Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
22 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
TE UPTON, 1 AR E1 UNIO:-t 0 AKDD Y TE I'R I TEPOT. MM ELW MAN WERTHWYR I'W DALU. Ga. fy w odjn Uatg Berchenog araryw o'r KtKeddiar/tkra To a Choffi enwooaf yn Ceylon, yn eyn»/ys Etifeddiaethaa olodfawr Dambv tenne, LtymMtotte, Monerakande, Manadam- bateDI Moasakello, Poopraasio Hauagalia, a Gi^ntnelle, y Thai ny'n gorchudd i I rntioedi O ar^eri o'r tir Te a C hoffi goreu, »'r rhai sydd ar godfed tir o 3000 i tiOOO o droedfedi lie nad frie dim ond y To goreu yo oaol ei dyfu, yr <?y< BMWB M?j i ftya?nwt Aai i the <m tt isu'r Dtnwyr, ac felly Mbj't i yfwyc ffrwyth y ddeilen huddus ddim ltti mj o tlitKli I wyth o enillion o.ootol. ftLWCR AB T RHRIAU — 9fC INDIA A CHINA WEDI EU CYMYSGU, YN BUR A PUERSAWRrS, la. y pwyi. VYMYSQEDD 0 DR INDIA, A'CEYLON DETHOLIAD ARBENIG, la. 4:. y pwya. Y mae y math hwn yn cael ei wertha fel y To goreu ey'n bod can amryw o'r Prif Fas. nacbwyr Te, ao au. ddwbl y pria. OYMYSGEDD DKTHOLEDIG DR03 BEN 0 DE CEtfXON AC ISDIA. Is. 7c. y pwys. Dyma'r Te purar a blasllsf <y gul! y Byd el Kynyrchu, ac y mae eye til, os nad well, na'r hyn a werthir gas y rhan fwyaf o WVrthwyr Te, a Ohwegnwyddwyr, am o 23 6c i 3s 6c y pwya. 7, 10, ac 20 pwys wedi eu pacio tnewn Blychau Breiatiedig, na fedr awyt fyn'd I iddyot. gz-r Ni ohodir dim am y Blwoh. I Rhoir eytw prydton i eirehion drwy'r llyth- yrdy; dylid aafo* tal drwy Postal Orders wrth 'I eu ,yra, yo oynwya 2g y pwy- at y cludo, pan on g??a ?ir 5 pwys ac uwchlaw hyny.—Pan antonir am fol na 5 pwys rhaid IIDfon y til arferoi at y clndo, gan gynwys lie droa ben at gyfer pwyssw'r papyr.1 Y mae gn y mathau hyn o De arogl ? blaa mwy hyfryd nag unrbyw fath a gafwyd erioed n,ib rd itm- Y mf:;nt yo ddiau w?t cyr- haedd ?taMt U"'ydd¡aut na chyrhaeidwyd mo'i debyg erioed o'r blaen gan unrhy w Do ya y Byd. ETIFEDDIAETHAU CEYLON LIPTON. Y mae y Ceylon Olmrvrr, wrtbsy'wi ar bryn. iadaa Etifeddiaetlmu LIPTOS-, yn c1weyd Ni rail i ni brin geffhau ein rWlleowyr yn Ceylon foe, Etifeidi.ethau Haputa'e yn ui o'r rhai eweux'awrocaf ata De a Choffi yn y wlad hon." COFFI! COFFI!! YMYSGEDD DWYREINIOL H YFRYD COFFI A CHICORY GODIUUCAF, 10c, Is, a la 2g y pwys. COFFI PUR!! Y CYFORTHOCAF A'R GOREU. Is 6ch y pwya. DIM PRIS UWCH. YR llYN A DDYWED ARABI PASHA, CTH-WSINIDec T RIIYFBL DROS YU AIPHT, Wrth ysgrifenu 0 Ceyleo, ar GOFFI LIPTON:— Ar ol ymweled 4 nifer o'ch Etif-ddleethau, a ehael cySevsderin dyddio' i broti y ("offi a dyflr ar yr eiddo ardderchog hwn, nid 0811 ynwyf ootruedcr I ddweyd fed y C. ffi a dyfip arnynt yn ardderchoca"h mswn ansawdd a bias na d'm Mocha neu Goffi arall a brofais erioed yn yr Aipht neu rywle arall, ao naa gellir cynyr.^hu dim Coifi parach." LIPTON, Y Gwerthwr Te, Coffi, ac Ymborth mwyaf yn y Byd, Yntorfeydd Te a Choffi i Longau Keliaau Maddema, Gerddi Cinnamon, Colombo. Swyddfa Ceylon Upper Chatham Street, Colombo. VgtafeHtxx'i at wertho Te a Choffi :— MINCING LANE, LLUNDAJN, E.C. Yetorfeyda Cyfanwerthol Te Cymysgedig ac wedi talu'l doll:- Bath atreet a Clayton Street. IJnndvn, E.C. Taterfeydd Colli wedi ei Rcstio a'i Oymyega: 903, Old street, Llundaia, E.C. Swyddfeydd Cyffredinol.- I Bath street, City road, Llnndain, E.C. Cangherau Lleol Linrpool-2S, Old Uaymarkot. Warrington—Bridge atreet (congl Friar GaV). Manchester- 26, Oldham stre-t a Stretford road (congl Cambridge ebreet). 'CAIWHEtfAW loR IIYF) T DKTRVAS. Y GWERTHWR TE MWYAF YN Y BYD. Yr Unig Oruchwyliwr yn Nghaerntrfon — Hughes, 8, Eastgate street. I
AT EIN GOHEBWYR"
AT EIN GOHEBWYR" Ys Ein Nbsak.—Vestrv flynyddol Ffeatio- iof, Criccietb, newyddion lleol o Ffthesds, Ffestriiiog, Llanrwst, Lltogefni, Clyonoc, Lliadudon, Abormaw, Dolgellan, Oddiar y Mot, Bsiraiadaeth Eisteddfod Llin- dudno, se Adolygiad y Wasg, llythyrm Mr Andreas Roberts a Heo Weithiwr," y rhei a ddaethaut i law yn rby ddi- weddar. in Y "WeRin.Nodion Androntcas.
TALU I SENEDDWYR.
TALU I SENEDDWYR. Nid oes edid wlad dan haul nad yw yn cydnabod gwasanaeth gwneuthurwyr ei deddfau. Yn Ffrainc a Germani telir oddeutu punt y dydd i'r seneddwyr. Y n Brazil a Mexico mae y cyflog yn 600p; yn Canada a Queensland, dau gini y dydd yn Awstralia Ddeheuol, 200p; yr un swn yn Belgium a Holland can punt yn New Zealaad, a .160p yn Japan. Yn yr Unol Daleithauy telir y cyflog uwchaf, aef lOOOp a choatau teithio. Mae Frydain Fawr yaKithriad i'r rheol. Tra y telir yn anthydeddus i'r rhai sydd onwn Iwyddi yu y Llywodraeth rhaid i'r Seneddwyr eyffrodin roddi eu hamser a'u Uafur yn rhad ae am ddim, Canlyniad anocheladwy hyn ydyw nas gall neb ond y sawl ay'1l berchen cyfoeth hy- ^orddio yr aorfaydedd o wisgo y 11/thyrenau A.S. ar ol ei enw. Cffynga ibyn ar faes dewiaiad yr etholaethau. tOs dyoauna atholaeth anion cynrychiol- .,ydd llafur i'r Senedd rhaid iddi gykanu at ei gyahaliaeth. Bu tratod brwd ar y cwestiwn hwn yn Nhy'r Cyfredia o dro t dro. Tn 1836 yr lydym yn cael Arglwydd Blaudford yn <i ddwyn i sjJw, Yn ei ara^th defnyddiodd -eiriau llad ryfedd ac amgrymiadal. Dy- wedai mai ei amcan oedd adfer y jgynigrchiolaeth i'w phurdeb cyitefig." ^.tegwyd y enrnygiad gan wleidyddwyr iel Arglwyddi Althorp, Ebrington, Jtussell, Howick, a'r Mri Whitbread, Robbome, a Joseph Hume. Dygwyd y ewMtiwn yn mlaen drachefn yn 1845, a tbmlodd gafnogaeab amryw o wyr mwyaf dylaowadel yr oes. O'r adeg hono byd ya awr bu y pwnc yn cael ei drafod amiyw weithiau. Erbyn heddyw gellir dyweyd fod y farn gyhoeddua wedi cvrhaedd craddau uwch o aeddfedrwydd nag en'osd o'r blaen. Mae talu i Senedd- wyr ar nglea y blaid Ryddfrydol yn awr. Piygurwyd dadbljgiad y faro gyhoeddaa gan y fFaith fod niter o weithwyr wedi en hanfon i'r Semdd gan etholaethau llafurawl, ac fod y gweithwyr hyny wedi <«nill iddynt eu hunain barch Ie edmygedd mwyaf difluaafc y Ty. Edryehir ar Mobon, Mri Bart, Fenwick, Bmdburst, I Wil8oD, a'r cycrych!o!wyr U?fur er<H), fal I rhai o'r Seaeddwyr gtUuoc?f yn Sant Stephan. Nid rhyfedd i'r wlad feddwl I mai da fuaaai cael rhagor <t'u bath. Ood nis gellir eu cael oni wneir talu i Senedd- wyr yn rhan o gyfraith y deyrnas. I NOI Wener nygwyd y cwestiwn dra- chefn o flaen y Ty gan Mr Fenwick, yr aelcd llafur dros Wanabeck. Cynygiai benderiyniad yn cymeradwyoyregwyddor o dalu i Seneddwyr. Traddododd araeth gref, synwyrol, gymedrol o blaid ei gyn- ygiad. Enwai y swm o 365p fel un y gellid ei gymeradwyo i lIyl,r wlad. Ategwyd y cynygiad gan Mti Munro- Ferguson, Dafiiel, R)by, Syr Edward Grey, a Syr Georg, Trevelyan. Siaradodd Arglwydd Eleho, Mr Fisher, a Mr Balfour ar yr ochr wrthwynebol. Ar y cyfaa caed dadl fuddiol, er nad rhyw ddyddorol iawn. Fel y dywedir yn ein "Llythyr o'r Senedd," ceisiodd Arglwydd Elcho fod yn ddoraiol, end ni thybiodd neb yn ddoeth ddilyn ei esiampl. Ya y rbaniad cafwyd 162 o blaid y cynygiad a 227 yn rbyn. Gorchfygwyd ef fatly trwy 65 o bleidlcisiau. Pe telid i aelodall fe gynyrchai y cyfnewidiad chwyldroad trwyadl yn nghvnrychiolaeth y wlad. Dadansodder y €70 aelodau presenol ac fe geir fod yn eu plith 209 o dirfeddianwyr, 128 o filwyr, 159 o wyr y gyfraith, 83 o arianwyr, 91 o awyddogion (yn cynwys gweinidogion y Goron), 62 o gyfarwyddwyr rheilffyrdd, 77 o feddygon a llenorion, 186 o faaoach- nachwyr, a dim oDd 8 o gynrychiolwyr llafur. A yw ye rhyfadd fod mor an- hawdd pasio diwygiadau gwerinol drwy'r Ty ? Pan ddygir mesur tir i fewn wele I gatrawd gref a,, wool o 209 o dirfeddian- wyr yno yn barod i'w wrthwynebu. Pan gynygir rhywbeth a thuiedd ynddo i ysgafnhau baich meibion llafur, wele lu o gyfalafwyr ¡'w; lindagu yn y fan. Mae angeu mwy nag wyth o gyurychiolwyr Ilafur yn y Ty. Bydd ychwanegu eu nifer yn gydnarol hawdd ond eu galluogi i fyw yn Llundait; ac ymroddi yn Ilwyr i'w dyledawyddau Senaddol. Dyma; ddadl fawr y Rhyddfrydwyr droB y di. wygiad hwn. Ar y IIaw arall dadleua y Toriaid y byddai y gost yn ychwanegiad difrifol yn maich y trethdalwyr. Awgrymai Mr Fenwick y ilwm o 365p fel cyflog blyn- yddol, yr hyn a wnai gyfanswm o tut chwarter tnlliwn o butiau yn rhagor o drethi. Ni raid mVDed ymhell i chwilio am atebiad i'l ddadl hon. Yn un peth nid yw yr ychwanegi id yn gyfryw ag y teimlid oddiwrth ei fodolaeth gan y treth- dalwyr. Nid yw chwarcer miliwD llai; neu fwy yn nhrethi Pryiain Fawr ond ¡ megio mAn lwch y clorianau. Ond, heblaw hyny, fe wnai Seneddwyr gwerinol I werth eu cyflog mewn cyfnod byr iawn. Sawl chwatter miliwn o arianty wlal a wastreSir yn afradlon a difudd ar bethau a pheraonau y byddai'n feudith i ni gael; gwared ohonyntt Ni cheir gwared ohon- ynt bra y bydd yr elfen bendefigaidd mewn mwyafrifmor orlethol yn y Senedd. Ychwaneger nerth yr elfen weiiuaidd ac fe ysgubir ymaith lu o bethau sy'n sugno llawer mwy o gyfoeth y wlad na chwarter miliwn o bunan yn y flwyddyn. Dad lea a y Toriaid hefyd y byddai i'r cyfnewidiad beri i luawa mawr fabwys- iadu aelodaeth Seneddol yn uuig fel moddioa bywoliaeth, yr hyn a ddygai oddiamgyluh oatyngiad yn safon teilyng- dod a chymwyaJer ein Seneddwyr. Ood ai oni eilir yruddiried yn yr etholaethau na byddo iddynt ddewis cynrychiolwyr anheilwng < Uredwn fod hynyna yn ddigon o atebiad i'r ddadl. Hyd yn nod fel y mae pethau yn bresenol y mae aelodaeth Seneddol yn talu yn dda i ] iawer un. Arferir dyweyd yn lied gyff- redin fod bargyfreithwyr yn chwenychu'r anihydedd er mwyn ychwanegn eu hen- illion oddiwrth eu galwedigaeth. Diau fod rhyw gymaint o sail i'r cyfryw syjiiad. Ond fe wneir llawer mwy ohono nag a ddylid. Y fantais adderbyaia bargyf- reithiwr oddiwrth yr anrhydedd ydyw y gall gyflawni bron yr oil o'i waith yn Llundaio, ac felly y bydd ei waith Sen- eddol a'i waith ei hun yn rhedeg ochr yn I ochr. Y dosbaith ga fwytf o elw anuniongyrchol oddiwrth y Seoedd ydynt yr arianwyr, y bobl hyny ydynt yn byw ar fflirflo a chyfar- wyddo cwmniau newyddion. Mae ciel enw ag A.S. ar ei ol yn thestr cyfar- wyddwyr yn gynorthwy i gwmni newydd i hudo arian y cyhoedd, a thelir symiau I' mawrion i lawer Seneddwr am fenthyg ei enw. Ae eto dadleua hyd yn nod y gwyr hyn yn erbyn talu i aelodau. Y fath sughysondeb 1 Mae yr yspryd gwerinol yu galw am fwy o wyr o fyag y werin, mwy o weithwyr, i eistedd yn Sant Stephan, ac nid yw caniatau yr hyn y gofynai Mr Fenwick.am dano nos Wener ond cwestiwn o amser. Fe'i gwrthwyo- ebir yn ffyrnig gan y Toriaid, gan ei fod yn myned yn erbyn eu buddianau hwy; ond y Rhyddfrydwyr a orfyddant yn y man.
A GAWN NI LE I ADDOLI ?
A GAWN NI LE I ADDOLI ? Paham yrhaid i Ymneillduwyr gaei eu goaod dan fwy o anfanteiaion na neb arall am le i addoli Duw ? Mao y llythyr gyhoeddwn yr wythnos hon oddiwrth j ohebydd o Lanbrynmair, yn rhoi hanes profedigaeth lem eglwys y Methodiatiaid yn j lie hwnvr, yn gofyn am ymchwiliad manwl. Hyderwn er mwyn pob syowyr cyffredin fod ein gohebydd wedi cam ddeall y rffeitbiau, gan na fynem er dim gredu y gallai Mrs Seymour Davies tod yn gwybod yr holl amsylch- iadau, a gweithredu fel y dywed ein I gohebydd. Bydd yn dda genyv dderbyn, a ehyhoeddi, oddiwrth Mrsl Seymour Davies, neu rywan ar ei rhan, adroddiad o'r achos o'i thu hi. Mae yn resyn meddwl ei bod yn bosibl, ar fin toriad gwawr yr ngeiofed ganrif, i unrhyw gorph o addolwyr gael eu troi allan o le eydd aor gyaegredig iddynt ag y rhaid fod han,Gitpel y 23out i Pethodiat- iaid Llanbryomaic. Yn eicr, os darfa i Mra Daries, trwy anwybed, roi prydles am fwy o amser nag oedd ganddi bawl i wneyd, yr iawn lleiaf all wneyd yw rhoi prydle8 newydd ar yr un amodan a'r hen droa yr ysbaid mwyaf o ameer sydd yn ltosibl. Ond y mae y ffnith fod y cwes- tiwn wedi codi o gwbl yn prcfi nad yw Meeur Rhyddfroiaiad Capeli wtdi cael ei ddwyn yn mlaen un diwrnod yn J'hy fuan. Da y gwnaeth Eglwys y Bont i ymladd y mater nllan, a da y gwua i ymtadd, oa bydd rhaid, hyd yr auadliad olaf..Bydd- ant yn ymiadd, nid yo iirig drostyot eu hunain, ond dros iawnderau Jaoll Ymoeill- duwyr y deyrnaa.
[No title]
Mexnr Alfred TholDMo M&a ya ddigsm ami wg erbyo hyn nad yw Mm tir Mr Alfred Th *»s amcaaa rot i <iya«ra fwy e ryddid i benderfynn ei matsrioa cirtreUl ei ion. Y. myned i gael ei iadd gan na gwuwd aa son. o batch i ddynaniadau ei syd-ael,,(Iau mae wadi rhoi lyoy y ddirprwyaeth fwriedid i ymwelsd a'r Llywodnetb. Tybit rhai o'i I gyfeillieo as ddytasai fod wedi gwrando hyd ya nod ar yr aelodm Cyaareig ya ngwinab gnrohyatyn pendant y gyoailedd gynhaliwyd I yn Nghiecdydd. Oad er idde faraa mai doeth dan yr awgylchiadaa eedd gwneyd hya. nyo garic'r nadibd ya mlaen. Mas wfedi bod ya oynalayfarfojydd ya Rhlith y glewyr, ac wedi cael profua diyiawadfed y I dosbarth gweithiol yn y De droa roi i'r Cymry yr bawl i drtfnu 8U materian oar. I trefol ea bun. Tebyg pa cyaierid )Isis chwatelwyr y Gaghdd ar y mater mai yr na fyddai'r atabiad. Oyu y dlw y Senedd-dymor nesaf bydd y Mesar wedi eael ei gryfhan, a birn y wlad wati aed tfeia ac wedi cael ei fynegi ya gtoew ar y cweatiwn. Cymraeg— Iaitb Celwydd. Aaaml y rhoddwyd mwy o eirbad ar ein biaitb & a eeuedl nag a wnaeth y Btrnwr John Bishop yo llya si<ol Cwfyf ldin ddydi Owener cyn y diwod lttf. Ffromai yn atntkr am fud gaaeth bymtheg oado ardal wledig yn tnyoa rkoi eithy-stiolaoth yn Qymraeg. P"bam na ddyry ei thyatislieth yn S&esneg I" gofynai. Ai am ei bod yo awyddas i fid ar ei gwyl- iadwriaeth I K&B'n thwyddaeb dyweyd cel- wydd ya Gymraeg nag yn Saesneg." Oa nad ydym ya camgymeryd gwaaed Mr John Bith)p ya farnwr llya airnl am ei fod yn gwybjd Cymraeg-iaith celwydd yn ei dyb ef. ODd atolwg a hoffai efe i'r byd dybied ei fod ef yn cael 150op y flwyddyn o gyflog am ei bod 10 thwyddach ganddo ef ddyweyd colwydd nag yvi, janystitaf Dyma gwes- tiWD ddylid ei ofyn gan un o'n haelodaa ya Nhy y Cyffredin. Cyfarfoi Bangor. Fel y gwelir oddi wrth eia cnlofnaa bysbynbol, fe gynhelir cyfarfod yn Mangor ddydd Llouu nesaf i drafod egwyddor- na rhyddid ft chiydrftdaoideD creiyuaoi. Traddodir areitbiau gan aifer o weinidogioa a gwleidyddwyr blaeaat y dydd. Credwn yo ddibetras y gwna pobl Biagor eu rhan ya aorhydeddas taag at aicrhau llwyddiaut y cyfarfod. Mae Rhyddfrydiabth 80 Yna- neillduattfi y ddiuaa sy'n llocbesn dan gysgod v Palas a'r Oastell mewn cyilwr cryf ao aohas. Yn egos i Fangor y mae Bethesia, gyda'r miloedd chwarelwyr, Rhyddfrydwyr ac Ymneillduwyr cadarngryf bob cop" wallteg. Byadant bwythan yn y cvfarfed yo Mangor ya llaoedd. yn rhoddi tdij galonog a diamwys i'r holl weithred- illdn. A bath am drefi ereill y air ? Ai ooid yw yn btyd cedi i fyny ynddyat y llwyfanan gwleidyddol I Jt[e gwaitb mawr i'w gvflawui o hyn i'r otholiad cyfirrediool, a goren pa gyotaf y deohreuer aroo. Rhaid guleuo'r etholwyryn y p/aciaa pwrsig ar ba rai y bydd yr etholiad yo troi, fel y gwrth- weithier cynllwynion ystrywgir y Toriaid i lwijrwobrwyo a charoarwain.
LLYTHYRAU O'R SENEDD.
LLYTHYRAU O'R SENEDD. [GAtf MR T. E. ELUS, A.S., A MR D. LLOYD GEORGE, A.S.) RHIV VII. DISGWYL ItAKWOLAJTH GLADSTONE. At ol wythuosau o lafar nid ydyw Ty y Cyfttedin nemawr yn rohen gydÙ gwaith pwysig y mae wedi ymgymeryd &g ef. Mor araf, yn wir, ydyw y cerddediad Seneddol fel yt awgrymir na chyrhasdda y Weinydd- iaath ben ei aiwroai byd haf y flwyddyn nesaf. Ar ol yr araeth ryfeld a draddododd Mr (Jhamberlain yn Bir-ninghacn ddiwedd yr wythnos ddiwrddaf tybia rhai fod y Llywodraeth wedi penderfynu, doad a ddela, fyoed trwy ei rhaglen cyn y Dalt. gorphormJ. Os felly, 81 ddaw etboliad ar tin gwarthaf hyd Gorphenaf 1893. Wrth gwre, gwyr pawb mai nid eu hawydd i orphen eu goruchwylion aydd yn cynhirfu yr UoJebwyr i hirymiroa, eithr disgwyliid y bydd yr hen wr o'r ffordd oyn dydd brwydr. Dywedodd ua o'a hysgrifenwyr galluaoaf hwy hyn er's ychydig yn ol. 6AIX YN zi BRYD. Rhyfedd fel y oymetir yn ganiatol mewn pob rhydd-ymddyddan cydrhwng Senedd- wyr o bob plaid a dosbarth fod y Rhydd- frydwyr yn rhwym o enill y dydd. Yr uoig gweetiwn a ddadleuir ydyw—faint fydd y mwyfrif1 Nid anfaadijl t'tthti sydd yn disgwyl Safran oddiwrth y Llyw- odraeth trwy gyfryagun Toriaid gofio hyn. Gallant gael ambetl i ffafr a hwyluaiod ai hyn o bryd pau y mae y Weinyddiaeth Doriaild mor awyddue i enill pob sedd, ond yn uoioa daw Uywiawdwyr i awdardod nad aduaboantmo- A ydyw gweinyddion Rhydrifrydig yo debyg o twrw gwenaa at y gwr hwnw ? Pa beth oynag a fydd cyfiiwn efe a'i c&iff-a dynÙ oil. -T-ucsvjt WYTR -AWR. Dyddian tawel ao annyddorol yr ydym wedi ea ttrealio yma yn ddiweddar, ag eithrio dwy nell: dair o ddadleuon. Dydd Marcher cafwyd dadl hynod o frwd ar bWlic Wyth Awr i'r glowyr. Ptif bleidwyr y mesar oeddynt Mr Chamberlain a Mabon. Dyna iehwi ieuo yn anghydmama, oaiteP OLid siaradodd y ddau dan gamp. Yr oedd y cyntif ar ei orea ya glir, miniog, ao argybooddiaial; chwaljdd wrthwynebiadiu ymesodwyr y mesar mor ddiegni a phe buasat yo gnasgar as. Er ei fod ar hyn o bryd yn auwylddya y Toriaid, gwrandawsant arao gyda dig a soriant. Yr eadd sba a eioia ar bob wJneb ohonynt. Yr oedd an o'n duwiau yn en melldigo. Ni effeithiai ea boerfelgarwrh ddim ar yt *reithiwr. Tarodd ei Wgad-wydr dan ei ael, eyllai arnyot yn berffaith ddigynhwrf, a gorphenodd ei were wrthyot fel pe bnasent resiad o blant mewn oriel regal. ABAKTH KUOll. Gwahanol iawn oedd Maben. Yr oedd Cbamberlain wedi bod gydag ef ya gofyn idde ddywedyd ychydig eirian o'i flaen. Chambeflain yo dechteu'r odfa i M%bon I Pan gododd gwron y glewyr, er fod oryn un ar on traed ar yr DR pryd o golyo cyfltnsdra i ddyweyd gair, galwodd y Llefarydd yo ddibetrns ar gyoryohiolydd Cwm Rhonddi. Hollo) wahanol ydoedd ei ardduU i eiddo ChamberUin, and llawn mor offaithiol. Dyinai wr o'r enw Syr Frederick Milaer fel pe gyda gordd. Mewn ychydig o frawddegau malutiodd araeth y barwnig trnan hwnw. Taflai y dwrn mawr bwnw ato fel pe boasai ya ei wabodd i ddod dan yr ergyd. Qwae iddo pe deuii Ni cblyw- goaa Mabcn erioe i i wall mantais. >Grwnaeth rlOi pwynttau atddercbeg, Be wrth ea gvru adrnf itdMiuhi ei laie meledaidd drwy'r Ty. GwyÐ fyd na chlyweai becngyn y Cwm en cynrycbiolydd pybyr yn dadlna ea hawl'an. P»,Y QKFtfOOODD Y MMUt. ) Allan yiailwyd y Mesar. una pwtoaeis- iidd jr dynioo mwvat ea dylaowad ar Weria Prydain heddyw drosti{*g eithrio Mr Glad. stcne, yr hwn a gorddodd o'r Ty heb bleid- leisio). Cffeirio yr wyf at Chamberlain, Arglwydd Raodrlph Ofaurcbill, a Syr W lliam HarcoUlt Pleidleiaiodd yekwaneg troa y Meaur nsz v tybiai neb yn Basowil. Y diigw/liad oyffredin ydwdd y eerddw taa cbmt trwy'r cyntedd troata. Ya lie hyny eifodd g-'foogaeth gan gant a baner. TALU ( SKFBDBWYB. I Noa Wener bu dadl deg ar bWDC talu eyflog i aelodau Seneddol. Dadleoai Mr Feuwick— na o gynrychiolwyr llafnr yn y Ty-trosto ar y tir y bnaaai Hal o bendeng- ion a mwy o'r eyffoedia yn cael en eya- rycbioli pe gwnelaid y cyfnewidiad. Vy- wedodd II. i. oedd Seoedd o twya mewn unrhyw wlad lie na thelid ir aelodan. Traddodwyd arieth ddigrifol iawn yo erbyn y cynygiad gio Arilwydd Eleha. Gwrth- wyoebwyd yn mlielliieh gan Mr Balfaur- yr hwn cyad yn derbyo iDOOp y dwyddyn am ei waainaeth Seaeddol. Ar yr an pryd teg yw dweyd fod Mr Bilfour ya aMot f-d llawer rbeswm cryf o blaid tain i aelodan Yn en myas noioid y diadl y buasai gwell tebygolrwydd y sicrbeii cynryehiolaetb dag o bob doabarth.
Advertising
—Gelljr enill Dwy Bant IiC ,cbwantg  jJA yn thnoaol yn hawdd a gauent gan fab ne" Y 1= heb ymyryd dim &,a garchwyl ion premol.-Am fanylion aample, gan anfon envelope, anfoner at Erans, Watta and I Comptay, (P293), Birmiagham.-Y mae yr I hytbyaiad hwn yn an y gellir dioyna arao.
Y CYFBEITHIWB CYFFREDINOL…
Y CYFBEITHIWB CYFFREDINOL A D.100ISYLLTIAD. [GAN MR JOHN MORSAN, CADNANT.] Yn y ddadl yn y Sonedd y dydd o'r blaen II fe awgrymodd y gwr mawr nehod fod eia Hiaekawdwr wedi bod ya annoatb wrth benodi Paul 70 apeatal, am, y mae'n ym- ddingoa, na feddai na gwaddol na degwm i'w allaogi i fyw beb weitkis a'i ddwylaw. Tybed fod yr Hwn y mae holl dryaerau doetbineb ya guddiedig ynddo" wedi bed yn annoeth wrth alw Paul i fod yn apeetol J Haera y Cyfreithiwi Cyffredinol ei fod, am y buasai Paul yn galla gwneyd llawer mwy droe ei feiatr pa baaaai yn gallu byw heb weithio. Yn awr pwy aydd i'w goelio I p, an ai y Cyfreithiwi Cyffredinol ai yr Ye- grytbyrt Y mae yr ail Balm yn ein dysjtt y myfyriai y bobloedd beth ofar, ac y gwnai en penaatbiaid ymgyng- hori yn nghyd yn erbyn yr Atglwydd ac yn erbyn ei Grist ef, gan ddywedyd, Drylliwn eu rhwymau hwy, a thaflwn ea rheffynau oddiwrthym." Y mie gwaith y Cyfreithiwr Cyffredinol a'i gwmoi ya y ddidl yn y Senedd ya gyflawsiad rhanol o bropbwydoliaeth yr ail salm. Un o blaniau y cyfreithwyr i gario ea pwnc yw earhad paraenol at eo gwrthwynebydd. Felly y ba yn y Senedd, y dydd o'r blaen, er treia di- ddymn gwaddoli erefydd. Meiddioid y cyfreitbiwr awgryma i Frenin Sioa, yn yr HWD y mae hall ddeecbineb Daw ya preswylio, ymddwyn yn annoeth trwy ethol dya tlawd i fod 10 apaatol. Y mae edrych ar lwyddiaat Paul, yr hwa a anfonwyd gan Grist at y cenhedloedd i ageryd ea llygaid a'el troi c, dywyllwchi cleuni, a feddiant Satan at Ddaw;" so air aflwyddiant apoetolien cyflogedig a gwaddol- edig y Cyfreitbiwr Cyffredinol a'i blaid, ya peoderfyaagan bwy y mae gwir ddeethimeb. Llanwodd Paul wledydd eaag tg Efengyl Criat mewn yohydig flynyddoead; ac y mae miloedd apostelion gwaddoledig y Cyfreith- iwr heb ei wneyd heddyw ar ot oesoedd o brawf. Gallwn ddweyd gyda Paul (1 Cor. i. 20-28) fod ffolineb Crist yn ddoetaach na deetkiaeb Cyfreithiwr OyffrediDol Lloegr ya 1891. Y mae llafnr a llwyddiaat Paal yn hya- bys i ddirllenwyr y Testament Newydd, ac y mae aflwyddiant tenia y gwaddoliadau t'r degyman yn bysbya i'r rbai a ddatllen- aetnt haoea crefydd yn Nghymrn am y deu- naw can' mlyoedd aethant haibio. Y mse tyatiolaeth yr Elgob Daviea, o Dyddewi, yn ei gyfarchiad i't Cymry yn 1667, yo nod- elig ar hyn. Dywed ef i'r efengyl fod yn llwyddiaaua iawn yuyag y Cymry heb Da gwaddel na dogwm yn oeeau boreaaf Cristionogaeth, ond pan en gorfedwyd i gyil ymffaiflo k ffyrdd amhur y Saeaon, a ohael ea geifedi i gisin degymau a gwaddil- iadan at gynal crefydd Senedd Lloegr, iddyot auddo yn ddyfnach ddyfnach o oes bigilydd i dywvllwch, ofergaeledd a phob annnwioldeb. Y mae banea yn cadacn- haa haeriad yr Esgob. Pan ddeffrowyd y genedl a ohael Gair Daw yn en biaitb. trwy oruehwyliaeth wirfoddol y ba hyn, 80 er gwaethaf tenlu'r dagymaa s'r gwaddoliadau. Ond hyn aydd ofldna i feddwl yw fod llawer o'r rhai a ymneill- duasant o Eglwys Loeg, oherwydd ei haflea, a adeiladasant iddynt eu hunain gapelau i weini gair Dnw ynddynt, ar en treulien gwirfoddol, heddyw wrth yr ugeiniaa ya aeldaw pteidio dynlon i fyned i'w eynrycbitli yn y Seoedd ag aydd bendetfynel i bleidio droa barhad eysylltiad a gwaddoliad Eglwya Loegr ya Nghymra. Yn Not ddigon, y mae hyn yn dangea diffyg gtas a aynwyr. Anraalon i'r eithaf ydyw gorfodi dyn aydd yn tain am ei srefydd ei hun i dalu traul crefydd pobl ereill: a pheth hollol grees i synwyr cyffredin ydyw i ddyn aydd wedi gweled y gwall a chilio oddiwrtho, eto yn gyru dsn i'r Senedd i bleidio parhau y drwg. Y maa i ni, Mr Golygydd, gyanr cryf i faddwi a chredn y (Iwyddwn yn y man: yr ydym yn ymladd o dan faaer rauin Seion, yr hwo y mae ei ddeddflyfr yn berffaith lAn oddiwtth drethi gorfodol at gynal crefydd. Rhaid i Hwn deyrnaaa hyd nes y gwaeir ei holl elynion yn droedfainc iddo. Yr Arglwydd a roddo raa ac edifeirweh i Dwrnar Frenhinea fel y galla ddianc gan ei Farnwr-
YMDD1SWYDDIAD DR. CYN-I DDYLAN…
YMDD1SWYDDIAD DR. CYN- I DDYLAN JONES. Hysbysir ni fod y Parch Cynddylan Jones, D.D, wedi rhoddi ei ymddiswyddiad ya nwylaw Cyfarwyddwyr y Feibl Uymdeithaa, ac y bydd iddo ar derfyn y rhybadd deri ei gyeylltiad awyddegol i'r Gymdeithaa heno. Ei gyd-awyddog yw Df Dickeaa Lewia. I
LLOFRUDD IfRAINHILL.I
LLOFRUDD If RAINHILL. I II Cymerwyd Deemi." y Hoffndd creulawn a gyCawaodd y !loftn<dneth erchyll ya RaiDhill, ger Larpwt, o <hea yi ynadon ya Perth, Awetm Iia. Y cyhaddissd yn ei erbJn yno yw ei fed wedi llofrnddio Miee Mather, gyda'r hon yr oedd yn eneg o gyflawni aml- wreiciaeth. Gohiriwyd ei brawf, er ibeddi amser i'r heddgeidwaid wneathnr ymchwil- iadau pellach i'r amgylchiad. Ary daith yao amlygwyd teimlaaaa digofsa iawn at y carcharor, a gwnaed ycagaia i gymeryd ei fywyd ymaith, ao o'r braidd y gallodd yr heddgeidwaid ei wared a. Llewygodd y carcharor amryw weithian. Cyehwynodd bedigeidwad perthynol i Scotland Yard, Llandaio, i Awstralia, i gymeryd Deeming i fyny pe y dygwyddai ddyfod yn rbydd ar y oyhnadiad aydd yn ei erbyn yno, a dygir ef droaodd i'r wlad hon i aefyll ei brawf am lofrnddio ei wraig a'i bedwar plentyn yn Raiohill. Dywedir ei fod wedi addef mai efe a gyflawno'Jd ddaa o'r llofraddiastbaa di- weddar yo Whitechapel, Llnndain, y rhai a briodolid i "Shen y Rhwygwr." Ofnir y bydd i Deeming geisie cyflawni hnnanladdiad, a chedwir gwyliadwiiaeth fanwl arno rhag iddo gyrhtedd ei amcan.
MR HERBERT GLADSTONE I]& y…
MR HERBERT GLADSTONE I]& y Ii CLEBIGWYB A'R FASNACK FEDDWOL. Y dydd o'r blaea yr oedd y boneddwr anrbydeddna ncbod yn anerch cyn a Iliad lluesog yn Finsbnry, pryd y cyfeirioid, yn mhlith pathaa ereill, at lywodraethiad y faanaoh mewn gwirodydd. Ar y owes- tiwn bwaw, dywedti ei fod yn Met ei 1 gyfiawnhan yn ei wsith ya ewyno yn chwerw oberwydd ymddygiad clerigwyt Eglwya Loegr fel corph cyffredinol, y rhai, gan ddilyn aiampl y pendefijtioa ysbrydol yn Nhy yr Arelwyddi, a weithtedent ac a roddent eu pletdle sian fei ag i barhan drygau y faeaach feddwol (" Cywilydd "). Er y tyadai ei fod ef ei bun yn aelod o Rglwya Leegr, ac y gobeithiai y byddai iddo barhas yn waa- tadol ya aelad a heni; eto, yr eedd ya oael eiorfodii gyfaddef. mar bell ag yr eedd erenicl politicaidd Eglwys Leegr yn myned, fod eiksuen yo na gwir alaethaa; a bodyr eegobion yn Nhy yr Arglwyddi wadi earn- ddefoyddio y eaflaeedd achaf a dylaawadol at ddiwygiad eymdeithasol a roddwyd i glerigwyr erioed ynywlad hon, ae wedi atfer en dylaawad i feithrin camarferion (" Cywil ydd ').-gs Daily lfewt.
Advertising
Fe wneir aebwyniad cyffredinol fo" y rhan fwyaf c cocoas fa anuhreullodwy; o gymaint ag fod y broffeswriaeth feddygol wedi dangos yn ddiveddar fod yr alkaOtt a ddefnyddir yn rhy ami gin wneatfcurwyr tramor, yn ngb d mater bras, 111 ffurflo aylwedd aabonaidd eydd yn hynod o aerygltti i isehyd. Oyda golwg ar a wneir gyda pfal. autii eiddo Mr Cadbary, nid yw y gwrthwynebiedaa hyn ya bodoli.—White hull Reticle. DZAPNCW.-The Anral World, a large Monthly Magazine dealing with all eaMaete pertaining to dtaaeee of the Bar, aa wall as rueral health notes. Oontribatod to by lead- ing Auriste. Should be read by all pereeas snffering from Deafaeee, Noises ia the Head, or other anral troubles. Every oopy worth guineas. Poet free 7d.—Publlehers, Anral World (List A 246), No 38, Warwick Lane, & London, IILC6
RHYDDFRYDIAETH YN I MON. I
RHYDDFRYDIAETH YN I MON. I Pa fodd y Collwyd Amlwch i'f I Rhyddfrydwyr. I [Wrth fyhoeddi y Ilthyrau c..1ynol od/Ji.1 [Wwrrtth h Mr lawig HoghM, dymanwa ddwerd nad ydym yn dal eiik hnnaia mawn na modd yngyfnfolam y tyniadaa gyawysant, BaG am y geiriau ddefayddir gan ein gohebydd. Gaa fed Mr Hughes yn rhoi ei saw yn Hawn wrth ei lythyraa, tag yw iddo ddisgwyl i'r aeb a'i etyb i waeyd yr at: path. Bydd ein oolofeau felly ya hollsl agorei i unrhyw hereon i ateb Mr Lewis Haghea ar yr u. aaodaa ag y oaniatair i lythymu Mr I Hoghee ymddangos.—QOL. y II GENEDIo GtMRiio."]
-ioi IP-q-kNOD I. I
-ioi IP-q-kNOD I. I MR Goi.Na ohynhyrfer chwigao eang- der y testyn bydd fy sylwadau yn gyfyng- edig i adolygiad brysiog ar aefyllfa wleid- yddol eio t.-ef—o'r ethsliad cyffredinol di- weddnf hyd ya breaeaei. Yr ydwyf yn weddol gydoabyddoa A Rhyddfrydiaeth Amlwch er'e oddentu pnm' mlynedd ar hagain, ao er's draa 20 mlyaedd bellach wedi eymaryd rhan flaenllaw yo eymudiadau cyhaadduayr achea yn y wlad. Tirf ac iraidd ydoedd cyflwr Rhyddfrydol Amlwch er pan adwaenwn of gyntaf dan nawdd y diweddar Batch J. Pritchard, Cad ten Dyer, a rhelyw o'u gwehelyth, ae eraill ydynt eto ya ares, megys y Mri Jones, Gwredog Thomas Pritchard, Owen Owens, y Borth, a'u cyffelyb. Dynion eedd y rhai nohed wedi ea cyoysgaedda 1 cbymhwys- deraa arweiayddiea piaid. Barn a phwyl) aeddfed, rhagwelediad craff, &0 yn feddianol ar yabryd y path byw anhebgor hwnw i at- weiaydd: gwybed pa beth a pha biyd i orchymyn, ya nghyda'r awdardod aydd yn hawiio nfndd-dod; dynion ag yr oedd ea hamnaid yo cyflwyao oritr i'w chyflawni yn ebrwydd, a'i canlyniad beb amser yn gywir. Dynion o allueedd meddyliol a rnoesal nertbol, na lychwinwyd en banerau gwleid- yddol erioad gan dryohineb etholiadol. Oddiar law y oyfryw rag9aenwy? y derbyn- iodd y genbedl&Ath hon yr achoa Rhydd- frydol yn Amlwch, "ynymdaith yn aaalder ei rym;" yn dreftadaeth ddiluddiant at waa- anaeth oeMn i ddyfed. Oni pa bath bynag ydoedd banes Rhydd- frydol Amlwch o dsn nawdd y ccwri ncbod yn y gorphenol, yatyriaf na fa amgen gwawr arno erioed nag ydeedd oddeutu chwe' mlyaedd yn 01. Taa'r adeg hcno y eefydl- wyd Cymdaitbas Ryddfrydel leol y dref, pryd yr ymonodd heU brif Ryddfryawyr yr ardafoedd "r frawdoItMth.ao yn ea mysg cafwyd ya ddibetfOt nifer Hacsag e'r gwyc yn dwyn M?an" rbagoraf feddai Men. Cefaia yr anrhydedd 0'01. penodi yn ar- we mydd ainynt, ac yn ystfld yr etholiad cyffredinol oaled diweddaf, cynhaliwyd genym gynifer a deunaw o gyfarfodydd cyhoeddns o Lnntbyddlad i Moelfra, dan y darnodiad milwrol o'r Amlwch Brigade. Cawaom deithiaa a chytarfodydd gogoneddas a hyfryd, weithian yn un owoani mawr gyda'o gitydd, pryd arall yn lin gatrodan yma a tdraw fal y byddai y galwadau amrywiol am gynorthwy ya pwysi o'r gwahanol ardaloedd. I'r Amlwch Bri- gade bono y mae eia haelod anrhydeddaa, Mr T. P. Lewis, A.S., yn ddyledua am waredu ei aedd o feddiant yr wrthblaid yo ngogladd- bartk Mon. Ni bu ei fwyafrif ond cymharol fyohan, ond collasai Ymreolaath a Rhydd- frydiaeth y dydd yr ochr yma i'r Ynya yr adeg hono, onibai am wrhydrj ae ymdtech dibafal yr Amlwch Brigade. Yr oedd genym ddoniau fel y m6r, cyflawnder o alia a cbydweithrediad, Hand pob yatafell o wrandawyr, a'r yebryd cenedlaethol yn cyaiwair drwy bob cwm a dol yr ymweletn i hwy. Bu yr amgylchiad nodedig hwn yn gyfleuatra i ddatgnddio talentau newyddion cryfion a dyaglaer, na cbawsant fantaia o'r blaen i dreio eu llaw" ar lwyfanan oy- hoeddoa. Daath llaawa o ddyniin ieuainc medraa a aeleg i'r amlwg, a fuoat o ddirfawr wasirueth i'w plaid yn ystod yr argyfwng peryglos hwnw. Ac y maeat erbyn heddyw wedi ymddadblygu yn eu gwahanol gylch- oadd ya "awdordedau ar y pwnc," ya dywedir, ac ymofyoir am, a pherchir eu barn s'n oylwjtdeu gan ea cym'dogion a cydnabod. Pa le yr ydoedd y cyngborwr ecwog 0. E. Jones yr adeg hono 1 Ya gymhwya ya yr nn man ag y mae heddyw, ac mi dybygaf bydd ynddo bellaoh, fief ar yatol-dreed yr Sear," Hear Dyna yo nnig ydoedd ai reaymol waaaoaeth ef chwe' blynedd yn ol gyda'r Amlwch Brigade; ni ddisgwyliem ragor oddiar ei law, ao anhawdd fnaaai iddo yntau gyflawai Uai. Y mae yn medi ar yr un cefn heddyw, al) yn woddol debyg o loffa asne, ol a blaen, hyd derfya ei oruchwyliaoth gyhoeddua. Mae yn ehwith genyf ddeall nad oes lJaifr ag un o a.lodau ardderchog In yr Amlwch s? ilade heddyw yn aelodau o Glwb Rbyddfrydo Am)wch Pabam CHMio etthain y dirgelwch hwn fydd baich fy nghenadwri i'cb colofnan clodwiw hyd trpheniad fy ngwaith. WeleRyddfrydiaeth Amlwch ya 1886 yn alia ymseodol, anorch- fygol, ao anwitbwynebadwy, yn llamu ar fyayddeedd o anhawaderau, yn daroatwng rhagfarn a rhwystraa, yn plygu gwrthwjn- ebwyr, yn awacie athiodwyr, ya aarou ao yn barD. ffolineb, 10 yn gyru byddiaoedd yr eatroniaid i gilio. Wele Ryddfrydiaeth Amlwch yn 1892 yn droan, yaig, a gwael, odditan ddwylaw a liywcdraethiad y bon- glerwyr mwyaf aefedrni a glasdwraidd o arweinwyr, ac y mallwyd DeIlY saelldithiwyd unrhyw achoe cyhseddaa erioed "0 medlaeth egwan Be anhretage. Uorohwyl digon anhapaa ydyw ysgriiena fel hyn, Mr Gol., and y mae yn hen bryd i rywan gymeryd y gorchwyl mewa lIaw. Mae feoyf fantaia neilldnol i ddeall y pwno, a eh,fbwnaf:" ddyledswydd, heb ofni gwg na cheisio ffafr nab o'ch darlleawyr. Cisid adelygu hanea yr eaciliad o gam i gam. o'i ddeehreu hyd heddyw. Mae yn ddigon amlwg nad ydyw ein party utanagert blod- enog preasnol, yo deall nemawr ddim ar anaawdd y garnedd 2dfeiliedig a dynisant am eu pfnan eu hnnaio, ae fel y rbelyw o blast Adda, yn llanio bai lie nabydd." Gawa nionii arweinwyr galwedigol Rhydd- frydwyr Amlwch, yn beio yn bryaur, bawb aphobpeth end bwy eu hunain. Dyna hanea edlyehod cenedloedd y ddaear erioei, ohwaithach Amlwch droan, weii y aarhad a'r golled, beio. Beio y gwvnt, y ro& r, y llong, a'r llwyth beio yr atfau, y glvlitt), a'r amgylcbiadaa beio y blaid, y ewm i, y awydd-egion beio o'r diwedd eu cyfeillien a'a oymydogion. Dyna maddaf, ayr, gyffee ffydd trnenusion ae ymyrwyr ybyd. Mr Gol., a glywsoch chwi eiioed gladiator yn beioac yo owyno 1 Ond rhyfedd mot ddyfal y ba y m&o fodachod diymadferth at's mie nen well o amser i geisio gorchuddio en haflwydd gwatad- wyddaa, drwy gyaylltu fy enw i, a'r foneddigaegare,dig ag y bum mor ffadaa a'i harwaia at yr allor, t'u dymchweliad ohwarthions. Mor ddiwyd, maddag faobt yn gwasgaron chwedlau oyfrwya yn y trêa, yn y ewmni, yn y farehnad, yn yr ethel- aetaau, ya y papyraa, ie byd yn oed yo y Cynghur ei hnn,a'r ffrwyth oedd yn eu ganau a'i gas fel afillad o fêl. Gwn yn dda hyd yn eed ymadroddion gogaoiaeth llawer or llythyraa, .yt, ag y oa i'oh profiad eebi rhag- ocheliad swyddogol obwi ou gwated &'a harbed o'u rhyfyg. Hyfforddiodd foddion o fwynhad i mi sylwi ar ymwingiadau ac y nnyddiadau y milod tnftn odditaa y crnytlwyth o wawd a'u gordoai. Gresynaf heddyw, wedi adfyfyrdod, i chwi withed cyhoeddi rhai o'r cynyroh ion grymtifc, otaaaral, a ckoetb, 80 y bwriadwyd aorhydeddn ae anfarwoli eich oelofnau Ila cynwys. Cafodd y wlad ei hamddifadn, syr, drwy gyfrwng diwaelod eieh bassed chwi (o fasged beebadnrns, eladdfa gobeithion eawogion etholiadol, mawi ydyw dy gyfrifoldeb!) e oleuni dydd ar aaaawid y atwff a gaginir so a hnlir i organau cybosides ein oeaedl, aiD arwedd- wyr bydglolna Liberal leadert bythgofladwy Amlwch. Eto gallcaid yn theaymol ddis- IWYI amgeuach ymddygiadaa oddiar ell WYIAW. Na feddwl dèwg am dy gym- JdOg ac yntau yn trigo yn ddiofal yn dy ymyl," ydyw y rheol enraidd ag yr ydwyf fi a rhai o honyat hwythau yn bfoffesa ddysga i ddefaid ein porfa. Yr ydwyf yn gya-aelod o'r Cynghar Srol a rhM o hooy?t o'r dechreoad, yn Mtodaa a rl4 o hon27t o'r an cyfandeb crefyddof, Y: taro ar ein gilydd yn ngwahauol gylchoedd bywyd byth a baunydd, ond rbyfold iawn ni sibrydwyd ao ni yogauwyd na IIi", na miw wrlhyt fi am yr un o'm troseddau tybiedig neu aylweddol. Gwaaed yr oil, yn deilwng a nadweddiad >1 o'r clique, yo fy abaeneldeb. Rhagorfraint sefydlgg pob dineeydd, chwaethach oyd-awyddog. ydyw, y mae cenad i ti ateb droaot dy han." N?, dim ,byg. syr; yo Amlwch rh.id cyfnawid y drefa traio r ab dYBiol. teti, collfarnu heb amddiffyniad, a chon. deuinio heb ddvweyd ptham. Dyna Twdue operandi o'iyddiaeth R 'yddfrydcl- maddeuweh y eyaiad-Amlwoh y dyddiau diweddaf hyn, Y mae engreiphtua cyf- atebol i'w cael oesan ya 01 yn malais Herod, tradwrheth Jnda<>, a ewendid Pedr, ac yn ddi waddarsob, yn vanity coxcombs y bedwar- edd ganrif ar bymtheg. Am amgylchiad oyffelyb cyflwynaf araeth gwawd-gerflun Rogarth Oh Carra, Carra, silence all that strain, Joy o great ehacs, let confusion reign." Ar yr on pryd, deallaf i'm cyfeillion anwyl a hot fwynhaa y tpite yo fawr, a phell iawn ydwyf o waratan iddynt yr arwest ddiniwed. Caniateaia iddynt diigon o raff, ac o amser i'w nydda, ae ar y cyfan baont ddiwyd gyda'r gorchwyl. Bellach, cymeraf fiaau ly inning», Be as yn yatod y game y digwydd i mi dafla y loop am yddfau rhai o honynt, diaaihau geuyf y dyoddafant hwythau yn en tro ymgydnabydda dir- gelion y dagfa a'i mantsiaion. Y mae ganddynt o lelaf y cysur o fod wedi eu rbag- rybnddio, end nis gallaf eto amlygu hyd y drop a fwriadaf iddynt; ond mor wired ag iddynt gyffroi yr ymosodiad, hoist with his own petard fydd coffjdwriaeth gysorlawn amllln ohenynt, When the harly-burly is done, When the battle's lost and won." -Yr eiddocb, &a., LKWIS Hcqhbs. Abereilian, Mawrtb 25, 1892. (lw barhou.)
GWARCHEIDWAID CAERNARFON.
GWARCHEIDWAID CAER- NARFON. Yn ystod y flwyddyn sydd yn awr ya terfynn, darfij i warchddwaid Caernarfon breaenoli en huoain yn y gwahanol gyfar- fodydd fel y canlyn \.ö..1I't: I goa Q °õ [.. ???? ?o.J!c- I FIWYhGwarcbeidw'd.  :I;i p .toco ?? I  ^3 i 5> Bettws— Ellis Griffith 12 6 7 Glynnog— .n 16 6 11 7 "ll, Owen 16 6 11 7 H ib ow.n 17 2 2 Llanbebli- Evan H. Owen 24 7 John J. Evans 20 9 11 7 Thoma" Hughes 24 5 W. J, Williams 22 9 11 Pierce Williams 7 ¡. Owen Willitras 24 10 8 Robert Davies 17 1 Llanfsglan— John H. Roberts 5 5 2 Morr i s l,-nes 16 Llandwrrg— 16 Evan Jones 12 Llanwnda- Wm.Jones, Bodaden 19 6 9 Wm. Jones, Ty Mawr 18 Llaollyflli- Henry Jones 20 1 John M. Williams. 17 I Llanrng- JohnO.Haghee.. 16 3 Thomas R. Joned.. 7 1 1 n' L'anfair jsger- R- ? ?b.,rT. 11 7 •• Llanbaris— Griffith Thos. Closs J8 5 Edward Junes 9 5 Llanddeiniolen- Thomas Morris 17 2 Henry Parry ..19 4 9 W. ')Ao9WiUiam!f g Henry OweD.. 7 HM?a- D-xni.1 J. Lewis 21 5 4 John Roberta 16 LtaDr,ein"en- Griffith Owen 21 2 Ltangaffo— William Thomas 210 9 3 Llanfaircwm- David E. Hughes 9 j Newborongh- Owen J. Jones 23 4 Ex-o$icio>— John Menzi^es 5 8 11 3 P. Williarne2 3 10 1 Dr Evan Roberts 4 11 2 G. J. Roberts 6 8 John Robinson 1 1
-I ODDIAR SARN BADRIG I
I ODDIAR SARN BADRIG I Byddaf yn gweled llawer iawn o longau yn myned i ao yn dyfod o Bxtbmadog y dyddiau preaonol. Yr wyf yn credit foa hya yn arwydd dda iawn. Deogys fod archebion da iawn am lechi yn Mhorth- madog. Y mae wmbreth ohonynt yn myned i'r Baltic. Pwy fnasai yn mad iwI fod cymaint gwertb mewn cregin gleisioa Mewn yetnd blwyddya o amser fe anfonwyd gwerth 8UOp oboayot o Abardyfi i Loegr i'w gwertha. Hefo'r ffiith yma mewn g ilwg gwelir beth mor bwyslg ydyw amddiffyn gwelyau y cregin gleiaiea, a meithria eu dadblygiad. Yr wyf yn gweled fod llawer o ddyoion a mercbed yn eael bywoliaeth trwy hel cocoa yo y Traeth ger Porthmadog, s'n gwertha yn Mheorhyndeudraeth, Flostiuio PhBettws. ycoed, Criccietb, Porthmadog, a Phwlloeli. Er oad ydyw y gyfraith ya ymyryd mewn nnrhyw ffordd a bodolxeth y eooos yn y Tiaeth dywededig, eto ffynant yao w, tb y miliybao, a cheiir oddiyno ya ystjd y tymhor dunelli lawer. Llawenhai y Gwylanod yma i gyd pan glywaant mai Mr Osmood Williams, D u- draeth, oedd wedi caet ei wneyd yn gadt-ir- ydd Cyngbor Sirol Meirion. Nid oeddynt yn llawenbau am mai cadxirydd aal oedd ei flaenorydd: oa, as, nid oedd lie i lawenydd felly, ofcerwydd cadeirydd rhngorol oedd Dr Jones LUwenhao; am mai Mr Williams a ddfwiswyd, gan fod yCyoehorwoii pen- dsrfyon peidio dewis yr na cadeirydd dracbefa. Nid ydoedd Mr WilliaioE, hyd yr apwyntiad bwo wadi eael ei le priodol yo ei air eoedigol. Efallai fod rbai pethau yn uglyn i cbwestiwa yr afooydd wedi ei oiweidiofei dyo cyhoeddns. Oud, yn nglyu a byny, yr oedd mwy 0 f.i ar b"b! ereill nag nadd Mao ef, y mae pob He i gredu. TaimKr yn awr, p% fadd bYDag, fod Mi 'V liams wedi ei roddi ya ei !e priodol, He y gll gael cyNeatdeMn i ddadblya ei alla- oedd. Pan yr eedd yr Arglwyddes Vaujhio Williime, gwraig y Birnwr Y.u<hin Williams, yn Nolg^llan, hulodd am athraw i ddysgu Cymrseg iddi. Nid ydwyf yo gwybrtd a Iwyddodd hi i gael no. Bwriedir Met brwydr hieth am y tair sel-i wag ar Fwrdd Lleil Yoyscynhaiarn. Y mae llawer o beraonM wedi eu cynys. Clywasm ni y ffordd hya fort y Tirisid am ddyfod a Mr William Humphreys, Abercin, fel ymgeisydd yo erbyo Mr Bryn Rjbarts Nid oes gan y gwylanod oil y lie hwn ddim gwrthwynebii«S i aynff.meiddiwoh gyrhaeld byd yn nid orseadfsinc r riaeth. Ardderchog fyddai ei wsled a'i glywed yn odi i aural Saesonaeg ya y Seoedd. Mae lie i ofai yr elai gwartheg g idro yr Aberaia yn heap pit clyweaf. ea percfaenog yn P" abla yr iaith fain ya y Ssnedd 08 ydyw y Toriaid yn airiwa yn y matfr hw i, ea baeoes nhw ydyw, a nhw raid a <fyll y caalyaiadau. Ood i ai,yr al anolion beth an, y mae meddwl am Mr W. Hunphreys yo ymge'sydd Seneddol yn lie Mr E lis Naoaey, ya gwneyd i ni greia fod aohos y Toriaid yn Bifion mewn cyflwr lId anobeithiol. Ya HEN WYLAN. I
Advertising
Costiodd y twoel ihei ffordd øyèd o dan l y Mersey o Birkenhead i Lerpwl l,225,00up,
PA LE Y CAWX ADDOLI?
PA LE Y CAWX ADDOLI? CEISIO MEDUIANU CAPEL HET HODIST AIDD. Achos Hynod. Yszrifena gohebydd o L»»brynmair atom: Bydd yn rbyfedd ac yn ddrwg gan luaws wyitod am y brof^digaeth sydd wedi got. ctdlwe hen eglwya y Methedist.a.d yn y Bont. DecireQwVd yr acbo ym yo 1739, pryd yr yuiwelodd 1iowd Ii»rri8 syntat ac Gogledd. Adeiladwyd y capel cyntaf ya 1707, a'r uc presenol yn yr un He yn 1820. Rhoddwyd prydlea newydd arno ya 185H i redog au 99 mlynedd gill Mrs Ssymouc Davle, y pryd hyny o Highmead, air Gaer. fyrddia, yo awr o Luadaio, oad yo enedigil o Lanbrynmair. Flwyddyn yn ol peuder- fyawydei adgyweirio ar gost o tna 900p. P.tratowld pi3Diau, a darbYJ1iwyd tua 700p mewa addewidioo, ao yr oaddid yo barod i osod y gwaith erbyn diwedd Mehefin, prycl y derbyaiwyd rhybadd orldiwrth gyfteith- wyr y landlady ya dyweyd fod eia prydlea ya ddirym, am fod ei gweicbreil briodasol yn gwahardd iddi brydlesu am fwy nag no mlyoedd ar fitigain-ne feddem hawl i ychwaaegtistyradeiladesk nad eeddem ond teaantiaid o flwyddyn a flwyddyn, ac yo agored i gael ein troi allara ar chwe' mis o rybudd. 1Ieb gydoabod foi unrhyw weadid yo y brydles, cemwyd ya daer gila y foaeddigas wneyli gweithred a; i'w chadamhia os oedd felly, nau yoteulli vie-thtl y rhydd-ddaliad i ai. Oad bit y cwbl ya ofer, oddieithr iddi gyayg prydles am 21 mlynedd gyda thelerau, oddieithr rhent, ag oedd mor gelyd ace yteimlid ei bod yn aamhoaibl ea derbyo. Ar y 25fed o Medi diweddif derbyoiwyd rhybadd ffadiJI i ymadaelyn mhen y,chwe' mia, sof y 2jai"0 Mawrtb, 1892. Yn ystod y misaedd ym. gwrthododd dderbyn dirprwyaeth oddiwrth y Cyfarfod Misol, sef y Mri Edward D iviea, LUndinam; R. Williams, cyfreithiwr, Drefnewydd; a Daniel Howell, Llanbryn- mair, er ceisio dyfod i delerau boddhaol, a gwrthododd hefyd ateb cais a wnaed atti am ryw delerau esmwythach oa'r rhai celyd a nodwyd. Ar y 25fed o Fawrth, eef dydd Gwaner diweldaf, daeth ei goruchwyiiwr, Mr Harries, o air Gasrfyrddio, i gymeryd meddiant o'r cpel-yr adeiladan a'r tic perthynof i ldo. Ond gwthodwyd eta yn foesgar a rhoddi yr agoriadau i fyny, am y rhesymiu nad oedd gan y foaoidigea gyfiawn hawl iddo yn oleigweithre-I gyf- reithiol ei huaan, o leiaf am y 67 mlynedd sydi yn o', ac y dylasai hi wybcd aoi waharddiiid ei gweithred briodasol yn well ni ni,-Be hefyd am fod ein Cyfarf,)d Misol wedi ein rhybuddio na ollynsetn eiddo cyfiiwn y cyfundeb o'n dwylaw. Dyni brif ffrithian yr achos profedigaithua yotl.
MESUR YR WYTH AWR.
MESUR YR WYTH AWR. Yagrifena eia gohebydd mwnawl o'r Dj- heudirO'r diwedd y mae y Mesnt hwa wedi ei gyflwyno i Dy'r Cyffredin, ac wedi ei wrthod drwy fwyafrit o 37i yn erbyo ICO. Cymerodd y ddadl 19 nos Fercher, ao ya mblith ereill o Ddeheudir Cywra oedd ya breseaol er y pryd yn gweithio yu egniol o blaid y Meaur yr oedd Mr henc E ans, Castalloedd, a Mr W. Evans, Trejrci. Y mae yn debyg y ceir adroddiad manwl 0'. ddadl mewn colofn artili, ac hwyracli mai nid allan o le fyddai i usi ya y fan hon at", sylw at yr adroddeb geir yn y golafn hono yn dangos pa fodd y pwidleisiold yr aelodati Cymreig ar yr achlysur pwysig hwn. Y mae Mr D. A. Thomas, A,S., wedi myned i dipyn o draffetth i gaiaio cytiawn- han y bkidlais a roddodd ya erbyn y Meanr. Yn jddiweddar, meddai, cymerwyd I -tllot ar y cwestiwn yo ei lofa ef yo N ghwm CMa h, pryd y gwelwyd fod y gweithwys eu hanam yn gw^haniaethn yn fawr yn ea barn aroo. Pleidleisiodd 1011 ohenyDt ciroa Wyth Awr, 427 yn erbyn. Yn mis Awot y flwyddyn ddiweddaf hefyd pasiwyd peoder- fyniad gaa Gymdeithaa Mwuwyr Aberdar, Merthyr, a Dowla s, yn datgan fod diwrood o wyth awr o bone i bone yn anymarferol, ee fod lleihau (Jiwrnod gwaith ar wyneb y glo i wyth awr yn ddymunol, ao yr oedd y gyndeithas bono yn cynrychioli wyth mil o weithwyr. Dywed Mr Thoaias had yw er yn wrthwyoebol i leihan ciiaa gweithio yn y g'ofeydd, ood Dis gall dderbyn y arnygi-.datt a gyuwysir yo Meaar Mr Leake. Dydd laa ba cynrychiolwyr Cyogura^r Mwnwyr Prydain Fawr yn cynal cyfarfod af y mater yn Westminster Palace liotal, Llundaio, pryd y ptsiwyd pandarfyoiai ya aaog yr holl etholaethau i droi ymaith yn yr etholiad nesaf yr holl aelodau hyoy, ya Rhyddfrydwyr a Cheidwadwyr, a ble.dleia- iodd yn e. bya y Mesur, ac hefyd i wrthod pob ymgeiaydd ra na ymrwyma i gefnogi y M?sur p in y eyflmyuir ef y tro
I---Lknfrothen. I - - - .-…
I Lknfrothen. I Dydd Sadwru, Mawrtb l»og, "i-f- .v > cylohwyl lenyddoi » clierdiJorol >Si i iio, h. weiniwyd grlD y Parch J. Ceid;o, f* Llanllyfni. Gwiawaethwyd ft > i 1 cerddorol gan Mr J, Ll. WiUillnL, r. fel cyfeilydd gan Mr J. E. Jones, ¡u:6wrwro/ Wele restr o'r buddugwyr: Mri W, Williams, Penrhyndeudraf-th; John Jones, Hafodmynydd; Peter Roberts, KyfEn Houe; Richard Jones, Jlau; William Jones, Maentwrog; Robert J. Jones, Llan; Owilym Deudneth, LaroW; O. D. Williams (Llysfoel). Ffedtiniof: Tryfanwy, Porthmadog; Owen Roberta, Kyffia House; Heary Owen, Ty Capel; David Jones, Dinos; John Williams, Garreg; Richard Jones, Hafod- mynydd; Evan Jones, Bronyfoel; y Misses Annie Jones, Tyddyugwyn; Miriam Davies, Penrbyn; Mary Evaos, I'y'nyceed; Elizibeth Rober's, Talsarnau; T izzij Roberts, Penstep; Jane Roberts, Ysgoldy; Maggie J )ncs, Bron- foel; parti o Benrhyndeudraeth, din arweiniad Dewi Garddor; cor pllot Porthmadog; a choc Beddgelert. Cafwyd cyfarfod rhagorol.
I -Llandinorwig.n
Llandinorwig. n CYFABFOD Y LHWAKKLWYR. iN08 Sadwrn, yn Ysgoldy y Bwrdd, Deiniolen, cynhaliwyd eyfirfod o chwarelwyr yr ardal, dan lywyddiaeth Mr W. Mark Hughes. Ee Da alwyd y oyfarfod ond ar fyr rybudd, daeth cyoulliad byuod o luosog yn nghyd. Yr oedd y cyfarfod wedi ei alw gau yr Undeb i ddwyo gerbron adroddiad o waith y cyngor; ond, gau nad oeddynt wedi llawa gwblhau ea gwaitb, barnwyrl mai doeth fyddai gahirie yr adroddiad. F)dd bynag, cafwyd cyfarfod rhagorol a brwdfrydig. Aoercbwyd y cyfarfod gao y Mri W. H. Williams, Bethesda; W. Abel Davies, Llao. beris G. Griffiths, Cefacoed; a W. Elias Williams, Pen's ,'r"'I\"o,
Advertising
Erp«'s COCOA —GNATAMT AND COMFORT- ING. By a thorough knowledge of the natural laws which irovern the operations of d-gestion and nutrition, and by a careful application of the fine properties of well- selected COCOA, Mr Epps has provided our breakfast tables with a delicately flavoured beveraee which may save u, many heavy doctors' bills. It is by the judicious use of sach articles of diet that i coostitation may be gradually built up until strong enough to re- .let every tendency to disease. Hundreds of subtle maladies are floating around us roady to attack wherever there is a weak point. Wa may escape many a fatal shaft by keeping our- salves well fortified with pore blood and a properly nourished frame.' Oivil Service Gazette.— Made simply with boiling water or milk. Sold only in packets, by Groeors^. labelled-"JAmn Errs & CJ., liom"atig, Chem sts, Londoa." "ROUGH ON RATS" is sold all around the world is used by all civilised nations on on the globe. For dtstr.jctioi of Rats, Mice, Beetles, Cockroaches, Inect., Bu, Ac., it is the most extensively advertised, tho widest known, and has the largest sale, and gives the best satisfaction of any aricle of its kind on earth. 7Jd. and le. boxes, at Chemists. Rou^h on Toothache" givea instant relief. 8d. at Chemi*t«. D.LIER SYLW I-Os ydvh JI1 tliodio. oddiwrth glgfyd yr INFLUENZA, Anwyd Peawch, Diffyg Treoliad, eta., dogn o I.r.ayg CoMroonDOounaoif Soltook a'u llwyr we da Defnyddir ef fel Lotitn at bame, Psoriasisai phob aahwylder ar ycroen. Ond ei anadla ceir esmwythad un;odgyrchc;l ad,iiwrth A, thmis a Bronchitis. Pri,. 2s y betel. I bin's Com- roonn Gocdrow Pastillks or Bosaws all Anwyd, Crygni, Dolar Gwddf, &c.-Y maeab vn wlrioaoldol eiT-itM'il. Pris Is ljc v blwoh Trwy bib fferyl ydd Y S>rr,chwylwyr y* Llnndain ydynt, Kewbarry 4 fikmi KiDa Edward Stree, .c.