Y Genedl Gymreig

Teimlir gryn anhawsder i ddeall dar3 pariaethau'r Ddeddf newydd. Y peth gorau a gyhoeddwyd eto yw y Llawlyfr Cymraeg o waith Mr Berish Gwynfe Evans, yr hwn a gyhoeddir yn Swyddfa'r Genedl." Cynwysa eglurha o brif ddar- pariaethau'r Mesur.a Kawliau adyledswydcau y plwyfolion. Pris Tair Cainiog: drwy'r post. 34, nein rhad drwy'r post am 2s 3c ydwsin. Ymofyner yu Swyd"r Oenedl.'

THOMSON'S "?Igg??TS' LONG-WAISTED COltETS. PERFECTION!L t3jLD BY A.VIX t4DjRA?fPEV-7tWta- ?Jf?OMF<!it'.t?'M"y- I LIK A G D 10s. 6d. E 8s. bd. F 6s, 6d. G õs. Od Black 13. extra. Approved by the whole polite world. Twelve First Medals. It your Draper can t supply you. write direct to 112 Fore Street, Londo?, Je 81:rå enclosing p,o" and the Corset wiU at once be sent to 1°n.: W. S. THOMPSON, & Co., Ld., Man- ufacturers. Nf,l ef,?L, 4 -d 15 inch. Agents In aU towns, Write for name of nearest Carnarvon, D. Roberts Waterloo House ^William Jones, 16, Bridge street. Bangor, W_ 0. WMms, Manchester H01Le; J. Tbo. 297, Mgh -t-t. THE CORSBT FOR THd! MILLION, j No. 3404, in all Colours, 3s. 6d.

CVNGOR SIROI iHtilRION. Cynhaliwyd cyfarfod chwarterol v cyngor uchod, prydnawn Iau, yn y Bala..Mr A. Osmond Williams yn y gadair. Datganodd y cadeirydd ei ofid f, dam- wain angeuol wedi amddifadu y CI" or o un o'i aelodau, Mr Enoch Jones, a p.ionder- fynwyd anfon pleidlais o gydymdeimlad a'r perthynasau. Mr Haydn Jones, cadeirydd y pwyllgor arianol, a gyflwynodd adroddiad y pwyllgor hwnw, a dywedodd fod y cyngor yn gorfod chwilio am a.ian i gyfarfod a r auicangyfrif o 17,ol7p, o'i gymhavu a 16,339p y flwyddyn ddiweddaf. Yr oedd hyn i fcstir i'w briodoli i ddvled oddiar y flwyddyn o'r blaen, swm o 571p 18s 7c, y dreth gyntaf o ddimai y bunt ar gyfer addysg ganolraddol, 200p tuagat yr etholiadau agoshaol, a 200p at gost yr ymchwiliad i elusenau y sir. Yr oedd cost y prif-ffyrdd wedi codi o 3572p yn 1891 i 4885p 6s 6c yn 1894. Awgryinai y pwyllgor eu bod yn gwneyd treth o 3jc am yr haner blwyddyn yn diweddu Mawrth, 1895, yn ychwanegol at y trethi sydd wedi eu gosod, yn gwneyd yr holl drethi am y flwyddyn yn 8c-71c tuagat amcanion cyffredinol, dimai at addysg ganolradd, a ffyrling at addyg gelfyddydol. Yr Anrhydeddus C. H. Wynn, Corwen, a gyflwynodd adroddiad Pwyllgor y Prif- ffyrdd a'r Pontydd, yr hwn a awgrymai fod i'r Cyngor gymeryd y gwaith o wella a chadw y prif-ffyrdd yn y sir, ytuallan i ddosbarthiadau y byrddau lleol, i'w dwylaw eu hunain, o'r 25ain 0 Fawrth neaf, neu os gellid o'r 29ain o Fedi nesaf. Wrth gynyg fod y Cyngor i gymeradwyo yr adroddiad hwn, gofynai iddynt gymeradwyo yr eg- wyddor, a gadael i bwyllgor chwilio i mewn pa un ai trwy reoli y ffyrdd eu hunain, ai trwy gontractio gyda'r awdurdodau Ileol, neu trwy gontractio a dynion i gadw rhanau o'r ffyrdd yn briodol, oedd y goreu i'r Cyngor. Dr Edward Jones a dybiai y dylai y Cyngor ofalu am y prif-ffyrdd yn y dosbarthiadau oedd yn meddu Byrddau Lleol, yn nghyda dosbarthiadau lie yr oedd Byrddau Prif- ffyrdd. Cydsyniwyd a'r cynygiad, yn nghydag awgrymiad Dr Jones i gynwys y Byrddau Lleol, a phenodwyd pwyllgor y prif-ffyrdd i gario allan y cynllun, ac i benderfynu ar y modd goreu i gailw y prif-ffyrrld yn y dyfodol. Mr G. H. Ellis, Ffestiniog, a ddywedodd fod y pwyllgor a bsnodwyd gan y Cyngor i wneyd ymchwiliad i'r cyhuddiad 0 ddinystrio pont, a chau llwybr yn Rliydyreryri, Ffes- tiniog, wedi cyfarfod, ond nis gallent gyd- wtled a'u gilydd. Gan hyny, nid oedd gan- ddynt adroddiad. j Mr J. Hughes, Hafodfawr, a gynygiodd fod y mathr i'w gyfeirio i bwyllgor y llwyb- ran a'r conairis ond hysbyswyd fod y llwybr wedi ei gau yn gyfreithiol gin y Frawdlys Chwarterol, a rheolwyd y mater allan o drefn am nad oedd adroidia.d wedi ei gyf- lWYDo, Darllenwyd llythyr awdurdodau Gwall- gofdy Dinbych, yn awgiymu, yn ngwyneb gwrthwyncbi<\r} sir Gaernarfon, fod i ddeu- ddeg 0 aelodau gael eu penodi gau bob sir i gynal cynhadledd ar gwestiwn eangu y gwallgofdy. Penderfynwyd cydsynio a'r cais. Ar gynygiad Dr Edward Jones, Dolgjllau, penderfynwyd gwneyd trefniadau eto gyda Choleg Prifysgol Cymru yn Aberystwyth, i roddi darlithiau a gwneyd arbrawfion iuewn trin llaeth ac ymenyn, a darlithiau ar am- aethyddiaeth mewn unarbymtheg 0 leoedd yn ystod y flwyddyn bresenol, am y SWItl o lOp am bob tie, fod 40p i'w bleidleisio tuag at gynorthwyo ysgolorion, sydd wedi enill tystysgrifau am wneyd llaeth ac ymenyn, i fyned i'r Coleg yn ystod misoedd yr haf i wrando ar ddarlithiati ar laeth ae ymenyn; ac fod gweddill y dreth o ffyrling (cyfanswm yr hon ydyw 286o), i'w dalu i awdurdodau y Coleg mewndaeareg yn Ffestiniog, Corris, ac Abergynolwyn, a darlithiau ar y gwaith mwnawl yn Harlech. Dywedodd Dr Jones fod 69 wedi presenoli eu hunain yn y dos- birthiadau ar laeth ac ymenyn, a Uwyddodd 65 i basio,; daeth 1,845 i wrando darlithiau ar amaethyddiaeth. Y flwyddyn ddiweddaf rhoddwyd darlithiau mewn coginio, ond tybiai y pwyllgor mai doeth oedd gadael y testyn hwn ar y naill du am y flwyddyn hon, gan obeitbio bod yn alluog i'w gymeryd mewn llaw y flwyddyn nesaf, Cymeradwywyd yr adroddiad, a phenod- wyd trefnyddion lleol yn mhob ardal. Mr G. H. Ellis, Ffestiniog, a ofynodd i fater y comin sydd wedi ei golli yn Fiestin- iog gaol ei ohirio, gan fod gohebiaethau yn myned yn mlaen rhwug pobt Ffestiniog, Mr T. E. Ellis, A.S., a Dirpnvywyr y Coed- wigoedd. Awgrymwyd enw y Pareli John Davies, Dyffryn, i archwilio enwall Cymraeg ar y mapiau o'r sir, a gyhoeddir gan y Llyw- odraeth. Mr John Jones, Dinas Mawddwy, a gy- nygiodd bcudcrfyniad yn ffzifr diddymu can- fasio mewn etholiadau. gan ei fod yn groes i eo-wydflor Deddf y Tugel, oherwydd ei fod ynperyglu llais anibynol yr etholwyr, ac yn rhoddi amryw mewn sefyllfa i ddyweyd celwydd. Cariwyd y cynygiad trwy fwyaf- rif mawr. Mr Pyb'is, clerc Bwrdd Lleol yr Aber- maw, a ddaeth i'r cyfarfod yn nsrlyn a chais a wneir gan y bwrdd hwnw am ymchwiliad i'r priodoldeb o eangu terfynau ei ddosbarth, ond dywedodd y cadeirydd lias gellid owrandoar Mr Pybus cud trwy aelod o'r ?yngor, f a chan na chymerodd yr un aelod y cngor, ?y_?_ gorfu i Mr Pybns Y-ad.l.

GENEDLGATILJLLI FIUOLUS VU A MARWOLAETHAU- Geiiedigaethau. Ev, fia -j, yn 25, Hemingford road, Barnsbury, Llundain, N., priod Mr R. W. Evans, argraphydd, ar fab, cyntaf- r Evam-Mehefln 1. yu Ty'nllwyn Farm, Talysarnau, priod Mr R. Evans, GlYIl I estate agent, ar ferch. Griffith-gehefin 3. yn Memon terrace, Llwyngwril, R.S.O., priod Mr W. A. Griffith, manager, Gwalia Clotbing Co., Carnarfon, ar fab. Jones-Mehefill 10, priod Mr J. K JTones, Post Office, Deg. uwy, ar fab. I Jones-Mehefin 3, yn Llys ljiyweiyn, Beaumaris, priod Mr William Thortiton- Jones, ar fab. Mattison-Mhehefin 2, yn Rhydgaled, Moll, priod Mr Robert Mattison, ar ferch. WiIliams-Mehefin 1, priod Mr Bennet Williams, fireman, Bettisfield Colliery, Bagillt, ar fab. Wright-Mehefin 6, yn Primrose Hill, Con- nah's Quay, priod Mr William Wright, ar ftrjh. rriodasan. Blundell-Jones-Mehefin 4. yn nhapeI y Wesleyaid, Pendref, Mold, gan y Parch B Anwyl Williams, Samuel mab hynaf diweddaf Mr Samuel Blundell, Maesvdre Mold,a Miss Hannah Jones,of Penyffordd: near Mold. Evans-Brown Mehefin 2, yn Eglwv* Blwyfol Llanasa, gan y Parch W. ionell fioar, Mr Roger Evans, Penrhiw, Gwespvr a Mary,unig ferch v diweddar Mr Edward Brown, Tanrallt, Gwespyr. Evans-Roberts Mehefin 5, yn nghanel Salem, Caernarfon, gan y Parch Lloyd Bryniog Roberts, yn mhresenoldeb Mr David Thomas, cofrestrvdd, Mr John Evans, Machinist, swyddfa'r "Genedl" a Miss Fanny Roberts, m.-rch ieuengaf V diweddar Capt John Huberts, Caernar- fon. Ter eneth lawn tirioni-a",h ddenodd I'w thydnion, gain rwydi: Fe ddaw teg nefoedd i ti- Hoff fwyniant gyda Fanny. Hughes—Palmer—Mehefin, 5, yn Gaerwen, gan y Parch W. G. Griffith ficer y plwyf, Mr G. Rice Hughps. Cef Du, Gaerwen, mab leuengaf ?Jr jj \r' Hughes, Fair view, Amlwch, ? M?' merch ieuengaf y diweddar Mr ,r, Pale;' Amlwch r, Humphreye-Roberts-Iehdinf. '¡n<>hap.l Moriah, Harlech, gan y P;irclinl). Harlech, a R. Roberts, Pcnrhyn, Mr John Evans, Humphreys, Gwalia House, Pen- rhyndeudraeth, a Elizabeth, ail tV-rch Mr Rees Roberts, cofrestrydd, Haded), r Hughes-Rees Mai 40. yn St Clerkenwell, Llundam, ?? y p Moms Roberh, Henry.mA Mr?s?Er? Hughes, Pon?by B..H. (,,nt o Lhudil1:ngel G.'m.u'r?yn) a Ehzabeth Ann, m«r.:h Mr WiHi.?' R? Westmorebnd pi we. Cd.y road. Jenkins -Richard i- fia 4,yu :-Iwy'llfÙ Cofrestrydd, Aberj stwyth, yn mbrwnol- deb Mr Joseph .tforgau, Poi-trhydygroes Mr Evan Jenkins, -V«HV HOlv, Llai.fihangel Upper, a .Wary ujrch Mr MUrS«, Richards, Pant iail. Llanifhangei Unwr. Jones-Hughes ileliefin 6. trwy drwyildcd arbenig, yn ngh .p,d Horeb, Bangor. gan y Parch Edward iluruphroys, vn ej gynorthwyo gan y iJ.treh J, Currie, Edward Jones, Cte.hvern, a El:z.bet(i Hughes, Caergr1.11—y ddau o Ganwy'. Joues-Parry yn nghapel Dinas, Uangefai, ^gim y Parch James Donne, yu iuhrcsr>n<jldb Mr H. Hughes, cofrestrydd, Mr Jones, Tan- pencefu Bich, Llanidan, a iliss Mar"garet Parry, Bridge street, Llangefni. Owen Roberts Mehtfin 7, yn capel Dinas' Llangefni, gan y Parch H. Hughes. cofrestrydd, Mr Robert D. Owen Llanerchymedd, a Miss Mary Robert*! Peniel, Coedana. Parry-Jones-Mehefin 2, yn Soar (W,), Talysarnau, gan y Parch S. P. Jonei (W.M.), a Mr Rees Roberts, cofrestrydd, Mr John Parry, unig fab Mr Griffith Parry, Trebor place, Talysarnau, a Miss Ellen Jane Jor.es, merch Mr John Jones, Gwalia road, Towy", Williams—Williams—Mehefin 5, yn ughajfel Armenia, Caergybi, gan y Parchn \V. K. Jones (Goleufryn), a W. Lloyd, Mr William Williams, biker, Cambrian ter- race, Caergyoi, a Miss Catherine J. Wil- liams, merch hynaf Mr William Williams, 18, Holborn road, Caergybi, a nith i'r Parch W. R. Jones (Goleufryn). Marwolaethau. IN MEMORIAM CARDS. CLIRIO STOC. TGan ein bod wedi cyaieryd i weirtiitoc helaeth o gardiau coffadwriaethul o'r ffariiaii rliweddaraf, gdoilIVn gynyg- bargeinion 3tH ychydig amser yn y caidiau hyn er tnwyn clirio stoc oedd yn aros ar law.—Am brisiau a phatrymau, ymofyner yn j-.vyddfa'r "Genedl. Char] eson- -Eb rill 20, yn Wileumia, New South Wales (London Bank of Australia, limited), Alexander, ail fab Ilccton Charleson, Caernarfon, gynt 0 Forres, X.B., yn 29 mlwydd oed. Davies-Mehefin 7, yu 26 mlwydd ofl, Mr William D- ivi es, Llainygro, Llanrug, a m'tb Mr Robert Davies, Tai Xewydlion. Gadawa briod a dau o blant b) chain i dlaflt ar ei ol. D,iv,ies-Mai 26, yn (H ;ulvy,l I oe,l, Mrs Catherine Davies, Ty'n lierw, Gwytherin, mam y Paroh John Davies, B.A., un o) athrawon Ysgol llagbirotoawl y Bala. Cystudd byr a gafodd, ond hynod o galed a dioddefodd y cwbl mewn ymostyngiad perffaith i ewyllys ei Th id nefol. Cladd- wyd ei gweddillion marwol yn mynwent eapelGwythsrinpryd y gweinyddwydgan y Parch Evan Davies, Tiefriw; W.W.Lloyd. G wyddel worn; H. Cel-iiyw Williams, Corwen; Wrn. Foulkes, Llangernyw; a Win. Parry, Jones, Bcttws. Griffith-Mehefiu 4, yn 3, Union street, Bangor, Mr loan Griiffth, hosier, yn ,4 mlwydd oed. Griffith—Mehefin 3, yn Llican isaf, Ty ny- groes, ger Cjuwy, yn 70 mlwydd oed. Catherine, gweddw y divvedlar William Griffith. Jones-Mehefiu 3, yn Trawsfynyld, yn 26 mlwydd oed, Mr William Evan Jones, JUab hynaf Mr Evan Jones, Batcher and Grocer, Jones—Mehefin S, Catherine Jones, anvvyj briod David Jones, Caergof, Carmel, ar ol ychydig ddyddiau o ivaeledd. Yr oerhl yu wraig hynod 0 garedig, ac yn aelod cyson a gweithgar yn Pisg-ah, Cledlir dydd hu nesaf. Owen—Mai 23, yn ei phreswylfod, Green Hill, Penmaenmawr, Mary, gweldw y diweddar William Olvim, gynt o 2,Summer Hill, a Druid House, Upper Bangor, yn 69 uilwydd oed. Price — Mehefiu 7, ai ol cystudd poeuus, yr hwn a ddioddefodd yn dawel ae amynedd- gar, yn 29 mlwydd oed, Edea Mary, anwyl briod Robert H. Price (gynt 0 Gaernarfon), 4, Woodfield road. Padding- ton, W., a inerch 2ifr Willittiii Hitvhcg, iin o ddiaconiaid Sheilaud road, Llundaiu. Roberts—Mehefin 6,vn Tientsin, o dwyMy" F. C. Roberts, %f.B.C.Ni., iii; b ieuen Henadur J. Foulkea Roberta Manchester.

RPPS'S COCOA —mil*jcroBtow. —" By a t.ho ouh knowledge of the natural hws which geneni the operations of digestion aud nutrition, andbv a carefull app ication of the fine prt¡pert.i,)" of «-eli"seloi:tc.l Oocoa, Mr Epps has provided for tlur bre" khft and supper II deficately flavoure i leverage which m iv a" us many heavy doctors bills. It is by the jud- icious use of such articles of diet that a con- stitution may be gmtelr build up until >tron g enough to resist every ?:)dency to .li-e.?. Wt may escape many a fatal shaft by keeping «ur' wer fort?Y?, weth = bloo and properly nourished frame.' (pi?vil Service C":<'?- —Made simply with boiling water c Sold only in packet, by Grocers, labelled by "James Epps & 0., l,ta., klom(Tepathic Chemist, London." -\1so makers of ¡';pps' Cocaine or Cocoa Nib Kxtraot: A thin beverage of full flavour, now with many bemtidally aktlll( th \>1:tJ of tea. COFGOLOFNAU. STOO FAWR, Cyti prynu Cotgolotn bydded i chwi allv gyda. HUGH JONES. MARBLE WORKS, CARNARVON. Argraffwyd a chyhoeddwyd gan Gwuinir Wasg Genedlaethol Gymreig, yn 011 swyddfa, Balaclava Road, Caernarfon.

HENRY IRVING. I Anfonodd Mr Irving, y chwareuwr enwog, y eWill o ddt-g giui at gapel y Bible Christ- ians, Kointou-Xandeville, Gwlad yr Haf. Ganwyd ef yn y pentref hwn, lie yr oedd ei dad yn dilyn galwedigae'h barchus teiliwr. Cofir am dauo, yn gystal ag am ei fab enwog gan lawer o'r pentrefwyr.

CAMLAS MANCEINION. I Beth ddaw o Gamlas Manceinion ? Yr wythnos o'r blaen bu'r Frenhines mewn rhwysg mawr yn ei agor," a mawr y miri a fu yn mhrif ddinas y cotwm. Dydd Mer- cher diweddaf bu Syr John Harwood, un o gynrychiolwyr Cyngor Dinesig Manceinion ar Fwrdd y Cyfarwyddwyr, yn codi cwr y lien ar ragolygon y Gamlas. Corfforaethau Manceinion a Salford yw y cyfranddalwyr mwyaf yn y cwmni, ond dywed Syr John eu bod wedi cael eu camarwain pan ddenwyd hwy i roddi eu barian i'r cwmni. Erbyn diwedd 1895, amcangyfrifa Syr John y bydd diffyg o dros 146,000p yn nghyfrifon y c wmui, ac y bydd raid i'r Gorfforaeth godi trtfth arbenig o dros Is. 6c. yn y bunt i dalu'r llogau ar y debentures. Parodd y dadleniadau hyn gyffro mawr.

CYNUADLEUD AnOYSG YN LLANDUDNO. Dydd Sadwrn, cynhaliwyd cynhadledd 0 oruchwylwyr, arholwyr athrawon, a chyf- eillion addysg yn y Pier Pafilion, Llandudno. Llywyddwyd gan Mr William Bevan (cad- eirydd Bwrdd Ysgol Llandudno). Darllen- wyd llythyrau yn gofidio oherwydd absenol. deb oddiwrth Mr Bryn Roberts, A.S., Ar- glwydd Mostyn, Esgob Bangor, ac eraill. Caed anerchiad gan Mr J. H. Yoxall, Ysgrifenydd Undeb Ceti-dlaethol Athrawon, yr hwn a sylwodd fod Cymru ar y blaen mewn addysg. Dylai fod ryw drefn fodd- haus o ysgolion nos. Dylid befyd godi yr yuadon at eu gwaith i orfodi i'r plant fyned i'r ysgol. Yr oedd tua miliwn o b!ant na fyddent yn myned i'r ysgol 0 gwbl, ac o'r rhai yr oedd eu henwau ar y llyfr yr oedd tua miliwn yn absenol bob dydd. Cyfeir- iodd befyd at yr arholiad blynyddol. Dylid dileu y rhai hyn, ac i'r arholwyr wneyd ym- weliadau ami a'r ysgolion, heb rybydd. Byddai i hyny wneyd mwy o les na'r arhol- iad blynyddol. Cyfeiriodd hefyd at gyf- logau athrawon. Allan o 50,000 o athrawon cofrestredig, yr oedd 700 yn derbyn Uai ua 4Cp y flwyddyn, 800 llai na 45p, 3000 llai na phunt yr wythnos—(cywilydd)—30,000 llai m 2p yr wythnos, ac ystyrid athraw a dder- byniai 3p yr wythnos fel miliwnydd. Dylid gwneyd rhywbeth i gynorthwyo yr ysgolion gwirfoddol, y rhai sydd yn lluosog iawn yn Nghym' u, a'r rhai a Wnaethant waith mawr. Traddodd Mr T. John, Llwynpia, an- erchiad dyddorol. Anogai fod i oruchwyl- wyr yr ysgolion fod ar delorau mwy cyf- eillgar a'r athrawon. Diolchwyd i'r siaradwyr a'r cadeirydd, a therfynodd y gweithrediadau. Mewn cynhadledd a gynhaliwyd yn ysgol y bwrdd, penderfynwyd ffurfio undeb yr athrawon i ddosbarth Gogledd Cymru.

EISTEDDFOD POWYS. Cynhaliwyd Eisteddfod Dalaethol Powys yn Llanfaircaereinion ddydd Gwener, dan amgylchiadau ffafriol iawn. Dechreuwyd y gweithrediadau gyda'r Orsedd, yr hon a ar- weiniwyd gan Cad fan, pryd y derbyniwyd dirprwyaeth o Drallwm, yn cael ei chyflwyno gau y Maer (Mr E. 0. Jones), yr hon a gan y Maer Ei '?t ?ddfod gael ei chynal yn Nhrallwm y flwyddyn nesaf. Llywyddwyd cyfarfod y boreu gan Mr A. C. Humphreys- Owen, A.8 yr hwn yn ystod ei Owen, a ddywedodd ei fod wedi ei synu gan yr amrywiaeth yn y cys- tadleuaethau, y rhai oeddynt o ddydd- ordeb i bob dosbarth. Yr oedd ganddynt gelfyddydwaith i bobl y mynyddoedd, y rhai oeddynt o hyd yn edrych arno fel eu pleser. Cefnogai yr eisteddfod y galluoedd meddyliol trwy roddi gwaith iddynt mewn traethodau, a thestynau eraill, a chefnogai farddoniaeth, eiddo naturiol y Celtiaid. Yr oedd rhai o'n beirniaid yn arfer dyweyd eu bod yn rhy farddonol. I'w feddwl ef yr oedd hyn yn athrod ar farddoniaeth Wrth siarad am genedlaetholdeb, sylwodd fod rhai yn edrych ar gefnogaeth i'r teimlad o genedlgarwch fel yn gam a'r wladwriaeth, ond nid oedd fwy o gamgymeriad na gwadu bodolaeth cenedlaetholdb. Yr oedd beio oenedlgurwch yn enllib creulon ar y rhai a'i teimleat. Y rhai canlynol oedd y buddugwyr: Unawd contralto, Miss Vaughan, Llanerfyl; unawd tenor, Mr Hudson Phillips, Tregynon; unawd so- prano, Miss Cissie Pritchard, Cefn Mawr; unawd bass, Mr E. Pritchard, Cefn Mawr. Cystadleuaeth corau plant, canig, ,-Plant y Wlad;" y goreu ydoedd cor Uwydiarth, yn cael ei arwain y Parch Allan Jones. Cor meibion Llaufyllin ydoedd yr unig ymgeisydd am y wobr 0 6p 6' am ganu, Llongau Madog (Jenkins), dy- tornwyd y wobr iddynt. Enillwyd y wobr am y pedwarawd gan barti Tregynon. Y traethawd goreu ar Y modd i wella am- aethyddiaeth," ydoedd un J. M. Evans, Drefnewydd. Yr awdl oreu, am yr hon y cynygid gwobr o gadan: a 5p, ydoedd y Parch William Evans Jones (Penllyn), Col- wyn. Yn y brif gystadleuaeth gorawl am wobr o 20p am ganu "Molwoh yr Ai- glwydd." dyfarnwyd y wobr gyntaf i gor HanfylUn. ,'r ail i gor Meifod, arweinydd yr hwn ydoedd Mr ToM Price. Y beimiad cerddorol ydoedd Mr David Jenkins, a'r beirniad ar y farddoniaeth ydoedd Pedrog. Arweiuiwyd gan C"ciian. Llywyddwyd cy- farfod y pryduawu gau Syr Watkin Williams Wynn. Cynhaliwyd oyngherdd yn yr hwyr, a llywyddwyd gau Mr J. Cooke Hilton, yr uchel sirydd.

DELICIOUS MAZAWATTEE TEAS. DELICIOUS MAZAWATTEE TEAS' DELICIOUS MAZAWATTEE TEASl DELICIOUS MAZAWATTEE TEAS DELICIOUS MAZAWATTEE TEAS. X»BLJCIOUS TdA AWATTEP. TEAS

I BTHOLIAD CYNWOR TREFOL CAERNARFON. rAT OLYGYDD Y "GENEDL."] SYR, Yn ol yr hyn a glywals y dydct or blaen, ymddengys fod yn mwriad y Ceid- wadwyr, a'u hoff gefnogwyr, y tafarnwyr, i dd'.d ac ymgeisydd allan i'w cynrychioli yn v Ward Bach yn fin Cynghor Trefol. Ai tybed, mewn gwinonedd, Mr Gol., y bydd i Eyddfrydwyr a gweithwyr y Ward hon fod yn dawel, heb gynyg unrliyw wrth- wvnebiad ? Ai tybed nad oea modd cael dyn teilwng o'n plith, yn Rhyddfrydwr ao yn ddirwestwr,. a wna gymeryd dyddordeb ynom fel dosbarth gweithiol-un yn meddu gallu a dylanwad i rwystro i wastraff a gormes y bendefigaeth i'n Ilethu gan feich- iau o drethi afreidiel. Yr wvf fl, fel un, yn hyderus y bydd i flaenoriaid y blaid Ryddfrydol gymeryd y pwnc i'w hystyriaetb uniongyrchol, ac y ceir dyn teilwng yn mhob ystyr i wylio ein b,iddianau.- Yr eiddoch, &c., TBETHDALWK. SYR, -Gan fod genym sedd wag eisieu ei llanw yn breseuol, onid ein dyledawydd fel dirwestwyr yw edrych allan am rywuu i'n cynrychioli ag sydd yn debyg o edrych ar ol ein buddianau yn eu gwahan 1 agweddau ? Mae y tafarnwyr ar adeg etholiad yn brysur iawn or cael eu dewis- ddyn i mewn, ao yn ddiddadl yn llwyddo, Dywedwyd wrthyf yn ddiweddar mai y cymhwysderau goreu mewn ymgeisydd ar y Cyngor Treful yn Xghaeinarfon y dyddiau hvn vw 1. Cefnogydd y fasnach feddwol 2, Sais neu Wyddel; 3. Tori. 11 Nid oes angen gofyn pa toM i gylnl am hyn; mae'r rhcswio yn ddigonamlwg. Ceir y naill a'r llall o'r dosbarthiadau hyn yn egniol i weithio dros eu dyn; a'r Cymro, a'r dirwestwr, a'r Rhyddfrydwr yn dawel yn edrych arnynt. Gadawer ini ddeffroi o'n cysgadrwydd ac hyrwyddo achos sobrwydd, Rhyddfrydiaeth, a Chenedlaetholdeb. Yr eiddoch, &c., DIRWESTWR. I

I GOORB HE-NWLAD INEL HOL. I Dyma deitl can newydd fydd yn deby go fynd drwy Gymru benbaladr. Awdwr v geiriau a'r gerddoriaeth yw y cerddor poblogaidd Ap Glaslyn. Os ydych yn chwilio am rywbeth newydd i gymeryd yn dds mewn cyngherdd, y gan hon am dani. Cyhoeddir hi yn Swyddfa'r Genedl, a'r pris yn y ddau nodiant yw Chwe'cheiniog drwy'r post, 7c.)

I TRETHIANT UNDEB CAER NARFON. Dydd Sadwm diweddaf cynhaliwyd cy-I farfod gohiriedig o Fwrdd Gwaroheidwaid Caernarfon yn y Neuadd Drefol dan lywydd- aeth Mr C. A. Jones (cadeirydd), i ystyried rhvbndd a dderbyniwyd oddiwrth overseers plwyf Llanbeblig o'u bwriad i apelio yn y frawdlys ohwarterol nesaf yn erbyn rhestr prisiad valuation list) plwyf Clynnog a gy- meradwywyd gan y pwyllgor trethianol yn y cyfarfod a gynhaliwyd ganddynt ar y 29ain o Fawrth. Yr oeddynt yn bwriadu apelio ar y tir fod y gostyngiadau o'r gnm estimated rental yn y cyfryw restr yn anheg, anghyf- iawn, ac angyfreithlawn, ac yn fwy na'r hyn a dreulid i gynbal y ffwahanol eiddo mewn cyflwr i hawlio yr un rhent. Rhoddid ar d eau yi byddai i'r frawdlys ohwarterol gael ei ehvnal ar y dydd cyntaf o Orphenaf, ac fod o'r pwysigrwydd mwyaf i'r gwaroheidwaid bend,rl u pa un a fuasent yn amddiffyn y ""?Z pidi.. Dywedir fod Corphor- aeth Caernarfon a Festri Llat l'yfni wedi rhoddi awdurdod i wrthwynebu y prisiad. Dywedodd y cadeirydd fod y mater dan sylw o'r pwysigrwydd mwyaf iddynt hwy fel gwaroheidwaid, gan y gallai yr apel daflu yr undeb i gryn lawer o ostau. A siarad fe' cyf- reithi wr yr oedd wedi bod yn arferiad ganddo ef i beidio myned i gyfraith os nad oedd yn sier y buasai yn enill, ac ni fuasai yn cyng- hori neb i fyi ed i lys barn os na byddai yn sicr ei fod yn myned i enill. Gan hyny yr oedd ef o'r farn mBi doeth fyddai gohirio y mater am wythnos, ac yn y cyfamser eu bod yn rhodlJiyfarwyddyd i'w cylreithiwr, Mr Morris Owen, i sicrhau barn bargyfreithiwr eyfarwydd a materion ardrethol. Fel yr oeddynddealle,lig yr oeddynt yn flaenorol wedi gofyn barn Mr Bryn Roberts ar fater- ion yn dal perthynas a threthiant yr undeb, on J tra nad ydoedd yn bwriadu dweyd yr un gair yn erbyn Mr Roberts, yr oedd o'r farn y dylid sicrhau opiniwn bargyfreithiwr a fyddai yn ymwneyd yn fwyaf neillduol a ivaterion yn lal perthynas a threthiant. Pe buasent yu gwario 20p yn awr byddai hyny yn well na myned i oddeutu 250p o gostau i ymladd yr achos. Barnai Mr Menzies mai doeth fyddai iddynt fel bwrdd gael barn bargyfreithiwr cyfarwydd. Ond mewn perthynas a Mr Bryn Roberts, dymnnai roddi ar ddeall nad oedd ef wedi rhoddi ei farn ond ar nifer o gwestiynau cyfreithiol yn unig. Pe yr elid i gyfraith yr oedd yn ddiameu gan- ddo y byddai y goat yn drom. Aw- grymai y dylent ofyn i'r bargyf- reithiwr a oedd y rhestr bresenol yn gyfryw ag a fuasai yn sefyll ei phrofi yn y Frawdlys: Chwarterol, ac os na fuasai pa restr arall a fuasent yn fabwysiadu ? Y Parch T. Edwards a gefnogodd yr awgrymiad i ofyn barn bargyfreitbiwr eyfar- wydd. Mewn perthynas ag opiuiwn Mr Bryn Roberts barnai nad oedd y cyfryw wedi ei darllen yn fanwl gan yr aelodau. Barn Mr Roberts ydoedd mai yn ol gwertli marchnadol lie y byddai trethiaut y lie hwnw. Mr W. J. williams a ddywedodd fod yn dda ganddo weled teimlad y cyfarfod. Yr oedd ef wedi ceisio gwneuthur ei oreu i atal i'r mater fyned mor bell ag yr ydoedd y diwrnod hwnw. Yr oeddynt hwy fel gwarcheidwaid wedi cael barn Mr Bryn Roberts yn flaenorol, ac, fel y sylwyd, yr oedd y iarn hono wedi myned yn eu herbyn hwy. Burnai ef eu bod yn myned i wario arian yn ofer, ac y byddai iddynt golli y dydd. Nis gallai y bwrdd presenol gytuno ar y mater, ac yr oedd yn ofynol iddynt fyned y tuallan i'r Bwdd i geisio ei setlo. Yr oedd y mater wedi dyfod i ar- gyfwrtg ar hyn o bryd, a thybiai y byddai costau yr achos, pe y gwthient ef yn mlaen, rhwng 2000p a 3000p. Barnai Mr D. P. Williams mai doeth fyddai iddvnt ofyn cyfarwyddyd bargyfreith- iwr profiadol, a gohirio ymdrafodaeth ar y mater am wythnos, a chynygiodd benderfyn- iad i'r perwyl hwnw, Amlygodd Mr J. R. Janes ei barodrwydd i eilio y cynygiad pe buasai Mr Williams yn caniatau ychwanegiad at ei benderfyniad i'r perwyl eu bod yn gofyn barn y bargyfreith- iwr, nid yn unig ar restr y gostyngiadau, ond ar y mater yn ei holl gysylltiadau. Yr oedd yn ofynol iddynt gael cyfartaledd. Rhaid oedd iddynt gael prisiad newydd y buasent oil yn ei ffafr. Nid oedd hyny wedi ei wneuthur er's 1862. Mr Griffith (Bryn) a sylwodd mai yr an- wastadrwydd presenol oedd achos pwysig o'r anghydfod. Mr W. Owen a ddywedod fod y prisiad hwn wedi creu drwgdeiinlad nid bychan yn mysg y trethdalwyr, a chynygiai eu bod i gael prisiad newydd. Mr T. W. Williams a roddodd ar ddeall fod plwyf Llanllyfni wedi penderfynu trwy 107 yn erbyn 41 i fyned yn mlaen gyda'r apel. Sylwodd Mr J. J. Evans fod y mater wedi ei agor yn y fath fodd fel mai oferedd fyddai iddynt hwy fyned yn mlaen gyda rhestr y gostyngiadau. Ai ni fuaaai yn bosibi iddynt hwy adael i bobpeth syrthio hyd nes y deuai y bwrdd newydd i awdurdod yn nghalan- gauaf? Efallai y buasai y bwrdd hwnw 0 farn wahanol. Oni fuasai yn bosibl iddynt hwy sjrthio yn ol i'r fan yr oeddyntodditan yr hen brisiad ? Y Cadeirydd: Nid wyf yn barnu fod hyny yn bosibl. Mr T. W. Williams: 'Rwyf yn sicr fod plwyf Llanllyfni yn barod i wneuthur hyny. Mr J. M. Williams a ofynodd ai nid oedd yn bosibl iddynt wneuthur compromise ? Os yr elent i'r llys, yr oedd yr achos yn sicr o gostio id .ynt lawer o arian. Gan hyny, tybiai mai priodol fyddai iddynt ohirio am wythnos, ac yn y cyfamser i'r Pwyllgor Trethianol gyfai fod i ystyried y mater. Nid cwestiwn ydoedd o beth oedd yn iawn a pha beth nad ydoedd yn iawn, ond anrhydeddy, naill ochr a'r llall. Yn awr, yr oedd wedi dyfod i hyn ymrysonfa rhwng ffermwyr a phobl nad oeddynt yn ffermwyr, ac nid oedd y naill ochr na'r llall yn barod i roddi i mewn ac er ceisio setlo y mater, boffai weled y Pwyllgor Tiethiauol yn cyfarfod i edrych ai ni oedd yn bosibl canfod llwybr canol allan o'r anhawsder. Wedi peth ymdrafodaeth pellach, cynyg- iodd y Parch T. Edwards fod y cyfarfod i gael ei ohirio am wythnos, 110 yn y cyfamser eu bod yn sicrhau barn bargyfreithiwr cyf- arwydd mewn perthynas a chyfreithlondeb y safon bresenol a rhestr y gostyngiadau, ac yn mhellach pa 'beth a gyfansoddai safon gyfreithiol trethiant a rhestr gostyngiadau cymhwysiadwy at bob math o eiddo yn yr undeb. Eiliwyd y cynygiad gan Mr J. R. Jones, Cynygiodd Mr W. J. Williams nad oedd- ynt i amddiffyn yr achos, ond eu bod yn gofyn am brisiad yr holl Undeb. Eiliwyd y gwelliant gan Mr W. Owen, ond yn ddiweddarach tynwyd ef yn ol, a mabwysiadwyd cynygiad y Parch T. Ed- wards.

GWYRTH ARALL YN NHBE FFYNON. Crewyd cynwrf ychwanegol yn Nhre- ffynon gan wyrth arall y dywedir a gymer- odd le yno yn ffynon Gwenfrewi Santea. j Dydd Llun daeth nifer mawr o ymwelwyr o Bootle i'r ffynon. Dynes fu yn ddall ers llawer o flynyddau ydoedd un o'r ymwel- wyr. Pan ddaeth i Dreffynon, arweiniwyd hi i'r ffynon gan ei chyfeillion, ac ar ol ym- olchi ei llygaid cusanodd grair y Santes Gwenfrewi, yr hwn a ddaliwyd iddi i'w gusanu gan yr offeiriad sydd yu gofalu am y lie, sef y Tad Beauclerk. Wedi iddi gusanu y crair, gwaeddodd allan, O! Dad, pan ddaethum yma nis gallwn weled dim, ond yn awr gallaf eich gweled chwi a'r papyr gwyn yn eich llaw." Synwyd y rhai oedd gyda hi. Cyn dyehweJyd adref gallai ddaruen yr argmff man oedd docyn y rheWforJd.

I YMOSODIAD BON EDIG AR PICKETS IN NGHAERNARFON- Dydd Llun gerbron Mri J. Jones, Euward Hughes a Dr Parry, gwysiwyd Henry Hope, Pool street, D. Moreton Jones, Mount pleasant square; Edward Davies, Assheton terrace; Thomas Edwards, Crown street; a Humphrey Williams, Bridge street; o ymosodiad ar John Mears, Martin Mitchell, Stephen Graham, James Brown, a R. Lewis Buckley, pickets perthynol i Gartreflu Arfon a Meinon tra yn cynawai en dylcl- swydd. Pan ddygwyd yr achos gerbron yn y boron o fben y ddau ynad diweddaf, gofynodd Mr Lloyd Carter am ohiriad am dair awr er galluogi yr erlynwyr i fod yn bresenol. Gwrthwynebwyd y cais gaa Mr J. T. Roberts ar ran y diffynyddion, ond yn ddiwedd- arach gohiriwyd yr achos hyd ddau o'r gloch, Pan ail alwyd yr achos dywed- odd Mr Carter ei fod wedi derbyn pell- ebyr oddiwrlh Cadben Griffith yn rhoddi ar ddeall nad allai yr erlynwyr fod yn breseno], ac yn gofyn a fuassi y faine yn cynhal Ilys arbenig ddyd(I Mawrth, neu yn gohirio yr achos am wythnos. Q'r ochr arall gofynodd Mr J. T. Roberts i'r fainc daflu yr achos allan, gan nad oedd yr er- lynwyr yn bresenol. Wedi i'r fainc ym- gynghori penderfynwyd i daflu yr achos allan, a chaniatawyd costau.

ClMfcKU> CLERIGWR l'B DDALFA. Cymerwyd y Paroh Peter Macinnis Neilson, Stratford, i'r ddalfa foreu Sadwrn yn Southampton, pan oedd yn myned ar fwrdd yr figerlodg "New York," yr bon oedd ar fin hwylio i'r America. Y cy- huddiad yn ei erbyn yw gadael ei wraig.

ARDDAXG0S1AD ClTHRYBLUS- Cymerodd golygfa anarferol leln Black- burn ddydd Sidwrn. Cymerodd gorym- daith le, cyuwysedig o tuag 20,000 o weith- wyr, a chynhaliwyd si-ddangosiad yn y Witton Park. Un o'r prif siaradwyr oedd Lady Dilke. ond crewyd y fath gynhwrf fel na chafwyd siarad dim. Gwuaed rhuthr ar y llwyfan, a diangodd Lady Dilk oddiyno am ei bywyd. Y Toriaid greodd y cynhwrf, am fud cynygiad o gondcuiniad ar Dy'r Arglwvddi am gael ei roddi i fyny.

CERBYDWYR LLUNDAIN. I Allan ar streic y mae cerbydwyr Llun. dain o hyd. Dydd Mercher cydsyniodd Mr Asquith, yr Ysgrifenydd Cartrefol, i weith- redu fel cymodwr rhwng y pleidiau, a chyn- haliasant auiryw gynhadleddau dan ei lyw- yddiaeth. Ar ol y gynhadledd ddydd Sadwrn, cynhaliwyd cyfarfod o'r streicwyr, 8C yn hwnw penderfynwyd ymladd y frwydr i'r pen draw, Mewn cyfarfod o berchenogion y cerbydau, nos Sadwrn, pas- iwyd penderfyniad o ymddiriedaeth yn mhwyllgor Mr Asquith.

I CYMANFA YSGOUON DOS- I BARTH NEFfN. Cynhsliwyi yr uchod ddydd Gwener di- weddaf yn Nghapel Edeyrn. Yn absenoldeb y llywydd (Mr J. Thomas, Y.H.) cymerwyd y gadair gan y Parch J. Hughes; ac yn ab- senoldeb y Parch 0. N. Jones, arweiniwyd gan Mr T. E. Uriffith (Beren). Arweinydd- ion y canu oeddynt Mr J. Hughes, Bodfean, a Mr H. Evans, Pisgah. Rhoddwyd banes yr arholiad sirol gan Mr 0, G. Jones, ys- grifenydd y eyfarfodydd ysgolion, a dang- osai gynydd neillduol Yill y tyst-ysgrifau eleni. Yn yr hwyr cynhaliwyd cyfarfod cerddorol gan mwyaf, ac or cymaint oedd y capel, yr oedi yn anghysurus o lawn. Llywydd, Parch 0. N. Jones, Pwllheli, Arweinydd, Parch T. Williams, Rhyd-y- clafdy. Arweinydd y canu ydoedd Mr Hugh Griffith, Llithfaen. Gwnaeth ei. waith yn rhagorol, a chafwyd canu da iawn. Cyf- eiliwyd yn fedrus gaR Misses Hughes, Gelli- dara, ac Evans, Mathan Uchaf. Swyddog- Ion y pwyllgor am y flwyddja oeddynt:— Cadeirydd, Mr T. E. Griffith, H.S., Rhyd-y- clafdy ysgrifenydd, Mr J. T. Williams, Bodfean; trysorydd, Mr R. H. Thomas, Nefyn. Beirninid y traethodau, cwestiynau, adroddiadau, &-c., oeddynt y Parchn James Jarrett, T. Davies, Portnant; 0. N. Jones, J. Hughes, Beren, a Mr Jones, Holborn. Cafwyd cyinanfa neillduol o lewyrchus.— Aelcd.

YttLADDFEYDD ANGEUOL. Cymerodd ymladdfa angeuol le yn agos i Newagh, Iwerddon, nos Sadwrn. Torodd oweryl allan rhwng amryw ddynion o barthed i haner acer o dir oedd ja perthyn i ddynes oedd yn barod i gael ei chladdu. Aethant i ymladd gyda phIaduriau, pigffyrch, a'r canwyllbreni a ddodwyd yn ymyl y corff. Derbyniodd un dyn niweidiau mor drymion fel y bu farw nos Sadwrn, a bu un arall ohonynt farw foreu Sul. Cymerodd eweryI arall le yn yr un gym- ydogaeth brydnawn Sadwrn. Aeth ffermwr o'r enw Dwyer, 0 Hollyford i ymrafael yn nghylch tir, a tharawyd ef yn ei ben a cbareg, fol y bii

Bangor. _I FESTRI.-Dydd Iau diweddaf cynhaliwyd cyfarfod o'r festri yn yr Eglwys Gadeiriol, dan lywyddiaeth y Parch W. Edwards, ficer. Pasiwyd penderfyniad i ofyn canwtad tuag at gario allan welliantau yn Eglwys St. James, Upper Bangor. Bydd y gost oddeutu 550p, yr hyn a gyfarfyddir gyda thanysgrifiadau gwirfoddol. Dydd Llun diweddaf, yn ei breswylfod, ar ol tair blynedd o gystudd blin a chaled, bu farw un o hen fasnachwyr mwyaf parchus yr ardal, sef Mr loan Griffith, gwlan fasnaebydd, 3, Union-street, Bangor, yn 74 mlwydd oed. Yr oedd yr ymadawedig yn ddyn o dymher addfwyn a charedig, ac yn un o'r aelodau mwyaf dichlynaidd gan y corph Wesleyaidd yn Horeb, Bangor. Fel gwleidyddwr yr oedd yn un o'r cefnogwyr mwyaf selog yn y blaid Ryddfrydig. Magwyd ef yn yr un bwthyn ag y magwyd y diweddar Dr Morgan, cyfieithydd y Beibl Cymraeg, sef Gwibran, Penmachno. Heddwch i'w lwch.-Cyfaill. BWRDD Y GWAROHEIDWAID.— Mewn cyf- arfod o'r bwrdd uchod, dydd Gwener, Mr Hugh Thomas yn y gadair, rhoddwyd can- iatad i adeiladu lleoedd i grwyiriaid gysgu yn y tlotty. Ynglyn a llythyr oddiwrth Mr Lloyd Griffith, clerc i bivyllgor unedig Cynghorau Sirol Mon ae Arfon, ynghylch cyfnewidiadau dan y ddeddf newydd o lyw- odraeth leol, dywedodd y clerc (Mr R. B. Evans) fod plwyf Bangor, o dan orchymyn BwrddLlywodraeth Leol, wedi ei ranuiddwy ward, y rhan drefol i ethol naw o gynrych- ■iolwyr a'r rhan wledig i ethol tri. Cynyg- iwyd fod y rhan ddiweddaf i'w alw yn Ddos- barth Ogwen. Yr oedd Llanlleohid hefyd wedi ei ranu i ddwy ward, gyda phump o gynrychiolwyr. Ystyriai y Cadeirydd y dylai Llandegfan, poblogaeth yr hwn le sydd wedi ychwanegu llawer yn ddiweddar, gael dau gynghorwi- rhanbarthol. Pasiwyd pen- derfyniad i'r perwyl hwnw gan festri y Elwyf, i'w anfon i'r pwyllgor unedig. Hys- byswyd fod y nifer yn y tlotty yn 64, neu ddeg yn llai na'r un amser y llynedd: crwydiiaid am y pymthegnos, 50, o'i gyd- maru a 93 y llynedd.

I Trevor. MARWOLAETH.—Y dydd diweddaf o Fai bu farw Mr Humphrey Roberts, y Graig, Llanaelhaiarn, ar ol cystudd byr, yn yr oed- ran o 67 mlwydd. Yr oedd yrymadawedig yn ddyn tawel a charedig. Dydd Mawrth, y 6ed o Fehefin, hebryngwyd ei weddillion i fynwent Llanaelhaiarn, a dodwyd ef i orfiFwys yn dawel yn nhy ei hir gartref hyd y dydd diweddaf. Gadawodd weddw a phlant i aaruareiol. Taened yr Arglwydd ei amddiffyn drostynt.

I Y CINUOR PLWYF. I Ateb Cwestiynaa Gobebwyr. Fel y hpbyewyd yn y Llawlyfr i'r Cyngor Plwyf, atebir yn y goiofn hon o wythnos i wythnoB ?hyw gwestiynau ar dd081J eglurir eisoes yn Idawlyfr. RHANU PLWYF. (Deheuwr,) Gellir rhauu eich plwyf yn wardiau; ond nid yw yn debyg y llwyddech i wneud eich "ham- let" yn blwyf ar ei ben ei hun. Radical.-(l) Y Cyngor Sir fydd yndwyn y treuliau-os bydd trouliau-yiiglyn a rhanu'r plwyf yn wardiau. Ni all traul ddisgyn ar y deisebwyr—ond y draul o brrotoi'r ddeiseb, ac i ddwyn tystiolaeth i'w chefnogi. (2) Gall y plwyf uodi pa nifer o wardiau farnant yn ddymunol: eu cael, yn nghyd a'r terfynau i'r wardiau hyny; ond gan y Cyngor Sir y mae'r hawl i bender- fynu'r mater ar ol derbyn v cais o'r Dlwvf. Nid yw yn debyg y rhenir eich plwyf i 15 ward. BWRDD LLEOL A CHYNQOR DOSBARTH.— (Radical). Os 008 geuych eisojdd Fwrdd Lleol, cymer y Cyngor Dinesig ei le, ac ni fydd eisieu Cyngor Plwyf. SWYDDOGION PRESENOL. (Abermaw, Cybi Sant, Un o B'ullheH.) Egwyddor y ddeddf ynglyn a swyddogiou presenol yw caniatau iddynt gadw eu swyddi dan y cynghorau newydd fel yr oeddynt gynt o dan yr hen awdurdodau a ddiddymir. Nid yw'r swyddogion yn mynd allan gyda'r aelodau. Tra y diddymir y Bwrdd Lleol, ac y trosglwyddir ei awdurdod i'r Cyngor Dinesig newydd, erys swyddogiou presenol y Bwrdd Lleol yn swyddogion i'r cyngor newydd. CADERYDD CYNQOE DOSBARTH (Nid Y.H.)—Bydd pob Cadeirydd Cynghor Dos- barth, fel pob cadeirydd Cyngor Sir, yn rhinwedd ei swydd yn Ynad Heddwch dros ei ddosbarth. Ni fydd raid i'r neb ddaw'n ynad yn rhinwedd ei swydd fel cadeirydd Cynghor Dosbarth, dalu uurhyw fee wrth eistedd y tro cyntaf.

BETHESDA A'R FFYRDD. -1 I Ymchwiliad gan Fwrdd Llywod- raeth Leol. Fel y mae yn wybyddus i luaws o'r dar- llenwyr gwnaeth Dirpwywyr Lleol Beth- esda gais ut F rfrrdd y Llywodraeth Leol i fenthyca y swm o 1,294p tuag at wneuthur ffyrdd newydd. Cynhaliwyd amryw gyf- arfodydd cyhoeddus gan y trethdalwyr i ymdrin a'r mater. Gwrthwynebid y cynllun gan drethdalwyr Bethesda, ond yr oedd trethdalwyr 'Rachub a Gerlan yn bleidiol i'r cyfryw. Dydd Mercher diweddaf gwaaed ymchwil- iad i'r mater gan Mr Rienzi W alton, M. Inst., C.E., ar ran Bwrdd y Llywodraeth- Leol. Agorwyd y gweithrediadau yn neuadd y Dirprwywyr Lleol, ond gan fod y lie yn rhy fychan gohiriwyd i neuadd eangach y Cafe. Yr oedd yn bresenol y Dirprwywyr Lleol canlynol: Dr Roberts (cadeirydd), Mri G. Brymer, W. Twigge Eliis, Richard Evans, Hugh Thomas, a William Williams. Ymddangosodd Mr D. G. Davies, cyfreith- iwr, ar ran trethdalwyr pentref Bethesda, i wrthwynebu y cynllun, ac ar ran trothdal- wyr 'Rachub ymddangosodd Mr T. J. Sam- uel, cyfreithiwr, o blaid y cynllun. Yr oedd hefyd yn bresenol ddirprwyaeth ddy- lanwadol ar ran trethdalwyr Gerlan, sef Mri Jervis, R. O. Williams, Moses Evans, John Edwards, U.H., Robert Morris. Y tyst cyntaf a alwyd ydoedd Mr R. B. Evans (clerc y dirprwywyr lleol) yr hwn a holwyd gan Mr T. Samuel. Dywedai fod y cyngor sirol yn barod i gyfranu swm neill- duol tuagat y bont, ac fod Arglwydd Pen- rhyn yn burod i gynorthwyo Gerlan a 'Rachub. Mewn croesholiad gan Mr D. G. Davies, dywedodd mai gwerth ardrethol (rateable value) y dosbarth ydoedd 8974p, sef Gerlan 1300p, Caellwyngrydd 1900p, a Bethesda 5764p. Yr oedd dyled Bwrdd y Dirprwywyr Lleol ar hyn o bryd yn 13,731p, ac yr oedd y contracts i'w gosod allan yn 1293p 13p. Cyrhaeddai cyfanswm y trethi y swm o 6s 2c yn y bunt. Rhifai y tai yn Caellwyngrydd cydrhwug 400 a 500, ac yr oedd dros gant o'r cyfryw yn wag. Yna rhoddwyd tystiolaeth o blaid y cyn- llyn gan Dr Roberts, Mri Geo. Brymer, Twigge Ellis, a H. Thomas, ar ran y dir- prwywyr lleol, a chan Mri Jervis a Moses Evans ar ran trethdalwyr Gerlan. Yn erbyn gan y Canon Morgan, Mr John Lewis, ac ereill. Ceisiodd Mr D. G. Davies roddi i mewn brotest |wedi ei harwyddo gan nifer luosog, ond ni chaniatawyd rhoddi y cyfryw i mewn ond yn unig trwy y dirprwywyr Ileol. Ar ol tystiolaeth bellach daeth yr ym- chwiliad i ben ar ol eistedd tair awr.

LATE A OVER Tfi E HE NT S. THE SHOP, NEWBOROUGH, ANGLE- SEY. WEDNESDAY, JUNE 20TH, 1894, AT ONE P.M. MR E. H. OWEN is instructed to Sell by Auction as above, the whole of the Household Furniture and Stock in Trade, also Clerical and Medical Books, Antique Chests, &c. 18, Bndge street, Carnarvon. TO BUILDERS. PROPOSED C M. CHAPEL AT LLAN- YNGHENEDL, ANGLESEY. PERSONS desirous of tendering for the JL above may inspect the Plans and Specification on applying to Mr John Lewis, Cleifiog, near Valley, Anglesey, and at the office of the Architect at Bangor. Tenders marked on the cover Tender for chapel" to be delivered to Mr Lewis Pritch- ard, Ty newydd, Llanynehenedl, near Valley, not latter than 11 o'clock in the forenoon of Saturday the 23rd inst. The lowest or any other Tender not neces- sarily accepted. sarfly RICHARD DAVIES, Architect. Bangor, June 11, 1894. DANW DEG, LLANFROTHEN. MR JOHN PARRY JONES has been instructed by the Executors of the late John R. Griffith, Esq., to sell by Public Auction, on Monday, June 18th 1894, the whole of the HOUSEHOLD FURNITURE AND TdE OUT-DOOR EFFECTS. 1 Dark Bay Mare, about 15 hands, useful in harness, saddle, and agricultural purpose. Sale to commence 11 30 a.m. prompt. Terms Cash. FullparticuIars in Posters. For further particulars, apply to the Auctioneer, Penlan, Penrhyndeudraeth. I

I Caernarfon. CYMANFA Y BEDYDDWYR.—Ddydd Sul, yn nghapel Caersilem, cynhaliwyd cyfarfod pregethu mewn cysylltiad a Chymanfa y Bedyddwyr a gynlielir yn y dref yr wythnos hon. Pregethir gan y Parchn Charles Davies, Caerdydd; G. Griffiths, Bristol; T. Idwal Jones, Glynceiriog; a Edward Jones (forwerth Ddu), Troedyrhiw. Heno (nos Fawrth) pregethir yn nshaoel Eneredi, a dydd Mlercher yn y Pafilion.  YR ORSAF.—Yn n?byfarfod y Cynghor Trefol, ddydd Mawrth, ymdrafodwyd y priodoldeb o ledu y mynediad i orsaf y rheil- ffordd, yn stryd Fangor, wrth ymyl Eglwys Crist. Rhoddwyd ar ddeall fod yr arolyg- ydd (Mr Wynne Roberts), wedi bod mown gohebiaeth ag awdurdodan y rheilffordd mown perthynas a'r mater. Sicrhawyd y byddai i'r taiddalwyr gyferbvn gyfranu tuag at ddwyn y draul. Awgrymai Dr John Williams y priodoldeb o dynu i lawr dair llath o'r clawdd, a rhoddi railings am naw llathen yn mbellach, tra y dadleuai Mr M. T. Moms o blaid rhoddi railings mor bell a'r grisiau gyferbyn a'r Alexandra Hotel. We li ymdrafodaeth bellach, penderfynwyd rhoddi y mater gerbron pwyllgor y Prif-ffyrdd, &c., gan roddi iddynt hawl i ymwneyd a'r mater yn y modd y gwelent oreu. Yn nghyfarfod misol y Cynghor Trefoi ddydd Mawrth rhoddwyd ar ddeall fod yn mwriad Mr Price Hughes, cyn-gasglydd trethi, i apelio' yn erbyn y dyfarniad a roddwyd yn yr achos a ddygwyd ganddo yn erbyn y Gorphoraeth yn y Ilys sirol. Pasiwyd fod cyfarwyddyd i'r ysgrifunydd trefol (Mr J. H. Bodvel Roberts) i am- dcliffyn yr achos. SEDDAU GWEIQIOX Y CYNGHOR.—Yn nghyfarfod y Cynghor Trefol ddydd Mawrth cyhoeddwyd y seddau a ddaliwyd gan y Mri John Owen, E. II, Owen, ac Owen Thomas, yn wag, ac ar gynygiad Mr G. R Rees pasiwyd eu bod fel Cynghor yn dadgan eu gofid oherwydd ymneillduad yr Henadur John Owen a'r Cynghorydd E. H. Owen. Bu y blaenaf yn aelod o'r Cynghor am 47 mlynedd, ac yn henadur tin 25 wlynedd. Yr oedd y boneddwr diweddaf hefyd yn un o'r cyngborwyr hynaf. Pasiwyd pleidlais gyffelyb yn nglyn ag ymneillduaeth y Cynghorwr O. Thomas o gynrychiolaeth y Ward Bach. LLYS YR YNADON SIROL.—Yn y llys uchod ddydd Sadwrn diweddaf, gerbron Mr J. Menzies, Mr D. P. Williams, Mr Robert Roberts, Dr Roberts, Mr John Hughes, a Mr J. W. Jones, dirwywyd Ellis Jones, Ebenezer; Isaac Davies, Ebenezer; a Griffith Williams, Llanllyfni, i 5s a'r costau am fod yn feddw ac afreolus, a gorchymyn- wyi Richard J. Pritchard. Ebenezer, i dala y costau am yr un trosedd. Cyhuddwyd John Hughes, Paroia Rhos, Porthdinorwig, o herwhela ar dir Mr Assheton Smith ar ddydd Sul, ac am gymeryd wyau petris. Amddiffynwyd gan Mr J. B. Allanson. Rhoddwyd tystiolaeth o blaid yr erlyniad gan Alfred Green, ceidwad helwriaeth. Ym- neiliduodd y fainc i ystyried eu dyfarniad, a dirwyasant y diffynydd i 5s a'r costal1 am herwhela ar y Sul, ond taflwyd allan y cyhuddiad arall. ANRHEGION. Y Sabboth cyn y diweddaf anrhegwyd Mr a Mrs Rees Hughes, 33, Gsrnon street, gan Ysgol Siloh Bach, a Bpibl a Llyfr Hymnau ar eu huniad mewn glan briodas. Bu'r ddau yn hynod weith- gar gyda'r ysgol genhadol yn y Ile hwn. Siaradwyd gan Mri John Jones, W. Parry, a Morris Williams.—Yn ysgol Siloh y Sab- both diweddaf, anrhegwyd Mr George Wil- liams, Moriah ten-ace, a'i ddarlun a Llyfr Hymnau gan ei ddosbarth, ar yr hwn y bu yn athraw am bymtheng mlynedd. Cyf- lwynwyd yr anrheg gan Mr Richard Ed- wards, a siaradwyd yn mhellach gan Mri J. Wynne Parry a W. Lewis, a chafwyd anerchiad barddonol gan Dewi Glan Teift. YMDDIRIEDOLWYR Y PORTHLADD.—Boreu Mawrth cynhaliwyd eyfarfod o'r bwrdd uchod, Mr J. Menzies yn ygadair. Hysbys- wyd fod y llechi a allforiwyd o'r porthladd yn ystod y mis yn 10,767 tunell ar gyfer 8,568 tunell y nwyddyn dduvedd?f. Hys- byswyd fod y Cyngor Trefoi wedi gwrthod gwneyd dim yn nglyn ag adroddiad Mr Baldwin Latham yn nghylch carthffosydd y dref. Cyfeiriwyd atebiad y Cyngor i'r pwyllgor a benodwyd gan yr Ymddiriedol- wyr. Darllenwyd llythyr oddiwrth yr Uchgadben Ap Hu Williams yn galw sylw at yr aflerweh sydd o gwmpas y lanfa a'r doc newydd. Cyflwynwyd y mater i Bw, Ilgor y Gweithiau. Penderfynwyd fod SWill heb fod dros 100p i'w gwario tuag at addurno y porthladd ar adeg ymweliad Tywysog a Thywysoges Cymru, a phenodwyd- pwyflgor i gario y gwaith allan. LLYS YR YNADON IBWRDBISIOL.-Dydd Llun, gerbron Mr E. Hughes a Dr Parry, cyhuddwyd William Hu ;hos, Rhosddu, a Henry Parry, o ym yn orwyllt ar yr 2il cyfisol, a dirwywyd hwy i 2s 6c a'r costau yr un. Cyhuddwyd Edward Davies o fod yn feddw ac afreolus, a dirwywyd ef i 2s 6c a'r costau. Cyhuddwyd Griffith Edwards, Balaolava, o drosedd cyffelyb, a gorchymyn- wyd ef i dalu dirwy o 2s 6c a'r costau. ETHOLIAD Y CYNGOR TRBFOL.—Yn y Cynghor Trefol, nos Fawrth, datganwyd fod seld y Milwriad Owen Thomas, dros y Ward Fach, yn cael ei chyhoeddi yn wag. Cyhoeddodd Mr W. C. Whiskin anerchiad, baich yr hon yw cwyiio fod y trethi yn rhy I uchel ac am yr aflerweh gyda golwg ar gadw cyfrifon y Gorfforaeth. Tori yw Mr Whiskin, a rhyfedd iawn yn ein byd ni yw gweled Tori yn oodi i fyny i basio barn con- demniad ar ei blaid ei hun, oblegid, fel y gwyr Mr Whiskin yn eithaf da, ei gyfeillion ef sydd wedi bod yn y mwy- afrif ar y cyngor er's blynyddau meithion. Rhaid cael rhywrai heblaw Toriaid i buro Cyngor Trefol Caernarfan. Mewn colofn arall gwelir anerchiad etholiadol y Rhlid- frydwr pybyr, Mr J. Rees, Menai Fautory, yr hwn sydd yn bwriadu tyuu torch a Mr Whis- kin. Dywedir hefyd fod Mr D. W. Davies, llyfrwerthwr, Bont Bridd, a Mr Johu Hughes, contractor, Uxbridge square, yn debyg o ddod all- fel ymgeiswyr. Yn sicr d lai'r gweithwyr a'r Rhyddfrydwyr 9ael y ,?d hon, gan mai Toriaid yw pedwar o'r chwe aelod sydd dros y ward hon ar y cyngor. —Mewn. perthynas a'r sedd wag yn y Ward Fawr enwir Mr Menzies a Mr J. T. Roberts. Heno (nos Fawrth) ymgyferfydd y Cynghor Trefo i ethol henadur yn lie Mr Jo ? Owen. Dydd Mawrth, mewn llys arbenig yn Nghaernarfon, dedfrydwyd dau grwydryn, George Wilson a William Jenkins, i gar- char am bythefnos gyda llafur caled am ladratta darn o gig dafad a theisenau o Gae Howi Clynuog. Ymddengys i un o'r carchararien fyned at y ty, yr hwn sydd mewn Ue unig, ac wrth weled nxd oedd neb yn agos, dori ffenestr bwti lie y cedwid y pethau uchod. Gan fod y pethau 0 fewn cyrhaedd braich dyn i'r ffenestr, diangodd ?yda'r ysbail, a chafodd y ddau grwydryn wledd arnynt ar ochr y ffordd.