Y Genedl Gymreig

a.i\.yvuu^iiAii im Villiauja" EDIGAETH UN 0 GYNG- HORWYR BIROL MON. )ydd Sabboth, wythnos i'r diweddaf, bu I w Mr T. P. Williamson, Jvarys i-arm, a r )wery, Amlwch, yn 47 mlwydd oed. Yr d Mr Williamson wedi ei ddychwelyd aelod Ceidwadol dros Amlwch yn ethoi- y eyogbor airol; ae yr oedd yo f elo:1 o'r rbour Trnst, yn an o gyfarwydd-vyr y 7b C-eidwadol, ae yn churchwarden. Yr G d yn ddyn hynaws a charedig, a paercbid 'n fawr gan aelodau y naill blaid a'r llall. byw oedd yn cwyno er's tua dwy flynedd, ond fel c eatu dan fis yn ol cymerwyd ef yn wael- ank, Gadawodd weddw a phnmp o blant i n ar ei ol. Cymerodd yr anglaad le afiac dd Gwener, yn y Cemetery, ac yr oedd myn on tra iucsog, ac yr oedd amryw o'i gyd- Natl idau ar y cynghor yn bresenol. Aeth rd i'r eglwyø yn gyntaf, ae yna i'r nmsE letery. Gwasanaethwyd gan y rheithor W ciwraa ar yr acnjyaur. I JANBERIS A'R CYLCHOEDD me. 'A.NBF-RIS A  a CYLCFIOEL)D I n?

YRGREPAN JOHN j[" BROWN. yj an ?h, RHIF XXX Ill. I S¡; CYNWYSIAD: yn BettWS Ga)-mon.- 011 -1 Otoain William, Wacnfawr. —Beadfaen g Hynod.-Heps Bennifl.Awr gyda II Gwr en y TrenAdgofion am Simon Jones y mE Bala, 6cu yd -> Sil Y dydd o'r blaen bum ar ymwrnwu dd Bettwo Garmon-nn o "Lanau" llonyad oel Eryri. Ysmotyn tawel ydyw, rhwng myn- ty yddau cedyrn,—darn awgrymiadol o (Jymru „ c Fu. Mae'n wir fod y tren bach yn ym- AE weled A'r fro, cud rhyfedd mor ddyataw h., ydyw ei symadiadau. Mae y UMar ?j fynwent ar fin y ffordd, ac ni byddaf byth Ni yn PMio heb arcs cy oll(OV,n y diweddar Owen William, o'r Waeu- bo fawr. Mae be)tach bymtheng mlynedd er ( pan y gorwedda yr hen lenor hynod vn y y dystaw fedd, ond y mae yr adgof am dano liv yn mblith yr ardalwyr a'u hadwaenent gy mor fyw ac erioed. Mynych y coffheir ft thyw ddywediad, neu yr adroddir rhyw Il ystori ddigrif am yr hen frawd o'r Waen- p, fawr. Yn awr, gallesid meddwl, wrth d( wrando arnynt, nad oedd neb yn byw yn y Waen y dyddiau byny ond Owen William! Camayniad, bid sicr, fyddai tybiedIhyny; ao io y mae llawer cymeriad gwreiddiol a tnrwyaal Gymroaidd wedi arns yn y gymydogaech I hyd y dydd bwn. Un o'r cyfryw yn ddilys r ddiambeu ydyw Tomos Huws o'r Plas- g iBft—g^f ag y mae ei enwogrwydd wedi ei 9' sicrbau drwy y fro. Mae Mr Hughes wedi gweled ami i ddechrea blwyddyn, ond pwy j o'r )tu ai hadwaenant a feddyliai am 11 9 sylltn y ga it 11 hen," nei2 "oedranus ag YI ef? Na, na, fel bacbgan y cerdda, fel yi bachgen yr adrodda chwedlau dyddan yr gyj amser fu. Mae ei lais a'i chwettbiniad mor a iach, mor galonog fal y mae henaint yu dalwi &] yn ei bresenoldeb. GaUwn ddyweyd cryn 0: egipy. am dano, ond ni ddaeth yr amaer. y Caiff rhywun yn y g?onf nesaf y fra'nt o y yagrifenu bywgrapbiad i un o'r Cymry n mwyaf Cymreig y gwn i am dano. Yr hyn (l a'm harweiniodd i son fel hyn am dano, a ( hyny heb ei genad, ydoedd yr ysgwts ddi- ) weddaf a fu ihyngom, pan yr &droddodd hen f benill a glywsai, yn nglyn &g Ysgolion Sabbothol. Dyma fo :— Breintiau mawrion yw'r ysgolion f I dylodion yn ein gwlad, ( Uniawn lwybrau ar Sibbothau c I gadw dedofawr Dwyfol Dad; c Moddion dysgu a chwanega Seion deulu s y' ar daith, 1 Moddion breiibin i gael byddin Plant y werin at en gwaith. Nid wyf yn cofio i mi weled yr hen benill mewn argraph dichon iddo fod er hyny. Ond y mae llawer ungwaelach mewn meddwl I I medr wedi gwneyd ei ffordd i lyfr emyn- iku. Modd bynag, y mae yn ffaith fod "Tomos Huws wedi ei ddodi yn eigof er's dros driugain mlynedd, ac wedi ei gadw yno yn ofalus. Dywedodd wrthyf iddo ei ddysgu wedi clywed ei adrodd gan ryw wr o gyffin- ) Ian yr Aberffraw. ] Ond son yr oeddwn am fedd faen yr "ben Waunfawr." We), y mae yno un arall led ( hynod, a dyweyd y lleiaf am dani. Careg hardd ydyw, ac v mae yn getfiedig ami, yn 1 mysgpethau eieill, y geiiiau canlynol Hefyd, y dywededig David Thomas,"—a dyna'r oil. Peth rbyfedd," meddwn, wrth frawd a safai gerllaw-11 poth thyfedd na fuaiai dyddiad y farwolaeth yn dilyn yr • enw." Yr redd yn amhosibl ei roddi," meddai yotan. "Pabotm, tybad?" ebwn inau. "Ooid oes wyhodaetb am yr adeg i'w chael 1" Nac oes," oedd yr ateb, oblegid nid.yw David Thomas eto wedi marw, ac nid .61 an arwydd y bydd iddo wneyd hyny yn fuan ychwaith, Wei, pwy fa mor feiddgar a dodi careg fedd a'i enw ami yn y fan hon, ac yntau yn fyw" Neb amgen Me efe ei bun," meddai fy ngbydymalth. "Rhyfedd iawn," ebwa gan ail syllu ar y garreg. "Mae'n amlwg nid vdych chwi yn gydnabyddus iawn fi David Thomas," meddai yntau, "Leit ni fuasech yn synu dim at y peth. Yr wyf yn addef y buaaai yo ymddangos yn beth rhyfedd ..own bodau cyffredin, ond i wr fel efe, yr oedd yn bollol naturiol. Y mae mor Wreiddiol yn ei syniadau a'r Hen Waun- Ilawr y mae o gyffdlyb ysbryd fel hynaf- lothydd, so oin yw yn beth syn o gwbl ei fod wedi dewis ei I argel weiy I yn naear gyaegredig Battws Gannon." Nid wyf am fanylu rhagor ar y wibdaith achod, Mr 001., yn uo"g mi a ddywedaf i mi weled y lynwent newydd sydd weji ei hagor Mn yr Ymneillduwyr yn y'nyt Bettwa grmon, ay!?is ar hen annodd Dafydd Ddu Eryri, a chefais ddadl frwd gydag un o'r WaunyaoD ar RWPatiwn Addysg Gaool. raddol. Gan ystyried fod yr ardal o ran ei aafle mor dilyrchafedig, yr oeddwn yn lied dybied y bua!\i yn Uq iawn am addybg awchraddol, "nd hserodd efe nad oedd yn y Wann adnoddan digonol at gynhal ysgol o'» fath. Gallasai fod yma am ddeng mlynedd, heb ddi n ond rhyw baner dwsiu yn manteisio arni," meddai, "acy mae yr an peth yn wir am arilaloedd tehyg i Lan- beris, Cwmyglo, a Llanrug. Y mae pob rheswmyn dyweyd mai Caernaif >n ydyw y canolbwynt i'r holl ardaloedd byo, 'A wado hyn ■ ■ Gwelas ei fod yn poethi iddi, a rhag dlgwydd a fyddai gwaetb, ngydwais law kg ef. gan ei anog i fyned i'r ty ar fyrder, oherwydd Ueithder yr nin. Tadi hyn daethnm i ben tref y air," a I digrybwyll, gwelais y "dywededig nd Thomaa yn croesi yr heol mor sione ) swig, gyda llyfr mawr dan ei gesail, wedi I eilf yn uno rhyw ddeuddyn hyderns o fro y ,arel-iu mewn "glftn briodas," ac ar ol i leyd rhyw negesau angenrheidiol.aethnm wy lweled a hen gyfaill anwyl sydd er's th ameer bellach yn nhir neillduaeth. j 3 wyf yn i-yfeirio at Aadronicas. Yr wyt Mr :ofio Gwr y Tren, onid ydwyt, ddarllen- Sm ? Lliwer ysgrif ddiddan o'i eiddo a ldangosodd ar ddelenau y Oentdl yn I diau ei hieuenctyd. Cyhoeddodd" Y n y Ya n ya y rhifyn cyntaf o'r Genedl Gym- add a pbarbaodd yr awdwr i ysgrifenn bob IInoll yn ddifeth am diir blynedd. Erbyn '1 y yr oedd Gwr y Tren yn adnabyddus ym y ei gynyrchion i gylch eang iawn, a'i Llu logrwydd yn myned ar gycydd. Ond lcdd Rbagiuniaeth yn dda ei arwain o'r I Idu. i siding gwely cystudd, ac yno y bu wit -.&J ..1:1..1. ft" vn ..J I gyinoa nir yn aioaaei yn uawoi, ju roa nod o siriol a dirwgnach am egwyl hir. id y mae yn dda genyf allu dyweyd ei fod ( teimlo yn llawer gwell nac y bu, ac yr can 'f yn gobeitbio y daw yr adeg yn foan pin BW] )ydd Andronicus yn gallu ail ytnaflyd yn ysgrifell, a gwn y bydd llawer darllenydd 1 dyweyd o waelod calon-Folly y bo! bar fyo Y diwrnod dan sylw yr oedd y brawd yn nod sitiol a charedig, fel arfer. Yr oedd J wydd fod yo darllen Cofiamt Rhobet reit illiam, Wern Ddu"-y llyfr y gelwais Rh AT ato yn yr Ysgrepan ddiweddaf. Fel nn Val Jlant y Bala yr oedd yn naturiol lIido ef imlo dyddordeb yn hanes y patriarch o I nuwehUyo. "Bethydych yn ei feddwl wel Ilyfr I" meddwn wrtho. Wei," ebai dev tau, yr wyt wedi ei ddarllen bob gair. cyn id un o'r pethau mwyaf dyddorol a welais ddo ydoedd darlnn 'Simon Joiaes y J la.' Ydych chwi yn cofio Simon Jones 7 iad gwelsoch ef unwaith nid oes berygl i ei c wi ei ollwng dros gof. Yn wir, y mae sir rn yn ddarlun da ohono yr un nud. Sawl gwaith y gwelais i et 1 y t6 parti blynyddol yn y Bala! yw e oedd y great gun, wyddoch. gyc rddai y plant yn "glust i gyd," a Dr bar Iwards a Dr Parry yn ysgwyd gan fief; werthin. Ie, hen sort iawn oedd Simon ar ( idmal i'r craidd, a dirwestwr heb ei ail. oedd yn meddu gwroldeb moesol di droi- ] -01 yr hyn a eilw y Saia-the courage of bal opinion. Efe ydoedd y cyntaf yn nhref Me Bala i arddel y moustache I A glywllocb ei < 1 dano efo Mr Tb-, y fferyllydd ? Dyn eto agorol oedd Mr Th-, a chyfaill mawr i motn Jones, oni byddai ar brydiau yn ym- wng gyda'r ddiod. Yr oedd hyn, wrth y 'rs, yo blino Simon Jones, a cheisiai ei yo ill droaodd i'r tir sych. "Deallwch," aet sddai Mr Th—, mai nid y ddiod ei han gw yw y swyn i mi, tond y cwmni—y cwmni, a ? mon Jones," P'am na ofynwch chwi am gw wfr glan, ynt-e I" ebai Mr Jones. Nid lid Mr Th- yn dewis gwneyd hyny mewn ( tafarn. "Wel," ebai Simon Jones, Yo leuaf yno gyda chwi heno," ac telly y bu. plv ithant; galwodd Simon Jones am ddau a 1 lied o ddwfr, a thaflodd rot ar y bwrdd. Ms H oedd y dafarn-wraig yn barod ar y Cy ntaf i dderbyn pres am ddwfr, ond dy- y t dai Mr Jones wrthi am gymeryd y pres, a rhf d yn well iddi bres am ddwfr glau nag am cle iiodydd sydd yn dyryau synwyrau dynion; felly y bu. Drwy y moddion syml yna I vyddodd yr hen ddirwestwr i gadw ei dd faill rhag cyffwrdd i'r gwirodydd am ddwy yo: rnedd o amser. Gydag adgofwr o'r fath acl throdd yr amser heibio yn ddiarwybod, HE tarweliaisyn frysiog i Gwr y Tren, gan Ni liagwyl cael ymgom debyg cyn bo hir. 50' WP Nid wyf yn ddigon hyddysg yn nghyfrin- yw n barddaa i allu ateb gofyniadau Ymhol- no Id," ond os bydd yn dewis bydd yn bleser Pr jnyf gyflwyno y dyrysbwnc i sylw rhyw rdd sydd ya awdurdod ar y mesurau sarantedig. 19] ioi "Cyfaill" o Lerpwl a yBgrifena fel y can- Tt ■n .—Anwyl Mr Brown,—Yr wyf yn ddar; ob enydd cyson y Genedl, ac yr wyf yn ei an styried y newyddiadur goreu sy'n dod ac ttan yn yr iaith Gymraeg. Sylwai un J. J." dro yn ol nid oedd yn cael namawr flas r erthyglau y Genfidl. Fy marn i ydyw fod fa ich papyr wedi gwella llawer iawn yn ystod E' flwyddyn a aeth heibio, er ei fod yn dda y; wn cynt. Y mae erthyglau y misoedd di- reddaf yn gampus, a thra yr ymddengys lythrau fel eiddo "Ysgrepan John Brown," 'Rhen 0' J. O. Jones, a "Phethau )h withig," gan Hywel Wyn, y mae y Genedl G ru sicr o lwyddo. Yr wyf yn ystyried y u lythyrau hyn yn wledd i unthyw ddarllen- rdd, ac yr wyf yn mawr obeithio y bydd ddynt barhau i anfon eu cynyrchion yn ,yson ar hyd y flwyddyn hon. Yr ydym yn ;obeithio hefyd y daw eraill 0 gyfartal ldawn i'r maes. Blwyddyn newydd dda i shwi, Mr Brown, ac i holl ohebwyr y Genedl, p m enwedig y rhai a enwa's. Llwyddiant S 'ch papyr clodwiw. I 17 Fel arfer, cyfeirier pob nodiad a S wriedir i'r golofn i JOHN BEOWN, I Qenedl Office, s Caernarfon. I il I

CWMYGLO. Ir I UYNGHKRDD.—«os oauwiu uyuuanwyu e budd gyngherdd yn y lie uchod 0 dan y [ywyddiaeth y Parch W. P. Williams, I WTasnfawr. Cymerwyd rhan ynddo gan y a :antorion canlynolAp Glaslyn, Jonah W. Owen, J. Prichard, G. M. Morris, a Miss Catherine Phillips, Cwmyglo. Cafwyd cys tadleuaeth ar y d6a Aberystwyth," daeth c iau gnr ymlaen, sef Glanbogelyn, o dan c arwe lol. ld r W. Pritchard a chor Peny- c iaret, 0 dan arweiniad J. M Jones, Cwmy- J i&Tet, ? diweddaf oedd yn teilyngu y wobr. g Y beirniad, Mr Robert Phillips. Cyteilydd, ) Mr G. Phillips, Dinorwig. Yr elw er budd i Owen Jones, Tanyffynon, yr hwn a gyfar- fyddodd & damwain rai misoedd yn ol yn cbwarel Glynrhonwy. Dymuna ef a'r tsuln ) fod yn ddiolcbgar iawn i bawb sydd wedi ei j gynorthwyo yn yr amgylchiad yma. 1 Cynhahwyd cyfarfod dyddorol yn y lie uchod nos Wener diwaddif yo nglyn 1 e chyflwyno tystysgrifau a gwobrwyon i blant 1 yr ysgol ddyddiol. Llywyddwyd gan y < Parch D. Williams. Wedi cael sylwadau ( arweiniol gworthfawr gan y cadeirydd ar 1 aoghenion corfforol, meddyliol, ac ysbrydol y plant, canodd y plant cVin arweiniad Mrs Roberts. yr ysgrlfeistrus, amryw ganeuon, adroddasant ddarnau o farddon- ( iaeth, ac aethant trwy amryw o'u gworsi. 1 Un o'r petbau a dynai fwyaf o sylw y gynull- eidfa ydoedd gwe'.ed y plant yn .myned trwy y musical drill. Yr oedd yn ddifyrwch i mawr gweled tua chwech again o blant ( bychain yn gwneyd y gwahanol symudiadau ( corfforol gyda'r fath fedr a deheurwydd. 1 Rhoddodd y Parch T. J. Teyuon.ysgrifeoydd y bwrdd ysgol, adroddiad o weithrodiadau I y flwyddyn diweddaf, ac o sefyllfa yr ysgol yn 01 adroddiad yr arolywr, yr hwn oedd yn galonogol iawn. Cafwyd hefyd anerch- ladau pwrpasol yn ystod y cyfarfod gan y Mri Michael Owen, Llvrynoood Evan J, Roberts, Minydon; Hugh Price, Bryo- hyfryd David Williams, Talgwynedd; a John Jones, Bryntirion. Cyflwynwyd diolch- garwch y bwrdd ysgol a'r gynniieiifi i'r pwyilgorau lleol, y rhai sydd wedi gweitbio mor rbagorol yn ysiod y flwyddyn ddi- weddaf. Yr oedd yr ysfrMdy yn orlawn o rieni y phnt ac eraill. Cafwyd dwy awr o gyfarfod wrth fodd ptwb.

"t'OH THH SINOn 18 TH* L1J'Cl"rke'. world-fcuned jl Blood Mixture is mmoted to cleanse the blooduid imparitnes, from whatever oause wing. from orotnla, Steurrjr. Emosema,okiDaDd blood disea^M.Vor (Im of aU kinds, its offecu are m?allo?. Thotimn do t twUmonialL I" botUes.2.. M and Us. each of I 1 chemiola. Pop?i-to,%TA-i-?-d-didlmdC.?.ti.. | inn Comp any Linsoln &Afor bxke's Blood J^ore and do sot bepemaoe^ -<rt*tttmt<n)HttMpn ?

I)tromwi a otguriotool. IS" rVif » nKinpaiH 011 ni^ wp.dri vr I \A &U-& J ,# ad gaDrif ar bymtbeg droa 60,000,000. ;E ei )arganfyddwyd nyth aderyn gydag un Lot ynddo y dydd o'r blaen ger Treffynon. iadi rr ynad ar gylchdaith Gogledd Cymrn y B awdlys y (Iwanwyn fydd y Barnwr A. L. trw ith. borl )ywed y British Weekly mai Cymry ac G ineillduwyr ddylai fod yn aelodau Sen- wer 101 Cymru. Eithaf gwir. f mae yn mwriad Arglwydd Roseberry Bat neillduo o fod yo gadeirydd Cyngor SirQl mec tndain. y u Capt Verney, AS., yn dioddef oddi wet ;h yr anwydwst. Da genym ddeall ei yst; yn gwella. ma4 trot Jostyngodd Arglwydd Mostyn ddeg y t ar ardrethoedd ei etifeddiaeth yn r rddi Fflist a Chaer. 8ef Tysbyair fod Llywodraeth Twici yn gwa- awr dd siarad yr iaith Roegaidd yn ei ther- ynd au. j Snwir Mr Ellis Jones Griffith, bargvf- Dell ;biwr, yn mhlith ereill, fel ymgeisydd hyd yddfrydol am gynrychiolaeth Saneddol Mlb?th Morganwg. byt ynt Jernir fod dros wyth dunall o ddiamwnt ii ei gael yn Neheudir Affrica yn y I maw mlynedd diweddaf. Y mae hyn yn cry ,ychioli 56,000,000p. chv cyn lid oes ibithyn o wirionedd yn yr adrodd- y II fod Mr Fred Davies, Blaenllechau, wedi iacl Idewis yn ymgeisydd Rhyddfcydig dros trel Faesyfed yn yr etholiad nesaf. f newyddiadur hynaf yn Mhrydain Fawr y 1 y Berrowi Worcester Journal, yr hwn a CYi ihwynwyd yn 1690. Yn mysg ei ddos- yr thwyr yr oedd Robert Riikes, yr hwo a tyr ydlodd yr Ysgol Sal yn men dwy flynedd fod >1 hyny. ogc Da eenym allu hysbysu fod y boneddwr I ilionus Mr T. E. J, Lloyd, Tregaian, ion ?. wedi rhoddi deg pant y cant yn ol ar An ?tifeddiaeth i'w denantiaid yn Lleyn eleni '?aM" yn gyatal ag yn Mon.  119 Unigolion y galwai Mr P. P. Pennant Dr personau hyny a anfonasant gais am l ineillduwyr gael gweinyddu yn ogwasan- I h crefyddol gwallgofdy Dinbych. Wrth wa rs, ceisio tana difrineth ar yr "ac?olton L13 7uai yr nnigotyo," ond dymchwelodd y bw awd ar ei ben ei hun, druan. yo >-haedda degwm plwyf Aberdaron ac ftb ya Enlli 200p, ond nid yw rheithor y ym ?y{ yn cael ond y drydedd ran OhODyot: i rgweddiHireithor eglwys yn Llundain. 1 vy na digon ydyw gorfodi yr amaethwyr yn mreig i gynal eu clerigwyr eu hunam.ond Gs, nae pethau wedi myned o'r ta hwnt i bob HI iawmpM y gar fad it hwynt i gynal Lh rigwyr Seisnig. Y91 010 3wnaeth Syr Charles Russell boced iawn ydd Iau cyn y diweddaf. Y dydd hwnw ] iddangosodd fel prif ddadleuwr mewn tri en los-achos Arglwydd Enston, athrod Mr o'r urbert Gladstone, a rhyw achos o dwyllo. Ll, d oedd ei dit am y dydd yn ddim llai na da )p, a dywedir ei fod yn ystod yi wythnos cyi ,di derbyn oddeutu 3000p, yr hyn, meddir, yn r y ewm mwyaf a wnaed mewn- ilin wyth- ee s gan unrbyw ddadleuwr wrth y Bar e ydeinig. de Cychwynodd y chwaer Rose Gertrude yr rtbnos ddiweddaf i Ynys. y Gwahangleif- «, ? i ddwyu yn mlaen waith y Tad Damien.  odd y ferch ieuanc hon at y Pabyddion E' ?erwydd eu bod "yn meddwl cymaint am yr fa gylion, yn gweddio arnynt, yn eu haddoli, er yo eu cadw o'n hamgylch o byd." ar pe Y dydd o'r blaen gosodwvd i fyny gof- n eu yn eglwya Lledrod i'r diweddar Barch ya van Evans (Ieuan Brydydd Hir), aj arno arysgrifen ginlynol:- m Er Oof am y fo Paech EVAN Evans, oe Cynhawdref g; (leuan Brydydd Hir). :c anwyd Mai 20,1731, Bu farw Awst, 1789. fe Hi jacet vates sacer ille, doctus hi Literas Ornecas neque non Latinas F Doctus et fastos Gwaliae, Lledrodis Grandis alumnus. si Llawer o ddyfalu sydd yn bod yn Dglyn a g hwy etholir yn henadur yn Nghynghor II ,irol Caernarfon, yn lie y diweddar* Mr t; iloyd Edwards, Nanhoron. Clywsom enwi w (r Morgan Richards, Bangor; Cadben y itewart, y Faenol; Mr John Price, Coleg fi Jormalaidd, Bangor, ac ereill. Pwy fydd cadeirydd brawdlys chwarterol a ir Gaeinarfon 1 Dyna glywir yn cael ei a fyo yn ami yn awr. Tra yn parchu yr oil 'r -ynadon, yr ydym yn credu mai y cym- » Iwysaf ydyw Mr J. Bryn R iberts, A.S. Y f nae ei wybodaeth gyfreithiol ar unwaith yn r i nodi allan i lanw y gadair ynadol wnaed n wag drwy farwolaeth Mr Lloyd Edwards. >wy bynag a ddewisir, dylai fod yn abl i f, iarad Cymraeg, ac y mae Mr Bryn Roberts f 'n meddu y fantais on hefyd. c e Dywed gohebydd yn y County Herald fod lo ilerigwr neillduol yn Nyffryn Clwyd yn t leisio dylanwadu ar y plant yn yr ysgol idyddiol sydd yn ei ardal yr aiff pawb sydd ,n myn.vehu yr eglwys i'r nefoodd, a bod a ran yr Ymneillduwyr obaith o gael myned £ rno os y talant y degwm I Mown ertbygl gan Viscount Wolmer ar t How to get the Tithe Bill through Par- I iaraeot," yr hyn a ymddangosodd yn y New Review am Ionawr, y mae Mr Thomas Ellis, k-S., yn dyfod i sylw. Dywed yr awdwr 1 las gall neb sydd wedi cael y fraiut o [ Idoabod Mr Ellis lai na theimlo ei fod yo in ag y gellir ymddiried i'w degwch a'i t inestTwydd yn ei holl waith yn Nky y c [Jyffiedin. Rbaid cofii mai Uudebwr sydd f rn dwyn y dystiolaeth ochel hon. Bath a idywed corachod Toriaid Cymru, wys f Dyma yr anogaeth a rydd y Fanerc Da medr efe gasglu digon o amynedd i fyned J1 ;rwy y fath orchwyl, sylwed y darllenydd ar I yr areithiau a draddodir yn nghyfarfodydd r f Toilaid, yn fawrion a? yn fychain, am y c misoedd nesaf; a chaiff mai byrdwn pob un 9 ] honynt fydd, mai i Ardalydd Salisbury, I t'i wladweiniaeth ogoneddus," yr ydys i f biiodoli y llewyrch presenol. Wrth gwrs, f nid ydyw hyn, mewn gwirionedd, ond cy- 3 ffelyb ddisiil a, a baldordd diddiwedd mai ( yatraociau Balfouriaeth ydyw yr achos « 3 riawelwch yr Iwerddon. Ond cadwed y liarllenydd ei lygad ar yr areithiau, a chaiff ein bod yo darogan yn gywir. Yn y dull a ganlyn y cymhella y Llan yr ] Ymne?Ddawyr i ddychwelyd i fynwea yr Hen Fam Ymddengys i ni fod YmneiU- duaeth wedi gwneuthur ei gwaitb ordeia- iedig, ac y dylai yn awr frY8i) yn 01 i'r hen gwcb. Pan y mae afiechyd yn y cyfansodd- iad, tyr allan ryw dyflant neu gornwyd weithiau i gludo ymaith y drwg oddi mewn. Pan ytniacha'r cyfansoddiad, derfydd y cor- nwyd. C illodd yr Hen Fam ei hiechyd, ymddangosodd y corawyj, tyfodd pvda gwres twymynawl. Heddyw, mae'r Hen I Fam wedi ei badfer i'w hieohyd; myn y cor!1wd farw. Na frather ef & chyllell pohtlclaot rhag ei woeyd yn Hidiog, gwen wymg, a dinyatnol i gKfydd yn gyBredinoL mae llyfrgell mumms, j. 1 ei gweithu. Hei Mis lernir fod deunaw tunell o ddar yn cael  rUgo ymaith bob dydd ar reil rdd y B idon a North Western gan rwd a threul- ger O. cbel m. —' B?a?E ladyddiwyd chweeh-ar- hugain o bereouau Ball y drocbiaa yn ngbapel Calfaria, dydach, E su ddydd Sabboth diweddaf. doll — tyxn ?d?ojd y diweddar Mr Talbot? A.S., tlm th cddeuto 6,000,000p o eiddo at ei OIL G —— d f d 11'1.. a de teallwn fod gair wedi dyfod at FApb tudi isor c Utica fod yno angen am givad yn yr o Iru Cymraeg i weinyddu i r Cymry. M A hh, rireswylfod y di- w LU JIl.GI6œu. -r., r- idar Ur C. R. M. Talbot, y mae pren a creJ vrir vr hynotaf o'i fath yn y deyrnas. I hon e yn 60 troedfedd o daldra, ac yn 45 edfedd o dryfesur. € —— rhw ilid oes ond ychydig flynyddau er pan ngi; ydlwvd yr Aiiandy Cynilo Ceiniogau yn fy. ■nelli; ond mae gan y plant elsloes y hao n 0 146p 2s 3c we-h eu buddsoddi Ido. C —— lonl Jarna un o ohebwyr y Lies na bydd y ceo syddiadur hwnw yn "deilwng o'r Eglwys aidl I nes y bydd yn debyg i'r Standard neu y awr irning Post" Os felly, of nwn nabydd yml ih yn deilwng o'r sefydliad gwladol ym, 1 Bir )ydd Llun, anfonwyd nifer a ddynion J os f yr olwg allan o dlotty Treffynnw, » Ie vilio am waith; ac yn eu plith yr oedd but l atolygydd ariandy o Lerpwl. Yatynai yn L jwarcheidwaid fod cadw a chynatdymon ? a cbryf o'r fath yn gam dybryd ? 1 thdalwyr. yn — DQ1 Jysbysir fod cais i gael ei wneyd i ddwyn def fcaimlad am undeb rhwng yr enwadau gw: mteig i ryw bwynt, drwy aiw cyfarfod yn y g Amwyttug.Uey cyertr Y mater 1 ya: we, iMth Dywedir mai ymdnniaeth sydd 1 fel ? yno, ac na bydd y pwyllgor yn awydd- [ yno. ac na bydd y pwyUgor yn awydd-  bui PenawdyagrifarweiMot un o wythnosol- giii ?rwtthoosaMthhetbtOoedd-"?? a 1 Old Fuhioned Revival." Mae miloedd Caf ? mewn cydymdBimlad hoUol & r yagrif- cof ?ddM y Mae rhai wednhoi mynegiad -barneHod ef yn yr ymyl-yn eu myag ] Dale. yn Dydd Iau derbyniodd Bwrdd Gwarcheid- a id Cork lythyr oddlwrth Jfwrdd y tut rwodraeth Leol yn gorcbymyn fod y rdd blaenaf i gael ei ddiddymu am ei fod ] rhy derfysglyd ac yn trafod pyncxan ei leidyddol nad oedd a wnelo & hwynt Re lyfedd fod gan fwrdd yn Llundain bawl i M< lyryd & bwrdd yn yr Iwerddon. Ta Mae ymdrafodaeth ddyddorawl yn myned mlaen yr wythnMau hyn arddalenau y ?' vyliedydd rhwng y golygydd, Parch J. aghes (Glanystwyth) a'r Parch R. M°rgi^% anfyHin. A?gwrnygynhenydoaddad? j !ado eiddo y blaenaf ar ysgrif o eiddo yr ?, if yn yr Eurgrawn. yo Deallwn fod Mr James Saavage.ybantone WOC, a'i fab talentog, Tonzo, wedi glanio t, America nos Wener, yr I6eg cyaao). efara papyrau Americanaidd yn uchel am  .notetda?einiad. Ymaewediderbyn br nygiad oddiwrth y Conservatory of Music i Cincinatti, ond nid yw wedi penderfynu o pa un o'r tair dinas fawr, Chicago, ncinatti, neu New York y sefydla ef a'i mlu. de Dywedir fod teimlad brwd yo bodoli yn w ySryn hondda, a'r cykb, yn ffafr gwneyd >a ?beth er co& am y diweddar Mr David G vans, BodrmgaUt, a'r ?anMth gwerth- W wr a wnaed ganddo vn y ey c o(Ad y bu m? e yn troi ynddynt. Y Mae cyfarfod rhag- a weiniol eisioes wedi ei gynhal, ac yn hwnw y mderfynwyd cynhal cyfarfod arall yn w ghapel Bethel ar y 3ydd o Chwefror, i w ityried pa gwrs i'w fabwysiadu. c Hysbysir am farwolaeth Mris Nellie w [orris, yr hyn a gymerodd le ynei phreswyl- Id, y T*r, Abergwaun, sir Benfro. Yt add Mrs Morris yn 103 mlwydd oed allai ddarllen a phwytho heb ei gwydrau; c o fewn mis i'w marwolaeth, yr oedd yn iddianol ar ei holl gynneddfau. Yr oedd h i yn ddeog mlwydd oed pan laniodd y rQj- 'frangcod yn Abergwaun. il Y mae y rhan fwyaf o gyrph cyhoeddus 1 ir Forganwg, megys, heddlyseedd, byrddau warcheidwaid, byrddau lleol, cymdeithasau thyddfrydig, ac eraill, wedi pasio pender- t yniadau o gydymdeimlad to theulu y di- j eddar Mr Talbot, AS., gan amlygu s golled fawr a gafodd y wlad yn ei g arwolaetb. 8 arwolaeth. j Mae Mr Artb*ur Ackland, A.S., yn gyd- I ,wdwr i Mr Llewelyn Smith i ?yfrot bylaw j ir addysg gelfyddydol yn Lloegr a Cbymrn TechnIcal Education in England and r Vales." Rhydd y gyfrol wybodaeth gynwys awr ar ystad. y pwnc hwn yn awr yn y hanau a nodir o'r deyrnas. Paeiodtf Cynghor Sirol Morganwg bander- yniad cryf iawn ar bwnc y degwm. Sibrydir < od y aiarad ag08 i gyd ar un ochr yno. Ni J :hyb01ddwyd enw ond nn a siaradodd yn f irbyn, ac ni ddywedodd hwnw ond y petbau I nae wedi ddyweyd lawer gwaith o'r ilaen. ( Cynwysa y gyfrol newydd o'r "Dictionary < )f National Biography" erthyglau ar: 1 Sieffry o Fynwy, gan Mr H. R. Tedder < Sdward Gibbon, gan Mr Leslie Stephens fohn Gibson, -y c'gan Mr MfJDk- t louse; Gildas ac Owain Glyndwr, gan Proff. f rout Giraldns Cambrensis, gan Dr Luard. > 1 Yo Mhwyllgor Cynghrair Rhyddfrydol y De, hysbyswyd fod y cyfarfod blynyddol I lesaf i'w gynal yn Nghaerdydd. &c fod yr < inwog Peggy Lewis wedi addaw bod yn f iresenol. Diamheii y caiff yr hen chwaer < leimlo ei bod wedi codi i enwogrwydd a ( jhoblogrwydd mawr, oblegid ymddygiad f innynol offairiad ei phlwyf tuag ati. < Nodwr" a ysgrifena :-Na, nid mor dda < ) fewn i'r Eglwys chwaitb. Gallaf sicrhau I larllenwyr y Goleuad fod yr hanesyn can- ynol yn ffaith ddigwyddodd tua mis yn ol < mewn Ya^ol Sabbothol yr Eglwys lie y mae :ymaiat o oleuadau o'i mewo. Gofynai yr ithrawes i'r dosbarth pa sawl sacrament >ydd yn yr Eglwys ? Nid oedd neb yno yn jallu ateb. Y person, yr hwn oedd yn sefyll gerliaw, a ddymunodd ar yr athrawes oleuo Ir dosbarth ar y cwestiwn, yr hyn a wnaeth 1 irwy ddweyd mai tair sacrament oedd yn yr Eglwya Sefydledig, sef y Pasg, y Oroglith ar adolig. Dywed nn gohebydd yn mheDach :—Daeth un peth i'm clustiau yn ddiweddar sydd yn peri i mi feddwl yo uwch am yr Kglwys 81 "fyd 'dig -diogyblaeth. Un prydnawn Sol, ychydig wythnoaan yn 01, safai dyn ienanc taaUan i adei\ad He y cyohelid Yagol Sabbothol yr Eglwys. Clywai lais son1 iarus (1) y person yn gwaedriai ar i ryw Abednego fod yn llonydd, ond ymddengys nad oead y rhybudd yn tycJO. O'r diwedd dyna y person yn gorchymyn i ryw un oedd yn ymyl y dywededig Abednego ei geryddu. Pinch Abedoego for me piuch Abednego for me." Nis gwn a gafodd Abednego druan deimlo goruchwyliaith y bys a'r bawd. Bellacb, dyna clywir gan y plant ar hyd yr ystrydoedd, Pinch Abodnega for me." Yn wir, y mae pethau yn gwella yn yr Eglwys. 'IUU uu yi wy?uuva UVU y pnUatr Juir imj ir Gladstone, mab Mr Gladstone, & e Rendel, merch Mr Stuart Rendel. bOOdodd Mr Lewis Hughes, Tanybryn, I Conwy, bellwelydd mawr yn nghyda far' Ifi serdremfa yn anrheg i Brifypgol Bre igor. Mae yr oil yn werth 600p. oed —— fel lywedir fod yn mwriad Arglwydd Ran- iad )11 Churchill ddwyn i mewn i'r Senedd y Hal hor nesaf fesur dirwestol. Olvi —— oed wrthodcdd Senedd yr Almaen y mesur ef j lygodd y Uywodraeth yn mlaen i all- Yr o y Sosialiaid -allan o'r Ymherodraetb; odd edd 168 yn ei erbyn, a 98 o'i blaid. ach alar ial" Llywodraeth Ddarpariaetbol Brazil ddy i cyfreithloni priOOlillau beb swyddogion yn ) pddol i'w gweinyddu yn y weritiaoth aelc J. pwj celli .r. 'hn.fl.fl tY A.d.o.1-. œnn;p ft. pug Prydain a'r Unol Dalaethau yn yn A rhoddi troseddwyr y naill wlad i y Pr )I-.11 ya un pur gyflawn a bodd- LJ llv i 3yfranodd Mr Robert Davies, Y.H., Bod i deb, Bangor, fil o bunnau i gronfa adaeth dramor y Methodistiaid Calfin R d. Y maa Mr Davies hefyd yn rhanu hw n 0 Bawd yn wythn0801 i bob tJawd a. d ofyna am dano. b; r mae capel newydd Bedyddwyr Cymreig pw kenhead, o dan weinidogaeth y Parch p leph Davies, wedi ei agor. Y mae ynddo a( i 400 i eistedd, a chostiodd dair mil o rpQ, anau, chwe' chant o ba rai sydd yn ar?. To: ddyledus. ym Fsu o'r Maenpregethodd Egob Lincoln I a °] Va.! al Road, BrixtoD, pryd yr arf6rodd mp o'r pwyntiau mewn dadl "yn ngbylch Sdl Eodaetb, ond ni wisgodd ei hun yn y c I isgoedd, dim ond yo anig gwneyd arwydd cyl :roes 0 9aon y bregeth. Mae y Prif- me inidog wedi penodi Chwefror 4, 5, a'r 63d, ;0 y dyddiau i wrando aohos yr Esgob. dw Danfonodd Mr Thomas Morgan, o Ham- yei rg, y swm o lOOp yn ddiweddar tnagat m rio y ddyled sydd ar gapel y Groeswen he; 15p i dtodion Nantgarn, y pentref lie y bel 'odd ei eni. Da mewn llwyddhot ydyw 10 y tlawd. cy; Mewn canlyniad i ddarlith a draddodwyd "j,' ogbel &ngedi, Ffestiniog, gan y Parch & J. Wheldon, casglwyd rhwng y ddarlith i, )hethan eraill yn ystod y flwyddyn 300p 3' agat leihau y ddyled. p Mae y Parch E. Gurnos Jones wedi amlygu Pa fwriad i ddyfod yn mlaen fel ymgeisydd J Ldicalaidd am gynrychiolaeth Canolbarth ad organwg, fel olynydd y diweddar Mr rle lbot. cy ey

bui I tjuit VI)i &,rb U&N Ii I IN I Ll IADAU. Nj Flwvddyn YO-ot diaagodd merch ieuanc o I oergåfeD-i i briodi gyda dyn ieuanc oedd ,rchwail yn y gymydogaetb. Yo fuan di hyny dechreuodd y gwr guro yn lie ru y wraig, ac ymddygodd mor greulawn ag ati fel yr anfonwyd ef i garchar y dydd hE r blaen, a chaniateir i'r ferch ysgariaeth ° idi wrtho. Dyna ddiwedd y rhan fwyaf o f iodasau o'r fath. y A \TW\W \7J Uf n PftPWVR ..1,

I MUU 1. U.14V '?'T?Lt-t???— I '1 v? TJ?Vn?nl Ystrad, ddydd Hio, cy- I uddwyd John Northey (ymladdwr lleol nod), Richard Williams, Heolfach; a y lbomas Evans, Ystrad, o wnentbur ymosod. y adanweddus ar un Mary Anne R chards. fl In ol y tystiolaethau, ymddengys ilr.eneth d vrhaedd i'r gymydogaeth prydnawn ddydd y Llan; a chan ei bod yn ddieithr, gofyoodd 'r carcharorion a wyddent hwy rywbeth am | jreawylfod perthynas iddi. Arweiniodd 1 Sorthey hi i fan anial gerllaw glofa y Gelli; l thra yno, ceisiodd wneuthur ymcsodiad j inweddus ami. Safai y carcharorioa ereill < ychydig bellder o'r lie. Clywyd ei bloedd- I iadau gan beirianydd y lofa, a chyfarfyd isant hi mewn cyflwr truenus. Dedfrydwyd Northey i sefyll ei brawf yn y frawdlys; ond rhyddhawyd y ddau arall. — m n rr*r a XTT A T\TYT A

I MAiA.lo AT auwawbauyxat/ I ( GER CAERNARFON. I', n JJ-J;1 n,«AnA. tin ar ddeff DJreU uayuu \J'1''QU'CI,VU.4' 0 j'r gloch, taflwyd pentref Bethel, gor Caer- I oarfon, i fraw a dychryn gan y newydd triat fod un o'r ardalwyr wedi ceisio Iladd ei hun. I Ei enw ydyw Thomas Jones, a phreswyliai o Tanyffordd. Oddeutu yr adeg a nodwyd I lybll gwraig Thomas Jones ruddfaniad yn iyfod o'r gendy, a rhedodd yno, pryd y uanfu ei gwr, a gwaed yn rhedeg o'i wddf. Wrth weled byn, hi a waeddodd ar ei bymydogion, y rhai a wnaelbant yr oil a allent i'w phriod. Canfyddwyd ei fod wedi tori ei wddf, a hyny gydag ellyn. Y mae yr J arcboll yn ddychrynUyd. Anfonwyd am Dr Jones, Borthdinoiwig, a daeth cynorth- wywr Dr Hughes, o ysbytty y chwarel, Llan beris, i'r lie. Ymgynghorodd y meddygon oa fodd y gweinyddent ar y clwyf, ac i ran synorthwywr Dr Hughes y disgynodd y gorchwyl o weinyddu y driniaoth. Oddeutu hwech c'r glocb, cyrhaeddodd yr Is-hrif- zwBtabl Davies yno. Deuwyd 0 hyd i'r ellyn gan yr heddgeidwad yn y gendy. Ym ddengys fod y truan heb fod yn gweithio ar's pymthegnos, oherwydd afiecbyd, er nad oedd yn orweddiog. Y mae yn amlwg i byn effeithio ar ei teddwl, nes ei wneyd yn isel ei ysprydoedd. Chwarelwr ydyw o ran ei alwedigaetb, ac y mae yn aelod crefyddcl yn un o egtwysi y pentref. Perchid ef yn 1 fawr yn yr ardal, ac y mae cydymdeimlad trwyadl &'i dbUlw.

Diwedd yr wythnos o'r blaen, bwnodd bnwch i Mr Jenkins, Wernddn, ger Pennant, Ceredigion, dri 110 benyw braf lawn-gwertb i bob amaethwr gael yr un rhywogaetb. Mae Iluaws o gerbydau wedi en claddu yn yr eira yn myoyddoeddyr UDol Dalaethau, a I uaws -'r, teitbwyr wedi ihewi i farwol- aeth. COLKG Y BEIFYSOOL. ABERYSTWYTH. Y mae Prifysgol Llundain newydd gyhoeddi rbestr o'r yragniswyr llwydriiaous yn yr er boliad ?B«rme?M<< am y grada o LI.B. Oèir nw Mr F. LI. Jonea, B A., myfynwr o'r colee bwn, yn y d)sbarth blaenaf. UBDNLnneS^ubeij. ?ywnMeo?yMnwa?ve for year. to In ?mperMoe.Ne?o.. DepMMon.and Exh. auste^d 7itality, alter ?king in vain for .cur., and try?U known remedies, at last found a ?ph.me.nBth?ourcd and sav-?d h? '? drunkard's grav(?. ;?yoBe.u?.g QIIB'rir taeto help ?then) ia this worthy cause, by I .endmg a seU-addr^i "tamped e nvelow to ? ?n.f HoUand.M. Hart-atreet, aig ? olborn, L4ndon, will readve thU i?on..U.iA 0 ch?ga. !?tioa?'????

k'R YSOOL GANOLPAEODOL,I oi mxa inlmwfi TJanharifl. Lhn_1 7 T j I gw woo -)u jiniolen, a Llanrug, am wneyd ymdrech if liol er cael ysgol ganolraddol i'r dosbarth n, ac y mae poblogaeth ac angenion y co ibarth yn galw yn ucnel am iddynt woeyd hw: ay. N '< Lun, Ionawr yr 20fed, cyfarfn a'r yllgor :vlanwadol o gynrychiolwyr y tri I iwyfyv Vsgoldy Cwmyglo. Stholwyd Dr W. Rowlands, Ebenezr, yn gw leirydd y cyfarfod, a'r Parch T. J. ach ynon, Cwmyglo, yn ysgrifenydd. Cafwyd by; driniaeth helaeth ar leoliad yr ysgol fel ifod yn gyfleus a manteisiol i'r dosbarth, ddl hytnnwyd ar y penderfyniadau canlynol: t. Fod y cyfarfod hwn o gynrychiolwyr ] lodedig trigolion plwyfi Llanberis, Llan- ya einiolen, a Llanrug, yn trefnu ar fod lutl chlythyrau yn cael en eyflwyno i bob un red wn oed yn y tri plwyf, yn egluro yn llawn estiwn ysgol ganolraddol i'r dosbarth, ac na gofyn addewidion arianol, taledig u °wn to: y flynedd 0 amser, at adeiladu y cytiyw pill 50I yc nghymydogaeth Penllyn, nen mewn 19 I ,n o ddewisiad y tanysgrifwyr eu hunain. 2. Fod chwech o bersonau yn cael eu awi i barotoi y eylchlytbyr, a'i anfoo i rsnnan penodedig yn mhob plwyf. n Fod pob plwyf i ofalu am bersonau 1 iDwya i ddosbarthu y cylchlytbyrau yn 10b ty, ac i'w casglu yn mhen yr wytbnos bui ol eu cyflwyno. edc i. Fod y personau canlynol i barotoi y efl. lchlytbyr, Dr W. Rowland, Parch O. G. yen (Alafon), Parch D. F. Williams, B.A., ,rch J. Evans-Owen, Mr T. J. Lloyd, a'r dr1 ,rch T. J. Teynon. 001 5. Fod y personau uchod hefyd i wneyd roddiad erbyn y cyfarfod nesaf, o'r r, dewidion arianol a dderbynir, ac o'r hy oedd a nodir yn y cylchlythyrau fel man rh' fleas a mantiisiol i adeiladu yr ysgol. lie 6. Fod y pwyllgor i gyfarfod nesaf nos in, Chwefror 17eg, am 6.30 o'r gloch yn mE ghwmyglo. y" di — TTTI T7flfrnt)Tijr y «r<

XN, IDLVX61u. I ?' Yn t)ed cvnM foreu Sul, ymwelwyd § rhan I daeth o'r wlad gan ystorm ddychrynUyd, y rynt yn chwythu o gyfeiriad y de-orllewin. dy r brydiau yr oedd y gwynt mor gryf nes yr mi nid am ddyogelwch bywyd hyd yn nod ar j, tir. Tua Lerpwl a'r gymydogaeth gwnaed crya lifrod ar daF a cboed. Ymddeogys fod &c vahanol lestri a gyrhaeddasant Lerpwl g. edi bod mewn tywydd enbydus er nos b rener. Adroddir fod yr hyrddwyntoedd y G ♦,h nas teimlwyd eu cyffelyb ers blyo- idau, a bod y tonau fel myoyddoedd lawrion. Edrydd capten yr agerlong York- ire iddo brofi holl nerth yr ystorm nos feuer. Ysgubwyd dau ddyn dros y bwrdd, anafwyd amryw ereill. Nos SuI cyr- aeddodd agetbog tHne:t y CMard.yr > ?m?M, i Lerpwl. Dygai y newydd fod mryw o'i tbeithwyr wedÍel1 hanafu, drwy don enfawr ysgubo dros fwrdd y llestr. Ii Adroddir am longddrylliadau, ac am rwydan yn cael eu colli. Oherwydd y wlawogydd trymion y mae amryw drefi yn Joegr, Ysgotland, a'r Iwerddon, wedi eael E orlifo rbanau ohonynt gan yr afooydd. 1 'eimlodd Ewrop hefyd oddiwrth yr stormydd Teimlwyd yn Nghaernarfon eff«.ei.t.h.i• au yr t storm, er na wnaed dim niwaid. Chwythai n giyf drwy nos Sadwrn. a boreu Sul ym- ( :yrnigodd y gwynt, yr hwn ydoedd yn y e-orllewio. Torodd un o'r llestri oedd ar d r af jn. y Falcon, oi cbadwen, a gollyng ?yd hi i fyned i gyfeiriad Felinbeli. Ar ol e r oedfaon ymgynullodd lluaws o betsonau I ben y "6?-rodfa. ° Hefyd bu y Cadben Griffith, o Bwllheli, rn nghyda bachgen o'r enw Robert Hughes, f i Amlwch, foddi drwy ddymchweliad cwch I )an oeddynt yn myned o'r noill lestr i'r llall. ————————-

rYMHESTL ARSWVDUS t YN j TRAETHCOCH. ,4 t I I mweioaa tymnesw arswyauo a i up unu Idydd Iau diweddaf, y fath nawelwydei < thebyg er noswaith drylliad y Royal Charier. Digwyddodd fod y gwynt yn chwythu yn gryf o'r Gogledd a'r llanw yn ei fan uchaf, a rhwng y ddau yr oedd yr olwg ar y Ban yn Jdrychrynllyd. Torodd y mor i'r tai oedd ar y glanao, a gwnavth hafoc ddifrifol. Y mae un ty wedi cael ei bollol angbyfaddasu i foiyn bre- jwyifa mwy. Mewn ty arall gorweddai hen wraig 103 mlwydd yn ei gwely. Daeth y m6r i fewn a llanwodd y lie i'r uchder o ( idwy droedfedd, ond trwy drugaredd, ni 1 jhyrhaeddodd lawn mor uchel ag erchwyn i gwely hi. Maluriodd ddrws ty arall 1 befyd, a rhuthro i fewn nes yr oedd y doarefn yn nofio. Mae capel y Bedyddwyr wedi cael niweidiau trymion iawn, ac yn resynus i edrych arno, Mae y gwaliau ar hyd y Ian am tua thri chwarter milltir wedi su hyegubo ymaitb, a'r ddaear o amgylch iddynt wedi ei niweidio. Y mae maea 1 helaeth i Mr Robert Roberts, Tyddyn y Waen, wedi ei fwy na haner ei orchuddio gan dywod, a llawer o'r cloddiau wedi eu clndo i ffwrdd. Mae y colledion yn ngeiniau ? buopu, a diau y cofir am y dymhestl yn hir. Hefyd, bu y Cadben Grifiitb, o Bwllheli, vn ngbyda bachgen o'r enw Robert Hughes, a Amlwch, foddi drwy ddjjtechweliad eweh pan oeddynt yn myned 0 r naill lestrr Half. .r",nTT A IT

Cafwvd darlitb ragorol nos Wener, Ionawr I 24ain, yn ngbapel y Bedyddwyr y lie ucnoa, can MfS jorets (Blaenllechau), Caernarfon. Cafwyd elw da. Y Sabboth bu yo preaetau trwy y dydd i gynulleidfaoedd mawrion gyda dylanwad .—Qwrandanr. (lAUBWUIJ lunv

di- weddaf, anrhegwyd ysgolheigion yr ysgol ncbod & mali, jantern entertainment, gan y Mri Owen a Pritcbard,Llanfairpwllgwyngyll. Yr ydoedd y views vn cael eu harddangos yn hynod o eglur, yn nghyda llawer o fedrus- rwydd, pa rai roisant lawer o ddifyrwch 1 r plant yn.nghyda'r nifer mawr o rieni oedd yn bresonol. Hefyd, canwyd amryw ddarnau pur soniarus gan y plant, dan arweiniad Mr R. G. Evans, yt atbraw cynofthwyot. Wad' i'r Parch J. Jones ddatgan ei ddiolcbgarwcb gwreBocaf i'r boneddigion 0 Lanfairpwll gwyngyll, ymwahanodd pawb wedi eu llwyr ???-dydl.gnyi?- .U'ad y?o.

RHWYMEDD: Y MODD I'W WELLA. FRAWF RHAD. ALL rhwymedd gyfodi fel canlyniad eistedd llawer wrthddilyngorchwyuon yd; o ddiffyg digon o ymarferiad corphotol; anlyniad i ryw afiechyd arall; drwy fod vylder ar yr iau; neu fel canlyniadjymborth h. Fodd bynai, hwyraoh mai yr achos ychaf ydyw gwrthod gwrandaw aralwadau tr, a rhoddi ufudd doi iddynt ynyr laws Ir. FebyayrheuirhadaurhwYrAedd- edi irwymedd ddyfod i'r corpb, y ffordd Fredin yw oymeryd pelenau, y row fUWr e. th sydd ya aohosi anghyfleusdra. Drwy y ddion hyn y mae rhwymedd, yr hwn < ellid wel'a, yn dyfod yn arosol, fel canlyniad rthweithiad y pelenau. Ac nid yw y niwed gorphwys yn y fan yma. Y mae ymeddn" lethaa hyn yn Diweidiol i'r ystamog ar addion, ac yn eu gwneyd yn agored i as- ylderau oraill, tte yo fynych y mae yr yataaog coluddion yn dyoddef oddiwrfch y cancr. fiwed mawr araU achosir ydyw gwaed enwynig, neu lygriad y gwaed, yr hra iosa y piles, ag 8>da yn dra dolurus. Dilynt i gan wendid, yr hyn tra y pery aydd yn 7chryullyd. rei moddyginiueth tuagat rwymedd yr ydym argymell yn gryf "Frazsr'a Sulphur Tab. I," y rhai, tra y gwnant fawr les, a weitk ant nid yn gyflym a llym, fel a nodwyd, eta wnant iiiwed mewn cyfeirhdau e aill. Paa y rhwymeld yn cael ei ddwyahau gaa y '<, y mae yn anmhosibl gor ganmdl AiM ddau Frazer's Sulphur Tablets," oblegid nanfc lei i'r gwed, gan dlilea y gwenwya 0 ganlyniad,nidyweadefnyddio at rwymedd ii vyn oddiamgylch y pilea. (n y cyfryw fodd gwnant les i'r iau drwy ro y gwaed, a gwthio drwy y corph anrabal I y croen a phethau eraill, y rhai heb bya a id ar yr iau, gan rwyatro ei weithrediad. J "fid yw effaith Frazer's Sulphur Tablets ivy hyn yn cael ei gyfyngu irwymedd ynuaig :i ymcsyoa yn mbellacb. V mae yn medda nwedd i effeithio ar y gwaed a'r croon. Drwy n nid yw un ran yn cael ei wella ar draal J is arall, ond y mae y corph i gyd yn derbya s. Y mae 11 Frasssr'a Sulphur Tahleti wn dognau bychin yn gyfad Jas i blant, ae ddiniwed, fel ait y mietit rai mewa oed Or au ryw ae y mae plant yn en hoffi ohcrwydi bias dymunol a'r Uiw attyniadol sydd iddy-st. j gallant wneyd niwed i'r gwanaf a rph. Rhoddir" Frazer's Sulphur Tab All mewn paceli, pris Is l j c, drwy'rllythyr- Is 3c, a gellir eu cael gan y fferyllwyr, awn ystordai, a chan werthwyr meddygte- ath.-Unig berchenogion, FRiZElft t O, Ludgate Hill, London, E.C, y ihai a Sonant iMPL YN RHAU DRWY'R LLYTHYRDY iawb a Ysgrifenant am dauyn, Nodwek j enedl Qvmreia a'r Werin, J 1YFAKFOD LLENYDDOL J NAZARETH, PONTRU, YR HWN A GYNHRLIfc ros SADWRN, MAWRTH 29AIS, lst. TESTYNAU RHYDD»I'E BYD. 1. I'r parti o feibion a gano orem "Dewrioa 'eibion Gwalia" (Hugh Davies), GflM* p 10s, a 51 i'r arweinydd. 2. Unrbyw Pdeuawd. Goreu 8s. 3. Solo, un o'r tri canlynol: Soprano," Y -lentyn a r Gwlitb" (R. S. ugbes). Tenor, Mae pigyn dan fy mron (H. B. Hughes), iaritone neu Bass, Glyndwr r Parry), ',or?u 7a 60. '? ?Adrjdd. "Araeth Glyndwr," gwel 1 [aaen. Goreu 53. 5. Cwpan fedydd o garret;, yr oreu i fod yn iddo vboddwyf y wobr. Goreu 15s. 0. Pfon ddraenen ddu heb ei varnishio. Yr ,reu i fod yn eiddo rhoddwr y wobr. Goreu Zs. 7. Crys grwlanpn i fab, 0 waith llaw (size y f wddf 16 modfedd); y goreu i fod yn eiddo •hoddwr y wobr. Goreu 12s, BRIRNLMD.. Purch W. JONES, a Mrs W. JONES Cer dwen Peris). Fourcrosses. Mr GRIFFITH E f NEi (Ifan Efrai,), Nant Peris. Mr J. JRlf FITH, Bryn, Llanfair. AMOI)AU.-I. Nid ydyw y pwyllgor i ofalu 1m gy/oilydd, 2. Y Gelfyddyd i'w hanfon I r ry Caj-e), ar neu cyn Mawrth 14eg. 3. Y rhai 1 fwriadant dtlatanu ao adrodd i anfon eu tienwau i'jf Ysgrifenydd erbyil Mawr.h 25ato. 1. Ni wobrwyir oni bydd teilyngdod. ROBE f.1 V OWEN, Bron Seiont, Pontrug, Caernarfon. DIFUDIAETEI I'R WERINIAETH ARGENTAIDD. Y MAE y Swyddfa Hysbysol Argentaidd JL yn Llandaln, 22, Great George-street, Westminster, yu awr yn barod i roddi Dwy Bil 3 Deithiau Cynorthwyol i'r Weriniaeth Argen- taidd yn unig i Am ethwyr Tywysogaeth Dvmru, gyda neu heb doulu. Y mae y Llywod- raeth Argenta dd yn cyoyg gwerth i iddynt liroedit da am brisiau isel. Y mae! yr ariani eael eu tala yn "I gan yr ymfudwyr mewn dwy flvnedd a haner, drwy dalitdau bob haner blwv idyn, n' u glaniad yn Buenos Ayres. Gellir cael ffurfiiu y nholiadol un ai yn yr ArgentÍ. Information Offie, Llundain, neu gan Drllinr;¡!wr y Weriniaeth Argentaidd yn Nghaerrtydf'. AT FFACTRWYR A GWEHYDDION AT FFACTRWYR A GWEHYDDION DYLIFAU DYLIFAU Is 7c Y PWYS. Is 7c Y PWYS. DYMUNA JOHN PARRY, 5, New- street, Caernarf m (mab y diweddar Henry Parry, gwneuthurwr dylifau), byebysu holl Ffactrwyr a Gwehyddion Gogledd a Deheu- dir Cymru, ei fod wedi ymgymeryd a chario ymlaen fnsnacH ei ddiweddar dad, a thrwy hyny dymuna eu nawdd a'u cefnogaetb, gan y t ydd idd > d.lu y sylw manylaf i bob archeb a dderbynia. Am ragor o fanylion ymofyner a'r cyfeiriad chod. AT HOLL FETHODISTIAID CYMRU A THREFYDD LLOEGR. COLOFN COFFADWRIAETHOL AM Y TilWEDDAB KNWOG AC ANFAiWOL B,A,li.CHEi).L(i JOHN PKIOHABD, AMLWOH. E I waith (llfOf a «werthfawroccaf i'r wasg 'HANES METHODISTIAETH MON. o'i Bt-fyil?d cyot?, M am 150 o aynyddoead P, is y fyf' hardd yw ?.. trwy'r pdst 4s 6c ?nd cynygia y cyboedd?t—am ychir I amser—ei g?Mthu am 28, 6c., neu yn ddi dr»ul trw> y post, ar dderbyniad fo'M Order am ??. 1 D. JoNM, Publisher, Caxton Homs(. iLmlwch.

Talbot yn Morganwg wedi en gwneyd eto. V Sibrydir am nail! ai Syr T. Dillwyn Llewelyn bon nea Col. North fel ymgeisydd Toriaidd, Dal Byddai y naillneu y Hall yn wrtbwynebydd ar t cryf i bwy bYDap: a ddewisir gan y Rbydd- fod frydwyr. Siomedigaeth fawr i Syr Dillwyn chw Llewelyn yw peidio cael etifeddiaetbau ei gwn awythr. Y mae y cyfan, meddir, wedi ea i "Q gadael i uo arall. Ni bvdd y ffaith bon yn mai nnrhyw help iddo eniti y sedd. Ond rhaid i'r Yr Rhyddfrydwyr fod yn dloeth ac egniol. yo ( Gobeithio ra bydd iddynt sytthio i'r un ydd camgymeriad ag y eyrtbiodd amryw o gym- ym( deithaaau Rhyddfrydol y D0 >ddo: ^WW uyd ymgeiaydd L?n?ing ar gyfer etholaeth 0 TiVrLe. weithwyr Cymreig. Bu hyny yn Acbas 0 reig drybini unwaith nen ddwy. 0.? gwir y wyt 8irwd mai Mr S. T. Evans, Skiwen, tw yr bya ymgeisydd i fod, ni raid ofoi am y canlyniad, dtw I so ef yn wr o'r fath a gir etholwyr bob Cymreig.  neil Yr PWYLLOOR HEDD- Pw OKIDWADOL MON Mo A CHASGbWR Y act DBOWM, bve gw wythnos ddiweddaf bu am yllgor Heddgeidwadol by in yn eistedd i ystyried Or los Stevens, y degymwr yn i.enwog. Yr oedd y w5 t weat anfon Dad ai ef y ..I..JI.- Ot i FOD eto heb 1r sir ddarparu gosgorooiu u heddgeidwaid i fyned gydag ef. Rhyw yo driniaeth a gafodd tang Amlwch baroda iddo ddyfod i'r pendertyniad hwn. Nid oedd yn dyweyd fod neb wedi ceisio ei atal hy i wneyd ei waitb, nac ychwaith wedi ei De fygwth. Nid oedd yn hoffi golwg y dorf, ac W, nid oedd fodd cael cerbyd yn unman yn y SoYI dref. Ai tybcd ei fod yn meddwl y byddai o cwmni infer o heddgeidwai,1 yo help iddo del gael cerbyd ? Os a-d ydym yn camgymeryd, t am bobl Amlwch, ni chaiff heddgeidwad nac Of arall gerbyd os na fyddant ar neges deilwng. yo A pha niwed fyddai i'r gwr bonedd.g Or KMdded ychydig 6!)dtroedd< Dylai gwr y mor yswyh ei gydwybod f?d yn ystwyth  ei gymalau hefvd. Rhyw olwg felly a gy- Os merodd y pwyllgor ar yr achos. Mynent ch iddo weithredn yn ol cyfarwyddiadau y prif gw,nstabl. Ood y mae Stevens wedi deall nu erbyn hyn mai nid Leadbetter yw enw prif- yo gwnsUbl Mon. Y mae y pwyllgor yn Ef Eaedda c?nmotiaeth am eu gwroldeb ? yn BS Mtthodrhoddicweiaionywiadi fyned yn Ec feiliaid degwm. SYLLYDD. I R V,