Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

13 erthygl ar y dudalen hon

.LLEWELYN PAIRRI- I

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

LLEWELYN PAIRRI- I GAN LLEW LLWYFO. I PENNOD II. I Yr ydym yn awr wedi cael cipoiwg ar I Llewelyn Parri a'i doulti yn y mwynhad o dangneftdd sobrwydd sartref cysurns I gwraig rinweddol, a phlant prydferth, mca I a bywing; anigylchisc-au llwyddiannus ar eyfau yn cael eu coreni a gwenau rhagiun- iaeth y no[. ODd, M yr awgrymwyd e¡soe, y raf},, harwr wedi gweled pethau ??Mo!. G?yr beth yw bod yo feddwya teimlodd gHolyo; iadau maddwdod yo ei holl amry??th at .tchyttdod bu'n ?ath VU e) ga.?ynM nffernol amflynyddoedd lawer ac er caisio lawer gwsith bod yn well dyn, waeth-waeth yr oedd yo myied nb &rhaus nes o r braidd y bu iddo syrtbio yo ysglyfaeth bytbol i irrafangau'r fctlyn. Ond pan wedi myned ft eithifion hwnw. fe ddaeth rhyw Ddiwyq- iad nerthol i'r ardal lle'r ydoedd yn byw ac ar d llawer o gkffi rhwog din feddwl, fe Iwyr argyhoeddwyd Llewelyn Parri nad oedd dim cellwair a'i cidwai rbag syrthio ei hnn, a llusgo ei deulu i'w ganlyn, i wartb, gwaradwydd, a thrueui tragwyddol. Ond rhaid i ni yc awr erfyu ar y danlenydd ddyfod gyda ni i gyfuod o haner can'inlwydd yn ol, pan oedd Llewelyn Parri ya fachgen- yn tlws, gwridog, e%yynot, a g(,b,itljiol, a'i ddilyn trwy ei yrfa ddyddorol, a thaflu ad- olysjiad ar ei gysyltiadau bi reuol. Ganwyd a magwyd Llewelyn Parri mewn tref flodeaog yn Ngogledd Cymrn, ar lan afon brydfertb, yn ogbacol byfrydion a rhyfeddcdau prydferthaf anian garedig. it oedd o deulu parchus a dylanwadoi. Dyn oedd ei dad a welodd lawer tro ar fyd a trwy daleot gref, addysg well nag oedd gan y cyffred n j'i gyfoedion, diwydrwydd difefl, ac lechyd da am flynyddoedd, efe a ddaeth 0 sefyllfa iael gwasanaetb, i afael cyfoeth mawr a bu yn cae! ei ystyried y rnaraiand- wr ojfoethocaf a mwyaf llwyddiannus yn M- am lawer o flyuyddoedd. Yr oedd ei sefyllfa yn y byd yn ei osod o dan angenrheidi wydd i ffurfio llawer o gyf- eillacbau. a hyoy gydalt dosbarth uchaf yn gystal a'r ciaol a'r is^lrsdd. Bytidai ei dy hardd, yr hwn a safai yn un o brif heolydd B- yn fynych iawn yu cael el lenwi S gwahoddedigion, i dreulio prydaawuiau mewn Ilawenydd. Cwbyn o hogyn pert oedd Llewelyn pan ddaethom ni gyntaf i'w adnabod. Un o'r petbau cyntaf yr ydym yo gofio am dano yw ddarfod iddo feddwi un noson, pan yn chwech oed, trwy iddo tedru gweithio ei ffordd i'r ystafell lie yr oedd e\ dad ac ereilt wedi bod yn cydswpera, ac yn yfed yn dra helaeth. Noson lawen oedd bauo yc ystjfell Meredydd Piitri,se vid byeban y gaomoliaeth a rcddai'r gwabodded?gien i'r seigiau a barotowyd ar eu cyfar, yn enwedig y gwin, a'r gwircdydd eraill a huliai'r bwrdd ar ol ewper. Wyddoch chwi betb, Mr Parri 1-mae genycb win campus," meadai un. Oes-v mae'n ddipon a gwneyd i'r ken dduwiau Bacchus a Jupiter fye'd ar eu spri, a dawnsio ar eu sodlau, dae dim ond wrth ei arogli, chwaitbach ei yfed," tneddai un arall. Foneddigion," ebe'r trydydd, yr wyf yo cynyg iechyd da ein gwestywr caredig i.n. Y" hir iddo i ymenwogi yn mys marsiandwyr penaf y byd, a gwneyd ei hnn yn enwog a defnyddiol fel anaddiJfynwr lawnderau ijoliticaidd y wlad. Boed i'w frodyr marsiandol edrych amo fel ar en tywysog boed i'w antnriaetbau esgor ar lwyddiant diffael; a pban fo'n tybied yo oren ymneillduo o dwrf masnacb, boed i'r gwedd- ill o'i oes gael ei d; eulio mewn inwyniaut, llawenydd, a dedwyddweb. Boed i'w blant dyfu ya deilwng o hono ef, & dal i fyny urddas ei enw 'tra mor tra Brython,'—iechyd da a hir oes i Mr Piirri." Pa mor ragorol bynag oedd teimladau cyff redinol Mr Parri, a pha mor dreiddgraff bynag oedd ei farn a'i reswm ar bynciau eraill,yr oedd bob amser yn dueddol i ddang os gwendid nid bychan pan yn dderbyn canmoliaeth a ohlod. Ac yr oodd y brwd- frydedd i pha un y cynygiwyd, y derbyn- isyd, ae yr yfwyd ei iechyd da, yn ddigon i wneyd i bob teimlad urddasog, balch, a chwydded:g gyfodi i'w fynwes. Teimlai ei huu y dyn dadwyddaf yn y byd. Cyfododd i gydnabod y cibli mewn araeth fer, gan gyf- eirio'n frysiog at ei fucbedd bl;tenorol- ei lwyddiant, ei gysylltiadan parclius-ac yo benaf, at ei egwyddojion politicaidd, gan mai ar adeg derfysglyd yn y wladwi iac-i b y cyfarfuasant yn vgbyd, ac i gydymgynbori pa fodd i gael rhyw gyfaill i fod yu aelod Seneddol dros y sir, yn gystal ag i ddangos en dymuniadau am lwyddiant i Mr Parri mewn anturiaeth fasnachol bwysig ag yr oedd ar fedr ei gwneyd. I Yn nerthei ddiod, galwodd Mr Parri am Llewelyn bach i'r ystifell, er mwyn daogos i'r cwmptini'r fath facbgen bywiog a chall oedd ganddo. Ac er mwyn rlioddi prawf ar ei allnoedd ymadroddol a'i ffraethineb, cytnnasant i'w osjd i gynyg un llwnc deatyn, set coff.idwriaetb yr hen Sant Cymyeig- Dewi Sant. weai dyfod c,'r b.Lgen i't ystafell, dywedodd ei dad wrtho :— "Hwda, Llewelyn, dyma i ti lasiad o win; yr ydym yn awr yr. myn'd i yfed i goffad- wriaeth yr hen Ddewi Sant. Ti gei yr an- rhydedd o gynyg y toast." Neidiodd y bacht'en chwa'mlwydd oed yn mlaen, a chydiodd afsel yn y gwydr fel llane. Daliodd o yn ei law, yn union fel y sylwodd ar ei dad yn gwneyd, a dywedodd mewo llais clir, "I goffadwiiaeth Dewi Sant—Cymro o walld coch cyfan—dyn a wnaeth gymaint o glod i Gymru—a dyn a gaiff glod am byth gan y Cymry Bravo!" llefai'r holl gwmpeini, tra y pelydrai brwdfrydedd, teilwng o oed addfet. ach, allan o lygaid dviglaer yr hogyn, yr hwn oedd fel hvn wedi dysgu gejrian ei dad. Cododd yr boll gwmpeini ar eu traed, ae yfasant y cibli mewn dystawrwydd pwyeig a chysegredig, fel y tybient y gweddai i goff- adwriaeth Sant y Cyrury. Bychan feddyliodd neb o'r cwrani llaweD mai y foment y cyfododd yr hogyn y gwydriad at ei wefus ,u, fod difryn o feildith wedi disgyn i'r ddiod o gwpan Ihd cyfiawn- der y nef: ac foci Mr Parri a'i dylwyth, o'r foment hono, wedi ei nodi a nod o anfodd- lonrwydd ac a' gbvsur ag y byddai raid iddo ef fyned i'r beddrod dau ei bwysai, ac y J>y ddai i ddegau o fly.iyddoedd fyned heibio I heb i'r feildith gael ei sytnud uddi wrth ei aeniu. voct te gentydd y darlienydd mat felly fu. Pan ciarawodd yr awrlais unarddeg o'r Bloch, fe ymadawodd yr holl gwmpeini o dy Mr Parri, wedi cael en mawr foddloni yn y croesaw a Mwa?nt, a'r dynion, 0 leiaf (cMya yr oadd yno fmywod hefyd), yo teimlo'u! hunain yn dra llawen, os nad yo tybied eu linnain yn rbyw bdtbau uweblaw bodau dynol, dan effeittiau v gwirodydd diail a gedwid yn selerydd Mr Parri, o ba ni yr yfaaant yn helaf-th. Yr oedd gan Mr a Mm Pirri yc-bwaneg i nag un dyben mewn golwg wrth roddi varier noson hon. Heblaw y rhoddai gyfleiddo ef i gydymeyoghoii ar faterion gwleidyddol a masmchu! o hwy, yr oedd | befyd.yn awydd,is ain g.,Pl m<th noswaitb lawen cyn ei fyn^-diad i Now York, i In [au: yr oedd 'i gychwyu bore rlranoeth, ar "Y" neges bwysig mrwo cysylltiad A'i fas n aph helaeth. ) In awr, yr oedd y gwr a'r wraig wedi eu gadoel iddynt en hurain, i il1r;;d am y for- daith faith, ac i arllwys geiriau canad y naill i enaid y liull. Dynes gariadua i'r pen oedd Mra Prri; a dyn tyner, hotf > nghytfreiiii ,j i.siod, oedd rntan. Owelai hif vn fwy t-Ily heno nag I erioed braidd. H blaw ei b,d ar f..dr ei golli am chwe' mis-ai tybed am fwy ?—yr oedd rhywbeth yo fwy bywiog yn ei lygaid -gwrid mwyyn ei foohan-a ffraothineb jqjwy ap3|r|«rol yq doi ailtin o'i enaa. Pa beth oedd yr acbos ? Ah d«M » Gwen Prtrri vr oedd h yn rhy ddiniwed l leaawi t d v /win ? brandi "ed.ei cymamt 0 el.th arno: nad oedd dyagkudeb-BwyMt ei Iveaid—pelydr bywiogei?-?y. anar- S ei dymher-bywiogrwydd d'gy.?'? ei Qrabtdd-nad oedd y cyfan ond effaith fflam b3ntbyg-brydferth, ond lIoegadwy-flhm 0'rt?nyn y cwpan a'r gwirod. Ni aflou- v?.dd.-wedybiaetham hrny ddim byd yo bvn ar ddedwyddwcb, ac ni th?ai yr un cysgod ar ael dyMr y wraig ddifeddwl drwg, yr hon a edrychai ar ei gwr gyda golygon angeiaiad. Pan oedd y ddau yn cofleidio u g.lydd yn ngwrts eu cariad, disgynai lief tichat ar ei ehlustiau, yn cael ei dilyn gan ys^rech oddi with UI1 o'r morwycion. Rhedod.d Mrs Parri o'r ystafell i edryeh bth oedd y mater, pan, er ei dychryn, y gwelai Llewelyn bacu ar ei hyd ar y llawr, wedi syrthio, yn ol pob yrnddangosiad, mewn llewyg. Ni fu ond ychydig fodfeddi rbyngrldo a, syrthio sr ei wyneb i'r grtt. Cyfodwyd of i fyny n rwydd gan ei fam ddychrynedig. RhoJdodd hono ysgrech dros y ty wrth edrych ar ei wYDeb wedi troi mor welw, ai lygaid fel wedi Ecfyll yn ei ben. Tybiodd yn sicr ei fod yo myned i farw. Ond yn mhen yebydig ofvnudau. fe gffwyd allan fod yr hogyn wedi ysgubo'n ddirgelaidd i'r ystafell giniaw ar ot i'r cwuapeini ymadaei o hon', ae wedi helpu ei hun o'r brandi a adawyd, nes nieddwi am y tro cyntaf erioed. Pan ddeall. odd ei dad byuy, nis gallni bpidio chwerthm, a dywedai gyda gwen foddgar■ yn yfed i'y m?'f Human bMh wadi bed yn yfed iechyd da i mi ar ei ben ei hun, welweh chwi, Gwen. Y bychan! Ond nis I gwyddai'o amgan; ac felly rhaid pasio heibio ,am y tre," | ?'??' ?yo fyd na cheid ach!ysur I basio heibio oa4 hyny Pa fodd bynag y teimlai'r tad wrth weled ei blentyn hynaf wadi meddwi, yr oodd yn amlwg tod y fam wedi ei harchollio ddwysj a pbrysurodd i roddi y troRNJdwr ieuane yn ei wely. Qwyliodd uwch ei ben nes iddo Sp-gu; a daeth llawer paug i'w chalon wrth ganfod ei wyoebpryd llwyd a'i wefusau gwelwon. Cysgodd yr hogyn yn drwm hyd y b e, ac oi ddeffradd i weled ei dad yo mynod i ffwrdd. Pan agorodd ei Waid o'r diwedd yr oedd ei fam yn eistedd wrth erchwyn ei wely, yo wylo n ddystaw bach. Yr oedd y plentyn yn bur sal erbyn byn. Profodd llawenydd y ncson gynt yn ormod i'w gyfansoddiad ieuanc ei ddal heb dderbyn niwed nid bychan. Hyn, yn nghyd a'r ymwybyddiaeth fod ei hanwyl wedi myned o'i gafael am fisoedd meith- ioo, i wlad bell, ac i wyneb person a theintesiynau newyddion, a wnaeth i galon Gwen Parri fod yn drom y boreu hwow. Ond i basio amser heibio'n ddifyr a defnyddio), hi a benderfynodd gysegru rhan helaeth o hono i addysgu Llewelyn yn elfenau cyntaf gwybodaetb, fel ag i synn ei dad ar ei ddychweliad gartref; apbender- fynodd hefyd ddefnyddio peth o'i bamser at barotoi dillad man-wtladwaith a'i Haw ei hnn, i'w wisgo mown anrhydedd i ddychwel- iad y rhiint boffo Oddiwrth y myfyrion byn, rbgdai ei meddwl yn mhellach fyth i'r dyfodiant tywyll ac annbreiddiol. Tynai ddarlun tlws yn ei meddwl o Lewelyn bach wedi tyfa 'n Dane glandee, pan fyddai wedi gadael heibio ei siaced fraith hogynaidd, a'i gap pluog, a dyfod yn ddyn hardd fel ei dad, ae, fel yntau, yn enill parch pob gradd a sefyllfa. 0, mor brydferth y medr mam dynu darlun o'r math hwn Pe cai hacer ei rnag- obeithion hi am ei phlentyn en sylweddoli, efe a fyddai'n anrhydedd i Dduw a dyn. Ond, och mor fynych y mae mamau yn syrthio i'r bedd mown eiomiant! Wedi treulio blynyddoedd yn gwneyd ei gorea i ddwyn ei bachgen i fyny yn addysg ac athrawiseth yr Arglwydd," ac arllwys i'w feddwl syniadau rhinweddo), tyner, a charuaidd, dichon y bydd i'r temtiwr mewn uu noeon ddadwneyd ymdrechion blynydd- oedd, a thynu gwrthddrych serch a gofal y fam i sefyllfa ddiraddiol meddwyn. Pa fodd bynag, yr oedd yn dda i Mrs Parri gae! rhywbeth i loni ei chalon a chadw i fyuy ei hysbrydoedd yn yr amgylchiad yma, pan oedd ymadawiad ei g*r a selni ei bachgen megys yn cytuno i'w thynu i lawr. Ac wrth feddwl am ei gynydd dyfodol, hi a wenai trwy ei dagraa; ac fe ddeffr6dd Llewelyn i dderbyn eusan llawn itelusder a thvnerwch mamaidd. Gyda gofal nid bychan, a golafur cyson yn yr awyr agored, fe ddaeth Llewelyn dros iffeithiau ei sbri toe. Ail ddechreuodd chwareu o gwmpas y ty mor chwim ag eilon ieuane. Ac nid bychan y pleser a gaffaj Mra Parri wrth ei gymeryd yn y boreuau i ben y bryn o'r tu ol i'r dref, neu hyd lan yr afon i'r ochr arall, a sylwi ar ei wyneb lion, ei wefus gocb, ei lygad bywiog, a'i dymher addfwyn, bob dydd yn dyfod i fwy o berteitbrwydd. "Nid ydym hyd yn hyn wedi son gair am Gwen facb, ehwaer Llewelyn. Genethig anwyl oedd hi, iouangach na'i brawd o dair blwydd. Ni welsom erioed ddemyn per- ffeithiach nag ydoedd, yn mhob dull a modd, os nad oedd braidd yn rhy eiddil. Arferai pawb ddyweyd wrth syllu ar ddwysder ei gwadd, ceindsr ei pherson, tynerwch ei hymarweddiad, mwynder ei llais, na fyddai byw'n hir-nad oedd bOJibl i un o'i bath drigo llawer o flynyddoedd yn awyrgylch lygredig yr ben ddaear yma. Ond, fe genfydd y darlienydd, wrth fyned yn mlaen, fod bwriad y Def, gyda golwg ar Gwen facb, yn wahanol i ragddarogaoau dynion a merched yr ardal. A cbau fod rhagluniaeth wedi trefnu ar fod i fywyd Gwen feddu'r fath ddylanwad ar yr eiddo ei brawd, f-an hesgusodir am gyfeirio at y lodes brydweddot yn y fan hon. (l'w barhau).

COLOFN Y CERDDOR. I

[No title]

CABAN Y GHWARELWYR. j

Advertising

ORIAU GYDA'R TADAU.

! LLANERCHYMEDD._I

PROFIAD AC ADDYSG. I

IDIM OND. I

[No title]

- - - COEDPOETH. u - - I

BIRMINGHAM.-I

Advertising