Y Genedl Gymreig

LLANGEFNI. I Y FARcnN'An.—Mehefia 18. Ceirch, 20s y pes- I'ytatws, 10s y sa^h. Pytatws nr-wydd Maltese, y pwys. Ymenyn iirfls, lie y pwys. Wyau, 17 am Is Hwyaid. Is 9c i 2s Oc yr uo. Dofednod, Is 9" i 2-i vr un. Beef, 7c i 9c y pwys. Muttnn, 8ui 10c y pwys. Cig oen, Ile y pwys. Cig lio. 70 i 8e y pwys. Pore, 6e i 7c y pwys. Moch tewion, 3c 3Ja y pwys. PerchvlI, 8s i 12s v pen. LLyg YR YNADON.-Dy,d LInn, ger bran Dr O. E.Owen a Mr G. J. Roberts.—Ed- ward Joues, Field Btreet, L'angefoi, yr hwn a frybuddid gan Sergt G. Jones o fod yn feddw ac afreslus, a ddirwywyd i 7s 6c a'r c-stau.- Yr he id«eidwad John Jones, Bryn- siencyn a gyliuddii Thomas Hughes, Soar terrace, Niwbwrcb, o fod yo feddw ac an- allnog, am yr hwn dr.vitdd y dirwywyd y diffynydd i 5s a'r cost i,Lt. -Cyb uddid John Jones, Carnarvon terrace, Brynsieacyn, gan yr heddgeidwad Thomas Hughes, Llangefni, 0 feddwdod, a dirwywvd y diffynydd i 28 Be a'r Cf)stnu.- Sergt Griffith Jones a gyhuddai Pet<r Richardson, Limerick, Iwerddon, o gird ,ta, a dirwywyd ef i on a'r cnsbll reti 14 niwrnod o garchar.-Cybudd;d Alice Jone" W s!ey street, Lhngefni, gan Sergt G. Jones o ladrata shawl, eiddo Margaret Willivns, Bragdy, Peotraeth, Y[bridfJoys I i Margaret VViliiams fyaed allan o farohnad Ll vng-fui un dydd lau, gan adael ei shawl o dan fwrdd yno, ac erbyn iddi ddychwalvd yr oe-Jd y shawl wedi ei chymeryd, a gwerth- wydh; yn m'tien ychydigddyddiau wedi hyny gin Alrce J rme i un arail. Dirwywyd y ddiffyayddes i 5s, neu sfiith niwraod o ¡ garchar.

UNDEB YR ANNIBYNWYR CYAIREIG. Mn GrOL,,— Fel y gellid disgwyl, mas y rheoliu newyddion a fabwysiadwyd yn ughyfaifod blyn- yddol yr Undeb y l!ynedd,ac a ddeuant i weithred- iad am y tro cyntaf yn nglyn 4 chyfarfodydd Gwrecaam eleni, yn acbosi rhyw gymaint o anhawsder ar y decbreu. Eto, os bydd i aelpdiu yr Undeb cymeryd y drafferth o ddarllen a chydyrnffurfici i'r rheolau, (liflant pob anhawader. Dyliri cofio fod y rheolau wedi cael eu gwneyd i'w cadw, ac nid i'w tori na'u hanwybyddu Ym- ddiriedodd y Gynhadledd i'r pwyl!gor y gorchwyl o osod y rheolau mewn gwethrediad. Trwy awdurdod y pwyllgor y gweithreda y swyddngion. Ymdrecha y swyddogion a'r pwyllgor gario allan yn fviwl ac yn deyrngarol ewyllys y Gynhadledd (el y mynegwyd hi yn Nghendl. Ila feier felly ar "Y"' 'h.yllg. na chynhadledd, ond yn hytrach ar esgealusdod a dJaterwch yr aelodau eu hu. i. amddifedir neb o hon "t o freictiau ddïi:t :,e;a"uoïíhid fbe\i1 er mwyn ambydedd yr Undeb, ac er mwyn gwneyd pnbpeth yo weddaidd ac mewn refrl, sefyll yn dyn at y rheolau. Mae nifer o frodyr wedi ysgrifenu ataf yn ceisio eglurhad. Gan y gall fod ereill hoffe.,t gael cyfar- wyddyd, rhaid l mi geisio genycli fod Rarediced I  i'r "?y ''?' ymaa?o' yn 7 aenedt. lTi(deb1^any^ ?'?.-Cyfyng.r »eloda?tMl eeoa?d ?yy.' ? ?' "c ??bA I nen we'ntd? ?"en .? ?.y '"D? e lwy., a fyd 0 yn v cTf.rt??? °",? M?od o'r Undeb "Y" Y eyf trfoiyddd(?c-vn ?!.dMtb. drwy yr bl'. yn u.ig y C,i, i '"?" gyimer*d rh.n Y. Y cynadl,?dlau.f)anfonir ar yr un prJd y papyrau pteidtei.io ? "n etholiad y cadeirydd. y tryaocydd, y oedw '?''?. ''? "?''?'' y addy?ddy? yo u 'bocy bwyd. Am leni, erm"yu ?'?' /? '? mor esmwyth air sydd lvwo,  ?.)M o'r Uodeb bawb fyd'bot Wedi cvfraou uorhv. swm at Drysnrfa yr rr„,j0v. am 18'9, neu 190, nou a dalant danyserifi, *m 18~9. "eu l!<90, „ (. ? u°bod y??- enydd Brlanol erbyn d I Gorpheoaf. O? oes felly neb heb wneyd euc? .? "?'K?th a'u hethol- edi?eth f"l -?l-d-- o'r a'u hethol- Idynt ddwfon ? <M'? yu s'cri bydded ? y?rif?ydd triMo),y P?chD. A??"iB?th. Qa,th Rg.0., Brrcn.,shire. Etholiad y Pwyllgor pi,n, ■ Wlad yn 24 o ddosb.?h?d.u M. gydaj? aelnd^ s ybn o'5 "n. Rhaid i r neb gynygir yn aeloH Rbllld I r oeb gynvglr Ya aclod ?'r PWyll^r fod ei h-M yn aeh.d o'r Uud.b.hi<? i ?*?"?°'' M M (ttomttM?.M .Mp?) wedi eM)"?'?M'? bump o aelodau yr Undeb. giM??i?°*"?'ai erbyn dechreu Gurp enaf jT?'' ?'' arwyddo mwy n? un p.pyren?b!"?"' "? unrhyw b?p aelod o'rU?b iryZduJny n i '? ? unrhyw un Miod. Pa un bynau £ X snweba .ir hwy Peidio Danfonl ??J'' y',°" todydd 'TWreCMm b?py,M p)eid?*° ?'' ??' enwau pawb aenwebwyd, a b^ ydd .? o'r Undeb z b.b?, ? or ?? '?' ? Slrol. doab?rth Ethotiad Swyddogien—D? Mfnn? ????7' pryd b.pyr.u p!eid)?.n ir cadeirydd, t) trY,ydd, (e) TyLrifeennyvdJ^ •: J™ M t,i yagrifenydd. Disgwy!?? ??' ?' ar gyfer pob swydd. e >w priodol y persoi^ i?!? leisia ??fe drosto. Ni fydd enweb? ?P'?' rheidiol yn mlaen Haw ?nyr ?tdy? ?' Awgryma y pwyi?or, er mwyn hwyliuadnd  gyfarf.d&'r?ich?d eithr.?ot cysyft vi cyf oewidiad o'r hen oruchwyliaeth i'rnew?'"? y P.,eh D. A. GrifSth. yn cael e, ethol yn vrf enydd ar.anol, y Parch .r Machreth R?,s yn ?r.fenydd hyn.f, a'r Parch T, J. &?hS Maesycwm, yn ail y?rifenydd am y tro h?n « yn ysgr?nydd hyMf y awyddyn n?f. G^ewl? ..i,,i.d y trydydd ysgqfenydd yn hollol yn nwylaw yr aelodau. Cofier mai ?ry?ad v pwy[)g.t ?w hy,, a bod p?b aelod o'r Undeb at ei dde?.stad i wneyd fel y myao Ceir manyhon fellach pan ddanfmir aliar r papyrau pleidleiMo. Yu y cyfamser bydd yo dda genyf ateb yn gyfrinachof neu drwy'r wug, uarhyw ofyniadau, dan euw priodol. ?an hyderu y ceir cydweithrejiad calo-O yn gy^„T,'r gyfeillion yr Undeb,-Wyf, yr eidd..f yo gy-ir, Bebiah GWYNVE EVANS, 66, Heol Jliscyu, Caetdydd. Yog,ife.;dd,

AMT.WPCT. LLYS YR YNADON. -Dydd Gwener o flaen General Hughes a Mr Hugh Ro- berts. Lladrata,—Yr heddgeidwad John Owen a gyhuddai John Wilson, Market street, Am- lwch, o ladrata c6) fawr, par o lodrau, a ph^ r o eagidiau, gwerth 28s, eiddo Edward Joseph, Amlwch, yn ugwasanaeth yrhwnyr oedd y diffynydd wedi bod. Ymddeogyu fod y diffynydd wedi cael benthyg dillad gan E. Joseph, ao wpdi eu dyebwelyd, ond wedi hyny cymcrodd hwyi ffwrdd, a daliwyd ef yn Ciergybi gan yr Hedigeidwad Hugh Thomas. Cafwyd fod y diffynydd wedi gwystlo y gob am naw ceiniog yn Nghaer- gybi. Yr oedd wedi bod yn ngharchar Caer- narfon er y 5ed o'r mis hwn. Rhwymodd yr ynadnn ef yn y swm o jE5 i ddyfod i fynn i dderbyn dedtryd os galwid arno, a gorchy- mynwyd dychwelyd yr eiddo i Edward Joseph. MeJdivdod.—Am fod yn feddw yn y Faraiers'Artns, Attglvveb, dirwywyd William Wiiliams, G/ogan Bach, i 22s yo cynwys y costau.—Am fod yn feddw ac afreolns dir- wywyd Oiven Wi,hams, Cafnao, i 14s rhwng y costau, a Wiliiam Burgesf, iViarket street, Amlwcb, i 10s a'r costau-Dirwywyd John RowbDd, pobwr, Llangefoi, i 15scydrhwng y cootan am teddwdod. Ksijeuluso Anfon eu Plant i'r Ysgol.- Gwysid William Hughes, Gadfa, Pennarn; Tboroas Roberts, C tstla square; William Hughes, School lane, Peusarn Owen Hughes, Graigwen, Llanwenllwyfo; O. Davies, Tynyffordd, Ltaneilian a William Payntar, Llainfoi, Llaneilian, m ellgeulaso anfon eu plant i'r ysgol. Oherwydd y gwaeledd sydd yn v wlad gohiriwyd yr oil o'r achosion am fis er gweled a anfonir y plant yn gyaon yn y dyfodol. Anifeihaid yn Grwydro.—Am adael i'w hanifeiliaii grwydro dirwywyd y personau cilnlyool :-David Rowlands, pobwr, Llan- gefni, 7s 6d, yo cynwys y costau; Thomas Peel, the Firs, Tregela, 2a a'r costau. -oWDEI* I.V ¡:r..

/i Ø2l""(!I(r. f""s; 1z.f.1J¡¡Jg, PUPPY DRINE. 1.4 study from life. The Water Trough represented is f tho lied by the Proprietors of Hudson's Soap to SJtophepers, with a request ?< ? may ? P?? on ? ?p??? during ? ?MMMy ?OM?, /? ?<M<y 2?<. ,j Seu4 from Life. 27o Wakr Trouqh represented ?8 one of tkse supplied by the Prqprietors o ?fadson'8 Soap to Slopkeeper8, with 4 regm8i that they may be p7aced on the Pavement during the Summer Nonths, for 2%ir8ty Dols. "The Luxury of Pure Sweet linen." The Family ash of a large or•Small HEoouuseeehhoolld d can be qq uickly done with ease and economy by using Hudson's Extbaot of Soap. Hudson's makes cbth?wMte.8 mow ;?eetM roses; fresh MBeabreezea. 11 Tle Luxurv of Pun Sweet Men." The Family w,h of a lar- -or Small F_ou?-ehold can te quicklv done with ease and economy by using HumON's EXTRAOT OF SOAP. Hudson's makes clothes white as snovv ffWeet as roses fresh as sea breezes. TVrpim. o» Sow is a perfect hard-water soap, a cold-water soap, ? ?'-? cr SmaUEo?ehold? ?'?? ??? ?? ?? H.da. S..p i, ?ed for aU Domeetio WMMng, Cleam?, ?d Sco?g. The SwMtMt, HealthiMt Homes Me <toM where 4 E=?OT Op E?Z= hvzd-water soap, a cold-water soap, a soft-water soap, a hot-water soap. birt o=ot exist where Hudson's Soap in used for &U Domestic Washing, Cleaning, and Scouring. The Sweetest, Healthiest Homes are those where Itoim Q»&^is perfect uae. Sold in i-lb. packets in dozens and half-dozens, for family use. IKELUM Of up. Sold in 

i Bernir y bydd y enwd o straioberries cleui y mwyaf a welwyd erioed yn swydd Kant.

I I AR OL CYAHADLEDD FFESTINIOU. Ma GOL ,-(J\nil\tewcb i mi unwaitoeto ycbyiis 1 oft-d y (tendl i aufon arierch at I ciwa'e.vyr G ^ied^l Cymru ar ol y gyn- b'.dledd vn Ffestiniog. Yn niis Khagfyr diwediaf gilwyd cyn. badle id i gyfarf.id yn Ngh- 'rnarf,)v, yu yr I hen yr ooud hi»'dd yr ol! r.'r cbwarulau yo cael en cyniyebioli. Aincan h -n oedd 1 ystyriel ,Afylifa ddifrifol y chwarelwyr, a cheieio Cllel gafael ar tf;rdd o ym,.vared. A? o'r adag hono hyd gynhadledd Ffestiniog bu swyddo^ion yr [Jndeb yn ceisio gwella amgyliihindan y c!:war^!wyr, a hyny yo ddy.^taw ac egnioi, iiyria'r aui-M o teithrin y teimladaa g >«eu riwng mei,tr a gweith iwr. A" O! 'r fath bryder oedd yn llanw caloa p b chwarelwr ya y cyfwtg pwysiU; hwn Ni bu pom' mis erioed yo hanes chwarelyddiaeth wadi c,.el cymaint o sylw chwarelwyr Uymrn a'r pump diweldau Oad erbyn cael yr adroadiad yn Fiestiuiog gwelwyd' mai yn cfer ac am ddiin y llafur- iodd y cyo^h >r. N. chlybawyd eu lief yo ht\'lydd euraidd cyfalaf. Ie, weii trenlio pllfU' tais i gftrd it* wrth byrth cyfoetbogwo A,f,.)n a Me-riun, a'r banes ydyw, "tLc ni roddedd n'b." Yr wyf yo credu fod hyn yo ddigon i argyh'ieddi pob chwarelsvr yo Ngogledd Uymru mai nid 'rwy apetio at reswm a chydwyb >d y meistri y sicrbeir eio hawliau. Ooid ydyw blynyddoead o daer- ineb p?rsr)nol wedi mothu 7 Mae trneni ac angewtyd gweithwyr cbwareli Atfon a Meirion weii au gosnd ger eu bronau fit edd 0 we thiau, a byny vn V modd mwyaf gos- tyngedig a gwasaidd, san roddi i fyoy iddyut bob arf o amddiffyni .d a dyogelwch. Oad, druain o honynt, mewncMiym adsaddMMt bron i an ibaith; a mawr yr ymdrech i godi o'r pwll, ac te fa rhai mor flFol a cheisio ein darbwyllo mai y rhai gloddiasant y pwll a, a fv»riasant y gweithwyr iddo yw y thai sydd yn debvg o'u codi drach-ifo. Ocd yr wyf yn mawr obeithio y bydd byn yo wera opboI 1 chwarelwyr Cymra, a'ii bod erbyo hyvi yn gweled yn eglur foi y rbai sydd wedi ea gwasgu yn y gorpbenol yn oan- (ierl'yaol o'u cidw i lawr yo y dyfodol. Dichon y dywed rbai nad oedd atebiad y p^rchenogi in taor aoffafriol. Cbwarelwyr anwyl! na thwyller cbwi gan gvfrwyitdra sa pha di fel byn, mewo ihitii cydymdeim- lad. Dy, ua eu hatebiad, yn ol ysgrifenydd yrUudeb: Do,-byrii-yd ,teb;oa oddiwrth lawer ohonynt, yn arddan>;o! parodrwydl i g)'fa;fo l, ond yn ofai na ddeilliai yr un lies o'u cydgyfarfyddiad Os na fyddni' bercben- ogiou ein pr.f cbwart-lau gyduno yn y cyf- atfyddi?\d." A dywd "foddwy (o'r prif ohwarelau) wedi ea hateb nnw:iitil." p- ham urwjith," a beth oedd cynwys yr atebi-ad hwnw? Ac i mi, mae amtjeuattth y rhji a ati-bisant na bydclai i'r prif bar- cheriogion gVduDO yn y cyfsrtyddntd yn gymaint prawf dros gtedu ell bod yo deal! eu gilydd., ag ydyw dros greda yn wahanol. On'), a cbaii atau nad ydyoc, ai y chwarel wyr sydd i s fydlu unchb a chyd-ddealltwr- i-,eth yn ih!itli y p(-.reben(.gion ? Na, digon i'r gweithiwr ei acboN ei bun, a php ceid mwy o gyd-ddealltwriaeth rhwag y gwe tbwyr, byedki i byay osod y perchun- tigion dan yr ansenrheidtwydd i ddeall eu gilydd. Ond y pwnc yw, t',t y gofyawyd yn y gynbaaledd, "O ba le y daw ymwared 1" A'r ateh ydoi dd Mai )dd iwrth *y chwarel- ANyr eu bnnaio, a hyny trwy fod yn un mown auiciTi, mewn ca'a, bc mewn peaderfyniid, a dyfa:barbad," Ystyr yr atebiad ydyw, nad yw hawban y gwe.thwyr i'w caelwrthei gofvn, ac mai dynion unol, peoderfyurl, a dyfalbarbaol sydd yn eu caal trwy y byd, ae fod gan cbwarelwyr Oymrn rywrii i'w gorch- fygu cvn d'od i fediliiut o'u hawliau. Ie, cofiwcb os am gael gafasl ar egwyddorion teyrnas cyflawnder, mai tre swyr sydd yn eu cael. Chwarelwyr aowyl, credweh hyn, ae fod yn rhaid i cbwitbau wrth benderJyoiad rii-droi-yn-ol, oblegil fel y dywedodd Llywydd yr Undeb, y mae eiu hywdrech ni yn erbyn credo lIawer percbeoog a gorush wyliwr. Fel hyn y dywed: Cred corph mawr y perchonogion a'r gornchwylwyr ma' yn iselder cyflogiu y gweithwyr y mae cynydd el-v cyfalnf, a" mai yu uchder y cyllo,iu y mae dinystr ll vyddiant mai- nacboi." Credaf fod pub chwarelwr, fe\ y llywydd, wedi ai argyhoeddi o hyn, ac y 1 bydd brawddeg o'i eiddo yn ciel ei da! yn wasted ger eien hr In, sd, "rha d cotio mai atiami, os byth, y ceir y meistri yn estyn oymbortb tiac ymwared i'r gweithwyr oud yn unig fF flaen bidog—Rhaid." Br.iwddeg gref, ond yo liawn gwi ionedd I hvny brawddeg sydd wedi esbonio ei bun i bob cbwarelwr gonest r'l! Uawer blwyddyn. Ond o brs.bl I y KWnaed hyny yn eglurach nag erioed yn y pun." mis diwedd Ac yi- wyf yn methn canfod beth enillodd cyngor yr Undeb os Da, lwvddasant i ddyfnhau y sjniad hwnw yn fwv cyffredinol trwy y wlad. 0 bosibl fod Bmbil un egwan o ffydd hyd yn nod yu y cvneor ac fod eisieu eluro iddynt y ffordd hon vn fADYlaCh; ng llwyddasant yo byny, da nw Oud yn awr, beth am y gweithwyr P Mae yn amlwg ea bod ar lawr, ac fod y perchenogion yn benderfynol o n cadw i lawr os go, Iint. Felly, y p^no i r chwarel wyr ydyw, pa un ai aros i law, dan dtMd eu ?!yoion a wnMt. ynte a ydyct yn nno! a jih 'nderfvnnl y bydd iddynt dd'od i fyny gan nad faint f dd y draul, a phwy fydd y I gwrthwynebwyr. Ond dyennnwn l chwi gofio ddarfod i waith y oyng r yn troi heibio y dydd cyntaf o P..i, saf dydd gwyl y gweithwyr, beb wneyd un arddangosiad o wrthdystiad yn erby", gorthrwm a tbrai, ddarfod i hyn droi yn anfantais fawr i'r chwarelwyr ram y flwyddyn boo, ac os na cbeir mwy o ysbryd myn'd a meddianu y wlad" yr wyf yn teimlo yn sicr mai yn yr un man y bydd chwarelwyr Cymru yo y dyfodol. Nid cae I cyfarfodydd a phasio penderfyn- iadao yw y feddyginiaeth. Na, rhaid cael dynion penderfynol mewn cynghorau i weitbio allan en penderfyniadan, dynion yn earn lies ea cyd-ddynion, ac nid personati a'a serchiadaa wedi cylymn wrth fuddianau per- sonol, na dynion allant gymeryd naantais at eu saflenedd mewn cynghoraa i ddal CYIL- deithis & gorachwylwyr. Canys digoo i ni yr amser a Beth heibio o'r einioes i wasan- aethn y rhai hyny. Gadewch i ni, bellseb, gysegru ein hunain i lesoli ein cydweithwyr, he i ddyrcbafn y tlawd a'r angenns, i ym- wasgn mewn cydymdeimlad at ein gilydd, a •jadael i bobl y cyfalaf i ofaln am danynt en buniin. Pe bnasai gweithwyr Arfoo a Mcirion wedi gofalu OiIwy ameu buddianau eu hnnain yn llebuddiacan ereill, yn sicr nid dan draed cyfalaf y cawsid hwy heddyw, ond yn mwynhau en hawliau a'n rhyddid fel Iluaws gweithwyr ereill y byd. Oad yn He byoV mae y chwarelwyr wedi ymladd dros bawb a phobpeth, a gadael ea hunain ar ol, ac wedi dyfod y dvdiian Hiu n id oes neb yn barod i'w cynorthwyo hwy. Ceir fod y chwarelwyr wedi ymladd brwydrau celyd dros ddiwygiadaa gwladwriaethol, ac i osod dynion mewn anrhydedd, ac wedi dioddef lIawer yn achos hyny; a hwytbaa dracbefn yn troi yr oil i'w mantais eu hunain, gan adael y chwarelwyr drnain i ym- d,Aro goren gallnnt. Yr wyf vn mawr ob,ithi,,) y bydd i ni roddi heibio d,lalliieb olt natar hwn, ac agor ein Uygaid ar ein hamgylchiadau, rhoi heib:o bob rhagfarn, apheoderfynudeihreu eyfnod newydd, nid yn unig yn hanea chwarelwyr, ond hefyd yo banes ein cyd-weithwyr trwy Ogledd Cymru, gan ystyiied fod nndeb nas gellir ei ddat,d rhwng gweithiwr a gweith- iwr, a'r nndeb hwnw i fod mewn cyd- I yradrech i gyd-ddyrnhafu naill y Hall yn ngwahanot gylchoedd bywyd. MOle yn llawenydd geayf glywed fod dynion ieu?inc L?anberit yn cael eu meJdtann & phender- fyniad na bydd iddvnt ddioddef ea hamarchu yn hwy. Yr wyf yn mawr gymeradwyo yr ysbryd penderfynol hwn sydd yn raeddiannu dynion ieaainc dewr, egwyddorot, dynion a'u cydwybodau yo tystio mai anrhydeddusach marw yn nghanol estroniaid nag edrych ar ryddid a cbyfiiwn- der yn cael eu barou gan ddynion fel Pilat gynt, na wyddant beth yw gwirionedd, ac fel Judas yo galln bradychu gwaed gwirion. Llwyddiant i chwi ywdymuniad fy nghalon, a gobeithiaf na bydd i chwi anghofio y rhai sydd yn cael eu hymlid a'u gorthrymu am ¡ geisio dysgu ac amddiffyn ff,)rdd gwirionedd, y rhai sydd wedi penderfynu ymladd drosti byd y diwedd, a gwneyd en meddylian i fynv mai gwell marw yn ddewr na byw yo ilwfr. Ond beth os oes rhai nas gallant ymfudo, ac yn awyddus i hyny, ai nid gwell i'r chwarelwyr gymeryd hyn i ystyriaeth, a threfnu ar ea eyfer ar unwaith ? Bydded i bob pone edrych i mewn i hyo, ac os ceir rhai yn awyddas i symud, cynorthwyer hwy yn ddioed. I ALIMELBC.

I JIWBILI Y GENHADAETlT DRA-MOR. I Sye,—A fyddwch chwi mor garedig a chaniatau i mi ycbydig ofod i gyduabod rliodd dywysigaidd o haner cant o bunau a dderbytiiiis ddoe at yr achos uohod oddi- with un a eilw ei hun Evyllyeiwr da "? I Nid ydvw y brawd hwn yn dymuno i ma na neb at all wybad pwy ydyw. Detbymed fy niolcligxrwob gwresocaf am ei garenigrwyda i'r Genhadat-th. Dy,e¡j ei fod wedi gwyho symndiad y Jiwbili gyda dyddordeb, ac yn gofidio na "lai anfon swm uiwy at achos mor deilwng. Ood nid ydyw ef mwy nag eteill sydd yn selog gyda'r Genbadaeth Drainer yn ddi,fal am y gwaitb. girtref, obl?gid y cw^stiwn a ofyni ydyw, Pa beth yw y gwaith mawr nesafsydd o flaen y Cyfnndeb ? Y mae yn awydiuaam dalu y ddyled drom sydd ar ein cipalau, ac am ddwyo gwahanol achos- ion, meRia Y Gronl" Gynorthwyol, y Gen- badaeth Uarirefol, a'r Achosion Saesneg, 1 i-gosach undeb {L'u gilydd, ac yn cynyg at yr tiuican DeD yr arocanion uobod y swm an- rhydeddua o ddau gant o buiiau. Clywaf o Gymdeitbasfa Llanidloes yr wytunos hon m ii yebwaneau ugain mil o hunaii at tttv'nra Athiofa y B .la sydd i fod yn orchwyl nesaf Method stiaid y Gogledd. Ac ni raid i neb o hnUOIO bttruso ymeflyd ynddo. Gellir ei ewbloau mewn byr amsar, a bydd genym dd'gon o nerth a digon o ganad at y Gwaredwr a'i deyrnas i fyned yn mhen at y gornchwyiion pwys g eraill a noda "Ewyllys iwr Da yn ddiymdrai. Yr oedd yr adeg benodedig i gan y casgliad wedi dod i hun cyn i r rhodd uchod fy ngbyriedd, ond bydda; yn ddaiawn genyt o hyn l Gymaofa Treforis dderbyn nifer da o roddion cyfftlyb. DOi bynia's bum' bunt yn ddienw yr wythnos o'r blaeu. Mawr ddiolch am y rbodd baelionas hono hefyd. Yr eiddoch yn gywir, GRIFFITH ELLIS. I Bootle, Meheifn 13eg, 1891.

Y DYN A GOLLASID AR YJ WYDDFA. MR Gol,—Mewn ufadd-dod t gais y gwahanol finteicedd, a fu yn ymebwilio am gorph y diwediar Griffith Pritchard ar lethrau y Wyddfa, yn yr byn, y bu )m yn liwyddianus er ei ddarganfod, dymnnir amif i loddi ydiolchgarweh mWYif gwresog i chwi, fel cyhoeddwyr y "Genedl" am anfon o honoch tlr cymhwye, yr hwn a dredliodd y diwrnod, ac a fu yn llygad- dyat o'r gwaith a wnaed o foren hyd hwyr y dydd y darganfyddwyd ef. Derbyniais oddiwrth amryw y diolchgarwch gwresJcaf iddo, am ei ffydlondeb a'i hunanabeith, fel yr unig un a ddeuodd o'r dref l'n, cyfnerthu yn y gwaith yr oeddym yn ei gvlch. Hefyd dymunwyd arcaf gan Mr John Pritchard, sef tad y diweddar G Pritchard, hysbysu ei fod yn wir ddiolcbgar i bawb a ddaetb allan, y dydd y dargantyddwyd ef, ac hefyd i'r rhai a fu yn chwilio yn flaenorol. Ei deimlad ydoedd, fod ei fynwas yn rby lawn i gyf- lwyno ei ddiolcbgarwch mewn geiriau. Nis gallaf lai na rhoddi fy niolchgarwch gwresocaf i bawb yn gyffredinol, yn yr ardal a'r gyniydogaeth, am y cyuorthwy & rodd- wyd, er gwneuthar gwaith effeitbiol. Tra nas gallai lluaws oherwydd llesgedd, ac amrywiolamgylchiadau, ddod allan i'r fintai, eto, yr oedd y dymuniadau o'i ddarganfod, yn cydchwilio A'r minteioedd. Diolch i bawb am eu cynorthwy.—Ydwyf, W, W. I

AT ETFTOLWYR PLWYFI LLAN- I LLECHID A LLANDEGAI. I MR GOL,-Byddaf ddiolchgar os caniat- ewch ofod i'r ychydig linellau canlynol. Byddai yn dda geoyf pe y llwyddwn i alw sylw holl etholwyr y plwyfi uehod at y pwysigrwydd idtlynt fod yn ofalus fod eu henwau yn cael eu rhoddi ar yr etholrestr y flwyddyn hoo, ac nid yn unig en henwau, ond ea hecwau a'u cyfeir- iadau yn llawn a chywir. Fe gymer ethol- iad y cynghor sirol le ddechren y flwyddyn, a hono i gael ei hymladd ar yr etholrestr fydd yn cael ei gwneyd yn misoedd Gorph- enaf ac Awst. Bydd rhaid ymiaddaid yn unig yr etboliadau sirol, ond yn ol pob tebyg, y frwydr fawr Seneddol, a hyny o fewn y flwyddyn ddyfodol, ae ar yr ethol- restr sydd yn myned i gael ei gwneyd y dyddiau hyn. A dylid cadw mewn cof, y bydd yr etholiad Seneddol nesif ar lawer yf-tyr, y fwyaf pwysig o fewn y ganrif bresenol. Yn hon yr ym'"ddir am gyf- iawnder i'r Iwerddon, a chydr.iddcldeb crefyddol i Gymrn, acyrytndriniryn effeith- iol a hawliau llafur a cbyMaf; neu mewn geirian eraill, yr ymdrin;r a lr-iwliau gweithwyr a meiatri y dsyruis". Felly ar bob cyfrif cymered pob Rljyddfrydwr a pbob gweithiwr trwy y wlad y gef >1 mwyaf fod ei enw yo cael ei roddi ar restr yr ethol wyr. Gellir gweled y dyddian prMenol I rybuddion ar ddrysan y 0 p e"' u a'r eglwyBi, g ?I", ylw atyr .nenrhp.idrwydd fod "h? ii. 'I, r,o erbya yr ug-int'edoBs Gorphenaf; a bydd p)b un fydd heb wn-yd yn colli ei bi?idiaia am y flwyddyn ddyfodoI. Gwydd;m arn ddegau sydd heb bleidlais y flwyddyn hr,a yn y ddan blwyf ujhod, a I ddyha? fod yo eu medd'MU, on", ()hrwydd egJulu8dra. YD p?idio talu y trtth, a gollas- ent eu p?idle iau j cofier mai treth y tyh¡¡o a feddylir. Dich ?n nad yw p?wb yn gwybo 1 am y Ha?th gariiyaof tyb er fod un yn dal ty, BC ya talu, dyweder, bum swilt o ardreth yn fiaol am dano, a (j-jj psrebenog y cyfryw dy heb dalu treth y tylodion hyd ar 01 yr ugeinffld o Goiphnnaf; y canlyniad fyddai, ycallai y ty-ddal wr, neu yr hwn sydd yn talu y pnm' swilt ardreth, y collai y cyfryw ei bleidlais. Dywed pawb ar unwaith nad yw hyny yo I deg, ae nid ydyw chwaitb. Wei beth sydd ¡ i'w wneyd ? Na choller amser, end yo bytracb, eler at y ttetbgasglydd, a thaler y dreth ddylèdos, Nid mynopwy o fy eiddo I personol yw hynyna ond darpsriaeth svdd yn y gyfraith ar gyfer ycyfryw ddigwyddia t Yn bresenol mae yr amser wrth y drws, sef dechreu m'8 Gorpbenaf; pryd y dylid cael non hawliau newyddion am bleidleisiau fd uieddianwyr tai neu diroedd rhydd dd iliadol neu dai "thiroedi leasehold. Mae yr. Iwy na thebyg fod amryw o dai wedi cael eu gwerthu yo ystod y flwyddyn hoo; cofier fod pob un sydd wedi gwerthu yu colli ei bleidlais fel meidiaiiydd, a phob an drachefn sydd wedt pryna t neu dai yn dyfod i feddmnt o bleidlais o'r newydd. Dylid cofio, nad ydyw yr assistant overseer, neu y dyn fyddo yn gofalu am yr etholrestr, yn rhwyru wrth ei swydd i ofala an roddi enwau newyddion fel meddianwyr ar yr etholrestr. Rhaid i'r personau eu hunain ofalu am hyn euhunaic, nendrwyyr ysgrif- enydd Rhyddtrydigyn y lie. G iddeferi mi ofyn i bawb fod tnor garedig a'm bysbysu,as y gwyddis am ryw ra' wedi prysa t yn ngborph y n. yddyn hon, yn un o'r ddau blwyf uchod, fel y gallaf roddi hawl newydd iddo am blA dSais. Neu os y gwyddis fod rbywbeth o is ar yr enw neu y cyleiriad ur yr etholrestr, fyddo yo peryglu y bleidlais, gadawer i mi wybod, fel y gallota ea eywito mewn amser priodol; arbeda hyny lawer o drafferth a pheth traul. Hefyd, dyniunaf ar i bawb ogaredigion Rbyddfrydiaetb dalu sylw yn y lleoedd y. mamt ya byw, er gweled a oes llawer o symujiadau o dt i d' wedi cymeryd lie y flwyddyn hon. Gwyddom fod ugeiniau wedi symod yn nghymydogaeth Buthesda, Twr, Carneddi, a Caellwyngrydd. G?'yr pawb erbyn bya, os bydd pleidlÚsiwr wedi symud o an t? i d I BraIt ar 01 y JSfed o <n Gorphenaf diweddat, heb fod cyfeiriad ar yr ethoiresir at hyny, a hyny gyda'r gair suc- cessive, fod y cyfryw yn colli ei bleidlais. Ar bob cyfrif, rhodder gwybodaeth i Mr R. B. Evans, Bron Arf.on, yn mhlwyf Van- llechid; i Mr Thomas, Talybont, yn mblwyf Llandejai; i mi, nell i Mi- R. D. Williams, cyfreithiwr, Caernarfon, ysgrifeoydd y blaid Ryddfrydig yn Arfcn, Da chwi, gyfeillion, byddwch yn llvgad a chlust agored i'r petbau Ilcbod. Y r ydym yn benderfynol o gael yr etholaeth mor beiffaith ag y mile modd eleni, trwy gael eaw pob Rbyddfrydwr i mewo, ac hefyd, dori allan bob Tori oad ydyw i fod i mewn. Dichon y caf hamdden i alw sylw mwy uniongyrchol at votes y tai- ddalwyr eto. G,d" B'tb..d' H. H. Davies. I Gerlan, Betbesda. I