Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

39 erthygl ar y dudalen hon

CYXHADLKDDAU CAKRDVDB-

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

CYXHADLKDDAU CAKRDVDB- Paddys) lit lad i llymru. Yr wytlmos ddiweddaf, am y waith gyn- taf er ei sefydliad 1" mlynedd yn ol, eynhal- iwyd y Cyngrair Rhyddfrydig Ceuedlaothol Y1. Nghymru. Rwriedid ei gvnal y llynedd yn Nghaer> iydd, oud fe fethwyd sicrhau neuadd digou eang i gy¡ml Y }lrif gyfarfod. Ond t'lcni fl. ddueth Rhyddfrydwyr y dref dros yr Hidmwsder hWIlW trwy godi adeilad haiaru vn bwrpasol ar gyfer yr auigylchiad. Cyrhaeddodd gryn nifer o swyddagion y Cyngrair a chynrychiolwyr i'r drei ddydd Mercher, *c fe gyiduiliwyd tuag ugain o eyfarfodydd cyhoeddus yn yr hwyr yn Hghaerdydd n't am'gylehoedd, y rhai a I auerchwyd gau aelodau Selllddolsc ereill. Brydnawn Ittii dechreuwyd ar weithred- iadau'r gynhsdledd. Cymerwyd y gadair gan Dr Npejice Watson, Uywydd y Cyngrair, au ar y llwyfun gydag ef yr oedd Arglwydd Monkswcdl, Mr Bryce,Llywydd Bwrdd Mas- nach. Mr T. Eo Ellis, a llu ereill o aelodau HMtcddoi. Cynygiodd y cadeirydd fod yr adroddiad blynyddal yn cael ei dderbyn. Yo nghwrs ei araefh sylwodd mai priodol iawu oedd l r Cyngmir "dod i Gymru, gun niai Mesur Dadgysylltiad i Gymru oedd uchaf ar on meddwl, ac a fu'H uchaf ar feddyliau y Rhydtlfry ;wjr (Jyiureitj er's blynyddau, ac mai Mosur oedd i gaol y He blaenaf yn y Seiiedd-dyuior sydd yn prysur ddynesu (clywch, clyweh). Gwnaeth y Cyngrair Rhyd ifrydol lawer i ddwyn y cwestiwn liwu i'r ffrynt yn Lloegr. Bu r flwyddyn ddiweddaf yn un hwysig yn eu hanes f ymneilMuodd yr arweinydd goreu a fll gan blaid erioed, oud yr oedd ei ysbryd yn aros yu eu plith. Collasant hefyd was- antietbl Mr Schuadhorst, eu trefnydd. Eto enillasant dir. yu vstod y flwyddyn, a salient edrych yn o gyda boddhail ami. Sydd cyllideb ddemocrataidd Syr William Harcourt o werth anrhaethadwy, ac nis gall y rhai a ddel ar pin holau i ysgrifeuu banes Lloegr adael yn ddisylw y alesur hwn a Deddf y Cyngorau Plwyfol a basiwyd San y Rhyddfrydwyr. Cyfeiriodd at Dy r rg l wyddi, Ke tn??ti'r Maid i fyned yn mlaen i lettwi cwjiau y Ty hwuw. Eiliwyd y cyuygiad g:m Mr Burnie, A.S., a phasiwyd yn unfrydol. Ar gynygiad Ar.:lwydd Moukswell, yn cael ei eilio gan Mr Hird (cadeirydd CYIll- deithas Khvddfrydul Cite ril.N-dti), ail et holw ycl Dr Spenee Watson yn gadeirydd, a'r Hen- adur Hart yn drvBorydd. CYDygiod" y Parch Charles Berry, D.D., Wolverhampton, benderfyr.iad yn datgan gwerthfawrogiad o lafur Mr Gladstone am 60 mlynedd, a diolchgarwoh iddo, gyda dymuniad am iddo gael byw i weled Iluaws o'r diwygi ulau oedd inor agos at ei galon yn cael eu dWYII odilhmgylch; hefyd bleidtais o ymddiriodaeth yn Arglwydd Rosebery, au aelodau ereill y Weinyddia th. Eiliwyd y cynygiad gall Mr Reginald McKenna, yr ymgeifiydd Rhyddfrydig yn Ngogledd Myawy, a phasiwyd gyda chymeradwyaeth. Cydnabyddwyd y bleidlais gan Mr Bryce, yr hwn a aytwodd fod y Weinyddiaeth yn tr wriadu gwthio'n mlaen Fesur i ddadgysyllta a Dadwaddoli Eglwys Loegr yn Nghymru, am fod hyny yn cael ei hawlio gan fwyafrif cynyddol o bobl (ctywch, c!ywch). Ni roddMt'r Mfsur yr Eglwys dan unrhyw an- aiifttntitis o'i cbymbaru a'r eglwysi ereill, yn unig rhoddai hi ar lefel deg a chyfartal i euwadaa ereill (cyineradwyaeth). Pe gof- yiiid iddo ef beth fyddai effiiith tebygol y cyfnewidiad, buaxui ef yn eyl'eirio at effaith Ijadgysylltind yn yr Iwerddon. Yno cafodd yr Eglwys Esgobol well gafriel o lawer ar y V jbl, a dttngostu ei huelodau fwy o haelfryd- edd o lawer na chyn iddi gael ei dadsefydlu. Yr oedd rtist, Cymru mor gryf fel nad oedd ganddo amlieuaeth lia cherid Mesur Dad- gysylltiad drwy Dy'r Cyffredin, ond beth d(l("iiai o liono ar ol hyny i 'Dywedid y ca'i ei daflu allan niewn lie arall. Dygai hyny ef at fater Ty'v Arglwyddi. Nid heb achos y cwynai y blaid Kyddfrydig yn erbyn y Ty hwn. Er's triugain mlynedd Did oedd yu ddim aingen nag otferyn i gario allan ddy- aunisdau y blaid Uoriaidd. Yr oedd yn ddyledswydd ar y blaid Ryddfrydig i'w gwneyd yu ainuhosibl i'r Arglwyddi allki llethu uiesurau yr oedd y wlad yn galw am danynt, a'r rhai II besid gan ei chynryehiol- wyr (eyiuerudwyaeth uohel). Cynygiodd Mr C, P. Scott, yr ymgeisydd Rhyddfrydol dros l'allbarth Leigh o swydd Lancaaster, beuderfyniad yn lluwenhau am le blaenllaw Ymreolaeth i'r Iwerddon ar raglen y blaid, ac yn amlygu penderfyniad o orchfygu rhwyatraeth Ty'r Arglwyddi. Eiliodd Mr Lloyd Ueorge, A.S., a dywedodd lias gttilai neb gefnogi y pendevfyniad mor gydwybodol a ciiynryehiolydd Cymreig. Yr oedd y wlad bon trwy {wynfrif mwy nag hyd yn oed yn yr Twerddon yn barod i roddi y lie mwyiif blaenllaw i Ymreolaeth i'r Iwerddon. I)ywedwyd wrthynt eu bod yn dyinuno It-liotitli goreu i Ymreolaeth. Cy- liuddiad o dyngu amnion yn erbyn y blaid Ryddfiydol ydotdd hwn, a gelwid hwy yn ladrou lie ysbrihvyr oddiar y darllawyr, y y milwnwyr a'r personiaid. and ineddyliai ei am y cytiuddiad yn erbyn dewrder pobl Prydain, eu bod wedi tvoi eu cetn ar y uiesur nid am fod dwy neu dair niiliwn o bobl wedi newid eu meddwl, ond oherwydd fod rhyw sefydliad hen ae eiddil a elwid Ty'r Arglwyddi wedi codi yn eu herùYll-;chwerUJÎIl) — ac we li taflu y niesur allan unwaith. Tair conedl it haner "eJi eu cornelu gan un slaes o chwip yr aralwvddi muwr (cliwei thin). Pictiwr ardderchog o ddewrder y llew Prydeinig, onide (chwerthin). A hyny gan ddosbarth oedd gyi aint urn baentio pictiwr o bono yn derbyn y byd (chwe thin). Os oedd byu yn wir, yr oeddynt yn euro y Chineaid mewn llwfrdra, Oud sYI\lbylid i f:- n'd yn mlaeu oedd y gwrthwvnebitd h,zi. Yn awr yr oeddynt wedi dyfod wyneb yn wyneb a gelyn y bobl. Yr oedd Ty'r Arglwyddi wedi setyll yn eu lierbyn o'r div/edd, ac nid bai Cymru fuasai os 11a chai ei daro i lawr (eytnerud wyaeth). Mr H. Paul, A.S., a gynygiodd bender- fyniad yn Uawenhau fod y Prif Weinidog wedi rhoddi ewt-stiwu Ty'r Arglwyddi yn y fsfle y gofyuai Cyulllldlpdd Leeds am dano ac yn gobeithio y eerid y inater yuilaen yu ol polisi y gynhadledd bono, hyd nes y di- ddywir hawl Ty'r Arglwyddi i daflu allan fesurao. Eiliwyd gan Mr C.P.Trevelyan.yr ymgeisydd Rhyddfrydol dros Ogledd Lam- beth, Llnudain, a phasiwyd ef yn unfrydol. Yn yr hwyr, rhoddodd Maer Caerdydd (yr Henadur P. W. Carey) ginio i gwmni ;luosog yn y Neuadd Drefol. Yfwyd y Uwncdentynau aiferol i'r teulu Brenhinol, a sylwodd y Maer eu bod yn disgwyl Tywysog a Tbywysoges Cymru i Gaerdydd yn 189G. Wrth ateb i'r llwncdestyn Gweinidogioc ei Mawrhydi" gan y Canon Thompson, syl- wodd Mr Bryce, A.S., eu bod oll fei y I Cauon Thompson yn dymuno gwneyd dim oud daioni i'r Eglwys yn Nghymru. Cy- feiriodd a' pnhawider.u eu swydd, lie at y cynydd ;irdderchog mewn addysg yr oedd Caerdydd wedi ei wneyd yn y Idynyddoedd diweddaf. Wrth gynyg llwncdestyn i Flier a Choifforaeth Caerdydd, sylwodd Mr T. E. Ellis fod y dref newydd y ddiuas oreu 0 ran cyflwr c; hadeiladwaith yn y dyrrnls, Gobcithiai weled Caerdydd yn ganolbwynt, nid yn unig sefydliadau addysgol, ond sefydliadau ceuedlaethol Cymru. Wrth siarad yn y ciuio hefyd sylwodd Syr Wilfrid Lawson fod Tom Ellis y Cymro Ulwyaf bynod a anwyd erioed.

DYDD OWENFR.

CYNGHRAIR RHYDDFRYDOL _Y I…

Arthog.- -I

IDiangra Wyrthiol-I

r Aboriu'i'oii.,

-Aijerangeli. __,.1

_Aberystwyth. .__I

Bangor.!

I- Bethesila.I

Advertising

r Bryn'refiiil, Arfon,

ICaergybi. ---

Caerlleon. -;

Criecieth. i

Dinorwig.- I

DyffrynI

Gwrecsam. I

Uanberis. --I

I-Llaubrynmair.I

Advertising

i Llanfairf'eclian.

Llanrwst.-.-,

-_.-Llanrng- -I

Llanstwel. --1

Advertising

_._-_._-'- _... -__ -..-.…

I Llamvnila. I

Llundain. i

Llwyngwril-I

I _" Machynlleth.

Penmaenmawr. -I

! Poiisarn. Amlwch.

Porfhnuilo''.

Pwlllit-li.

Rhyl.

ITrefryiion.

I YR YJIOSOBÜa. HEX. IYGIIOES.

Advertising