Y Genedl Gymreig

AT Y S9BBDD.—Fel hysbysiad yn unig y I ethoeddir anerchiadau priodasol, coffad- ,iiotbol Are. Ni chymerir teilyngdod Avg= ueny,ddol felly 1 yBtyriaeth, Am lUms, ymofyner Wr cvhoeddwyr. I

DINYSTR SODOM. A'i hanes etch, deimhd syn, Ah! Sodom ynom enyn. Am ei hagwedd dych'mygaf, A'i tayfawr rwysg, foreu haf; Wele'r haul, arttnl, eirian A'i dram bur, ar drumau cam, To gwasgar emawg wisgoedd— Gwawl cain, ar binagluu c'oedd; Y ddinm-agwedd by nod— Sydd i ddigter Ner yn nod, Hyd ei swynt^l aeolydd, Gwvr hylon 8v'n rhodio'n thydd, Msib antut & brysurant, Bawb i'w awydd, mor rhwydd yr int, Yn dctigwl, acufeddwl fod Y ddu yrfa. at ddarfod Ond mewn ail;ad, tnieiiiad fflwch Ddyry asar i dd'ryswch- Bolltau o dan, brwmstanaidd, Frwd rym-o'r nwytre draidd; A gloew-finiog elfenau, Taniog wedd-mellt yn gwau- Drwy nen, gan bydr ennynu, Ow! y stwr, a dawns distryw da i Skcw'r ddinas gas, i gyd Ya drigfa ing, a drygfyd: Dyrcha mwg yo dorchau mawr, A hynod i'r frwd nenttwr- Gwvnias ffliimu es?ynant, Uldiog oil, o deiau gant Athemlau neuaddau hon, Fel ftr, Sint yn falurion. 17tel blwrg y deifiol bla, Yn oddaith a gynydda, Athry r wlad, wrUt archiad Ion, Yo fedd i'r anufuddion. 0 filain din--o flaen Duw A'i ddialeid yn ddiluw- Pa fri sai' ? pw! ofer son, Da enwir-" gwelit yw dynion." Gwyr cryfion, mai briwsion bran Hyd wynob dinjstr donan; Cyrph afrifed, llosgodig Sydd yn r.6 i i'w ddyrnod ddig; Distryw 3igyfryw, a gaid I dilto pechaduriil; Lie ingol— annuwiolion Yn feirwon haid, dan farn Ion Un ni ffoes oud plentyn ffydd, Didwyll, a'i deulu dedwydd Ddiangodd trwy dda angel, O sii'r gwae, i boar gel. O farn fawr-gwelaf farn fwy- A ohaf ft d trymach ofvy Yn dilyn; a dialedd, Mewn pwll dwfn, mil n pall di hedd. Enaid fiat, at Grist a'i Groes- Pa yw Hwn—S >ar d'einioes; A chais fyth loches i fod- A noddfa yu oi wyddfod. Cemmes. R. JONES. I

WILLIAM WESTBURY, BABAN DR A MRS JONES, BEAUMARIS. Qlanach na gwawr Aolenni-hndolns Yw pryd William Westbury; Canaid fo'i oes heb wel'd cyni, Addwyn ei rawd dan nawdd ein Rhi. Tyla'n urddas-etitedd-gwir union Tan goroniad mawredd Serenog dlysan rhinwedd-dlws wisga, Tyner iawn rodia tan wawr anrhydedd. Machraeth Mon. I

CANIADAU ELFYN. I Berwa dawn brwd awonyid-ac urddas I Yn y cerddi celfydd; Qwaitb ccetba'r iaitb, "caeth" a rhydd I Nyddai Elfyn ddieilfydd i Qkrallt, I

Y TYWYDD ANWADAL. I Diwrnod o galed oerni-gawn o hyd,- I Gw^a haul ni ddaw ini; Naturiol ydyw holt— Ai ganaf ai haf yw hi ? Aberhonddn. Nicholson Jones, j

MAE'N PERTHYN I Rl WUN." I Mae'n perthyn i rywnn," medd geneth hardd, dies, Vi llonaid ei barffed o friaill a rhos; <V blodau amryliw, rhai swynol en gwedd, Eneiniwyd "i dagran i'w thoi ar ei fedd. Mae'n perthyn i rywan 0 1 ydyw, gwir yw, .'tfae'i deula yn Nghymrn a'a graddiaa yn wyw Mewn hiraeth am dano, yn brnddaidd eu bron Ohtrwydd ei gaddio tan ymchwydd y don. Mae'n perthyn i rywun:" mae'r tenia mewn serch Yn taiulo'n ddiulchgar am weithred y feroh Gan linaoh y tenlu fe'i gofir heb ball, A'i gweithred edmygir o'r naill oes i'r lIall. Mae'n perthyn i rywnn mewn teimlad medd hi, A'i dagran yn treiglo o'i llygaid yn Hi; Pwy *lr nad rhyw angel gynhyrfodd ei bron I wneyd dros y tenia y weithred fach hon. Mae'n perthyn i rYWDn j" 0 ydyw mae ef Yo perthyn, gobeithio, i deulu y nef; Dadgnddir yn eglur, ddydd olaf y byd, I bwy bydd y morwyr yn perthyn i gyd. R. H. JONES (CENIN).

ENGLYNION A gyfansoddwyd ar ymsefydliad y Parch WiUiam O. Jones yn fugail Eglwys y Gatehouse, Llanllechid. Bin William 0. Jones, lem &wen,-mown Ac mewn dawn, sy'n gymhen; [dysg, Dyn o syowyr trylwyr trylen,- Ba I meddai pawb—" Maon meddapen." Llyna athro bardd a lteaor,-a llyma OdiwtU emog 'sgolor, Dawinyddol, lifeiriol for, Yn ddiddig hsttaidd ddygyfor. Yagolor mewn gwisg wylaidd,—golygas Golegwr tirf, iraidd, Yn doraeth drwy ei rnith 'e draidd Felys nabl y parabl peraidd. Nid gwr coeg mewn Groeg na gradd,-a Uwydaidd Mewn Lladio, mal diradd, Ond dyn o ddysg gymysg, yn gwadd I'wch ei olrhain i'r uohelradd. Adsain Gatehouse sy'n gwatwor-dysg- Nid ysgoga lafar [eidiaeth, 3wybodaeth gron y gwyddon gwar,— Doethion da fendithion daear. Yn y Gatehouse yn gytun—a'i eglwys, Heb arogliad gwrthHn Y b'o yn bngeilio yn gila, Ac unhais poed nef a'i gynllun. Bancorfab,

Y PARCH. R. DEINIOL JONES, I PENTRAETH. I Ap Deiniol, pwy adwaenir—mwy ei rym ? I Biramant giodforiir; I Mend wawl clws meadyliau elir, A'i gu flodau gofleidir. Difyiis yw adferiad-y donian, Trydanir ein tuiinlad Gan ei fin, Tan hwn a giiat ei.elniad. Bethesda. DEWI GLAN Ffrydlas.

YMSOM Y DIOGYN. Diogvc o 1 ei aat sedd,—dan ei fai, D>n tun.;—pa rwfedd Yw im' fod [?«M'n oer-Iwm fedd j A'r enaid yn ddiriawedd GWMYDD WYLLT, J

GWELL HWYR NA HWYRACH. I [QAN CHARLES READE.] I I PENNOD XVL I Cododd Mr Eden i fyny, a ilefodd allan, I Dyma fy atebiad, 'Y n fy ot', S?tM. D.1 YZnaith arnom," ebai Evans, gan ddychryn wrth glywed Mr Eden yn biarad fel hyn. Tyaodd Mr Eden ef ato, ac wedi dyweyd beth barodd iddo ddyfyou y darn adnod, ohai. "Rvanq. vr vdych chwi yn greadur da, ae eto yr ydych yn greadar sal. y dyw, Y* was Hawes yn gryf, ond ini B'i gwfth- wynebaf. Yr wyf fi yn wan, eto mi a rii gwrthwynebf. Fe gaiff yrynadono i da ond mi a'i gwrthwynebaf. Yr a digalon, ond mi a'i gwrthwycjebaf. Ni ddylai cyoryebiolydc1 dynoliaeth "Christ ionogaeth ddychryn ogwbl. Mi yiIdaf à'm bysgrifell, fy llaw, am tafod yn erbyn y oreaduriaid hyn, hyd y mae yoof, -"Does dim dadl na wnewch HYBY," ebai Evans, er y baaswn yn dewis i chwl beidio a bod." Am daaoch chwi, mi ddaethoch yma i I geisio gan greadur gwael fal fi i adaei gwasanaetb fy Arglwydd." Teimlodd Evans yn anesmwyth wrth y geirian byn, ac meddai, Yr wyf yn credn fy mod ar eich ochr cbwi." Rbyw haner! ond wiw i ehwi fod yn rhyw haner o rywbeth. Dyma'ch awr; dewisweh rhwng y drwg a'r da." Oni bae no peth ni fnaswn yn hir yn dewis." A beth yw hyny 1" Fy ngwraig a'm plant; os troi.r fi ullan oddiymo, pa le y eaf fwyd iddynt ?' Wyddoch chwi eich bod wadi dyfod gyda mi yn rby bell i dyou yn ol, ac oni wyddoch chwi fod y dyn yna yn benderfynol o'ch troi oddiyma. Y mae hyny yn ysgrifenedig ar ar ei wyneb." Ydyw, ydyw," grnddfanai Evans. Mi geisiodd wneyd drwg i chwi haner awr yn ol." Ddarfu iddo Mi ddywedais bob peth wrth fy ngwraig, a'i chyngor hi oedd i mi fod yn ddistaw." Gwenodd Mr EdeD, acebai, "Yr ydych wedi eich tyagbedn i fyned oddiyma; 'does dim ond ysbryd rhagorol a'ch ceidw yn awr." Beth sydd i'w wneyd 1' ebai Evans yn dorcalonns. Yr nnig obaith i chwi ydyw ymdaflu gorff a chalon i'r gwaith yma." "O'r goreu. Beth sydd genych mewn golwg 1" "Fymwriadyw i symud Mr Hawes o'r oarchar. "Beth! troi y ceidwad o'r carchar Buasai yo hawddach i chwi symnd mynvdd." "Tywalltwoh gwpanaid o de i mi, Mr Digalon; yr wyf mewn poen. Diolch i chwi." Yus syrthiodd Mr Eden ar yr esmwytb- fainc fel dyn wedi llesmeirio. Vaeth ato ei hun drachefn, ac eba;, Yr wyf yn teimlo I fy bun yn sal; ond rhaid i filwyr Crist fod 'i. -b' g..dfridog fa ar f&m. Tii bydd bywyd yuof, yr Arghydd a'm pia. My, ymladdaf hyd nes yr ymedy yr anadliad olaf o'm corph. A roddwch chwi help i mi ?" Khoddaf, syr. Beth ar y ddaear allaf fi ei wneyd ?" Mi ellwoh wneyd pob peth." Beth r' Y mae yn y cwpbwrdd yna wio. Cymerwch lasiad; 'Gwin a laweaycha galon ofidup. Mi gymeraf fi gwpanaid o de. Yrydycb yn ystyried Hawes yn fynydd. Nacydyw: dyn bychan ydyw. Yr ydych chwi yn ei alw yn gryf; ond nid yw felly. Y mae ynddo rywbeth a'i dwg i holbul cyn bo hir. Y foment y caf gylle bydd Mr Hawes o'r carchar." "Ond 8\1ty gellir gwoeyd hYDY P" "Yr wyf wedi manteisie ar Inaws o bethaa a dysgwyd fi mai fy unig ffordd ydoedd anfon deiseb i'r 8wyddf. Gartrefol, yn cyhnddo Hawes o rai pethau, a gofynaf am ymchwiliad." Pelydrodd llygaid Evans pan glyba hyn. "Ondcofier hyn, os taro, rhaid taro yn drwm. Rhaid i mi wneyd fy ngoreu. Er's misoedd bellach anfonid gan Mr Hawes gau adroddiadan i'r Swyddfi Gartrefol. Dyma le i ni ddechreu. Ond rhaid i mi gael eich help." "Cewch, syr, mewn mynyd." Y mae arnaf eisien profi fod adroddiadaa y dyn yma yn gelwyddog. Un ffordd sydd i brofi hyoy, a chwi yw y dyn i'm eynorth- wyo. Y mae un o r swyddogion i gymeryd nodiad o bob cosp a roddir ar garoharor. Yr wyf wedi gweled hyn fy han." "Do, syr; bydd Fry yn gwneyd hyny." Beth sydd yn dyfod o'i oodiadan î" Nid wyf yn gwybod." Pwysodd Mr Eden am gael gweled y cofnodlyfr; ac ebai Evans, mewn syndod, Os oes y fath lyfr yn bod mi cewch ef boren yfory." Na, heno; dowcb, y mae genyoh haner awr o'ch blaen. A oes arnoch eisien arian 1 Dyma i chwi bum' pant. Byddwch yn ochelgar. Y pwnc mawr yw cael gafael ar gofnodlyfr Fry." Aeth Evans o'r ystafeU, gan adael Mr Eden ar yr esmwythfainc. Aeth yr amser heibio yn araf; ond o'r diwedd dyehwelodd Evans, a rhuthrodd i r ystafeU. Dyma'r cofnodlyfr, syr," a thaflodd y llyfr ar y bwrdd. Nos dawch, gyfaill; ni chewch eich taflo allan o'r carchar yn awr. Nos dawch." Ar ol byn trenliodd Mr Eden ei amser i astndio y cofnodlyfr. Yn y diwedd pender- fynodd ymweled a chyfreitbiwr. Wedi ym- lanhan, aeth i'r swyddfa. Y mae aroaf eisien i ehwi wneyd fy ewyllys," meddai, a gofynaf ar i'ch mab fod yn dyst." Y mae fy mab yn ei wely." ".Ond fa all ddarllcn yn ei wely. Yo mh ystafeU y mae P" Hon." Carodd ar y drws. Mr Edward, dyma dipyn o waith i chwi, a chewch ddwy gini am eich gwaith." Gwoaed yr hyn a geisid ganddo. Dyehwelodd Mr Eden i'r carchar,ac erbyn hyn teimlai yn wael. Pe baaswn yn byw ar fwyd syml, fy mrodyr, druain, baaswn yn iach," maddai. y Da eisteddoddi lawr, ac ysgrifenodd lythyr at yr Ysgrifenydd Cartrefol yn gefyn am ymehwitiad. Rhoddodd i lawr yr holl gyhuddiadau ag y gwyddai am danynt. Anfonodd hetyd at Mr Hawes i ddyweyd pa beth ydoedd ei fwriad, er mwyn iddo gael pob cyfie i amddiffyn ei ban. Wrth gwrs, pirodd hyn i Mt Eden deimlo yo hysod laddedig. PENOD XVII. I Y mae dwy foneddiges eisien eich I gweled, r." I Aeth tsusan Marton a i modryb i mewn. Dyma ni, Mr Eden, modryb Davies a minaa." Oad wrth sylwi ar y boneddwr, a'r sefyllfa yr oedd yaddi, hi a waeddodd droa y He, Y mae y dyn yn Ilowygn y mae yn myga holpwch fi, modryb." Ar hyn dyma Sasan yn tyna y cadach oddiam ei wddf, fel y gallai anadlu yn rhwyddach. Agorodd y ffenestr, a chludwyd yr esmwytbfainc y gjrweddai Mr Eden arni fel y gallai gael awel. Agorwch y drws," ebai Sasan, a chym- erodd botel fechan o'i phoced, gan ei dal wrth fFroenaa Mr Eden- Yn icahen ychydig daeth ato ei han, a chanfu foneddiges ieuanc brydforth yn ei ymyl, gyda gwen at ei gwyneb a daigryn at ei grudd. Ah!" meddai, gan roddi ei law i Susan, "IIUt y aeaais i yma r "Yr ydych wedi bod mewn llewyg, ond yr ydych yn awi yn well." "Ydwyf, diolch i cbwi. Mor garedig I oeddych i ddyfod yma. Pwy yw y t.dd iges yma P" ige'Is F!v madrvb. 8yr. Y mae eisoes yn woevd I I eih i'ch heJpa." I rh ?h?dd,,dd Sasan eilwaith y botel wrth ffroenan Mr Eden, ae ebai yntau, "Y mae yo | adfywiol. Mor dda yw Daw tnagataf; i ?d a= do eich baDfon chwi ataf. 0! mor ddymunol yw gwyneb cyfailL Gyda llaw, ar y cyutif mi feddyliais mai angel oeddych," ebki ya ddireidus. "Ond yr ydych yn dyfod i'ch synwyrau yn awr, mi welaf, ha, ha," ebai y lion Mrs Davies. I "Yr wyf yn gobeithio eich bod wedi dyfod I i arob jtyda mi." Pan oedd Susan ar fin ateb, awgrymodd I ei modryb ar iddi ddyfod ati; yn mhen eoyd ) ebai Susan, Y mae modryb eiaiea rhoddi y I ty mewn trefn, ac yr oedd hithao, Sasan, yn teimlo yn bryderas am dano i fyned heb iddo I lwyr wella." Os felly, foneddigesan," ebai, "yr wyf yn rhoddi i chwi yr ail lawr, lie y mae tair yst?feH." Canodd y gloch, ae eb*! wrth y forwyn, Cymerwch eich goccbymyn gan y f,.?'w .?. d i" sau hyn, a d?ngoawch iddynt yr ail lawr." Gyda'a bod wedi myned ayrthiodd Mr Eden i gwsg, a ba yn cysga am bedair awr. Daeth carcharor i alw am dano, ond ni fynai Susan ei ddeffro. Yn mhen ychydig, aeth Susaa i'r dref ar neges: cyn myned, tbai hi wrth ei modryb, Peidiwch a gadael i neb, pwy bynag ydyw, ei aflonydda. Y mae perygl o hyny. "Ni chaniataf i neb pwy bynag wneyd." Nid oedd Sasan ond wedi prin fyned na ddaeth un o swyddogion y carchar i mewn i'r ystafell lie yr oedd Mra Davies. Edrych- odd o'i amgylch, a dywedodd wrthi ei fod wedi galw am y llyfr a addawyd iddo gan Mr Eden. "Mae Mr Eden yn cysga." "Cysga yr adeg yma o'r dydd," ebai'r dyn, mown dull anghrediaiol. "Ydyw y mae yn cysga," ebai Mrs Davies yn finiog; ai tybed nad yw i gael cysgu un aaiset?" "Hwyrach y dywedwch wrtho fod Mr Fry wedi galw am y llyfr." 1 Nis gallwn teddwl am ei ddeffro i ddy-I weyd hynyna," meddai Mrs Davies, gan fyned yn mlaen a'i gwaith. "O'r goreu mam fam i erioed yma o'r blaen, ae ni ddeuaf byth yma eto," ebai Fry, ac ymaith ag ef. O'r diwedd daffrodd Mr Eden. Sat y cysgais i yr bell amser yma," meddai; a dyna'r ddeiseb i'r Swyddfa Gartrefol; y mae yn adeg cau y llythyrdy, a dyna finau heb ei hanfon." Erbyn iddo ddyfod i lawr yr oedd yr boll ddodrefn wedi en tynn i ganol yr ystafell, a Mrs Davies yn ea prysor lanbao. I ban lane nid oes dim casach nag ymyryd a dodrefn neu rywbeth arall yn ei yetifoll. Wrth gwrs, y peth cyntaf yr ed- rychodd am dano ydoedd y ddeiseb. Gofyn- odd i Mrs Davies a wyddai rywbeth am dani. "Mi gwelais hi, a choiais hi oddiar y llawr." Beth wnaethoch chwi gyda hi 1" Wei, ei glanhaa, yn siwr." Ond lie rhoisoch chwi hi f Ar y bwrdd, mi dybiaf." Yna aed i chwilio am y ddeiseb, ond ni chafwyd hyd iddi. Y mae rhywan wedi ei chviaeryd," ehai Mrs Davies. "Ond pwy; fa yma rywun yn yr ya- tafeH 7" Do; chewch cbwi ddim heddwch yma. Ond mi oichymyDodd Susan nad oedd neb i gael aflooyddu arnoch." Ond ui wnaiff hyn y tro. Pwy fn yma," ebai wrth y forwyn, Mr Fry yw yr unig an a fayn yr ybtufell hon." do "Mr Fry meddai Me Eden, gyda syn- dod. 0 ie yr wyf yn cofio i ryw greadur rhyfedd yr olwg at-no ddyfod yma, gan ddy- weyd ei,!Ji bod wt!di addaw rbyw lyfr iddo. Do, wi addewais lyfr iddo." O! felly yr oedd yn edrych fel lieidr. Gobeithio, yo enw pobpeth nad oedd arian I yoddo." j Na, dim ond Ilythyr, ond yr oedd o I gryn bwye." r Chwiliwyd drachefn am y ddeiseb. "ODd y mae y Fry yna yn siwr wedi ei chymeryd." Poenodd hyn gryn dipyn ar Mr Eden, ac ofnodd y buasai Mr Hawes yn anfon at yr Ysgrifenydd Cattrefol o'i Jiaeo." Archodd i d&n gael ei wneyd yn y parlwf bach yn mhen enyd aeth yno, eisteddodd i lawr, a cheisiodd adysgrifena y ddeiseb. adgofio Tra yr oedd Mr Eden yn ceisio adgofio geiriaa y ddeiseb, yr oedd Hawes yn efryd gell Mr Williams yo Ashtown Park, yn ceisio rhyw gynllun i droi y caplan newydd 0 garchar Ni chafodd fawr o irafferth. Yr oedd yr ynad o blaid Hawes, ac hefyd o blaid y gyfundrefa a gerid yn y oarohar er'a dwy flynedd. Dywedodd Hawes ei ystori wrtho. Cododd digllonedd i wynebpryd yi ynad. Fedrwn i wneyd dim yn awr hyd nes y dychwela Palmer," meddai yr ynad. "Gwnewch eich goreu hyd hyny, a gadewch i mi wybod os rhydd y caplan boen i chwi." With gerdded gartref daeth Ilu o bethau i feddwl Hawes, yn benaf mewn cysylltiad a'r caplan. Tra yr oedd Mr Eden yn ysgrifena y ddeiseb pwy safodd ger ei fion ond Sasan. Beth sydd yn y fasged yna?' Nododd hithan yr hyn oedd wedi ei geisio yn y farchnad. "Ac mi roddais eich llytbyr yn y post, hbfyd," meddai. Pa lythyr ? pa lythyr ?" Yr nn hir hwnw. Mi cetais ef ar y bwrdd." "Ydych chwi yn naeddwl i chwi roddi y I U)thyr yo y post r' Mi 'coedd i fyn'd, ocid oodd o ?" Oedd, yr oadd i fyn'd; ond sat y gwydd- ech chwi V "Peidiwch siarad fel yna, Mr Eden. Mi wyddwn ar y Hytbyr fod eisiau ei anfon rhag blaen." Wel, Sasan, fy anwyl enetb, baoch o wasanaeth mawr i mi." Ar ol hyn syrthiodd i synfyfyrio. Archodd i'r llyfr anfarwol Cabin Fy Ewythr Twm gael ei roddi i Fry. Pan gosbid carcharorion ar ol hyn, gofynai Mr Eden i Fry a fyddai wedi darllen y Ilyfr. Dywedai yntau na fyddai; ond un diwrnod, pan roddwyd y cwestiwnsiddo. meddai Fry, "Pwy oadd Ewythr Twm?" Wedi eglaro iddo natar y llyfr crewyd y fath awydd yn Fry am ei ddarlleo, fel y crefodd amlei gael y noson hono. (Iw barhau).

VALLEY, MON. I Ciniaw Rhent.—Cynhaliwyd y ciniaw blynyddol mewn cysylltiad a derbyn ardrethoedd yatad Baron Hill yn y Valley Hotel, ddydd Mercher, Mr W. M. Preston yn y gadair. Ar ol y ciniaw yfwyd y llwne destynaa arferol, y rhai a gynygid gan Mr Preston, Mr John Lewis, Liaollibio; Mr W. Roberts, Tyhen Mr W. Williams, Graig- lwyd; a Mr R. Gardner. Sylwodd Mr Preston fod y si wedi myned ar led fod Syr Richard yn bwriada gwerthu plwyf Llany- nghenedl, end nad oedd y sail leiaf i'r cyfryw, ae y gallai y ffermwyr fod yo hollol dawel ar y cwestiwn yna.

GAREGLEFN, MON. CwRDd'Te A ChYFAEFOD CySTADLEtJOr. I —Dydd Mawrth yr wythnos ddiweddaf cynhaliwyd cwrdd te a chyfarfod cystadlenol biycyddol Yagol Sabbotbol y Methodistiaid Calfinaidd yn y Ile uchod. Llywyddwyd y cyfarfod yn yr hwyr gan Mr Owea Griffith (Ees Eilian) yr hwn hefyd a feirniadai y cann ac a gymerai ran mewn canu yn ystod y eyfarfod. Gwaeanaethai y Parch R. M. Jones, M.A., Caergybi; y Parch W. P.Owen, Bethlehem Mr J. R. Hughes, Coeden: a I Mr Thomas Jonin, Creigiau Mawr, felbeirn- ) iaid, a chafwyd anerchiad gan y Parch W. Davies, Jerusalem. GwobrwywydMr Hugh Roberts, U.H., Peubol; Parch W. P. Owen, parti o'r lie, parti o Llanfechell, a pharti o Gemaes, Misses Griffith, Rhosengan; Jane Williams, Rhyd Dafydd; Eliza Jones, Gatehonpe; Mary Williams, Tanybryn; Eliza Evans, Tyddyn Bach A. Thomas, Pencae L. C. Jones, Hafodol; L. A. Roberts, Pentre- heuin; M. Williams, Ysgabor Ddegwm K. Jones, Hafodol; L. Roberts. Penbol: E. Jones, Ty Brwnt; M.C.Robetts.Pentre- heilin; E. Griffith, Cae Mawr; Ellen Hughes, Deck; Anne Jones, Caban; Mri Owen Griffith, Cae Mawr R. R. Hughes, Deck; Robert Thomas, Glanygors; J. Griffith, (Jae Mawr J. Williams, Tanybryn: Robert j Jones, cerrilvreirin; a W. Thomas, Glany- I gors.

VMUEHAWDVTK GKRMANI. Dywed y Dydd fod yr Ymherawaw William yn cymeryd dyddordeb neilldaol mewn cwestiynan na bn penadanaid Lloegr erioed yn sefyll uwch eu penan. I Mae wedi eymeryd gofal, er engraifft, i sicrhau y dosbarthiadau gweitbiol yn ei deyrnas y bydd iddo sefyll wrth eu cefn yn awr angen. Dyma gydnabyddiaeth nad yw y dosbarthiadau gweithiol yn y wlad hon enoed wedi cael profiad o hono. "Nid yw yr Ymherawdwr," medd y Cel, yn ddyn anmhur ei fywyd fel y rhan iuosocaf o'i ddoebarth, a saif ei enw yn uchei ar lechres y brenhinoedd dyngarol, er ei fod yn filwr bob migwrn ohono."

BIN COLEGAU. 1 Ni fa erioed gymaint o stwr yo Nghymru gyda'r colegau ag sydd y dydaial1 byn. Mae y 'Bedyddwyr yn fawr ea helynt gyda lleoliad eu coleg yn y Gogledd. Cyhoeddir pedwar o lythyrau meithion yo Seven Cymru ar y cwestiwn. Mae Coleg Aber- ystwyth hefyd yn destyn siarad ac ysgrifenu. Cmfyddwn arwyddion fod ein sylwadau ar yr anmhriodoldeb o gefoogi ymgeiswyr anigol yn dwyn fftwyth daionus. Yr ydym o'r dechrea wedi condemnio ymgais thai broiyr i losgo enwadaeth a Ihi. l -dau personol i fewn i'r drafodaeth, ac 10 dadlaa nas gallwn yn briodol wneyd mwy na phwyao ar y cymhwysderau augesrheidiol yn y prif-athraw newydd. Cyfeirio at y Genedl yn benaf y mae Gweledydd y Faner yn y aylw hwn :— Condemnia rbai papyran y cais a wneir gan eraill i wthio i sylw y cyngor enw ymgeisydd neillduol, gan honi ei ragoriaeth ar bob ym- geisydd arall y gellid ei ddwyn yn mlaen. Yn ddoeth iawn y dywedant mai unig orch- wyl y cyhoedd ydyw nodi allan y eymhwys derau angenrheidiol, ac mai gwaith y cyngbor ydyw penderfynu pwy sydd yn medda y eym- hwyaderau i'r graddau helaethaf. Hyd y sylwais i, aid ydyw y Faner wedi troseddu yn y eyfeiriad hwn. Llefarodd yn ddifloesgni y rhaid cael dau beth yn y prif-athraw newydd sef (1), ei fod yn Gymro trwyadl, o waed, iaitb, a theimlad; (2), ei fod yn ddyn trwyadl grefidd.1. g, Wele yr hyn a ddywed y raymro am ysgoloriaethau Aberystwyth Y mae ein ewyn ni yn erbyn Prifysgol Aberystwyth am fod cynifer o'i bysgolor- iaethau yn myned o flwyddyn i flwyddyn i blant Seisaig. Ceir rhestr ohonynt yn ein rhifyn diweddaf. Gwelir eu bod yn werth o gvrbl eleni 450p, ae o'r swm hwn a 300p, neu ddwy lan o dair ohono, i rai yn dwyn cyfen- wau estronol. Partri ige ac O'Brien a enillodd y ddwy brif wobr, 8er 25p yr un, ac o'r pump a enillodd y symiau nesaf, sef 20p yr an, Saeson ydyw tri ohonynt. Tua'r gwaelod— teulu y 5p, y ceir enwau'r Cymry o'r wyth, Cymry ydyw pump. Coleg Bangor hefyd sydd yn y glorian y clorianydd ydyw Maer Caernarfon. Tybia yr Herald, Cymraeg fud y Prifathraw Reichel wedi dal ei dir yn bar wych, er, ar gyfrif arddull, rhaid rhoi'r llawryf i'r Maer." G esyn nad allesid dadten mewn tymher dda o'r dechrea i'r diwedd. Teimlem ar y ciw.idd fod y Prifathiaw wanaf wrth geiBio ateu y maer mewn pertnyuas l r t eunaaau gwastraffas." Hwyrach fod rhagor i'w ddyweyd ar hyn; ond, yn sicr, y maent i'r cyffredin o ddarllenwyr yn cymharu braidd yn anffafriol a'r ddau goleg arall Y mae amser i bobpeth, hyd yn nod i ddat-ganiadau maerod, a phe uofiasai Mr lesard Davies hyn, mae'n fwy na tliebyg na ddewisaaai efe gyfarfod o'r Cynghor Sirol lei achlysur i fyebann gwaith a safle Coleg y j Gogledd, pan yr oodd ganddo, fel un o'r: llywodraetnwyr, ffordd fwy anrhydeddus yn I adored iddo. Dyma ddywed Qwalia jj Y mae Coleg y Brifysgol erbyu hyn wadi! bodoli am eaith mlynedd, ond y mae diagwyl- iadau uchol y genedl eto heb eu sylweddoli. j O'r tu arall, y mae Mr Issard Davies yn cwyno j fod nifer yr athrawon yn ermodol i'r e,ithy tra y mae y dranl yu y cyfeiriad hwn, ae hafyd ( yo g1 ffredinol yo ctthinUB" owaatraffus. [ Agorasom y Goleuad gan ddisgwyl cael erthygl alluog a phwyllog ar Gymdeithaafa I Treforriii. Oad yn lie y Gymdeithasfa beth gafwyd ond erthygl ar yr influenza, Ai I tybed mai sefydliad Methodistaidd ydyw yr I anwydwst ? A ydyw yr ihou gorph yn dioddef oddi wrtho ? Dyfynwn a ganlyn o ysgrif yn y Tytt a'r Dydd: Mae eglwys sefydledig yn sugno bywyd y Wladwriaeth, Mae ei gwanc yn anuiwall- adwy. A elli di helaysglvfaeth i'r llew, neu dori gwanc cenawon llewod P" Gorchwyl anhawdd. Ond baws gwneyd byny na thori gwanc tglwrys fydol wedi oolli ei barchwaetb at fara y bywyd, Ond y niwed a wna i grefydd gwlad ydyw y niwed mwyaf. Nis gall Sefydl- iad Gwladol o grefydd ateb amcan crefydd mewn gwlad, Cwyn coll sydd yn y Givyliedydd am y Parch Thomas Jones, D.D., Tyddewi. Gwelwn iddo gael ei alw i'r we!niaogMth mor bell ya ol Ù flwyddyn 1828, Yr oedd yn ddyn chwyrn, manwl, ac o ym. ddangosiad dipyn yn ddeddfol. Talai gryn sylw i fanion a manylion, fel yr hen bregeth- wyr yn gyffredin. Meddai hefyd ar watwareg finiog, a Meiddisi bob math o ddiogi & obas cyflawn. Ond wedi'r cwbl yr oedd yn ddyn nodedig o gywir, cymwyaaggar, a charedig. Yr oedd yn bur i'w frodyr yn y weinidogaeth ac yn cael ei barohu yn, fawr ganddynt. Gweithiodd yn galed a gwnaath wasanaeth fawr i Wesleyaeth yn Nghymru. Cyieiria y Werin at y cynlluu o Ymreol- aeth i Gymru a ddatguddir gan y Western Alail. Aohawdd credu y rhydd y Toriaid yr un iota o Home Rale i Gymru, ac eto y mae eu cydwybod mor ystwyth fel nad yw ypeth yn anmhosibl. Gall yr un bobl a I roddasant Addysg Rydd yn erbyn ea pro- ffesiadaa a'u dadleaon roddi hefyd Ymreol- aetb. Bwrdd lleol Corwen sydd o dan sylw yn yr Wythnot. Condemoir Mr Ritchie am wrando ar lais lleiafrif pobl Corwen yn hytrach na'r mwyafrif. Hawlia y mwyafrif fwzdd Ileol, ond gwrthodwyd eu cais gan y Llywodraetb. Tybia y Rhedegydd fod Mr Parnell "wedi myned bron mor ddiddylanwad a gwybedyn ttiarw. Yn ol pob golwg ar hyn o bryd, nid oes iddo obaith hyd yn nod am sedd iddo ei han yn yr ethotiad cyffredinol nesaf." Y mae'r gwenyn yn d'od yn ol i'r cwch," medd y Llan, ac y mae pobpeth yn ar- ddengos mai'r Uan yw'r fan i fod. Yn y cyfams-er, gwnawn ein goreu mewn ysbryd addfwyu ac amyneddgar, i geisio argyhoeddi ein brodyr Ymneillduol a'n hanog i gyfeirio en camran yn ol at ea Hea Fam ysbrydol." Mawr yw cariad yr Eglwyswyr at brose- lytic.

GATEHOUSE, GER BANGOR. I Nog Fawrth cynhaliwyd cyfarfod sefydlu Mr W. 0. Jones, Poithaethwy, yn fagail ar yr egIwys Fetbodistiidd yn y lie achod. i Gan mai Mr Jones ydyw bugail cyntaf r eglwys hon, teimlid dyddordeb aid byehin yn y gymydogaeth ar yr achlysur, a daeth tyrfa lursog i'r cyfarfod. Y cadeirydd ydoedd Mr Thomas Haghes, Tanlon, a rhoddwyd y cyngor irbagail ieaanc gan y Parch R. H. Morgan, M.A, Portbaethwy, ac lr eglwys gan y Parch J. William*, Bangor. Siaradwyd hefvd gan Mri C. Davies, Porthaethwy, a J. Evan Roberts, Bangor.—D.

ATHROFA LLANGOLLEN. Dywsnydd genym gael hysbysa llwydd- iaut nn o foibion v sefvdliad ncbod, sef Mr I I W. G. Owen, Talysarn, Arfon, yr bwn sydd wedi enill y toiti anrhydeddus o A.T.S. Yu Mai diweddaf ba dan arholiad y Seoatae, fel ei gelwir, pa an sy'n gofyo gwybodaeth eang o'r Hebraeg, Groeg, athroniaeth, a dawinyddiaeth,(ka. Pasioddyn liwyddianus, a theilynga glod nid bychan am ei lafur thagorol.-Amicus.

Siarada golygydd y Mtdieal Annw jm y medd uwchaf diodi ymborth i gleifion yn herwydd el urdeb, ei ansawdd nckel, a doddadwyaeth mawr; a chynghora yr AlwedJgaeth Feddygol i goflo, wrtb gymeradwyo Cocoa, fod enw Cadioby ar onrhyw becyin'crwvdi o bqr.lnh

I TRO TRWY EIN MYjN-l I WENTYDD. j 1! n fynwent a'r pentwr j  wr. 11 1 I Cyil dyn, M defnyn mewn dwr." j1 —Tbebor Mai.  LLANTYSILIO, PORTHAETHWY, 1 MON, (Parhad.) t Dyma fedd yn ymyl—bedd bardd, lienor, a cherddor cydnabyddedig, heb gymaint Ag un linell ar ei gareg fedd amgen na'i enw, &c. Cyfeirio yr ydwyf at yr enwog Cor fanydd, Cadnant; y mae iddo adail hardd i nodi "man fechan ei fedd." Ysgrifen- odd lawer yn ei ddydd i newyddiaduron a chylchgronau Cymru, a chvhoeddodd un I llyfr ar 4 Ddarllenyddiaeth/ yr hwn a gyhoeddwydyn "Goiudyr Oes" yn benodau. Yr oedd hefyd yn gerddor gwych; efe, yn ol Llyfr Tonau leuan Gwyllt, gyfansoddodd y don brydferth Dymuniad,' er fod arogl hyuach nag amser Cot fanydd arni hefyd. Bu cryn ddadl flynyddoedd yn ol yn nghylcb ei hawdwriaeth, ond erys drwy y cwbl yn ddirgelwch mawr. Yr oedd yn eisteddfod- wr aiddgar, prin yr elai un Eisteddfod o bwys heibio na byddai Corfanydd yn aicr o fod yno ond ni welais ac ui oblywais yebwaith un liaell farddonot o'i eiddo; ar yr un pryd, yr oedd yn cael ei gydnabod yn fardd, fel y dywedodd Trebor Mai am dano unwaith:— "Corfanydderyfavrenwr- Rhown hwre bob wyneb wr I dalent yr hen deiliwr." Wel, ba farw yr hen batriarcb Corfanydd, Tachwedd 20fed, 1876, yn 70 mlwydd oed. Dyma englyn tlws ar fedd William Pierce (Alabowl), Llanfair P.G, Bu farw yn yr oedran cynarol o 37 mlwydd. Fy anedd waoledd welweh '-rai byw, Fi'n rhybudd cymerwch, Oblegid chwithau bly^wch Rhyw awr i lawr yr oer lweb." Ac un arall eto ar fedd Dafydd, ei fab, yr hwn a foddodd Chwefror 2, 1882 "Yn awrth o'r Hong syrthia i'r Ili;-ingoedd I Oer angeu digwmni, Mewn hedd, o'r bedd, er boddi, Ddydd y farn 'e ddeuaf ii. Wele englyn arall ar fedd yn ymyl;— O'i ardal troes i'r fordaith-yn wisgi, Bron ysgafa, a'i ymdaith; Was mwyn ni chawsom unwaith Ei weled e' 'nol o'i daith," Dyma eoglyn ar gareg fedd Jane, priod Evan Jones, Glanffynon, fu farw Rhagfyr, 1824, yn 47 mlwydd oed :— "Gwyliwch, gochelwch chwalu,—llawr adail, Lieryiwyf yn cysgu, Nes L, mliriod, eydfod en, A'i raen gwael i'r un gwely." Heb fod neppell y mae bectd John Jones, coachman, a'i briod, a'r ddau englyn can- lynol "Bum wych yn edrych mewn oodrau-yn Ar ddyrus ddaearan; [drefnus Ow, gwel-ech deulu gwiwlan- Llechuln fud dan lechan fin. 0, heddyw, iawn ddtfnyddiwch— eich amser, Beb ofer ddifyrwch; Diau mai yma deuwch I wael le wely o lwob Ceif yr englyn hwn ar fedd Hannah, merch Robert ac Ann Roberts, Pen Nebo, fa farw Ddydd Gwyl Dewi, 1860, yn 20 oed:— 0, wele un fu'n hoff aelod-a dwys O'r eglwys wir hyglod, Heddyw Hannah oedd hynod, Yn y bedd hwn mae'n bod. Dyma'r englyn sydd ar fedd Ann Jones, Baarth Cerng, yn darlunio profiad ei gwr ar 01 ei cholli.- Hir nychdod ian rhod fu rhan-f'anwylyd, Fu'n waelaidd ae egwan; I ethawl fywyd weithian Duw nef fu yn dwyn fy Ann. Dyma fedd rhai o blant a pherthynasau Mr Harry Morgan, Cadnant, y crybwyllasom am dano yn ein hysgrif flaenorol, a'r englyn hwn yn gerfiedig ar y gareg :— O'r un fan i'r oer anedd,—o Gadnant, Yn gydnaws mae'n gorwedd Yr ieuaingc bach yn nhrangc bedd, Rai heini, er eu rhinwedd. A thyma fedd Mis Morgan, priod yr hybarch dad llenyddol John Morgan, Cad- nant. Yr oedd yn fam a phriod serchog, ac achoswyd bwlch mewn llawer cylch ar ei hoi. Bu farw Tachwedd 24ain, 1870, yn 62 mlwydd oed. Dyma fel y cwynfana ei phriod ar ei hl Caeth linynan 0 syn feddyliau a'm daliai'n dya; Y dydd dan wylo, a'r nos heb buno, Yr wy'n dy gofio, anwylyd jlwyn. Dyma ddwy linell brydferth iawn eta ar fedd Riehard Morgan, mab Mr John Morgan, Cadnant, yr hwn oedd fachgen gobeithiol iawn, ond machludodd ei haul pan nad oedd ond 17eg Oed, Mawrth 19eg, 1873. Cywir iawn y dywedir am dano :— 'E fa o'i febyd i'w fedd Na fa och ar ei fuchedd Ac wele fedd William Morgan, mab arall i John Morgan, a dorwyd i lawr ya ughanol irder bywyd ieaanc. Ba farw yn 33 mlwydd oed, ar y 14eg o Fawrth, 1879. I Gwr na bu er Gwion Bach Gau ar synwyr, gresynach. Dyna'r ddwy linell sydd ar ei gareg fedd. Dyma fedd un o hen gewri plwyfol Llan- tysilio, Harry Jones, Carrest Iago. Gwr unplyg i'r gwraidd oedd efe. Yr oedd delw yr oes o'r blaen yo ei holl fywyd. Gwasan- aethodd y plwyf mewn amryfal ffyrdd am flynyddoedd, ac y mae iddo barch ac enw da pan yn ei fedd. Ba farw Awst 22ain, 1876, yn 71 mlwydd oed. Heddwch i'w lwch. Wele englyn a ganfyddir yn gyffredin at feddfaen morwr, ac y mae yn hynod o dar- awiadol. Ceir ef yn Llantysilio ar fedd John Edwin Owenlto Mor heli mawr a bwyliais;— mynwent Yw'r man yr angorais Uwch ton bum ynllon fy llais, Ond tawel yma tewaie. A dyma lie y gorwedd gwedoillion yr hen William Haghes, a'i wraig, Shop y Gongl, Porthaethwy. I bawb o drigolion y Borch yt oedd William Hughes, Shop Gongl," yn enw teuluaidd. Bu prif fasnach y Borth yn cael ei gario ynddo, yn enwedig adeg adeiladu y boItt; oud clywsom (ac, yn wir, gwelsom ein hunain) na byddai byth yn caniataa i neb ddyfod i'w siop tra fyddai yn cadw "dytedawydd:" ctou y drws yn gyson bob borea. Hea wr ae hen wraie nodedig am en dnwioldeb oeddynt. Ba farw William Haghes Mawrth 28-iia, 1885, yn 78 mlwydd oed; a Mrs Hughes ar y 14eg o Awst, 1886, ya 79 mlwydd oed. Ceir yr englyn caniynol ar fedd William Griffiths, Pen Nebo.fu tarw Chwefror lOfed, I860, yn 55 mlwydd oed:- Myned oedd raid i minau-a: alwad Rheolwr fy nyddiau; Oyagod yw dyn, briddyn brau, Yn oer ingol awr angan." Ac y mae y pedair llinell rhybaddiol can- iynol ar fedd John Price, y pilot, yr hwn fa farw Rhagfyr 16eg, 1867, yn 69 mlwydd oad. Pan wrth fy medd, ddyn, cofla di Mai'n fyw fel ti rbywbryd bum 1, 1't fan yr wyf cei dithan dd'od, Ac felly cais ) n barod fod. I

Gelwir r gogyddion yn ami i ddarparu dye leidian melacion o custard a blanc-manges ar- rybudd byr, ac ar adegau Da fydd hi ddim yn gyfleus i gael wysu. Fel arweinydd hwylus i ddarpariaeth o amryw ddyigleidiau chwaethua a custards dymunol beb wyau, am haner y draul a haner y drafferth. dylai ein darUenwyr yasfrifenu at ALFRFD BIRD & SONS, BIR- MINGHAM, am gopi yn ddi-dal 01u llyfryn a 1 enwir Pastry and Sweets." Nid oes dim i'w j galu; dim ond anfon post card, ac fe'i ceir j dyda thread y Post,

DAU DDYN IN ANCx- HYWIR-UN DYN YN GYWIR. I Byddwch mewn byd araU mewn Ilsi Da I deuddeBg mie Ni byddweh fyw dair blynadd I'I I "Nid ydych yn myned i farw Dyna dair pruphwydoliaeth a ddywedwyd wrth yr un dyn. Yo y ddiweddaf yr oedd y cysur mwyaf, eto nis gallai ddyweyd yn mha un yr oedd mwyaf 0 ysbrydoliaeth. Dyma'r hanes. Nid yw yo bleserus i'w darllen ar y cyntaf, ond y mae yo d'od allan yn eithaf, fel y bydd plant yn dweyd. yrach mai gwell yw gadael i'n cyfaill ei adrodd ei hunan. Bydd pawb ohonom yn hoff o'r rhagenw "fi. dyna p nad yw hunangofiant byth yn ddiflas. Oigyad yw yr hanesydd yn Auckland, New Zealand, ac y mae ei arddull mor dda a cblir fel nad eea gwa.th golygu arno. Dywed: Tua phom' mlynedd yn oJ, paa ya codi chwarter o biff, teimlais boen ryfedd yn ngwaelod fy nghefn. Galwais am feddyg, rhoddais fy musnes i fyny, a chymerais fy ngnely. Rhoddodd iziffyr i mi i'w rwbio o amgylch yr elwlod. flyn a wnaed, a pharheais yn fy ngwely am amryw ddyddiau, gan ddioddef poenaa mawrion. O'r diwedd, ar ol gwneyd ymchwiliad, dy- wedodd y meddyg, Y mae anhwylder yr elwlod arnoch, a byddwch mewn byd arall mewn llai na deuddeng mis.' "Nid oaddwu yn credu toa annwymar vr elwlod arnaf, ond teimlais mai doeth fyddai i mi yswirio fy mywyd. Ar ol ymohwiliad gwitbododd meddyg y owmni yswirol adael i mi gael yswirio iy mywyd, gan ddyweyd, Ni byddwch fyw dair blynedd.' Tua thri mis at ol hyn cefais ymosodiad arall, as yr oeddwn yn myned o gwmpas fel un bron marw. 0 r diwedd torais i lawr, ac aetham i'm gwely am yr ail waith, ac yn meddwl mai am y tro diweddaf. Gwerthais ran o fy musnes thag gadsal gormod o bethau i fy ngwraig edrych ar eu hol, gwnelais fy ewyllys, a dywedaid wrth fy ngwraig beth i'w wneyd pe byddwn farw. Gallaf yn hawdd ei chofio yn gwrando gyda dagrau yn ei llygaid i'r hyn oedd hi yn feddwl oedd fy nghyfarwyddiadau di- weddaf. Bflm fel hyn yn llusgo am rai wythnosau, yn disgwyl i angan fy rhyddhau oddiwrth fy mhoenau yn cymeryd pa gyfferi bynag a orchymynid i mi, ond yn derbyn ychydig, os nad dim rhyddhad. Un noswaith daeth cyfaill i edrych am danaf, a buom yn ymddiddan yn nghylch fy achos a'r cyfnewtdiad difrifol oadd wedi cymeryd lie. Yn fuan dywedodd, 'Nid ydych yn myned i farw. A ydych wedi rhoddi prawf ar Syrup Seigel o gwbl r "Cyfaddefais na ddarfam. Yn wir, yr oeddwn wedi dilyn cyfarwyddiadan fy nghynghorwyr weddygol yn ofalus. Per- swadiodd fy nghyfaill fi i roddi prawf ar Syrup Seigel, a dechreuais ar unwaith, gan gymeryd dogn again dyfervn, yn ol y cyfar- wyddiadan. Yn mhen mag wythnos yr oaddwn yn teimlo mwy o fywyd ynwyf, ac ar ol gorphen yr ail botel yr oeddwn yn argyboeddedig fy mod yn dechren gwella. Ba i mi barhau i gym- eryd y Syrup nes oeddwn wedi yfed deg potel, yea codaia a dechreuais weithio giin ddal i aymeryd y Syrup. Ar ol cymeryd rbyw ddaunaw nea again potel yr oeddwn i wedi Ilwyr.wells. Y mae yn awr bedair blynedd er pan gymerais y dogn diweddaf 0 Syrup Mother Seigel at anhwylder yr elwlod, ac cia wyf wedi cael dim poen oddi wrth yr elwlocl er yr adeg hono. "(Arwyddwyd) ROBERT Hutchinson, Cigydd. Wellington street, Auckland, New Zealand." Yr ydym yn argraphu tystiolaeth Mr Hutchinson fel ei hyagrifenodd, eto nid yw yn debygol mai anhwylder yr elwlod oedd ei afiechyd, gan fod hwnw yn anhawdd, os nad yn anmhosibl, ei wella, gan mai diaystr nen ddirywiad sylwedd yr elwlod ydyw. Yn ddiamheu, yr hyn y dyoddefai oddi wrtho oedd gweadid corphorol yn cael ei achosi gan ddiffyg treuliad gydag argoelion o an- hwylder yr elwlod, yr hyn a ddygwydd yn ami mewn achosion o'r fath. Pan gofiwn fod bron bob aflechyd-gan gynwya cryd cymalan, y gymalwst, darfodedigaeth, an- hwylder yr afn, &c., yn cael ea hachosi gan wenwyn yn y gwaed trwy nad yw y bwyd yntrenlioyn bricdol, gallwn weled y rheswm paham y mae Syrup Mother Seigel yn fuddugoliaethus mewn cymaint o achusion. Ac o achos fod yr holl anhwylderau yma yn d'od o'r un gwreiddyn gwneir camgymer- iadau pwysig a pheryglas gyda'r feddygin- iaeth a weinydtir, Dyma y p. if bwyot. Nid ydyw clefyd y galou, darfodedigaetb, ac anhwylder yr eiwlod yn bethaa mor gyff redin ag ydym yn ei feddwl. Ceir yn ami anhwylderau tebyg i'r nchod y rhai nad ydynt ond argoelion o ddiffyg treuliad. Y mae yn llawer gwell cymeryd cynghor cyf- aill Mr Hatchinson pan ddywedodd, Nid ydych yo myned i farw; rhoddwah brawf ar Syrap Seigel."

CYFARFOD MISOL MON. Cynhaliwyd Cyfatfod Misol Methodistiaid Calfinaidd Mon, yn Llanddona, ddyddiau Llun a Mawrth o dan lywyddiaeth y Parch W. Roberts, GorsIwyd. -HYdbyswyd fod Soar wedi dewis Mri J. Jones, Ty'nddol, a W. Jones, Carregonen yn ddiaconiaid.—Cafwyd beirniadaeth y Parchn R. H. Morgan, M. A ac R. Lloyd, Caergybi, ar atebion ymgeidwyr am y weinidogaeth, y rhai y ber ye)¡;C:li dd;gt!ac;'fI:r Holwyd hwy ar g ?edd y cyfarfod a hysbyswyJ eu bod wedi r?i?d?i boddhad mawr yn eu hatebion a'u bod i ddechrea ar eu blwyddyn brawf, Mr W. H. Jones i fod dan ofal y Parch Hugh Jones, Bryndu, a Mr R. 0. Hughes dan ofal y Parch J. Jones, Gaerwen.-Cafwyd coffad cynes a chymer- adwyaeth hol i'r diweddar Mr Lewis Lewis, ru,?:d, Caergybi, gan Mr H. Jones, t roa;\ =f & ld;-rKilad:; 0. Hughes, Llangefni; am y diweddar Mr W. Lewis, Gorslwyd, gan Mr D. Griffith, Gorslwyd, .'r Parch W. iobertf; am y diweddar Mr Samuel Owen, Fferam Fawr, gan Mri J. Hughes, Ty Croes, a J. Williams, Pare Newydd; ac am y diweddar Mr H. Morgan Jones, Column View, gan y Parchn R. C. Jones, Menai Bridge, a J. Hillier, Beaumaris.—Caed hanes yr achos yn y lie, ac ymddengys ei fod mewn gwedd dra llewyrchus, ac yn arwyddo mawr gynydd. Anogwyd ar i gyfeillach y dosbarth gymeryd sylw i wneyd y capel yn eiddo rhydd ddaliadol, ac hefyd i sefydlu y Sling yn eglwys.—Hysbysodd y Parch R Williams, Gosen, drosto ef, y Parch R. Jones, Nebo, Mri D. Roberts, Rhyd, a R. Lewis, Llandegfan, fod Mri R P. Hughes, Bodedern, ac R. R. Hughes, Brynsieucyn, wedi cael y nifer digonol 0 bleidleisiau i'w derbyn yn aelodau o'r Cyfarfod }I.sol, yr hyn a wnaed; bwriedir ymddiddan a hwy yn y cyfarfod nesaf — Darllenwyd amryw lythyran at y Cyfarfod Mísol. ae yn eu plith un oddiwrth Mr William Jones, Llaufwrog, yn galw am sylw pellach ar ei BeRos, yr hyn a benderfynwyd wneyd yn y Cy rf. Misol nesaf yn Llanfaethlu. Atierch- wyd y Cyfarfod Misol gan Mr Solomon Griffith, America. yr hwn a ddygai gofion y frawdoliaeth yn America i Fethodistiaid Mon, a diolchgarwch y brodyr yn Johnstown i'r saint yn Mon am eu helpu. Rhoddwyd gair-jchel i Mr Griffith gan y Paich John Williams, Brynsieuci'n, mai dyma'r gwr sydd weai gwneyd ffi"yaf o les i Gymry yr America yu ystod y ganrif hon, yn grefyddol a moesol; ei fod ef a'i bains hardd wedi bod o bob gwasanaetb i'r Cymry a elant yno, e: fod wed i ceisio a ch&et gwaith i gannoedd yno. ac fod ugemiau wadi bnd yn cMtte?u gydag ef byd nes cael gwaith.—Wrth roddi y gadair i arileno(i yy? d,gMiilii Tabernacl, darllenodd y cynlywydd br.pyr rhagorol ar "E?euta?wyt moddion gras yn ain gwhd," o'i hwn y gwneir aytwyaycwrddae9&{-CMdadrodd)a<i 0 h?nes ymweliad y Parch J. Mills Jones &'r Cymry sydd yn Yorkshire. Penderfynwyd fod Cyf.rf.d Misol Mon yn gwneyd sylw o'r genhadaeth newydd hon hyd nes y daw y pwyllgor piodol i wnsyd hyny. Penderfynwyd anfon Mr R. Aethwv Jones yno am y tri Sul nesaf, i'w ddilyn gan Mr John Lewis, Dangoed. Y Cyfarfod Misol i fod yn Llaubethlu, Awst 3ydd, cyfarfod ag Y ffiM y gwyv ieoainc i gael sylw; y Parch D. Roberts, Gwalchmai, i holi eu profiad, a'r Parch John Williams, Brynsiencyn, i roddi y cynghor. Nodwyd fod uiit-r, sef Ksgeuluswyr crefydd yn ein gwlad i gael sylw, y Parch 0. Hughes, Llangefni, i'w agor.

WHY REMAIN DEAF? "Profeseor Kieth- Harvey, 21. Alexander Square, South Kensing- ton, London, S. W., will send free to all suffer- ers, an Illustrated Pamphlet, describing his patented Electric Aural Battery," whereby Deafness, Hl.Id Nises, &c., can now be cured absolutely at the patent's own home, A rtiflr i e Ear-D mis, etc, entirely tupersedei Gwellheir y cryd-cymalau gan Colemans I Cojcentrated Mustard Oil. Ar werth gan yr oil Grooers a'r Fferyllwyr, aDale y botel,

PKOFWCH HWYNT YN DDI-DAL. YSGRIFENWCH am samplaa 0 Frazer's Sulphur Tablete, acanfouirhwyntichwi yn rhad ac yn ddi-dal drwy'r llythyrdy, Snwch y IjentJl Fraz,"sulphur Tabler. ydynt i'w defnyddio yn fe. ol maeut yn ddymunol i'r archwaeth, a'r feddv'4maetlt ddyogelaf a mwyaf effeithiol at holl afijohdon y gwaed a'r croen, anhwyl- erau cruadarddiol. yr un modd ag at rwymedd a chryd. ymalau. Maent yn anmhrisiadwy at y gwyuubpryd; rhyddhant chwysdyllau y croen oddiwrth bob sylweddau inmbur ac ataliol, gan wneyd yn ddiniwed yr elfenau yefaol, surlym, a llosgawl a tllyngir o'r gwaed, yr hyn a a ho a blorynod, chwysigod, ezee "ii, to. Lliuiarant ymweithiad geriawl, iheolant y brydaniaeth a'r malldod yn y gwaed a achosir gan hin de.o¡.( a mynych gyfuewidiadau yr ardymh redd. Y nueat yn feddyginiaeth wethfawr fel gwrthweithydd i anhwylderaa adAythig a heintus. Maent yo Waed Egin. leiddind, hyny yw, yn ddinystriol i eginrith afiechyd yn y gwaed. Cadwant yn agored chwysdyllau y croen oddifewn, gan beri cyfar- taledd yn uhymeredd y gwaed, o.e felly cadwanfc draw anwyd ac oerfel o bob natur. Yr un modd byddai i'r rhu sydd yn ym- wneyd yn egniol gyda tenuis, cricket, thwyfo, &c., ochelyd y perygl o gael oerfel yn ddi ynol i hyuy drwy gymeryd lablen nos a boreu ar ol yr yn:«gniad. I'r rhai sydd yn gweithio c yu trigo mewn awyrgylch afiachus, tjeu awyr lygredig gan iygaarthau gweithfaol, &c., y u ae Frazer's Sulphur Tablets o wasan- aeth mawr. NiB g?Uant, w-th gwrs, ddad- wneyd y drwg, ond drwy gadw i lawr dym- bereod y gwaed, drwy leddfu anesmwythdra twymynol, a thrwy wn,yd y gw-d y. gyd- '?rYb a tf¡1r;:1.711ih: G:ryr: y drygau a nodisom, a chadw .nt draw nifer 0 anhwylderau ac afiechydon difrifol, pa rai heb- ddynt a allent gael mynedfa i'r corph drwy b irth anmhurodd y gwaed. Pa un ai fel rbag- flaenydd. lliniarydd, neu feddyginiaeth iachaol, ceir fo,l Frazer's Sulphur Tablets mewn modd neillduol yn feddyginiaeth deuluaidd. Hoffir hwynt gan blant, ae y maent o'r gwasanaetb pwysicaf er cywiro tueddiadau twymynol a chrugdarddiol, ac mewn rheoleiddio swyddog- aethau naturiol y corph. I'r rbyw fenywaidd y mae Frazer's Sulphur Tablets yn medda y fantais fawr ychwanegol o alia, yn raddol, glirio a harddu y wynebpryd YI1 y modd iacbusat a mwyaf naturiol, sef trwy weithrod. iad cryfhaol ar y gwaed a'r croen. Protlr y cynydd a wnaed gan Frazer's Sulphur Tablets yn marn y cyhoedd gan y drwydded ganlynol 33, Eastcheap, London, E.C., ?,i L?ndon, B. C j, M c e Alai 15, 1891. William A. Turner, Cyfrifydd Breintiedig. Meistri Frazer a'u Cyf., 11, Ludgate square, London E C. Anwyl Syrs, — Arcuwiliais eich Llyfr Arwerth- iadau a'cli Ystor Lyfr, i'r dyben 0 wybod swm eich arwerthiadau o'ch Sulphur Tablets," a sicr- haf i chwi wjrthu, yn ystod y pedwar mis yn diweddu y 30ain 0 Ebrill diweddaf, y nifer o 214,970 0 sypynau 0 Frazer's Sulphir Tablets, Bef- Ioaawr 39.608 0 Sypynau. Chwefror 50.119 1. j Mawrth õ!},0IJ7 „ i Ebrill .66,156 214,970 Tr eidd h n ffyddi,??n, ?wf?L?fA.'?S'RNER, Cyfrifydd Breintiedig. Yr Arwerthiadau am y flwyddyn 1889 oeddynt 6,600 0 Sypynau ar gyfartaledd y Mis. Yr Arwerthiadsu am y flwyddyn 1890 oeddynt 35,000 o Sypynau ar Ryfart%ledd y Mis. Yr arweituiadau am 4 mis 1891 oeddynt 53,767 o Sypmau ar gyfartaledd y Mis. Prazsr's Sulphur Tablets a wneir i fyny yn sypynau, pus Is lie (yn ddidraul drwy'r post am Is 3j). (jo heler yr efelychiadau rbad a wneir i fyny i'w gwerthu yn nghysgod ein henw da ni. lit ig berchenogion-Frazer and Co., 11, Ludgate-square, London, E.C.

PORTHMADOG. Llwydpiant. Y mae Mr John Williams Davies, pregethwr ieaanc addawol gydalt Annibynwyr yo y lie hwn, wedi Uwyddo i basio yr arbeliad am fynediad i Goleg JI Annibynwyr yo Mangor. Safai yn bsdwet- ydd alian o 23.4.

LLANGEFNI. Llwvddiant Aeholiadol,—Deallwn fod Mr E. Edwards, mab Mr Edwards, fferyll- ynd, wedi bod yn liwyddianus yn arholiad terfynol y Royal College of Physicians aid Surgeons of Edinbuigh and Glasgow, a'i fod wedi graddio yt L.R.C.P., L.R.C. S L.F.P.S G. Y mae Mr Edwards wedi enill amryw dystysgrifau a gwobrwyon. Piab llwyddiant iddo medd-Gonibydd.

RHOSTRYFAN. Cyfarfod PLANT HORBB.- Yr oedd dydd Sidwrn, y 4ydd cyfisol, yn ddydd o lawenydd mawr i blant Horeb (M.C.), oblesrid yr oedd yn ddiwrnod o wledd iddynt. Eisteddodd oddenta 160 ohonynt wrth y byrddau am bedwar o'r gloch i gyfranogi o'r ddarpariaeth lawn a dauteithiol cedd gwedi ei pbarotoi. Gweinyddid wrth y byrddau gan Misses Jones, Bryneithin A. Williams, Llainfadyn K. Jones, Erw; M. Jones, Erw; M. Roberts, Ttfn y Ffrwd: J. Gnffith, Bodgarad; E. Griffith, Tyddyn y Gwynedd; M. Hughes, Wernlas Dde J. Thomas, Pen y Cennant; A. Wil- liams, Hafodty; Mrs M. Thomas, Cae- hen; Misses M. Jones, Waenbant; G. E. Pritchard, Caecoch K. Haghes, Caerhyg A. Roberts, Brongwynedd; M. E. Owen, Bryioafon J. Jones, Brynafon; E. J. Wil- liams, Bron Meillion; a M. Haghes, Tynant Gwasanaethid yn ffyddlon a medrus ar 7 rhai hyn gan In o chwiorydd a brodyr eraill, rhy luosog i'w henwi. Cyn myned i Ysgoldy y Bwrdd, lie yr oedd y wledd, caed got- ymdaltl1 drwy ranr-a o'r ardat, gan gann yma ac acw ar y daith. Ar derfyn y wledd rboes Mr R. Joues-Hughes, Pest Office, yt hwn sydd bob amser yn garedig a haelionce, anrheg i bob un o'r blant, a'r anrheg hono o'r fath a garai y plant. Yr oedd defnyddiao y wledd oil wedi ea derbyn yn rhbddion gan garedigion y plant; ac er tod llu mawr, heblaw y nifer achod o blant, wadi bod yn ymdaigotii, eto yr oedd digon o ddefnyddiaa yo weddill fel y gallesid darpara drachefn gogyter & diwallu yr un niter bron. Am aaith o'r gloch cynhaMwyd cyfarfod cy. hoedd ns dan lywyddiaeth y Parch T. w Roberts. Cymerwyd rhan yoddo, drwy adredd, dadlea, cann, &c, gan y plant ea hanain. Adroddwyd gin M. Haghes, Tan- ycelyn M. Jones, Rhwngyddwyafon; H. Hughes, Yr Alit; M. J. Owen, Brynafon j G. Owen, Brynafoo J. Williams, Bron- meillion; R. O. Parry, Frondeg; H. Towards, Tanyeoed F. Williams, Talybout; E. F, Williams Fronoleu; H. R. nagbot. Pecyg tngt; J. H. Jones, Tynewydd. Bairn- niaid cerddorol, Mti E. Williams, Bryn Gwyrfai, ac E. H. Edwards, Ty'nyclwt Beirmaid y darllen a'r adrodd, Mri R. Rad- clilfe, Cit LLdhrt, a W. Hughes, Glynafon. Cyflwymd y gwobrwyon gan Mrs Jones, Bodaden, a Mrs Jones-Haghes, Post Office. Yn ystod y cyfarfod hefyd yr oedd tyst- ysgriiau yr arboliad sirol diweddaf ya cael eu doebisrthu-deaddeg mewn ttifer. (Jafwyd anerchiadan barddonol gan Mr W. Hughes, Glynafon, a Mr E. Williams, Brya Gwyilai; ac no arall oddiwith Tryfanydd, yr ton a ddarllenwyd gan Mr O. Haghes. Crffnylron. Arweinid y cann gan Mr R. H. Edwards, Tanyeoed. Yn y diolchiadall enwyd ya a,benig Mr a Mrs Jonss, Bod- ar.eD Mr a Mis Jones Hughes, Post Office; a Mrs Bron Gwynedd, fel rhai oedd wedi danges caredigrwydd neillduol at 9 ayu.adiad.—11. 0. E., Ysgrifenydd,

Y mM Mr 0 Tudor Jones, ? fb y Parch Hu?hJoees (Harddfryu), gWeinidW leyaidd yu B otle, wedilfwy?y? S? ?hoa.d terfynol yr Incotpo?ed Law Hn v mae Mr yT yn d? iOWf addiwul iawn.