Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

25 erthygl ar y dudalen hon

DAEARGRYN MAWR YN SiN II FRANCISCO....

Advertising

[No title]

GALAR GAN-I

CADEIRIAD WNION _I

Y WAWR. I-I

Y GLASWELLTYN. I

Y GALON. I

GWYNT Y CYFDDYDD. !

ENGLYNION COFFAI

I C, PEIDIWOII CYHOEDDI FY…

[No title]

HUGH THOMAS. YSW., U.H., I

DAMWAIN ANGEUOL GER' -DINBTOfl.-,--1-b…

EISTEDDFOD ABERMAW, 1890.…

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

EISTEDDFOD ABERMAW, 1890. I PRYDDEST-" ABERTH." I Y FEIKNIADAETH. I Gallwn longyfarch y pwyi'gor "euuo- ??do'-Aberth" fel testyn y gadair am eleni. Y Mae hyn, yu ychwancgolatewm ywobra'ranrhydedd.wedtaterbaucya?- euaeth Mgorot. Y mae yma amryw brydd- ?tau 0 deilyngdod uchal .awn. Ni bnaaem vn petrnso dyfaruu y wobr ??da' ftinrvw o'r goteuon pe na buasai eu rhagorach yo y gystadleuaeth. Fel y mae, rhaid an rhydedd y gadair a'r wobr gael eu cyflwyno i ryw un, a'n tasg fydd caisio penderfynu ar yr un hwnw. Drwg genym foel pifer o'r cyatadleuwyr wedi deall y testyn II Aberth fel yn olygu aberthau cysgodol gorachwyl- Leth M? cael eu Bylweddohad yn Aberth Crist ar y groes. Y mae hyn yn eyfyngiad diangenthaid ar y testyn, ac yn gltsod y cystadleuwyr 0 dan anfantais o n cvmharu ereill ydynt wedi cymeryd colwg eangacb a cbywirach ar y toityn. (twir mai yo Aberth Crist y sylweddolir y syniad 0 abarth yn ei orphenedd, ond dywed Crist ei hun fod egwyddor ei augau lawnol vn cad ei bortreaduganfarwolaethy gronyn gwenith yn y ddaear. Gyda hyn 0 sylwadau rbagarweiniol, ceisiwn wneyd ychydig nod- iadan ar bob un o'r cyfansoddiadau. Dcifydd.-MiLe pob da ellir ei ysgrifenn am dano ef a'i gyfansoddiad wedi ei wneyd wrth ysgrifenu ei enw. Y condemniad effeitbiolaf arno fyddai nodi yr engbraipht ganlynol 0 blith llinellau agoriadol y brydd- est "Y diwrnod hwnw bu Moses ar y mynydd Yn dcrbyn y deg goichymyn gau yrA?iwydd Y cafod,t orcbpnyn i godi allorbridd I I abedhll poetnoffrymau ac abe.th hedd A henwodd Duw wrtho af ddau o'r aberthau Y rhai hyny oeddynt ddefaid ae eidionau Mi 'roedd eisiau y rhai hyn yn berfCeithgwbl.^ Pollock.-Pryddest anaddfed ac aneglur o ran arddull. Anurddir hi yn fawr gan ddiffyg coethder ac eglurder yn y syniadau a gyn- wysa. Pan y gofynwyd i Hamlet pi beth oedd yn ddarllen, ei ateb oedd, Geiriau, geiriau, geiriau adgofir ni o'i atebiad yn t'ynych wrth ddarllen y bryddest fcon. Y T'Io II 1- -1 _n.I, ..a.i.;n, n mae roiiocs ya ormuu u umiunw • "UI. « I lawer; hud-ddenir ef gan yr olwg ar dermau wawreddog ae arddaosoddol. Er eoghraipht, dywed am Abarth Ei allu a'i ddylanwad mewn bytholdeb A lanwant eangderau aofeidroldeb." Eto- Ei faweedd fel ei urddas a'i wroHeb ?,own dynol ()rchet ddyrcha ddofnyddioÎdeb A leinw holl esngder aufaiwoldeb, Fel byn y cana am aberth Abel — Ha! aberth cynta'r ebyrt',j, me adgof am efe Yn dyr- hu arfa.th Daw at fyd Oedd wed: bod yn gcuth cyhyd ban firn cyfLwllder no' Anmhiiodol, gan nad oedd dynoliaeth ond newydd syrthio. Pan yn cyfeirio at Aberth Crist yo rhoi terfyn ar abertbu anifeiliaid, cawn a ganlyn gauddo Darfyddodd gwaith 't offeiriaid, gorpheawyd tywallt gwaed, Ca'r anifeiliaid lonydd i borl wrth eu traed Ar fryniau gwyrddion Uanaan, lie gwelir hwy me, n hoen- Mae rhiniau anfddro'deb yn ngwaei 'yr add- furyn Oen." Wrth draed pwy ? Pa un ai eiddo yr offeir- iaid yote traed y defaid en hunain, nid yw yn eglur ddweyd. Yn yehwanegol at dy- wyllni syniadol, cawn rai odliadau gwallus ganddo, megis yr ymgais i wneyd i enaid a tarddiad odli, a machiau a diangfa. Ond er y diffygion pWYBig a nodwyd, y mae yr awdwr yo arddangos math 0 allu sydd ya ymgodi weithiau i diriogaeth barddoniaeth: er enghraipht- ? Ddeddf sy'n ngolwg cymod Dan s61 y purol waed, A Barn yn Haw Trugaredd Yn llonydd wrth ei draed; Mi ent ballach dan awdurdod Etifedd dae'r a nen, Tra'i waed dan wawl yr Orsedd Yn harddu'r nefoedd wen." Meirion Wyn.—Gwyn hefyd yw ei waith y tro hwn. Y mae ganddo gynllun hapuø- Aberth a Bywyd, Aberth a Phechod, Aberth Crist, Aberth y Cristion, Aberth y Nef. Y mae yr awdwr yn feddyliwr duwitiyddol cryf. Hwyrach y bUisai yapryd gorfeirn- iadol yn temtio dyn i ddweyd fod yr arddull yn fwy nodweddiadol o'r duwinydd a', pregethwr Dag o'r bardd. Fodd bynag, y mae hon yn bryddest goeth a galluog. Cymerer a ganlyn yn enghreiphtiau Nid pleutyn anwyd yw, oherwydd bod tra, seddwr: Yn mhell cyn geni Amr, Bywyd oedd abarthwr. Wrth gyfe'0 at Iesu dywed :— "• (Jn aberth oedd ei fywyd ar ei hyd, Ac er mai anweledig ydoedd mwg Tri deng-mlwydd cyuta'i oes, aroglai'r net Berarogl eamwyth oddi wxthynt hwy." Mae llawer i'w ganmol, ond ychydig i'w feio yn y bryddest dryloew hon. Ap Japheth.-Pryddeiit ddidrilmgwydd a diwallau iawn. Rbyw afon wastad lefn ydyw, heb raiadrau gwylltion ewynog, ac heb fasleoedd ychwaith. O. nad yw yn ymgodi i uchelderoedd Barddoniaeth ar adenydd dychymyg creadigol, nid yw yn disgyn chwaitn i aayinaeroeuu cjuhuukuu. Anhawdd beio ar ddim a ddy wed ar Aberth. Y mae wedi tynu allan gynllun deheuig ddigon, a gweithia ef allan yn bur dda ar y cyfan. Er na ddywed ddim newydd, y mae yr oil a ddy wed yn lied dda. Hodeirab.- Y n benaf, pryddest ar Aberth Crist yw cyfansoddiad Hodairah, a chyn- wysa rai darnau gwir dlyaion a thra bar- ddonol. Er engraipht "Beth sy'n uwch mewn arucheledd na dyled- awydd sydd a'i phen Yn dyrchafa drwy gymylau amier i'r tu fewn i'r lien. LHthrig lawn a chaled ydyw dringo i llwybrau garwaf gaed, Llawer un sydd wed i methu gan y pwysau wrth eu traed." Pan yn cyfeirio at ddyoddefaint Iesu 0 flaen Pilat, cawn ganddo y llinellau rhagorol a ganlyn Ei lygaid ptudd *ydd fel cysgo lau'r hwyr Pan fyddo'r haul yn machlud tros y mor Yn tonni'r cariad dyfnaf tua glan Ei emrynt addfwyn Y mae ei ddarluniad o'r engyl coll ya heidio tua Oalfaria adeg y croeshoeliad yn feiddgar ofnadwy Trigianwyr y bydoedd uwchnen gan ryfeddu Ganfyddant eu henliau yn sydyn dvwylln Gan filoedd 0 ffarflau- a swn eu cyflymder Fel gwynt yn ymruthro drwy goedwig 'n y pellder. A'u pellffoedd yn disgyn fel adlais y daran Yn mhlith y mynyddoedd yn crwydro ei hunan, Fel hyn yn gellweirus galonog eu hediad Cynbyrfaut y gwagle hyd fangre'r croeshoeliad Ac yno uwchben hwy wanasant gymylau I ddistaw ymguddio a tbrefnu cynllunian." Drwg genym orfod ychwanegu fod yma ar- wyddion 0 ddiofalwch beius, ac 0 anorphen- edd amlwg, yn y cyfansoddiad rhagorol hwn. Gresyn hyn hefyd. I'm bryd i, y mae an- eglurder yn nodweddu y llinellau a ganlyn. Pan yn son am gysgod delw Duw yn aros 0 hyd mewn dynoliaeth, er yn syrthiedig, dywed,— Dyna ffuifiodd yn Drugaredd drodd yn alia yn ynef- Gwywo braich oyfiawnder dig a diflEbddmelltei I lygaid ai." Y mae y syniad yn ymddangoa i mi yn dywyll, a'r gystrawen yn filoff 011 nad YD I anghywir. Eto:— "Pwy all beidio pan y cenfydd Duw ar allor Calfari." Yo y ffurf bresenol y mae Duw yn enwedig- ydd i'r ferf ceofydd. Y mae yr ystyr yo i golygu iddo fod yn wrthddrych y canfyddiad. Od felly, Dduw ddylasai fod. Eto "Daow Hanfod oedd vn Ydwyf oyn i'r Tra- gwlddoldeb fod, Cyn i'r chaos ddechreu symad yn ei wely dwfn edoad, Daow Un & fchrem ei lygaid gyfansoddodd see y nen, JVnaethtnt iddynt gaan a dawasio heibio i'w orseddfainc wen," Gresyn fod barddoniaeth dda ya cael ei hagra fel hyn 4 beiau cystrawenol. Eto, am y cythreuliaid 0 gylch y groes, dywed Can's ofoant ea cosp os llwydda yr Abertb Y bydd yn gyfartal Ag uchder ei fawrwerth. Yr wyf yn methn yn deg a gweled ei feddwl drwy niwl aneglurdeb ei dduli o'i amlygu. Dywedwn eto fod y bryddest hon yn ar- ddangos llawer iawn 0 alia barddonal. Medda yr awdwr ar ddychymyg bywiol a chrebwyll beiddgar, ond er hyny, bardd afler a diofal am gocthder a dillynder ydyw. Yspeilia hyn y cyfansoddiad 0 lawer o'i werth. Bardd da, oud crefftwr mydryddol a chystrawenol gwael, ydyw Hodeirah. Ieaan Hen.—Os hen yw Ieuan, y mae ei awen yn dirf ac ieuanc. Pryddest goeth, dyner a thra barddonol yw eiddo Ienan. Disgleiria y syniadau fel tonau afon loew 0 dan belydrau yr huan. Persawra fel blodau y maes yn mis Mehefin. Aberth Crist sydd ganddo yntau yn destun, ond y mae yn canu ya brydferth iawn arno. Rhaid fod yr awdwr nid yn unig yn fardd da, ond yn meddu ar deimladau llawn eariad at y Person Dwyfol y cana mor dlws am dano. Er nad oes dim newydd yn ei syniadau, eto, y mae ei yspryd defosiynol yn gwisgo hen athrawiaethau a syniadan 4 rbyw awyn hyfryd a deniadol. Saif y bryddest yn uchel yn y gystadlpuneth, 0 ran ei theimlad tyaer, addolgar, cyfaddisder ei ffugyrau ymadrodd, a naturioldeb diymdrech y cyfansoddiad drwyddo. Er nad yn ehedeg mor uchel ag an nen ddau yn y gyatadleuaeth, nid yw byth yn disgyn yn isel. Addoliad. Arddengys y bryddest hon allu diamheuol. Y mae yr awdwr yn fedd- yliwr da, ac yn fardd da. Ond rbyw seren wib ydyw, yn diegleirio yn llachar yn y llinellau hyn, yna ymgolia mowa tywyllwch allan o'n golwg yn llwyr. Pa fodd bynag, y mae ganddo rai cyffyrddiadau gwir farddonol yn awr ae yn y man. Er engraipht "Gorchfygu drwy aberihs was y sani, Ei arfdy wrth ei allor ganddo sydd." Y mae y dernyn ar hunanabarth y Criation yn rhagorol iawn. Ond harddwch nefanedig FedcHjunanaberth cu daflodd wrt1 y groes Bv faicH 8nogrwydd du I hwnw heb ei a'lor Tramwyfa gvae f'ai oes, Cyftwyno abarth yntau fyn Yn ngoleunt gvya y Groes." Dyma eto ddtrnyn tlws iawn Distaw agor glan ffynonau Yn yr anial yw ei waith, Dwyn y balm i wella clwyfau A gloew winoedd i galonau, Dyna'i.daitb." Gresyn fod bardd mor allaog wedi bod, ar adegau, mor ddiofal am ddillynder a gor- phenedd. Nid yw yn ymddangos ei fed wedi ceisio nithio dim o'r us i ffwrdd oddi- wrth y gwenith sydd yn ronynau melynion ar lawr ei gyfansoddiad. Er engraipbt Aberth-dyma air Fel cwpan our o beraroglau'r nef." Eto It Ond oddlyno gwawrddydd o oleuni, A Dawdod 0 gyflawnder ami'n gweini, Dros waed gyflymodd i'w Chanolgylch pan glybuwyd Ar wynion fryniau Duw Adseiniau per gorphenwyd," Ai nid oes yma ryw gymysgedd ffugyrol rhyfedd 1 Goleuni yn cyflymu dros waed i'w chanolgylch Y mse yn ngallu y bardd i eoiU cadeiriau yn y dyfodol, os cymer dra- Sarth i gaboli tipyn ar ei waith. Y tro hwn y mae gormod o anafau ynddo i deilyoga yr anrhydedd. (rUI barhau.) Betheeda. I D. ADAMS. I I

YMDRECH BONEDDIQES I GYDA…

IYMLADDFA GYDA LLEWPARD.

I OVMDEITHA8 DDIRWESTOL MON.

IUYMRU A CHERDDORIAWTH.I

GWEISION MAELFAWYR. I

BODEDERN A'R BWRDD SIROL.

I YR ETHOLIAD NESAF. I

ALLTUD EIFION AT "JOHN BROWN."

IPA RYFEDD ?

OFERGOELEDD HYI-m>...