Y Genedl Gymreig

BYW YN MYSG Y BOBL. Y mae ifeer newydd St. Iago, Wolverhamp- ton, y Parch Henry V. Stnart, yn medda ar syniadan teilwng o yatyriaeth y thai y petthyn iddynt parthed lledaeniad Cnstion- ogaeth. Dywed ddarfod iddo, tra yn aros yn nghymydogaeth y Potteries, fyw am ddwy flynedd gyda theula gweithiwr cyff- redin, gan ymborthi ar yr un bwyd a hwythan, a mwynhau yr un breintiaa. Perswadiodd gyfaill iddo o'r Brifysgol i gydgyfranogi ag ef yn hyn, a bu y ddau gyda'u gilydd fel hyn am naw mis. Trwy gymhorth Duw, meddai, yr oedd am wneyd rhywbeth tebyg yn Wolverhampton. Y mae y tenia y bu yn byw gyda hwynt i ddyfod i breswylio gydag ef yn y ficerdy, a dygir pob peth yn mlaen, o ran dull o fyw, ag yr arferid yn nghymydogaeth y Potteries. Bydd croesaw i'r plwyfolion i ddyfed ato a dyweyd en cwynion ac i ofyn am help. Gwahoddir hwy hefyd i ddyfod i'r ty trwy ddrws y ffrynt.

j RHEiLFFYRDD TRYDANOL. I Yn 1885 aid oedd ond tair rheilffordd yn cael en gweitbio i gan drydan. Oad erbyn hyn y mae y nifer yn 325, ar y rhai y defayddir uwchlaw 4000 o gerbydau, yn teithio cyfanswm o 400,000 0 fiildiroedd, ao yn cludo saith gan' miliwn a haner o deith- wyr. I

BETH YW PERYGLON FFRAINC ? Yn ol Mr Jules Siiuon, dyma ydynt, Germani a Socialaeth. Meddai" Yr wyf wedi dyweyd a dyweyd am flynyddau fod dau berygl i Firaine-Gormani a Sosialaeth. Y mae y perygl oddiwrth Germani wedi ei leihan yn fawt gan y dygwyddiadan ya Constadt a Parts wouth-llethau ond nid ei ddinystrio; ond y mae y perygl oddiwith Sosialastb, ar y Haw arall, yn cynyddtt er Cynadledd Brussels."

RHEITIIOR LLANDUDNO. ) Unwaith eto y mae y Parch John Morgan, rheithor Llandudno, yn destyn Ilawer o siarad. Ymddengys iddo fetbu cydweled ag un o athrawesau ei Ysgol Sal parthed defnyddio catecism neillduol yn yr ysgol, sef y "St. Paul's Manual of Christian Doctrine," gan y Parch W. Glynne. Gwrthoda yr athrawes ddysgu y catecism i'w dosbarth, oherwydd, meddai hi, ei fod yn cynwys athraw- iaethau an-N ghristionog i), megis gweddio dros y marw a chyflesu lr offeiriad. Dywed Mr Morgan nad yw y catecism yn dysgu y pethau hyn. Ar hyn o bryd II gallwn farnu rhyngddynt. Fe ddichon y cawn weledigaeth fwy eglur cyn hir. Mae un peth, fodd bynag, uwchlaw am- heuaeth: fe fyn Mr Morgan ddyegu catecism i'r plant yn gvstal a'r Reihl; dywed nad yw dysgu y Beibl ei hun yn ddigon, mai "crefydd heb asgwrn cefn" ydyw hyny. Yn ol tystiolaeth y rheithor ei hun, "E^lwysyddiaeth heb asgwrn eefn" oedd yr ymadrodd a ddefnyddid, ac nid "crefydd hob asgwrn cefn." Boed a fyno am hyny, eglur yw nad yw y Beibl yn ddigon gan y rheithor fel llaw- lyfr yn yr Ysgol Sul. Nid yw y Beibl ei hun yn gwncyil y plant yn ddigon Eglwysyddol ganddo. Ei umcan uwchaf ydyw felly dwyn ei braidd i fyny nid yn GristionogioD, ond ynEglwyswyr, a rbaid iddo wrth lyfrau amgen naVBeiblihyny. Cyffesiad dyddorol ydyw hwn a Hawn addysg i Ymneillduwyr Cymru. Drwy'r blynyddoedd y mae yr Ymtjeillduwyr wedi gwrthwynebu i gleiigwyr yr Eglwys Wladol ddysgu crefydd i blant yr ys„rol- ion dyddiol. Ymddengys eu bod yn hollol yn eu lie.

DARLITHIO MEWN MENI. Y mae y Canadian Pacific Railway Com paoy wedi taro ar gydlun cewydd i d'1W)D oroyrc'u Canada o flaen pobl y wlad hoc. Yn eu 8wyddfeydd yn Lbndain ?y maent yo eyflenwi meni mawrion A griwt4 mwnau, a ffrwythydd or.Dalaeth. Bydd y meni hyn yn myned trwy Loegr, Iwerdcion, ac Scotland (pabam na enwir Cymru P), yn cau eu caniyn gan ddarlithwyr, y ihai a aglurant y modd ysgafn y ceir 160 o aceri o dir ffrwythlawn, Diau y bydd hyn yn i$ntw i ffermwyr gwasgedig y wlad boa.

Y mae golygydd un o bapyrau dig) fol Berlin yn cael ei erlyn gan y Llywodn eth am gyhoeddi digrif-ddMiithiauoSif <d Sanctaidd Treves. Yttyhr fod y darlui: enllib ar yr Eglwys Babaidd.

BWRW" El HESGYRN". I Edrydd y Dr Ball, o Parrotaville, Ten- neBsee, am ddynes yn bwrw eu hesgyrn. Y mae yn nnarddeg a thriagain oed, ac wedi bwrw cynifer a chwe chant 0 eigyrn. Decbreaodd pan yn un ar hngain oed, ac y mae yo parhau i wneyd hyny hyd heddyw. Nid yw y bwrw yo achosi iddi unrhyw boen mewo ffordd yn y byd, ac ni chymer gwaedn le o gwbl. Pan ddaw asgwrn i ffwrdd fe fydd un arall yn cymeryd ei le. Ni wyr ddim am y bwrw byd o fewn rhyw ddeng munyd ymlaen llaw. Dywed Dr Bell fod y ddynes yn iach a airiol.

MEDDYGINIAETH CHINEAIDD I'R GYN- DDAREDD. Mewn uewyddiadur Chineaidd, a gy- hoeddir yn Singapore, dywedir nad yw meddygon Ewrop yn deall dim oil ar yr an- hwyldeb erchyll ucbod, a dyry y feddygin- iaeth ganlynol fel un hollol anfifaeledig: Pan frather dyn gan gi cynddeiriog cymer- wch lestr pres neu gloch fawr, a churwch hi o'i flaen; os bydd y dye wedi ei wenwyno fe ddengys arwyddion o wallgofrwydd. Yna ffaniwch ef k deileo balmwydd, ac fe ym- ostynga ar ei liniau fel mewn ofn. Ar ol gwoeyd yn sier ei fod yn dioddef oddi- with yr anhwyldeb y path nesaf ydyw chwilio ei wallt; mae hwn yo rhan bwysig o'r feddyginiaeth, a dylid ei wneyd gyda'r gofal mwyaf. Yn ei wallt fe gewch un blewyn o liw vermilion, ac yn fwy praff na'r lleill; tynwoh ef o'r gwraidd, heb adael ar 01 yr un mymrym ohono. Ond gwneyd hyn fe iaohier y dioddefydd.

EIN TIR-ARGLWYDDI. I Nid oes ond un landlord yn Lloegr yn meddu ar fwy na 100,000 o aceri yn yr no sir, a hwnw ydyw y Due Northumberland, gan yr hwn y mae 181,616 o aceri yn North- umberland. Yn yr lwerddon y mae Mr Burridge yn perchenogi 160,152 o aceri yn Galway, y Marquis Conyngham 129,846 o aceri yn Donegal, a'r Marquis Sligo 122,902 o aceri ye Mayo. Yn Ysgotland saif y ffigyrau fel y caniyn Due Argyll, 163,315 o aceri yn Argyle; Iarli Breadalbane, 234,166 o aceri yo Perth, a 204,192 o aceri yn Argyle; Mr Baillie, 141,148 o aceri yn Inver- ness; Due Buccleuch, 253,179 o aceri yn Dumfries, a 1041461 yn Roxburgh; Mr Cameron, 109,574 o aceri yo Inverness; Iarlll Dalhousie, 136,602 0 aceri yn Forfar; DBc Fife, 139,829 o aceri yn Aberdeen; Due Hamilton, 102,210 o aceri yn Bute; Syr George Grant, 103,372 3 aceri yn Inverness; Syr James Matheson, 406,070 o aceri yn Ross; Due Richmond, 159,952 o aceri yn Banff; Syr Charles Ross, 110,445 o aceri yn Ross; Iarll Seafield, 160,224 o aceri yn Inverness; ac yn olaf, ond nid y lleiaf, y Due Sutherland, 1,176,454 0 aceri yn Sutherland. Y Due bia bron yr oil o Sutherland, arwynebedd yr hon air ydyw 1,297,846 o aceri.

PRIODAS MISS MEYRICK, MERCH SYR GEORGE MEYRICK, BODORGAN.1 MON. Dydd Mercber, yn Eglwys St Michael, Hicton, unwyd mewn glStn briodas yn ngwyddfod tyrfa luosog, Miss F.A.T.Geryis- Meyrick, merch ieaengaf Syr George Meyrick, Hinton Admiral, Christchnrch, a Bodorgan, Mor, A Mr Franois J. SCDtt- Douglas, trydydd mab y diweddar Syr G. H. Scott-Doaglas, Springwood Park, Roxburghshire, a chyo.aelod Seneddol droo y sir a nodwyd. Yr oedd yr hin yn ddymunol, ac yr oedd y llecedd cylcbynol o'r palas i'r Eglwys wedi en had Jurno H baneri, &0., yn brydferth. Yn agos i'r palas yr oedd pont dra phrydferth o goed wedi ei gwneyd 1100 wedi ei phaentio fel marb!e, tra yr oedd blodan yn helaeth o'i chwmpas, ac arwyddeirian yn dymano nawdd yr Arglwydd ar y par ieaano. Yr oedd nifer o bontydd ereill cyffelyb wedi en codi ar y ffordd, ao ar un ohonyot yr oedd yr hen ddiareb Gymreig, Heb Dduw heb ddim, Duw a digon." Yr oedd yr Eglwys hefyd wedi ei haddurno yn hardd A blodeu, llawer o ba rai oedd wedi en cludo o Bodorgan, Mon. O'r ffordd i'r Eglwys yr oedd passage wedi ei wneyd gyda tho iddo, a'r llawr wedi ei orchuddio gyda charpad coch. Derbyniodd yr oil o blant yr ysgol ddilladau ar yr amgylchiad, yr holl enethod wedi eu gwisgo A dillad gleision, a hetiau gwellt yn nghyda rubanau gleision arnynt. Cyrhaeddodd y briedasferoh yn nghyda'i brawd, Mr George Meyriok, U.H., a der- byniwyd hi gan ei thad, Syr Ceorge Meyrick, i'w rhoddi i ffwrdd. Gwisgai y briodasferch ddillad gwynion wedi ea haddurno yn helaeth i deimwnt, a chyn- wysai y morwynion priodaa chwech 0 enethod bychain, yn mysg pa rai yr oedd merch fact Col Hampton Lewis, yr oil o honynt wedi en dillada mewn pine, ac yn cario bledeu o'r un lliw. Gwasanaethid gan y Parch G. O. Pardoe, Ficer Hinton, a'r Parch C. J. Boden, Rheithor Morley. Wedi boreufwyd yn Hinton Admiral, cychwynodd y par ieuanc ar en mis mel i awydd Devon, yn cael ea dilyn gan ddymuoiadau goreu trigolion Hinton Admiral, a thenantiaid Syr George Meyrick, ac ereill yn Mon.

LLYS MANDDYLEDIONI BA.NGOR. Cynbaliwyd y llya hwn ddydd Llun yr wythnos ddiweddaf, gerbron y Barnwr Horatio Lloyd, a rhoddasom adroddiad o hono yn y Genedl y dydd canlynol. Yn yr achos lie yr hawliai Edward Oldfield, argraphydd, Colwyn Bay, 20p o iawn oddier Griffith Roberts, amaethwr a cherbydwr. Penrhosllugwy, am ymosodiad, dyfarnodd y rheithwyr iddo 2p 10s, ac ar groeshawl o eiddo y diffynydd caniatawyd 5s yn ychwanqg nag oedd wedi cael ei dala i'r llys.—Owen Hughes, amaethwr, Pentir, a hawliai y swm o gini oddiar yr Heddgeid- wad Edward Davies, o'r an He, am wrtaith. Haerai yr erlynydd fod Davies wedi cymeiyd y gwrtaith oddiar ei fferm heb ei ganiatad, tra y dywedai y diffynydd o'r ochr arall ei fod wedi derbyn gorchymyn i gymeryd yr oil a ddymnnai. Dywedai yn mbellach mai drwgdeimlad at ran yr erlynydd ydoedd yr achos o'r cynghaws hwn. Wedi olywed tystiolaeth y diffynydd dyfarnodd ei anrhydedd o'i blaid. Y m. ddangosai Mr S. R. Dew dros yr erlynydd, a Mr David Owen droll y ditfynydd.- Hawliai Grace Pritobard, Mynydd, Llan- degai, y swm o lp 12s 60 oddiar Griffith Griffiths, o'r un lie, fel ei chyfran hi o ddefaid yn Bryniau, Llanaegai. Ymddang- nsai Mr Twigge Ellis dros yr erlynydd, a Mr T. J. Samuel dros y diffysydd, yr hwn a orchymynwld i dalu 288 a'r oostan.-W. Jones, plumber, Bangor, ar ran yr hwnyr ymddmgosaiMr R. Gray, a erlynai Griffith Davies, Kyffin square, am 2p 9s dyledas am waith. Dyfarnwyd o blaid yr Erlynydd ar y dealltwriaeth ei fod Y8 rhoddi sicrwydd fod gwaith wedi ei wneyd i foddlonrwydd. Mr S. R. Dew a gynrychiolai jr diffynydd.

COCOA ()AJDBUL, Dyma'r OMo* 'ydd I yn feddionnol ar adnoddau cnawd- gynyrchiol I acyn trosglwydda aerth grymtuder arosol.— ,W,t t

I MR SPURGEON. I Dagenymbysbysufod Mr Spurgaon yn I parhau i wella. Dydd Sadwm bu allan am ycbydig mewn cerbyd a chludwyd ef mewn Cftdair drwy ei ardd ddyda Sul.

I RHAG MYNED I'B FYDDIN. Y mae llysoedd barool Odessa, iswsia, yn gwneyd ymchwiliad i achosion o nodwedd tra rhyfedd. Cyhuddir amryw o Inddewon 0 gynllnnio gyda dynion ieaainc, y rhai oeddynt i gael en galw i ymnoo A'r fyddin, i osgoi y gyfraith filwrol. Y cyBllon a fabwysiadwyd ydoedd i'r Iuddawoa achosi enyniad y llygaid ar y dynion ienainc, tyan ymaith ryw ddant neillduol, neu drwy arliwys rhyw elfen fferyllol i'w glinian a'ti oymalau. Ystyridy pethau hyn yn anafan nas gallai personan yn dyoddef oddiwrtbynt ymnno i'r fyddin.

I RHEITHOR LLS^DUDNO I A'R YSGOL SUL. "CREFYDD HEB ASGWRN CEFN." I Wythnos i'r Sul diweddif ba ychydig anghydwelediad rhwng y Parch J. Morgan, Rheithor Llandudno, a dwy 0 athrawesau yn ei Ysgol Sul. Ymddengys y defnyddir yn yr ysgol gatecism a elwir "St Paul's Manual of Christian Doctrine according to the Church Catechism," gan y Parch W. Glynne, gyda rbagymadrodd gan y Parch R. W. Church, Deon St Paul's, yn Llundain, Y mae nodwedd yr addysg gynwyair yn y catecism hwn yn dra defodol, mor ddefodol fel na fyn llawer hyd yn nod o Uchel-eglwyswyr ei arddel na'i ddysgo i'w plant. Un o athrawesau yn Ysgol Sul Mr Morgan yn Llandudno ydyw Miss Dawson, Tower View, boneddiges sy'n dra adnabvddus yn Llandudno am ei gweith- garwan crefyddol. Ar y Sul mewn dadl aeth i'r ysgol at ei dosbarth, fel arfer. Yn mhen yobydig aeth Mr Morgan ati, ac meddai, Yr wyf yn sylwi, Miss Dawson, nad yw y catecism genych." Dywedodd Miss Dawson nad oedd yn foddlon dysgll y catecism i'r plant. Os na ddysgwch ef iddynt rhaid i chwi beidio a bod yo athrawes yn yr yegol hon." Pa bryd—yn awt I" » le." Yna pigodd Miss Dawson ei llyfran i _?y? fyny ac aeth allan. wrtn weiea eyn dechreuodd Mr Morgan ddyweyd fod yn ddrwg ganddo am y peth, ond ni ehymerwyd sylw ohono gan y foneddiges. Yn y rhanau oeddynt i'w dyaga o'r catecism y Sul hwnw yr oedd y pethau a ganlyn -Fah,im y mae yn angwnrheidiol credn yn yr Un Eglwya Lftn Gathclig P Ateb: Am mai hi ydyw yr un ffordd iachawdwriaeth a apwyntiwyd gan Dduw, —A yw o wahaniaeth ynte pa Eglwys neu Met y perthyawn iddi os ydym yn ymgeisio am y lie iswal Ateb: Ydyw, y mae o wahaniaeth dirfawr pa un a ufuddhawn i Grist ai ni wnawn. Dywedir hefyd fod y catecism yn argymhell gweddio dros y marw a chyffesu proffairiad. Yn ddiweddarach yn y prydnawn aeth y rheithor i ddosbarth Miss Hindle, a chyf- eiriodd yr un sylwadau ati hithau. Dywed- odd nas gallai ddyagn y eatecism i'r plant. Atebodd y rheithor nas gallai oddef iddi hi mwy na Miss Dawson beidio dysgll y cateeism, ac y byddai raid iddi roddi ei lie fel athrawes i fyny. Nid oedd am oddef i'w athrawesau ddysgu "crefydd heb asgwrn cefa i'w plant. Cynhyrfwyd Miss Hindle i'r fath raddan gan sylwadau y rheithor fel y torodd allan i wylo yn yr ysgol. Galwodd gohebydd gyda Mr Morgan wedi cyhoeddi yr uchod yn y wasg, a gofynodd a oedd am amddiffyn ei hun. Dywedodd fod yr adroddiad a ymddangosodd yn y newyddiad- uron yn weddol gywir, ac nad oedd ganddo ddim i'w ddweyd mewn ffordd o atebiad ond fod arolygiaeth yr ysgolion Sullo yr eglwysi yn nwylaw y clerigwyr, ao fod yn rhaid i'r athrawon a'r athrawesau gydym- ffurfio a'r rheolau. Gahebydd Beth am y grefydd heb asgwrn cefo," Mr Morgan!— Yr hyn a ddywedais i oedd^'Egl^syddiaeth heb asgwrn cefn." Dywedodd Miss Hindle nad oedd hi am ddysgu dim ond y Beibl, ac y mae arnaf finau eisieu i'r plant gael eu sylfaenu yo egwyddorion gwahaniaethol Eglwys Loegr. Ychwanegodd Mr Morgan nad oedd yn wir fod y catecism yo dysgu cyffesu; ni ehynwysant ond athrawiaethan a gydnabyddir ac a ddysgir ymhob capel ac eglwys.

Sibrydir fod y Dywysog Bismaro yn debyg o gael ei adfer i ffafr Ymherawdwr Geimani. Bookman yw enw eyhoeddiad oewydd a ddygir allan o dan olygiaeth Dr Robertson Nicoll, golygydd y Brituh Weekly. Mr J. H. Wilson, Ysgrifenydd Undeb y Morwyr a'r Tanwyr, fydd yr ymgeisydd Rhyddfrydol dios Deptford yn yr atholiad aelaf. Y mae Edison rn ysgrifana rhamant yn ddangos allan gytriniau trydaniaeth. Dywedir fod at o longau ei Mawrhydi, yr Opal," yr hon a adeiladwyd fa 1875, ac a gostiodd 102,825p wedi ei chondemmo fel yn ddiwerth, ao y 06 li gwertha.

I DIANC YMAITH. .'I I Yr .ythuo8 ddiwedd&t adroaawya to? MO fM?chwyr Dy?yD Me.rionydd wedi di?cymaith gyda merch 1 amaethwr o'r gymydogaeth. Adroddir en bod ar en ?d:fm.rica. Yr oedd y masnachydd yn wr priod, gyda dau o blant leaaioc.

ARGLWYDD RAGLAW II MEIRIONYDD. I Hysbysir mai Mi Wyone, Pemartt, Towyn, a ch?Mryddybfawdtya ch?te?. a benodwyd yn A?wyddB?gtaw Meinon- I ydd, yn olynydd i Capten Price.

CYMDEITHAS DDIR- I WESTOL Y MERCHED. ..21_.2..2 4I..M'IIo- Yn Grimsby y cyneiir cyoaaieuu "j" yddol Cymdeithas Ddirwestol Y Merched. Ymddengys fod dros gant o foneddigesau yn aelodau o fyrddau gwatcheidwaid yn Y Deyroas Gyfunol. Yn mysg y pyncian a drafodir yn y cynadledd, bydd y mater 0 ddswis merohed dirwestol ar fyrddan gwar. cheidwaid yn cael eryn sylw.

I Y TADAU PERERINOL. Dydd Mercher penderfyoodd Lyngor Trefol Plymouth godi colofnau er cotfhau ymadawiad y llestr "Mayflower o Ply, month, a'r frwydr rhwng y Penan Crynion a'r Cavalier. Bydd y gareg gyataf yn cael ei gosod ar Lanfa Barbican, gan nodi mal oddiyno yr aeth y Tadan PMennql ai Med? 16eg, 1620, gan hwylio tuiÚ America. Bydd y golofn arall yn Nghaean Rhyddid, gan hysbysa mai yno y eymerodd y frwydr le ar Rhagfyr 3ydd, 1640.

I CYFLAFAN YN LERPWL. I -1 Yn gynar foreu Sadwrn, mewn owrt yn Upper Mann street, Lerpwl, cymerodd oyflafan erchyll le. Yn nn o'r tai yn y lie a ncdwyd yi oedd yn byw ddyn o'r enw Robt. Hinchcliffe, 30 mlwydd oed, gyda'i wraig a'i blant, a Uetyai gyda hwynt ddyn ieuanc o'r enw W. Griffin, 23 mlwydd oed, ai chwaer Mary, 16 mlwydd oed. Ymddengys i Hinchcliffe roddi rhybudd i Griffin ei chwaer ymadael o'r ty. Nos Wener bu y trancedig a'i wraig yn nhy eyfaill iddynt, ac ar y ffordd adref cawsant amryw laseidiau o gwrw. Aeth y wraig y noson hono at Griffin i ofyn iddo a oedd am adael y ty. Rhoddodd Griffin gic i lamp oedd yo llaw Mrs Hinchcliffe. Aeth hithau i lawr y gris- ian i hysbysu ei gwr. Ar ol yehydig eiriau aeth y ddau ddyn allan i'r cwrt. Yna bu y ddan ddyn yn ymladd, Yr oedd Mrs Hinchcliffe a Mary Griffin yn bresenol. Clywai y wraig ei gwr yn gwaeddi, 0 I Alice, yr wyf wedi fy nhrywanu," a disgyn- odd i lawr. Dywed Mrs Hinchcliffe iddi weled Mary yn giauo ymaith. Ba y gwr farw yn mhen enyd. Pan gymerwyd y brawd a'r chwaer i fyny ar y eyhuddiad, dywedodd, Y fi fy hun a'i gwnaeth, nid oedd gan yr eneth yr un law ynddo." Dygwyd hwy o flaen y llys heddgeidwadol ddydd LInn

I LLENOR YN DWEYD EI BROFIAD. Y Dr Andrew Lang, un o brif lenorion y dydd, a ddywed ei brofiad llenyddol yn y Scribner's Monthly. Ysgotyn yw Dr Lang, a'r pethau cyntaf ddarllenodd oeddynt hanes Bruce, Wallace, a Rob Roy. Haerai ei rieni, meddai, y byddai pan yn blentyn yn gosod chwech o lyfran ar chweoh o gadeiriau ochr yn ochr, ac yn dbrllen yehydig ar bob un yn ei dro. Pan oedd Andrew yn chwech oed sy- mudodd ei rieni i ororan Lloegr, ao yno cafodd afael ar fath arall o lyfeau-yr "Arabian Nights" a Shakespeare. Llyfr arall y cafodd flas neillduol arno yr adeg yma ydoedd Naomi, nen, dyddian olaf Jerusalem," cyfieithiad o'r hwn, ni gredwn, a ymddangosodd yn Nhrytorfa y Plant yehydig flynyddoedd yn ol. Yn mhen y flwyddyn dychwelodd y tenia i Yagotland, a'r adeg yma y daeth Andrew isnane or draws barddoniaeth Scott a Burns. Yr oedd hyn yn ddechreuad cyfnod newydd yn ei oes; deallodd yn awr beth oedd rhamant. Byth er yr adeg hono y mae wedi bod yn ddarllenydd cyson o Scott. Ivan- hoe" oedd ei ffafryn cyntaf, ac yna "Quen- tin Durward." Yna daw at Thackeray a Dnkens. Yr oedd yn leicio Thackeray yn fwy na Dickens. Gyda Homer y dechreuodd fvfyrio o ddifrif. Yr oedd yn hawdd ei ddeaM, a'r mydr yn SWYllO ei enaid. Nid oedd yn cael Ond yehydig Has at Caesar a Virgil ac Euripides; ond yr oedd Homer yn felus dros ben, a gwnaeth iddo ymroi o ddifrif i ddysgu Groeg. Yn mhen blynyddoedd wed'yn, gyda chydweithrediad y Proffjswr But- cher a Mr Leaf, fe gyhoeddodd gyfieithiad rhyddieithol o'r Iliad a'r Odystey, oyfieithiad sydd lawer mwy barddonol, er mewn rhyddiaetb, na'r rhan fwyaf o'r cyfieithiadau Seisnig. Dygodd Herodotns a Thucydides y dagrau i'w lygad lawer gwaith, meddai. Y llyfr cyntat erioed a wnaeth iddo wylo ydoedd Caban F'ewythr Twm;" yr oedd hanes marwolaeth Eva, ffrynd Topsy, yn ormod i'w deimladau i'w dal. Ond y mae wedi cywilyddio ganwaith o achos hyn. Scott, fel y sylwyd, ddysgodd iddo beth oedd barddoniaetb. Yr oedd yn hoffi Shakespeare, mae'n wir; end am ei dylwyth teg a'i ysbrydioa yn bytrach nag am ei farddoniaeth. Scott oedd y bardd cyntaf. Yr ail oedd Longfellow. Yr oedd iddo swyn angerddol yn Hiawatha." Wed'yn cafodd afael ar Tapper, ond nis gallai wceyd dim o'r Proverbial Philosophy." 1 wneyd i fyny am y siomiact hwn, cafodd Tennyson. Tywynodd goleuni newydd i'w feddwl. Nid oes ond yehydig," meddai Shelley, "yn deall pa mor hardd ydyw If I tin." Ao nid oes ond yehydig, meddai LaDg, yn sylweddoli mor fawt ydyw Tenny- non fel bardd.

Nid CM 8,ddo¡iOD milwrol tew ya caell ea goddef yn America. Ni cha neb yn i droa wyth ngain ymnBO a'r meirch- lwij. Moe aiS ya rbf dew mae swyddog ttM<dm«?yn<<OMdt aw ei ,Ldiog j

CYFOETH YR UNOL DALAETHAU. Ymddengys fod cyfoeth yr Unol Dal- aethau yn cynyddu yn gyflym. Y dydd o'r blaen cyhoeddwyd canlyniad y cyfrifiad a wnaed yn ddiweddar, yn yr hwo y dywedir fod gwerth trethol eiddo yn y Talaethau yn 4,849,917,961p, a'r gwerth absolute yn 12,522,000,000p. Pe rhenid y cyfoeth hwn yn gyfartal fe fyddai yn 200p i bob person.

I "CARMEN SifLYA." Yn ol y newyddion diwediaraf ymddeng- ys nad yw Brenines Roumania wedi myned drwy un cyfnewidiad o ran ei hieehyd. Y mae ei salwch y fath fel nas gall wella ond yn araf. Ni roddir hysbysrwyddpellach parthed afiechyd ei Mawrhydi hyd nee y bydd iddo gymeryd agwedd newydd. Y mae y brenin yn aros gyda hi.

I TENNYSON A'I DAID. I Pan yn fachgen fe ysgrifenodd Tennyson ddernyn barddonol, yn y mesur diodl, ar ei lechen, ac aeth ag ef i'w ddangos i'w daid. Wedi ei ddarllen estynodd ei daid chweu- gain iddo, gan sylwi mai gwobr ydoedd am ddiwydrwydd, nid am atbrylith. Sychodd y farddeniaeth oddiar y lechen, ac meddai, Dyna'r atian a enillaist am farddoniaeth, a dyna'r olaf hefyd, mi gredaf."

SWYDDOGION CYFREITHIOL Y GORON. Dengys adroddiad a gyhoeddwyd yn ddiweddar fod y Twrnai Cyffreiinol, yn ychwanegol at ei gyflog blynyddol o 7000p, wedi derbyn y symiau canlynol am wasan- aeth cyfreithiol i'r Goron 4625p yn 1887-8; 5014p yn 1888-9; 2179p yn 1889 90; a 2782p yn 1890-1. Yn ychwanegol at ei gyflog o 6000p, derbyniodd yCyfreithiwr Cyffredinol 3779p, 5056p, 2306p, a 2044p yn y blynydd oedd uchod. ♦ •

iMr UDIAifiTH YN I AWST. Oddi wrth adroddiadau a gyhoeddwyd yr wythnos ddiweddaf, ymddengys fod 33,466 o ymfndwyr wedi gadael y Deyrnas Gyfunol yn ystod mis Awat, yr hyn sydd yn llai o 1135 nag yn Awst y flwyddyn ddi- weddaf. Yo Bloegr a'r Iwerddon y cymer- odd y lleihad hwn le. Yo Awst, 1890, yr oedd nifer yr ymfndwyr o Loegr yn 17,306, tra nad oedd eleni ond 16,240; yn yr lwerddon yr oedd y ffigyran wedi lleihau o 5263 i 4810. Ba ychwanegiad yn Y sgotland o 2456 i 2486. O'r ymfadwyr hyn aeth 17,735 i'r Unol Dalaethau, liehad o 572 o'i gyferbynu ag Awst, 1890.

LOWELL AC ARIAN. I Ysgrifenydd yn y New York Critic a ddywed: Ni fa erioed lenor mor ddibris o arian a'r diweddar James Russell Lowell. Amhenaf a ddarfu iddo ysgrifena llinell erioed yn uniger mwyn yr arian a ddygai i mewn iddo. Yn y rhan olaf o'i oes yr oedd yn wr cydmarol gyfoethog, a gallai fforddio dibrisio arian; ond hyd yn nod yn ei flyn- yddoedd borenaf, pan nad oedd yn gyf- oethog, ni fyddai byth yn ysgrifenu am arian. Unwaith cynygiodd Harper's Magazine iddo fil o bunnau am chwech o erthyglau-ond ni ysgrifenwyd yr un ohonynt. Dro arall cyn- ygiai y Century 200p am bob traethawd anfonai iddo, ac ni anfonodd ond un. Cyn- ygiodd y Critic iddo again pant am ysgrif anerchiad byr a draddododd yn New York, ond gwrthododd y cynygiad.

PEDOLI CEFFYLAU. AWGRYMIADAU I OFAINT. [GAN TREVOR WILLIAMS, M.R.C.V.S., LLANGEFNI-1 i.-Y LlyffaiU.—H& fydded i chwi un amser naddn dim ar y llyffant, ond yn unig yr hyn a fyddn yn rhydd. 2.- Y Wadn.-Cofiwch bob amser adael i'r wadn heb gyffwrdd cyllell ynddi; nid oes eisieu naddn unman ond gwely gwantad i'r bedol; trwy hyn bydd y wadn yo netthol i ddal pan ddodir y croed ar gareg. Mae natnr ei hun yn cadw y wadn yn ei thewdwr, fel nad all fyned yn rhy dew. 3.-Bydded i'r bedol bob amser fod yn fflit, sef yn wastad, yr ochr uchaf fel yr isaf. Caiff y wadn ddal ei rhan o'r anifiil yn gystal a'r crystyn, a gwnaiff y bedol y tro felly yn gulach na phan y byddo wedi ei chafnio. Trwy wneyd pedol fel hyn nis gall na baw na cheryg fyned rhwng y bedol a r wadn, yr nyn ya ami eyact yn acuosi llawer 0 boen i anifail. Gallaf ddweyd ar y pen yma mai gwell yw gadael allan y rhych lie gorwedd yr hoelen, yn enwedig mewn pedol drom, a bydded i'r tyUau gael eu tori fwy i ganol y bedol, ac yn tueddu at allao; gellir cael gwell gafael ar y crystyn, sef gafael dew a bbr; daw yr hnelan ailan tua modfedd a chwarter to uchaf i'r bedol; gwnaiff Hai 0 hoelion y tro, a ehedwir y crystyn yn well heb dori. 4.-Sawdl rhy dew Hwn yw an o feiau mwyaf mewn pedoli; achosa mewn llawer 0 geffylau yr afiechyd a adwaenir wrth yr enw tide bone, trwy i'r gwrth-darawiad fod yn rhy eiwin i'r troed. Egiurwn hyny fel hyn: pan fo'r sawdl yn dew gwoeir hyny i rwystro y llyffant gyffwrdd a'r llawr; a mwy na hyn, neddir y llyffant fel y crybwyllwyd; pan fyddo caween yn eisieu at fonio nen dynu bydded bob amser i flaen y bedol fod yr un dewdwr. Ond gwell yw i'r bedol fod o'r tewdwr cyffrediu all round; yna daw y llyffant, wrth beidio a'i naddu, i gyffyrdd- iad a'r llawr bob tro y irhydd yr anifail bwys ar ei aelod. Mae llawer yn credu nad yw y llyffant i gyffwrdd a'r Hawr mewn modd yn y byd. Gadewch i mi egluro y camwedd fel hyn. Gwyr pob gof oato, y llyffant i raddau mawr; gwyr ei fod yn elattic yo ei natnt i roddi a chymeryd; pe bai meddyliau y thai sydd yn credn nad yw i ddwyn pwys yo yn gywir nid gwaeth fyddai iddo fod asgwrn neu o'r un defnydd a'r crystyn; pe bai felly nis gallaf ddyweyd llai na poor thing am yr anifail truan. Clywaf yn ami rhai yn dyweyd fod yr anifail yn gloff trwy fod y llyffant yn cyffwrdd a'r llawr: geill hyny fod -yr anifail newydd goUi ei bedol ar ol ei gosod. Gofyraf finau, mewn pa gyflwr y bydd y llyffant y pryd byny ? Wel, wedi ei naddu i'r byw. Cofier fod y llyffant fel pob rhan arall o'r traed yn medda ar ran byw a rhan farw. Gwelir hyn yn eglur yo yr ebot ieuane sydd heb esgid erioed; mae ef yo galla cerdded trwy geryg ae heb deimlo yr un anhawsder. Y mae y rhan ddideimlad o'r traed yn ddigon tew; mewn gwirionedd nid yw pedol ddim ond cadwraeth i'r crysty a, a hnln i'r anifail i dvnn ei lwytb. Clip a twll hoelen yn wastad a'a guydd: Owelir hyn yn ami mewn pedol ol pan fyddo dau glip, an o bob ochr; ac yn wit naturiol i'r gof ydyw troi y clip gyfarbyn a thwll yr hoelen. Drwg hyn yw fod jn.natoriol gan y clip a'r hoelen wasgu yn erbyn en gilydd yn ormodol et Ilea y crystyn a'r traed. Cofier bob amser am roddi y clip rhwng dau dwll. Cymeradwyir clip ar y trwyn bob amssr yn fwy na r ochr; ond dirfwyddyn ami fod yn rbaid wrth y naill a'r Hall. 6. Gwell galw sylw at raspio gormodedd ar y crystyn. Nis gall yr an gof wneyd rhy ychydig ar hyn, trwy fod gwir nerth y crystyn yn cael ei dynu ymaith, ac yn ami dyma yr unig reswm am y crystyn brau, ie, mor fraH nes gwelir yr anifail yn colli ei bedel yn amI. Goohelwch respio ond gan Ilaied ag ellir ar grystyn jgwyn. Byddaf yn falcb o't ptteer o ateb unrayw gwestiynaa pellach ar y pwno hwn ddymunir | en gofyn gM ofaint drwy gyfrwng y Genedl.

I BETH SY'N BOD? I Un o'r gwrandawyr mwyaf anua yo au a gyfarfodydd y Gy-b-didd L I&ifur & gy« £ I haliwyd yr wythnos ddiweddaf doedi ?Syf John Gorat, Is-yserifenydd yr India. 1 Syr John yo cymeryd cryn ddyddordeb I mhwnc llafur, a dywedir iddo fynea it gynadledd 0 dan aylw gyda chymeradwyaew y Weinycidiaeth Doriaidd. Yr oedd y Pri( I Weinidog, yn neillduol, o ochr y tymadtat yma.

PYSGODYN ENFAWR YX NGHAEBGYBI. II wythnos ddiweddaf canfYddwYd pysgodyn yn mhorthladd Caergybi ag a faddylidary dechreu ydoedd yn shark, li gwnaed pob ymdrech i'w ddal. Buwydy* llwydaianus boreu Sadwrn, a «hanfyddwy4 mai sunfiih mawr ydoedd. Yr oedd oddenttl pam' troedfedd a haner o hyd, a dwy haner o led. Yn ystod dydd Sadwra arddangoswyd ef, gan godi til o geiniog 11 an am ei weled.

EISTEDDFOD Y FELIN- HELI. Cynhaliwyd yr wyl hir-ddisgwyliedig uchod ddydd Sadwrn, a cbaof dd ei bendithie & thywydd o'r mwyaf ffafriol a chynulleid- faoedd hynod luosog. Y beirniaid oeddynt y Parchn Tadno Jones, D. Adams, B.A, (Hawen), H. Parry, ficer, Llanfairisgaei; Mr J. T. Rees, Mus. Bac., Aberystwyth; Mrs Thomas (Mcrfudd Eryri), Mrs Salt, Mrs J. Hughes, Mr John Roberls, a Mr R, H. Wil- liams, Porthdinorwig. Rbagflaenwyd cyfarfodydd yr Eisteddfod gan gyngherdd nos Wener, 0 dan lywydd. iaeth Mr John Hughes, C.S. Y cantoriea, Ac., a roddasant eu gwasanaeth oeddyat Madame Glanffrwd Thomas, JMiss:Jennie Evans (Llinos y Gogledd), Mr Padarn Lewis, R.A.M., Mr Gordon Williams, Mr David Jones, a Siindorf Arian y Faenol (0 dan arweiniad Mr Ayres). Y cyfeilydd ydoedd Mr J. Rjbarts, organydd Glan Ogwen, Bethesda. Am ddeg o'r gloch boreu Sadwrn, cynhal- iwyd cyfarfod cyntaf yr Eisteddfod o dan lywyddiaeth Mr D. P. Williams (cadeirydd Cyngor Sirol Arfon), ae arweinyddiaeth Eifionydd, yr hwn a lanwodd yr an swjdd yn boll gyfarfodydd y dydd. Wedi i Mr Gordon Williams roddi eån yr Eisteddfod, gwnaeth y cadeirydd ychydig sylwadau, yn ystod y rhai y dywedodd y byddai i Gymen yn y dyfodol eoill buddagoliaethau mawrion trwy yr Eisteddfodau, a ehyf- arfodydd llenyddol, a'r aefydliadam addysgiwl. Gweu macramme, Miss F. Williams, Dolgellau. Traethawd, Hynaf- iaethan Plwyt Llanfairisgaer," rhanwyd y wobr cydrhwng Miss Grant, Porthdinorwig. ac un yn dwyn y ffugenw Tom Jones.' Penillion coffadwriaethol i'r diweddar Mr William Jones, Elim: Ellteyrn, Ysgol y Bwrdd, Nantglyn. Unawd contralto, "There is a green hill far away (Gounod), Miss Thompson, Bangor. Corau y plant, "Gweddi yr Arglwydd" neu "Moliantir lean" (Dr Parry), am wobr o 4p 41: nn cot ddaeth yn mlaen, sef eiddo Porthdinorwig, o dan arweiniad Mr R. Williams, Augusta Place, a dyfirawyd ef yu deilwng. Adrodd englynion, Pont Menai" (Dewi Wyn), Mr Morgan (Deiniol Vychan), Bethesda. Gwen pftis o wlan oen, Miss Jones, Port (lottage,Porthdinotwig. Unawd euphonium, Mr T. T. Williams, Llanberis. Deuawd, "Excelsior," Mri Jonah W. Owen a R. Cefni Jones, Iilanoeris. uwea par o uuauunu, Miss Elizibeth Roberts, Porthdinorwig. Cyfleitbu o Saesneg i Gymraeg, Mr Spekeman, Penisa'rwaen. Nid oedd neb deilwng o'r wobr a gynygid am y cyullun goreta 0 neuadd gyhoeddus i Borthdiuorwig. Uuawd tenor, Ymson y Cafiadianc," nen Waft, ye angels," Mri Jonah Owen a T J. Roberts (Tryfan) yn gyfaital. Englyn, Colofn Ardalydd Mon," rhanwyd y wobr rhwng Mri Edward Hughes (Menaifab), Porthdinorwig, a J. E. Jones, Llangefni. Y brif gyscadleuaeth gorawl, Canwn ganiad newydd (Dr Parry): un cor ddaeth i'r gystadleuaeth hon hefyd, sef Porthdin- orwig. o dan lywyddiaeth Mr Padarc Lewis, a dyfarnwyd iddo y w Daetb cynullud lluosog iawn yn nghl gyfarfod y pryduawn, yr hwn oedd o â. lywyddiaeth Mr W. J. Parry (cadeiryd pwyllgor heddgeidwadol sir Gaemarfon). Canwyd can yr Eistaddfod gan Mr Pidarn Lewis. Yn ystod ei anerchiad agoriadol dangosodd y llywydd y modd y gortoiwyd yr Eisteddfod i ymladd yn erbyn rhagfarn hyd yn nod ei phobl ei hun, u: vn neilldnol yn erbyn ymosodiaadau ei gelynion yn Lloegr. Erbyn byn, fodd bynag, yr oedd y dosbarthiadau hyn wedi darganfod fod yn perthyn i'r Eisteddfod y fath elfenau rhagorol ag oadd yn hawlio en cefnogaeth i'r sefydliad. Apeliodd at dirfeddianwyr a meistriaid llafor yn gyffredinol i ddangos ea gofal o'r rhai a'u gwasanaethent trwy gym- eryd mewn llaw sefydla liyfrgelloedd cyhoeddus mewn ardaloedd gweithfaol (cymeradwyaetb). Darlun mewn olew, yn dangos golygfa a geir o Bont Beollyn, Cwmyglo, wrth edrych i gyfeiriad chwarelau Dinorwig, gwobr 3p 3s, Mr J. T. Parry, Bethesda- Unawd soprano, "Ar y traeth," Mrs Henderson Jones, Naotlla. Unawd ar y berdoneg, Miss Annie Fletcher, Caergybi, a rhoddwyd gwobr arbenig i Mr E. J. Williams, Porth- dinorwig. Adrodd "Myfanwy Fyehan," Misr Margaret A. Owen, Nantlle, a dyfarn- wyd Mr W. Edwards, Porthdinorwig, yn deilwng o ail wobr. Can Serch, Mr Isgaes Lewis. Unawd at y crwtb, Miss Minnie Aubrey Thomas, Llanberis. Gwneyd cadair dderw, Mr T. Humphreys, Caernarfon. Oyf. iaithu o'r Gymraeg i'r Saesneg, Mrs Salt. Prif draethawd, "Hawliau y dosbarth gweitbiol," rhanwyd y wobr rhwng y Parch J. Myfenydd Morgan, carad Eglwys St. Asaph, Le pwl, a Mr J. W. Roberts, Porth- aethwy. Unawd bass, "Y "lad a garaf fi. IJ neu Lord God of Abraham," Mr R. Cfiffii Jones, Testyn y Gadair, awdl neu bryddest, A chauwyd ydrws," gwobr 2p 2a aohadair gwerth 4p 4s goreu allan o dri 0 ymgeis. wyr, Tryfaawy, y bardd dall o Borthmadog, i'ir hwn y rhoddwyd canmoliaeth ucheL Cynrychiolwyd y buddugwr gan Mr John Hughes, Porthdinorwig, a chadeiriwyd ef yn y dull arferol ya ughatioi brwdfrydedd. Mrs Glanffrwd Thomns a ddatganodd gin y cadeirio. Cystadleuaeth y seindyrf pres,. Dewis-ddai r, au o Wagner," gwobr 10p 10s a thlws aUT i'r arweinydd Semdorf Anaa y Faenol (NIr Ayres), yr unig un yn y gya- tadleuaeth. OJ stadJenaeth Corau Meibion^ Glory aDd love (Goanod), am y obr a Qp: dau g&r, Bethesda (0 dan arweiniad Bh John Robots) a'r Wyddfa (0 dan arweiniad Mr Jonah Owen); goren, C6r y Wyddfe. Talwyd diolcbgarwch gwresog ttcadeKydd. ar gynygiad Mr John Bryn Roberts, A.S. Daeth cynulliad anarferol luoaog i'r. cyngherdd hwyrol, yr hwn a gyuhaliwyd a dan lywyddiaeth Mr LL W. G. Hnghes, Coedhelen. Yu ychwanegol at y cantoiioa cyfl gedig a enwir uchod gwasanaethwyd can y Mri Jonah Owec, Cefni Jones, Mra Henderson Jones, Miss Thompson,Miss Mia- nie Thomas, COC y Wyddfa, a Porth- dinorwig.

Lbih y gwaith o fragu cwrw gartref yn Mbrydain flwyddyn ar ol blwyddyn. Bwrf. 'ir rhedeg egerlongau i deithwyi «r Maocainion. Yp vshid y flwyddyn a aeth heibio allfof iwld o Ffra nc 2,100,831 o dunelli 0 lo.

MAN FFKRMYDD. I Yn ei anerchiad gndidog yo Mhenrhyn. r deudraeth gwuaeth Mr T. E. Ellis, A.S., sylwadau amserol a gwei thfawr ar y pwnc uchod. Dywedodd ei fod yn ciertu mewn man ffermydd a mlil berchenogion. 0 dan amodau ffafriol yr oeddynt nid yn unig yn cynyrchu mwy o nwyddau marchnadol, ond hefyd yn magu dynol- iaeth iaehus, gief, ac annibynol. Cymer- odd Denmarc fel eughiaipht. Y mae gwerth yr ymenyn a allforid o Denmarc i Loegr yn unig wedi cynyddu o 300,000p i 3,000,000p. Pa fodd yr esbonir y ffaith hon ? Dyma'r esboniad: yn 1850 nid oedd nifer y mAn dyddynod ond 45,000, tra yr oedd y n;fer 1-n 188-i yn 66,000; ac yr oedd nifer y man ffermydd nad oeddynt yn eidd" i'r ffermwyr eu hunain wedi cynyddu 7000. Dyrfla'r hyn sydd eisieu yn Nghymru. Tue ld pethau yma ydyw lleihau y man ffermydd. Llyncir y bychan i fyny yn y nnwr. Cymer ffarmwr ddwy neu ragor o ffermydd i'w law ei hun, a thrwy hyny amddifaia ereill o foddion bywoliaeth. Can!yniad byny ydyw lleihad difiifol yn mhobtog?eth rhanbarthau 6wledig Cymru. Mae y cwestiwn hwn yn un gwir bwysig, a dylai gael ein sylw mwyaf gofalus.

YMOSODIAD HONEDIG AR REILFFORDD CAERGYBI. CYHUDDIAD DIFRIFOL YN EiiBYN MA8NACH\ D ANIFEiLIAlD. Mewn llys Brhenig yn Manger, ddydd Gwoaer, gerbron Dc H. R. Kaghts a Mr T. E. Harris, cyhaddwya Robert Dean, poith- mon anifeiliaid, Manchester, o gyfiiwni DIIU o geisio cyflawni ymosodiad anweddus ar wraig briod o'r enw Catherine Costello, 4, Mark street, Dublin, y noswath lfaenorol. Dyn o ymddangosiad parcbus yo mhob ystyr ydyw y diffynydd, a tbua 35 mlwydd oed. Dynes o tua'r an oed hafyd yw yr et)yne?, 1100 0 wisgiad yu arddaogos cad yw oiewn sefyllfa nchel gyda golwg ar teddianuau bydol. Pan gyrbaeddodd i'r 11 js a thra yn yn rhoddi ei thystiolaeth yr oedd yn umlwg fad yr hyn a aeth dewyddo ddaaddeog awr cyn byoy wadi ei chynbytfa yn anarferol. Erlynai yr beddgeidwaid ac ymddanjrneai Mr David Owen ar ran y cybuddedig. Tyst- iolaath yr erlyces oedd ei bod hi a bachgen bychan iddi wadi cychwyn 0 Gaergybi am Lundain y noswaith gyot gyda'r gerbydres a gyrhaeddai Fangor ychyaig cyn un o'r gloch y boren. Ai y cyntaf iiid oedd ond hi a'i bachgen yn y gerbydres, eithr yn mhen ychydig daeth y Gyhnddedig i fyoy, a com- eddodd i neb arall gael lie yno oblegid, meddai, fod y ce, 1, yd yo llawn. Siaradodd y daau m guy ..l am betb amser, seat awgrymiad y cybuddedig rhuddodd yr erlyn- es ei bacbgen i gysgu ar an o'r ddwy fainc. Yna gorweddodd y cjhnddedig ar y Ilill ac aeth yn 01 pob ymddangosiad i gysnu. Par- haodd yr erlynes yn ei he steddle ae yr cedd wedi decbreu cysgu pan y deffrowyd hi gan y cybuddedig, yr hwn, ar ol byoy. a'i tafludd ar y fainc dair gwaitb gan ge sio ymoeod arni oad ni lwyddodd. Cymerodd ym drech galed le rhwng y Jdan, ac yo ei dychryn, torodd y wraig bob cortyo oedd yn y cerbyd gan dybied eu boi ya gysylltiedig ft'r van. Qwaeddodd hefyd am gymborth; ac yn mhellach agorodd y ffeDettr a tbyoodd hi a'r bachgen â'n holl egni yr, y curtvD o'r tnallun er ceisio tynn sylw y guaid, oeid ym- osodai yi cytoddedig ainyct gyda ffod. Yehydig cyn i'r cerbydres gyrhaedd Banger eisteddodd y cyhuddedig i lawr a dywedodd wrth yr erlynes y buasai yn ei rhoddi mewo dalfa er y cyhuddiad o ladrata ei oiiawr a'i gadwen. Gan mor wan y teinilai, methodd yr erlyDes a gorphen ei thyatioketh, a aylwodd y fainc fod yr achos o Datur mor ddifrifol fel y dylid ei ohirio—Mr David Owen a sylwodd y t-flid goluoui arall arco pe y caSai ef ehwarter awr i groeaboli :y -orlynes.-Dywedodd Mr Edward Jones (gorsaf feistr Bangi r) y bnasai yn gyfleus itido yntaa pe y gohirid vr achos. Pail g/ihaeddodd y gerbydres i Fangor, yr oedd drvs y cerbyd yn yr bwn y irithiii yr eilyces a'r diffynydd ynagoied, acyr oedd golwg ar wieg yr olaf fel pe bnasai ym- drechfa wedi cemeryd He.—Qohiriwyd yr achoa byd y llys arferol, a chan^atawyd meichnie^U'.

CYNHADLEDD LLAFUR YN NEWCASTLE. Cynbaliwyd y 24ain cyohadladd llafor yn Newcastle on-Tyne, yr wytbnos ddiweddaf. Dechrenwyd y gynhadledd, i'r hon y daeth 1 500 o gynrychiolwyr, yn oynrychioli dwy I filiwn o weithwyr, ddydd Lion; a chymer- | wyd y gadair gin Mr B. Hatford. Wedi cael gair gaD y cadeirydd, etholwyd Mr Thomas Bart, A.S, yn llywydd y gynhad-! ledd. DYDD MAWBTH, Yn myag yr ymwelwyr heddyw yr oedd | Syr John Gorst, A.S., aLr Ctamer, A.S., aa I ereill. Traddododd y Ilywydd, Mr Bart, A.S, anerchisd hyuod o symwyrol o'r gadair. Wedi hyn agorwyd y cwestiwn 0 wyth awr y dydd, pryd y Mod cryn ddadlea. Oad  gohiriwyd ymdrafodaeth ballach arno hyd I I DDYDD MKRCHXP- Pan ymgynullodd y gynhadledd, aed rhag blarn ) drafod cwestiwn yr wytb awr y dydd. Cynygiodd Mr Matkin, Lerpwl, ac eiliodd Mr Owen, Hanley, fod y gynhadlead o'r farn ei bod yn bryd i Lywodraeth Pry- dain wneyd ei rhan gyda llywodraetban tramor ereill i gael cyfnndrefn wyth awr y dydd o weithio. Cyoygiwyd gwelliant fod y gair "wyth" i'w adael allan, ac i ¡ftil cydffurfiaeth yn yr oriau; ond collwyd ef. Yna cynygiwyd nad oedd mesnr i leihau oriau i eael ei roddi mewn grym ond drwy gydsyniad dwy ran o dair o aelodau unrhyw fasnich. Dadlenid y dylai pob gwaith gael datgaa 1 ar effaith byrhad yr oriaa at eu uasnaoh. Cariwyd y gwelliant drwy fwyafrif o 242 ar 156. Yna dutganodd y cadeirydd fod y gwelliant wedi dyfod yn brif benderfyniad. Gwrthwynebai Mr Ben Tillet a Mr McBean, ae eraill, yspryd y gwelliant, tra y ceid rhai yr un mor selog dros gael cyfraith i leihan oriau llafur. Yna cynygiodd Mr Keir Hardie y gwell- iant canlynot Fod deddfwriaeth yn rheoleiddio oriau llafur i wyth awr y dydd yn cael eu gorfodi ar bob llafor a galwedig- abthaa, ond lie y mae mwyafrif aelodal1 y llafnr neu'r alwedigaeth yn gwrtlidystio drwy'r tugel." Wedi i hyn gael ei eilio, ple.dleisiodd 285 dros welliant Mr Hardie a 183 yn erbyo; ac yna, pan roddwyd y gwell- iant yo brif gynygiad y cyfarfod, cafwyd drosto 340 a 73 yn erbyn. DYDD ILU- I Ail gyfarfu y cynryjhiolwyr foreu Ian, o dan lywyddiaeth Mr Bart, A.S. Yr oedd yr Arglwyddes Dilke yn mysg yr ymwelwyr yn ystod y dydd. Hysbyswyd na byddai mewn trefn i ail agor acbos Mr Sannders (yr hWB a ofynw < d i ymnMlldaa y diwrnod blaenorol); ac fod yr areitbian i'w cyfyngu i dri mynyd yn y t., t, id gweddill y gynhauledd. Pas!wyd pleidlais o gydymdeimlad A bealnoedd y rhai a gollasant eu bywydan, tya y dinchwa yn nglofa Bedmiaster, iiristol. Ar gynygiad Mr Uttley, Sheffield, yn cael ei eilio gan Mr Johnson, Sheffield, cfeyyndyd giwyd nad oedd yr an Mesur Gweith. fcydd yn ddprbynMt oni byddai ei ddarpariadau yo cymeryd i mewn bob math 0 weithfeydd lie yr oedd plant a merched yn gweithio, codi oedran y plant i ddeudcieg, arolygiaeth f iddygol, ac ya rhoddi gallu i'r arolygwyr i alw am awyriad a glanhad y lie a arolygir. Cynygiwyd amryw welliantan, ac un i'r perwyl i dynu allan y geiriau yn cyfeirio at yr oedran o ddeuddeg; ond co lwyd hwo drwy fwyafrif 0 301 yn erbyn 79. Cyoygiwyd fod yr oedran i fod yn 14; ood collwyd drwy fwyafrif o 199 yn erbyn í 184. Yna cynygiwyd i'r oedran fod yn 13, f; pbasiwyd drwy twyafrif o 264 ya erbyn 163. Pasiwyd penderfyniad gydag unfrydedd fod i ddeddf perthynol i bysgotwyr gael ei gwell, fel y gallai gymeryd i mewn yr holl gychod pysgota. Cytunwyd fod i bwyUgor Seneddol y gynbadladd i gymbell y Ltywodraeth i ddwyn i mewn fesur yn deddfu rhoddi tal i aelodau Seneddol. Pasiwyd hefyd fod y mater yma i gael ei roidi yn gwestiwn i bob ymgeisydd Seneddol yn yr etholiad nesaf. Pasiwyd drwy fwyafrif mawr, ar gynygiad Mr J. H. Wilson (0 Undeb y Tanwyr a'r Morwyt), yn ffafr gwella cyfondrefJl y rhe'thwyr, fel j gallai pob gweithiwr sydd yn etholwr Seneddol gael caniatad i ddyfod yn theithiwr, ac i gael ei dalu yn ol deg swltt y dydd am ei wasanaeth. Gofynid hefyd am ad-drefnn rhestr y rheithwyr yn ol y wyddor, ac fod cyfnodrefn yr uehel- reitbwyr i gael ei diddymn. Cynygiwyd gan Mr Wilkie fody Pwyllgor Seneddol i'w cyfarwyddo i wneyd eu gareu i rwyetro, ond 0 dan ddirwy, ail-osod pob cytundeb (contract) gan y Llywodraeth, a phob awdnrdod cyhoeddns arall, oddieithr mewn rhai achosion neillduol, ac nad oedd gwaith yn cael ei roddi ond i'r sawl a gad- want reulau masnach. Ar gynygiad Mr Matkin, Lerpwl, pssiwyd penderfyniad yn anog y Pwyllgor Senediol i wtbio yn mlaen y meanr er gwella Deddf Cyfrifoldeb y Meistr (1880). Pasiwyd penderfyniad hefyd parthed Undeb Lilafur a'r Cymdeith.san Cyd- withiol.-Mr C. Fenwick, A S., oedd yr unig nn a enwyd fel ymgeisydd am y swyda o ysgrifenydd y Pwyllgor Seneddol. Cynygiwyd gan Mr Reuban Manton, Grimsby, benderfyniad yn gofyn am leihad yn oriau llafarpysgotwyrac am ddiddymiad pysgota ar y SuI, pan y gellid gwneyd hyny yn ymarferol.—Mr Tubal Cain Taylor, Hall, wrth eilio, a ddywedodd fod nifer cyfartal yn oriaa y gweitbio ar y mor yn 17 y dydd a naw awr y dydd pan yn y pnrthladcl. Mr Gravells (Aberdeen) a gynygiodd welliant yn gwneyd pysgota ar y Sul yn drosedd cosbawl.—Collwyd y gwelliant, a mabwyaiadwyd y cynygiad gwreiddiol.

HAELIONI TYWYSOG- I AIDD. Y mae Mr Robert Davies, U.H., Bodlon- deb, Menai Bridge, newydd roddi y rhodd haelionus o JE900 i nglwys y Presbyteriaid Stisnig yn Nghaergy: Y mae yr eglwys hon wedi ei sefydIn ers ,.rfdeutu chwe' blyn- edd, ac hyd o fewn ychyig fisoedd yn ol yr oeddynt yn addoli mewn ystafell yn y Town Hall, ond erbyn hyn y mae ganddynt addoldy hardd wedi ei adeiladu, a thrwy haelioni Mr Davies y mae ei ddyled wedi ei tha'u, gan mai y swm a nodwyd oedd yu aDgenrheidiol at yr kyn ag oedd yr eglwys wedi ei gaaglu eisoes. Heblaw yr uchod deallwn fod Mr Davies wedi rhoddi 400p i gapel Seisnig Fflint, 1,200p i gapel Seisnig yr Abermaw, 250p i gapel Seisnig Llandudno, 1,250 i gapel Seisnig y Rhyl, a 500p i gapel Seisnig Penmaenmawr, yn yr holl achos- ion i dalu ymaith ddyledion yr addoldai. Dylid egluro fod Mr Davies wedi rhoddi 250p o'r blaen i gapel Llandudno. Gwn. yr Oil y cyfanswm anrhydeddus o 4,750p.

GOFYNIAD SYR WILFRID LAWSON. Y mae yndebyg na fa y llysoedd trwydd edol yn tynn cymaint 0 sylw erioed o'r blaen ag a faont yr wythnosau diweddaf. Ysgrifenodd Syr Wilfrid Lawiloo i'r Timet yr wythnos ddiweddaf, yn dyweyd, tra y mae y tatarawyr yn cael en gwahardd i beidio "rhoddi diod i bersonaa meddw," y buai yn hoffi gwybod a oes cyfraith yu gwahardd rhoddi diod i bersonaa sobr hyd at sefyllfa y byddant yn feddw. Nid oee, mi dybiaf (ebe Syr Wilfrid). Eto, ym. ddengys yn waeth i droi dyn sobr ya feddw, na rhoddi diod i ddyn sydd eisoes wedi colli ei Bynwyr. Yn yr achos diweddaf gallai y dyn fod yn fwy diymadferth, ac yu anallnog i fod yn frwnt, ao hwyrach ya llai parygial ua'r dyn yn yr aohos cyntaf. r

I ARFERIAD BARBAR- AIDD. II Ymhlith brodorion Alaska, yn yr Unol j Dalaethun, dywedir ei bod yn arferiad i yru pob dynes, pan fo ar fin rhoddi genedigaeth i un bychan, o'i obartref i gaban bychah candryll o goed, heb neb o gwbl i we ni arni, na mamaeth na meddyg. Yn ol y Aetf York Medical Record, fe wneir ymgais i sefydlu Ue arbeoig i ferched yn y cyflwr yma. Codir adeiladau yma ac #cw, fel dinaeoedd noddfa, yn y rhai y cant bob ymgeledd angeurheidiol.

COLERA YMYSG LLON&AU PRYDEINIG. | Newyddion o Bombay am ddydd Sadwrn a ddywed fod ly colere, wedi tori allan ar fyrddau llongau rhyfel ei Mawrhydi, y Blanche a Marathon. Cymerwyd wyth ar hugain yn wael yn ystod pedair awr ar hugain, a bu farw chwech o bersonau.

DAEARGRYN YN SAN SALVADOR. TREFI WEDI EU DIFODI. LLUAWS 0 FYWYDAG WEDI COLLI. Gwefrhysbysiad 0 Efrog Newydd am ddydd Ian a ddywed:—Y mae gwerth miliynauo ddoleri 0 eiddo wedi ei ddinystrio, a lluaws 0 fywydau wedi eu colli drwy ddaeargryn yn San Salvador ddydd Marcher. Difodwyd amryw o drefi, ac nid oes odid i ddinas yn aroi ar byA y glenydd. Yr oedd rhyw arwyddion er'dl dyddi&tl fod rhyw gyshyrfiadau yn mynwes y ddaear. Ba mynyddoedd tanllyd San Salvador, San Mignel, ac Izaloo yn bwrw y lava Uosgedig am amser. Ar y boreu o dan sylw dechreu- odd y dJaear ysgwyd, megis yr.. donan. Diangodd y preswylwyr 0'11 tai i'r heolydd yn en dillad nos; ac er na pharhaodd yr ysgytwad ond am again eiliad, rhuthrai y bobl yn wallgof am en heinioes i'r wlad. Cwympai y tai yn bendramwnwgl, a chlywid twrf parhaus megis swn taran ofnadwy. Yr oedd y wybren yn ddu a'r awyr yn oriawn 0 lweh. Tre. parhaodd yt ysgydwad aymadai y ddaear fel tonaa y mor, a methai gwyr cedyrn B sefyll ar en traed. Cyn gynted ag oedd modd codwyd noddfeydd i'r gwragedd a'r plant; ond yr oedd llawer yn ddi- amddiffyn yn yr awyr agored. Y trefi a gafodd 80 niweidio fwyaf, a llwyr ddinystriwyd Anaquilto a Comasanga. Teimlwyd yr ysgydwad dringain milldir o'r lie. Ofnir fod llaaws 0 fywydau wedi en colli. Newyddion diweddaraeh a hysbysant fod y trychineb yn f-vy nag yr ofnid ar y cyntaf. Lladdwyd deagain a chlwyfwyd tna thriagain 0 bersonau vn San Salvador. Adroddir am olygfeydd calonrwygol oddi yno. Mewn nn lie yr oedd mam ienanc yn ei gwely gyda baban pum' niwrnod oed. Yr oedd yr yagydwad mor fawr fel yr ymroliodd dros y baban, gan ei ladd yn y fan. Y mae amryw o blant bach wedi en Iladd. Ofnir y cymer ysgydwad stall le, a hyny tna'r 21ain cyfisol. Y mae dyfroedd Llyo ijlopongo yn poethi, a chodant a gostyngant yn barhaos.

wyr ond truenus ac adfydus tra y I parha ein cyfundrefn dirol biesenol. Tra y gorfodir y llafurwr i gario y landlord ar ei gefn ni fydd ond yn draan ac yn res- ynus. Tra yr yatyrir y tir fel rhywbeth I i alluogi y landlordiaid i arwain bywyd o I bleser a moeth, ac nid fel moddion cyc- baliaeth y bobl, fe fydd y llafurwr yn wrthddrych tostun. Flwyddyn ar ol l blwyddyn gorfodir y bobl i symud o'r ) wlad i'r tiefydd ydynt eisoes yn rhy lawn; flwyddyn ar ot blwyddyn y mae amaeth- wyr rheibua yn cael eu goddef i gydio maes wrth faes ac i wneyd nifer y gweith. wyr yn llai. Pa hyd y pery y pethau hyn! Nid yn hir iawn, os yn gywir y darllenwn arwyddion yr amserau.