjrf ond ugain munyd o amser; a rhaid mi frysio nan collaf y trSo," meddai, gan agor y -A i gaal y gweithredoedd. gael R y htawid?, tha'b b?th. gan estyn ei g6b nehaf a'i wlawlen. Wrth ddyfod oddi wrth y lafe rhoes flo ar y drawer lie y rhoisai y papyr, ac ymaith ag ef mor fuan ag y gallai. Methai Emily a deall beth allssai fod gaoddo i'w gelu mor ofalfis rhagddi. Bu yn y drw8 yn edrych ar ei ol hyd nes yr aeth o'r golwg; yna cauodd y drws ac aeth yn ei hoi i'r ystafell, ao eistendodd wrth y Un a'i meddwl yn ddigon cythryblua. Yr oedd wedi gweled amryw bethao yn ddiweddar i'w hanesmwytho a'i pboeni. Methai yn IAn a deall ei ymweliadau mynych i'r Castell; nid oedd era tro bellach wedi gofyo iddi hi ddyfod gydag ef ypo, a phe buasai yo cofio yo iawn nid oedd wedi gofyn iddi ddyfod i'r un lie arall chwaith. Yr oeddynt wedi bod allan ychydig gyda'u gilydd, mae'n -wir, ond nid oedd ef wedi gofyn iddi ddyfod. Ba arni awydd amryw weithiau i grybwyll wrth Ellen Lloyd yn ei gylch; ond byd yn hyn yr oedd wedi ym- atal bib son gair wrth neb am ei hofnan a'i pbryderon. Ar y ddesc yr oedd newyddiadur am y diwrr.od hwnw; gafaelodd ynddo, ond ni ddarllenortd ond ychydig arno. Troes ei g"lwa tu,?r ddeae, a gwelodd y drawer heb I ei b wb, g,,u 9,,r 0 ? ,an iddi. Yr J oedd rhywbeth wedi "yo'd tn draw iddi gan ei hHtal i fyo'd i'w He; a Jacob yg ei frys wedi rhoi tro yn yr agoriad heb sylwi mai f-ily yr oedd. Ag'rodd Emily hi, ac er ei t;yndod ai dye 1 Ag "'odd E"i'y "i' "C er ei 8yndod a'i dychryn,?we!a) y Uytbyr yn anor-, phenol, am ei bod hi wedi dyfod i mewn cyn iddo gael ei orphan Anwyl Miss Lloyd,— I Mae bath fydd natar eich atebiad yn pwyeo cvmaint ar fy moddwl fel aas galfaf ymatal rhag anfon y nodyn hwn i ohwi. Mae fy nbeimlad at Miss Watkins wedi newd cymaint fel nas gallaf byth ei phriodi: a phn uu bynag a dderbyniwch chwi fy nfthvuygittd ai peidio, nis gallaf fod yn eiddo iddi H, am ns allaf yn y sefyllfa bresenol yn ty meddwl ddysgwyl bod yn hapus gyda hi, ik,l te ly bvddai yn well;ddi hi a minou i'o cysylltiad ddarfod, yn hytrach na'n harwain i Finhapnerwydi am ein hoes. Yr wyf yn eich aicrhau drachefn tod fy satch yn awr atoch chwi y fath na theimlais erioed ati hi; ac yr ymdrechaf yn mhob I modjd t'ch gwneyd yn hapus, a gwnaf bob I darpariaeth ariaool a allaf i sicrhau eich I dedwyddweh." Haws dychymygu na darlunio ei theim- ladau, yw yr ymadredd arferol gan vsgrifen- wyr mewn amgylchiadau cyffelyb; ond byddwn weithiau yn barod i ambeu cywir- deby dywediad, o leiaf, yn ei berthynas i'r rhan fwaf o honom. Tybiwn mai ychydig iawn fedr ddarlnnio na dychymygu yn gywir, deimladau o'r fath-os, yn wir, Y I ga!i rhywun-ao+imwbta allant wneyd y naill na'r Hall, prin fod mwy o ystyr ir dywediad na phe y dywedid tOd yn nawa myn'd i'r Ileuad nag i'r haul. Dywed un fod yn rhaid profi y wledd cyn gwybod am ei rhagoriaeth;" ac y mae yn rhaid bod yn wrthodedig eyn gwybod teimladau Emily Watkios. Dywedai hi ei hun ar ol hyny na allai hi ddweyd sut yr oedd yn teimlo: ac os na aUai hi, pis gellir dysgwyl i ni wneyd. A 'I Dichon fod y darileoydd yn cono mai nwn oedd i fod yn ddydd en priodas; a phe wedi cymeryd lie, buasai yn cael ei hysbysu gan y ficer eu bod hwy yn tir ac wraig yn nghyd, ar yr un munydau ag yr oedd Jacob yn eistedd i lawr vn bwyllog i ysgrifenu na allai byth ei phriodi." Er mor boenas i Emily Watkics oedd y darganfyddiad am anffyddlondeb ei darpar \tr; a'i hanwJI gyfeilles oedd wedi bod yn siarad cymaint am eu hoffder a'u ffyddlon- deb i'w gilydd, ni ddiangodd ochenaid o'i mynwes na deigryn o'i llygaid. Bu am beth amsar yn methu gwybod beth i wneyd. Darllenodd y llythyr amryw weith- ian, a meddyliodd unwaith am ei gadw a gofyn i Jacob am eglurhad arno. Wed hyny meddyliodd mai copi o hono faasaif oreu, a'i roddi yn ol yn y drawer fel Da fuasai Jacob yn gwybod ei bod wedi ei weled o gwbl-y cawcai felly fwy o fantais i'w wylied yn dirwyn ei gynllun i ben. A chan ei bod yn gynefin &'f coming pre?s, cafodd gopi perffaith o hono heb fod dim 61 ar y llythyr; yna rhoes ef yn ot fel yr oedd, a chlodd y drws rhag ofn i un o'r clercod ddygwydd myned yno a'i weled. Ar ol hyny cymerodd ail-feddwl. Byddai yn well i mi weled Ellen ar unwaith,' meddai wrthi ei hun byddaf yn fy ol cyn y daw y pump o'r gloch i mewn." Tra y bydd hi yn myn'd i'r Castell cawn ninau hamdden i adrodd pa fodd y bu petbau yno er y noson cynt. Darllenwvd llythyr Fowler gan Ellen Lloyd mor fuan ag yr aeth ef oddi yno ond er maint ei syndod at ei gynwysiaa, a'i theimlad dros Emily Watkins, ni soniodd air am dano hyd nes yr oedd hi a'i thad a'i mam gyda'u gilydd yn bwyta eu boreufwyd dranoeth. "Yr oeddych yn canmol Mr Fowler neithiwr, mam, ac yn gwel'd Miss Watkins yn lwcus yn ai gael yn wr," meddai Oeddwn, as yr wyf yn barod i wneyd hyny heddyw eto," atebai hithau. "Yr wyf Hoau hefyd yn ystyried éi bod yn cael match dda a buaswn yn hoffi eich gweled cliwithan yn cael un cystal a hi, Ellen," ebe ei thad.1 Dichon y c&f rywbryd," atebai hithau, dan wenu a gwrido. Gobeithio y cewch," ebe ei thad a'i mam gyda'u gilydd. A fnasech chwi yn hoffi cael Mr Fowler yn fab-yngbyfraith I" Ni waeth i chwi heb ofyn gofyniad fel Lloyd. yn myn'd i bfiodi, Fofyniad fel yna ac yntau yn myn'd i Modi, atebai Mra Beth feddyliech chwi o honi t" gofynai hithai, gan eatyn y llythyr iddi. Darllenodd hithau ef a golwg syn ami, ae edrychai Henry Lloyd yn HaWD mor syn wrth wrando arni. Wedi gorphen ei ddarUeD, gofynodd, Pa bryd y cawaoch hwn, Elfen!' bry? ? ll( itbiwrl ganddo ef pan oedd yn myn'd oddi yma." Beth ydych yn feddwl o bono-" Moddwl yr oeddwn i ddechreu mai cell- wair yr oedd," atebai hithau, ond yr oedd yn rhy ddifrifol pan yn siarad am y llythyr wrth ei roddi i mi i fod yn ceUwair, ond os oedd o ddifrif, methwn a gwybod beth a feddyliai wrth 96a am ei serch ataf, ac wrth ofyn i mi fod yn wraig iddo, ac yntau ar fin priodi gyda Miss Watkins. Ond mae yn camgymeryd yn ddirfawr, pa mor ddymunol bynag f genyf fyddai cael gwr cyfoethog byddaf rarwyn hen feroh cyny bradychaf fy ngbyfeilles." Well done, Ellen," meddai ei thad, mae yn dda genyf eich bod mewn ysbryd fel yna at eich cyfeilles." A chenyf finau hefyd ni fynwn er dim i chwi wneyd tro gwael a neb," ebai ei mam. Mae yn ddrwg gan fy nghalon drosti," ebe hithau. Gymaint o feddwl oedd gan- ddi o hono, a heddyw oedd i fod yn ddydd on priodu. Yehydig a feddyliwn pan yn addaw bod yn fbrwyn priodas iddi y galbswn fod yn wraig iddo yn ei He." "Ondl a ddarfni chwi bj.Jio a gwneyd rhywbeth i ddwyn hyny oddi amølob 7" Dim, o gwbl; ac yr oedd y llythyr yma yn gymaint o syndod I mi ag ydyw i chwi a nhad. Ni soniodd erioed wrthyf am ddim o'r fath ac ni ohlywais Emily nac yntan yn yngan gair fod dim oerfelgarwpb rhyng- ddynt ychwftitt," ri bryd yt ydych i roi atebiad iddo 1" "Daw yma heno, tua naith. Dywedodd y gallwn ddangos y llythyr i chwi ill dan, ond dymunodd arnom ar bob cyfrit ei gadw yn berffaith gyfrinachol. Ac os na allwn gydaynio Air hyn a ofynid ganddo, am i mi ei losgi; a dichon mai byny fyddai oreu yn awr," meddai, gan afael ydddo a'i roddi yn y tan. y Mae hyn yn beth rhyfedd iawn," ebe Mr Lloyd yn fyfyrgar. Ydyw," atebai hithan, ac nid oes genyf yr nn cyfrif i'w roi am dano. Wrth aylwi arnO pan oeddwn yn ei hysbysu na fyddai eisien yr arian, ni fuaswn yn synu pe clywswn ei fod wedi digio wrthym, gan mor siomedig yr edrychai. Ond yn lie digio, mae wedi bod yn fwy cyfeillgar nag erioed, ac wedi bod yma yn amlach o ieiw., Nid wyf yn cofio fod Emily wedi bod gydag ef byth er hyn," ebe Mrs Lloyd. Na floal2 ychwaitb," atebai ElIao," er y ba hi yma ei hun lawer gwait "Yr wyf yn teimlo yn rhwymedig iddo byth iddo ar ol hyny am ei gynygiad car- edig, a dymunaf arnoch ofaln, Elian, am ymddwyn yn y modd mwyaf parchoe tuag ato, a gochelyd rhag ei dramgwyddo, 01 gellwcb, ebe ei tbad. Ceisiaf yneyd hyny er fy mwyn fy hun, both bynag wyf yn feddwl o hono ef," atebai hithau. (Iui barhau).
jLLYTHYRAU STANLEY.i
LLYTHYRAU STANLEY. i Un o'r llythyrau goreu i gafwyd gan Mr Stanley o'r deebreu ydyw y diweddaf, yn mha un y rhydd efe banes Mwanga, hen frenin Ugogo, yn nghanolbarth Affrica, llofmdd yr 44gob Hannington, ac erlidiwr o'r fath greulonaf ar y dychweledigion Cristionogol yo mysg ei ddeiliaid. Yo ol yr banes dyddorol a ddyry Mr Stanley, penderfynodd y Cristionogion nas goddefant ef yn hwy, a cbawsant gan y MAhometan- iaid oedd yn trigo yn y wlad i ymnno & hwy yn yr ymdrech rw ddiorseddu. Buont yn dra llwyddiannus yn eu hamean. Gorfu i'r hen bagan erlidgar ffni o'r wiad, ac yn nghorsaf genadol y Pabyddion y cafndd nodded, Yno, dychwelwyd ef at Grietionog- aeth o'r hyn lleiaf, efe a broffesodd droi yn Babydd. Pan y daeth ein cydwladwr i'r wlad ar ei ffordd tua glan y mor gydag Emin Pasha, wele ddirprwyaetb oddiwrth Mwanga yn deisyf am ei gymholth i adfedd. iannu ei orsedd. Ni roddodd Mr Stanley unrhyw ateb pendant iddo am ennyd. Pan y teimlodd ei hun yn ddigon diogel, dywed- odd yn-ddig1 na rodiai efe byth gymhorth i unrhyw adyn llawruddiog o'i fath ef.
[No title]
tOrfeirier y Farddoniaeth i EifionyAi, I (Oyfe Swyddfa'r Genedl, Caernarfon]. I
[No title]
AT Y B D.-Fol hysbysiad yn unllJ cyhoeddir anerchiadau pnodasol, coffad- wriaethol, &c. Ni chfmeirir teilyngdod I daman llenyddol felly i ystyriaeth. Am j telerau, ymofyner i'r cyhoeddwyr.
YR EHUD.I
YR EHUD. I (Bnddagol yn Nghyfatfod Llenyddol Pen- mount, Pwllheli, Nadolig, 1889.) Ehod a goelia bob gair,— coleddwr Celwyddau a dry gair; Ar ddynion y rhydd anair,- nr pin hvd fel serwyn bair. Uknin. I
Y MAEN LLIFO.
Y MAEN LLIFO. (Buddagoln Nghyfatfud Llenydooi L-apei Uchaf, Clynnog, Nadolig, 1889.) Cron, deg rd, garg ddiguro—ydyw'r Nodedig Faen Llifo: Pob e,, fyn a finia fo, Yn cbwyrn, os daliwcb arno. Gyvelog. J. R. OWEN. ETO. Dilys yw'r Maec tra dalio,-a rheidiol Bob rhyw adeg wrtho; I'n harfau iawn fin wna fo: Hwn yw'r Maen er eu minio. R. H. JONES (CeDID)- I
YR HARMONIUM. I
YR HARMONIUM. I (Ail yn Nchylcbwyl I enyddol Llanystum- dwy, Nadolig, 1889.) Harmonium lin ei tbaonao-yn eglur Wna oglais teimladau Trwy'i hadol, swynol seinian Od a mwyn sy'n cyd-ymwau. Hawlir i'w chwareu'n hylaw-F, dilys Dalent-traed a dwylaw; 'N glir pob llais trwy'r ddyfais ddaw A'i wasanaeth i'n swynaw. Bwlchderwydd. J. R. OWEN. ETO. lawn nodydd celfyddydawl, drwy'i chwaren'n Dra cbywrain; rhyw hudawl Ymchwyddol ryfeddol fawl Sy'n tori'n swn naturiawl. Harmonium sy'n rhoi mwyniant—ar Donau mewn addoliant; [dyner Ei swn ddwg ar feddwl sant' Wiw ganu y gogoniant. R, ii, ionzs tuenin).
Y GALAKNADWR.
Y GALAKNADWR. Annadwydd ooheneidio, —a grectaioi Ydyw gruddfun idn Ac anian hwn yw ewyao Fyth i'ilgeg 'run fath ag 0 Y V. Y V fawr yw cawr y cowri-barcidol, Pob urddas rhowch imi; Chwi a ddylech addoli Ao arddel un fel y V. R. H. JONES (Uemn). I
Y LLEUAD. --I
Y LLEUAD. I Un gain a siriol t'o gweini—ydyw r Lleaad Iwyd-wen, geinfri; o odren nef dyry i ui, Y nos, haelionu' olauni. Gyvelog, Clynnog. J. R. OWEN. I
LLINELLAU,I
LLINELLAU, I Ar achlysur cyflwyniad tysteb i Dr Evan Pierce, ar ei Jubilee fel meddy yfrin- faoedd y Clwydian a Howell, o Urdd yr Odyddion yn Ninbyeh, am haner cant o flynyddoedd. Mae yn y wlad y dy-tditm hyn Rhyw ddigrif, ddigrif glefyd; Dechreuodd gyntaf gyda'n teyrn— Ac mae yn heintua hefyd: Mae wedi myn'd yn ffasiwn, bron, I fyc'd yn sM o dano:- A 'I fYtu?ili yw'r enw tlws A rydd rhai pobl arno. Pe bai an wedi bod mewn swydd Am haner cant o tlwfddi- Heb iddo unwaith golli chwye, Na haner awr o gysgu- "01 dear me, rhaid codi 'st"'r, A rhoddi iddo dysteb, A cbanu dodydd mawr i'r gwr, A'i wneyd yn nod anwyldeb. JTId felly mae yn dygwydd bod Yo nglyn &'r dysteb yWN-, Mae hon, yn wir, yn cael ei rhoi I swyddwr a'i teilynga; 3 wr a'i galon yn y gwaith I teddfu aeth dynoliaeth, ,Ac un anillodd gynhes barch Y n Niobych gan Odyddiaeth. Tra byddo Dyffryn clodfawr Clwyd Yn enw i'w yriganu, JBydd clodydd Dr Pierce yn mhlSth Ag yntan'n cael eu canu; S'e gofir ami feiddgar waith 0 eiddo ei alluoedd- '"Archolli wnaf i wdla," gaiff Ei gofio am hir oeaoeddi 'Gwnaed Uawer cais i dalu parch r. Doctor a'i alluoeddj Cyfodwyd iddo gglofn hardd, Yo dyut o'r bri enillodd: Ond yn tin hurdd," a thrwy y wlad, Mae byw golofnau luoedd, Yn dystion byw gweladig in' O'i fedr a'i alluoedd. Ein gwoddi unol heddyw Ar iddo fyw flynyddaa, Yn nghwmni lion ei Rymhar go, Groesawus, yn ddigroesau; A has ddaw'r dydd i ro'i fUrwel ddaearolioo bethau, o I boed fod yn y nefoedd wen 'N so haros aur orseddan. Dinbych. J. H. D. I
TRI ENGLYN I
TRI ENGLYN I A adroddwyd yn Eisteddfod Llangynog, A S&oddwyd Nadolig, 1889. T PARCH N. STEPHENS, M.C, LLANGYNOG, LLYWYDD. Wele addas ddoeth Iywyddwr-parod. A'r puraf bregethwr; Na wn wd undyn wueyd dwndwr,— Evan Stephens sy'n ofni 'stwr. HYWBL OEBNTW, BEIKNIAD AC ARWEINYDD. Fill bardd trylen, a Uenydd,—adwaeuir Ein doniol arwoiDydd; Gweithiau'r enwog athronydd Hywel, ddeil ar ol ei ddydd. BYWBL OYNON, BEIRNIAD CBRDDOTKLL. Un A'¡ Iais yn melyan— e;n eyrddau, I Pen cerddor mewn gliu; A ebofier, pur ddyrchafu -meib dynion WnaHywdl Cycon i bwyliau canu. ALAITCH OLAN DyFi. I
ENGLYN SAESONEG-THE POST MAN.
ENGLYN SAESONEG-THE POST MAN. A haste-niail is the postnian,Ciuty bound I To baar the Crown's riband; Worthilv all o'er the land He earn :s a quick errand. I ARALL. I With his mail early hai1íg,- at n? need  The postmau is bricRing Safe enocgh, as if on wing, I A new message unurissiug.
ENGLYNI
ENGLYN I A wnaed wrth wel'd dynes 80 oed yn dawnsio. Hoewach bun fu'r un erioed- na Sali,- Sylwcb, mae'n ysgafodroed; Mor heini' mae, er heuoad, A hogeo iach ugain oed. Cefnmawr. ABON. I
Y DIWEDDAR ROBERT JONES,I…
Y DIWEDDAR ROBERT JONES, I CRYDD, GARN. I Un dyddan cedd, ond heddyw'n ei arch-I Ein mwyn Robert hybarch; [mae Ac ef ni cliawo i'n cyfarch,— Er hyn e' bery'n ei barch. IEXJAN DWYFACH. I
IY LLOER.I
Y LLOER. (Buddugol yn Eisteddfod South Dakota, Ddydd Calan, 1889.) Hardd Loer, ti wyt frenhines nos, Mewn tawel glir anrhvdedd Yn teithio creadigaeth lor, A Un o gylch dy orsedd; A blenhin dydd yn gwenu sydd Mewn boddiant ar dy gyfer, A thitbau'n wylaidd ger ei fron A blygi i'w nehelder. FWVD Loer, wyt fel angyks dl )8 Yn rhodio'r eacgder8u, Gan wasgar cysur ar bib Haw Drwy wen dy lewyrcbiadau. Os derbyn 'rwyt y llewyrch hwn Gan fwy na thi dy hunan, Ei rann wnei yn oleu hael I ddynol ryw yn mhobman. Boff Loer, yr wyt yn ddarlun gwir O'r Cristion ar ei yrfa1 Sy'n derbyn y goleuni pur Oddiar y Drugareddfa; Pan lewyrch y goleuni hwn- A adlewyrcha'n burdeb- Fe'i gwelir mewn dysgleirdeb yn Pfurfafen trag'wyddoldeb. OWEN W. ROWLANDS. Powell, South Dakota.
j ST. HELENS. I
j ST. HELENS. Cynhaliodd y Trefnyddion (Jalnnaidd en gwyl de flynyddol ddydd Mercher. Ym- gynnullodd oddeata dau gant yn ysgoldy y capel; yr hwo le oedd wedi ei arwisgo yn hardd gyda baneri a mottoes wedi eu fweithio yn gelfyddgar gan Miss Roberts, North-road ac hefyd arwiagwyd yr ysgol dy 8n Miss Roberts ynghyda Misses Ugol* a Misses Williams, Hardahaw-street, ac hefyd y brodyr Thomas Roberts, Joseph Roberts, Robert Roberts, John 0. Jones, David Roberts, a Richard Jones. Gofalwyd am y byrddau, &c., gan Misses Roberts a Miss Roberts, North-road; Misses Williams a Kattie Williams, Misses Lloyd, Hardshaw- street; Miss Roberts, Preacot-road; Miss Edwards, Garswood; Miss Jones, Carmill; Miss Roberts, Ramford-gtreet; yegbyda Mrs Hughes a David Hughes, Ty Capel; ynghyda lluaws eraill. Yn yr hwyr, am ehwech o'r gloch, cynhaliwyd cyfarfod adloniadol yn y capel, pryd yr oedd wedi ei orlenwi cyn adeg deenreu. Llywyddwyd gan y Parch Ellis Lloyd, y gweinidog, yr wa a wnaeth ei waith yn fedrus a doniol. Yn ystod y cyfarfod gwaaanaothwyd gan y nty, caBlyno!—Mtaa Kattie Williams, MissLizie Thomas, Miss Roberts, North- road; Mri Joseph Jones, Edwin Edwards, Robert Jones, Caleb Jones, Robert Roberts, ac hefyd cafwyd adroddiadau gan Mri Robert Lloyd a Thomas Williams,a dadl gan Mri Robert Lloyd, Owen J. Owen, Robert Roberts, a William H, Roberta; ac hefyd gwasanaothwyd gan gor plant y lie, dan arweiniad Mr Thomas Evans. Cymerwyd y cyfleusdra i wobrwyo y plant am en ffydd- londeb yn yr Yagol Sabbothol. Chwareu- wyd ar y berdoneg gan Miss Kate Williams, Miss Roberts, Mr Davies, Garawood; a Mr Robert Roberts. Yr oedd yr oil yn dda, ac aeth pawb adref wedi cael en llwyr fodd- loni.- Cymro.
CRICCIETH.I
CRICCIETH. I A fyddwch chwi, Mr Gol., mor garedig a cbaniatau tipyn o le i mi yn eioh papyr clod- wiw i ddweyd ycbydig o helyntion y lie hwn yn awr a pbryd arall? Nis gwn pa gynllun i'w gymeryd. Gwn fod gan ys- grifenwyr wahanol gvnllnnian-un ydyw, trefnu'r cwbl yn y meddwl cyn gosoa aim ar bapyr, ar liall ydyw eistedd i Iawr- cydio yn yr ysgrifbin ac ysgrifenu fel bydd pethau yn dyfod i'r meddwl. Dichon mai yr olaf a fabwysiadwn yn bresenol. Yn awr, gan fy mrd am i r pethau &ydd yn digwydd yo y dref hon gael eu dwyn i oleuni haul a llygad golenni, edryched pawb ati-sut maect yn byw a beth maent yn at ddweyd ac yn ei wneyd. Cychwynwn gyda DrawssT.—Dyma y fifurf y mae sobrwydd yn ei gymeryd yma yn bresenol. Cynhelir y cyfarfodyad yn y gwahanol gapeli bob yn ail prydnawniau Suliau, o hanei awr wedi pedwar dan chwarter i chwech, er mantais I bawb fyned i'w gwahanol leoedd erbyn chweeh. Mae y cyfarfodydd hyd yn bres- enol wedi bod yn lroblogaidd, a siaradwyr galluog a hyawdl yn cymeryd rhan ynddynt; ond ofnwyf fod y cyfarfodydd yn fwy o entertainment i garedigion aobrwydd nag yn foddion i sobri'r meddwon. Cymerwch yr awgrym. Bydd genyf air ar hyn eto. YR YSGOL GANOLRADDOL.—YD Ysgoldy y Bwrdd y cynhaliwyd y cyfarfod cvhoeddus diweddaf yoglyn St hon. Cymerwyd y gadair gan Mr Nanney, GW1nfryn; Mae yma Ml fawr yn cael ei dDg08 droe woeydob ym- drech i gael un o'r ysgolion hyn i Griccieth. Yrydys yn disgwyl y bydd o lOOOp i 1200p wedi en hadd"w tuag at; irbyn y gorphena'r casglyddion eu gwaith. Well done, yn wir. Penodwyd y boneddigiun canlynol i ym- ddaDgoa ger bron y dirprwywyr i dd leu b= y HP, ?of, Mr Nannev, Gwynfryn Mr Owens, Ymwicb; Parchn J Owen, M.A., W. B. Marks, Lloyd Jones, Mri Thomas, Bryatirion-torrace W. B U. Jonea, U. M. Janatbao, G P. Williams, Mr Bnruell, a Mr Bow™. DYFODIAD Y DIRPIWYWYB. Dydd Marcher, yr 8fed cyfisnl, hll y gwyr urddasol hyn yma yn odrycb i ui^wn I gyfaddasrwyjd Criccieth fel lie i nn o'r Ysgolion Canolradd- ot. Daethant yma gydar gerbydres 116 a.m. ae aethant ymaitli ( Bortlimadog gyda'r ger- bydres 2 10 p.m., ar yr un neg-w yno. Beth fydd eu dyfarniad niB cwy neb. LLAWER o ADEILADU.- DYDa sydd i'w weled a'i glywed yma yn bieseool: rbai tai wedi on cychwyn, ac reill yn parotoi at hyoy. Bernir y costia yr oil pan orphenir I hwynt tua 9000p. W J. 'dues gen i ddim i'w ddymnno ond llwyrtrtiaot i'r anturiaeth- IU byri a "Blwyddytj Newydd Dda" i boll ddarllenwyr y 6'<fH?', R Ihwe, o honynt." —fS'y?e??
I .LLANGEFNI. I
I LLANGEFNI. I IDAKLITHIAU. N-?B Wt?rer diweddaf I I tiaddododd Mr Witi?t) Jm i*s RbydyebaiD, ddarlith ar y (:?vfo(,d 0 Lutber byd Banyan" yn add«Hy WellJeyaid. Yr oedd hon yn gysyl.'tiol IIR un arall a firadd- odwyd-giu yr un dtthttiydd y noa Wener flaenorol ar y cyfnnd 0 Di ite hyd Shake- speare." Daneosai Mr Wiil i'm Jones ath rylith w. freidaiii!, ac umiytiai y cynulleid- jl faoedd Uuosoe a I drwy en cymoradvyaetn g\vre!< n m bf d vn gwerth. I fawrcgi ei daleiitun d's^Her. Yr. oedd ei drafodaeth ar dnwy?n<<?'. ,:ldYddOI a )fw!eidvd?ot y cofnodi?u u. h (! yn bynod o ddyddorol ac addy?-)?". Ar derfyn y adirlith caed anerch?ft guv v P-r?h 0. Hashes, Fcon! rhoddm ?mu hueth uchet? i'r ddarlith. Hefyd ctfw?.t v?!h? d I d gan y Parchn. D. Evans a J^mrn D"nne. Er llawenydd mawr i dniroi'i'ii ¡ire f enedigol, addawa Mr Jones roddi i!II!h y tro nesaf ar haoes Cymft a'r Cyw 0" • e tddegfed ( gaurif. Dylaswn ddw^d Mt Roberts, ) Bank, lywyddu ya g^w^ <v.— Tryddi- j I
[No title]
No BMAKFAST NO MAN," is an Old saying but those who cannot make a hearty morning meal, will fiud CAMHJRY'S COCOA an absolute), pare and refined beverage-comforting exhila- rating, and tiuatsiuinig. A world-wide favourite is ^ADBUBT'S COODA-it is absolutely pore. i This and its high quality have placed it in the front rank of beverages. I FORGET ME NOT. I I HUDSON'S SOAP. I Though you Rnb! Rub I Rub 1 And you Scrub' Sombl&,uo You'll find that It's Hot in your power In the old fsahioued way io uo 10 a day What Hudson's Will do in an hous I OWINOTer wash, clean, or scour, withost using apaon's Soap. A pure itry Soap, A Fine Hwder. Rapid washing, foaming lather
|HEN ADGOFION .AM DOLWYDDELEN…
HEN ADGOFION AM DOL- WYDDELEN A'I CHYMERIADAU HYNOD GAN E. C. ROBERTS, COAL CREEK, I COL. CADWALADR OWEN.—Y Parch Oadwaladr Owen, mab Owain Cadwaladr, Coedmor, oedd un hynod o ran ei weinidogaeth—dyn o'r bobl, ac yn ddyn i'r bob!. Yr oedd yn 33 mlwydd oed cyn dechreu pregethu. Ordeiniwyd ef ii gyflawn waith y weinidog- aetb yn Mehefio, 1833, ac er na chafodd fanteMion addysg yo ei ieuenctid, enillodd iddo ei bun radd uchel a chymeradwy, a ba '1 t' -1. rrd;tlll. yn hynod boblogaidd lei pregoinwr. iodd lawer trwy Dde a fiogledd. Cymroi a phrif diei fLloegr. Cynhytfid ei gydwlad- wyr can ei weinidogaeth gynes a chymwys- iadol Eu yn dra llwyddiannus fel "pysgot wr dynion Galwyd ef o ganol ei waith at ei wobr, Mai 24, 1856, wedi bod ohono yn traetha y gonadwri am y Groes gydag ar ,ddp,1id am 30 o fiynyddau. ROBERT ROBAIIS, y teiliwr.P\vythwr' teithiol, nen deiliwr symndol-beth y galwo ni Robin 1 Yr ydoedd maes gweinidogaeth ypwythwryn eang; teithiai o Dahrgoch i'r Fynbadog, ac yn fynych torai dros ben y terfynau yna, ac i'r cymydogaethau cylch- yool, Penmachno, Capel Curig, a'r Bettws. Hynodid Robin am ei ffraethineb. Nod- wedd neillduol marchogion y lap6tone a'r nodwydd yw diofalwch, ac er mwyn rhoddi ei hawlian i'n harwr, siethawn y darllenydd na fu gwr mor dra esgeulua yn nghylch cymaint o bethau yn aelod yn nghylch cyfrin urdd y nodwydd ddnr na Robin Robaits. Parch i'r hwn y mae parch yn ddyledus." Nid yw y teilwriaid yn ddyoi >n cryfion; ac un o'r ysglodion mwyaf disyl w ydoedd Robin o ran ei ddyn oddi allan; ond ba ei tfcaethebion parod yn foddion i'w gadw uwchlaw ymchwydd tonau llawer profedigaeth lem a fygythiai ei babell eiddil. Rhoddwn yma enghraifft o'i barodrwydd Un diwrnod vr oedd cyhosddiad y tailiwr i fod yn y Ty Isaf et byn saith o'r gloch, "rhyw fure o baf rhyfedd," yn ddiffiel. Daeth saith o'r gloch, daeth wyth, ac am ddeg daeth y teiliwr Ar ei ymddangosiad, gof- ynodd Mr Evan Owen, Ai y 'rwan y codaist ti, Robin ?" Nage," atebai Robin yn ei ddull bamddenol ei hun, 'Rydw'i wedi codi cyn cyshwyn." Dro arall, yr oedd Rhobat ar un o'i wib- deithiau pwythol yn nghymydogaeth Capel Curig. Yo agos i dollborth Dyffryn Mym- byr, goddiweddodd ein harwr foneddwr yn marchogaeth an o ddisgynyddion y fonedd- iges hirglust, efengyles hyawdl yr oes Foes enaidd-asen-Balaam. Deallodd y teiliwr fod marchog y mul mown profedigaetb, a phan ddaeth adwy yn y "egwrs," tywalltodd ei galon gerbron ein harwr, Felly, siwr,os yn fyr o bres i dalu'r gate yr ydyen," ebai y teiliwr, gadewch y mul i mi." Cydsyniodd y dyeithrddyn; yna esgynodd y teiliwr i'w sedd tu ol i glustiau yr annfudd dod. Argyhoeddiadol fu yr yspardyn, a charlamodd y march hirglust trwy y toll- bortb. Ar hyn wele y publican yu gwneyd ei ymddaogosiad, gan lefain yn gryf ae yn groch, "Talwch dros y ceffjrl, y dyn." Dim rief, na neb yn ateb. Hai, ddyn 1 talwch dros y ceffyl." 'Does yma yr un ceffyl," ebai Rhobat. "Pa be ey yna?" "Teiliwr ar gefn mul I" Pregethai yr hen ewythr, Shon William y Siop, unwaith ar y "pum' torth a'r ddau bysgodyn." Rhagymadroddai yn hyawdl, fel eraill, ar gysylltiadau y text, dw., arc ai y tuhwnt iddo ei hunan, pan y darlnniai i ba urdd o'r dwfr lywiawdwyr y perthynai y pysgod y uyflawnwyd y wyrth arnynt. "Am y torthan," meddai, "aid ydyw yr ysgrifen- ydd ysprydoledig wedi gweled yn dda ddy- weyd, 'y mhobol i; 'ran hyny, gallai pob toith fod gymaint a Moel Siabod Deff- rodd y fath syniad barddonol grebwyll ein harwr, a chyfododd ei ben mewn syndod. Golwg synedig y teiliwr a dynodd sylw y gwvrthesboniwr hybarcb, ac meddai, "A wyt ti yn fy amhen i, Rohin 1" "Dear me! nac ydwyf, f ewyrth; ond yr ooddwnyn considro yn mhle y caent babty ddigon o faint i'w crasu Panybyddai busnea y pwvtho yn cerdded yn arax, arferai ein harwr gyransoddi Sane bach." sef clytiau botymog i wneyd i fyny y diffyg ag oedd ffasiwn yr oes wedi ei adael cydrhwng godre y elds a thop yr esgid. Trafnidiaeth daladwy. a wnai gyda chwarel- wyr Meirion ac Arfon yn Hydref y flwyddyn. Ffeatiniog ydoedd cylchdaith ein harwr. Y dygwyddiad sydd genym i'w gofnodi yn awr-y "Welsh Slate" ydyw yr olygfa, -y got. ydyw y Drif gymeriad, sef dyn pwysig ofoadwy. Un bore, canfu y gof oil- bwyøig y 'saneuwr" syml yn dynesu, a phenderfynodd, er mwyn ychydig ddifyrwch i'r hogia', let loose i'w wit ar Robin y sana'. Anhawdd fyddai cael ymgom gyda'r teiliwr; byddai bob amser fel Esop, yn fyr ac i'r pwrpas. Yn yr amgylchiad sydd genym i'w gofnodi yn awr, gellid gweled y gof yn gosod ei hunan mewn agwedd buraidd barod i ymgom am dair awr o leiaf. Y gof: Be' newydd sy' gen' ti heddyw, Rhob&t ?" Y teiliwr Sane bach Ni foddhawyd cyw- reinrwydd y gof, a phenderfynodd fynu ym- gom yr ymweliad nesaf o eiddo y'saneawr. Yrymweliad nesaf a ddaetb,, ae ebai y gof, fel rbagymadrodd i'w holwyddoreg, Be' dAl dy newydd di heddyw, Rbob.it ?" "Deunaw oeiniog," ebai Rhobat. Pan ydoedd Rhobert yn anterth ei lwydd iant fel pwythwr, daeth galwad arno i ym weled Alr Fynbadog, yn nghwr eithaf y plwyf. Fel y gallai "ladd dau dderyu ar an ergyd," meddyliodd am alw yn Pont- grionig, gan y byddai yn hwyr y nos cyn y dychweiai. Aeth i mewn ar yr "awr weddi," a phlygodd ei ddwylin yn ddefosiynol iawn. Yr ydoedd Shon Jones yn ddiarhebol am ei hirwyntedd mewn gweddi, a blinodd ei n harwr arno, cyfododd, a chyfeiriodd ei gam- rau tna'r drws, gan gyfarch y gweddiwr, Mae gen' i eisio myn'd can belled a'r ifya- hadog, Shon Jones; efallai y byddwch wedi dBrfod erbyn y deuaf yo 01 I" Yn mysg ei amrywiol gyfansoddiadau, gwnaeth i William Griffith, Cae Gwyn, a mynyen y galwai dadgysylltiad am ail gysodi gwahanol adranan o'r hen gifts. Pro- testiai ei berchenog ym, gryf yo erbyn diofal- wch a thwyll y teiliwr. Mae hyn yn rhy ddrwg, Robin, oherwydd yr wyf wedi gor- fod 81 bwytho lawer gwaith fy hunan." "Fall. n itiwr. William Griffith, 'rydach yn salach pwythwr na minau; 'phwythais i moino end unwaith Rhaid reidfwydd oedd i'n harwr bresenoli ei hunan yo mhob ffair yn Llanrw8t, a byddai yn helpio ei hunan yn helaeth o'r ddiod sy'n meddwi dynion. Dychweiai o'r ffair un tro wedi yfed ychydtg yn ncbel, methodd-gsdw canol y ffordd, a chwympodd i ffos y clawdd! Un o'i gymydogion yn myned beibio a ofynodd mewn dychryn, Ai ffit gawsoch cht', Rhobatf "Nage'n aiwr," ebai Rhobat, "gormod getaw I." Aeth y si am y teiliwr wedi meddwi i glustiau swyddogion yr egtwyo ae yn y cwrdd eglwysig can-ynol galwyd Rhobat i roddi cytrif o'i ornchwyliaeth. Y blynydd- oedd hyny arferai y chwiorydd gyngori a cheryddu yn y synagogau beunydd. Yn yr achoa dan Bylw, ymaflodd Margiad Davis, Hafod Llian, yn y wialen geryddol, a delai i lawr gyda nerth ar foesau gVlyrgam y teiliwr. Yn wir, yr ydoedd ymddygiad ein harwr noson ff,ir Llanrwst wedi gwysio allan holl ddoniau Margiad Davis. Fel y gwresogai Margiad, yr ydoedd rbeswm ac ysgrytbyr ar benan ei bysedd, megis anghefiodd ei ban, a gwaeth na hyn. anghofiodd y byddai Owen Davis, ei gwr, yn fwy chwanog o lawer 1),r teiliwr i dripio gyda'r ymyfed, er yn grefvddwr. Cyrhaeddodd Margiad Davis y climax, ac ar uwchaf ei llais dywed- odd, II Frodyr a ehwiorydd 1 Niae yr ach,)a wedi ei brofi fed Robin Robaits yn feauw noson ffair Llanrwst. Yr nnig gosb sy' i genym am feddw; ydi' diarddeliad. Diar- ddeler Robin Robaits nid dyma 'i le o. 'Rydw' i wedi darllen 'y Meibl drosodd, ac ni weiais i le i Robin yn nnman eydrwng ei ddau glawr." Felly'n siwr," ebal't teiliwr 'weleat ti le i Owen yno, Margiad ?" Clywsom un hanesyn sydd yn ymylu ar anystyiiaetb ar y teiliwr eto, pan ystyriom y eymeriad, a'i dduU dirodres o gymdeithasu, gallwn faddeu iddoyn rhwydd. Ymddengys na byddai tylwyth ein harwr yn cydfyw ar y telarau gordu. Capglwyd tad y teiliwr at ei dadau, yn hen a ehyfhwn o ddyddiau ae wedi bty?yddoedd o weddwdod aeth mam y teiliwr i groei yOr elwir marwolaeth Hysbyswyd Robert am y eyfnewidiad gan ei chwaer. Cfynlluniwyd, a threfnwyd gogyfer i'r angladd, &c., ac awgrymodd y chwaer i'n barwr am le beddrod i'r ymadawedig. Dyna fedd 'y nhsd," avrgryma; y teiliwr trallodus ac amddifad. Dear me I wiw i ni; y siars ddiweddaf roddndd 'mam i mi, oedd gofain rb.* ei chladdu yn yr un bedd a 'nhad." "W el, ebi ein harwr, a'r dagrau treiglo, rhown hi YD(I i dreio, ac os na bydd yn leicio'r He, caiff ddod oddiyao! i Yntau, ein harwr, yr hynod deiliwr, a gJasglwyd i'r un bedd a Ilwch ei liirt wrth Ben gorUewinol hen Eglwys y plwyf; a diamheuy bydd beddweh i lwch y nodedig deiliwr hyd ganiad trwmp Iôn gwiwnef." Y cymeriad nesaf a ddaw dan ein sylw fydd Shon William y Siop."
Y OYNGHRAIR TIROL I CYMREIG.-_I
Y OYNGHRAIR TIROL I CYMREIG. I Cynhaliwyd cyfarfod o'r pwyllgor gweith iol yn Rhuthyn,ddydd Mawrth, dan lywydd- iaeth Mr John Parry, Llanarmon. Yn mysg materion pwysicaf a drafodwyd yr oedd trefniadau ar gyfer y cyfarfod blyn- yddol, penodi archwilwyr i'r cyfrifon, &c. 3an fod Cynghrair Rhyddfrydig y Gog- ledd wedi llwyr wrthod ymgymeryd A'r gwaith y sefydtwyd y Cyngbrair hwn i'w gyflawni-yr hwn a gynygiwyd iddo, megis, ar gyfrifoldeb personol yr ychydig o'r aelodau-penderfynwyd fod y Cynghrair hwn yn ymgymeryd A'r gorchwyl gydag egni a phenderfyniad mwy nag o'r blaen, os gellir; ac na roddir yr aefan 1 lawr nes y Dadsefydlir ac y Dadwaddolir "Eglwys yr Estron yn y DywyBOgaeth. Penderfynwyd, befyd, fod y cyfarfod blynyddol nesaf i gael ei gynal yn Rhnthyn, y dydd Mawrth cyntaf (y 3ydd) o fis Chwef- y c i r tod y ror, am ddau o'r gloch, pryd y cynygir tod y flwyddyn arianol, o hyn allan, i ddechreu ar y dydd cyntaf o Ionawr, ac i derfynn Rhag- fyr Slain. Ystyriwyd a chymeradwywyd adroddiad blynyddol y Cynghrair, yr wn sk anf,rir allan yn mhen ychydig ddyddiau. Yn yr ymdrafodaeth, ymddangosai yn eglur fod teimlad y cyfarfod o blaid ffurfin undeb, os gellir, a Chynghrair Rhyddfrydig y Deheu, gan ei fod yn arddel yr un egwyddorion, ac yn gweithredu mor egniol yn siroedd y Deheu; a phenderfynwyd fod y pwyllgor yn cymeradwyo yr awgrym, a'i fod i gael ei ddwyn dan sylw y cyfarfod blynyddol; ac yn y cyfamser, fod goheb- iaeth gyda golwg ar hyny i gymeryd lie gyda chyfeillion y Dehen gyda golwg ar natur neu delerau yr undeb fydd yn foddbaol i'r ddau Gynghrair.
I PONT CLIFTON ETO.
I PONT CLIFTON ETO. Dydd Linn, ymdaflodd benyw drwsifldus o gwmpas 50 mlwydd oed dros bont Clifton, a disgynodd yn y llaid ar ochr Gwladyrhaf i'r afon. Yr oedd yn ddyeithr ynygym- ydogaetb, ac hyd yn hyn ni wyddis o ba le yr oedd, na pba peth oedd ei henw. Hi oedd y ddeuddegfed-ar hugain i gyflawni hunanladdiad trwy ymdaflu dros y bont; a'r hyn sydd yn rhyfedd, y trydydd o fewn ysbaid y mis diweddaf. A oes rbywbeth yn ddeniadol yn y bont hon i ddynion â'n bwriad i osod terfyn arnynt en hanain Ymddengya yn debyg iawn.
I LLOEGR A PHORTUGAL. I
LLOEGR A PHORTUGAL. I Yn herwydd gweithrediadau diweddar awdurdodan milwrol Portugal yn Affrica, mae yr awyrgylch rhwng Lloegr a'r wlad huno yn dra chymylog a bygythiol.a rhai yn darogan y bydd rbyfel yn sicr o gymeryd lie rhyngddynt. Mae rhywrai a welant ryfel yn anocheladwy yn mhob cysgod o anghyd- welftdiad, ond gwell genym ni beidio rhni birn nes gweled pa fodd y bydd y goheb- iaethan rhwrg y ddwy wlad yn myned yn mhen. Nid teg yw dal llywodraeth yn gyfrifnl am yr hyn a wneir gan ei swyddog- ion byrbwyll mewn gwlad bell. Da genym ddeall fod y llyngesydd Prydeinig yn gwneyd ei oreu i sicrhau heddweh, heb beryglu urddaa ac anrhydedd Lloegr.
MRSO GLADSTONE A PHEN El I…
MRSO GLADSTONE A PHEN El I BLWYDD. Mae llawer iawn o son am ben blwydd Mr Gladstone y naill flwyddyn ar olyllall, fel y bydd y diwrnod yn dyfod a'i gylch o gwmpas. Ond ni thelir cymaint o sylw i M's Gladstone, er fod y cyhoedd yn fwy dyledus iddi hi am y defnyddioldeb y mae ei gwr wedi bod iddynt nag y meddylir yn srvffredin. l)y^n Linn, cyrnaedaodd 78 mlwydd, a dathUyd yr acblyeur gyda phob gweddusder yn Nghsstell Penarlag. Der- byniodd nifer c lythyrau llongyfarchiadol ar yr ac'nlysur Yn ychwanegol at aelodau y tenht, vr cedd yn brftseaol o ddyeitbriaid. Arglwydd Rosebery, Syr Charles Tennant, a Miss RecM Hy^ianwn o galon iddi hir oca, rybyd n'i phriod beth bynag, i fod yn gymhorth iddo yn ei lafur cyhoeddus er budd ei gyd-^dynion Y mae y pir yn awr mewn oed, fel y mae y naill bron yn anheb- gorol i'r llall. I ■_
Advertising
IJRI'KKHNNFS? TCRFD.— A vvealttlyameyies. Lady wrtoeeoni v son was a slave for years to In \empero.uce,N CL-YOU ÐepressioD,a.nd Exhausted Vitality, after seeking in vain for a cure, and -rying "all known remedies, at last found a jimDle means that cured and saved him from irnnkard's gr »re. tinyone suffering aesrir int; 'to help others in this worthy cause, by -e,.ding a sell &ddreaned stampsd e nvelone to Mr James Holland, 25, H&rt..8treet, tftgh folhorn, London, will receivs this inforxnation rrsti o fhsrse. Ktation thispaper "t'on TBS R*«>OD 18 TBR Liv*—Clark«'s worid-fumod Blood tfiTli.-re in warmuted to olesssa the bloodaud uupuritnei, troB whatsm œUlfllrl8iDr. (rou arortin, Htcorry, Fmo»em«,stdnaad bloodFor Kires OI aU kmdb. il. tiiecm art!! ramellos. Thouamda o! testtuionuU. I.i bottleB.ai. 8d .4 11a. woh of f':) obemiats. l'o¡\etürs,LiIluelu and Alidla.nd Counties Drugs Comp«i\j liatote 4gktor lorko's Bloo Mittivrs aiul '\0 T!O; bej>oiv jiiau", M' take au lwititaticp, Draw, o Dowyn-drc' dawel I dy ddant illchM a t) I ala'r Tic fel melin- At ei ladd ft Victoliue." yjLc T o LiN-p; [RKOISTERKD.1 HOWELL. JONES FBDDYGTNIAETU FWYAF LLWY D- IANUS AC EFFEITH- IOL, A DDAEOAN- FYDDWYD EBIOED AT LWYR WELLA NIWRALGIA, TIC, DDANODD, oWAEW mRWY ESGVPN Y GWYNBB (FACEACHE) A'R PEN; GUMS DOLURUS A CHWYDDEDIG &C. Mae yn taro yn u?iongyrqhot ar wraidd y -il??n a Nervot so.ynelirio n drwg, n er)A"- aahoe o'r drwg o'r ?-t-mog.Diae thne? d so efteithiol. Caonoedd o dystiol??-thau 0 0 parth. Dyma rai o'r rhai di N!>ddaraf Holly Bank, Rooeqter, Stafford, Chw fror 20, 1889. Mr Howell Jones. Syr,—Mae yn dda genyf eich hysbysu ddar- fod i'r Viotoline, a anfonasoch i mi brofi yn fod i'r Viotoline, a a,- f ooleddwi wedi bod yn hollol effeithiol. Yr oeddwn wedi bod yn dioddtf gan D ianodd, &c., am hir amser, ond er i pan gymerai eich Victoline nid wyf wed! teimlo dim oddiwrthi. Bydd vn dda genyf ef ganmol wrth eraill.—Yr eiddoch, MARY P. PUGH. S.S. North Erin," Millwall Dock, London, July 17, 1889. Mr Howell Jones. Sir,-Will you oblige me by sending me a bot.le of your famous Victoline for Neuralgia, by retarn of post. -Your. truly, W,LL.A. W. WILLIAMS. Meddyginiaeth arbenig. Rbodda esmwythad- hollol, nid am funad ond am flynyddoedd. I'w chael mewn potelau Is lie, 2s, a 3s 60 yr un, gan Druggists, a rhai Grocers; neu yn rhad drwy y Post oddiwrth v Perchenog am dair celnioe ychwanegol. Darp&rei unig gan *??M.'?VE'LI??NES, A.P.S., Chemist, &c., High Street Pharmacy, Towyn, Merioneth, Wholesale at D. Jon's & Co., Ogw&n Hughei Co, Ayrton & ijaandn-s, ad si Druggists. MOONSEED BITTERS DIM DIM AFIECHYD GoreuY;-kataf AFIECHY AWECHYD Gomu?y lbataf, Eim DIM Dfoedaf. AFIIYD DIM Mwytf Rhyfeddol DIM AFIECHYD Mld,,Illl AFIECHYD DIM ar wyneb y Ddaear, DIM AFIECHYD tuafr&t y AFIECHYD DIM Gwaed, DM AFIECHYD ,r 1 Ei^odT08' AFIECHYD DIM y Galon &'r Gewyuan. DIM AFIEOHYD Fft-wyth satdiaoth AFIECHYD DIM °f^ 25 mlynedd DIM  .d-r(,  DIM A. i;=L&co DIM AFIECHYD Manor H, AFIECHYD DIM y rhat sydd wedi DIM AFIECHYD Mhubmiteeddo Md- AFIECHYD DIM lodcynaiol.ao adder- DIM AFIE?YD ??°' ??M!i ?.??YD AFIR-CHYD by,l,t Wyth Mil DIM ..tha. Y. p,off Mi y DIM AFIECHYD Mdyf'nbKth f?wr AFIECHYD DIM Moonseed yw yr unig DIM AFIECHYD un adnabyddui i ddyn AFIEDCIM ?YB ?SS?5!' AFIECHYD DIM tynu ?m! i gryfhau y DIM AFIECHYD iechya PI MOR b6ll AFIECHYD i?hyd pa mot beH DIM t-r yJ'& ol j byddo DIM AFIECHYD wST.??. Y mae AFIECHYD APIECHYD ..di Mm.iOnd IEED DIM AFIECHYD ?f??hyd. ?B'IBCF° DIM 'Qtnyr ToUFfery)l. DIM AFIECHYD eU ro:r; AFfEIJ&Y-D DIM .7r,4,, 6.. 2. 9?. DIM is culetentudrwy DI bd AFIECHYD B:£I:f = AFIECHYD DIM ?dr?y!? ? DIM A.)f(jO., AFfiYD DIM The Manor'W' DIM DIM ^8^tad-on^'Wwinlww- AFIECHYD AFIECHYD BwlndoD, Wilta. ArIECHYD DIM Paphle&? yn rhad DIM d-y y pot. AFIECHYD AFIECHYD ??? g'?. AF?HYD c o DIM DIM werthol. DIM AFIECHYD M.fotfl Edwards, AFIECHYD DIM QteenTictorit Street, DIM AFIECHYD London^ B!0 AFIECHYD DIM GOOHKLWCH YB DIM AFIEC IYDHTN A RODDIE IAFIECHYD om UHWIynUeMOON DIM SEED p Ir r E R t3 m AFIECHYD na 4^ fciceu 2a 9c. AFIECHYD DIM Yr ydym y- eich rby- DIM AFIEOHYD buddio i beidio el AFIECHYD Diyno. MACHINES f|B|r NEWYDD. ENGINES MAIF ETO I DORI GWELLT A GWAIR. fei Vi OIL CAKE MILLS, ?? ????? ? ?' &c., o'r makers ?tMS?tS?"' goren. Anfonwch am Catalognea &It prisian, cyn pryna, at y Agent— Agent- EDWARD HUGHES. IRONMONGER, <cfc., CARNARVON Pedair Cantawd rhwydd a syml at wasanaeth Corau byehain a phlant. THE VILLAGE CHILDREN (C Operetta, gan D. JE SKINS, Mut. Bac (Cantab). Prie, O.N., 2s 6c; Sol-ffa, So, gyda chyfeil- iant i Striuga, Flutes, a Clarinette. CANTAWD YR YSGOL, Gan J. T. REES, Mus. Bac. (Toronto) Sol-ffa, 6ch; O.N., 2B (Afl Argraffiad). KOSINA, Cantawd'at wasanaeth y Gobeithlu a'r Tem wyr Da, gan ALAW MANOD. Sol Sa,6ch; O.N.,28. Yn barod Tachwedd laj GWEDDI'R ARGLWYDD, Cantawd syml at wasanaeth yr Ysgol Sab- bothol, gas D. EMLYN EVANS; y geiriaa ftn DYFED; a'r eyBethi?d i'r Saesneg gan y Par?h T. JOHNS. I fod yn barod fonawr 1890. Y r oil o'r Caotawdau ucbod i'w cael oddiwrth D. JKSKIHG. MM. Bac. (Cantab), Aberystwyth, CYNYGIAD GWERTH AWR. \J AM YCHYDIG WYTHNOSAU YÑ, UNIG. COLOFNAU COFFADWRIAETHOL AMY PARCHEDIGION RICHARD OWEN, A JOHN PRITCHARD, AMLWCH; Gwerth 7s 60 o Lyfrau Newydd am Ss wadi eu rhwymo yn hardd, sef Cofiant a Phregethau y Parch Rickard Owen, y Di I Hanes Methodiatiaeth Mon o'i ddeehrenad, M. am oddeutu cant a haner a flynyddoedd. Anfoner PItal Order 58 a 6 stamp i ••x, cludiad i Mr D. 'ones, Publisher, &o., <' v House, Amlwch. DALLER SYLW !-O bwys i bawb aydd LJ yn edrych ar ol Ceffylaa a Stalwynl. At dderhyniad ugain stamp ceiniog, anfonlr Cyf,.Lrwyddia,iau pa fodd i wneyd FOWlfWR A ,lvi RRICANAID D i bortbi Ceffylau, ao 'LF.W TTTT n <) per ijimp.—Arfoner, "Tre> bor," swyddfa'r Oenedl, (Jaernarton,