Y Genedl Gymreig

PWYLLGOR HEDDGEID- WADOL SIR GAERNARFON Cynhaliwyd cyfarfod chwarterol y pwyll- gor uchod yn Nghaernarfon, ddydd Iau, o dan lywyddiaeth Mr W. J. Parry. Cynygiodd Mr J. T. Jones ail etholiad Mr W. J. Parry fel cadeirydd y pwyllgor am y flwyddyn ddyfodol, "c eilwyd hyn gan y Milwriad Wynne Finch, yr hwn a ddatganai fod Mr Parry wedi profi yn egiur eigym; hwysder neillduol i lanw y swydd. Wedi i'r cynygiad gael ei basio gydag unfrydedd, diolchodd Mr Parry, gan ddwyri tystiolaeth i'r modd hapus yr oedd holl aelodau y pwyllgor wedi cyd-dynu yn ystod yr amser yr oedd mewn bodolaeth. Hyderai ya y J-*ndol allu cyfiawphau yr yroddiriedaeth ychwanegol ag yr oedd y pwyllgor wedi osod vnddo ef fel cadeirydd. Gwnaeth y Prifgwnstabl (y Milwriad Ruck) adroddiad i'r perwyl nad oedd ond ychydig gyfnewidiad y naill ffordd na'r Hall wedi cymeryd lie yn rbif troseddau yo ystod y chwarter diweddaf i'w gymharu i'r chwarter cyn hyny. Yr oedd nifer y troseddau pwysig (profadwy mewn brawd- lysoedd) yo 16, tra yr erlyniwyd 362 am fan droseddau a 123 am feddwdod. Erlyniwyd pedwar o dafarnwyr am drcseddu y deddfau trwyddedol.—Gan mai yn fethiant yr elai llawer o achosion a ddygid yn erbyn tafarn- wyr am ganiataa meddwdod, gofynai Mr J. R. Pritchard ai onid priodol fyddai caniatau i'r heddgeidwaid gael gwasanaeth cyfreith- iwr i ddadlea yr ochr erlynol.—Dvwedodd y EiifgwDstabl mai gydag anhawsder yr euog- rofid tifarnwyr mewn achosion o'r fath byn, a uLredtti yntau y byddai o werth iddynt gael gwasanaeth cyfreithiol.—Yna pasiwyd, ar gynygiad Mr Pritchard, yn cael eilio gan y Parch R. W. Griffith, fod i'r prifgwnstabl gael ei awdnrdodi i dalu i gyfreithiwr am erlyn mawn achosion o natur y rhai a eawyd, pan y tybiai ef hyny yn ddoeth.—Cyfeiriodd Mr D. Lloyd George at y tTaith fod 123 o bersonan wedi ea heuogfcrofi .0 feddwdod, gydag ond pedwar o dafarnwyr am ganiatau meddwdod. Ai ocid oedd yn bosibl dyfod 0 hyd i ychwaneg o'r rhai a gyflenwant y ddiod i wneyd y ineddwon ?—Eglnrodd y Prif.gwnstabl y byddai yn ofynol bob amser cael tystiolaeth pur gadarn a chlir cyn yr enogbrcfid tafarnwyr, a gwaith anhawdd ydoedd ctel y cyfryw dystiolaeth. Nid mewn tafarndai y byddai yr oil a geid yn feddw yn cael diod, gan y meddwai rhai ohonynt yn eu cartrefi eu hanain.- Awgrymai Mr Lloyd George ar fod i bedd- geidwaid mewn diwyg gyffredin ymweled a thafarndai er gweled pa fodd y cyienwid diod i berBooau-Emwyd y cynygiad gan y Parch R. W. Griffith, ond ni tabwysiadwyd ef. Mewn canlvniad i bawl a wnaed am dal- iad o drth blwyfol am orsaf heddgeidwadol Pwllheli, cymerodd ymdrafodaeth le gyda golwg ar gyfrifoldab y air i daln treth o'r ath; ac ar gynygiad Mr D. P. Williams, yn casl ei eilio gan Mr J. T. Jones, penderfyn- wyd gohirio y mater hyd y cyfarfod nesaf, er rhoddi cyflsustra i'r clerc i chwilio i mewn iddo. Yn nnol A rhybudd, cynygiodd Mr J. T. Jones fod i gyflogau olercod yr ynadon gael eu hail-yatyned a'u diwygio. Sylwodd fod oyfanswm y cyflogau vn ystod y deng mlyn- edd diweddaf yn Eifionydd, Conwy, Nant Conwy, Bqngor, Caernarfon, a Phwllheli yn lO.OOOp, a'r feet oddeutu 8879p, yr hyn a ddangosai fod y cyflogau yn uwcb na'r fees o 1121p. Ar gyoygiad yr Arglwydd-raglaw, penderfynwyd gobiiio djfod i unrhyw ben aerfyniad ar y mater hyd y oyfarfod nesaf, er rhoddi cyfleustra i'r gwahanol glercod ynadol roddi en presenoldeb ger Dron y pwyllgor, a datgan eu barn hwy. Gyda golwg ar y defaid a ladratawyd yn ddiwertdar gan David Morris, Aber, a'r rhai ar ol hyny sydd wedi bod o dan ofal yr beddgeidwaid yn Mangor, penderfynwyd fod iddvot, ar ol dydd Mercher. nesaf (heddvw), gael eu rhoddi yn ol i'r bobl oddi ar y rhai y cymerwyd hwynt.

PENYGROES. LLWYDDIANT MKDDYOOL.—Diau y bydd yn llawenydd gan adnabyddion y diweddar Bardi Peter W. Jones, gynt weinidog gyda'r Methodixtiaid yn y lie hwn, ddeall fod ei fab hynaf, Mr J. R. Lloyd Jones, wedi pasio ei arboliad terfynol fel meddyg. Ei gym- hwysderan ydyut L.R.C.S.P. (Edin.), a'r F.P.S. (Glasgow). Erys Mr Jones yn awr yn Glasgow.

Eppleg ( OOOX, — JKATFKKULJ AND KOMFOR 1X0. —" By a thorough knowledge of the natural laws which govern the operations of digestion and nutrition, an' by a c<refut apptio?tion of the fine properti.. of we!)-eo'fcted 'oco*. Mr Epps has provided our breakfast tables with a deli- eatefy flavoured beverage which mty save ue many h' .»vy doctors' bills. It is by thi jadioiou of such articles of diet that a on stitution m iy be gradual'y built up until Atroo, enough t ?eist every tendency to disewe Hu'jareJc i mbtle maladi is are floating arount us ready to atcaok wherever there is a weal I t esoa la many a fatal shaft b) te< ping oareelves well fornS-d with pUTt blnm- and properly nou'ished haTx."—'?' j&cn?M (?<M?M'—Ma e simply with boiling water or nn k, old in pickets, by Grocers, labelltd"- ,JA'\III'I Eppq Co., Homoeopathic Chemist, I ondon.Also makers of Eppi's Afternoon C. oo late Ilmence.

LLOFRUDDI AETH ERCHYLL j GER CREWE. Nos Sadwrn. cyflawnwyd Uofruddiaeth erchvll ar y ffordd fawr rhwolt Crewe a pheutref o'r enw The Hongh. Enw yr hwn a laddwyd ydoedd Richard Divies, teihwr, 51 mlwydd oed. Yr oedd y trancedig yn dda ei amgylch;adau, ac yn meddn cryn eiddo yn Crewe. Cadwai fasnachdy mawr eang yn Victoria street, y dref hono, ac arosai yno; ond byddai yn myned unwaith nen ddwywaith yn yr wythnos i The Hougb, lie yr oedd ei wraig a'i deulu. Arferai yru yo ei gerfcyd adrei ar ddiwedd yr wythnos, er mwyn treulio y Sabboth gyda'i wraig a'i blant, o'r rhai y bu ganddo naw. Oddeutu no ar ddeg o'r gloch nos Sadwro, gadawodd y trancedig, gyda'i fab, George Davies, 16 mlwydd oed, Crewe yn ei gerbyd, Yr oedd u nfionn vn Hvwll. Ycbvdiflr cvn myned i'r J -Q pentref, mewn He unig, neiiiodd daa ddyn o'r clawdd. Gan ei bod yn dywyll nid oedd fodd eu gweled. Gafaelssact yn mben y ceffyl, gan ei atal i fyned yn mlaen. Caistodd y bachgen yrn yr aaifail, ond trwy ta lwyddodd neidiodd i lawr i edrych beth oedd yn bod. Y funyd hono daeth y ddan ddyn yn mlaen at Richard Davies a tharaw sant ef yn ei ben, gan ei dynu o'r cetbyd. Wrth weled yr ymosodiad ar d dad, diang- odd y bachgen, ac ymlidiwyd ef am gryn bell- der gan an o'r UofruddioD, yrhwn a ddych- welodd wrth weled nasgallaiei oddtweddyd. Rhedodd y bachgeu gartref, a chafodd ei frawd hynaf a chymydogion i ddyfod yn ol 1 fan y gyflafan Cawsant Mr Davies yn gorwedd ar ochr y ffordd, a'i benl wedi ei falurio fel nad oedd fodd i'w adnabod. Yr oedd llynoedd o waed i'w canfod am amryw latheni, ac wrth weled symiau o waed ar y glaswellt ar bob ochr i'r ffordd, tybid fod y dye troan wedi ceisio dianc am ei fywyd drwy'r adwyau yo y clawdd. Reblaw bod ei ben wedi ei falurio, yr oedd ei- fawd de wedi ei dori ymaitb, a dan fys ar yr nn llaw. Yr oedd gan y trancedig oddeutu deg punt yo ei bnced pan yn gadael Crewe, a diamheu i gynwys y pocedan gael eu lladrBta, gan nad oedd yno ond chwe'cheiniog. Ni ladratawyd ei oriawr na'r gadwen. Bernir fod y llof- ruddion wedi defnyddiobwyell nen forthwyl. Daeth yr heddgeidwaid o byd i ddam o haiarn, ar yr hwn yr oedd gwaed a gwallt, a diau i hwn gael ei arfer i falurio y pen. Ni Jwyddwyd i ddal y llofruddion hyd yn hyn; er fod yr heddgeidwaid yn ymegcU 1 oddiweddyd yr erchyll ddynion.

I CYFARFOD CHWARTEKUL BEDYDDWYR ARFON. Cynhaliwyd y cyfarfod uchod yn nhref Caeroarfon ar y dyddiau Llun a Mawrtb, Icnawr yr 20fed a'r 21ain. Nos Lun, am saith o'r gloch, cafwyd gwasanaeth cyhoedd- us, pryd y darllenwyd ac y gweddiwyd gan brawd D. H. Hughes, cenhadwr, Lleyn, a pbrl gethodd Dan Davies a J. P. Edwards. Am ddeg a dau o'r gloch ddydd Mawrtb, cyfarfnwyd mewn cynadledd, o dan lywydd iaeth yr is-gadeirydd, Dan Davies, pryd y penderfynwyd yn 1. Em bod yn derbyn ac yn cadarnbau cot- podiony cyfarfod diweddaf, y rhai a ddar- lIeowy gan yr ysgrifenydd. 2. Bod y brodyr W. Rees Jones, Sardis, a R. R. Jones, Groeslon, yn cael caniatad i apelio am addysg athrofaol. 3. Darllenwyd y rheolau a ganlyn, y rhai a dynwyd allan gan y pwyllgor etboledig i hyny, a'u bod i fod dan sylw yr eglwysi hyd y cwrdd chwarter nesaf(1). Fod pwyllgor o bump o frodyr i gael ei ethol yn flynyddol, yr hwn a elwir, er mwyn hwylusdod, yn bwyllgor arholiadol. (2.) Bod pob ymgeis- ydd am yr areithfa i gael ei gyflwyno i sylw y pwyllgor, ar adeg cwrdd chwarter neu gymaofa, gan yr eglwys y bydd efe yn aelod ohoni, cyn cael ei gydnabod yn bregethwr o gwbl. (3.) Os bydd eglwys yn teimlo an- foddlonrwydd yn wyneb dyfatniad y pwyll- gor, fod ganddi bawl i osod yr achos o flaen cynadledd ewrdd chwarter neu gymanffti (4.) Fod pob ymgeisydd wedi cael cymerad- wyaeth y pwyllgor, ac a gyflwynir gan ei eglwys, ar ol prawf pellach o'i gymhwysder, i sylw y cyfarfod chwarterol neu y gymanfa, i gael ei holi gan y pwyllgor, a bod y gvn- adledd, yn wyneb ei arholiad, i bleidleisio yn derfynol ar yr achos. (5.) Fod materion arholiad pregethwyr ieuanc i gael en pen- derfynu gan gynadledd y gymanfa, a bod pwyllgor y flwyddyn flaenorol i'r gymanfa hooo i'w darparu ar gyfer y gynadledd. (6) Nid oes arnoliad i fod ar bregethwyr ienainc ond nnwaith yn y flwyddyn, sef mown cysylltiad a'r cyfarfod chwarter cyn y gymanfa. (7) Bod hawl gan yr eglwysi i ail gyflwyna dynion ieuanc i sylw y pwyllgor arholiadol, pan y byddant yn dewis gwneyd hyny. by4 n! Em bod fel cynadledd yn dymuno dat- gan ein cydymdeimlad Ilwyraf ¡'o hanwyl frawd R. Williams, Cambrian House, Gam, a'i deulu yn en trallod dwfn, yn wyneb eu cystudd trwm,asymudiad dau o'u hanwyliaid bach gan angeu, ac yn llawenhau ei fod ef a'i briod caredig a'r gweddill o'r plant wedi cael eu hadferyd i'w hiechyd arferol. 5. Yr un modd datganwn ein cydym- deimlad llwyraf &'n hybarch frawd R. Jones, Llaollyfni, yn ei gystadd diweddar, a Ilaweo oedd genym glywed y brawd O. Davies yn darllen llythyr oddi wrtbo at y gynadledd, a deall ynddo ei fod ef eto yn cael ei iechyd a'i nerth yn raddol yn ol; a n dymuniad yw iddo gael prydnawn-ddydd tawel a dedwydd, ae, os yr Arglwydd a'i my", dllfnyddiol, yo y gwaith ag y mae ei galon wedi bod ynddo am gynifer o flyn- yddoedd. 6 Fod y brodyr R. Thomas, LTl. anaeli- baiarn, a J. Prichard, Portdinorwic, wedi pasio enharholiadyn foddhaol,ac yn cael eu cydnabod yn bregethwyr rheolaidd yn ein cymanfa.. t.t.1 7. Bod y broclyr,cariiynoi yn cael eu 1!t!"UVI yn bwyllgor i edrych i mewn i achos y darn tir perthynol i gapel Carrael.Rhoshirwaen R. Roberts, cyfreithiwr, a J. Griffiths, Bod- londeb, CaernarfonL. P. Edwards, J. G. Joines, a John R. Roberts, i alw y pwyilgor yn nghyd. 8. Fod y browd 0. J. Roberts, LI- yn, i gael llythyr parchnso ollyngdod o'r gymanfa honi gymanfa Mon. Cafwyd cynadledd ddymnnol, a ohymerwyd y rhanau dech- reool a diweddol ynddi gan y brodyr J. Roberts, Pontllyfni; T. Jones, Sardis 0 R. Williams, Bangor; a H. Hughes, Llao. aelhaiarn. Am dri o'r glocn cynnauwya cyieuiacn grefyddol, o dan arweiniad y brawd 0. Davies, gweinidog y lie, i'r hon y daeth cynulliad Had dda ynghyd o wyr ao o wragedd. Agorwyd y gyfeillach gan y brawd J. J. Williams, PenygrooE,, trwy ddarllen papyr rhagorol ar Yabrydolrwydd meddwl gyda chrefydd." Cymerwyd rhan ynddi gan amryw, yn weinidoglon a lleyg- wyr, a'n profiad oedd mai da i ni oedd bod yno. Am saith yn yr hwyr, dechreowyd yr oedfa trwy ddarllen a gweddio gan T. Jones, Sardis j- a phregethodd y brcdyr W. P. Jones, Glanwydden; a 1. James, Porth- I madog. Diolchwn i eglwys Caersalem a'i gweinidog parchus am ein derbyo mor gynes, ac am eu trefniadau rhagorol ar ein cyfer. Hyderwn i'r cyfarfodydd da a gawsant fod yn fwy nag ad-daliad iddynt yn y benditbion ys- brydol a dderbyniasant drwyddynt. J. G. JONES, Vag.

I BATTLB OF LIFE. To come out of the struggle with olean hands J «t>e daily Sunlight Soap." 1 £1,000 WILL BE oivitm to any one find a Sunlight Soap to be adulteratea.or to con tain any injurious chemioals

CAERNARFON. I SEFYDLU (;WEINIDOG.-NOS Lun (neith- iwr), a benoiwyd i sefydln y Parch R. D. Rowlands (Anthropos) yn wemidog ar eglwys Bfiulah. Yr oedd awryw 0 wyr enwog i gymeryd rhan yn y gweithrediadau. Ceir adroddiad helaethach yn ein nesaf. Da geoym ddeall tod Mr Owen Jones, High-street, wedi pasio arholiadau Pharma- centical Sooiety of Great Britain a gfohal- iwyd yr wythnos ddiweddaf yn Edinburgh; ae hefyd arboliad yr Apothecaries' Hall, Llundain. Ba yn efryda gyda'i frawd, Mr David Jones, fferyllydd, o'r dref hon. ADDYSCJ GANOLEAJDDOL. Nos Fercher cynhaliwyd pwyllgor yn nglyn fig Addysg Ganoltaddol yn y Guild Hall, o dan lyw- yddiaeth y Maer (Mr Issard Davies). Hysbyswyd fod yr arian a addawyd tuag at adeiladu ysgol, cs ceir un i'r dref hon, nwch- law 1700p. Penodwyd pwyllgor gweithiol cynwysedig o'r Parchn Dr Berber Evans, W. Morgan, B.A. Mri W. G. Thomas, Kooeri Newton, a J. H. Thomas, i drefnu y dystiol- aeth a roddir gerbron y Pwyllgor Addysg yn yr ymchwiliad a gynhelir yn y dref oddeutu y Pasg. CVMDBITHAS LENYDDOL MOEUH. — Darllenwyd p^pyr rhagorol a dyddorol nos Frher diweddaf ar "Islwyn" gan Mr E. Hevin Jones. Gan fod yr anerchwr a'r testya yn ieuo mor gydmarus, cafwyd cyf- arfod difyr dros ben. Ar y diwedd siarad- wyd gan y Parch Evan Jones, Mri G. Elwyn Jones (cadeirydd), D. Edwards, Edward Evans, Thomas Jones (Powyson), Aneurin Williams, W. O. Williams, ac R. H. Richards (ysgrifenydd). LLYS YE YNADON SmoL.—Dydd Sadwrn, o flaen Syr Llewelyn Tamer a Mr J Menzies, dygodd Selina Pugb Owen gyhuddiad oym osndiad yn erbyn William Williams, Cae- athraw. Dangosodd yr erlynes yn y ltya briddfaen yr hon a honid a daflwyd i mewn i'w thy drwy y ffenestr, ac hefyd awrlais y tystid ganddt a niweidiwyd.-Ar ran yr amddiffynydd, galwodd Mr J. T. Roberts, cyfreitbiwr, dystion i ddyweyd na wnaed ymosodiad o gwbl gan W. Williams.- Taflwyd yr achos allan. • CYMDKITHAS LBNYDDOL SILOH. Yn nghyfarfod diweddaf y gymdeithas hon cifwyd dadl ddyddorol ar y testyn "A ydyw bazaars yn foddion teilwng i ddiddyledu capfclau ?' Agorwyd ar yr ochr gadarnhaol gan Mr Henry Jones, Gwernor; ae ar y nacaol Mr J. Henry Lloyd. Wadi i amryw aelodau eraill siarad, rhanwyd y ty, pryd y cafwyd mwyafrif dros yr ochr nacaol. MAKWOLABTH MR WILLIAM HUGHES, t.RQRAPHYDD.-Dt,wggei3ym gofnodi mar- wolaeth Mr William Hughes, argraphydd, yr hyn a gymerodd le nos Sol, 26ain oyliaol. Bu yr ymadawedig am flynyddau lawer yn foreman yn gwyddfa argrapha Mr Hugh Humphreys, V yr oedd yn bur adnabyddas yn y tiref. Ysgrifenodd lawer i'r wasg ar wabanol faterioe, ac ystyrid ef yn ddyn tra deallus. Yr oedd er's amser maith yn wael ei iechyd, a bydd yn chwith gan et gyfeillion glywed am ei farwolaetb. CYFRINFA EEYEI —Cynhaliodd aelodau y gyfrinfa nchod o'r Temlwyr Da en swper blynyddol 80S Wener diweddaf yn y Bee Hiv, Tatf-sqatire, pryd yr eisteddodd dros driagain o'r aelodau o amgylch y byrddaa, a chafwyd gwledd o'r fath orea; ac wedi i bawb gael eu digoni, cafwvd cyfarfod ad. loniadol put ddifyrus, o dan lywyddiaeth Mr W. G. Thomas. Cymerwyd rhan mewn adrodd, canu, ac areithio, gan y personan canlynolMiss Roberts, Castle street; Miss Williams, Pool-street; Miss Jones, Hendre fitreet- Mies Owen, Garnon-street; Miss Jones, New-street; a Mri William Roberts, Hugh Daniel, John Owen, E. R. Owen, Cadben G. B. Thomas, O. T. Rob- erts, John Owen, a'r llywydd. Ghwareuwyd ar y berdoneg i'r cantorion gan g Miss Wil- ljams, Pool-street; a Miss Hughes. Cyn terfynu pasiwyd pleidlais o ddiolchgarwch i Mr a Mrs Evans am y modd yr oeddynt wedi parotoi ar ein eyfer.-Eryr. Y mae yn golygu yn dra Uewyrchns ar got v Watchnight ar ddechreu y flwyddyn yma. Dvwedir fod symudiad ar droed i roddi iddynt wledd fras am eu llafur gyda'r canu. Y mae y chwiorydd teilwng wedi cymeryd y mater mewn llaw, ac yn prysur barotoi ar gyfer y dydd hir ddisgwyliedig. Colled tra mawr oedd colli y chwaelJrefyddol anwyl, y ddiweddar Mrs Jones, Glanseiont, yr hon oedd yn gofalu am y cor, a hyny oherwydd .ai wasanaeth gwerthfawr i'r achos yn nghapel Ebenezer.- Cyfaill. CYMDKITHAS LBNYDDOL A DUWINYDDOL EBENEZiCR. Ps an ai'r Wasg ynte'r Pwlpud sydd yn dylanwada fwyaf ar gym- deithas J" Dyna ydoedd testyn dadl wresog a gymerodd Ie yn y gymdeitbas uchod nos Fercher diweddaf. Dadlenwyd ar ran y Pwlpud gan Mr H. Pritchard, yn cael ei gynorthwyo gan Mr J. Prioe; ae ar ran y Wasg gan Mr R. H. Roberts, yn cael ei gynorthwyo gan Mr G. Gregory. Wedi cael sylwadau pellach gan amryw o'r aelodau, rhoddwyd y ddadl i'r gymdeithas i'w phen- derfynn, pryd y cafwyd mwyafrif o blaid y Pwlpnd. Yn absenoldeb y llywydd, cymer- wyd y gadair gan yr is-lywydd, Mr R. Rob- erts, Bonmridd. SYMUDIAD MAsNAcHoL-Fel y mae yn ddealiadwy i gannoedd, y mae O. D. Jones, draper, yn symud o shop Bont Bridd i Stryd Fangor ddecbreu y mis nesaf, trwy fod y shop wedi ei gosod i bobl ddyeithr am fwy o rent nag oedd O. D. Jones yn ei dalu (sef 65p a 15p o drethi). Dymana 0. D. Jones wneyd yn hysbys ei fod wedi pryna un o'r shopau mwyaf yn Llanberis, a'i fod yn bwriadu agor yno y mis neeaf gyda Stoc newydd o bob math o Drapery a Dilladau Parod, fel y galluogir pool Llanberis a'r amgylchoedd i gael dillaaaa newydd am yr nn Drisiau ag yn Nghaernarfon. AT AELODAU Y COB UNDBBOL.—Gyf- eillion cerddorol,—Hwyrach y goddefwch i mi, fel edmygwr, i alw eich aylw at y ffaith bwysig fod eich llwyddiant yn Eisteddfod Bangor yn dibynu ar eich ffyddlondeb a'ch ymdrech yn y oyfarfodydd wythnosol. Ni ddylai yr un aelod absenoli ei hon ond pan fyddo gwir achos i hyny. Bydd anrhyd- edd cerddorol y dref ar bich Haw yn yr Eis- taddfod Genedlaethol nesaf.Dygasoch y llaw- ryf yc Aberhonddu yn odidog; rhanasoch yr lspail yo Do!ge)Iau gyda glewion Ffeatiniog. Dyma frwydr bwyaicach o'ch blaen. A ydyw yr arweinffon anr i gael ei chludo o Gaernatfon I Na ato duwies can i hyn ddygwydd I Ffyddloodeb ar eich rhan. a llafur yn y cyfarfodydd, a geidw yspail Aberhonddu yn otifedliaethlbythol i'r dref. Mae eich enw yn nchel yn y byd cerddorol Cymreig, ond drwy anffyddlondeb a diogi gellwch ei dytin mor isel nes bod yn earn i ferched y Philistiaid. Bydded eich ffydd- londeb a'ch llafur y fath nes cynyrchu canu a orfydd i bob IlO, ar y fainc feirmadol ac yn y dyrfa, i gydnabod eich rhagoriaeth ar eich cydymgeiswyr. Daw hyn i'ch rhan, 08 byddwch ffyJdlawn a llafnrus.—Seionl,

I FORGET ME NOT. HUDSON'S SOAP. I Though you Rub I Rllb I Rnb! I And yon Bcrob! Scrub! S-ruo Yon'lr find that It's not in your power I In the old-fsahioued way TO au IU a day I What Hudson's Will do in an hour I I tWNever wash, clean, or soour, without I using upson's Soap. A pnre nr¡r:L.lip, A j Finf Hwder. Rapid wasbiriz. foaming lather OOLMAS'S SiicApism.-rhe Improved Mua tud Plaster.-So!d by all Chemists aud Grocers; or Post, seven peuny samps oro packet of three, to COLMANS, 108, Gaan fa street, london.

CAERGYBT. I ACHUB BYWYDAU,—GWOBEWYO GWROL- DER.-Dydd Sadwrn cyflwynwyd bathndyn arian a roddid gan y "Royal National Life- boat Institution i bob un o'r pedwar dyn a aeth allan mewn cwch i achnb dwylaw y llestr Tenby Castle, ar yr 17eg o'r mis di- weddaf. Y pedwar dyn oeddynt W. Owen, George Jones, John Morris, a John Roberts. Cyflwynid bathodyn arian a phleidlais o ddiolchgarwch wedi ei fframio i bob un o'r pedwar, ae yr oedd y ddau gyntaf yn cael 3p yr un, a'r ddau olaf 2p yr un, yn ol y nifer o weithiau yr oeddynt wedi myned at y liestr. Cymerwyd y gadair ddydd Sadwrn gan y Canghellydd Briscoe, D.D., a chyflwynid y gwobrau gan Arglwydd Stanley, a Miss Adeane, Miss Lillian Yoike, Miss Barring- ton, a Miss Meadow Taylor. Hefyd rhodd- wyd daman pum' swllt iddynt gan y Cang- hellydd Briscoe, yr hwn oedd wedi en derbyn iddynt gan foneddwr ag oedd yn edmygu eu gwroldeb. Yn ychwanegol at y bonedd- igion a'r boneddigesau a enwyd, yr oedd Mr J. Lloyd Griffith, M.A.; y Parch R. Price, I B.A.; y Parch E. S. Thies, Oapt Cay, R.N.; i Capt J. Jones, Mr J. O. Williams, Mr J. Hughes (Castle House), ac ereill, ynbre ssool. RHBDBG AR Y BKEAKWATBE. Dydd Sadwro, fel ag yr oedd yr agerlong Tregennn, perthynol i St. Ives, yn symud ei lie yn y porthladd, rhedai i gyfeiriad y breaicwatir, pryd y gollyngwyd ei hangor, ond ni bu lwyddianus. Rhedodd yn erbyn y break- water a derbyniodd niwed i'r rhan flaen trwy i ddan neu dri o'r "pltiau gael eu cnro i fewn, 800 yr oedd y rban flaen yn llawn o ddwfi.—Dydd Sabboth, fel ag yr oedd y uteam launch berthynol i'r rhyfel-long Nep- tune yn dychwelyd o'r lan, yr oedd y gwynt yn rhy gryf iddi, a chludwyd hi am beth pellder tua phen y breakwater, ond taflwyd rhaff iddi o tugboat, a bu yn rhwym wrth bwnw am amser. LLYS YR YNADON.—Cynhaliwyd yr nchod yn Heol y Farchnad, ddydd Mer- cher, pryd yr oedd ar y fainc Mri T. For- cer Evans a T. Owen, R.N. Dodge a'i Dodges.-Yr heddgaidwad 0 wen Jones a wysiai Alfred Dodge, or rhyfol-long Ni t une; Richard J. Owen, Summer Hill; a James Green, Baker-street, am gymeryd arnynt fod yn deithwyr, a thrwy hyny gael diod feddwol yo refreshment room Cwmni y Rheilffordd am haner awr wedi nn ar ddeg yn yr hwyr ar y 26ain o Ragfyr. Ymddang- osai Mr R. M. Prestan, Caer, i wjlHad yr achos ar ran Cwmni y Rheilfford I- ygwyd tvstiolaethaa i brofi i'r tri fyned yno a chael diod trwy i Dodge ddyweyd ei fod wedi dyfod o'r Hong, ac i'r waiter feddwf mai o'r expren bat oedd newydd gyrbaedd yr oeddynt wedi dyfod. Hs-sbysai Dodge mai o'r rhyfel-long Neptune oedd ef yn ei feddwl. Meddwdod. Yr heddgeidwad Thomas Lewis a wysiai Grace Williams, Old Station, am fod yn feddw ar y Meg cyfisol. Ym- ddangosai Mr E. G. Roberts dros y ddiffyn- yddes. Taflwyd yr achos allan drwy iddi dalu y costau, 8s. James Canard, yr hwn a wysid gan yr heddgeidwad D. Williams am fod yn feddw ac afreolus, a ddirwywyd Is a 12s o gostau.Gwysiai yr heddgeid- wad 0. Jones William Morris, Glangors Bach, am feddwdod, a dirwywyd ef i 13s, yn tynwyfj y costau. Afreofus a Gwrthod Ymadael o Dafarndy, —Cyhuddai yr heddgeidwad Henry Roberts, Rhydwyn, Richard Parry, bailiff, Llangefni, o fod yn afreolus a gwrthod ymadael o'r Holland Arms, Llanfachraeth, ar y 14eg 0 Ragfyr. Amddiffynid gan Mr E. G. Roberts. —Ar ol gwrandaw nifer o dystion o'r ddwy ochr, dirwywyd y diffynydd i 25s, yn cynwyø y costau. Iawnderau Pilots Lerpwl.—fr oedd Mr Alfred Holt, Lerpwl, i ymddangos yn y llys uchod yn achos yr apSl a fwriadai wneyd yn erbyn y dyfarniad o blaid Mr Thca. Thomas, pilot, yn erbyn Capt Jackson, o'r Palamed. Ni wnaeth Mr Holt ei ymddangosiad, ond pellebrodd nad oedd yn bwriadn myned yn mlaen gyda'r apêl,

PWLLHELI. I DABLITH AR PATAGONIA.— Nos Iau, ym- welodd y Parch A. Mathew &"0 tref a thra- ddododd anerchiad rbagorol i ni at y Wladfa. Cymerodd olwg ddaearyddol, amaethyddoi, a chymdeithasol ar y Wladfa, a theiralad pawb ydoedd iddynt dalu swllt am sulach darlith. Yr oedd y mynediad i mew i yn rhad. Cymerwyd y gadair gan ein jmohua faer. CYMDEITHAS LENYDDOL PENLAN.Nos Wener ymgyfarfn Cymdeithas Lenyddol Penlan. Y mater ydoedd dadl, Pa un ai mantais ynte anfantais i gymdeithas ydyw y dull presenol o ganiataa prydlesoeèd 7" Agorwyd yr ochr gadarnhaol gan y Cyng- horwr W. Anthony; a'r ochr nacaol gan Mr John Jones, Pwlldefaid. Siaradwyd hefyd gan Mri Thos. Ellis, W. Jones, D. Roberts, Morris Roberts, J. L. Thomas, a'r llywydd, (y Parch 0. Jones). Wedi rhoddi y mater i lais y cyfarfod cafwyd mwyafrif o blaid y nacaol. YMADAWIAD MR JOHN JONES, PWLL- DBFAID.—Diau y bydd yn ddrwg gan lnaws mawr ddeall fod y brawd ieuanc gweitbgar Mr John Jones yn bwriada symud i Fan- chester. Y mae wedi bod yn hynod o ffydd- lawn i gymdeithassu llenyddol Penlan a Cblwb Rhyddfrydol ein tref. Os teimlir colled genym ni, diau y bydd yn gaffaeliad mawr i Fanchester ei gael yn aelod o'n f.ffmdeithaaau.—Oohebydd.

Un tro, cyfansod^odd bardd gyfres o benillion i'r Wraig flin dafodog;" ae yr oeddyntyn boddio ei gymydog mor dda, pan y clywodd eu darllen, fel y dymuno id gael copi ohonynt. Nid oes arnoch chwi un angen am danynt," atebai y bard l, gaD fod y gwreiddiol yn eich meddiant! ohwi 1"

BETHESDA. I Y GYMDEITHAS DDADLEUOL.—NOS lan, yo Ysgol y Cefnfaes, y Cynghorwr W. J. Parry yn y gadair, cynhaliwyd cyfarfod o r gymdeithas uchod, pryd y traddodwyd acerchiad ar "Gyfieithiadau o'r Be-bl," gan y Parch O. Williams, Seilob, Tregarth. Gallwn ddyweyd fod y gymdeithas wedi cael anerchiad gwir alluog gan Mr Williams a hynnct ddyddorol. Ni fuasai y gymdeithas ar ei choiled, pe na chawsai ragor yn ystod y tymhor ond yr anerchiad. Talwyd diolch garwch y cyfarfod i Mr Williams ar gyoyg. iad y Parch D. Adams, B A., yr hwn a siar- adai yn uchel am yr anerchiad; eiliwyd gan y Parch J. Jones, F.R.G.S. Ategwyd gan y Parch J. Pierce, Siloam, ae Iwan Jenkyn, F.R.H.S., a Mr R. A. Griffith, cyfreithiwr, Caernarfon (yr hwn oedd ar ymweliad i'r He). Diolchodd Mr Williams am eu tei n- ladau da, a dymunai lwyddiant y gymdeith is. Gwnaeth y llywydd yn hysbys bath fyddai pwnn y cyfarfod nesaf, sef darllen p?pfr ar Beryglon leuenctyd yr Oes," gan Mr O. Rowlands, Carneddi. Pasiwyd, ar gynygiad Mr H. Davies, ac eiliad Mr H. Edwards, f,d dosbarth Cymreig i gael ei sefydlu, yr b' n fydd yn dechreu nos Iau nesaf, pryd y by id Proff. J. Morris Joues, Bangor, yo. breseLol yn cymeryd gofal y dosbarth. Eiddunwn iddo lwyddiant. CYNGHEEDD.—Yn Seilob, Treg rth, nos Fercher, cynbaliwyd y cyngherdd uahod er buddiant y. frawdoliaeth yn Chwarel Gocb. Qwasanaethwyd gan y cantorion canlynol: Mri Francon Davies, M.A., D. Gordon W1- liams, Miss Olwen Tegai, cor mtibion dan arweiniad Mr Rees Thomas, a gwasanaeth- wyd ar yr offerynau gan Mr R. S. Hughes, R A.M., ac organydd Seiloh. Y llywydd ydoedd y Parch 0. Williams; arweinydd, y I Cynghorwr W. J. Parry, Coetmor Hall. Diolchwyd i'r cyfeillion am fentbyg yr I addoldy. Cafwyd cyngherdd da a chynuil- iad lluosoff. CHWAEBL Y PKNRHYN. Parhau yn hynod wan mae pethau yn y chwarel hon, or fod masnach yn gyffredinol yn cyflymu yn frysiog, a'r gweithwyr yn cael ychwaneg at eu cyflogau; eto, ni chafodd chwarelwyr y Penrhyn gymaint a dimai. Gobeithio na phery yn hir fel hyn. YSGOL GANOLEADDOL.—Nos Lun diwedd- af, bu dirprwyaeth o'r pwyllgor sydd yn gweithio yn mhlaid y mudiad uchod yn cyfarfodypwyflgoreyddwedi ei benodi er penderfynu ar leoJiad yr yagolion uchod. Y rhai canlynol oedd yn bresenol o'r pwyllgor crybwylledig Mr D. P Williams (llywydd Cynghor Sirol Sir Gaernarfon), Mr Issard Davies (maer Caernarfon), Mr Acland, A.S. a'r Prifathiaw Reichel, M.A., Bangor. Y boneddigion canlynol oeddynt yn en cyfar- fod fel dirprwyaeth: Parch J. Morgan (cad eirydd), Mr D. G. Davies (ysgrifenydd), Parchn D. Adams, B.A., T. Robert, G. Roberts, J. Jenkins, J. Jones, Bank; Dr R. P. Roberts, y Cynghorwr W. J. Parry, Mri P. H. Wheldon, Iwan Jenkyn, Henadvir Moses Evans, Cynghorwr G. Brymer, R. B. Evans, 'Rachub, D. Pritchard, Brynderwen; J. Jones (Ilywydd bwrdd iechyd), W. Thomas, Brynteg; R. 0. Williams, Gerlan; I W. Jones, Glangors; G. Roberts, llyfr- werthydd; R. R. Davies, W. Twigge Ellis, cyfreithiwr; a J. C. Roberts. Cafodd amryw o'r uchod en holi a'a croesholi yn dda, pa rai a atebasant yn foddhaol a meistrolgar. Hyderwn fod y rhagolygon yn ddisglaer. Cynhelir cyfarfod eyhoeddus nos Fercher yn nghapel Bethesda er hyrwyddo yr achos.

I FFESTINIOG. Y GYMDEITHAS LBNYDDOL A DADLBUOL. —Nos Iau diweddaf,23ain cyfisol, ymgyfarfn y "Senedd berthyool i'r gymdeithas uchod yn ystafell St. Dewi. Oherwydd fod cyfar- fodydd pwyøig eraill yn cael en cynal yr un adeg yn yr ardal, nid oedd y cynulliad o lawer yr hyn a fuasai pe heb yr anffawd. Yr oedd y mater oedd i fod dan ystyriaeth hefyd yn un tra phoblogaidd,yn neillduol yn mhlith y chwarelwyr yn ogystal a thrwy Gymru. Yn absenoldeb y "Llefarydd" penodedig dewiswyd Mr D. G. Williams, yr aelod anrhydeddus dros Talwaenydd, yn Llefarydd am y tro, a gwnaeth ei ran yn ganmoladwy. Wedi myned ymlaen i drafod rhai pathaa ynglyn i'r cyfarfod 1 nesaf, gosododd y Llefarydd y mater blaenaf oedd 1 gael sylw heno, sef, "Ymreolaeth i'r Iwerddoo," a galwodd ar y gwir anrhyd- eddus E. H. Jonathan (R.), Llandderfel, ymlaen i gynyg y mesur i sylw y ty. Wrth gyflwyno y mesur yr oedd Mr Jonathan yn teimlo fod sefyllfa y wlad annedwydd hono yn galw am gael cyfiawnder. Aeth y boneddwr anrhydeddns yn frysiog dros ranan o hanes y wlad a'r llywodraeth haiarnaidd dan yr hony dioddefodd y trigolion am ganrifoedd. Difynodd brofion nllan o lyfrau hanesyddol megys Hallam, A. Allison, Carlyle, Green, ac amryw aw. duron eraill, a'r unig feddygioiaeth ydoedd rhoddi i'r Gwyddelod yr bawl i lywodraethu ei materion en hnnain. Cefnogwyd y mesur yn wreaog gan Mr E. Peters (R.), Towyn. Yr oedd ef yn bleidiol i basio y mesur pe ond i atal^yr ymfadiaeth parhatu o'r wlad hono, yr oedd y boblogaeth wedi lleihaa ft haner, a phan fa ganddynt lywodraeth eu hunain yr oeddynt yn bur Iwyddianns. Mr R. Jones (C.), Llanbedrog, a ddywedai y byddai yn fendith i'r genedl Wyddelig ei hun pe byddai i'r ty wrthod y mesor. Yr oedd yn amlwg i bob rheawm dynol, os oedd nerth yn bod o gwbl mai mewn nndeb yr oedd nerth. 0. aid i rann yr ymherodr- aeth yn ftn ddarnau, ofer i ni ddisgwyl am Iwyddiant fel teyrnas, ond tra y byddwn yn na, dyna ein nerth. Yr oedd ef yn dymuno cynyg fod i'r mesur gael ei ddarllan yr ail waith yn mhen y chwe' mis.-Mr J. Roberts (R.), Rhostryfan, a gefnogai y mesur ar y tir fod cyfiawnder a'r Ynys Werdd yn galw am hyny. Yr oedd yr etholframt a estyn- wyd i'r bobl yn brawf amlwg; a defnydd- iwyd yr etholfraint gan bobl yr Iwerddon l ofyn am honan-lywodraeth. Codadd y mradydd hwn wAn gyffredinol pan y galwai y trigolion yn Iuddewig."—Mr D. Jones (0.), Lianeagan, a withwynebai y mesur ar y tir fod y Gwyddelod yn anghymhwys oherwydd nad oedd ymddiriedaeth o swbl i'w roddi arnynt. Yr oedd y cymdeithasan, megis y MoonlighterFi,&c., yn gwneyd y wlad yn gyfryw nad 08S dim ymddiried i'w roddi ynddynt, ac yr oedd yn credn, er mwyn y Qwyddel ei hunan, mai goren oedd gadael yr nndeb sydd yn bod yn awr.—Siarad wyd yn mhellach gan Mri J. R. Davies (R.), Nantymoel; D. J. Jones (R.), Capel Gtr- mon; Wm. Jones (Ffestinfab) (K.), Tre- b-rth, dros y mesor; a chain Mri Henry Evans (C), Towyn; R. P. Jrnes (C), Caer- narfoo, a Morgan Jones (C.), Abermaw, yn erbyn y mesur.—Cynygiwyd gohiriad y ddadl gan Dr Jones (R), Cvnwyd, a chefn- ogwyd ef gaa Mr G. Roberts (c.), Lian- dudno. Bydd y cyfarfod nesaf D03 Iau n-saf, pryd y bydd Mr C. Wanen Roberts, Plaswaenydd, yn traddodi darlith ar Fy x- yd yn Brazil." Arddngosir y ddarlith allan gan ddarluniau ar y magic lantern. Dis- gwy!ir cynulliad mawr. Penderfynwyd fod yr aelodau i gael caniatad i dd'od ag un neu ragor o gyfeillion neu gyfeillesau i'r cyfarfod hwow. Rioddodd Dr Jones rybudd y byddai yn y cyfarfod nesaf yn galw at y rlnl! goreu i'r gymdeithas dreuiio Gwyl DHWI. CYFARFODYDD DIWVGTADOL. A r hyd yr wytbnus ddiweddat, eyrjhttli,vyci eyfa,fodyd-I adfywiadol yn nshnpal Ebent zsr (W.) Pre- gethwyd yn effeithinl a chydag arddetiad gan y Parch D. O. Jones, Manchester. Daeth cynulliadau llucsog yn nghyd bjb ncs, er fod y tywydd yn anffafriol., I CYKOHERDD Y SBINDORF.-N,oo Lun a nos Fawith diweddaf, cynhaliwyd cyng. berddan uwchraddol er budd y seindcrf. Gweinyddwyd gan Madame Glanffrwd Thomas, Eos Morlais, Mr Bennett Williams, Porthmadog, yn nghyda'r seindorf. TEMLYDDIABTH DDA.—Nid yn ami y gwelwn y penawd yn' awr. Modd bynag, parha brodyr a chwiorydd Tem\ y D!phwys yn llawn gweithgarwch. Nos Iaa diweddaf cynhaliasant gyfarfod yn nghapel y Bowydd, lie yr oedd cynulliad da. Dechruwyd trwy ganu a gweddio gan y Teilwng Ddirprwywr tros sir Feirionydd, Mr Hugh Owen an- erchiad Gymreig gan y llywydd, T .B.D. Mr Rowland Edward, ieu. adroddiad, Y t' ar d&' gan R. J. Morgan, Bowydd street; cSn. bt'le mae fy macbgen hoff," Mr Evan J. Morgan anerchiad dda gan Mr R. R. Hughes (Treborfab); deuawd gan Misses Owen a Lloyd adrcddiad efftlitbiol gan Mr G. Williams (Gutyn Meiriop), Y milwr eto gan Mr Thomas Williams, Rhiw, Y fasnach feddwol" (Cynddelw); deuawd awynol gan y ddwy Miss Owen a Lloyd adroddiad gan Mr G. Williams anerchiad gan y Parch D. Jones, Garregddu, ar Ddir- west yn ei gwedd wlad, yn benaf. Ar gynyg. iad Mr R. Roberts, a chefnogiad Mr R. Edwards (Asaph Gwaenydd), rhoddwyd diolchgarwchgwresog i'r deml amei hymwel- iad, a diweddwyd y cyfarfod trwy weddi gan Mr Lewis Jones, Bowydd View. DAMWAIN BOENUS. Dydd Llun di- weddaf, tra yn dilyn ei orchwyl yn gioddfa ganol Oakeley, fel creigiwr, cyfarfu William Roberts. Trawsfynydd, & damwain hynod 0 boenus. Ymddengyseifodyntyllaynagoti? i Ie yr oedd wedi bod yn saethu twll ddydd gr.1n,.n .? ?. "4A h.. ?l, ?ut., h"h Inoni J- Taniodd tra yr oedd efe yn tyllu, ac anafwyd ef yn dost yn ei wyneb, ei freichtau, a'i frest. Collodd un llygad, ac y mae y Hall yn bur ddrwg, er y gobeithir y goreu. Cymer- wyd y dioddefydd i'r clafdy (Oakeley) lie y triniwyd ei archollion gan y Meddyg R. D. Evans, o ffirm y gweithwyr.

BANGOR. Nos Fawrth. cynhaliwyd cyngherdd yn y Penrhyn Hall er budd y LlaDfairfechan Convalescent Home. RHYDDFRYDIAETH YN FYW.— Cynhaliwyd cyfarfod blynyddol y Clwb Diwygiadol nos Fawrth diweddaf, o dan lywyddiaeth Mr John Price. Darllenoddyrysgriffnydd, Mr W. Haw Rowland, ei adroddiad blynyddol, yr hwn a ddangosai fod sefyllfa y blaid, er nad oedd ganddi ystafelloedd at ei gwas- anaeth ar hyn o bryd, yn dra boddhaol. Yn ystod y flwyddyn yr oedd gwaith da wedi ei wneyd yn nglyn i chofrestriad pleidleisiau. Yn ddilynol i'r cyfarfod hwn cynhaliwyd cyfarfod cyhoeddus o etholwyr Rhyddfrydo', a chymerwyd y gadair yn hwn hefyd gan S'l John Price. Cyflwynwyd adroddiad gan y Clwb Diwygiadol yn adolygu y gwaith a wnaed gan y clwb yn ystod y pum' mlynedd diweddaf, ac yn anog y cyfarfod i benodi pwyllgor cryf i weittaedu yn mhobpeth ar ran y blaid hyd jF, byddout yn barod i gynyg rhyw gyhllan arail er cario y gwaith yn mlaen. Dangosai yr adroddiad yn mhell- ach fod gan y clwb weddill arianol da yn ei ffafr. Wedi i'r adroddiad gael ei fabwysiadu, penodwyd pedwar ar hugain yn bwyllgor, fel ag yr anogwyd uchod. Hefyd, apwynt- iwyd un-ar-bymtheg o gynrychiolwyr ar bwyllgor canolog y bwrdeisdrefi, ac wyth o gynrychiolwyr ar adran bleidleisio Bangor o ranbarth Arfoo. Talwyd diolchgarwch gwresog i gasglwyr y tanysgrifiadau (yn neillduol Mr J. Price) ac i Mr Huw Rowland am ei wasanaeth gweithfawr mewn cysyllt- iad A'r gwaith cofrestriadol. Eisteddodd aelodau Pwyllgor Addysg sir Gaernarfon yn Mangor ddydd Linn er edrych i mewn i'r angen ag fe ddywedir a deimlir yn y dref hono am ysgol i enethod. Cafwyd tystiolaethau ffafriol i sefydliad o'r fath gan Mr Henry Lewis (ar ran pwyllgor trefol), yr hwn a ddywedodd y galleaid disgwyl o leiaf 110 o enethod roddi eu presenoldeb; Mrs Glynne Jones, Mrs Morgan Richards, a Mr W. A. Darbishire; tra y rhoddodd Miss Andrews dystiolaeth braidd yn wrthwynebol i'r symudiad, gan y tybiai y bnasai yn effaitho yn niweidiol ar ysgolion preifat.

I RHOSYBOL. I DAMWAIN DDIPRIFOL.- NOS Wener dar- ganfyddwyd Richard Pritchard, crydd, o'r lie nchod, yn gorwedd yn ddiymadferth ar ochr y ffordd, Be arweiniwyd ef i'w dy, lie y trigai wrtho ei hanan. Ar ol myned ag ef i'r ty canfyddwyd fod gwaed yn ffrydio o un o'i draed, yr hyn a arweiniodd i ymchwiliad pellacb, pryd y darganfyddwyd ei fod wedi tori ei goes, ac wedi mala yr esgyrn yn chwilfriw, blaenau y rhai a ymwthient allan drwy y cnawd, ond yr oedd ef, druan, yn thy o dan effeithiau y diodydd medd- wol i wybod nac i deimlo dim oddiwrtho. Gwnaed archwiliad ar ei goes gan Mr John Hnghee, Felin Esgob; a'r Doctoriaid Jones, o Amlwch a Llanerchymedd, y rhai a ddaethant i'r penderfyniad nad oedd dim i'w wneyd ond ei thori ymaith, yr hyn a wnaed a bur llwyddianus prydnawn Sab- both diweddaf gan y ddau Ddr Jones, a deallwn fod y dyoddefydd yn dyfod yn mlaen yn bur fcddhaol. Hoffwn alw sylw y darllenydd at y ffaitli ddifrifol fod R. P. mor feddw pan gyfarfyddodd &'r ddauiwain fel nad oedd ganddo y ddirnadaeth leiaf yn mha le na philo fodd y digwyddodd. Ai ooi ddylid cospi y sawl a roddodd ddiod iddo nes ei ddwyn i sefyllfa mor ddiamddiffyn iddo ei hwn! Dylai yr amgylchiad difrifol fed yn rhybudd iddo ef yn gyatat ag i rai ereill yn yr ardal hon sydd yn treulio cymaint o'u hamser yn y gyfeddacb, rhag digwydd iddynt a fo gwaeth.-Dirwestwr.

I DWYRAN, MON. I Tri lie mwyaf poblogaidd pob pentref gwledig ydynt-lweithdy y crydd, gweithdy y teiliwr, a gefail y gdf. Yr olaf oedd yn myned a hi o ddigon yn ystod y pymthegnos diweddaf yn y gymydogaeth hoc. Tom Lewis a Thomas y oedd y ddau wron. Yr oedd engan y gdf yn tincian hyd ddeg, a hwyrach na hyny yn ami, bob nos. Un gyda'i swch, a'r llall gyda'i gwlltyr. Yr helynt fawr oedd fod ymrysonfa aredig i gymeryd lie ar y 24ain cyfisol, mewn maes perthynol i Mr Roberts, Llanfair Farm. Yn nghanol y tywydd ystormus a gwlyb cafwyd diwrnod hynod o ffafriol, a bydd yr hogiau yn disgwyl yn bryderos am weled eu henwan yn y Oenedl nos Fawrth. Daeth 18 o enwau i law yr ysgrifenydd, ond gorfuwyd cauallan y ddau olaf a ddaeth i mewn o ddiffyg lie iddynt ar y maes. Fel y canlyn y safasant yn y gystadleuaeth Dosbarth I. 1, Owen Jnces, Aliwen Goch; 2, Thomas Lewis, Felin Wen; 3, Hugh Lewis, Glanygors, a John Thomas, Caemawr, yn gyfartal. Dosbarth II. 1, Robert Williams, Tanybryn; 2,.Thomas Hughes, GHan'rafon, Treidraeth; 3, William Roberts, Chwarelau; 4, Benjamin Jones, Groeslon Newydd; 5, Thomas Ro berts, Tyddyn, Niwbwrch; 6, Robert Ro. bltø, Llangaffo. Gweddoedd—1, Mr Thnmas Jones, Gellinog Wen; 2, Mr J. H. Griffith, ciynnog. Turn out-Mr Thomas Jones, Gellinog Wen. Gwobrwywyd parchenog gwydd y cyntaf yn y ddau ddcs- I barth. Mr Davies, Caernarfon, oedd y ewneuthurwr. Beirniaid yr aredig Mr R;chard Hagbep, Plas Llangwvfan; Mr G. I Griffiths, Garih; Mr Thomas Williams, Ty Newydd. Llanddaniel. Beirniaid y gwedd. oedd Mr John R,)bel to, G,oesior,, Bryn- siencyn; Mr John Jones, Tyddynygwynt, Dwyran; a Mr D. Hughes, Gaerwen,- Sylwedydd. )

CLYNNOG. I DABLITH GAN MR ACLAND, A S.-NoEl Wener traddodwyd darlith hynod ddyddorol ar bWDgc yr Iwerddon gan Mr Acland i gynulleidfa laosog yn Ysgol Ramadegol Ciynnog. Cymerwyd y gadair gan y Parch W. Matthias Griffith, M A., a chyfieithwyd sylwedd yr hyn a ddywedai Mr Acland i'r gynulleidfa gan y Parch Hywel Roberts (Hywel Tndur), yr hwn a ddifyrai y gwran- dawyr yn fawr &'i ffraethineb a'i arabedd hysbys i bawb. Yn ychwanegol at y dd it- lith lawn o oleuni ac addysgiadol ar bWDgC dyrys yr Iwerddon, dangosai Mr Acland y golygfeydd y ba efe ei hun yn dyst ohonynt yn yr Iwerddon yn ddiweddar dangosai y golygfeydd drwy gyfrwng magic lantern ysblenydd. Heblaw golygfeydd yo yr Iwerddon dangosodd hefyd rai o olygfeydd prydferthaf y Cyfandir a'r Aipht, megya Naples, Venice, Cairo, &c. Cymerwyd rhan hefyd yn y cyfarfod gan Mr Benson, boneddwr oedd yn bresenol gyda Mr Conny- beare, A.S., pan gymerwyd ef i'r ddalfa aja estyn cymhorth i amaethwyr yr IwerdcJoo i sefyll allan yn erbyn gorthrwn y tir- feddianwyr. Addawodd Mr Acland fynvch wledd o'r fath hyn i ni yn yr lyegol Rana- degolynystodyramser i ddyfod; am yr hyn y Ilawenhai pawb yn fawr. Ar ol diolch i Mr Acland, Mr Benson, y llywydd, a'r cyfieithydd, ymwaharodd y gynulleidfa wedi ei mawr bt)ddban.-C

OYMDEITHAS RYDDFRYDOL I EIFION. Cafodd cyfarfod blynyddol Cymdeitlim Ryddfrydol Eifion ei gynal yn Mhenyw e* ddydd Gwener, o dan lywyddiaeth Dr Evan Roberts, Penygroes. Dangosai yr adrodd. iadarianol fod gweddill sylweddol mewn llaw. Am y drydedd waith dewiswyd Mr J. E. Greaves (Arglwydd-raglaw sir Ga3r- narfon) yn llywydd am y flwyddyn ddy- fodol, tra yr etholwyd Mr W. A. Darbiskre. Mr Edward Jones (maer Pwllheli), Dr E. Robert?, Mr Casaon (Porthmadog), a M. J. T. Jones (Criccieth), yn is-lywyddioa. Etholwyd Mr Darbishire yn dryaorydd a Mr W. J. Williams (Caernarfon) yn ysgrifen- ydd. Dewiswyd y Parch J. Machraeth Rees i gynrychioli y gymdeithas ar bwylhor Cyngra r Gogledd Cymra, Yr oedd Mr Bryn Roberts, A.S., yn bresenol, ac yn ysod y gweithrediadau rhoddodd anerchiad ?n I dwyn pertbynas 4 digwyddiadau y Senertd- dymhor diweddaf. Ar gynygiad Mr R. Price Hughes, Caernarfon, yn cael ei eilio gan y Parch Machraeth Rees, pasiwyd pleidlais o ymdditibdaeth yn Mr Bryn Roberts.

CIGYDDIAD DYCHRYNLLYD Mae yr hanes yn yr Youngstown, 0. Telegram, am waith anfid Charles Shelar ar ei deulu, 00 arno ei hun, yn Niled, 0., broo afferu gwead y neb a'i darreno. Gyda bwr- iadau eythreulig yn ei fynweV. mae Shelar yn prynu ellyn bryduawn y 21ain cynfisoL Ceir ef a'r teulu oil yn myned i orphwys yn gynar; y wraig, baban byehan, ac ef ei hun mewn nn gwely, a dwy ferch fechan mewn gwely yn yr ystafell arall. Pan feddylioid ea bod oil yn cysgu, cododd Shelar, ao aeth at y bureau i ymofyn yr ellyn. Credir i'w wraig ddeaU ei fwriadau a neidio ato, ond torodd ei llaw ymaith, ac yna y naflodd yn ei gwddf, a thorodd ef o glust i dust. Cyfsr. fyddodd y baban a'r un dyneed. Aeth i'r ystafell nesaf, ac fel gwallgofddyn gafaelodd mewn un ferch, a UusNdd hi allan o'r gwely, a lb'jddudd yr erfyn ar waith yn yr us mod t ami hithau. Yh8 yuuosododd ar yr olaforteuiu gyda'r un caUyniad. Ar ol lladci y wraig a'i dri pleiltyn aeth at y dryofc a gwenodd ar ei olwg ddilifbidd ynddo I I orphen yr olygfa dorcalonus dododd fin yt ellyn i brofi ei waed ei hun, a thaflodd ei ho,jan i farw wrth ochr ei wraig.

<15£,£()Ii;Bdtan, It ria !1rlJ1(Jlattatt. GENEDIG AETH AL. Edwards—Ionawr I9eg, yn 108, William- street, L zells, Birmingham, priod HI John Edwards, at fab-gelwi( ef David James. Thomas-Ionawr 26, yn y Blue Bell Ino, Palace-street, Caernarfon, priod Mr W. G. Thomas, cysodydd, ar ferch. WiIliams-Ionawr 22, priod Mr John Wil- liams, Penbr'g >g, Buckley, ar fab. PKIODASAU. Elias—Davies-Ionawr 22, yn Eglwya St. Eloth, Aulweb, gin y Patch D. Lloyd Jones, Mr R. Eiias, St. Petersquare, Rathin, i Miss Jennie Davies, Paryg Brewery, Amlwch. Humphreys—Jones—Ionawr 23, yn nghapel y Wesleyaid, Conwy, gan y Parch 0. Davies, Mr John Humphreys (diweddar 0 Tithebarn street, Caernarfon), a Marvaret, merch y di weddar Gd ben Evan Jones, Pool-hill, Caernarfon. Jones—Parry—Ionawr 22, trwy drwyilded, yn y Tabernacl Newydd, Caergybi, gan y Parch William Lloyd, Mr Richard Jones, Fadng Lwyd, Llanfaethlu, & Min Catherine Parry, Fferam, Llaotrisant. Williania-Wiliiams-lonswr 24ain, yn nghapel Carmel, Porth Amlwch, gan y Parch T. Evans, Mr Hugh Parry Wil- liams, Llaneuddog, Llanwenllwyfo, A Miss Hannah Williams, Bryngoleu, Pen- sarn. MARWOLAETHAU. ER COIl AM EHEDYDD EIFION. Hyfryd fia vd fu'r Ebed)-dd,-aawyl iswu Yii lierior dioilydd: A dao serch ei enw sydd Eheiuiolgan awenydd. T. WILSON. Bodilly-Ionawr 22, yn 1, Little Crown- street, Carnarvon, Mrs Mary Bodily, yn 76 mlwydd oed, ar ol byr gystudd. Foulkes-Ionawr 20, yn Snowdon-terraca, Llanberis, yn 66 mlwydd oed, Lanodd M18 Jane Foulkes, anwyl briod Mr Edward Foulkes, gynt o Bron Blidir, Dinorwic. Yr oedd yn wraig garedig a gwir gre- fyddol. [Dymunir i bapyraa America, gofnodi byn.] I Ar edyn awel Ionawr flin, Daeth gWýB i alw'r feinwen bur 0 bair cystuddiau, poen, a chur, I'r nefol wlad a'i thyner hln. Ymddiddan bu mewn hwyl am hon- Tra yu ei hymdaith yn y byd, ;n.Ydlai 'i haw7r bur o hyd, A th: ;ri'; thycer froa. Ei hymson fyddai am y wlad A'r hardd "drighoau ynddi Bydu, 0 d.n W".i.d?u dwyf.1 ddydd, Yn gartref dtefnwyd gM y Tad. AtdyDiad grymus iddi fu, I arwain bywyd hardd ei foes, Yr hwn ddilynodd drwy ei hoes Yo addurn idd ei Cheidwad ou. Er oroesi i'r Amerig bell I blith estronia;d-cywir iawn Y bu ei brwyd, hardd, a Uairo, Yn tynu tua'r wlad sydd well. Yn Efrog Newydd erys gwaith LiafarUb gariad 11 hon yn hir; LIef Methodiatiaid aydd yn glir Yn dyrchu 'i chlod mewn uchel iaith. I Gymiu'n ol dychwelodd hi, Ac addurn erefydd arni'n llawn, Yn tr ymweithioln 01 ei dawn, I ddyrchu rhin a moes i'w bri. Dwy plon yma aeth yn "n— Dl7n !ïo eatig t;rYj'3bon, Dan arwydd-gylch y fodrwy gron, Yn ol trefoiadau'r nef ei hun. Un bellach fuont yn eu rhawd- Un i ddyrchafu Crist a'i groes- Un i hyrwyddo rbin a moes, A lleddfu poen a chyni'r tlawd. Unvn eu cariad at eu Duw- U 11nni ;r;:¡";er:' -ef- Un yn eu camrau tua'r uef, A-tt hymgyflwyniad iddo i fyw. Ond cwmwl hrochus ddua'u nen, Ao angau'n eistedd arno of- Edtynai 'i law, fel cenad nef, A hedodd hi i'r Wyufa wen. Pwy warafun a iddi'r fraiat ? P'J{. ':dair lreiil Adgofir am ei chariad hi Yn gweini i angheorheidiau'r saint. Fy Nuw, bydd Di'n Ddiddanydd gwir I'n hanwyl frawd sydd eto'n ol; D'od iddo loohes yn dy gol, Nes glanio yu y Ganaan dir. esg moyny ana GALABWB. Hughes-Ionawr 23, yn 4, Coustantine- terrace, Caeriiarfoo, Elizibeth, priod W. Hughes, pregethwr Annibynol-yn 62 mlwydd oed. Hughes-lonawir 17, yn 63 mtwydd oed Bu Evan Hughes, Bodhedd, Llanrhyddlad. Claddwyd ef ddydd Ian diweddaf yn mynwent Soar, Llanfaethlu. Gweinydd- wyd gan y Parch J. Venmore Williams. Gadawodd briod ac un mab i alara ar ei ol. Jones-lonawr :19, yn 2u mlwydd oed, Catherine Jane Cloes Jones, merch hynaf Mr Closs Jones, Gadlys Cottage, Llan- beris. Ba yn ngwasanat-th Mri Pierce A Williams, yr Afr Aur Caernaifon, ysbaid maith o amser. Lewis-Ionawr 27, yn 30 mlwydd oed, Mai- faret E)'z?betb, anwyl brini Mr B. T. Lewis, Cornwallis street, LarpwL Yr oedd yr ymadawedig yn ferch i Mr Wil- liam Thorman, ironmonger, Caernarfon, a chydymdeimlir yn fawr i'r tenia yn en profedigaeth. Roberts-Yn Capramos, Pmrnorfa, yn 80 mlwvdd oed, Mr Griffith Roberts, tad Mr Griffith Roberts, H'gh-street, Bangor, Roberts-- Y n 4, Church-terrace, Pwllheli, yn 70 mlwydd oed, Mr Thomas Roberts, cabinet maker. Bu yn T'tod yn Salem, Pwllheli, o gychwyniad yr achos yn y 110. Gadawodd weddw a- aun blant, sef Mr Thomas Roberts, ieu., a Mri David Jonea, Llysatfor, Caernaifon, i alaru ar ei 01. Williams-Rhagfyr 19, ya 41 mlwydd oed, 'yn Buenos Ayres, Souti An erica, Mrs Oitherine Willia ns, aawyi bnody Parch William Williams, Iiw3dlat o Gwalchmal, Mon.

COFflOLOfUff. TOO FAWR. OVN PRYNU OOFUoL-'KW BYDD13 I caWI ALW GYUA HUOIl JONES, MARBLE WORK C^v^VON. ARGRAPf[WYDkCt'Ogyp,ill.'hl,ll,gt,)U or, hoeddwyr, y WELnH NATITISA.^ NEWS- PAPER Go., LIMIT! ") iI, W, Ji Co., yn ea Hwy-nri. T-tw RarOOJr. Caernar'oo, IonaAc 29,1,911