Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
24 erthygl ar y dudalen hon
PENYGROES. -- I
PENYGROES. I Bydd yn dda gan gyfeillion Mr R. Owen (Penygrosa gynt) ddrall ei fod wedi Uwyddo i basio yr ail arholiad am y Rtadd o L.R.C.P.E., LR.C.SE, ac LF.PS.O., parthynol i golegiiu y meddygun, GlMgow fiC Edinburgh, ddydd LInn a dydd Mtwrth di weddaf. Euillcdd Mr Owen hefyd y tystysgrifau yn y dosbaith blaenat perthynol i'r Glasgow Royal Infirmary Medical College yn yatod y g&usf.—Ooh.
GODREU HIRAETIiOU.__ I
GODREU HIRAETIiOU. I DlOWVDDUD DlF.rdFCL.JN OS RTRUI cymerodd digwyddiad anarferol Ie yn y gyro- vdogaeth hou, nid aungec, marsvolaeth Mr Petal- Jones, Bryngwyn, Siron, a'i bnoj Anno Jones, o few a Ha na ">j awr gilyrld. Yr oedd Mr J onlls yn gcrwedd er's o ddeutn tair wythnos, a Mrs Jones er's yn agos i wythrns, Nos Farther, tua uodeg O,rglocb, bo Mr Jones farw M mown llai na dwy awr ar ol byny, ehedodd ysbryd ei briod yr un modd. Pofcl gymharol isuaiogc oeddynt hwy y Daill yn 49aio, a'r ilall yn 47ain mhvydd oed. Y maent wedi gadael saith o bhnt bycbain i alaru eu colled am danynt. Parodd y digwyddiad brudd-der anarferol yn y gymydogaeth. Dydd Sad- wro, hebryDgwyd eu gweddillion j fyoweot Saron Kan gynulieidfa barchus.
LLANRUG.
LLANRUG. Y BWRDD YSGOL.—Cynhaliwyd cyfarfod rheolaidu v bwrdd uchod, nos Verier di- weddaf, yn Ysgoldy Bryn Eryr. Yr oedd yo breao.ol, Itri J. R. J,)nes, ead(j,.rydci; Michael Owen, J. O. Hughes, R. R. Owen, E. J. Roberts, a T. G. Thomas. 1. Darllenwyd cofnodion y eytMfod blaenoiol, a chadarn- hawyd hwyut. 2. Darllenwyd adroddiadau y pwyllgorau lleol, y rbsi oedd yn dangos yu eglur fod y pwyllgorau hyn yn gweithio yn rhagorol yo ou eylchoedd. Teimla y bwrdd ya ihwycoedig iddynt am y rhan a svnant mot ella'thif- I er byrwyddo addysg yn y plwyf. 3. Ymddacgosodd amryw ber- sonau o iiaen y bwrdd, yn ot y vhybuddion a anfonwyd iddynt, i reddi eu rhesymau am fcresenoldeb nngbyson eu plant vn yr ysgolion. 4. Gwnaed amryw 3ylwadtu ar Code newydd Addysg y Llywodraeth, yn ngliyda darparu ar gyfer cael copiui o hono at wasanaeth yr athraw on a'r bwrdd mor fu m ag yr argrephir ef. 5. Penoawycl Miss Elizabeth Williams, Bron'ralit, Cwmyglo, yn 11-j Miss Kate M. Williams, yr hon sydd yn bwriadu ymfndo i'r America. Y mas Y rhaD fwyaf o'r rhieni yn olalus ac ymdrecbgar i aifon eu plant yn gyson a phryd'on i'r ysgolion; ond y mae llawer o rai ereill yn dra esgeulas yn y mater hWD, ac y mae y bwrdd yn be-iOt.,rfy-,iot o wysio y rhai gwaethaf o honynt yn faan o flaen yr ynadon, oni dciiwygiant. Cas beth gan y bwrdd ydyw meddwl am roddi ccat a thrrfferth ar neb, ac yn ocwedig ar y rbai sydd eisoep jaewn digon o gostau a thfafferthion, ond hyny nid ydyw yr aelodau am gslio oddi wrth en dyledswydd yn y path hwn, pan y mae esgenlusdod atulwg ar ran y rhieni. Gorcbyinynwyd anfon y rhybutid olat" i amryw rieni, ac oni bydd byny yn tyc:o, ydli n rhaid defuyddio moddion cyfreith. iol.—UofniduilL
VALLEY.
VALLEY. BWRDD Y GWARCIIEIDWAID -Cyn- haliwyd cyfarfod cyataf y bwrdd ae'vydd ddydd Mawrtb, pryd yr oedd yr oil r'r gwarcbeidwaid ethokdig (oddigerth Mr R. Williams, Gwaenfycydd) yn bresenol, ac befyd dri ynad heddweh. Ethol Sit- 'yddtgion.Ar gynygiad Mr O. Morris, yn cue! ei eilio gan Mr J. Lloyd Griffith, M.A., etholwyd yn unfrydol Mr R Williams, Trebsc, yn gadeirydd am y ddsg- fed-flwyddyn-ar-lluga'n.—Ail-etholwyd Mr Owea Perr3,, trwy fwyafrif mawr, yn is-1 gadeirydd blaenaf; a Mr Owen Morris, trwy fwyafrif b cyffaiyb, yn ail-is g-.deirydd. Gwnaed hyn, yn pghydag ethol yr asscssmtnt committee, trwy gyuoithwy y toge!, ond protestiai Mr R. Gardner a Mr R. Jones, Gwalchmai, yn erbyn, gan ddyweyd fod yn anghyfreitliawn gwn-iyd tiwy y tugel. Darllenodd Mr J. Lloyd Griffith y gyfraith ar y mater, a phrndotfynodd y cadeirydd oi fod yn hollol gyfreithlawn. Ethol Pwyllgorau. Etholwyd y rhai canlynol i fod yn aelodau ar yr Assessmect Committee: General Hughos, y Parch J. Richards, Mri H. H. Williams, H. Edwards, Owen Morris, Cadben G. Lewis, Mri 0. F. Foulkes, K Williams (Treban), Owen Parry, Hugh Jones, R. Gardner, a J. Williams (Park Newydd).- I Ail-etholwyd y pwyligor arianol, pwyll^or y tlotty, a phwvl'gjr y preseaolflab yu yr ysgol, oddigerth tod Dr Roland Williams yn cael ei ethol ar y ddau fl leaaf a Mr E. R. Owen (Bodowyr) ar yr olaf. Rheslr o'r TloJion.—Penderfynwyd fod y bwrdd yn myned drcs laatrau y tlodion i'w diwygio, a'u bod yn cymeryd rhestr Aber- ffraw yn gyntaf, Bodedflrn yn ail, a Chaer- gybi yn obf. Y Relieving Officer a'i Ddy.'edswyddau.- Deibyniwyd llythyr lied faith o Fwrdd y Llywodraeth Leol o berthynas i adroddiad Mf Murray Browne gyda golwg ar Mr Parry, relieving officer ibanbatth Aberllraw, Ueb fod yn y lie taiu ar yr adeg psnodedig. Ys- tyjient ei eg'urhad yn foddhaol gyda golwg ar un amgylchiad, ond nid felly gyda golwg ar yr adeg arall, a rhybuddient ef i fod yn fwy prydlon yn y dyfodo!. Gyda golwg ar iddo dala i rai heblaw y tlodion eu hunain, gofvnent iddo beidio gwaeyd nyny eto. Beth am y £ 2tiO new y £ 3001—Grifynai Dr Roland Williams a ydoedd yn ffaith fod un o'r euw H. Pritohard, o Bodadern, yn y ty, ac i'w dad farw yn ddiweddar a gadael X200 neu 1;300 i'w ferch ? Oi oedd hyu yn wir, sofynai onid ellid cael rhan o'r arinu tuagat ei gynhaliaath. Peaderfynwyd gwneyd vmehwiliad i'r achos.
3 """".....--CRICCIETH.n__t..I:_..I…
3 CRICCIETH. n__t..I: I I GWBISION y FE E M W Y rvfarfod cyhoeddus gaa weision amaeth- ydd(I Criccieth a'r amgylcboodd yn Yagol y Bwrdd, get y Castell, nos Wener diweddaf, o dan lywyddiaeth Mf R. Janel, Mynydd Ednyfed. Daeth lluaws ot gweision yn nghyd er cymeryd i ystjriaeth y priodoldeb o fyrhau oriau lIafur. Wedi i'r llywydd ddyweyd ei farn, a cbael barn amyr" 01 eyd-weis'cn. galwodd ar Robert Wiliiamil, Aim; Penygroes, i agot yr achos ac amcan v cvfatfod, yr hyn a wnaeth trwy danio y gwyddfodolion a'r brwdfrydedd mwyaf. Buasai yn dda i'r ffermwyr glywed y rbMymMcedyrn addygodd yn mlaon dros gyfreithlondeb eu h?lfM, Paaiwyd yn unfrydol i fyrh? yr orian Ilafar, sef i ddeebreu gweithio am chwech yn y boreu bydsaitho-rgbch yn yr hwyr, a cbadw noswyl am bump o'r gloch ddyddSadwrn.a cbael v prydau bwyd fel arfero). Hefyd, ?der?ydcy?! ??fodcyboe? yo' yr un lie, »m wyth o'r gloch nos Fetcher nesaf, Ebrill 30am, pryd y i thaer ddymuniad ar i holl ffermwyr Criccieth a'r atngylchoedd ddyfod i'r cyfar- fod i setlo y mater yn foddhaol a beddychol. — V? Ysarifenvdd. ?
I - TALWRN, MON.-1Iu___1
I TALWRN, MON. 1Iu_1 TALENT GERDDOROL.-Byaa yn iiawen can gyfeillion ac ereill ddeall fod Mr W. P. Airey, o'r ardal hou, weai illis,O gydag anrhydedd trwy ei atbuliadau am y tyst- yssrrifaucanlynol ya Y Tonic Sol-Fa College. -The Elemeutary Certificate, the Ele- mentary Theory Certificate; the Inter- mediate Certificate; the Intermediate Theory Certificate; the Stsff Notation Ibitihcate; the Matriculation Certificate; the School Teachers' Music Certificate. Cred:r fod dyfodol dysglaer yn y byd cerddorol t f cyf- aill ieuanc hwn. Aed rhagddo yw ein dy- m noiad. Goliebydd.
I FFESTINIOG.___ I-- - ----
I FFESTINIOG. I I VESTRI.-Dydd Sidwro diweddaf cynal- iwyd yr ail featri flynyddol yn cgiyn a'r plwyf hwn, yn yr Assembly Rooms, ijlaeuau. Y r uedd y cynuiliad yn bynod o fychan ag I ystyried pwysigrwydd y festri hon, gan mai I yma y ceir adroddiad arianol y plwyf, ac y i pendprfynir swm y dreth o bryd i bryd. Yo I absenoldeb y rheithior a'r wardeiniaid, dewiswyd Mr Rees Roberts, Llys Dorvil, i lywyddu. Wedi i'r clerc ddarllen rhybudd ya galw y featri a'r cofoodion, aed at brif waith y cyfarfod, sef darllen y cyfrifon am y flwyddyn. Cyfanawm y dreth a gasglwyd yr haner blwyddyn cyntaf o'r flwyddyn 1889, 5799p 13:\ 6; yr haner blwyddyn olaf, 47161) 5.1 5o; ryfau, 10,515p 183 lie. Yr oedd yn weddill yn nechreu y flwyddyn, 323p 4s lie, yn gwneyd cyfanswm y derbyn- iadau at^ y flwyddyn yn 10,P39p 3a 10a, ac yr oedd y taliadau fel y canlyn gwar- cheidwaid, 4967p; treth sirol, 1496p 9a So; bwrdd ysgol, 3800p; casglydd y trethi, 165p; clero y plwyf, 50p; registration, 60p; am- I rywiol aymiau eraill, 22p 153 2c; gweddill yo y banc, Mawrth 25, 1890, 258p lis; yr oedd yr ol-ddyled yn 1889 yn 1066p 103 9Jc; ac yn 1890, 591p 9s 2c, sef'llai o 471p 18 8j. Yr oedd hefyd agos i 300p i ddyfod i mewn yn rUaD, yr hyn a wnai yr ol-ddyled yn fychan iawn, a hysbysodd y clerc fod yr ol-ddyled eleni yn llai nag y bu er 1875. Pasiwyd T dderbyn y cyfrifon fel y darllenwyd hwy. Y dreth ydoedd y path nesaf, ac yr oedd amryw yn teimlo fod y codiad graddol ond sicr yn y dreth yn d'od yn drwm iawn ar y plwyfolion. Rhoddodd y cadeirydd Lnylion y precepts oedd eisioes wedi d'od i law, pa rai oedd fel y canlyn :-Gwarcheid- waid, 5000p; bwrdd ysgol. 4000p; treth sirol, 1550p. I gael yr uchod. yr oedd yn th?d i'r dreth fod yu bedwar awUt y bunt, oherwydd yr oedd gofyaiun y gwarchaidwaid yo gyfartal i la 9c y lp; bwrdd ysgol, Is 5J; y sir, 61c: costan amrywiol eraill, 3&c; cyfanewm,4s. Wedi peth trafodaeth ar y swm hwn pasiwyd fod y dreth i foj yn 4s ?a,nyflwyddyaddyfodol. Wedi cyfarfod y trenliau uchod bydd yn weddill yn ol yr amcangyfrif 115p. CYNGHERDDAu.-Nos Lun diweddaf, a nos Fawrth,yn y Blaenau, cynhaliwyd cyng- berddau bynod boblogaidd er budd Mr E. D. Lloyd, Highgate, yr hwn sydd ar hyn o bryd yn efrydydd yn y Royal Academy of Music, Llundain. L!ywyddwyd nos Lun gan y Parch J. Williams, B.A., Eogedi, a nos Fawrth gan Mr Owen Jones, Erw Fair. Y dernyn a ddatganwyd ydoedd "Rossina," o waith Alaw Mawrth. Cymerwyd rhan yn y pa: ff'irmiad gan Gor Undebol Ffestiniog, dan arweiniad Mr E. Williams; Miss S. Pierce, R.A.M., Miss M. Morgan, Porth- madog; Mr J. J. Thomas, Talsarnau; ac amryw gantoriou lleol. Yr oedd y cynull- iad yn bnr foddhaol y ddwy noswaith.—Nos Iau,cynhaliwyd trydydd budd-gyngherdd yr wythnoh yn yr un lie, yr hwn a gynhelii 8f budd Mr Owen Jones, Maesneuadd. yr hwn svdd wedi cyfarfod A damwain boenus yn ddiweddar. Llywyddwyd gan Mr R. Owen, Nflw Welsh Slate, ac arweiniwyd gan Mr R. Williams, Board School, Tanygrisiau. Caed cynulliad da, a gwaeanaethwyd gan ein doniau lleol. CYMDEITHAS FEDDYGOL Y GWBITHWYE —A gynhaliodd ei cbyfarfod blynyddol yn Ysgoldy Jerusalem, nos Wener diweddaf, dan lywyddiaeth Mr Owen S Jones, Pem- broke House. Darllenwyd cofnodau y cy- farfod o'r blaen gan yr ysgrifenydd, Mr R. D. Williams, ac wedi cael anerchiad gan y llywydd ar waith y flwyddyn, aed yn mlaon i ddarllen y cyfrifon am y flwyddyn, pa rai oeddynt yn bur galonog,mor bell ag fod cynydd sylweddol yn y derbynhdau, gydag nn nea ddwy o eithriadau. Yr oedd y derbyuiadan fel y canlyn :—Chwarelau Oakeley, 220p 14s 61 Llechwedd, 60p 2s Maenotferen, 43p 103; Votty a Bowydd, SIp 2" 6J j Graiddu, 19p 3cr; Cwmortbi*, 57p 4s; Rhc.sydd, 16p las; Wrysgan, 7p 19; DufTws, 54p; Slate Works, 6p 10s; Yards, 6p gwahanol gymdeithasau eraill, 25p IOJ cyfanawm, 59Sp lis; cyfanswm 1888, 528p 183 cvnydd ar y flwyddyn 1888, 69p 13s. Amlygwyd cryn foddhad am y cyoydd parhaol a wnai y gymdeithas hon yn flynyddol. Yn ddilynol pasiwyd y cyf tifun. Cadarnhawyd gwaith y pwyilsor gweithiol yn gwrthod ymuno S'r firm arall i wneyd am i'r arian gael eu dal yn I swyddfeydd y chwarelau. Etholwyd y rhai canlynol yn bwyllgor am y flwyddyn ddy- fodol :-Llywydd, Mr E. R. Jones, Manod- roM; ysgiifenydd, Mr R, D. WAliaws. Ncdwyd y perMcan canlynol ?y°''ychi<? ?hoitchwMe)au:-MnJ. J,R'?'. R. Hashes W. Hughes, Richard Robeits, B. Jones, Manod road; Richard Owen Diphw^- tftrraca- D G Williams, T. T. Gnmtn, n. Jpnes M E, J cneø, ae E. Evans Pasiwyd pleidla's unfrydol o gydymdeimlad 4 Mr Owen Jone?, ob,orw,-dd yz I nffawd a'i goddiweddodd trwydd?w?, MdR dymuniad iddo gael adfenad baan.— Ymdriniwyd ? amryw faterion er Hea y gymdeithas, a g?dawyd ar y pwylgor tw cario aU?-Dymunwyd ? y cyt?l'onycy gwahanol chwatehu i drefnu ycMg!yddMC. L., yn mbob chwarel, gan fod yn haws iddynt hwy wneyd nag i'r cyfarfod ei hun. CYMANFA UNDEBOL Y PLANT (A.) FFES- TINIOG A MABNTWRCO.-Dydd Sadwrn di- weddaf, eynhaliodd yr nndeb uchod gymaofa hynod lwyddianus yn aghapei eang Jeru- salem. Cawaom ein budain mewn eafle gyfleua i sylwi ar oryiodaith y plant, yr hon a vmddangosai yn hyood o brydfeith, ac a rifai, yn ol y cyfrifiad a wnaethom gyda Mr John Joseph Jones, lawn 600. Yr oedd llawer mwyyn y capel y prydnawn. Swydd. ogion y gymanfa oeddynt-arweinydd y cano, Mr Cadwaladr Roberts, Tanygrisiau; bolwr y plant, y Parch E. James, Nefyn. L!ywyddwyd cyfarfod y prydnawn yn dde- heuig gan Mr R. Gomer Evans, o Ysgol y Bwrdd, Maenofferen. Tonau y gymanfa oeddynt-" Hosanna i Fab Dairydd (Alaw Manod), "Dyfodiad y livenhin," I)Yff_ oedd yr Iorddonen," "Cenwoh glychau'r nefoedd," "Gosteg, for," Nearer Home," "Ffrydiau melus" (loan Alaw, Tanygrisiau), Ffrydian melue" C larach, D ys. "leau sy'n teyrnasu," II Clarach," "Dys- glaer wlad yr hedd," "LIef o Mricedoiaia," Cattref yn y nef," a Wynnstay. Y Parch D. DavieB, Hyfrydfa, a ddarllenodd ei feim- ^daeth ef a Mr W. C. Williams, Tta»- grisiau, ar yr arholiad ar Safon Ail. Yr oedd 13 o Bethania wedi sefyll, a 9 wadi pasio i gael tystysgrifau; Bryobowydd 10 wedipasio; Bethel, 6. Yr oedd un Mary Lewis, o'r lie diweddaf, wedi cyrbaedd y llawn farcian. sef 120. Yr oedd gwaddill yr ysgolion rywbeth yn debyg. Y Parch J. R. Parry, 'f Bethania, a ddarllenodd ei fe?oad- aethe a Mr Bowen, Jerusalem, ar Safon III Yr oedd 64 wedi sefyll, yr ar holiad hwn, a 67 wedi pasio-22 yn hynod o dda. Pasiodd o Utica, 2; Bethel, 6; Hyfrydfa, 9; Bethania, 8; Brynbowydd, 17; methodd, 8; Salem, 2. 'n '),.T_J_I.J methodd 4; Carmel, pasioaa u. IMUUOUU Mr Parry rai o'r gwahanol ysgolion oedd wedi cyrhaedd safon pur uchel, yn amrywio o 90 i 93, allan o 96, yn arbemg 0 Utica a Hyfrydfa a Brynbowydd. Mr David Jones, Brynbowydd, a roddodd adroddtadoiym- weliad &g ysgolion Bethel, Hyfrydfa, Bethania a Jerusalem. 0 ran mynychu cyfarfodydd y Band of HoplI rhoddai y flaenoriaeth i Hyfrydfa, tra yr oeddvnt ar (,I mewn talu sylw i'r safonau. Yn hyn rhagorai Bethania.-Y Cyfarfod Hwyrol- Llywyddwyd gan Mr R. H. Hughes, o'r Post-office. Barown nad oedd lai na 1200 yn y cyfarfod hwn. Mr Gomer Evans a roddodd banes ei ymweliad ag ysgolion Brynbowydd, Saiem, a Channel, a chafodd olwg lewyrchus ar y tair, Brynbowydd yn rhoddi sylw neillduol i'r safonau. Galwai sylw neillduol at symud yn miaeo gyda'r safonau. Felly hefyd Mr Bevan a'r Parch W. Parri flows, yn ddiweddaracb, y rhai hefyd a draddodasant eu beirniadaeth ar Safon IV. Safodd ugain yr arholiad hwn, a phasiodd yr ol). Yr oedd Owen Owen, o Yegot Brynbowydd, wedi cyrbaedd 94, allan o 1U0, a J. V. Williams, o'r un lie, 92. Yr esgrifenydd a ddarllenodd feirmadaeth y Parch E. Cynffig Davies ar yr arholiad yu y Sol-ffa. Safodd 31, a phasiodd tri yr Inter- mediate, sef Mr Griffith Davies, Glaodulyn; Robert G. Roberts, Glaubarlwyd; a William Davies, Church-street, y tri o Brynbowydd. Dengys y crynhodeb a ganlyn pa fodd y Sifai yr holl yisgolion SAFONAU II. III. IV. Jerusalem 3 0 0 Bethania 3 8 0 Hyfrydfa 2 9 0 Oarmel 3 12 0 Salem 5 2 7 Brynbowydd 2 18 9 Bethel 6 6 0 Gilgal 1 1 1 Utica 1 2 0 Cyfanswm 26 58 20 Arholwyd y plant gan y Parch E. James gyda ffraethineb neillduol, a gwnaeth Mr 0. Roberts ei waith gyda'i fedrusrwydd arferol. Cymerwyd rhan yn y cyfarfod ya mhellach gan y Parchn J. Pritchard, Corwen; W. Williams, Maentwrog; Mri W. R. Evans, Richird Jones, &c., a dygwyd y gymaofa lwyddiannns i ben. CYMDEITHAS Y RECHABIAID. — Dydd Gwener diweddaf be Mr T. Jones Parry, Abergafenni, cynrychiolydd y gymdeithas uchod yn Nghymu, yma yn 'sefydla dos- bartb. Eow y dosbarth ydyw Gwynedd," a deallwn y rhifa ei8oe oddentu 200 o aelodau. Etholwyd ac awdurdodwyd y personau canlynol yn swyddogion am Y I flwyddyn :-Ptif reolwr, Daniel Williams, Dolwyddelen; is reolwr, G. W. Jones; trysorydd, J. R. Evans; ysgrifenydd, J. R Evans; arolygydd pabyll y plant, John Owen, Maentwrog.
I -CARMEL, LLANDWROG. ----
I CARMEL, LLANDWROG. Nos Sadwrn diweddaf cynhaliwyd cyfar- fod cystadleuol yn benaf ar gyfer y plant. Gwoorwywyd nifer fawr o'r plaot'am ddysgu allan faesydd y safonau. Am adrodd gwobrwywyd Richard E. Hughes, John W, Jones, a John G. Evans. Am ateb ewes- tiynau: W. Jones, John G. Evans, John W Jones, W. F. Roberts, D. Jones, W. Ed- wards, Maggie F. Roberts, Ellen Hughes, Hugh G. Roberts, a W. G. Roberts. Traeth- awd Hugh Jones. Cafwyd dyddordeb neilldnol wrth wrando ar blant yn cystadlu caOD, yn enwedig y rht.i ieuengaf o honynt. Daeth tri chor o blant i gystadln ar "Marchog lesu," sef cdr Robert G. Roberts, G. G. Jones, ac Ephraim Jones, dyfamwyd côr G. G. Jones ya fuddugol. Y beirniaid oeddynt Mri 0. O. Jones, Talysarn, a Robert Williams, Brynrhos. Trodd y cyfarfod allan yn ua hynod o lwyddiennus. Cafodd y cyfeilUon ieuainc lawer o drafferth gyda'r plant, yn enwedig gyda'r canu, Llywyddwyd gan Mr O. O. Jones. Yr ysgrifenydd ydoedd Glan Paris.- Gohebildd.
_LLANBERIS.
LLANBERIS. CYFARFOD I WOBRWYO PLANT YSGOLION Y BWRDD.-Y mM yn deg i ni hysbysu ddarfod i ni gael yr adroddiad canlynol am Nant Peris nos Fercher diweddaf, pryd yr oedd y gwaith hwn yn cael ei wneyd ar yr ysgol. Y mae y wybodaeth hon yo gred- adwy am y prif bethau a wnaed yno. Yr oedd y plant wedi dyfod yn nghyd yn gryno irfwn, a'r athraw a'r is-athrawon, fel arfer, yn ddeheuig yn cario y gweithrediadau yn mlaen. Yn y capel y cynhaliwyd y cyfar- fod, ac yr oedd y gweithrediadau yn hynod ddifyrus ae adeiladol. Darllenwyd gan ysgrifenydd y bwrdd brif ranan adroddiad Arholw.vr y Llywodraeth am yr ysgolion yn y Nant laaf, Rhoddcdd ddatganiad am y modd y gweithredodd y Bwrdd Addysg yn Llundain gyda golwg ar yr ysgol yn y Nant Wchaf. Yr oedd yr ysgolion wedi bod yn gauedig oblegyd afiechyd oedd yn y gym- ydogaeth am amser lied faith, ac yr oedd- ynt felly pan ydoedd yr arholwyr yn y gym- ydogaeth. Yn wyneb byn caniataodd y BlVldd Addysg i roddi y grants eleni yn 01 ei safle y flwyddyn flaonoroi. Yr oedd y plant yn cauu yn rhaxorol a chafwyd an- erchiadau gan aeloda* y bwrdd ysgol oedd I yn brovenol-y Parchn D F. Williams, G. T. Parry, Meistri Hugh Owen, J. LI. Wil- liams, yn nghydag R. J. Griffith (aelod o'r hei fwrdd) a W. Parry Jones. Rhoddwyd diolchgarwch gwresocaf y gyiuydogaeth i'w bwrdd am ei wasanaeth effeitbiol gydag addysg, a tbalodd y bwrdd deyrngeri uchel o glod i'r atbraw a'r is-athrawon am en hyin- roddiad gyda'u gwaitb, ac i'r ardaiwyr am eu cefnogaeth, yn arbenig y rbieni am eu ffyddlondeb yD. -allfou eu plant i'r ysiol yn gyson. Diegwylir iddynt yn y miaoedd byn ddyblu eu diwydrwydd, er IXIwyo enill yn. d I y safle a gollwyd yn ystod misoedd y gwael. edd. Dydd Ian, am ddau o'r glor h, cafwyd eyfarfod yn y Concert Hall, yr hwn cedd wedi ei drefnu ar gyfer y babanod yn unig. Yr oedd plant y tair ysgol yn breaencl, a chafwyd can gau y bechgyn a'r genethod i agor y cyfarfod. Yr oedd y cynulliad y mwyaf o lawer a welwyd yn y prydnawn, ac nid yw byn yn rhyfedd, gan fod y canu a'r adredd yn cael eu dwyn yn mhen gan y babanod eu hunain. Yr oedd y cyfarfod yn hynod ddifyrus o'r dechreu i'r diwedd. Oafwyd anerchiadau gan y Parchn D. F. Williams, G. T. Parry, a Mr Hngh Owen. Rhanwyd tyst-yegrifau i'r holl sufonau yn ysgolion y bechgyn a'r genethod, a chyflwyn- wyd medals i lu mawr am bresenoldeb cyflawn yn ystod yr amser y bu yr ysgolion yn agored ya ystod y flwyddyn. Yr oedd gwaith y babanod yn myned trwy eu gwaitb, yn arbenig y darn hwnw, Babes in the Wood," yn cynyrchu cymeradwyaeth fydd- arol. Diweddwyd y cjfarfi d hwn trwy ranu gwobrwyoo i'r babaood, ac aeth pawb adref wedi mwynhau gwledd mewn gwirion- edd. Y mae canmoliaeth mawr yn ddyledus i Miss Rowlands a'r athrawesaucynorthwyol am euilafur mawr gyda'r plant bach. Yr oedd 01 training da arnynt.—Am saith o'r gloch cafwyd cyfarfod drachefo yn yr un lie. Yr oedd y oyfarfod hwn yn cael ei wneyd i fyny o tongs, -recitatiama, a dia- logues gan y bechgyn a'r genethod bob yn ail, gyda anerchiadau gan aelodau y bwrdd. Rbanwyd tua 250 o wobrwyon am home UMOHS a regular atteni- ance. Darllenodd ysgrifenydd y bwrdd adroddiad arholwr y Llywodraeth ar yr ysgolion, yr hwn oedd yn hyood ganmol- iaethol. Hwn oedd yr adroddiad mwyaf ffatriol a gaf wyd erioed. Y mae wedi ym- ddangos eisoes yn rhai o'r newyddiaduron, fel mai afreidiol fyddai ei roddi yma drachefn. Pasiodd yr ysgolion 99 y cant, a chafodd ysgolion y beobgyn a'r genetbod yr excellent merit grant. Enillodd y ddwy ysgol hon lp Os 9o ar gyfer pob plentyn. Teimlid yn falch iawn fod yr ysgolion hyn yn sefyll yn nwchaf o fewn dosbarth yr arholwyr, yr bwn a gynwysa loo a air Gaernarfon. Yr oedd yr ardalwyr yn derbyn yr adroddiad hwn gyda boddhad mawr, a chyflwynwyd diolchgarwch i'r bwrdd, am y gwaith rhagorol ac effeitbiol a gyflawnwyd ganddynt. Cydnabyddodd y bwrdd hyny drwy gyfiwyno en diolchgarwch hwythau i'r athrawoupr is-athrawon, a'r pupil teachers am ydrecb digymar a ddangoswyd gan- ddynt i ddyrchafu y plant ac i gyflwyno addysg iddynt. Cydnabyddai y bwrdd yn rbwydd fod y wedi ragorol oedd ar yr ysgolion i'w briodoli i dri peth,fel y dywedai Mr Tecwyn Parry, sef yw byny, ymroddiad a gallu yr athraw i gyfranu addysg, gallu ac awyddfryd yr ysgolheigion i dderbyn yr addysg a gyfrenid 4iddynt, yn nghyda ffyddlondeb dihafal y rhieni i anfon eu plant i'r ysgol gyda chysondeb. Yr oedd y tri pheth yma wedi cydgyfarfod yn y misoedd olaf o'r flwyddyn o'r blaen, yr hyn yn ddiau oedd yn elfen fawryn Ilwyddiant yr yogolion. Anogwyd fod yr un ymroddiad i gael ei wneyd y flwyddyn hon, ac i adfeddianu yr hyn a gollwyd trwy yr afiechyd yn y mis oedd cyntaf ohoni. Yr oedd y oanu a'r adrodd yn rhagorol, yn wir synid ni at y fesstrolaeth a ddangosai y plant mewn adrodd darnau anhawdd o farddoniaeth Seisnig. Yr oedd y dialogue yn rhagorol. Yr oedd mwy o dynerweh melodaidd yi nghanu y genethod, fel y gallesid disgwyl; ond yr oedd y bechgyn yn gryfacb a hwyrach yn fwy meistrolgnr; ond yr oedd cyfuniad o'r ddan yn eithriadol dda. Yr oedd y cynuUiad yn anarferol o laoeog-yn fwy feUy nag arfer. Parodd afreolaeth rhyw ycbydig nifer yn nghornelau pellaf yr yatafeIl dipyn o aoghyaur, gan ea bod yn rhwystro i eraill oedd yo awyddu cael elywed a mwyn- hau yr adroddiadau a phethau eraill, ond yr oeddym yn synu fod pethau cystal pan gymerid i ystyriaeth mor orlawn oedd yr adeilad; ond aetn y cyfarfodydd heibio yn hynel ddymanol ar y cyfan. Yr oedd yn bresenol y Parchn J. Evans Owen, R Hughes (B), a R. W. Hughes (C.M.). Hyder- wn y bydd y cyfarfodydd llwyddianus a gafwyd eleni yn cario dylanwad da ar bawb. Oa gill yr athrawon a'r athrawesau fod yn fwy ymdrechgar, os gall y plaut fod yo fwy awyddua ac ymroddgar, os gall y rhieni fod yn fwy ffyddlon mewn anfon eu plant yn gyson, ac os gall y bwrdd ysgol wneyd rhyw wasanaeth effeithiolach er byrwyddiant y gwaith, gwnaed pawb ei oreu, a bydd y can- lyoiad yn haptw i ni ar derfyo y flwyddyn L,on-oto.-Gohebydd.
IABERDARON.__I
ABERDARON. CYFARFOD JIWBILI Y UBNADAETH JJRA- MOR (M.C.).—Cynhaliwyd cyfarfod oy- hoeddus yn nglyn & Jiwbili y Genbadaeth yn Rhydlios, nos Iau, Kbrill Sydd, dan lywydd- iaeth y Parch Evan Hughes, Deuoant. Dachreuwyd gan y Parch Hugh Pugb, Pen- ygraig. Wedi anerohiad agoriadol gan y llywydd, cafwyd anerehiad dyddorol iawn gan Dr Griffiths, Cassia; ac anerchiadau byrion cynes, I;an y Parchn W. R. Jones, Uwchymynydd, a H. Pugh. Cynygiwyd a phasiwyd yn unfrydol "KiD bod yn cyf- lwyooy diolchgarwch gwresocaf i DrGriffith am ei ymweliad a'i anerehiad rhagorol." Yr oedd y capel yn orlawn o wraudawyr, a pbawb yn selog hefyd yn dyfod i dalu parch ac i grcasawu Dr Griffith, fel un gafodd ei eni a'i fagu yn Aberdaron: yn hyn y mae dosbarth Peulieyn ar y blaen o gyn- yrchu y cenhadwr meddygol cyotaf i Fryn- iau Cissia; a chan un o Rydlias hefyd yr enillwyd y fedal arian yn arholiad Cyman- faol 1889: a phwy a *yr na "fydd yma etc lawer o wroniaid yn dyfod i'r golwg, wedi cael maDteisioo addysg. T«rfynwyd y cy- farfod gan un o'r gymydog^eth, sef Mr James Jones, Aberdaron a Llanberis, yr hwn sydd yn efrydydd yn Oxfurd.-Gohebydd.
GWLAD MYRDIMN. I
GWLAD MYRDIMN. DEGWM —Mae pobl sir Gaerfyrddin yn methu yn !Hn B dyff)? i gredu yo y degwm at gynal Eglwya Loegr yn Nghymru. Y pecadur mwyaf, gailwn feddwl, sydd yma ya awr yn ngolwg y Z? ydyw gweimdog Saron, Llangeler. Ba yr enwog Bob, y merlyn, dan law'r beili fwy n? unwaitb; ond gomedd ymadael &'i hen feistr woaeth B,.b bob tro. MASNACH ALCATl.-MtkO y gweithfeydd alcan mewn setyllfa farwaidd iawn ya y dyddiau hyn-Iluaws o honynt yn rhyw haner gweithio, ac wedi sefyll. DWYRBISBABTH Y SIR —Mae y dosbarth yma o'r air yn rbyw ymddeffro ar gyfer yr etholiad. Mae Mr D. Pugh, A.S., yn hen: ac yo wir, hen wr go glaiar ydyw fel ag y mae. Mae o bedwar i cbwech yo cael ea henwi fel personau cymhwys, ac hwyrach mai yn y fan yna mae y drwg, fod gormod ar y tuaes. Enwir nn gweintdog eawog, y Parch Ossian Davies, gynt o Lauelli. Dydd lau diweddaf. yn ei breswylfod, yr I Henblas, bu farw Mr S. v Griffiths, Y.H., I maer beu dref Cydweli. Yr oedd yn ddyn I cyflawn iawc, ac yn flaenllaw gyda phob I mndiad daionus. Undebwr oedd fel gwleid- vddwr.—Qohebydd.
w -,-CAERNARFON.-- I
w CAERNARFON. I CYMDEITHAS Y SEGONTIUM.-Nos lau I traddodwyd darlith hynod ddyddorol ac addysgiadol ger bron aelodau y gymdeithas ucbod ac ereill, gan y Parch John Hughes, D.D., ar Dtioedd a Diarhebion y Cyruiv." Ar gynygiad Mr John Davies (Gwyneddon), yn cael ei eilio gan Mr W J. Williams, a'i ategu gan Mr Thomas Jones, Prst Office, pasiwyd pleidlaio wreaog o ddiolcbgarwch i'r darlitbydd bybarch am y wledd flions a gafwyd ganddo. CAPEL BECIAH.—Deallwn fod rhagolygon y te a'r eynghsrdd a gynelir yn y Guild Hall, ddydd Iau nesaf, mefyi oysylltiad a'r achos yn Beulah, yn ibpgoAJT Ac ymddengys fod y pwyllgor wedi trefnu i dderbyn oddenta pedwar cant a haner o bobl i'r wledd am 4.30. Sicrheir ni hefyd y ceir cyngherdd da yn yr hwyr, ac y mae cynifer a phedwar ar bymtheg wedi anfon en henwau i'r ysgrif- eoydd i gyatidlu mewn datganu nutbyw unawd, yr hyn a gymer le yn yr hwyr. Dymunir ar i'r rhai a anfonasant en henwau fyned i gapel Beulah am 6 o'r gloch nos Ian nesaf, i gy far fod y boirniad, Mr W. J. Williams, Ironmonger. Y pedwar goreuyn 1 nnig yn yr arbrawf bwu a ganiateir i gys- tad!o yn y cyfarfod.—R D.R. CAPEL SALEM.—Y mae yr addoldy sdna. byddus yma yn myned yn awr o dan adgy- weiriad, a dydd Sul cynhaliwyd y gwasan- aeth ar hyd y diwrcod yn y Neuadd Drefol, pryd y gweinyddai y bugail, y Parch Dt Herbsr Evans. Yn ei bregeth yn y bjreu gwnaeth gyfeiriadau arbenig at garedig- Twydd y Maer (Mr Issard Davies) Vr Gorphotaeth yn fhoddi benthyg yradeilad at wasanaeth y gynulieidfa yn ystod yr ychydig fiaoedd dyfodol, a gobeithiai y byddai i'w holl ymdrechion ef yn y pwlpud dueddu i wneyd ei wrandawyr yn well dynion a gwail dinasyddion. Pwnc ei bre- geth gyntaf ydoedd,"Y ddyledswydd i bawb feistroli ei nun," seiliedig ar Diarhebion xvi.32. Yo Hyd. nesaf bydd Dr HerberEvans yn cwblhau pnm1 mlynedd ar hugain o'i weinidogaeth yn y dref. Erbyn yr aaeg bono, yr oedd ei gynulieidfa wedi pender- fynu gorphen y gwelliantaa drwy helaethu y capel a r ysgoldai, a'r draul o hyn fyddai dwy fil o bunau. Prynwyd pedwar n dai i'r dvbsn o wneyd yr helaethiad. Efe yw gweinidog cyntaf yr eglwys, ae ymgymerodd 11'; btigeiliaeth pan nad cedd rh'f yr aelodau ond 181, ac yr oedd y ddyled yn 2008p 19,1 2c. Talwyd y ddyled hon yn fnan. Y mae ad- roddiadau o waith yr Eglwys yn Met eu rhoddi i'r aelodan bob blwyddyn. Deogys yr adroddiadauTiyn fod 13,386p 4 7c wedi eu casgln yn ystod y blynyddoedd a nodwyd tuag at wabanol symudiadau. Adeilad- wya capel cenadol yn Nhanybont, a thalwyd yr oil o'r ddyled. Proffesa saith gant a deugain a dau o eneidiau en bod wedi eu dychwelyd, ac y mae cannoedd ohonynt yn awr ar wasgar, yn weithwvr a gweinidogion yr efengyl, drwy Brydaio Fawr a gwledydd ereill. Y mae yr Ysgolion Sul a'r gwahanol gymdeithasau cysylltiol a'r lie wedi dylanwada yn gymdeithasol, moesol, a chrefyddol ar filoedd, ac y mae y sefydliadau hyn mor effeithiol yn awr ag y baont erioed. Eisoes y mae yr aelodan a'r gynnlleidfa wedi addaw cannoedd o bunnau tnagat dalu treuliau y cyfnewidiadau. Nos Sul pre- gethodd Dr Evans i gynulieidfa hynod o fawr. Mae O. D. Jones, Bon Marcbè, Bangor- street, Caernarfon, newydd dderbyn stoo newvdd at yr haf mewn pob math o Nwydd- au Drapery, Mantles, Jackets, Milliiier7. Trimir:hetiau, &c.,am ddim.-ADYT. SEQUAH'S OIL.-Mae Evans a Lake Wholesale Grocers, Caernarfon,wedi cael eu penodi yn oruchwylwyr arbenig y feddygin- I iaeth enwog uobod yn gyfanwertbol ac fel arall, i'w gael mewn poteli 2a yr un, yr oil nen', feddyginiaeth. Sicr yw y bydd yn dda gan y canoedd sydd wedi derbyn lies. had oddiwrth grydoymalan, indigestion cyn ystod arhosiad Sequah yn Nghaernarfon wrth ddefnyddio yr uchod, glywed hYD. Priaiau arbenig i rai i'w ailwertbn.-ADTT. a
Y CHWARELWYR HEB DDEALL EU…
Y CHWARELWYR HEB DDEALL EU GHjYDD. LLYTHYR VIII. Diffyg mawr y chwarelwyr y dyddiau byn I yw diffyg undeb a cbydweithrediad. Nid yw fod chwarelwyr wedi deffro yn ddigon, er yr addefa pawb fod hyny y peth pwysig angenrheidiol cyntaf i wneyd gwaith; ond rhaid cofio f,id yn angenrheidiol hefyd wrth unoliaeth barn, unoliaeth cynllun, ffydd yn ngbyfiawnder, yr achos a dewrder moeaol, gyda pherffaith gydsymudiad; ac yna cewch farn i fuddugoliaeth. Ond fel mae yn ofidlll meddwl, nfd fel yna mae pethau yn breseuol. Y ffeith yw, mae chwarelwyr Meirion yn ymdrechu yn egniol am eu hawlian; cais ar ol cais yn cael ei wneyd ganddynt. Er cael eu gwrtbod dro ar ol tro, nid yw eu hysbryd yn llwfrhau na'u hymdrech yn palln; y maent yn parhau mewn ymdrech deg, gan arfer doethinob a chwbl ddiwydrwydd, i gardota eu bawliau wrth ddrws pyrth eu betifeddiaeth eu hunain. Ond fel mae yn ofidus dyweyd, nid felly rhwarelwyr Arfon. Cawn eu bod hwy yn dyoddef yn ddigyffro, cymerant eu hyspeilio o'r hyn sydd ganddynt yn llawep, dyoddefant eu sarnu dan draed meistriaid celyd a gorthrymus, y rhai sydd yn en beiehio & Ilafar, ae yn camatal moddiou eu cynhaliaeth. Gorfodir y chwarelwyr, druain, i anturio eu bywvdan ac i drenlio allan eu nherth mewn Uafurpirhans i gasglu cyfoath i foneddigion. Ac mae y ffaith fod chwarel- wyr Arfon yn gwneyd hyny belb.arfer pob ymdreeh i ddangos eu hangbymeradwyaeth i anonestrwydd yr egwyddor, ya rhoddi mantais i'r gorthrymus; ac hefyd, y maent trwy hyny yn blwm wrth odreu chwarelwyr Meirion. Trueni mawr yw meddwl fod y naill chwarelwir yn dinystrio y llall, ac ar yr un adeg yn diuystrio ?u hunain. Dichon y dywed rhywrai nad yw cyhuddiad fel yr uchod yn deg a chyfreithlawn i'w roddi yn erbyn chwarelwyr Arfon. Chwarelwyr anwyl, nid fy amcan yw chwilio beiau er mwyn cybnddo, oa chyhuddo gyda'r amcan o iselhau neb; na, ystyriwn hyoy yn iselhad tragywyddol. Oud yr byn yr wyf yn ei geisio ato yw, cael eich sylw at y gwre;ddyn chwerwedd sydd yn tyfu i fyny yn etifedd. iaetb hawliau y chwarelwyr, ac yn llygru llawer, a'h anog i'w diwreiddio ar unwaith. Felly, gadewch i ni wynebu y ffaith yn onest a diduedd, sef fod chwarelwyr Meirion mewn ymdrech meistriaid am godiad yu eu cyflogan, tra mae chwarelwyr Arfon yn ddystaw, ac yn eu cyflogan na Meirion, ac mae Meirion yn is na marchnad eu llaiur; ac yn mhellach, dywed perchenogion chwarelau Meirion fod y prif berchenogion yn ArfJn yn gwrthod cydsynio i roddi pris y farebnad ar y Ilechi; a dvwedaf fwy, sef fod rhai yn Arfon yn rhoddi mwy o ddisCiJunt nftg eraill. Y ffaith yn syml fdly, yo ol perehenogion j Meirion, yw fod y Ilechi yn cael eu gw.3rtbu yn is oddeutu ugain y cant; a rboddi oddeutu ugain y cant o ddiscount yo ol rhai yn Arfcn, y mae yn gv-ngyd y.gwahariiaoth oddeutu deugain punt y cant yn rahria y Hechi. Mae canlyniadau y mawr ddrwg hwn yn ofnadwy, ac yn disgyn ar y rhai sydd yn lyoyrohu y nwydd, sef y chwarel- wyr. Meddyliwch yo ddifrifol fod oddeutu deagain y ct%nt c,'ch ltafur yu cael ei roddi am ddim vn y farchnad; w, am ddl;O, gan fod y perebanogion yn disgyn kr y gwelth- wyr am elw, ac felly yn HadraU yn union- gyrehol o gyflog y eynyrchydd. Ac mae y ffaith fod chwarelwyr Arfon yn gweithio yn iseucyflogau yn tr per. chenogion hyny i werthu y lleehi yo is na pherchenogion cbwareli Meirion, ac mewn canlyniad yn milwrio yn erbyn eich gilydd fel dosbarth o chwarelwyr, yn tynu i lawr eich amddiffynfeydd, ac yn adeiladu caerau eich gelynion, y rhai sydd 1'u hamcan i'ch dwyn chwi drachefn dan ian caethiwed, ac i blygu i'r ddelw aur. Nid yn unig y mae y drwg mawr hwn yn bod yn y presenot, on i mae y gwaetbaf yn arcs eto yn ol :1) y dyfcuol, Gan frf cyflwr y chwarelwyr mor ddifrifol pan mae masnach mor ffafriol, beth am y dyddiau blin sydd yn aros masnach? Gan fod y perchenogion yn cymeryd man. tais anbeg ar y gweitbwyr i beidio eu cyd nabod yn.deg am en flafuripan mae maanach yn caniatau hyny, beth fydd eich cyflwr pan fydd masnach yn teithio y goriwaered? Pa fodd y sefwch y dydd hwnwl Chwi a wyddoch mai trefn y Creawdwr yw i ni barotoi yn yr haf ar gyfer y gauaf, a threfnu mewn llawnder ar gyfer prinder. Ond am y chwarelwyr, beth tidaw o honynt hwy, gan mai yn brin y derbyniant mewn adeg y dylasent dderbyn yn hael; eu meistriaid yn galla ea gwasgu pan mao rhagluniaeth y nef yn estyn mantais iddynt i'w cydnabod fel dynion, ond yn lie hyny yn troi y fantais oll iddynt eu hunain. Hawdd cantod oddi- wrth eu gweithredoedd o ba ysbryd y maent, ac mae hyn yn galw ar chwarelwyr Arfon i gydsymad & chwarelwyr Meirion. Pwngc mawr i chwi heddyw yw deall eich gilydd yn dda, a cham effeitbiol tuagat gyrhaedd byny fyddai cael cyfarfyddiad o holl chwarelwyr ArfoD, Dell gynrychiolwyr y chwarelwyr, mown man canolog, ar adeg gyfleus, i drafod y mater, ac i drefnu pa todd i symud yn mlaen; a chan fod cyfar- fod blynyddol yr Undeb mor:-agoo, i gael adroddiad o deimladau a barn holl chwarel- wyr Gogledd Cymiu ynddo, ac i'r holl chwarelwyr ymdrechu rhoddi ea presenol- deb, fel y gellir cyd benderfvnu pa fodd i symud. ALIMELIC. O.Y.—Deallwyf heddyw fod chwarelwyr Bethesda yn cychwyn. Pa le mae Llao- beris?
LLOFRTJDDIAETH DRWYI EIDDIGEDD.
LLOFRTJDDIAETH DRWY I EIDDIGEDD. Y mae Madame Laurent wedi cael ei phrofi yn mrawdlys Versailles am lofruddio ei morwyn, yr bon a saethodd yn farw drwy eiddigedd, o achos ei dal hi a'i gwr yo caru. Rhyddhawyd hi ar y prif gybuddiad, ond bu raid iddi dalu 60p o iawn i dad y forwyn atffodus.
MARWOLAETH Y PARCH. I WILLIAM…
MARWOLAETH Y PARCH. I WILLIAM CHARLES, DENVER, I COLORADO. Dydd Sul, Ebril l4<g, ar ol hir nychdod, bu farw y Parch William Charles, Denver, Colorado, mewn canlyniad i waedlif yr ysgyfaint, pan tua 45 mlwydd oed. Mab ydoedd yr ymadawedig i'r diweddar Barch William Charles, Gwalchmai, Moo, wedi marwolaeth yr hwn yr ymfudodd ef gyda'i fam pan 10 bar ieuanc. Ystyrid ef yn bregethwr sylweddol, efeogylaidd, ac yn weinidog ymroddedig, ond llafuriai dan lawer o anfanteision, oherwydd ei fynych wendid.
[No title]
Dywedid mewn Cyfringynghor a gynhal- iwyd yn Paris, ddydd Sadwrn, nad yw pethan yn Dahomey cyn waethed ag y meddylid ar y cychwyn. Yr oedd yr arfau, &c., a anfonwyd yn ddiweddar o Ffrainc ya cael eu bwriadu yn benaf i'r milwyr brodorol. Hynodid dydd Llun yr wythnos ddiwedd- af gan gryn fywiogrwydd ar ran y merched yn Kansas yn ethol cyngorwyr dinesig ao aelodau o'r byrddau ysgol. Daeth y chwi- orydd allan yn fuddugol yn Topeka, Empor- ia, a Ilawer o drefi eraill. Dywedir eu bod wedi dangos medrusrwydd politicaidd o'r radd nchal yn yr etholiadau. Ycbydig amser yn ol, gadawodd y Parch William Kaul, D.D., yr eglwys lan Gatholig, yn yr hon y bu am flynyddau yn athraw duwinyddol yn Maryland, ao ymunodd &'r eglwys Episoopalaidd yn Wisconsin. Dyw- edai mai ei unig reswm am y symudiad oedd newidiad yo ei farn oedd wedi bod yn enill tir arao er's blynyddau. Yr Esgob Knight oedd yn ei b rotoi a'i dlerbyn i'w gysylltiad newydd. Jane Lewis yw enw dynes ddu ag y dy- wedir ei bod wedi cyraedd pen ei chanfed mlwydd ary cyntaf oyfisol, yn Hamilton, O. Ganwyd hi yn KEltJckYI a bu am flynydd- au yn gaethforwyn. Dechreua ar ei hail ganrif ya iach a chalonog, ac yn llawer cryf- ach naa ydoedd ar ddeebreu ei obanrif gyn- taf. Caffed Mrs Lewis weled blynyddau eto ar y ddaear. £ 100,!)M>.000 UNCLAIMED.—A Krister 312 p*?o« cloth wi 1 containiny ta? name? f 70,003 persons .d,?rti..d for to cI aim proper, y and money sinoe 1700. Pri?. 1 6 1 past traa. j?,y 'd woiaan i. tho "Orld :b.y,bi. f.r'ti"' i:: how to ?ver property f o:n L" f,. f all :'g: o';fu:r bJ;:f b,.62t7.ldO"J. of fortune ivnj await YOlo Wî'h aearchft J. G??a'i araB o ASe?hyd yr Ysgyfaint, a ol deng mlyoedd o aUwcb, g,m Pulmoni Wafers Dr Locock.—Yagrifena Mr D Verrent, coastguard, Mount Charles, Donegal --I' Y maent yn hollol yr hyn y dywedir eu bod. Y mae geoyf blentyn a fu yn dyoddef oddi wrth afiechyd yr ysgyfaint, ac y maa y Wafers hyn wedi gwneyd lies iddo. Mewn achosion o ddarfodedigaeth, diffyg anadl, pesweh, anwyd, crydcymalau, a phethau o'r fath, y mae y feddyiniaeth hon yn rhoddi nchad buan a thrwyad!, ac y mae htM dymunol ami. Ar werth gan yr holl fferyll- WYf am Is lid a 2a 9c v boca.
Family Notices
($t¡t{)I¡:r.ttar, GENEDIGAETHAU^ Griffiths—Ebrill 15, yn 73 Rr.. Lerpwl, gWfaig 'y Parch ?'? LCMerbptw?). r?gwra?ig .yL??pach ?T? ? Jo?-EbnU 25, yn 50, Elm  S,, I Lerpwl, gwraig Mr H. 0. Jones 'ar f LIoyd-Ebrii) 22, yn Mill Hou?L??' gwraig Mr J ü&bph Henry I.ioyd.? ? ?' PRIODASAU. Gri<Etbs-Efscs-Enr:)t2!.yn?h, » Ano.bynwyr. Cricci.tb, y ?arch iv B, Mark, va mhresen.tdeb Mr 1  Prichard, cofrestrydd, y P.rch G Oriffiit UMtbaiadt-yn-moebc&ct, ? M sa Do 8, I Evans, merch ieuengaf Mr Ev? F?'"? chandler, Criccieth. oDes-Jones-Ebfill 26, yn swvddh'reof restrydd, Caernartrn, gan Mr Daniel Thomas, Mr Morris jjnes, Hendy fv Jane Jones, Tygwyn_y dd I a o Glynno Jones-Jones-Ebrill 22, yn lwyddfa y col. reatrydd, Caernarfon, Mr William Jones I Pen nebo, Portbaethwy, i bs Sarah Jonee, Spring Phce, Caernarfon. Jones-Owens-Ebrill 7, yo tiehanpl » Trefnyddion Calfli,aidd,Liicifiii P.O., gan y Parch E. Cyr.ffi > D ivies, Mr LwiB Morris, Mr William Elwad Jor.P, Ty Albert-terrace, Gwrecsam, I M ss Annie Owens, 2, Bulkeley-terrace, P ithaethwv J ones-Onffitbs-Ebrill 16, yo rlhpel y Drindod, Beaumaris, gan y Parch Dan Davies a Mr Lewis Morris, Mr John W Jones, cigvdd, Beaumaris, a M sa Fllon Griffiths, Dalarlas, LUngoed. Jones-Jones-Ebrill 8, ya y Tabemacl, Conwy, gan y Parch Dr Llugwy Owen M.A., ar Parch Evan DwiPB, Mr C Cynwal Jones, a Miss Maggie JOMB, Lark Hill, merch ieuengaf Mr J,bn Jones, Coed tilog, Llanertyl, swydd Drefsldwyn. I'r ddau lavven, bob enyd,-y il,fo Holl hafen dedwyddyd; Heb awel gross bo'a bvwyd. Dan wen hael Duw'n Ion o hyd, Lawis-Jones-Ebriil 22, yo oghapel An. nibynol Cymreig Pack rond, Lerpwl, gaa y Parch D. M. JenklnIIr Richard Lewis Cheltenham, mab i'r aiweddir Owen Lewis, Talysarn, Nantile, i Mary, ail ferch Edward Jones, diweddar o Mill- street, Lerpwl. [Dymunir ar i bapyran Americanaidd gofnodi yr uchod ] Owen-Parry-Ebrill 22, trwy orwydded, yn nghapel Saleir, Caernarfon, gan y Parch E. Herber Evaos, D 1)., Mi Richard Oweo, 14, Newborough street, i Ifies Grace Parry, Ysgubor goch—y ddau o Gaerrarfon. Williams-Jones-Ebrill 26, ya nghapel Gilgal, Maentwrog, gan y Parchn W. Williams, Maentwrog, a J. C. Jones, Dref. newydd, yn mhre*enoldeb D. HutLphreys, cofrestrydd, Mr R. C. Williams, Doppog, Tanygrisiau, a Miss Jane Jones, unig ferch y diweddar Mr William Jones, Shop uchaf, Maentwrog. Williams- B ughes-Ebrill 25, trwy drwy- dded, yn nghapel y Methodistiaid Cilfin- aidd, David-street, Lerpwl, gati y Parch W. Jones, Captain E. H. William- S S. Tafjflti (Chinese Navigation Company), a Miss Catherine Hughes, Wigiedd, Pen- traeth, Mon. Williams Richardson Ebrill 23, yn nghapel Ebenezr, Caernatfon, gan y Parch 0. Lloyd Davies, gweinidog, Captain Howeli Williams, mab ieuengaf Mr Humphrey Williams, watchmaker, Csstle- equare, Caernarfon, A Miss Maggie Eliza- beth Richardson, merch i'r diweddar Mr Evan Richardson, Segoatiu m-ter race, Caernarfon. MARWOLAETH AU. Edwardø-Ebcill 18, yn Dinnrwic-street, Caernarfon, ar ol hir gystudd, yn 1 mlwydd oed, Hugh John, ail fab Mr John Edwards, saer maen. Edwards-Ebrill 23, yn ei breswylfod, yn Balaclava-road, Caernarfon, ar ol eystudd maith, yn 75 mlwydd oed, Mr Richard Edwards, saer ilongau. Donoe-Ebrill 23, yu Meoai View tirrace, Upper Bangor, Sarah, merch hynaf y Parch James Donne, Bodhyfryd, Llan. gefni. Jones- Ebrill 22, yn 4 mlwydd oed, Jemima, atfwyl* eneth Mr Owen ac Eilen JotM (saer maen), 4, H ighgate- terrace, Llanerch- ymedd. Pritchard-Ebrilll 1, 1890, yn Shenandcati, Pa, yn 27 ml vydd oed, E.izibetb, anwyl briod Robert R Pritchard. Geoedigol ydoedd o Penyrhyrdod, Bettwsycoed. Roberts-Ebrill 20, yo 73 mlwydd oed, Mr Hugh Rnberts, Shop newydd, Gareglefn. Yr oedd ya hen frodor o'r ardal. Cymer- odd yr angladd le yo myowent Bethlehem dydd Iiu, pryd y gwasanaethwyd gan y Parch Wm Roberts, Rhosybol. Roberts-Ebrill 27, yn 5 mlwydd oed, yn dra eydyn, Mary, anwvt blentyn Wm. Roberts, Glan'rafon, Bontnewydd (gynt f o'r Cae mawr, Caernarfon). t Roberts—March 31,1890,'yn 22 mlwydd oed, Robert 0. Roberts, Humboldt Park, Cbicaga, III., ar ol tair wythnos o salwch o'r Typhoid fever. Uuig fab ydoedd i John Roberts, Gas Works, Llangefni, Moo, gynt, ac yn awr o'r North Side, Chicago. Williams-Ebrill 23, wedi hir gystudd, yn 81 mlwydd oed, Mrs Jane Williams, priod y diwedder Mr Benry Willianas, Pant- 'Isfon, Roe Wen. Yr oedd yr ymadv*- j ed'g yn aelod dicblynaidd gyda'r Meth- cdistiaid Calfinaidd yn y lie nchod. Gadawodd fab a merch i alam ar ei hol. Williams-Ebrill 23, yn 67 mlwydd oed Henry Williams, Cefo Emrys, Liandwrog
Advertising
THROAT tBRiTAiios AtiD C/oaun. —Sorenes and dryness, tickling and irritation, inducing cough and affecting the yoke. For th^e symptoms use Bppss Glycerine Jajubes. In contact with the glands at the moraont they are excited by the act of sucking, the .;ly(crine in these agreeable confections bei-o nes actively healing. Sold only in boxes 7fd., tin, is. lid., labelled" JAMBS Eps & Co., H :,mcoop'sthic Chemists, London." Dr. ■ eoree Moore, in his work on Nose and Throat Iiisi-ases sayi: "The Glycerine Jujubes prepired by Jamea Epps and Co., are of undoubted service as a curative or palliktive agent, whilo Dr. Goraon Holmes, Senior Physioiaa to tho liuiiiclpal t Throat and Ear Infirmary, writes an ■ extended trial, I have fourd you: illycerine Jujubes of conaiderable becefii ir¡ almos. all forms of throat disease." PESWCH, ANWYD, POEN YN Y BVRDRA ANADL. PHLEM.-Y mae PULMO Wafers Dr Loock yn rhoi esmwjtt ai en j a gwellhad buau; nid oes diln arall yn rhoi y fath orphwysdra adnewyddol V nos. Q anhwylderan y Crydcymalau a'r Giwyna maent yn effeithio fd swyn. I igantotion siaradwyr cyhoeddus y .TO? ya anhrl iadwy i gHrio a chrvthut y !L?. i ? gMddynt n? da. 18 ] ic, 2s ?. 4? ?. icIt y bocs. Gwerthir hwy gan yr boll werthwy msddyginiaetb. Rhybu;id.-Y M'A meddyg ioiaeth wirioneddol Dr Lcc 'ck yo d*y J enw ar Stamp y LiywodrMth, T¡a 8 Mark (" Dr Locock ") ar y label. COFGOLOFN\U. STOC FAWR CYN PRYNU COFQOLOFN DVDDED CaWI ALW OVIlA HUGH JnE. MARBLE WORKS, CAHNAIN ARQR?FHwyu ?a?M y parcrt?'??''? "? ?. hoMdwyr yW? KAT'o?.? UPERÜO., LnnTED sf ?. \Y., DA\'IK & Co., yn eu ?yd.!t? N?? ,?, "?°'-im' CAecla-ivfoa, EbriU 30, lSAA,
I CYFLAFAN DDYCHRYNLLYD YN…
CYFLAFAN DDYCHRYNLLYD YN KENT. Yn lied gynar foreu Sid wrn, dygwyddodd cyflafan ofuadwy yn ymyl Crayford, Kent. Oddentu tti o'r gloch yn y boreu deffrowyd hen wraigaD.o'r enw Cook, oedd yn byw yn y ty, gan lefain ei hwyr bychan, pum' mis oed. Cysgai y baban gyda'i dad a'i fam yn yr ystafell nesar. Wrth glywed y baban yn gwaeddi, cododj y nain, gobnodd ganwyll, ac aeth i mewn i'r ystafell. Yno yr oedd golygfa ercbyll yn ei haros. Yr oedd ei mab, William Alfred Cook, 36 mlwydd oed, yn gorwedd ar y gwely, ac wedi tori ei wddf. Yn ei ymyl gorweddai ei wraig, Eliza, 34 mlwydd oed, a'i gwddf hithau wedi ei dori ya yr un modd. Yr oedd y ddau wedi marw. Yn mreirhiau y fam vr oedd y baban, yo orehuddiedig â gwaed. Llafurwr ydoedd Cook, ac yr oedd yn ddya sobr. Dywedid ei fod wedi bod yn dyjddef oddiwrth ryw fath o orphwylledd crefyddol. Bernir i'r dyn ladd y wraig gyntaf, ac yna derfyna ei einioes ei bun. Y mae pump o blant bychain I yn amddifaid drwy y trychineb.
- LLANGEFNI.
LLANGEFNI. LLYS YR YNADON.-Dydd L(un, o flaen Major T. J. E. Lluyd, Mr Harry Olegg, Dr O. E. Oiven, a Mr G. J. Rjbstts. Cyhuddiad o Ladrata Side-rem.—John Hughes, gwas Sua Fraint, Penmynydd, a gyhuddid o ladrata siderein, eiddo Efan Williams, Ty'npwll, Gaeiwen. Erlynidgan yr iieddgeidwad Wm. Thomas, Llanfair P.G. —Ymddaogosai Mr S. R. Dew drjs y di- ffynydd. Ymddengys i tide-rein E. Wil- liams gael ei chyfnewid am un waelach tra yn ngefail y Star, a ehyhuddid y diffynydd o'r trosadd.—Tallwyil yr achos ailan gan yr ynadon, gan eu bod yo ystyiied tod yna amheuacth o burtbyn.s i'r mater, ac y dylai y dilfynydi gael y lar.ta.is o'r amUeuaeth. Tudogi.—Ellen Junes, Hermou, Llaugad- waladr, a gyhuddai John Jones, Plait Bach, Llaugadwaladr, o fod yn dad i'w phlentyn angiiyfceithlow. Yinddiogosai Alt S. R. Dew droa yr achwyuyddes, a Mr E. G. Rouvrts draa y ditfyuydd. Nid oedd ond dau vnad yn bresanul yn gwrandaw yr achos bwu, a methasant a cbytuuo arno, ac felly gohiriwyd yr aciios i gael "i wrandaw gan ychwaneg o ynadon, Y DdiQrl a'i Citanlyni'idau.—Dirwywyd y rhai canlynol am yiuliel a'r ddiod :—Wm. Desborough, Murkct square, 7s 6 "r costau; William Mi rris, Virgin, Llanidan, 20 63 a'i costau; Richard Hu^ha,«, Gorpawysia, Llan- idan. Is a'r costau; Wm. Williams, So.r, AbertTraw, Is a'r costau; a grJrfu i Ruberts, High-atreet, Malldraetfa, diiu y uostun. Ni wnaeth y rhai canlynol eu bymdajngoeiad i ateb i'r gwysiau, a chaniatawyd gwarantaa i'w d&l:—Edward Jones, Field-street; Ea. Edwards, Peter-3tie. a Sarah Edwards, Peter. streat, Llauiitifm. Dilyn Cariadoti.-W. JoBes,-Trifh:rwydd, Ll&ugalFo, a gyhuddid giuHugh Roberts, Ma^-soglan, o ymosod aruo trwy ei daflu i Ocbv y elawdd ar noswaiih y 7fed cytisul.- Cyfaddefai y ddIyuydd idlo wneyd hyo, ond nid fryda'r amcan o niw^dlo yr etiynydd. Dyw^dai ei fod ef ,»'> aariad yn myaed ar byd y ffordd, a bod H. Robarts yo eu dilyn, acer mwYI3 (;isio ca?l Y?'" ?ed o hOU0 I ?odd ynddO er ai ùdychryo, a th.H.dd ,b, y clI1Wdd.-Dywedai yr yeadoD eubcdyncy Mi?eu?bodo?-do?d?? ddo amean i niweidio Yf er]Ybydd, Q() felly ni t^«i radTddo ond ??? ?.t.ny.u.-g. I
I -CLWTYBONT.I
I CLWTYBONT. CVMDEITHAS LENYDDOL 1l1/tWY-"l'A'-1 Gyubahwyd cyfarfod cybseddus ar (Idiwedd tvmhor y eymdeithas uchod, nos Fawrtb, yr 22ain cyfiaol. Llywydd, Mr Thomas W. Thomas, yr bwn a ddywedodd ychydig ar werth y gymdeitbas. Yna cafwyd ycbydig obanes y gymdeitbp am y tymbor, ynahyda chrynodeb o'r cyfnfon, tan yr vserifenydd; ond prif atdyniad y cyfarfod n, dd darlith gan y Parch J. Poleston Jones, BA., BaDgor, ar "Emynau Cymreig.11 Cyflwynwyd Mr Jones „i r cyfarfod gan y Parch O. G. Owen (Alafon), gan yr hwn y cafwyd ycbydig eiriau pwrpasol i'r amgylch- iad Yua dechreuodd Mr Jones ar ei ddar- lith, yr hon oeddyn dra rhagorol cadwodd y cynulliad llaosog yn llawn dyddordeb am yn agos i ddwy awr Cawsom olwg newydd ar lawer o'r hen emynaa. Adroddodd luaws I o honynt, a beirniadoaa nwy yu laUTH, v ran eu nndwedd farddonol a dnwinyddol. Cynygiwyd dinlchgarwch cynbes l r darhth- ydd gan Mr W. W. Davies, a hefyd i Alafon a Dr Rowhmds, pa rai sydd bobamseryn ewyllysgar i roddi eu gwasanaeth i ui. Oefnogwyd gan Mr David H. Griffitb, a nhasiwvd vn unfrydol,-Sylteedydd.
AMLWCH. I
AMLWCH. I YMWBLYDD URDDASOXI.—Mae gwe ieuanc o'r enw Prince Abassey, mao y brenin Due y IX. Old Calabar, Affrica,yn aros yo y dref hon er's tua pymthegnos gyda Mr D. Ed- wards, fferyllydd. Anfouwyd ef j'r deyrnas hon i gael ei addysgu o dan ofal y Parch D. Bain, M.A Waterloo College, ger Lerpwl, a thrwy ganiatad yr athraw talodd ymweliad ig Amlwch gyda Mr D. J. Edwards, mab Mr Edwards. Mae ef yn hollol wareiddiedig, yn galla siarad Saesneg yn dda, ac yn yin- drechu Biarad yr iaitb Gyinraeg. Bydd yn cael ei barohn yn fawr gan ei gyd ysgolheig- ion. Mae golwg ddymunol arno ya mhob ystyr, ond yn nnig bod lliw ei groen yn bur ddu.-Gohe dd.
DIWEDD YMPRYD SUCCI.
DIWEDD YMPRYD SUCCI. Daeth deugain niwruod ymprydiaetn Sacci i ben am dri o'r gloch ddydd Sadwrn yn Aqaariara Westmioster, Llundain. Collodd bodwar-pwys-ar-ddeg-ar-hugain a thair wns yn ei bwysan ya ystod ei ym- prydiaeth, ond parhai ya gryf a bywiog drwy yr holl amser.
GLANIAD MR T. E. I ELLIS,…
GLANIAD MR T. E. ELLIS, A.S. Dydd Sadwrn cyrhaaddodd yr aelod pqb- logaidd dros sir Feirionydd, Mr T. E. Ellis, A.S., Pr wiad o'r Aipht, lie y bu yo glaf am chwe' mis. Gorfodir ef i aros yn Bournemoutham beth amser, ac oddi yno daw i'w gartref yn Cynlas, lie yr erys am oddeutu mis. Da genym ddeall ei fod yo graddol wella, ond ni bydd yn alluog am gyfnod eto i ymgymeryd a'i ddyledswyddau Seneddol.