Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
"SAMSON" CYMREIG.
"SAMSON" CYMREIG. Pan y mae cymaint o son am ddymon cryfion, y rhai sydd yn dangos en Berth mown gwahanol fanau ar hyd y wlad, dian mai nid anvddorol fydd yr hanesyn canlynol allan o'r Romatic Records of the Anetoc- ray," gan J. Bernard Burke, Yaw., (1851): -Yr oedd Syr Nicholas Kemeys, Barwnig, a Cefn Mably, yn cael ei ystyried y dyn cryfaf yn ei oes, Re y mae traddodiad, yn profi ei nerth angbydmarol ilw gael hyd heddyw yn sir Forganwg. DywedirfodSyir Nicholas un prydoawn yn rhodio yn mharc Cefn Mably gyda chyfeillion, pryd y daeth codymwr medrus, yn arwain asyn, yn mlaen atynt, ac wedi gwneyd y cyfarchiad arferol ilywedodd ei fod yn cofio mai y bydglodus Syr Nicholas Kemeys ydoedd, yr hwu yr oedd yn cael ei anrhydedd o l anerch. Wedi cael atebiad cadarnhao), dywedodd y dyeithr ddyn mai codymwr, heb erioed gael ei dyau i lawr, o Cernyw ydoedd,atfod, wedi iddo glywed gan Gymro yn Bryste an gryfder Syr Nicholas, wedi teithio hyd yno i'w weled, ac ychwanegodd, ei fod yn gob- eitbio na fyddai yn gofyn gormod wrth ddymuno ar Syr Nicholas i j ymaflyd cod- wm' ag ef. Cydsyniodd y barwnig dan wenu, ond cynghorodd y Corni "i fyned i'w laethdy yn gyntaf i gael rbywbeth i'w fwyta, yr hyn a wrthodwyd gyda diolch- garwch a dywedodd yr yn elydd ei fod yn teimlo yn berffaith fyw. Yna ym. aflodd y naill a'r Hall, ac m< n eiliad yr oedd y Corni' ar wastad ei nn ar lawr. Gan ei gynorthwyo i godi, ;ofynodd y Barwnig a oedd efe wedi ei foddloni yn nghylch ei nerth. I'r hyn y. atebodd y dyeithr-ddyn, Nac ydwyf, os na tbeflwch fi dros glawdd y pare." Ownaeth Syr Nicholas hyny gyda rhwyddineb; ond erfyniai y Corni arno roddi un arddangosiad arall o'i gryfder trwy daflu yr asyn ar ei 01. Ymaflodd Syr Nicholas yn y creadur, a thaflodd ef ar ei ol fel pêl. Dangosir y He y cymerodd hyn le hyd heddyw. Y mae darlan yablenydd yn meddiant y Milwriad Kemeys-Tynte, yn Cefn Mably, o Nicholw, yn yr hwn y gosodir ef allan fel yn meddu ar gorff o faintioli anferth. Cymerodd ran flaenllaw yn amddiffyniad Castell Chepstow yn erbyn Oliver Cromwell, pryd y collodd ei fywyd, ond nid cyn lladd lluaws o'r gelynion a'i law ei hun.
OYFARFOD MISOL ARFON. I
OYFARFOD MISOL ARFON. TALYSAEN, IONAwR í3 a'r 14 Llywydd ion, Dr Roberts, Y.H., Paoygroes, a'r Parch R O. Wilhms, Penmaenmawr.—tr-tuwyd 0 I_  s, am Mri R. Griffith, O Gatehouse; a J. Jones, Capbl Uchaf, y rhai oeddynt ftaenoria:d ffyddlawn hwn yn eu gwahanol eglwysi. Penderfynwyd anfon Uythyrau cydymdeimlad at denIuoedd Y brodyr byn. Penderfynwyd h.fy.-l aDfon dadganiQd gydymdeimladat y Parcb W. Jones, Portbdiuovwig, a Mr J. Wiir_ amSj Beulah, y naill yn y brofed'gwth o goili ei fam, a'r lIal1 oi h-md —Pendorf; nwyd fod y b!v>norisid, ?ewn cyh.f? o'r eiddynt eu huoain, i'w gynal yn Mawrth, i y.yr.ed btth fyddai o'eu i'w wueyd yn nglyn & blwydcfyn brawf ymgeiswyr am y weinidog- aeth.—Yn unoUg an o benHertynmdau y pwyllgor dirwestol yn y Cyfarfod Miaol di. weddaf, rhoes y Parch J Ei,d'm Jones an ogaethau gyda golwg ar y pnololdeb o ddefnyddio y gwin anfaddwol yn Swper vr Arglwydd,CadF%rnbaw d penodiad y Parch W. Mathias Griffith, M.A, diweddar o Lan- fbaiadr, yn Athraw yr Ysgol yn Ngblynnog, gan hysbyan yr un pryd mai'r brodyr ieu aincwedi myneddrwy Arholiad yr Ymgeis wyr yn unig sydd i gael addysg yr ysgol yn rhad. Caed gair gan Mr Griffith ei hunan, yn datgD obaith y.bydd i'r ysgol fod yn effeithiol, ac yn diolch am ei benodial acara ei dderbyniad. Hysbysd fod yr ysgol y- ail-agor drannoeth y Cyfarfod Misol.-G- as ychydig aylwadM. yn cynwye da?an'? ?ddiot? am yr anrhydedd o gael ?tedd yn y gadair, ac am bob cymorth a roddisid Iddo yn y gweinyddiad o ddyledswyddau y gadair, cyflwynodd Dr Roberts, Y.H., y gad air i'r Ilywrdd etho.edig amy chwe i-iis sydd yn awr yn dechren. Rhoed pleidlais ncfryaol o ddiolch i Dr Roberts am ei was aoaeth ffyddlawn a gwerthfawr iawn yn nghadair y Cyfarfod Misol am y chwe mii diweddaf-Penderfynwyd hefyd fod i boh cyn lywydd eistedd yn y "seddfaw^ y i mhob Cyfarfod Misol yn ystod y chwe rais- cyntaf, beth bynat, wedi iddo adael y gadair, fel y byddo wrth law i gynortbwyo y llyw- ydd ar unrhyw adeg. P,]Dodwyd y Parch J. Etddon Jonc^ H. Re Davies. a Mr R. 0. Jones, Waeufawr, i e-isglu a rbifo pleidleisiau yr or deinito Parch W. N. FJu!kB, Bangor; Mri J. Dalies, Dinorwig a W R. Robert., J' B&lem, i dderbyn a thtefnu y ca9g1íBd; a'r Parch W. Rowlands, Mri E. Jon** Moriah R. E. Jones, Uerlan ac O. Hugbt3s, Bala denlyn, am y tro ar w yllg,)r y Cenl\d- wriau.-Bydd y CyfaITI'dMisol neaf yn Park Hill, Chwefror 17gac 18eg, a'r ddyuo! yn Moriah, Mawith lO^.ed a'r Beg.  ?got a bothol fydd mater penaf y Cyfarfod M.?I nesaf. Hysbyswyd htcJfyrll fod y Parch R. L!oyd,Be??r?yntrefnu i ymweled a'r Cyfarfod Misol yn Prk HiIJ ar ran pwyllgor yr Undeb. Hysby?yd hefyd y bydd y?u ogtwy? y Cyfarfod MiMt yn cael ea cyflwyno yn y Cyfarfod Miaolnesaf. os bydd y taaen? wedi M dychwelyd mewn pvyd, ac adgofn yd be?fyd, oni bydd y taflenau wedi eu dychwelyd mewnpryd, ei bod yn rhaol bd)..h i on ?v i yn Nghyfarfod Misol Chwpfror y r.eopdd y bydd eu taflenan beb eu dychwelyd y" bry lon.- hop, adroddiv y p!éll,,¡sin, yr hwn a gynwysai fod y brorlyr, D. Hu¡{}¡', M.A., Pentir W. Matthews, M.A., Giaig a W. Jonee Wil\ial.. Peaiel. wù cael eu dewis .gydag unfrydedd i'w hordeinio y flwyddyn hon. Cadarnbawyd yr adroddiad. —Cadarnhawyd penodiad y brodyr canlynol i gyurychioli yn y Cvtndeithasfaoedd y flwyddyn honParnh J. Williams, a Mr D. Griffith, Tabernacl, oddosbarth Bangor; Parch R. D. Rowlands, a Mr E. Jones, M iriab, o ddosbarth Caernarfon a'r Parch W. William?, a Mr D. J. Roberts, Cesarea, o ddosbarth Clynnog. Yr oedd dosbarth Bethesda heb benodi.—Penodwyd y Parch R. R. Morris, yn aelod o gyfeisteddfod Trysorfa y Gweinidogion am y flwyddyn bon. Hefyd gyda diolch am eu ffyddlondeb mawr yn y gorphenol, penodwyd Mr E. Jones, Hirael, yn ysgrifenydd, a Mr H. Lewis, Prince's Road, yn drysorydd Trysorfa y Gweinidogion am y flwyddyn hon.— Penodwyd y Parchn R. Pryse Ellis, Glas- goed a W. Williams, Talysarn, yn aelodau o Bwyllgor Sirol y Genadaeth Dramor; D. Hughes, M.A., Pentir, ar Bwyllgor Cynor- thwy yr Eftydwyr; a Mr R. E. Jones, GerlaD, ar Bwyllgor y Drysorfa Gynor- thwyol.-Rhoed ar ddeall i'r Cyfarfod Misol fod E. H. Owen, Yaw., Y.H., Tycoch, Caer narfon, wedi anrhegu yr achos yn R iyd-ddu i'r ceryg toi oedd yn angeorbtfidiol at y capel newydd A'r ty capel, a phenodwyd yn unfrydol agwresog fod i ni anfon dadganiad o'n diolchgarwch puraf i Mr Owen am ei garedigrwydd haelfrydig tuag at Rhyd-ddu. —Traddodwyd anqrohiad rhagorol gan y Parch J. Hughes, D.D., ar weinyddiad yr ordinbad o Swper yr Arglwydd, gyda golwg yn neillduol ar y penderfyniad a basiwyd yn Nghyradeithasfa Bangor ar hyn. Rhoed pleidlais unfrydol o ddiolch i Dr Hughes am ei gyfurchiad gwerthfawr.-Rhoed hanes y gwaith a'i ffyddlondeb gyda'r achos yn Nhalysam a Tanyrallt, yr hwn, yn wyneb llawer o bsthau a thuedd ynddynt i beri llwfrhad, sydd yn dal ei dir yn dda, ac yn ychwanea cryfder,-CAed anerchiad dydd- orol a chalcn gynhyrfiol gan y Parch S. Owen, Tanygrisiau, ar gapel Pendleton, yn eyinh,311 i ddangos cydymdeimlad ac i estyn cynorthwy tuagat y eyfeillion yno. Rhyf- edd fydd deall eto mai ychydig o help estynir yn Arfon iddynt ar ol gwrando gyda'r fath awyddfrvd ar anerchiad rhagjrol Mr Owen. Penderfynwyd ein bod yn diolch i Mr Owen am ei anerchiad, ac yn dymuno ar i'r brodyr yn mhob dosbarth benodwyd amser yn ni i dderbyn tanysgrifiadaa at Pendleton gyfarfod i weled pa beth sydd wedi cael ei wneyd, ac i drefna rhywbeth .i'w gynyg i'r Cyfarfod Misol nesaf. Y Parch G. Roberts, (Jameddi, yn gynnllydd. Cadarnhawyd galwad Beulah ar y Parch R. D. Rowlands, t phenodwyd y Parchn Dr Hughes, W. Rowlands, R. R. Morris, a Mr H Jonathan i trvarychioli y Cyfarfod Misol yn sefydliad M r Rowlands. Caed yn adroddiad o Sion fod yr eglwys yn unfrydol am i Mr J. O. Williams fyned yn mlaen fel ymgeisydd am v weioidogaetb.—Caniatawyd i chwech o frodyr ienainc fyned i'r ysgol i Glynnog.- Hysbyswyd fod Mr R. D. Thomas yn ym- >reisydd am y woinidogieth yn Tabornael.- Penodwyd nifer o ymddiriedolwyr i Hyf- rydle a'r Gerlan.—Penodwyd i dderbyn pleidlais Llanllyfni yn ngalwad gweinidog, v Parchn W. Elias Williams, Howell Ro- berts, Clynnog, a Mr 0. Hughes, Talysarn; ac i wneyd ymchwiliad i achos utillduol yn Glanadda, Parchn W. Rowlands, E. Jones, Dr Roberts, U.H., a Mr J. Hughes, Porth- riiaorwig.—Hysbyswyd fod Uythyrau wed on derbyn oddiwrth y Parch G. R. J ooe I (Dinorwig) o Aw^trtlia, yn d'olch i'r Cyfar- fod Misol am lythyr a anfonasid at yr Henaduriaethwyr yn y wlad bono yn e; I fFafr Dymunai he' vel am i',v enw barbau ar ddvddlyfrau y C,, ftindeb yn N'hymru. Penderfynwyd ein bod yn caniataii hy., y.- Darllenwyd a chadarobawyd adioidiad I Pwyllgor yr Acbosion Gweioiaid yn rhoi cynorthwyon fel y canlyn :-Aber a Ty ny- maes, 8p yr un; Glyn, Brynteg, Rmwddolioo, Penygraiir, a RhosgAdfan, £ 4 yr un Ceunant, 6p; a Beulah, 3". Penderfynwyd darllen enwan y rhai fydd heb wueyd y casgliad hwn yn y Cyfarfod Misol nesaf. [Dysgwylir y caagliad at yr ysgolion Piotestanidd or lleoedd a dderbyniasant y cylchlythyrau am dano i'r Cyfarfod Misol nesaf ] Pregethwyd can y Parchn R. W. Hncbes, Prepwylfa; E. Jones, Caernarfon; S Owen, Tanygrisian; J. Puleston Jones, B A., Bingor; T Roberts, Jarnsalem; G. Roberts, Carneddi, a Dr Hughes, Caernarfon.
IOFFAKFOD CSWARTEROLI ARFON.
OFFAKFOD CSWARTEROL I ARFON. Cynbaliwyd yr uohod v tvo diweddaf yn Sslem, Caernarfon, Mawrth a Mercher, ion. 14 a'r 15, 1890 Y gyuadledd am 10 or cloch bnreu Member. Cadeirydd, y Parch R. P. Williams, Ebenez-r; ac yr oedd yn breseuol: v Parchn Dr Herber vaDs, Caer- narfon Lloyd B. Rberts Caernarfon; Williams, BontDewvrld; Adams, B. A., Bethel; Dennis J??s, Carmel; Evans, Bangor; Joa?s, Pentir; J"DM. C,Iwyn Jones, Mae ydre; Pii;e. T'efriw Pa"V, Ohware?oQb Williams, LI?tndudno Wil- liams, Waenfawr; ? Gdfitb. B?hsL- Pregethwyr-Y Mri Gr?tb, Pnrthd.norwig; a Thomas (EaoDyd?).Ca.-n?fon_D.acon. iaid, ac ymwe)wyr-Yr H??ar H. Owen, COQWV y Cyoghorwr W J. Parry, Beth- ? ?2,d.?w, y?. n, Tyddy,, M-r • R. Owen, ien., Tvddyn Mawr; 0 H?'tB, Porth dinorwi D. E.aM p„rthdioorwig Ellis JoMB.Ty'nymMS; J. W_t.?., Pendref; E. U?n.Pendref; 0. Wth<m9. Colwyn R. Evans, Carmel; J. Wdhams.AmMa; T. Williams, Colwyn Bay O. Lloyd, Colwyn Bay J. Jones, Stron W. Roberts, Saron W. Jones, Bontnewydd; E. R. Owen, Llanrug H. Jones, Bithania; W. Williams, LlansantffraH y Cvnghorwr J. R. Pritchard, W. J. Williams, H. Humphreys, H. Evans, H. J mss, J J nes, O. Jones, W. Hughes, W. Langton James Evans, J., Hills, Capt. Williams, Ciernarfon, &a. 1.—Darllenwyd coluoiiion y cyiaruu blaenorol, a chadarobawyd hwynt. 2.-Darllenwyd cyfrifon y Cyfarfod Chwarterol am v ddwy flynedd ddiweddaf. Yn Haw y trysorydd ai ddiwedd 1888, R31 99 4 yn llaw y trysorydd ar ddiwedd 1889, £26 15s 2c wedi gwneyd taliadau amodol ar y ddwy flynad'l o £ 49. 3. —Ail-etholwyd Dr Berber Evans yn drysorydd, a'r Parch R. W. Griffith yn ysgrifenydd, y Cyfarfod Chwa terol; a chyflwynwyd iddynt ddiolchgarwch gwres- ooaf y gynadledd am eu gofal am y drysorfa, yn nghyd a'u gwaithgarwch yn nglyn a dygiad yn mhen waith cyffredmol y cyf. arfodydd yn y cyfundeb. 4.-Hysbyswyd o Landudno fod y cyfeill- ion yno wedi casglti 935, a gorchymynwy talu iddynt y £.5 amodol ar delerau, yn unol A'r drefn arferol. Yr oedd Colwyn Bay l wedi casglu £ 20, a LUnsantffraid P,7 ae f"lly yr oedd ;CIO yn ddylpdus, i'r naillar liall o'r lleoedd hyn, yn unol A'r addewid a wnaed flwyddyn yn ol. I Y GenTaadaeth -G.o fod pen bl w ,ddyo y genhadaeth yn unol A'r trefniadau a wnaed yn Llunda-n, yo t. irfyuu eleni fn yn gynt, dymunir ar i'r casgliadau fod yn llaw y trysorydd erbyn y 30ain o Fawrth. Pen- derfynwyd befyd y bydd penodiad y cen- hadon i fyned drwy y cyfundeb dros yr achos cenhadol, i gymeryd lie yn mis Uorph- enaf o hyn allan. 6 Y Genhadaeth Sirot.-Gan y bydd cymanfa y sir yn cael ei chynal eleni yn mis Mehefln, erfynir am i'r casgliadau oil at y genhadaeth werthfawr hon gael eu hanfon i'r trysorydd erbyn yr 20fed o Fai. 7, Cydsyniwyd i roddi llythyr cyflwyn- iad i'r Parch Thomas Evans, gynt nettws. ycoed, i Gymanfa Wisconsin, ar ei ymseryd. liad yn Racine, gyda dymuno iddo hir oes, a llawer iawn o lwyddiaut yn yr hyn oil sydd dda. 8. Prudhsoedd.—Yn wyneb fod y pwyll. gor Seneddol, a benodwyd i edrych i mewn i ansawdd taiddeiliadaeth, yn cymeradwyo rhyddfreiniaeth gyffredinol tai, eglwysydd,. capelau, ac ysgoldai; fod y cyfarfod hwn yn snog ar fod l fesnr hetlatb a chyflawn gael ei ddwyn i mewn j'r Senedd nesaf, er hyrwyddo yr amcan, a hyny am bris a fyddo yn rhesymol a theg. 9.-Y cyfarfod nesaf i fod yn rTrref frtw, a 'r un dilynol yo Saron. 10.—Derbyniwyd casgliadan yr eg'wysi, 3p 18s. Y casgliad cyhoeddus yn Silem, Am ddau o'r giocn cynauwyu UyttbrLk)U cy- hoeddus yn nglyn â. thaflen newydd ystad- egaeth yr enliad yn y cyfundeb, pa un oedd wedi ei gwasgaru yn y gyahadledd foreuol. Cymerwyd y gadair gan y Parch R. P. Wil- liams, Ebenezer, yr hwn a Wnaeth sylwadau rhagorol ar y daflen; ac ynagalwodd ar y brodyr fn yn ei cbasglu, set y Mri Herber Evans, Williams, Bontnewydd; Williams, Caernarfon; a'r ysgrifenydd, yn nghyda Mr Richard Owen, Tyddyo Mawr. Gan mai hon oedd y daflen gyntaf erioed gyhoedd- wyd gan y cyfundeb, yr oedd yn natunol iddi greu cryn ddyddordeb a brwdfrydedd yn y cynnlliad. Dodwn yma rai o'r prif ffigyran sydd yziddi:Gworth yr eiddo yw 72,406p 7a 11c. Swm y ddyled ar ddiwedd y flwyddyn 1888, 19,720p 6s 1c. Rhif yr aelodau, 6039. Rhif y plant sydd yn perthyn i'r eglwys, 3115. Rhif y gwrandawyr a'r plant sydd heb fod yn aelodau, 2480. Cyfan- rif, 11,634. Rhifedi yr Y sgol Sabbothol, 6369; ac os cymerir cyfundeb Lleyo ac Eifiouydd i mewn, gwelir fod rhifer.i yr Annibynwyr yn sir Gaernarfon gryn lawer uwchlaw ugain mil. Gwnaeth y brodyr syl- wadau bywiog a hynod darawuido], gan deithio yn fanwl dros yr holl faes. Parhaodd y cyfarfod am yn agos i ddwy awr.-Y rhan ddefosiynol o'r gwaith a ddygwyd yn mlaen gyda phriodoldeb gan y Mri Griffith, ac Owen Roberts, Porthdinorwic, megis y gwnaed yn y boren gan y Mri Owen Wil. liams, Colwyn; ac Elias Jones, Ty'nymaes. Pregethwyd y nos gyntaf gan y Parch Dennis Jones, Carmpl; air nos olaf gan y Parchn Peter Price, Trefriw, a D. Adams, B.A., Bethesda, yn sylweddol a gafaelgar. Cawsom y frawdoliaeth yn Salem, au gweinidog, megis arferol, yn galonog a striol, a hawdd y gallant fod, mewn capel a gostiodd 3007p 18s 10c, ac heb fod arno yn awr ond 475p o ddyled, gyda 429 o aelodau, ac uwch- law 800 yn dal cysyXtiad a'r a chns yn y He. Bydd Dr EvM" v flwyddyn nesaf wedi Igwasanaethu chwartar canrif yn y capel hwn. Yn ystod y cyfood yna o chwarter canrif, fedeinilwyd nerthoedd y byd addaw iaweroedd o weitbian o fewn y murian hyn. Hiry parhao ei fwa yn gryf, a bydded pobl ei ofal yn bobl ei gysur, ac yn destyn ei orfoledd yn y dydd hwnw, pan y bydd lesu, Grist yu d'od ar y cwmwl goten i gasgln yn nghyd T perlau disglaer fydd bytb yn addurno ac yn prydferthn ei goron gyf-1 ryneol. R. W. GRIFFITH, Ysg. I
CYFARFOD CHWARTEROL I ANNIBYNWYR…
CYFARFOD CHWARTEROL I ANNIBYNWYR DINBYOH A I FFLINT. Cynbaliwyd ef yn Llangollen, ar y dydd- iau Linn a Mawrth, Ionawr 13eg a'r 14eg. Am ddegyr ail ddydd, cafwyd cynadledd. Dechreuwyd trwy ddarilon-a gweddio ganmr B. Harrison, Coedpoeth. Yn absenoldeb y cadeirydd am y flwyddyn-y Parch W. James, Sarn-dewiswyd Mr T. Jones, Gwrecaam. y cyn-gadeirydd, i lywyddu. Wedi darftan a cbadatnhan cofnodion y cyfarfod blaenorol, pasiwyd :— laf, Fod y cyfarfod nesaf i fod yn ivhosy- medre, ar Llun y Pasg; y gynadledd am ddeg, I Abergete yr ydoedd i fyned yn 01 y gylchres; ond er mwyn cyfleusdra, newidiwyd rhwng y ddau le. 2il, Fod y Parch W. Evans, Cefn, i ddar- llen papyr yn y gynadledd nesaf ar An- hawsdarau prosenol Ymneillduaeth yn Nghymru." 3ydd, Galwodd y Parch B. Roberts, Rhos, sylw at drysorfa gvnorthwyol y cyfundeb. Dywedai fod y pwyllgor wedi cyfarfod i ranu yr arian oedd mewn llaw, a byddant yn fuan wedi eu hanfon i'r gwahanol leoedd. Siaradodd amryw frodyr ar y mater, ac anogid yn daer tod casgliad yn cael ei wneyd gan yr eglwysi cryfaf er cynorthwyo en chwiorydd gweiniaid. [Mewn canlyniad i ymddid Ian, cyfarfa hyny oedd yn bresenol o'r pwyligor am baner awr wedi un, a threfnwyd brodyr i ymweled &'r eg!wysi, er dwyn y mater i'w sylw. Hyderir yn gryt yr ufuddha y brodyr hyn i'r cais, yr hwn a anfonir stynt yn fuan, ac y gwneir caegliad yn mhob øglwYR o byn i'r gymanfa. 4ydd, Galwodd yr ysgrifenydd sylw at y Genhadaeth Dramor. Erfyniai am ir casgliad cenhadol gael ei wneyd mewn pryd i fod yo yr adroddiad nesaf, sef cyn diwedd mis Mawitb. Os oedd rhai lleoedd heb gael cardian casglu i'r plant at y llogau cen- hadol, byddai yn bleser gan yr ysgrifeBydd anfon rhai iddynt. 5ed, Galwodd y Parch R. Williams (Hwfa M6a) sylw at Drysorfa y Gweddwon. Y mae y drysorfa ragorol hon wedi ei sefydlu 1 er'1733, a'i hamcan ydyw estyn cymhorth i weddwon gweinidogion Ymneillduol. Der- byniodd 222 o weddwon cyfyng eu hamgylch- iadau gymborth yn ystod y flwyddyn ddi- weddaf. Y mae nifer fawr yn Nghymrn yn derbyn cymhorth bob blwyddyn, o rai, oni bae y drysorfa hyn, fyddai yn rhaid iddynt apelio am gymhorth plwyfol. Daeth lOOOp o'r drysorfa i Gymru y flwyddyn ddiweddaf, tra na chyfranodd Cymrn tuag ati ond llai na 150p. Siaradodd Dr Roberts, Gwrecsam, hefyd ar y mater, a dywedai eu bod hwy yn Ngwrecsam yn anfon punt o gasgUad lr drysorfa er's llawer o flynyddoadd. Wedi y siarad a'r egluro at amean y drysorfa, pas- iwyd penderfyniad yn taer erfyn am gyfran; iad mewn rhyw fifurf, naill ai casgliad, ai tanysgrifiadau personol, o'r eglwysi at yr amcan. 6ed. Darllenwyd Ilythyr oddi wrth gyfun- deb Maldwvn yn cyflwyno i'r gynhadlsdd y Parch 0. J. Owens, yn awr o'r Ponkey. Rhoddwyd derbyniad calonog i Mr Owens, dymunwyd iddo bob Uwyddiant a chysur yirei faes newydd. fed, Dygodi y Parch W. G. Richards, LUnarmon. benderfyojad yn E. teu aros i'r degwrn sydd yn mvned o Uy,,r,i i Loegr igiel ei droi at gynal ysgolion canoir d lol yn Nghymru. Cydolygai pawb & ebyn jwnder y cynygiad ond yn gymair.t a'n hnu ni fel enwad er's llawer o flynyddoedd wedi hen ddadgan, yn y m'ldd cryfaf, y dylai, nid yn unig y gyfran o'r degwm sydd yn myned i Loegr, ond yr oll o hono, gael ei droi at amcanion cenedlaethol, nid oedd parod- rwydd mawr i basio penderfyniad ar gyfran o hono. Gan nad oedd amser i fyned i mewn i'r cwestiwo, gadawyd ef hyd rhyw amser eto. 8fed, Fod yr ysgrifenydd yn cael ei awdurdodii ysgrifenu llythyr, yn enw y gynadledd, i gymeradwyo achos gofidus capel Penuel i sylw a cydymdeimlad cared- igion crefydd. Tair blynedd yn ol, aeth y gynulleidfa i draul o dros 120p i adgyweirio y capel; gwnaed ymdroch egniol i daln yr oil. Ond erbyn eu bod wedi gorphen clirio y ddyled, cafwyd fod dy rot yn y llawr, a bod yn rhaid ei ail lorio i gyd; a chyst iddynt 50p i 60p. Nt ellir cael dim gan y eon- tractor, er mai arno ef y mae y bai am hyn. N id yw yr eglwys ond gwan i ymgymeryd A baich eto mor fuan; ac yn enwedig, gan eu bod wedigweithio mordda; acyn awr mewn profedigaeth, y maent yn gwir haeddu cyd- ymdeimlad. 9fed, Bu ymddiddan am gael ystadegaetn flynyddol o sefyllfa yr eglwysi yn y ddwy air. Galwyd sylw at y cylchlythyr a an- fonwyd gan y Parch Dr Thomas, yn gofyn am gyfrifon manwl o'r holl eglwysi, i'w ihoddi yn y bumed gyfrol o Barns yr Eglwysi, Taer erfynid ar i'r holl leoedd oedd heb anfon wneyd hyny heb oedi. Ar y diwedd, catwyd anercniaa gan Y I cadeirydd ar ei ymadawiad o'r gadair. Dweyd ei brofiad am y Cyfarfod Chwarterol a wnaeth Mr Jones. Dywedai ei fod wedi cael allan, wrth chwilio, fod y Cyfarfod Chwarterol yn hen Bllfydliad parchus yn ein henwad, ac wedi bod o wasanaeth gwerth- fawr, er magu a meithrin adnabyddiaeth a chydymdeimlad yn ein plitb, er annog i gydweithrediad, er cynorthwyo eglwysi gweiniaid, ec er dysgu a goleuo ein gilydd. 0 bryd i bryd, y mae wedi galw sylw at faterion gwleidyddol, wedi sefyll dros ryddid ac iawnderan y bobl, ac wedi siarad yn ddi- floesgni ar welliantau cymdeithasol yn gystal a chrefyddol. Diolchwyd i Mr Jones am ei anerchiad rhagorol, ac am ei ffyddlondeb yn y gadair. Gobeithio y gwelir rhagor on lleygwyr crefyddol yn dilyn esjampl Mr Jones trwy fynychu ein cyfarfodydd chwar- terol a chymmaofaol, a thrwy loddi mwy o help eu dylanwad i byrwyddo gwaith ein henwad. I Y PREGETHU. Pregethwyd y noson gyntaf gan y Parchn. E. Davies, Brymbo a Dr Roberts, Gwrec- sam. Am ddau dranoetb, gan y Parchn B. Davies, Bwlchgwyn; a T. E. Thomas, Coed- poeth. Am haner awr wedi chnvech, gan y Parchn. J. Evans, Caer, yr hwn a bregethai ar y pwngc ac R. Roberts, Rhos. Afreidiol fyddai helaethu ar y derbyniad croesawgar iawn a roddodd Hwfa a phobl ei ofal i'r Cyfirfod Chwarterol i Langollea g*,Vr pawb mai dyua an harfer, a gwnaetn- ant yn ardderchog y tro hwn. Y mae golwg brydferth a gtanwaith ar hen gapel Glall- 'rafon, wedi cael ei adgyweirio a'i Daentio yn ddiweddar. Da oedd genym weled golwg mor siriol a chatonog ar yr achos, a r prif fardd amlgadeiriog Hwfa yn edrych ye gryf a tbywysogiidd yn y lie. Bydded i'r cyfarfod rhagorol a gafwyd yno brofi yn fondith i'r achos a'r dref. T. ROBERTS, Ysgrifenydd.
I UWCHMYNYDD. - mo,
I UWCHMYNYDD. mo, Nos Ian diweddaf bu y Parch J. K, WIl- liams, Rhydbach, yn y lle uchod yn traddodi darlith ar ei "Daith trwy America i gapel- a;d llawn o wrandawyr astud. Gallwa cidweyd yn ddibetrns fod y ddarlith hon yn werth i'w dwayd a'i gwran? trwy Gymra benbaladr. Ceir ynddi, ma.n wir, rai nethau ydd yn gyffredin i bob darlith ar America, ond cynwysa hefyd luaws mawr o bethau na chlywir yn fynych ar y ted-yil, -0 wrandawr.
Advertising
01, I O'JIC:, __H. V.¡ J- Though you Rub! Rub I Rub I and you Scrub I Scrub I Scrub! You'll find that its not in your power, in the old-fashioned way to do in a day What Hudson's will do in an hour.   good c olour. HUDSON'S SOAP is a pure Dry Soap !n Bne Powder, in lib. ;tb. &Mb.P?ets-?ena aU waters-makes a foaming lather and keeps the clothes a good coloUl'l son.s sqap is ?eUent for washing Plannels and Woollen Underclothing, as well as Linen, Shirts, Oollars, Shee ts, Table Cloths, &e. HUDSON'S SOAP for Washing-up. Hudson's is as good for Plates. Dishes. Knives. ?oMS, aM., Hudson's leaves No SmelL-