Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
23 erthygl ar y dudalen hon
SODNtt" CARTREFOL. I
SODNtt" CARTREFOL. I IOAX .vNDRONICUS]. Nos Sadwrn. IIWYLIO ATI. Mv swn p:i-f t >i at y heiiedti-uymor nvaf i'w glywed yn nghynteddoedd y iJal1 Dy. Mae Syr William Harconrt, arweinydd T)'r Cyffredin, wedi dyfodi w anedd-dyr swyddogol yn Downing; street. Da eenyf ddeall fod Syr William yn edrychynda,t ar ol ei oiff-vys.ra cyd- marr l, a bid ei lygaid yn well nag y bu. ont er's amser maith. Mae brwydra,i lnver i gymcyd lie ar 1 .wr Ty'rCyffred.n y chwe' mis nesaf, ac y mae arweinydd y ead Kyddfrydol yu barod i'r ymgyrch. B,Cli A)i f)I)AI)COrFl"ORIX!) .1 t Fel y dywedais yr wythnos aaiweau-n, ma" y Toriaid wedi darogandadgoifforiad ebrwydd trwy'r wythnosau, ond ym. ddengys mai nid dyna farn y eyn-Brif- weinidog Turiaidd, oblegid y newydd di- weddaraf a glyvvir yw fod Arglwydd Salisbury yn bwriudu arcs mewn hinsawdd gyDhfsich am bedwar mis cynttif y flwyddyn. Mae ei Arglwyddiaeth yn gTceyd tro caH iawn. Mae'n lied dobyg y bydd vn iled "gynes," os nad yn "boeth," yn awyigylch St. Stepha", on I bydd y cynesiwyrfd onodwedd gwahanol. HAF, HAF 0 HYD. Cafodd Mr Gladstone a'i gydmares fl'yddlawn daitb led lfin i D;IohetibaTth Ffrainc. Ba raid iddynt fynd i "gynes- rwydd trwy oei,i)i mawr. Ataliwyd y gerbydres gyda pha un y teithiai yr hen deulu am oriau oceithion gan ystorm o eira. Buasai hyny yn tsflu llawer te'th- ydd bauer oedra" yrHan Wr Ardderchog odcliar oi echel, ond pan gyrhaeddodd ef Cannes edrychai morllon a sit iol ag etioed. Y mao cf wedi arfer t'wy ei boll fywyd ymhdd a ihwystriu, ac wedi cael llawer buddigoliaeth. Bydded nawnddydd yr hen deulu yn "Haf, haf o hyd." MERCHBD FYDD. Yn sicr gellir yn hawdd ddweyd y dyrid au hyn, "Merched Fydd," oblegid map hawliau y rbyw deg yn dyfod yn fwy i'r ffiynt bob dydd. Dynia'r "Wemen's League" yn gwneyd gwaith mawr; dyma ferebed ar ein byrddau plwtLl a byrddau ysgolion, a synwn i ddim ra fyddant cyn hir ar ein cyng- horau trefol ac yn aelodau Seneddol, ae i goroni y cwbl, yn ddiaconesau yn ein heglwysi ac yn eistedd yn y Set Fawr. 0 ran fy hunan waeth gen i hi felly, damaid. Ood beth wnawn ni bef(,'t heri adnod, I Tawed eich gwragedd yn yr eglwysi I" Gofynais y CTestiwn y dydd o'r bl.nn i un o Forched Cymru Fydd, a'r ateb a gefais 0, fase Paul adim yn dweyd felly dase fo heb fod yn hen lane." Wel, gadawaf i dduwinyddion ac a'hron- I wyr betiderfynu y mater yna, ond o ran fy hunan, yr ydwyf yn tueddu i adael i'r rhyw deg wneyd pob peth yn gyhoeddns os bydd hyny er daioni. Pe dai llawer dyn yn tewi yn ein heglivysi, a llawer merch yn siarad, byddai yu fwy naturiol. Ond at hyn yr oeddwn i yn ceisio arwain y darllenyd 1, sef, CYMDEITHAS DDIRWESTOL Y MERCHED- Yr ydwyf yn deall fod canghen o r gymdeithas hon wedi ei sefydlu yn Nghaernarfiin, a'i bod yn gwneyd (lirfit,-cr les. Ehifa yr aelodau dipyn dros haner cant. Llywyldcs y gymdeitlms ydyw 3its Owen Williams, Bryn Aber, a'r ysgrifnnyddes ydyw Mrs Evan Jones, Bryn Helen. Yniiyfeifydd y chwiorydd bob wyth;,03 yn yr ystaftill sydd ynglvn I a'l Cupel Methodub Saesonaeg yn Custle Square. Cymerir rhan flaenliaw yn y cyfaifodydd gan y foneddiges weithgsr, Mrs W. R Junes, M iri.aifa, a chwiory dd eraill. Ixhoddir gwys a gwahodd gan y chwaeroliacth i ferehed Caernarfon i ymuno a'r gymdeithas, a dyfod i'r eyfa-- fod a gyntielir nos I.»u yn yr ystafell enwyd. Cofier, nid oes gan arglwyddi y greadigaeth hawl i fyued i'r cyfarfod. Too bad" ydi hyn, a ninau yn gadael i "arglwyddesau" y grpadigaeth fyuychu pob cyfarfod o'n he ddo rii. Cant hyd yn cod fyn'd i Dy'r Cyffied n, ond ihaid idd)-iit f) n'd i g,.ige, fel I)e I !,Ieiit fleidd- iaid rheibtis. Knocldant hwythan yr uti hawlfi aint i niran, mewn cage os myn- ant, tir yr egwyddor D)-leii ui dalu'a ol." Ond, i fod yn seriws, bydd yn dda gan y chwaeroliaeth weled llond yr ys- tafeli y noson a enwyd o ferched Caer- naifon, ac arloed y dynion gaitref i ediych ar o' y ty. BORD GRON CAERLLKON. I Devbyniais heddyw y rhifyn cyntaf o "Briwsion y Ford Glcn," Llyfryn byehan ydyw hwn yn rhoddi hanes gweithrediadau Bord Gron Caerlleon." Y mao wedi oi úrgraphu ar antique paper gyda hen lythyren, ganMrEJ. Thomas, Caerlleon. Cynwysa 9 tudalen, ac y mao yu ddestlus dros ben. Nid oes bris f(;Ily yr w3,f y,n eymer3,d 3,11 gajiistuol mai heb arian ac heb werth ei pry Dir. Dy<r^' y cynhwysiad Y Ford Gr un y B iwtkm; Ewlre Castle, g iu Mr Frark E.Williams, Ptegeth Noson Waith gan Mi T in Ellis, A.S. Diwrnod Dityr ac "OFara Cymysg." Ar- wy(lde:i-iati y Ford Gron ydyrit: I Helpu"; Caru'r goreu yn em gwlad, yn ein hiaith, ac yn ein cenedl." I gymell—Dai Den, Sylwi, Teithio." I ddysgn-Meldwl a'i ddweyd," E'bonia y cn!yllcl o anerchiad tiol. y Briw- Bion amcan y llyfr: I arbe i trafferth ryw I frbiyf mewn oes a ddel, eglurwn o b'le Ill,w'r briwsion yma yn disgyn Ciwb llenyddol cynvysieuig o ddwsin j union o ael.dan ydyw y Foid Gron, Caerlleou. Ar gyfer cyfarfod Cymdeithas Lenyddol Gymreig St. Juhn Street, Maw; tli 7fed, 1894, ysgrifenwyd darn desgritiadol o fywyd llenyddol Cymreig yn eiii dinas, a galwyd ef y Fo'd Gr in.' Cafwyd hwyl, a thybiwyd mai gresyn fuasai gwasgaru 'y cwm peiDi fu yn ei actio." Dyna beth ddywod y golygydd, a dywed yn uiliellach eu bod wedi cae! ami i daith gyda'u gilydd, a hwyl ddiguro yn ystod yr haf diweddif. Fel un a dieuliodd dair o'r blyuyddoedd hapns:if yn ei fywyd gyda'r diwe Idar wr c.iredig A dyddan, Mr X. E\"m., Nort!\gate R,w, jnab-yn-nghyfia th i'l diwe Idar anfaiwol Gwilym Hiraethog, y mae genyf adg fi .n vaelue am yr hen ddinas ar y Ddyfrdwy. Yr oed-i hyn yn y blynyddoedd 1859— 1862. Mae llawer o'm hen gyfeillion yn byw yno hyd y dydd hoddyw, aehymeraf y cyfle hwn o'm gwely i sofio atynt yn garedig, ac i ddyusuuo liwyddiant mawr i Farchogion Bord Gron Caerlleon.
[No title]
Yn L.tmbetb, dirwywyd buiieddiges i as am euro ei morwyn gyda phrocer. Yn niffy klu buasai raid iddi fyned i garchar I am fia»
I "G^MVEN'' AM I ON A ^ R.…
I "G^MVEN'' AM I ON A R. W,di envd dli"wyl V mac "Ceilinen" I f f i>iM^ wodi gwnRvd ci hymcldungosiacl. | S i Sr'nTwrU^dus yuddl .rthygl H ott'swr'Hu-hes. gwrthymgnsyda Mr W,1 ,jam Jon',s, y,? A,fon. EI phwne ydyw 'Hfm Gemt/irCymru,^acy m-u' gyforiog 0 W«  grediidwy. Yn dilyn y moo ij, GyfiJl" Yn smCBnu ateb y gofynisd, Beth 8ydd Genedlaethol ?" A   DeU enwad,  geUir en gfaw yn ?en(,diaeihol." Atcb yr ysgrif hon yd- N.? o,n?b ?yflawn nae oea un Nid yw y ddau'gvlaHT ^bld neb na dim, ac nid Y??d?n nod Mr Lloyd George yn dd.gon ?.n?aethol" yneugolwg Ond y mae yn yr ysgrif bcth?u gwyeh iawn, er ei bod yn Jled edi?r a s.??<!e m?wu m?m.m. Me?n ffordd w.hnuol, ac m^wn ysbryd arall, y m.? y ovlwadau ar Farddomaeth a Phergonoliad C^cri'dan yn glir M awgrymiadol. Y mae tii cynwys beirniadiieth weitlUawr a thefa, F wiic hoUot ..m? ydyw "A?S, Gre- fvddol yn ein Hysg?ion Canotraddu, Re y mae yr awdwr yn traethll d ten yn ddehcuip, cr utis gallwn gydweled ig ef ar bob pwynt. » Areithyddiaeth a Cherddoriaeth" ydyw pwne yr ysif nesaf, a chydnebydd pawb fod y Parch CytifSg Davies yn wr cvmhwy8 i drafthu ar y ni-i ter. Y mae yn wr ddyddorol ond o'r braidd yr ydym yn gallti adnabod goslef Dr 0. Thomas yn y Touie 8.,I-f, Y. mle yr "Ymgom ar Lvfrau" yn lIed olfonnol o ran mater, oud os chwenychir rhywbeth mwy clasurol" y mae i'w gael yn erthygl 1roff. Anwyl ar "studio Llenyddiaeth Gymrei0. Y mac yrhpnlenor m-i nid yw yn hen), y lienor profedig, y L'areli D. Cri tii (Do'gelh.y), yu cydio mewn pwnc cydnaws a'i anianawd hanesyduol Perthynas yr Annibynwyr a Llenyddiaeth Gvmreig." Oni ellir cael rhywuu cyfarwydd i wnevd jrungymwynas ag enwadau er.ill P- D, rnyu pur wrdddiol ydyw Hanes Caru Gweirydd ap Rhys." Y mae yr ystori yn dyner a llednais, end diau fod naws rhamant ar ranau o'r ymddyddan.-Da y gwnaeth y Golygydd yn ad-gynyrchu ysgftf alluog y diwiddar Ddr Hughes ar Phdistiaoth. Onid efe a roddodd i'r ymadvodd Ie a thrigins yn yr Omerneg?- Y mae Elphin wedi agor oriel ei "Knwogion Cymreig" unwaith yn rhagor. Enw y darlunpresenol ydyw Cymro Khydycb-n." Y mae YII ysgrifenu yn fedrns a gwawdlym iawn, ond credwn ei fod yn gwneyd a gwr yn ei fater. Tebygyw yr erthygl i'r darluniau, iieu yn hytrach y gwawl- u ?iKU a dwir <-??'? ;'??r?)A -nifer o wynebau adnabyddm wedi eu gwneyd yn un wyneb. Rhyfedd ac MatunolydywypAu<o- ? .qr.?,phs: hYny.ac y mae yr un peth, hefyd, i'w ddmJo vn yr ysgrif h?n. Ond y mae percheu- ogiou y svdd wedi bod yn eisiedd i E phin i phoddgraffiu Cymro Rhydychen yu eithaf abl i ofaiu am dauynt eu hunain. Dichou y bydd rliai ohnnynt yn Mrhydeddu E)phm" yn vr un modd. One good turn, &c. -Y mae Gwj-llt-y mynydd wedi bod yn mydyrysbrydoedd, ao ymgyfarchwel dyddorol a gafodd gydag Ysbryd Hen Ddadleuon Cymru Fti ac y mae adolygiad Afauwy ar lyfr y Proffeswr Williams o'r Bala, yn awgrymu y gall y bydd raid i ni wrth wasanaeth yr Y'shryd" yn yr amser a ddaw. or mae y rhifyn yn terfyini yn debyg i'r modd y mae yn dechreu—gydag ysgrif gan Cefni ar ujmry y Cynoesoedd. Yn mysg y darnau barddonol ceir rhan o bryddest goeth. brydferth gan Haweu ar "Tennyson," ac y mae eywydd Brynfub ar y "Dderwen" yn dra barddonol —nwydd lied amheuthyn mewn darnau o'r fath. Heblaw y rhai n, y mae yn y rhifyn gasgliad helaeth o englyniou, &c.—A i gy- meryd drwyddo, y mae hwn yn rhiivu cy- foethog, llawn o amrywiaetli, ac yn cyitwrdd a phfthau agos at fywyd a chalon ein ceuedl a n gwlad yu y dyddiau hyn.
Caernarfon.--I
Caernarfon. I Y Gymdeithas Kyddfkydol.—Cynhal- iwyd cyfarfod blyuyddol y gymdeithas uchod nos Wener, dan lywyddiaeth Mr J. T. Roberts. Darllenwyd llytbyr oddiwrth Mr W. G, Thomas, llywydd y gymdeithas, yn "ofidio nas gallai fod yu bi-esenol oherwyld gwaeledd. Llongyfarchai y blaid Rydd- fiydol ar gyfrif eu IIwyddisnt yn yr ethol- iiidrtu diweddar, sc anogai hwy i wneyd eu goreu i ddychwelyd Mr Lloyd George gyda uiwyafrif ychwanegol yn yr etholiad nesaf. Cyflwynwyd adroddiadau o'r cyfrifon am y fIwyrldyn ac o'r cofrestiiad diweddar, gan Mr W. J. Williams, yr ysgrifenydd, a phas- iwyd hwy fel yn foddhaol. Diolchwyd i Mr W. B. Tutiikittgon a Cadben W.'tVil imis am gasglu tanysgrifiadau tuag at y gymdeithas. Etholwyd y rhai eanlynol yn swyddogion: Llywydd, Dr R. Parry is-lywyddion, Mr David" Jones, Llys Arfon a Mr Cadwaladr Williams, Dii.onvic House. Ail-etholwyd 1£1 R Williams, Metroptilitan Rank, yn drysorydd,Ja Mr W. J. Williams, yn ysgrif- enydd. Bu etholiad y Cynghor Sir dan ystyiiaetb, a detliolwyd y rhai eanlynol fel yr ymg"iswyr RhyddfrydolWard Fawr, Dosbaith 1, Mr D. Pierce, yr Afr Aur; Eto, Dosbarth 2, Mr R, 0. Roberts, cyfieithiwr. Ward Bach, Dosbartli 1, Mr J JFletcher. Enamelled Slate Works; Eto, Dosbarth 2, Mr J. R. Pritchard, ma< r. YR EISTEDDFOD Ddiweddak.— Nos Lun diweddaf ar gais Mr R. R. Stythe, diweddar ysgrifenydd yr Eisteddfod Genediaethol, cynhaliwyd eyfarfod o bwyllgor yr Eistedd- fod, i dcjarllen gohebiaeth a gymerodd le cydrhwng y cadeirydd (Mr Issaid Davies) a'r ysgrifenydd, ae i ystyried yn nihellach ra gauirau a gynierid yn ngwyneb y ffaith fod y blaenaf wedi gwrthod arwyddo pen- derfyniad a basiwyd gan y pwyllgor yn diolch i Arglwydd Penrhyn am y rhan a gymerodd ynnglyn a'r Eisteddfod. Dadleuai nifiT o'r rblli oeddynt yn bresenol mai annnethiueb fyddai trafod y mater, yr hwn fu gcrbron yn nghyfarfod blaeuorol y pwyll- gor. Cydsyniwyd a hyn, ae ar gynygiad Mr Menzies pasiwyd i anfon at Arglwydd Pen- rhyn yn diolch iddo am yr ymgais lwydd- iaiins a wuaeth i sicrhau preseiloldeb Tywysog a Thywysoges Cymru yn yr Eis- teddfod, i'r hyn y gellid priodoli i raddau lieltteth lwyddiaut yr wyl, ac am y dyddor- deb personol a gymerodd yn y gweithred- iadau fel llywydd y sefydliad, lie yn mhell- aeli am ei danysgrifUd haelionus tUJgat gronfa yr Eisteddfod. Pasiwyd hyn yn un- frydol, a dactli y gweithrediadau i derfyuiad, Y Cyjideitiiasau 1 lenyddol. caer-I salem: Nos Fercher darllenwyd papyr gan Mr D. Jones, fferyllydd, ar Yr Iorddoi.en a'i hanesiaeth." Llywyddwyd gan Mr R. Roberts, eyfreithiwr. Cymerwyd rhan bella(;h gan y Parch 0. Davies, Mr J. D. Jones, Price Humphreys, W. Williams, W. Jones, a J. Roberts.—Xah-m: Nos Fercher cyuierodd dadl le ar y testyn "Dewisind Lieo! Cymerwyd yr ochr gadamhaol gan M:' T. G. Ellis, a'r ochr nacaol gan Mr John Owen. Siaradwyd yu nihellach gall y Mri W. 11. Williams, O. R. Owen, Caradog Davies, Richard Williams, a'r cadeirydd (Mr tlowel Evans). — iiluh Dadl: "Pa un ai tueddiadau mewuul ai dylanwalau ailanol sydd gryfaf er ifurfio cyuieriad ■ Dadlflu- wyd mti taeddiadau mewnol gan Mr J. Henry Lloyd, He ar yr oehr arall gan Mi- T. C. Dowell. Siaradwyd yu mhellach gan Miss Davies, liii O. Robiuscn, G. Roberts, J. Wynn Parry, ^Y. Lewis, R. Jeffreys, a'r Parch J. E. Hughes. B.A. Llywyddwyd gan Mr G. 0. Griffith, Bridge-street.— Moriah Nos Fercher bu Mr David Edwards, rheclwr y "NuttingbamshireDaily Express (diweddar o'r swyddf.i hou), yii auereh y gymdeithas ar !) > fydd Iouawr." Siarad wyd yu inbe;l.cli gan Mr It. A. Griffith, Powyson, S. M. Junes, Hevin Jones, a'r Parch Evan Jones. Y cadeirydd oedd Mr R E. O .ven. LLYS YR YNADON Bwbdkisiol.—Yn y llvs uchod lieddyw (ddydd Llun) gerbron y Maer (Mr J. R. Pritchard). Mr U. H. Reps, Mr Edward Hughes, a Dr Parry, dirwywyd y rhai canlynoi am feddwdod:-E(i ward Jones, Llangefni; Hugh Roberts, Baptist street; Catherine J dhjc, l'¡.lace court; I Thomas I'tvu's, Notbg?tp street; a Hugh Williams.—Dorothy J. Griffith, 14, Assheton tcrrHce, a 9,?liai am orchymyu yu 9-lw ar I ei gwr, Wilh?ui Griffith, Arvon terrace, i gyfranu tuagat ei chynhaliaeth. Ym- ddMgosodd Mr J. T. Roberts dros yr schwynyddes, a Mr Richard Roberts dros y I ditfynydd.—Gohiriwyd yr achos am wyth- nos er rhoddi cyfleustra i'r partion geisio d'od i gvtundeb.—Camgymenad oedd hys- bysu fod' David Edwards wedi ei ddirwyo i bum' swHt yn y Ilys diweddaf; gollyngwyd ef yn rhydd ar daliad y costau. Cr.ADDfcDIOAHTH MR CORNELIUS OaTIES. Hebryngwyd gweddillion y boneddwr uchod i fynwent Llanbeblig ddydd Mawrth diweddaf gan luaws inawr o weiniiogion, pregethwyr, diaconiaid, a dynion mwyaf ad- nabyddus y dref a'r amgylchoedd. GWIII- anaethwyd yn y ty gan y Parch Evan Jones, Be yn y fynwent gan y Parchn D. O'Brien Owen a T. Gwynedd Roberta. Cafodd trefniadau yr angladd eu oario allan yn foddhaol gan Mri Morris a Daries, Nelson Emporium. Tai A»ohymwys. — Yn Llvs yr Ynadon Bwrdeisiol, heddyw (ddydd Llun) gerkron Mri G. R. Rees ac Edward Hughes, ym- ddangosodd Mr Evan Roberts, y swyddog iocbydol, ar ran Awdurdod lecbydol Caer- narfon, i ofyn i'r ynadon am archeb i gau naw o dai yu Glancledr Court, Mountain street, olierwydd eu bod yn anghymwys i fvw ynddynt.—Ymddangosodd Mr Pugh Griffith ar ran Mr C. Watkin Roberts, gor- uchwy i vr y tai-Rhoddwyd tystiolaetb gan Dr Fraser (y swyddog iechydol) yn cadarn- hau y cais.—Gobiriodd y fainc yr acbos am fis er cyflwyno i'r awdurdod iecbydol gyn- lluniau o welliactau a fwriedir wneyd. Y FARCHNAD, ddydd Sadwrn.— Ymenyn fifres, Is 3c i lsoc y pwya; ymenyn pot, lOJc i 11c, Wyau, 12 i 14 am Is. Uwyddau, Os Oc i Os. Hwyaid, 2s 3c i 3s 6j yr un. Dofednod, Is 6c i 2s 6c yr un. Biff, 2 i 9c y PWYI. Mutton, 60 i 10c y pwys. Cig oen, Oc i Oc. Cig 110, 6c i 90. Pore, 80 i 9c. Pytatws, 8s v sach.
Bethesda. < I Bethesda. I
Bethesda. < I Bethesda. CYNGUERDD.-Nos Fercher, yn nghapel Bethesda, arlwywy 1 gwledd gerddorol o'r fath fwyaf blasus gan Mr E. D. Lloyd, R.A.M., dan ljwyddiaeth Mr D. Griffith Davies, eyfreithiwr. Yn cynorthwyo Mr Lloyd yr oedd parti detholedig dan arwein- iad Mr Lloyd, Miss Lizzie Hughes, Bangor; Miss Parry, (loetinorlhall, Mrs E. D. Lloyd, Eos Idwal, Tenorydd Infryu, Mr Gordon Williams, ac yn arbenig Mr Fred Griffith, A.R.A.M., yr hwn a roddodd flute a piceofo solos mor feistrolgar nes synu pawb ag oedd yn bresenol. Gresyn na cheid tret fel hon yn ainlacli. CYFARFODYDD Llekyddol JIBRUSALIRM. —Mae yr wyl hon bellach yn hen Sefydliad, ac y mae yu parhau mor dii f ag erioed, fel y profai y cynulleidfaoedd mawrion nosweith- lau Iau, Gwener a Sadwrn diweddaf. Llywyddion y gylchwyl eleni oeddynt y Parchn D. Adams, B.A., T. Hughes, Bryn- myfyr, a Mr D. Prichard, Brynderwen. Arweinwyr, Mr D. Griffith DariM, eyfreith- iwr, Parch Thos. Roberts a Gaerwenydd. Y beirniMd oeddynt y PKrchn T. Robert, R. R. Morris. Ffestiniog ;John Jones, F.R.G S., Mri D. G. Davies, cyfreithiwr, Griffith Roberts, High-street; T. G. Williams, Coedyparc; Gaerwenydd, Dan Pry. Jones, Newborough; William Evans, R.A.M., W. W. Roberts, Cartrefol; J. E. Williams, William Davies, Evan E. Ellis, Deiniol Fychan, W. Twigge Ellis, William Parry, Jonathan P. Pritchard, Mrs T. Roberts, Mrs D. Prichard, Mrs Lewis, Miss E. Williams, Mrs D. G. Davies, Miss Williams, Carneddi. Gwasanaetbwyd fel dadgeiniaid gan Miss Maggie Jane Parry a Mr W. Trevor Ernest, R.A.M. Cyfeiliwyd gan Mr John Roberts, organydd. Ysgrif- enyddion, Mri Henry Pritchard, Brynder- wen, ac Ellis M. El.is, Carneddi terrace. Y Trif fuddugwyr oeddynt — Traetbodau: Parch B. Pryse Ellis, Glasrood; John Wil- liams, 'Rynys; J. Morris, Gerlan; Thomas Morris, Middle street; Robert Jones, Pen- rhyn terrace; Owen Lewis Griffith, Bryn- ogwen; Trebor LlechieL Barddoniaeth Ogwenydd, a Llew Ogwen. Cerddoriaeth Cor plant Brynteg. dan arweiuiad Mr E. Parry, yr hwn a arwisgwyd a thlws arian, gan Mrs Dr Roberts; cor Bethania, dan ar- weiniad Mr Pennant Evans,yr hvrn a arwisg- wyd gan Mrs D. G. Davies; parti o Jerll- salem, dan arweiniad Mr H. Lloyd Roberts, Pant, yr hwn arwisgwyd gan Mrs D. Prit- chard, Brynderwen. Adrodd ??i William Thomas, Brynteg a J. Hughes, Carneddi. Nid ydyw yr uchod ond ychydig o'r prif destynau. Yr oedd y cyfansoddiadau yn lluosog, ae yn dangos llafur anghyffredin.
Abermaw.--
Abermaw. DAMWAI.-i.-Dy,ld Mawrth cyfarfyddodd Mr J. 0. Jones, Sea View, Friog, a dam- wa in lied dost trwy syrthio oddiar adeilad sydd yn cael ei godi yn St. Ann's street. YR Ystorm. Gwnaeth yr ystorm ddi- weddar gryn golledion ar dai yma. Y lie yr amharodd y ddrycin fwyaf arno ydoedd Ysgol y Genethod, Minymor. Chwythwyd v ffenestri i mewr., ac yn fnan' wedi i Miss Thompson neidio o'i gwely, disgynodd peth o'r adeilad i'r gwely yr oedd yn gorwedd ynddo.
.Uanllyfni--
Uanllyfni Y GWAITH Dwfr.—Yn y Cyngor Dos- barth, a gynhaliwvd yn Nghaernarfon dydd Sadwrn, hysbysodd Mr T. W. Williams fod yr holl rwystrau ar ffor Id cael cyflenwad o ddwrf i'r ardal uchod yn awr wedi eu symud oddiar y ffordd. Cynygiodd fod Mr Morris Owen, eyfreithiwr, i anfon y draft leases i Fwrdd y Llywodraeth Leol, gan anog arnynt gynal ymchwiliad lleol. Eiliwyd gan Mr Elias, a pbasiwyd yn unfrydol.
BODDI OLOFA YN AUJJLEY.i
BODDI OLOFA YN AUJJLEY. Prydnawn LInn, dychrynwyd pentrefwyr Audley, awydd Stafford, gan y newydd ar- swydus fod y lofa bono wedi ei boddi. Pan oedcl 238 ar ganol gweithio yn y tair gwythien sydd yn gwneyd i fyny weithiau y lofa Diglake, dychrynwyd hwy gan swn rhuthriad dyfroed 3, a daeth llifeiriant tua thair troedfedd o uchder l mewn i'r gweith- iau, gan eu boddi. Ymddengvs mai o hen lofa gyfagos, sydd wedi sefyll er's rh.i blyn- yddau, y daeth y dwfr, an mai y dad mar buan a acbosodd i'r dyfroedd wneyd ei ffordd i'r lofa. Ceisiodd pob un o'r glowyr ddianc ar unwaith trwy siafft oddeutu haner milllir o'r pentref. Dechreuwyd pwmpio y dwfr, a gwneyd yr oil a eliid i achub y trueiniaid dan y ddaear, Be erbyn nos Fawrth yr oedd saith ugain a chwech o ddynion wedi dyfnd o'r pwil. Gorfu irldynt roddi y gwaith hwn i fyny oherwydd yr awyrdrw,-a,zyfaifvddeiat. Arolgweitbio trwy ddydd Gwener a'r Sadwrn, rhoddwyd i fyny bob gobaith am achub y trueiniaid. Maa Cymdeithas Ddarbodol y Glowyr yn talu i weddwon y dynion, y rhai oeddynt yn aelodau o'r gymdeithas hono.
DATHLU V NADOLIliI
DATHLU V NADOLIli Hen Arferlafl Ffol, Yn Llys yr Ynadon Sirol, Caernarfon, dvdd Sadwrn, gerbron Mr Menzies Be ynadon eraill, cyhuddwyd y rhai canlynoi o dafln i lawr nifer o lidiardau ar ochrau y ffyrdd yn ngbymydogaeth Rhiwlas ar nos- waith y 2-1ain cynfisol: Robert Jones, John Williams, Thomas Jones, Evan Jones, Thos. Hughes, William Jones a William Pritchard. Ymddengvs fod yn arferiad mewn rhai parthau o'r wlad i fyned o amgylch y prif- ffyrdd ar y noswaith cyn y Nadolig a thynu ymaiti y llidiardau a'u taflu i Jawr, Ar y noswaith dan sylw canfyddodd yr Hedd- geidsvad Morris Hughes (54) y diffynyddion yu cyflawni y trnsedd hwn, a gwvsiodd iiwynt.—Dirwyodd y fllinc hwy i 58 a'r I costau yr un.
[No title]
Mae gwyr meircli sir Ddinbych, dan lyw- yddiaeth y Cyrnol Homand, a gwyr meirch Trefaldwyn, dan Syr W. W. Wynn, i gael eu hyfforddi gn,dt u gilydd eleni. Yn y Tra- I llwm y byddart yu myned drwy eu hym- I arfermau.
Ff estintog.
Ff estintog. ADDBWID RAGOROL.-Addawodd Mr R. Roberts, Dolawel, 25p at gronfa adeiladu yr ysgol ganolradd. PRzonnu.-Ar hyd yr wythnos yr oedd gweiuidogion Methodistlail y cylch hwu wedi trefuu i bregethu yn eu tro trwy holl ysgoldai yr enwad o Gwmorthin i Uwm- prysor. TBJlL Diffwys. —Nos Fawrth bu aelodau y Deml uchod yn cyfranogi o wledd a baratowyd gan Mrs Williams, Rock Res- taurant. Cyfranogodd nifer lluosog o'r aelodau. Ymwhijad MR EVAIf Kvaws.—'Yn y Warin brydnawn Iau cyhoeddir cyfieithiad o adroddind swyddogol y gwr hwn, a fu ar vnweliad yn ddiweddar a'n hardal ar ran B trd I Llywodraeth Leol, yu gwnevd ym-. chwiliad i sefyllfa iechydol y gymydogaeth Ea COF.-Nos Iau diweddaf yn bur sydyn bu farw priod Mr Edward Rowland, Di- phwya Terrace. Gadawodd briod a ohwech o blant i alaru ar ei hoi, yr ieuengaf yn naw diwrnod oed. Y mae y gwr yn analluog i weitbio oherwydd aflecliyd er's pedair blyn edd, yr hyn sydd yn gwneyd yr amgylch- iadan yn fwy gofidus fyth. Marwolawth Mrs Eijjs, PHNMOUNT. Dydd Iau hu firw y foned liges uchod, sef priod Mr G. H. Ellis, cyfreithiwr, yn 54 mlwydd oed, wedi rhai wythnosau o gys- tudd. Cydymdeimlir a'i phriod a'i phlant yn eu galar am fam dYLer a gofalus. Cymer y gladdedigaeth (proifat) le heddyw (diydd ijun). Y Diwhddar W. JOTRS. -Yn y treng- holiad gynhaliwyd ar gorff y dyn a fu farw yn Chwarel Graigddu, dydd Sadwrn, tyst- iwyr: i'r angylebiadau gan R. Jones, Tan- rhos J. O. Pritobard, Cwmbowydd-road a Dr Jones, yr hwn a famai iddo farw trwy ddiffyg gwl-ithrediad y galon. Pasiwyd rheithfam yn unol a thystiolaeth y nioddyg. Y trengbolydd ydoedd Mr B. O. Jones. "Mabwolabth Mrs PARRY, Pictow Thb- RACB.-Er yn llesg g"n henaint er's cryn amser, yn dra sydyn y cymerwyd y chwaer dda uchod ymaith y Sabboth cyn y diweddaf, yn nhy ei mab Mr Richard Parry, 3, Picton Terrace, wedi cyrhaedd tua 74 mIwydd oed. Yr oedd yn enedignl o Dolyddelen Cladd- wyd hi 'ddydd Mercher yn Ifolyddelen. Gadawodd ar ei bol ddau fab a merch. un o ba rai sydd yn yr America, sef Mr W. R. Parry, 32 King-street, New York BWRDD TSOOL.-Dydd Mawrth cynhal- iwvd bwrdd arbenig, prif waith yr bwn oedd ad-drefnu y staff am y flwyddyn. Llywyddwyd gan Mr E. P. Jones, Y H. (cadeirydd). Gwnaed rhai cyfnewidiadau mewn rhai o'r ysgolion. Penodwyd Mr J. R. Jones, o Goleg Bangor, yn athraw cyn- orthwyol yn ysgol ybechgyn Slate Quar- ries; Miss Kate Ann Evans yn ysgol jjenethod Tanyppisimu; Mr J. Oliver Jones, Manod road, i ysgol nwchraddol y becbgyn; a Mr SamuelTT. Jones.o Lanaelhaiarn,i ysgol Maeaofferen. Yehwanegwyd 5p yn nghyflog S. Jones, Maenofferen, a 5p yn nghyflog Mr Mr Thomas, ysgol uwchraddol y bechgyn. ADnYSW Gaitolradd. Dydd Mawrth, dan lywyddiaeth Mr E. P. Jones, Y.H., cynhaliwyd cyfarfod o'r pwyllgor lleol ynglyn a'r ucbod. Hysbyswyd fod 38 wedi en oofrestra ar lyfr yr ygol, yr hon oadd wedi dechreu ddydd LIun. Pasiwyd i beidio penodi athraw ar hyn o bryd. Penodwyd pwyllgor i edrych ar ol y materion ynglyn a'r ysgol. Y pwyllgor ydynt Mri J. Parry Jones, YH., Robert Roberts, Dolawel H. Hughes, Metropolitan Bank; a W. P. Evans, Penderfynwvd cael perdoneg at wasanaeth yr ysgol, ac fod cerddoriaeth offerynol i gael ei ddysgu. Mae'r plant i wisgo penwisg neiliduolynper,thyni'rysgol. Cafwyd tra- fodaeth faith ar lytbyr yn pofy,, i'r pwyll- gor wneyd trefniad ar gyfer bachgen leuanc addawol ond oedd yn amddifad, ac yn anallaog i dalu y fe gofynol. Dywedodd Dr Evans y gofalai ef am un term iddo, a phasiwyd i adael y mater yn Haw Dr Evans, ae fod iddo ef apelio at y cadeirydd, Mr R. Roberts, Mr J. Parry Jones. ANiallmoU AROLWYDD Nbwborougii.— Dydd Iau, yu y Rock Restaurant, eynal- iwyd cyfarfod dyddorol o brif fasnachwyr a thenantiaid ystad y boneddwr uchod i gy- fiwywJ iddo arwytld bychan o'u hedmygedd a'u parch tuasto ar ei ddyfediad i w oed. Llywyddwyd y cyfarfod gan yr Henadur A. Roberts, yr hwn a sylwodd ei fod y dydd o'r blaen yn a-rllen mai yn y flwyddyn 1824 y daeth y diweddar Arglwydd Newborough i'w oed, yr hyn svdd yn 70 mlynedd union i'r flwyddyn (11:194) y daeth yr arglwydd presenol i'w ced. Y pryd hwnw yr oedd ystad Arglwydd Newborough yn mhlwyf Ffestiniog mewn congl pur anhygyrch.ac yn gymharol fychan ei gwerth. Nid oedd y chwarelau mawrion sydd yn bresenol ar yr ystad ond tvllau bychain y pryd' hyny ar ochr y mynydd. Yr oedd y Ilawr isaf oedd yn cael ei weithio yn chwarel Lord TO mlyn- edd yn ol, ac yr oedd y dull o weithio y mwyaf henafol; ond yn y cyfamser ymgymor- odd amryw bartion B chwwnisu anfcuriaethns ag agor a helaethu y chwarelau ar yr ystad, fel erbyn heddyw y mae y dyfn isaf a weithir yn chwarel Votty a Bowy.ldvhyw 180 troed- fedd islaw lefel y Diphwys Bai?aT Station, yr hyn sydd yn gwney i dyfnder UDi02syth I o oddeutu 500 troedfedd ar 1?; neu os cymerir yr ot?? fel y maent yn oncio gyda gorw ?dis dIlechfaen y mae y pellder oddeutu 2 0 o droedfeddi o'r man lie yr oeddynt yn gweithio isaf yn 1824. Fel y mae y chwareli yn myned yn ddyfnach ac yn lletacb y Macnt o angeorheidrwydd yn myned yn fwy peryglus a chostus i'w gweithio; felly rhaid cael goruchwylwyr mwy medrus, dysgelig, a chostus, a rhaid cael offerynau mwy nertbol a chostfawr at holl ddibenion chwarelyddiaetbtan-ddaearol., Tra yr oedd chwareli Ffestiniog vn cynyddn mewn dyfnder a maintioli yr oedd cynyrehl y chwareli yn cynyddu mewn swm ac mewn gwerth, tai a phobl yn cynyddu mewn nifer, a chyfleusteniu inasnachol, addysgawl, yn amlhau. Gobeithiai y siaradwr y bydd Ffestiniog eto yn parbau i gynyddn ao i wella yn mhob modd am flynyddau lawer (cymeradwyaeth). Yna galwyd Mr R. 0. ,I ones i gynyg pleidlais o groesawiad i'w Arglwyddiaeth i'r arda!. Fel y dywedodd y Cadeirydd, tref gydmarol newydd yw Ffestiniog, so un oedd yn cynyddu yn gyflym iaw; so i gadw i fyny y oyn\dd hwn yr oedd yn angenrheidiol cael cy- northwy boneddigion oedd a'u buddianau yn gysvlltiedig a'r lie. a hyderai y byddai i'w Arglwyddiaeth ddod yn ami i'w plith ac y caem ei gynorthwy. Cefnogwyd mewn Rraoth drlniiiol san Dr Roberts, Y.H., isallt, yr hwn a- adrod zdodd hanesyn am y diweddar Arglwydd Newborough yn dod yma flyn- yddau yn ol gyda Mr Picton Jones. Yr oedd un o'r gweithwyr wedi dilyn ei Arglwyddiaeth ar hyd y dydd i ddisgwyl cyfle i ofyn ff;,fr gayid,lo ac yn y diwedd dywedodd, Pe byddai Arglwydd y Nef- oedd mor anhawdd myned ato ag yw Arglwydd Newborough, byddai wedi durfùd urnaf fi, bechidtir (chwerthin). Hyderai na byddai yr Arglwydd Newborough presenol yn un felly; ond y caem ef gyda ni yn ddigon ami. Mr J. Parry Jones, Y.H., y trvsorydd, a gyflwynodd ar ran y tanysgnl- wyr silver salver, hardd a chywrain, ar yr hwn yr oedu yn gerSedig mewn Cymraeg, Aiirheg- a gyflwynwyd i'r Gwir Anrhyd- eddus WilliaiU Charles, Arg.wydd New- borough, gan ei ewyllyswyr da ai denantiaid vn Fiesinnog ar ei 'idyfodiad i'w oed, Tachwedd 4ydd, 1894." tuiinodd Mr Jones hir oes ddedwydd a llwyddianus i'r arglwydd ieuanc a hyderai y byddai yn ymdroi yn mblith ei denantiaid yn aim., 8C iia byddai yn ddieithr i'r lie. Arglwydd Newborough a atebodd mewu ychydtg e r- iau pwrpasol. Yr oedd yn dda ganddo gael y pleser o'u cyfarfod, ae o dderbyn eu dy- muniadau da iddo. Yr oedd yn go- beithio y parhai y cyfryw deimlad- au da bob amser. Hyderai allu eu ey- oil fel tanyagrifwyr o byn i'r Pasg. pryd y bwriadai eu gwahodd i giniaw, lie yno caent fwy o hamddeu gyda'u gilydd. An erchwyd y cyfarfoa yn nihellach gan Mr E. P. Jones, Y.H., Mr J; S. Hughes, rlieolwr Llinell Oul Ffestiniog; Mr W. P. Evans, Mr J. Lloyd Jones, a Dr Joues, yr hwu a gyf- eiriod(i at sefvllfa iecl)y(lol Ffes,t:iiio,. Tra yr oedd 40 y fit yu marw 70 mlynedd yn cl, nid oedd yn awr ond 10> y fil. Yr oedd yr awdurdod iechydol yn gwario 400p yn flyn- yddol ar garthffosydd yn y Ile, ac yr oedk y rhodd a wnaed gan y diweddar Arglwydd Newborough, sef y New Marktit Square, yn sicr yn fantais fawr mewn lleoedd poblog at iechyd y lie. Wedi i Mr J. T. Williams, Meirion Terrace, gyflwyno rhestr y tanys- grifwyr i'w arglwyddiaeth, ymwahanwyd. Swyddogion y pwyllgor oeddyntLlywydd, Mr A. Roberta; trysorydd, Mr J. Parry Jones, Y.H.; ys.,rifeiiytl(], Mr J. T. Wil- liams.
IBangor. I
I Bangor. I I Yk YSBYTTT AR GYFHR Clkfydox H ELf r Us. M)w cyfarfod arboni I Cynghor Dinesig a gynb"liwyd nos Ycrcher gwnaed trefniadau tuagat agor yr ysbytty I uchod. Bydd i'r gorchwyl o agor yr ad- eilad gitel ei gario allan gan y Faeres (Mrs Dr Langiord Jones) dri o'r gloch prydnawn yfory (Mercber). Bydd i'r Esgob offrymu y weddi, Be yn ei absenoldeb bwriedir gofyn i'r ifcer hynsf. Bu peth ymdrafodaeth mewn perthynas a hyn. Sylwai Mr Robert Hughes fo l gwahaniaeth annyuiunol yncael ei wneyd, ac yurldangosai iddo ef fel pe bai gweinidogion yr holl enwadau ereill yn cael eu cau allan.-Atebai y Maer y byddai i weinidogion yr enwadau ereill gael eu gwahodd.
j Dolgellau. I
Dolgellau. I BWRDD y Gwarcheidwaid.—Cynhaliwyd y bwrdd hwn ddydd Sadwrn, dan lywydd- iaeth Mr Rice Price, Llanfachreth. Nifer y crwydriaid a ddiwallwyd yn ystod y pym- thegnos diweddaf ydoedd 48) y nifer am y cyfnod cyferbyniol o'r flwyddyn o'r blaen ydoedd 63. Y nifer yn y tlotty ydyw 52. Dywedodd raeistr y ty fod wyth o blant yn dioddef yn ysgafn o dan y frech goch. Ar gynygiad Mr John Evans, Abermaw, yn cael ei gefnogi gan Mr William Evans, Llan- illtyd, pasiwyd fod pwyllgor o foneddigion yn cael ei benodi i ymweled a'r tlotty am y flwyddyn ddyfodol. Nódwyd y rhai can- lynoi -Miss Fli tsher,, Mrs Francis Evans, Mrs Wynne Williams, Mrs Edward Griffith, Mrs Dr Edward Jones, Mrs Dr H. Thomas, Dolgellau; Miss Cobbe, Mrs Gwynoro Da- vies, Abermaw; Mrs Williams, Penycoed Mrs Cocksell, Dinas; Nliss Eviitis, Ceiswyn Mrs Williams, Hengwui, Dyffryn. Yn achos Robert Williams, Gwernhefiii, Dinas, Mr M. Jones, relieving officer dosbarth Talyllyn, a ddywedodd fod swm o lOp 158 yn ddyledus, ar Robert Williams, Gwernhefiii, Dioas, i'r bwr,ld tuag at gadw ei deulu. Yr oedd Williams yn awr yn gweithio o dan Gyngor Sir Trefaldwyn, ac yn derbyn 15s yn yr wythnos. Pasiwyd ei fod i dalu 5s yr wvth- DOSv
Portbmadng, - - - - - I
Portbmadng, I Y ULWII Dkamayddol.— Cyfarfyadoda pwyllgor y Clwb uchod nos Lun diweddaf, y cyfarfod cyutaf ar ol y perfformiad a rodd- wyd ychydig wythnoau yu ol. Da genym, ddeall nad ydyw. y treuliadau ond ychydig iawn yn fwy na'r derbyniadan. DarlIenw,yi? ymddiswyddi?d Mr J. R. Jones fel y.grifen- j ydd oherwydd afiechyd., De?iswyd Mr G. J. Barni-d yn Managing Director yn un- frydol. LLonoddrylliad.—Drwg genym hys- bysu fod y Hong" Peter Varkivisser wedi suddo yn St. Tndwals Road boreti Sul. Achubwyd yr oil o'r dwylaw trwy gyn- orthwy bywydfad Abersoch. Nid oedd. ond diwrnod neu ddau er pan y gadawosd y porthladd hwn. Mr Robert D. Lewis, Dora I street, ydoedd y mate. SoirEE.-Cynbaliodd aelodau Cymdeithas I Lenyddol y Tabernacl eu soiree blynyddol, nos Fercher diweddaf, pryd y daeth y Gym- deithas bron yu gyflftwn yn nghyd, yn rhifo oddeutu 150. Yr oedd hon yn ddiaineu y I soiree fwyaf llwyddianus gynhaliwyd gan y gymdeithas. Cymdkitiias Lsnyddol Salem. An- erchwyd y gymdeithas hon nos Lun gan ein cyd drofwr Mr T. E. Morris, B.A. LI.B., bargyfreithiwr. Ei destyn ydoetd Y Mabinogion," ac yr oeid p.wb, oedd yn bresenol wedi mawr fwynhau yr anercliiad. Afiechyd.—Mae yn ddrwg genym ddeall mai parhau yn wael mae eiu cyfaitl, Mr J. R, Jones, National and Provincial Bank, ac y maent, er eu gofid, wedi gort'od duwis ysgrifenydd yn ei le i'r olwb. dramayddol, Hyderwn y bydd wedi Ilwyr adfem i ddyfod yma i drefnu cinio blynyddol Dewi Saiit. Cymdbithas Lrnyddol y GARTII.-Nos Lun cafwyd dadl fywiog ar y cwestlwn, A ydyw dilyn ffasiynau mewn gwisg a moes yn un i'w gymerartwyo ?" Cymerwyd yr ochr gadarnbaol i fyny gan Miss Lewis, Roche terrace, a gwrthwynebwyd gan Mr Thomas Jones, Garth Cottage, Siaradwyd ymhellach gan amryw o'r aelodau. Pan bleidleisiwyd yr oedd gan yr ochr gadarn- hiol 7. Go fwyafrif
Llanb-ris.-I
Llanb-ris. I Nos Wener, yn festri Capel Coch, cynhal- iwyd cyfarfod o'r pwyllgor sydd wedi ei ddewis i drefnu ar gyfer cael Cymanfa Uhdebol gan Fethodistiaid dosbarth Dinor- wig a Llanberis. Llywyddwyd gan Mr Richard Owen, Caxton House. Trefuwyd fod! y gymanfa i'w cbynal ar yr 8fed c Fe-hefin nesaf, ond ni nodwyd y lie y cyn- helir hi. Yr arweinydd cerddorol fydd Mr Owen Griffith (Eryr Eryri) arholwyr y gymanfa, y Parchn John Williams, Dinor- wig, a G. Tecwyn Parry. CYNGnERDDNos Tail, yn y Concert Hall, cynhaliwyd cvngherdd dan lywyddiaeth Mr J. C. Lloyd Williams. Dadganwyd gan Mri Jonah Owen, W. Owen, R. Cefui Jones, Thomas Padarn Roberts, W. W. Jones, J. G. Pritchard, E. H. Edwards, a Gwilym Deiniol. Chwareuwyd ar y crwth gtn Misses C. E. Williams, a M. M. Williims. Y cyfeilydrl oeld Mr Robert Williams, or- ganydd Capel Coch. Cafwyd gwasanaeth y Hnowdon Glee Party, a'r Subs :ripti -n Band hefyd. Cahvyd cyngherdd rhdgorol. Y Gwaith DWFR. Dydd Sadwrn yn nghyfarfod y Cynghor Doslmrth a gynhal- iwyd yn Nghaernarfon, o daii lywyddiaeth Mr J. 0. Hughes, darllenwyd gohebiaeth oddiwrth Gyngor PI wyf Llanberis yn gofyn i'r Cyngor Dosbarth wneuthur yr hyn oeld yn eu gallu i wrtliwynebu y cais am ddar- pariaeth o.-fodol sydd i'w wneyd gan G>viuni Dwfr a Nwy Llanberis.—Yn fkenorol i'r ymdrafodaeth ar y mater penderfynodd y Cyngor fod y gweithrediadau i'w cario allan yn yr iaith Gymraeg Tra yr oedd Mr D. P. Williams yn ogluro y rliegwin paham yr oedd Cyngor PI wyf Llarberis yn gwrthwynebu y cais gwnaeth iyn- ych gyfeiriadau at y provisional order, yeli gyfeiriad:,u at y oro l pIn yr ataliwyd ef gan Mr J. R Jones (Miesglas), yr hwn a ddywedodd: A fydd- web chwi gystal a (lfi,yd,lio y geiriau dda^pariaeth orfodol," Mr Willi I rns (chwerthin).—Dadleuai Mr Williams y dylai y gwa;tli dwfr fod yn nwylaw y trethdaUvyr ac nid dan lywodraeth unrhyw gwm-ii. Cynygiodd eu b01 i roddi ar ddeall i'r Bwrd i Masnach en bod yn gwrthwynebu caniatau y ddarpariaeth orfodol fod y Cadeirydd a'r Clerc i roddi eu presonoldeb mewn unrhyw ymchwiliad a wneid ao os bydd i'r ddarpariaeth orfodol gael ei gan- iatau y byddis yu deisebu yn ei erbyn yn y Senedd.—Pasiwyd y penderfyniad yn un- frydol.
I- Criceieth.I
I Criceieth. Cyfarfodydd Pregetiiu. —Cvnhaliw yd cyfarfodydd pregethu yn lighapol y Wes- leyaid drwy'r wythnos ddiweddaf, pryd y gwasanaeth wyd gan y Paroh E. Gwynfryn Jones. Cafwyd cynuUiadau da. Disgwylir y Parch W. R. Jones (Goleufryn) i'r Capel Mawr i bregethu yr wythnos Desai.
Advertising
1 Pimples, blotches, blackheads, red, rough, and oily skin, prevented by Cuticura Soap, the most effective skin purifying and beautifying soap in the world, as well as purest and sweetest for toilet and nursery. T,ic only pre- ventive of pimples, because the only preventive of inflammation of the pores. fold ?erywhc?. price, ?. K -'v' I. KIIIR Kdward-s! Ncw?te-!t.. London K.. ■ ?Ut ..Jk-v. the kiat Sc?)p. Jnd a,?, I
I --- Abersoc'i. d .-_."
I Abersoc'i. d Prydnawn Sadwrn, y IJfed, yn y ot. Tudwal's Hotel, cynhaliodd Mr Maurice Jones arwerthiant ar fferm Llain a Cite Tanrallt, plwyf Llanengan. Prynwycl hi gan Mr John Jones, Tyddyndu, am 2ojp. Mr Evan R. Duvies, Pwllheli, ydoedd eyf- reithiwr y gwerthwr,
IChwiltwj,
I Chwiltwj, Drwg genym goffau marwolaeth Mr Robert Owen, Ty'nrhos, yr hyn a gymerodd le ddydd Mawrth, y lofed eyfis d. Yr oedd wedi bod yn byw yu yr ardal er's blynyddau lawer" ao yn. aelod parchus gvda'r Annibyn- wyr. Bydd yn fwy adnabvddus, feallai, fel tad Mrs D. E. Davies, Rhiant'a, Pwllheli. Cymerodd y claddedigaetli le ddydd Sadwrn.
I Pwllheli. I
Pwllheli. I Twol Gancadol Sawo-otrebt; -Dydd 18u diweddaf rhoddwyd gwledd o de, &c., i blant yr ysgol hon gan Mrs Roberts, Hope House. Cynhaliwyd y gweithrediadau yn Ysgoldy Penmount, ac eisteddodd oddeutu 200 i fwynhau y danteithion. Wedi clirio y byrddau cynhaliwyd cyfarfod hyuod ddifyr gyda'r plant, dan lywyddiaeth y Parch W. Thomas, ae aeth Mr Cornelius Roberta a'r plant drwy raglen faith mewn canu, &o. Diolchwyd yn gynes i Mrs Roberts am ei haelioni ar gynygiud Mr Thomas a Mr Erans (y Bane). Nos Sadwrn LAwlim -N,,s Sadwrn cyn y diweddaf cynhaliwyd cyfarfiod' arbenig or gyfres, dan lywyddiaeth y Maer. Gyda'r bwriad o gyfarfod a threuliau ynglyn a'r symudiad codwyd ychydig o dai am fyned- iad i mewn, a da genym welod pawb inor barod i roddi cynorthwy. Yr oedd y neuadd yn llawn, Rhoddodd y Llywydd araeth ymarferol ar y dechreu, a datganwyd gan Misses M. E. Jones, Lizzie] Earnest Mri John Pritchard" W. R. Denstrim, H. R. Jones, ac eraill, a Chor Meibion Y.M.M.A. Artroddwyd hefyd gau Miss-Nellie Roberta a Mr W. J. Williams, Bont, yn rhagorol. Rhoddodd y Parch J, J.. Roberts (Iolo Caer- narfon) anercliiad yn ystod y cyfarfod, yn anog y cyfeillion i bara yn eu sel ac i waeyd y cyfarfodydd yn ddeniadol ac addysgiadol. ETHOLIAD, y BWRDD Ysool --Deallwn nad ydym am osgoi brwydr y tro hwn, gan fod wyth yn benderfynol o sefyll am y saith sedd. Dyma y rhai sydd am sefyll Parch W. Thomas-dros Penmount (M.C.), Mri Jas. Griffith, Maes, Salem (M C.), 0. RobyM Owen, Cyfreithiwr, Ala Road (M.CJ. W.I Jone8-0wen, Soion (W), Wm. Oiwen Shop yr Eryr (B),. Wm. Thomas, game dealer (E),j W. Anthony, Maer (A), ac E. R. Davies, eyf- reithiwr (anenwadol). Tynodd y Ficer yn i ol yn mhlaid Mr William Thomas, gam* dealer, a Mr Thomas Roberts yn mhlaid Mr James Griffith. Cymer yr etholiad le dydd Sadwrn nesaf. Yu fwy na thebyg cawn glywed yr ymgeiswyr yn dweyd eu syniadau yr wythnos hou, ac yn ngwyneb y ffaith fod ychydig o gwestiynau yn cael eu codi oddiar polisi yr hen fwrdd, hwyrach y bydd y gweithredau gryn dipyn yn fywiog. Bwrdd Y Gwarckeiowaib.— Cynhaliwyd y bwrdd hwn ddydd Mercher, Mr J. T. Jones yn y gadair. Wedi myned trwy y gwaith ffurfiol cododd Mr J. G..Toues, Llwynthyror, iddiolch i'r bwrdd am ei eth,,1 yn e-Officio, a dywedodd y givi,ii ymdreoh i fod yn bresenol yn y eyt..rtodydd. -B,! cryn dipyn o drafodaeth s'nglynagapwyntio swyddog meddygo .—Hysbyswyd fod yr awdurdodau yn Llundain wedi anfon i lawr lythyr oedd wedi ei anfon gan gvfarfod o blwyfolion Trefor, Uanaelhaiarn, yn galw sylw at y cam oeddynt wedi ei gael trwy fod y swyddog meddygol yn byw yn Mhwllheli, gan fod y ffordd yn bell iawn i fyned i ymofyn rneddyg, ac yn gwneyd cais ar fod uieddyg yn nosbarth LI maelhaiarn vn cael ei ethol i'r swydd. Dywedodd Mr John Williams y bytidai yn llawn inor afresymol i bobl yn nosbarth Pwllheli fyned i ymofyn meddyg i Lanael- liaiarn Be iddynt hwy ddyfod i Bwilheli, ao na fyddai yn iawn i gydsynio a'r cais i ethol un o Lanaelhaiarn i'r swydd, a dy- inunai ofyn i'r cadeirydd yu ngwyn -b y ffaith fod rhan o blwyfj Abererch wedi ei roddi at blwyf Demo, a fyddai yn dilyu fod swyddog med iygol Denio yn gofalu am dlodion y rhan hwnw. Dy wed ai y Cadeirydd y credai nad oedd. I gvfarfod a'r anhawsder cynygiodd Mr J..F. Roberts, Gromlech, fod cais yn Cflel ei anfon i Lundain yn gofyn "aniatad i ranu y dosbarth, ac i ethol dau swyddog meddygol. Eiliwyd gan Mr John Williams, a phasiwyd ef. -H shyswyd fod enw weli ei roddi yn fei hiau am gontract i I gario allan y gwelliantau yn y ward, a j nodwyd pwyllgor i wneyd ymchwiliad i'r ) mater, fel ag y byddai yn foddhaol. | Y Cymdeitiiasau Llenyddol. — YM v I Y. M. A.. nos Lun, rhoddodd Mr E. 0. I Ellis, y llywydd, anerchiad i'r aelodau ar ddechreu ei dymhur. a threuliwy 1 y gwedd- ill o'r cyfarfod mewn tiefnu ILt y tyinor dyfodol. Yn nghymdeithas yr achos Seisnig rhoddold Mr Pugh Jones ddarlith ar ei ym- I weliad a Catia la. -Yn Peulan, nos Wener, traddododd Mr Anthony (y Maer) anerchiad at Gysylltiad egwyddorion crefvdrl a chwestiynau llafur." Gwnaed sylwadau pellach gan Mn W. Jones, Vaynol; Richard J„nes, argrapbvdd; Richard Jones, Gaol street Morris Roberts, a'r llywydd, Afr D. Roberts, Church street. Ar ddi«edd y eyf- arfod cvflw.nwyd anerchiad i ysgrifenydd J gymdeithis, sef M" R. Williams. Railway Shop, ar ei )'1ll11'wi d. Yn Penmount, yr un noson, dan lywyddiaeth Mr Thomag, rhoddodd Mr Evan Da visa, cyfieithiwr, i anerchiad ar Ddyledswyddau Gyruieith- f asol." Dvwedwyd gair yn iiiiielltc-h zan Mri Hngh Griffith, D. LK Jones, S. Lloyd, a W. Jones. Eu COF, Drwg genym hyshysu am farwolaeth hen chwacr adnabyddus iawn, sef Miss Mary Williams. Lleyn street, yr hyn a gvmerodd le ddydd Sul. Œi hoedran vcloedd "3. Bydd yn adnabvddus i lawer, hwyrach, fel modryb y ddwy caw-ier svdd allan vn v mae, c°ij)iadol yn Ciissia, R, -f Mis K:it, 'W"Ilia-its a Mrs Jones. Cafodd ran he!.wth yn en pa.r?t.r i'r gwaith, 'w yr oedd yn aelod siriol a ?w?it'?g?r yn c.'t?a Pen- mount. Cymerodd yr au«?add le ddydd Iau ?n Denio^
[No title]
G,,alchinai, we,ii dvdl 0 hono fod ei gy'faill T>gaiiwy wedi cuill cadair "Doethiiieh," yn Ngholwyn, lon- awr laf: — I waiti, iiiiwvl Doetliineb -aiii Myfyriwr fn'n atd); A deil hawl ei odlHii heb I'r gadair wyro'i g\ i \'(1ph. Aiii'onwyd ywraig we 'dw ya Poitsniouth i garchar am chwe mis gyda llafur caled am fod yn grenlon at ei da.u hleatyn. Wedi syrthio yn gaeth i'r ddiia leddwol yr oe ld y faIn hon.
Family Notices
(JTINEDHMKTH tt PKIOUASAU, A MAKWOHETHAr. (icnt'di^iM'thaa Evans—Ionawr 3. priod Mr W. P. Evans, mper, Blaenal1 Ffestiniog, ar fab. Griffith-Ionawr l'J, piioi Mr (j, Griffithi, 5, Park square, Blaenau Ffestiniog, ar fab. Lootues-loiiiiwr 17, priod Mr Robert Loonies, Glanypwll Cottages, Blaena* Ffestiniog, ar fab. Jones-Ionawr 11, priod Mr Evan Qwoa Jones, 3, New street, Blaenau Ffestillbj, ar ferch. Jones-Ionawr 12. priod Mr John Jonu, Bryn Sinai, Lixwni, Treffynon, ar ferch. Jones—Ionawr 10, priod Mr Robert N. Jones, 27, Gurnoi)* street, Caernarfon, ar ferch—cyntafanedig. Morris-Ionawr 12, priod Air John C. Morris, Cumberland Stores, Caergybi, ar fab- cyntafanedig. Owen—Ionawr 12 priod Mr E. 0\ren, Cae Coch, Blaenau Ffestiniog, ar ferch. Roberts—Ionawi 5, priod Mr William Be- bertt., Cae Clyd, Blaenau Ffestiniog, ar fab, Prio<L»a<i Hudson—Hughes—Ionawr 14, yn Eglwis Blwyfol Treffynon, gan y Parch K. O. Williams, M.A., fleer, yn cael ei gynorth- wyo gan y Parch Joseph D»vi>-s B.A., curad, Mr G. F. Handel Hudson,o Staines, a Miss Jessie HugKes, 1.11 ieueugaf Mr Edmund Hughes, Cr M street, Treffyno*. JoDe»—Edwar Is —Ionawr 14, yn ngbapel y Wesleyaid Cymreig, Fnint. gdn y Parch Phillip Witli?m? B?i'lt. Mr Ri-hard Jones, mab hynaf Mr Charles Jones, Bryn Elwin, Fdiut, a Miss Mary Cstberial Edwards, Plas-yn-Balls, Ffliut, merela y diweddar Mr Peter Edwards, melinydd. Jonas—Hughes—Ionawr 16, yn Hyfryila, Caergybi, gan y Parch William LJoti, cofrestrydd. Mr John Griffith Jones, Was street, a Miss Ellen Hughas, Minffurdd-y ddau o Ga -rgvbi. Lewis—Jones—Ionawr 18, yn Carmel, Porth, Amlwch, gan y Parch T. Evant, Mr John Lewis, Bendy Gwyn, » Mitt Eliaabeth Jones, Coeden y ddau oilem- feehell. Lloyd—Buckingham—Ionawr 4, yi ngkapal y M.C., Tremadog, gau y D. D. Williams, Peniel, Ficsti, iog, yn caal ai gynorthwyo gan y Parch H. II. Evani, Tremadog, Mr R. G. Lloyd, Penybrya, Ffestiniog, a Miss M. E. Buckiiigkaim, Cambrian Cottage, Porthmadog. Roberts -Edwaris-lotia%vr 9, yn Eglwys Saiit Mair, Fflint, gan y Pareli W. LI. Nicholas, rheithor, yn cael ei gyuorthwyo gan y Parch O. Davies, curad, Mr A. Arthur Roberts, is-olygydd y "North Wales Chronicle," a Miss E. E. Edwards, pumed ferch Mrs Edwards, Rose Cottaga, Ffhnt. Rowland-Morgan-lotiawr 17, yn nghapal y Preebyteriaid, Breezehill, Bootle, gan y Parch Griffith Ellis, M.A., Dr J. J. IWw- land, Aberystwyth, a Miss Edith Graaa, merch ieuengaf y diweddar Mr William Morgan, Elm Batik, Lerpwl. Weg Griffith-lonawr 15, yn Eglwys Crist, Caernarfon, gan y Parch Llewelya Wil- liams, B.A., Mr Charles Henry Weg, Hull, a Miss Grace Griffith, 4, Northgate sfcraat, Caernarfon. Williams -Williarns--I-)nawr 9, yu ngbpll Horeb, Llanrwst, gan y Parch R. Uoyd Jones, Mr William Williams, Metropolita* Bank, Abermaw, mab ieuengaf y diweddar Mr Owen Williams, Glanrhyd, Llaanor, Pwllheli, a Miss Lizzie Williams, unic ferch Mr David Williams, Liverpool Houm, Llanrwkt MwweJaethan. Dunn-Ionawr 4, yn 33, St. Leonard read, Clarendon Park, Leicester, Gwendolaym, unig blentyu Eleanor Katherine a Joha Dunn, yn 9 mis oed. Dunn-Ionawr 14, yn 33, St. Leonard's road, Clarendon Park, Leicester, Eleanor Kath- s'lne. priod Mr John Dunn, ac unig forok Mr E. Rumsey Williams, diweddar a Glanrafon, Llanfagdalen, yn 22 mlwydd oed. Ehns-Rhagfyr 29, 1894, yn y Cambria, Porthaethwy, yn 9:1 mlwydd oed, Ca(iben, E. Evans, gyut o'r ysgwner William Henry," Caernarfon. Hefyd, ar yr fed, o Ionawr, yn 45 mlwydd oed, Mabel, merch yr uchod. Griiffths—Ionawr 7, yn ei phreswylfod, ar ol maith gystudd, Mrs Griffiths, avwyl wraig Mr W. Griffiths, Gilbert street, gymt o Stauley street, l aergybi, yn lio uilwydd oed. H..witt-Iono,wr 13, yn 15, Mount streat, Fflint, George Alfrol, pleutyu Mt Wil- liam George Hewitt, yn 21 mis oed. Hughes—Iouawr 14, yn H mlwydd OM, Ehz.tbeth. anwyl Mentyn )';ti?s? 'Nlarlirot Hughes, 81, Manod road, Blaeuau rht' tiniog. Hughes—Ionawr 13, yn ei bresvyylfy 1, 1, British terrace, Caergybi, yn llj. mlwydd: oed, Mr Hugh Hughes, engineer. Jones—Ionawr 14, yn Mumfortu strlt, Fflint, Mr John Jones, yn 1'-1;, mlwydd oed. Jones—Ionawr 14, yn Minffordd, Gwaray- mynydd, Wyddgrug, S«ra't, prioi Mr. John Jones, yn oo mlwydd oed, Jones—Ionawr 15, yn 31 uilwydd oed,. Elizabeth Jones, anwyl ferah Mr Darldi Jones, Plasisaf terrace, Blaeuau FfestiiLiog. Claddwyd hi dydd .Sadwrn, yn mynwenfc Bethesda, am 2. Jones.-Iona.wr 12, y\ 57 mlwydd oed, Mr William. Jones, Penygarth, Biaenau Ffae- tiniog, Morgan—Ionawr 11, yn Holywell read, Fttinfc, yn 7 mlwydd oed, Jemima Catherine, merch Mr Hugh 11,rg,UI. Price—X'.i.awr 14, yn lJi, phreswylfod, 19, Almeida street, Caergybi, yn 7?< mlwydd 0& Mrs Ellen rice. Williams—Rhagfyr 31, 1894, yn ei phres- wylSo'i, 132, Wet Eiiic street, Ctiieago, U.. U. S. America Mis Annie Lloyd Wil- anwyl fam William Id., Rufus D., » Robert N. Williams, a modryb Miss L. J. Griffith, Naiit l'eris, Claddwyd hi ya yn Giaceiand, Im.awr 2, 1895. Williams—Ionawr 1-1, yn Gadlys lane, yn 28 mlwydd oed, Mr Joseph Williams. Williams- !naNLr 15, yn 2. Crown street, Caprnarfon, ya 76 mlwy<!d .d, ar 01 maith gystudd, Miss Wildims, mereh y diweddar Mr William W¡Il¡"U1s, brick- layer, Twlh Jl. Clidd.vyd hi Ionawr 18, yn mynwent Llanfairis^ier. Wil.iams—Ionawr 13, ya 58 mlwydd oed, Mrs Mary Williams, aiiivyl briod Mr Ed ward Williams, Sorcad Eaj;le lun, Caer- Ilybi, Williams -Rhagfyr 23, 1394, yn Rome, New York, yn ~<) mlwydd oed, Mr Richard R. Williaais. Bro lor ydoedd o Ty'u :1hos, Brynaroes, ger Pwllheli.
Advertising
Y mae Scott's Emulsion yn ihni U. byw- iogrwy'ld i'r hn ,'r ieuanc. Yh?yn nerthol ac yn sicrhau treuliad iajhu* i'r b?yd. ="< "!L _il_. ■ ■ ■ ■ C '??ULjb'X\.(J: "O:,HHAWSAG: STOC FAWR. Cj-ii pryuu C tlgolofn byd le'l i chwi alw gyda HIGH JONES, Murhl;' Works, CA KH\ A R P<)\. Uut-o'ii.uf vt Cut' Cyn i chwi brynu COF-GOLOFN yaii a WlLMAM imilitis. Moimraental Slati-and .Uiirlii*' :i;ison, C.HKNAKt r\ -='7"=-==-' ==- Arg'rtffwjd a c' yhrof i\vyd ts" Gwuiiu'r rt e.Sj.' »>v :Lyu eu svyldft, I»Ucl»vsk wad.Cmtr