Y Genedl Gymreig

Pcnygroes. r Y D'ae genym y gorchwyl poenns o gof- noli marwolaeth yr addfwyn a'r anwyI Mrs Williams anwyl briod Mr Thomas Williams, Shoe Warehouse, Penygroes, yr hyn a gy- rnerodd le nos Fercher, yn yr oedran o 61 mlwydd. JCymer y gladdedigaeth le beddyw (ddydd Mawrth), a bydd yr angladd yn un cyhoerd is.

Roewen, Dyffryn Conn. I YR YSTCT.isYDD Riiyddfrydio dhos ARFO.V.—Nos Wener, cynhaliwyd cyfarfod lluosog o'r etholwyr yn Ysgoldy y Bwrcid, dan lywyddiaeth Mr David Davies. Llwyn Unn, Traddododd Mr W. Jones anerchiad o'r fath oreu, yn mha un "y cymerai olwg eang a chlir ar wahanol bynciau gwleidyddol y dydd, ac hefyd safwyd eglurhad rhagorol o gyfansoddiad ac amcan "Cywileitbaa Cymru Frdd," ac ar ddiwedd y cyfarfod penderfynwyd sefydlu cangen o'r gym- deithas ragorol hon yn y rhanburth hwn. 0 if odd Mr W. Jone* ddorbyniad ardderehog.

Llansawel. I Dydd Gwener, lonawr ISfed, ba amaeth- wyr yr ardal ynia yn cyna] pu Match blynyddol. Buwyd am ysbaid o amser yn methu cytuno yn y boreu pa un a ddylid pi ohirio ai peidio, gan fod y ddaear wedi rhewi, ond yn fuan caed terfyn ar y ddadl. ac aed yn mlaen gyda'r gwaith. Gwobrwywyd fel y catilyu :-Cha.mpion class: 1, WLs. George, Garreg Caio; 2, Stephen Davies, Island. Dosbarth cyntaf: 1, Lewis Lewis, Ynys, Tdanaswel, a John Williams, Trawscoed, Rhydcymere, yn gyfar- tal; 2, David Williams, Bank, Llansawel; 3, Lewis Jones, Cilwenne Uehaf, Llansawel. Am y clawdd goreu 1, George D;cb. Uø.fl- sawel; 2, Elias Evans, Llwyncelyn. Am y fasged oreu: D. Jonas, Esgair. Am y ffon oreu: Ben Griffiths, Bryn?las. Am y par o bedolau goreu: Joha Jones, FMmetw.

Dwyran, Mob. I Nbwydd Prtoihidd. -Daetk y newydd I pruddaidd i'r g) mydogaeth hon y dydd o'r blaen fod Mr Owen Thomas, mab Mr Henry Thomas, Geliinog Bach, Llangeinwcn, wedi marw. Disgyoodd y newydd fel taranfollt ar bawb, eanys ychydig ddyddiau cyn hyny yr oodd ei dad wedi derbyn llythyr ei fod ar ei ffordd adref, ond ei fod yn bwriadu aros yn Lerpwl i geisio pasio fel fivst mate. Ar ei ffordd adref yr oedd o Peru fel ail fate ar y Hong" British Gotnmodore." Ymddengys ei fod yn gwneyd rhywbeth ar y pen blaen i'r llong, pais y tarawyd ef gan block i'r mor. Cafwyd ef i fyny trwy ymdrech mawr, ond bu farw yn mhen 32 o erian. Gwnacd cyfeiriadau parch«& am dan, gan y Parch John Williams yn y capel, nos Fer- cher, fel bacbgen ieuanc gobeithiol, ac un oedd yn dringo i fyny yn gyflym fel ruorwr. Mae'r gymydogaeth yn cydymdeimlo yn fawr a'r tenlu oil yn ei trallod. Claddwyd ef yn barchus ya 'Antwerp.

LUnrwst. YR YSOOL GAI.TOLITADDOL. Yn nghyfarfod cydbwyllgor y Bwrdd Llywodraethol. d,lydd Linn, dan lywyddiaeth Mr O. Isgoed Jones, Y.H., bu mater yr ysgoloriaethau dan yradriniaeth. Pasiwyd fod i chwech o ysgoloriaethau lOp yr un gael en rhoddi yn flynyddol, lie wyth bursaries, gwerth 8p a 5p yr nn, yn ychwanegol ar gyfer costau teithio, &c., rhai fydd yn dyfod o bellder, fel na fydd traul addysg y plant o ra au mwyaf pellenig y plwyf yn adim mwy na phlant y dref. Y Ddarllhhi'a Gyhohddtts. Nos Fawrth, oyfarfa pwyllgor cyffredinol y ddarllenfa, dan lywyddiaeth Mr W.B.Lloyd, Metropolitan Bank, i ystyried sylwadau y Parch D. S. Thomas yn y seiat undebol o berthynas i'r vstafelloedd chwareu billiards sydd yn gysylltiedig a'r sefydliad. Pasiwyd y penderfyniad eanlynol:—" Ein bod ni fel pwyllgor cyffredinol darllenfa Llanrwst wedi cwbl ddadleu y cyhuddiad wnaed yn erloyn y sefydliad am ddwyn billiards i mewn yn ystyried y sefydliad, fel y mae yn cael ei ddwyn ymlaen yn awr, yn fendithfawr iawn i lesiant cyffredinol y dref."

I Oriccieth. Wythxos 0 Bregethu. —Arbemgrwydd yr wythnos hon yma ydoedd y gyfres o bre- gethau ydoedd yu y Capel Mawr. Gwein- yddwyd gan y Parchn Griffith Roberts, Carneddi; J. Elias Williams, Penygroes; a David Williams, Penmorfa. YR Awnibywwyr. Ceir hwythau yn edrych yn.mlaen at yr ail wythnos o Chwef- ror yn obeithiog iawn, pryd y disgwylir y Parchn Dr Herber Evans, D. Brei, Capel Mawr; a W. J. Nicholson, Porthmadog, i woinidogaethu yn eu cyfarfod blynyddol. Y BWRDD LLBOL, Y mae h wn wedi newid ei enw, a newid cryn dipyn ar ei ddefuyddiau, ond amser a ddengys ai dyma y newid i gyd. Hai lwc y newidir y policy, ynt,, ? Ofnir gan lawer rhag y gallo'r bwrdd gael ei hyrddio yn rhy fyrbwyll i'r dwfn, rhag boddi'r aelodau ae achosi trychineb i'r lie. Pa bryd y rhoddir sylw i'r cwestiynau arbenig y mesurwyd y bwrdd allan wrthynt, tybed ? Lloso AR DAN. -Wythnos i'r Sadwrn diweddaf yr oedd Cadben Thomas, Marine terrace, yn cychwyn Ai lestr newydd allan o Glasgow am Awstralia. Llong odidog o'r enw "Port Errol," yu cludo dros 3 mil o dunelli o amrywiaeth nwyddau, ydoedd hon. Rywbryd ya ystod y nos darganfyddodd y prif swyddog, MrO. J. Williams, Cefncoed, Chw?!,7gd, fod tan wedi tori allan yn rhai o'r celloedd, ac er pob ymdrech a medr ar ran y prif a'r is-lywyddion, a'r cymorthwy gaed gan y llusg-long a'i llusgai, yn gystal ag o bob cyfeiriad, myned rhagddo wnai y trychineb waeth-waeth, nes llwyr ddinystrio y llong a'r Uwyth. Yn ffodus iawn. acbub- wyd yr holl ddwylaw, er yr ofnir fod ytio goll-bywvd wedi bod, gan y clywid, paa yn rhy ddiweddar, waeddiadau am help yn codi o'r fflimauoddiwrth y stowawllYs, fel y tyhir, y rhai mae'n bosibl fuont hefyd yn achlysur yr holl gi-flafan. Cydymdeiudir yn fawr o.'r cadben, i'r hwn, gyda'r is-lywydd, Mr Wil- liams, y rhoir clod nid bychan am eu dewr- der a'u medr.

¡ Artheg. I Troi YN OL. -Mae Mr Solomon Andrews wedi rhoddi 3s yn y bunt o ardreth yn ol i'w denantiaid. PRIODAS. Dydd Sadwrn nnwyd Mr Samuel Williams, Cyfauedd, a Miss Ellen Davies, Bronlletyifan. mewn priodas yn ieioR. Dywedir fod ytio amryw am fyned i'r un cyfeiriad yn bur fuan. Darllenfa Rydd.—Clvwir tipyn o siarad yn nghylch hyn y dyddilm presenol. Y mae yn siur o fod yn un o brif anghenion yr ardal. Hwyrach y bydd i aelodau y Cyngor Plwyf gymeryd y mater mewn llaw. DIRWEST. Mewn cyfarfod o'r gymdeithas ddirwestol darllenwyd papyr gan Mr Mor- gan Williams ar Y pwysigrwydd o beidio rhoddi diod i blant dan oed," a chan Mr Thomas Lewis, Glanywern, ar Achos can'r tafamau ar y Sabboth." Cafwyd caneuon gan y Misses Roberts a Margaret Roberts, Ynysgyffylog, ac eraill. Ysgrifenydd y gymdeithas ydyw Miss Roberts, Ynysgy- ffylog. Da ydyw gweled gwedd mor lew- yrchus ar y gymdeithas hon. YR YeaOL Nos. -Nos Sadwrn cynhal- iwyd cyfarfod cystadleuol ac adloniadol yn Ysgoldy y Bwrdd, gas ysgolbeigion yr ysgol nos. Cymerwyd y gadair gan Mr Cadwaladr Roberts, ieu., Ynysgyffylog. Cafwyd eaneuon gan Mri D. Lewis Davies, William Wynne, Misses Liizie Prituhard a Gwen Rowlands; a rhoddwyd adroddiadau gan Miss Catherine Roberts, Ynysgyffylog; a William Thomas, Friog. Y goreu am gyfiHithu ydoedd Mr W. P. Pritchard, Tyddynsheffrey. Enillwyd gwobiwyon hefyd gan Catherine Roberts, Gwen Ruw- lands, William Pritchard, a John Hugh Rees.

Cyfarfyddodd y Tywysog a'r Dywysoges Adolphus o Teck a damwain yn Nghaer brydnawn Gwener, drwy i un o'r ceffyiau oedd yn ou cerbyd syrthio ar y rb &v, Ni anafwyd neb oedd yn y cerbyd.

Abermaw I DARUTH.—Nos F.nvrth tr?ddodwyd dar- lith ar Yr Mth Gy'urMg," gan Proffeswr Anwyl, M.A. Hywydtwyd gan y Parch Tobiah Roberts. Y Cyxoor 0!XES;0. —Cynh?iwyd cyfar- fod o'r cyng.;r ddydd Mawrth, dan lYWYdd-1 i.eth y Parch J. 0. Dsvies. Yr oedd yr aelodau oH yn brenol. Un o'r cyfarfodydd mwyaf y.tormllyd, ac, yn d iameu, un o'r cyfarfod- ydd gorml a welwyd yma erioed ydoedd. Y cyntaf i dorchi ei lewya ydoedd y Parch Edwarli Hughes, amddiffynydd yr hen or- uchwyli.eth." Yr oedd we&i ysgrifonu ei araeth. Ei b?ioh ydoedd pangrapb a ym- ddangosodd mewn papyr lleol, yr hwn a ys- grifeuwyd gan Mr Hughes, ac ohorwydd pa un y cafodd y fath gurfa gan y cadeirydd a chan aelodau o'r cyngor yn y cyfarfod di- weddaf. Ond yn Ue cadw at y pwnc, aeth i ddweyd pa fodd y daeth i gysylltiad a'r papyr dan sylw, a llawer o bethau ereill heb fo) l yn dal gronyn o gysylltiad a'r pwnc, Ar ol iddo ef orpher. cododd y cadeirydd ar ei draed, gan debygoli y Parch Edward Hughes i'r gornchwiglen, yr hen pau y byddid yn dynesu at et nyth a 'hedai yn mhell oddiwrtho, gan ysgrechian a gwneyd nadau, gyda'r amcan o dynu svlw pawb oddiwrth y nyth. Yr oedd Mr Hughes, cadeirydd yr hen fwrdd, wedi bud yn eistedd megys ar nytb, 8e yn awr pan v mae aelodau y cyngor wedi dyfod o hyd iddo, y mae yntau (Mr Hughes) yn rhedeg ogwmpas y lie gan wneuthur nadau se ysgrechiadau gyda'r amcan o dynu sylw'r aelodau ac eraill oddiwrth y nyth. Oud byddai i'r ymgais yn sicr o fod yn fethiant. Ni byddai iddo ef (y cadeirydd), ac ni byddai i'r cyngor ychwaitb, gymeryd eu harwain un fodfedd oddiar lwybr eu dyledswydd. Yr oeddynt wedi gwneyd darganfyddiadau rhyfeda eisoes, ac yr.oeid yn berffaith amlwg fod ychwaneg mewn ystor. Ar ol yoh wsneg o siarad gan Mr W. Wynne Williams, Mr Hugh Morris, a Mr Adams, pasiwyd pen- derfyniad yn cymeradwyo yr hyn a ddywed- wyd gan y cadeirydd, a gorchymynwyd ei roddi yn y cofnodion. Protestiai y Parch Edward Hughes yn erbyn hyn, ond ar y llyfr y cafodd fyned. -Cwestiwu ag sydd wedi bod dan sylw difrifol y cyngor ydyw pa fodd i gael y trethi i mewn. Dywedodd y clerc fad 500p wedi eu casglu er y cyfarfod diweddaf, yn gwneuthur cyfanswm 0 1150p. Y Mae eto i'w casglu "rbyn Mawrth 25ain y swm o 1700p. Dywedai yn mhellach nad oedd ond tua 500p wedi eu casglu yr adeg hon o'r flwyddyn ddiweddaf, fel yr oeddis yn well allan o tua 650p y flwyddyn hon na'r flwyddyn o'r blaen. — Hyd yma Mr Pybus. clerc y bwrdd, ydoedd hefyd gyfreitbiwr y hwrdd. ond nid oedd o angenrheidrwydd yn gyfreithiwr i'r cyngor. Ar gynygiad Mr Adams, yn cael ei gefnogi gan Mr John Richards, peuulwyd Mri Lloyd George a George, Criecieth a Phorth- madog, yn gyfreithwyr y cyngor. Yr hyn y buwyd yn ymdrafod bron yr boll amser ydoedd cyfrifon arianol y Bwrdd. Eglur yw fod gan y cyngor w.Aith mawr o'u blaenau, ond os daliant ati fel y mlleut wedi cychwyn bydd iddynt cyi hir ddyfod i wybod y dirgelion oil.

INSTANT RÉLE for all afflicted with TORTURING SKIN DISEASES in a Single Application of (pcura CUTICURA WOHKS WO??DM ?<1  of ^r" turin, d¡"fiuring humours are n b m..r. Hons. Bold throughout the world. Priro (i I. 8otd tbroughcutthe ?'' .?" & S"N», 1. King Kdward-at., Lou c' '? H?w 'M 'f?'? ?ver3 8?in m??," 7-'r."? '?

QKNEMMAETHU, rtti01>AU, A GenediffaHhan Carter-Lloyd—lonawr 24, priod Mr H. Lloyd-Carter, cyfreithiwr, Caernarfon, ar fab. Davies -lonawr 27, yn Tit!w\U-ÐQ.t, Caernarfon, priod Mr R. G. Davies, coal merchant, ar fab. Davies—lonawr 10, priod Mr D. Davitt, Gladstone-terrace, Blaenau FLStiuiog, ar fab. Evans -lonawr 23, priod Mr William Evans, West Knd-terrace, T inygrieiau, Fostinioj, ar fab. Hoskins—Ion twr 25, priod y Parch D. Hoskins, M.A. Cefnymaes, BisonsiL Festiniog, ar fab. Jones—I'ina\vr 24, priod Mr Robert Sosol6 Penygelli terrace, Blaenau Festiniog, M ferch. Joues—lonawr IS, priod Mr G Jones, Kill- row, Blaenau Festiniog, ar fab. Jones—lonawr 18, priod Mr W. Del- I garegddu, Blaelltloll Festiniog, ar fab. Priodman Davies-Criàlarà-Ionswr 19, yn eglwy* y I plwyf, Bettwsycoed, gan y P rib R. Jones, j fleer, Mr W. Davies, Dolydd-terrae«, a j Miss Ada Cridlard, Gwydr Hotel,-y j ddau o Bettwsycoed. Owens— Ephraim—lonawr 18, yn nghapel y Mptho?iatitud CaMt?idd, Engedi, 1" tiuiog, ?ut y Parchn T??a. Lloyd (pei.- idog) ac R. J. Williams, Bowydd, Mr Pieroe Owens, Dorvil-street, Blaenaa Fet- j tiniog, a Miss Maggie Epliraim, Llao j Festiniog. t Owens—Rowlands—lonawr 24. yn Camel, I Porth Amlwch, gan y Parch T. Evaftx, Mr John Owens, Llaneilian-rond, a Kits i Ellen Rowlands, Ednyfed Hiil,-y ddau a iBorth Amlwch. Parry-Griiffths-Ionawr 23, yn Eglwy* St. Dewi, gan y Parch D. Richards, M.L., y* I cael ei gynorthwyo gan y P?rch T. Owen, B.A., Mr William Parry, ptm. ) Quarry View, a Miss Jane Ann Griffiths, Picton-terrwe,-y ddau o Blaenaa. Fes- tiniog. i Thomas -Williams -lonawr 21, yn Nghapel Twrgwyn, Bangor, gan Mr Lewis Morris, Mr John Thomas, Cefnhir Farm, a Miss Annie Wiiliams, 'Refail,-y ddau. BM. traeth. < Williams—Hughes—lonawr 18, yn 3wyddfa y cofrestrydd, Bangor, gan Mr Lewis Morris, Mr John Williams, Lonwigoodd, j Pentraeth, a itiss Elizabeth Hughes, Ty' Gongl, Llanddona. Williarne-Evans-Ionawr 19, yn swyddfa'r cofrestrydd, Aberystwyth, o fl;ton y sof- restrydd, y Parch W. Jones, Mr T. W. Williams, Dinas Mawddwy, a Miss Margaret Evans, Gogman. Manrolacthiiij. i Ellis—lonawr 18, yn .54 mlwydd; o«d, yH Penymount, Festiniog, Mrs Ellis, pried Mr G. H. Ellis, cyfieithiwr. Jone-i-lonawr 17 ,yn 35 mlwydd oed, Mrs, Mary P. Jones, National School, BlaenaK Festiniog. Jones—lonawr 21, yn Commerce House, Aborystwytb, yn 71 mlwydd oed, Mary, priod Nit JohnTones, Jones lonawr IS, yn y National Schoal House, Festiaiog, yn 2S ,mlln-d.¡ oed, Mrs Mary Jones, priod Mr J. Par: y Jones, a merch Mr Morris Jones, merchant. Jones-Rha.gfyr 27, 1894, yn S2 mlwydd oed, yn mhreswylfod ei mherch (Mr. Griffiths, 74, Plymouth-street. Cambridge, Mass. America,) Mrs Kiiz J.eth Jones, geuadigol o Pentrefel:n, ger Both-sda. Jeukyns— lonawr 13, yn y Persondy, Pen. traeth, yn 57 mlwyJd oed, y Parch John. 1 Jenkyns, periglor. Lloyd—lonawr 20, me- n mawr, Mrs. Lloyd, mam i'r Cadben Humphrey L18yd, Clogwyn Melyn, Ynys, Tals trmtu, a Mrs. M. Evans, Surgery, Tr. vor-plao* Talstrnau. M orris—lonawr 3, yn Big Rock, HUnoi< America, y? 90 r?wyd<f oed, Mre Mary? Morris, gweddw Mr OWPII .\1urris, sur melinau. Ganwyd hi yn Llanf.iirnoubwll, Mon, a bu yn byw am lawer blwyddyn ya Bryngwran. Ymfudodd i'r A in erica tua 11 mlynedd yn ol. Oweti—lonawr W, yn Brodawel, IVfcaai Bridge, yn 12 mlwydd oed, Mary Ellen. Owen, merch Mr Richard Owen, aer. Parry—lonawr 17, yn 10 mlwy,id oed, Mary Ann, anwyl briori Mr William Parry, Brvnhyfryd, Penmaenmawr, a merch Mr Robert Morris, Glyn Ifor, Llanrug, ger Caernarfon. Dymunir ar i bapyrait, Americanaidd gofnodi'r uchod Roberts-Ionawr lo, yn :It,S, Westminster- road, Kirkdale, Lerpwl, yn 78 mlwydd. oed, Mrs, Elizabeth Roberts, gweddw y diweddar Mr Matthew Roberts, Limekila- lane, Porthmadog. Claddwyd hi Y" Longmore-lane Cemetery, Ion. 1 9" Roberts -lonawr 17. yn ei breswylfod, S, 1"lIlton-street, London-road, Caergybi, yu 82 wlwydd oe ), Mr Thomas Kobett*, gynt o Llandderfel, Bala. Thomas—lonawr 22, Anne, priod Mzi Eva* Thomas, 63, Garth-road, Bangor. Thomas-Ri.Jagfyr Iii, 1894, yn 23 mlwydd oed, ar ei ffordd adref o Peru, Mr Owea Thomas, ail-swyddog y llong British Cnminiflore, tli mab Mr Henry Thomas, Gellinog Bach, LI-ingeinwen, Mon.—Dy- munir ar i'r papurau A;u#ticanaidd gof- nodi'r uehod. Williams—lonawr 2 s, yn 61 mlwydd oed, Mrs Williams, anwyl briod Mr Thomas Wiiliams, Shoe Warehouse, Peny(e" C??er y gladdedigaeth le heddyw (dydd Mawrth). Williams—I'.nawr 22, yn ei phreswvlfed, Bryneelyn, Tmlys irn, yn 69 mlwycl 1 oed, ar ol cystudd cymharol fyr, Mrs Maris. Williams, anwyl briod Mr Davij Williamv gynt Tymawr, Nantlle. Claddwyd hi y Sadwrn eanlynol yn mvnwent, Llanllyfni.

uuFGOLOFNAU (JOGOL.Ui; AAU r" STOC FAWR. C) n prynu C dgolofn bydded i chwi alw gyda HI (iH JO.VKS, Marble Works. CAKBXAItFOy. -uOiXrt-NAL 1 Cyn i chwi bryi,a (;OF-COLOIFN-ym. welwuh a WILLIAM IIrUHES. "oHiimental Slate and .Harbk- Marion, LLANBEEUjIG ROAD. gyfrjrb.n V,carage, CtEHXARftN \lg attwyd a cuyuoeddvsyd gau Uwuiui'r Wasg Genedlaethol Gymreig, yn :e'4 swydd fa, Balaclava ro,&i)C&trnutoiu

Llandegai Y Cyjtohor Plwtf.—»os Wener cyn- haliwyd oyfarfod o'r uchod yn Tigltl y Gelli, dan lywyddiaoth Arglwydd Penrhyn. Yr oedd yr holl gynghorwyr, oddigerth tri, yn bresenol. Diolchodd Arglwydd Penrhyn iddynt ant yr anrhydedd oeddynt wedi osod arno trwy ei etbol yn gadeirydd. Cyfeiriodd at safle hynod y plwyf, holl drethi yr hwn yr oedd ef yn bersonol yn eu talu. Digon posibl nad oedd blwyf cySelyb yn yr boll deyraas. Byddai i bob diwygiad g I ei aylw arbenig Ii'i gefnogaeth galonog. Go- hiriwyd y owestiwn o roddi oyflog i'r clerc hyd y oyfarfod yn Ebrill. Pasiwyd i dalu iddo 4p aia y gwasanaeth oedd wedi wneuthur hyd yn hyn. Bu y rheolau sefydlog dan ystyriaeth, ond cyfeiriwyd y oyfryw i gylw pwyllgor, yn oyowy. y cadeirydd, yr is-gadeirydd, Mri D. Pritehard, Brynder- wen; B. Thomas, Brynllwyd; a'r clerc. Derbyniwyd cais oddiwrth nifer o blwyfol- ion Tanrhiw a Tregarth yn gofyn i'r Cyngor gymeryd drosodd lwybr neilldnol. Wedi path ymdrafodaeth cyfeiriwyd y mater i I sylw y Cyngor Dosbarth. I Pwllheli. Etholiad T BWBDD Ys«ol.—Trodd yr etholiad y tro hwn yn un o'r rh ;i poethaf ynglyn ag addysg er's amser maith. Ba yr holl ymgoisw-yr yn gweithio yn ddyfal drwy yr wythnos mewn canfasio, Jkc., a phawb gyda'r teimladau goreu. Cyahabwyd oyfar fod nos Woner yn y ITeuadd Drefol, Mr R. 0. Jones, Hall Place, yn llywyddu. Yr oedd yr holl ymgeiswyr oddigerth Mr William Owen (BJ yn bresenol. Treuliwyd y cyfarfod bron yn gwbl argwestirnau godwyd gan Mr Evan Davies yn ei anerehiai ar y dechreu, a gwnaeth yr oil o'r ymgeiswyr sylwadam da ar y materion. Yr oedd pob un ohomynt yn rhoddi ambell ergyd yn ei dro, yr hyn a fwynheid yn fawr. Yr oedd y cyfarfod yn na hynod ddyddorol a rheolttidl Cadwai pawb mewn terfynau priodol, a di- olchwyd i'r cadeirydd am gadw trefn mor dda. Yr oedd y dyddordeb mwyaf yn cael ei gymeryd yn y pleidleisio dydd Sadwrn. Mr Howells ydoedd y swyddog dychweliadol. Gwnaed canlyniad y poll ya hysbys ychydig wedi deg o'r gloch fel y canlyn William Anthony (A) 750; W. H, Thomas (E) M6; Parch W. Thomas (M.C) 588; B. R. Davies 582; W. Owen (B) 540; James Griffith (M.C) 406; W. Jones Owen (W) 382; 0. Robyns Owen (M.C) 321. )Y saith cyntaf a etholwyd. Pel y dywedwyd o'r blaen, teg ydyw hysbysu Mai fel ym- geisydd auenwadol y safni Mr Davies. Wrth fod cymaint son am enwadau a chapelau yn nglyn a'r etholiad hon, hwyrach nad anyddorol fyddai gwybod faint o I plumpers gafo Id yr ymgeiswyr, a'r nifer o bersonau a bleidleisiodd drostynt. Plumpers :-Mr Anthony, 50; Mr W. H. Thomas, 51 Parch W. Thomas, 35 E. R. Davies, 30; W. Oweu, 40; James Griffith, 12; Jones Owen, 26; Robyns Owen, 13. Nifer personam—Mr Anthony, 255; Mr W. H. Thomas, 174 Parch W. Thomas, 165 Mr E. R. Davies, 217; Mr W. Owen, 172 Mr Jones Griffith, 159; Mr Jones Owen, 136 Robyns Owen, 150. Oweler hefyd tudalen 7.

Abergynolwjn. n a I ?- _I Uynhahwyd yn y lie ucnoa nos rawnn gyfarfod o ch?arelwyr M ardalwyr i lon- gyfarch Mr Meyrick Roberts ar ei benodiad i'r faine ynadol fel cadeirydd y CyngBr Dosbarth. Cafwyd cy?rfod brwdfrydig, M anerchiadau gan Mri Hugh Roberts, William Jones, ac amryw ereill, yn dat^an eu teimladau o berthynas i Mr Roberts fel goruchwyliwr ac fel cymydog, a'r hyn a wnaeth fel gwarcheidwad. Pasiodd y ey- farfod eu bod yn gwneuthur tysteb iddo am ei waith a'i wasanaeth i'r ardal yn gyffred- inol. Enwyd 18, fyn eynwys chwarelwyr, amaethwyr, & i edrych pa fodd y gweith- redant i gario y dysteb allan i fod yn un lvryddianus. I Nis gellir rhoddi mwy o ganmoliaeth i I Scott's Emulsion na dweyd am y canlyn iadau llwyddianus sy'n dilyn i bawb sydd yn ei gymeryd. Y mae yn gwella pawb ac yn I nodedig o dda i blant mewn gwendid.

SoUlOJi" CVK lltHFOL. IGAN ANDRONICU&]. I Nos Sadwrn. j DEDFRYI) DRO)I. p un o'r rheithwyr wrthyf ood-l MiO'st. -M I y cynghaws a fu ger- bron "y fiaTilly* yn Nghaernarfon yr wythnos dduv mai teimlad y rhan fwyaf o'r vboahwyr oedd fod y ddedfryd a roddwyd ar y ddau fachgen ieua-ic o Banygroes yn rhy drom. Nid oes emeu cyfiawnhau dim tr waith y ddau lane yn maedd'i y b chgen, dman, ac yn ton ei goes t'o br vnt a chuidd ydoedd. Ond oni fuasai chwe' mis o lafur caled yn ngharchar y s r yn Ilawti ddig u o wers iddynt, ie yn ateb yr un dy hen a deunaw <} O. dyna ydyw birn y mwyatrif 0 r ar Idwyr ur y pwnc, yr ydwyf yn sicr y bydd i un o'r aelodau Seneddol dros y sir, neu yr aelod dros y bwrdesdrefi, yn barod i roddi y peth gerbron yr Ysgnfen- rddGartrefol. AI QNID OHDD CVMRO f Tybed ai oniri ocdd Cymro ar gylch- daith y Gogledd neu y De a allasai lanw y awydd o Gomisiwnar yn lie tin o't barnwyr rhcolaidd, lawn cystTed a'i An- rhydedd Barnwr Cwrt Sirol Birmingham 1 Mae yn sicr fod ei Anrhydedd Mr D. E. S. Chalmers yn ddyn galluog, neu ui fiasid yn ymddirie(1 iddn gwrt mor bwysig a chwrt sirol p'if ddinao y Canoldiroadd (Birmingham), ond fe goel- iaf y gallasal Arglwydd Herschell, yr Arglwydd Ganghellydd, yn hawdd gael Cymro i fyned am dro ar gylehdaith iarnol Gogledd Cymru. Dyma gneuen tto i roddi ar fwrdd Cymru Fydd." Y RHEW TN DAL. I Dyma de tyn darlnn rhagorol yr um o I b.ipurau diirluriiadol Llundain yr wyth nos ddiwoddaf. Gwelir darluniau 0 aoic)d,.ii y Weiuyddiaetb yn "skatio ar y rhew. DYIII. Arglwydd R'webery fel bogyu ysgol gydllo'i Scotch cap yn ymyl Syr William Harcourt, yr hwn sydd fel Goliah y cawr, yn uwch o'i ysgvrydditu. Y tu ol i Eosebory mae Spencer yntau hefyd fel cawr, a John Morley yn myn'd yn nghyfeiriad yr Iwerddon lie mae I "notice board," ac Mno"rhew teneu. Mae Mr Ae!Md yn myn'd ce)th ei garnau hsb gy»oryd sylw o neb, a Mr Asquith yu chwareu tipyn o brangciau digrifol i drio nerth y rhew. YD y pell- der gwelwn Mr Tom Ellis yn mynd full speed." Rhwng y cwb] sydd ar y rhew, y mae pymtheg yn "skatio" ar lyn hob fod yn fawr iawn, I' o,id mae'r rhow yn dl Carasai y Toriaid weled y rhew yn tori o danynt, a Syr William ac Arglwydd RoseHery a'r cwbl yo cael dowc i ddwfr oer "allan o swydd," lie maent hwy eu hunain yn rhynu era yn myn'd yn dair blynedd. Ond mae'r rhew yn dal," ac yn awr gwaith pwysig y Rhyddfrydwyr o hyn i amser yr etholiad cyffrediiiol ydyw helpu eu goreu i wneyd y rbew yn gryfach. OWASTRAFF PECIIADURUS. Y dydd o'r blaen aeth banner dwsia o ffvliaid ieuainc i westy yn Llundain a galwasant am cigfcr bob un, am ba rai y talasant ddeg swllt y pen. Nid oedd geln yr un o'r small boys y ma fluwyn ar eu wynebau; ond os nad oedd ganddynt flew ar eu cernau yr oedd ganddynt ddigon o bres digwilydd-dra yu eu wyn- ebau. Wel, eu prei nhw oeddynt, medd rhywuu. Nage, meddaf Cpsu, tra yr oedd miloedd o'u cyd-ddynion bron marw o newyn o fswn cylch hanner milldir i'r fan lle'r eisteddent i fygu ou chwiff roliau, lloncyfarchiad. Yr ydwyf yn llongyfarch yr hybarch Thomas Gee, Dinbyeh, y Cymro dbwr a gwladgar, ar gyrhaedd ohono ei bedw.ir ugain tulwydd oed ddydd Iau diweddaf. Hir oes i chwi, hybarch syr, i wneyd llawei dfs eich gwlad ac i weld y dydd pan y byddo eich ben elynes-yr Estrones -wedi ei hymlid o'r wlad. IT HOI IAD JWESHAM. Dywedni bell hregethwr ffraeth yn sir Feiii nydd fod un adnod wedi ei gadael aJbn o'r bregeth ar y mynydd, sef Gwyn eu byd y rhai ni ddingwyliant, oblegid hwy ni so air." Beth bynag am hyny, nid ".QH neb yn teimlo yn siomedig f?d y Toriaid wedi d?I eu g?aetynEveabitm. Gwir fndmwya.f)? g'I ? 'i "i d wedi cynyddu ynagosichwe chant 0 ':?,, yn yr etholiad cyH- redinol, ond ni wna hyny'.wahaniaeth yn y lyd yn mhleid'ai* Ty'r Cyffi edin. Ac efallai y del daioni o'r drwg i wneyd y, Rhyddfrydwyr yn fwy gweithgar pan Jdel v frwvdr fnwr maes o law. Y DIRNWB MAWR YN DERBY Mae araeth S'r William Harcourt, YIII Derby ddydd Mercher, yn dyf"d mor fuan ar ol ymweliad y Prif Weinidog a I Chaetdydd yn rhwycr. o wneyd lIa wero, les i gryfhau ymddired y blaid yn y dd;.u g&(I -!Ywy d(I enw,)g. Io I'd) rnwr mawr" ydyw Syr William. Fd ddyrnjdd Hllitcricua lawer ar ddalenau y "Taranwr mawr," y "Tunes" yn mlyn- yddau T sxtiee. With son am Dy'r A glwyddi, dywed yn ei araeth fod yn rhaid i'r Rhyddfrydwyr fyn'd ya mlaen gvdu'u mesurau fel pe na dasai Ty'r Ar- glwyddi yn bod, a bydd bob mesur a wrthodant fel hoel newydd yn eu harch.' ItJ, ac un iawn fydd y dyrnwr mawr gy(iali oidd i yru yr hoelion sdiefi'r "arch." Carwn weled Syr William Harcourt a Mr Thomas Gee, o Ddinbych, wrthi yn actio'r sairi. Y mae y naill fel y Hall wedi bod withi er's blynyddau yn paratoi yr arch, nid arch fel arch Noah i gadw yn fyw, ond i'w glsddu mown ebar- gofiant, a chair gan Mabon i ganu soli uwch belJ y bedd, yn ngeiriau pwy befyd: 11 Mewn coffin cillo bren caf fod, Hilb le i symud llaw na throed, A'm corph yn llawn o bryfed byw." C:.iff Mr Chamberlain orphen y penill yn y gqimu a fuasai ef yn eu defuyddio bymtheng mlynedd yn ol. TO DYN, us RI.EIDLAIS. Dyna oed,i un o dcstynau araeth fawr Syr William, ac y ma;, am i'r pwnc gael lie pwysig yn y Senedd-dymhor nesaf. Wrth gwrs, ibydd ef, fel y gwnaeth y Prifweinidog yn Nghaeriiydd, y JJ9 blaenaf i Ddadgyoylltied yr Eglwys yn Nghymru, ond y mae am gario allan fcrogram Newcastle hyd yr eithaf cyn belled ag a wnelo Ty'r Cyffredin. Un dyn un bleidlais yn sicr fydd gwaredig; Ith y Rhyddfrydwyr, a chyda hyny nu djwrnod i bleidleisio ti wy'r hoil deyrnas a hwi w yn ddydd gwyl, a'rtafarnau wedi eu can. Y mae'r peth yn sicr o ddyfod yn ffiith maes o law, ac wacth heb nag i'r Toiiaid wicgo yn orbyn y symbylau.

CYXGHEAIR OENEDLA.ETHOL j I I CYttUU FVDi) -i Cyfarfod y Cyd-Bwyllgor. I Cynbaliwyd cyfarfod ° (431,1- bwyllgor y Cynghreirmu Rhyddfrydol a Chymnl Fydd yn yr Amwythig nos Wouer a dydd Sadwrn diweddaf. Yn ystod yi ■wythnosau bUenorol yr oe d Cynghrair Rhyddfrydol y De, Cynghrair Rhyddfry(lol y Gogledd. a Chyngrair Cymru Fydd. wedi penodi cydrhyBgddynt bwyUor 0 ddoun 1W o bersonau o bob rhan o'r wlad i dynu allan gyfansoddind y Cynghrair Oenedlaethol newydd. Hon oedd cyfarfyddwd cyntaf y pwyllaror hwn, a chafwyd cynhulhad rba- goiol, Yr oedd yn bresenol y Pnfathraw Edwards, D.D., Caerdydd (yn y gada"). Mr Owen Owen, Croesoswsllt (ysgnfenydrt Uudeb Anghydffurfwyr Cyunu); TaroU J. Gwyioro Davies, Abormaw (yagnfenydd gjfgolofn Llewelyn Ein Llyw Olaf) Parch Tccwyn Parry, Llanbcns; Mr A. Gomer James. Manchester Mr William Evans, Elm Bank, Lerpwl; Mr J. W. Jones, RUyl; Mr R. A. Griffith, Caernarfon Mr David Morgan, Abe; dar (goruchwyliwr y gl-wyr); Mr William Griffith, Aberystwyth Parch Towyn Jones, Cwmiman Mr Tom John, Llwrnpia (cynrychiolydd Cymru ar Undeb yr Ysgolfeistri) y Cynghorwr E. Thomns (Cochfarf), (Is-lywydd Mil Rhyddfrydol Caerdydd) Mr Llewelyn Williams, Caer- tlvdd: a Berish Gwynfe Evans (Ysgnfenydd Trefniadol Cymru Fydd). I Bu'r pwyllgor yn eistedd am wyth awr yn ) y ddau eisteddiad, a da genym hyahysll fod v cydgordiad llwyraf yn bodoU, a bod y SeDcle?yniadsu oil, gydag eitbrio un neu ddau ar faterion dibw1s. wdj bod yn hollol unfrydol. Penodwyd Mr Beriah G. Evaus yn ysgrif- cnydd i'r Pwyllgor. DarUenwyd llythyrau oddiwrth yr aelodau absenol canlynol o'r pwyllgor Mr Thomas Gee, Dinbyeb, yr hwn a luddiwyd gnn afiechyd Mr Howell Geo i fod yn bresenol, ond a ddanfonodd awgryniiadau gwerthfawr am y cyfansoddiad a ddylid ei fabwysiadu; Mr E. Bryan, Treffynon, yn eymeradwyo cvnllun o gyfunsoddiad ddanfonwyd i sel- odau'r Pwyllgor Mr D. Rees, Ca«rnarfon, yr hwn a ddanfonodd nifer o awgryniiadau gwerthfawr ar y cynllun; y Parch Aaron Davies, Pontlottyn, yr hwn a rwystrwyd gan farwolaeth ei wraig; a'r Parch T. G. James, Tydu. Yna aed yn ofalus drwy y cynllun o gyf- ansoddiad, adran wrth adran, gan wney i amryw gyfnewifliadau ynddo. Yr oedd y cynllun hwn wedi ei seilio ar gyfansodd- iadsu presenol y ddau Gynghrair Rhydd- frydol, ac eiddo Cymru Fydd; a'r amean oedd sicrhau un cyfansoddiad fyddai'n dder- byniol gan y tri, ac o dan yr hwn y gallai pob Cenedlaetholwr Cymreig a phob Rhydd- frydwr gydweithio'n galonog. Ynddo gof- elir am tod pob cymdeitha* leol fyddo'n gangen o'r Cyngrair newydd yn cael yr hawl i ethol cynrychiolwyi yn uniongyrchol ar bob Cyngor perthynol i'r Cyngrair. Ceisir hefyd ohwythu anadl einioes i esgyrn sychiou y blaid mewn ardaloedd difater, ac yn ar- benig i roddi gwaith a dyddordeb ynddo i'r bobl ieuanc. Wedi gorphen a'r gwnith o adolygu'r oyfansoddiad, cyfarwyddwyd yr ysgritVnydd i ddanfon copi o hono i bob Cymdeithas Ryddfrydol, a phob cangen o Gymru Fydd. Penodwyd Mr Alfred Thomas, A.S., Mr D. A. Thomas, A.S., a Mr Herbert Lewis, A.S., yn gyd. drysoryddion i'r mudiad hyd nes y oyferfydd y Cyngor Cenedlaethol i benodi swyddogion parhaol. Awdurdod- wyd hwy,gyda'r Cadeirydd a'r Ysgrifenydd, i wneyd apel am danysgrifiadau i gario yn mlaeu waith cyflfredinol y Cyngrair. Ar gais oddiwrth gynhadledd y Gogledd i benoS ysgrifenydd cyflogedig i'r Gogledd yn ogystal a'r De, penderfynwyd i geisio gaD Mr Beriah G. Evans i weithredu fel ysgrifenydd cyffredinol a threfniadol dros yr oil o Gymru, hyd nes y cyferfydd y Cyngor Cenedlaethol i wneyd penodiad ffurfiol a pharhaoJ. Ar gais oddiwrth gynhadleddau o'r Cyngrair Rhyddfrydol .ac o Gymru Fydd, penderfynwyd cynal cyfarfodydd blynyddol y tri yr un adeg yn Aberystwyth o bellaf ddechre. Mawrth, pryd y bwriedir rhoddi cychwyuiad cyhoeddus i'r Cyngrair Cenpdl- aethol yn ei ffurf newydd. Pecderfynwyd yn mhollaeh i gynal yr un pryd yn yr un lie gynhadlodd genedlaethol ar Ddadgysylltiad, i'r hon yr awdurdodir pob CytudeithHS Ryddfrydol a pbob cangen o Gymru Fydd i ddanfou cynrychiolwyr yn 01 rhif yr etholwyr yn y cylch. Gadawyd y trefniadau pellach yn nwylaw'r ysgrifenydd a'r pwyllgor. Awduvdodwjd yr ysgrifenydd i chwilio am arwyddlun pwrpasul i'r Cyngrair Ccnedl- aethol, ac am gynllun destlus o docyn aelod- aeth. Caf wyd ymddiddan dvddorol ar gwestiwn gweithwyr y rheilffordd a drowyd allan am nad oeddent yn gwybod Saesneg. Cadarn- hawyd yr hyn a wnaed eisoe8 gan yr ysgrif- pnydd, ac awdurdodwyd ef i weithredu yn luhellach yn enw'r pwyllgor, naill ai i drefuu dirprwyaeth genedlaethol i ymweled a'r dir- prwywyr, neu i gyweryd mesurau eraill a feroid yn angenrhei liol, Amlygwyd pen- j derfyniad cryf i ymladd y frwydr hon dros y gweithwyr, a thros anrhydedd ein hiaith a u cenedl. Un o arwyddion mwyaf gobeithiol y mud- iad newydd oedd y cydgordiad perffaith a fodohi yn y pwyllgor rhwng Cymru Fydd a'r hen Ryddfrydwyr. Nis gellid gwybod wrth eu siarad i ba adran y perthynai neb. Ymddangosai pawb fel pe wedi eu hysbryduli a pbenderfyniail diysgog i wneud Cymru Fydd mewn gwirionedd yn Gymru Gyfan. Terfyuwyd y gweithrediadau gyda diolch- garweh i Dr Edwards am lywyddu, ae i Mr j W. Evans, Elm Bank, Lerpwl, am lenwi'r gadair yn ei le yn ei absenoldeb ar adegau. A

Llanberis -1 LLWTBDiAirr Cerddokol.—Dealhvn fod Mr Gwilym Rowlands wedi myned yn llwvddiannsdrwy ei arholiad fel "Licentiate" o'r Coleg Cerddorol, Llundain. Y mae yn awr yn meddu bawl i'r llythyrenau L.Mus., L.C.M." Cynbaliwyd cyfarfodydd pregethu yn Cap-I Coch yr wythnos ddiweddaf. Pregeth- wyd nos Lun gan y Parch Evan Jones, Caer- narfon nos Fiwrth, Parch D. Hughes, M.A., Castle Square; nos Fercher, Parch G. Ro- berts, Carneddi; nos Iau, Parch William Williams, Talysam; nos Wener, Parch J. Puleston Jones, M.A. Bangor; nos Sadwrn, Parch W. R. Jones, Caernarfon. Yr oedd y cynulliadau yn lluosog, a'r pregethu yn rymus. Cynhaliwyd cyfarfod yn y Concert Hall, nos Fercher, i ddewis cynrychiolwyr i Gym.. deithas Ryddfrydol Arfon dros yr ardal hon. Pump a ddewiswyd, sef Mri Richard Owen, argrtphydd; Hugh Jone., Factory; W. H. Jones, Liverpool House W. R. Jones, Ty'u- ygadlys: a'r Parch G. Tecwyn Parry. Llyw. vdd, Mr D. P. Williams. I" Ffestiniog. I MARWOLAETH MR William Williams, CHURCH Street.—Boreu Sadwrn, nr ol cvstudd o rai wythnosau, bit farw Mr Wil- liam Williams. Bu yr ymadawedig am y blynyddau diweddaf yn gwasanacthu fel torwr heddall a clilochydd Eglwys Dewi Sant. YR Eira.—I fynu i'r a teg yr ydym yn ysgrifenu (nos Sadwru). Y mae yr eira yn parhau i ddissyn bron yu ddifwlch, acy mae, y CBWa mwyif welwyd er's rhai blynyddau yrna. Ameangyfrifir ei fod o 21 modfedd i ddwy droedfeld dros wyneb y lie, mewn llawer o leoedd y mae yn ddyfnach oher- wydd y lluwchfeydd. Ofnir y bydd rhai chwareiau yn cael eu hatal yr wythnos hon i weithio. Gweler hefyd tudalen 7.

Sfit Ft)W.klti) 3",N I YKNEiLL »U0. Ysgrifenodd Syr Edward Reed, yr A.S. dros Gaerdydd, wedi anfon llythyr at gadeir- ydd y Gymdeithas Ryddfrydig, vs ei bys- bysu y bydd iddo ymneillduo yn yr etholiad I nesaf. Bwriedir anfon dirprwyaeth at yr I aelod anrhydcddus i yingynghori yn mheli- I ach ag cf.

ill ivroiiy, Y dyddiau diweddaf daeth ystorm o eira dros rauan helaeth o'r wlaci. Oherwv^tl fo>{ yr eira mor drwclius, rhwystrwyd amryw o gerbyriresi fyned ar eu taitb, yn enwedig yn Ysgotland. 0 Dua' ar liysbysir am goiliitt pysgodfad Tweed," gydit saith o ddwy- law. Aeth yr agerlong Quanbock, o Lun- dain ar y lan yn agon i Hemsby, swydd Noriolk, nL 8 Wener. Gwrthododd y dwy- law ddyfod oddiarni am &mser, a cheisiwyd ei llusgo ymuith, ond yn ofer.

I rADOX NEVVVUDION Yn Mrawdlys Chwarterol gohiriedig sir Ddinbych, ddydd Gwtner, cywerodd y rhai canlynol eu llw fel ynadon yn rhinwedd eu swydd;—Mr Thomas P:irry, cadei ydd Cyngor Dosbarth Colwyn Bay; Owen Wil- liams, Cyngor Gwledig Rhadiyn; Thomas Jones, Cyngor Gwledig Llangollen; a Joseph Jones, Cyngor Gwledig Llaneiwy. Pasiwyd i gynal y frawdlys chwarterol nesaf ddydd Sadwrn, Ebrill 13, gan fod y djddiad a nodwyd yn fUenorol yn syrthio ar ddydd Gwener y Groglith. SIR GAERNARFON. 73tewu eisteddiad arbenig o r rawdlys Chwarterol Sir Gaernarfon ddydd lau di- weddaf, tvngwyd y rhai eanlynol fel ynadon: Mr John Davies, cadeirydd Cynghor Dos- barth Gwledig Llechwedd Mr John Jones, cadeirydd Cyngor Dosbarth Dinesig Llandudno; Mr J. O. Jones, cadeirydd Cyngor Dosbarth Dine-ig Llaufairfecb tn; Mr J. T. Jones, cadeirydd Cyngor Dosbatth Gwledig Pwdheli; Mr Jonathan Davies, cadeirvdd Cyngor Dosbarth Dinesig Porth- madsg; a Mr J. O. Huglies, cadeirydd Cyngor Dosbarth Gwledig Caernarfon.

t! CENIN'EN GWYL DEWI." [at OLYOYDD Y "0E2TKDL. J Syr,—Dywenydd genyf ddeall tod yn mryct, cyhoeddwyr y "Geninen" i ddwyn allan' rifyn arbenig o'r cyhoeddiad ar Ddydd Gwyl Dewi y flwyddyn hon eto, gyda'r aincan o fytholi coffadwriaeth amryw o'n henwogion cenedlaethol. Gwelaf fod nifer o oreugwyr llenyddol y genedl—o bob enwad a phlaid yu ddiwahaiiiseth-yn mysg yr ysgrifenwyr ar yr enwogion ymadawedig hyn. Yr wyf fi fel un yn ystyried fod y fath amcan yn un clodwiw dros ben. Er cynifer o'n henwog- ion y mae y "Geninen" o'i shychwyniad wedi gwneyd ei rhan i ddiogelu eu coffadwr- iaeth, y mae eto rai a gyflawnasant was- anaeth cenedlaethol lawn mor werthfawr a'r rhai y cofnodwyd eu hanes yn barod yn y cyhoeddiad, heb unrhyw gofgolofu o'r fath i draethu am eu rhinweddau a'u gorche8tion dros eu gwlad; a gwelaf fod Ceninen Gwyl Dewi" nesaf am i'w henwaa nwy- tbau fod ar gof a chadw yn llechres enwogion ein gwlad. Nid oes dim yn "peri mwy o hyfrydwch i mi nag edryoh dros gyfrolau y" Geninen" am y blynyddoedd aeth heibio, yn enwedig rhifynau Gwyl Dewi, a chymdeithasu i'r Cymru Fu y cofnodir eu hanes mor ffyddlawn a dyddorol ynddynt, a hyny gan rai o brif lenyddiou y genedl. Oni bai am y "Geninen y mae yn ddilys ddiameu na fuasai coffadwr- iaeth amryw o'n henwogion cenedlaethol wedi cael ei gadw mor gyflawn ac mor ffydd- lawn a'r rheswm am hyny yw-pe oadasid hyny lawer yn hwy y buasai y rhai vcym- hwysaf at y gwaith, lawer ohonynt, wedi myned i ffordd yr boll ddiuar. Gresyn, gresyn, na chychwynasid y Geninen, nan ryw gyhoeddiad i wneyd gwasanaeth cyMyt) iddi, lawer blwyddyn yn gynt, i lanw y gwagle rhwng cyhoeddiad Enwoyton Cymru a'r adeg y cychwynwyd y "Geninen"; Felly diogelid coffadwriaeth amI i wladgarwr teilwmg, ag y mBe y rhai cymhwysaf i ys- grifeni arnynt wedi myned er's llawer dydd bellaeh at y mwyafrif mawr. Gan ddymune pob llwydd a lies i ym- drechion gwladgarol cyhoeddwyr "Geninen" a'r Golygydd yn mhlaid llenyddiaeth ein hanwvl wlad.—Ydwyf, yn bur, Gwladoarwr.

PRIFYSljOL CYMHU. PENODIADAU PWYSIG. Cynhaliwyd cyfarfod o lys Prifysgol Cymru yn yr Amwythig, ddydd Gwener, Mr WIl Rathbone, A.8., yn y gadair. Yr oedd yn bresenol nifer luosog o wjr blaen af Cymru. Darllenwyd llythyr oddiwrth Dr R. D. Roberts, Llundain, ar ran Ymddiriedolwyr Ysgoloriaethau Gilchrist yn cynyg i'r Brif ,h i'w chynyg i athrawon ysgol ysgoloriaeth i'w chynyg i athrawon ar ysgolion canolraddol. Ymddengys fod yr ymddiriedolwyr wedi rhoddi ysgoloriaeth o 50p i Aberystwyth a 30p i Fangor i'w cynyg i'r efrydwyr goreu. Yn awr yr oeddynt yn tynu yr ysgoloriaethau hyn yn 01 ac am sefydlu un yS Toloriaeth o 80p yn flynyddol i'r graddwr uchaf yn y Brifysgol sydd yn bwriadu bod yn athraw yn yr ysgol- ion canolraddol, er mwyn iddo allu teithio i'r Cyfandir neu i'r America i astudio am o leiaf 3 mis ar gynllun addysg yn y wlad a ddewisa. Ar gynygiad Dr Isambard Owen derbyniwyd y cynygiad, a phenodwyd pwyll- gor i dynu allan y cynllun ac i ymddiddan gyda Dr Roberts. • i -g .-4 Y Cadeirydd a sylwodd Dad oedd ond un, sef Arglwydd Aberdar, wodi ei enwi i fod yn Ganghellydd. Yna etholwyd ei arglwydd- iaeth yn Ganghellydd. Wedi i Mr Rathbone wrthod yn bendant, oherwydd ei oedran, gymeryd ei benodi yn is-ganghellydd hynaf, etholwyd Dr Isambard Owen i'r swydd, Mr A. C. Humphreys-Owen, A.S., yn is- ganghellydd ieueng.f. Trafodwyd adroddiad y Senedd yn gwrth- od rhoddi lie i'r Hebraeg fel un o (icstynau, y matriculat'O Penderfynwyd eymeradwyo adroddiad y Senedd. >5 Daeth pump o'r nifer lluosog oedd yn ymgeisio am y swydd o Gofrestrydd i'r Llys gerbron y cyfarfod, eu henwau oeddynt: Parch Llewelyn Edwards, M.A., Mr Ivor James, Mr F. Llewelyn Jones, B.A., Dr Daniel Rees, a Mr W. Thompson. Wedi i'r ymgeiswyr gael eu cwestiyno etholwyd Mr Ivor James, Caerdydd. Ynglyn a chwestiwn y Colegau duwin- yddo] pasiwydi gydnabod yrbai ctnlynol: Coleg y Bala; Coleg y Bedyddwyr, Bangor; Coleg yr Annibynwyr, Bangor; Coleg Aberhonddu; Coleg y Bedyddwyr, Cae'r- dydd; Coleg Presbyteraidd, Caerfyrddin Colej v Be ly Idwyr, Flwlffonld Coleg Llanbedr; a Ctiolcg Trefecca.

NIS GELLIR GOCKEL ANWYD- Y mae anwyd yn her, wawdio ymbrela, cot fawr, ac esgidiau tewion treiddia rhyn- dod a lleithdra'r tywydd niwliog drwy hyd yn nod yr holl ddillad gan nad pa morglyd. Nid oes yn Mhrydain Fawr ddyn, dyn s na phlentyn ar n i fyddent yn cynicryd anwyd yn achiyfairol. Nid bob amser y gwydduch pa fudd y byddwch yn ei gael, ond g..yr jiawb mai unwycl tost ydyw rhagiedegydd y nititl haner o'r dynol. Mue'r traed yn oeri, y pen yn boeth, y cylchrediad yn myned yn afrwlairid, yr elwlod yn cael uw cythruddo, yr iau yn fusgrsll, y gwynt- bibellau yn ptiffl itnega, gormodedd sur troethig yn y gwaed yn cael ei atal i fyned oddiyno, a'r cydgas^liad ohono yn achosi poenau rhiwmataidd llym. Gyda y teimlwcli y cryndod cyntaf, y tiii- ian neu ryndod, yn ddiymdroi pwrcaswch botel 2s 9c o Warner's Safe Cure, canys bydd i ddefnyddiad prydlon o'r feddygin- j iaeth odidog hon eich gwared oddiwrth y, d.dlolygiadau bygythiol hyn sy'n deilliaw o anwyd. Mae yn bywiogi'r cylchrediad, BC nis gan yr elwlod aros yn anweithgar din ei ddylanwad. Y mae yn bywiocau yr iau, ac ui bydd y bustl (bile) yn alluog i ymgasglu mewu gormodedd. Mae y feddyginiaetk hon yn lladd hedyn yr anwyd, ac yn cyflym weithredu er lleddfu a Uiniaru enymad memiol. Miss M. Sheppard, o 85, Mont- pellier-road, Brighton, a ysgrifena ar y 10fed o lonawr, 1894, fel y canlyn: Y mae genyf fawr bleser i ddweyd fod Warner's Safe Cure wedi rhoddi gwaredig- ar pan ya ei ddefnyddio yr wyf wedi taimlo'n aet,h lwyr i mi o'm poenau rhiwmataidd, ac gi-yfuh a gwell ya fy iechyd nag y bum er's blyuyddoedd.

Talysam. Dyd 1 Mawrth bu farw Mrs MariaWiUiama, priod Mr D. Williams (gynt Ty Mawr, Nantlle), yn 69 mlwydd oed. Treuliodct ei boll fywyd yn Nyffryn Nantlle. Merch yd- oedd i'r diweddar Mr John Williams, yr hwn yu ystod ei fywyd a fu yn oruehwjrliwi- yn Uhwarel Pen'rorsedd. Adnabyddid hi fel un hynaws a thawel, a fcynod garedig. Gwelodd gladdu amryw o'i phi Jit, a gadawa bedwar o feikion a dwy ferch, yn n^hyda'i phriod, Mr D. Williams, i alaru ar ei hol. Er fod y tywydd yn erwin daeth cynulliad mawr i'w hangladd ddydd Sadwrn. Cladd- wyd hi yn mynwent Llanllyfni. Gwasan- aethwyd wrth y ty ac ar lau y bedd gall y Parchn J. Frimstou a J. Jones (loan Eiflon).

Llandndno. I Cyfarfod Prbobthit.—Ar hyd y Sul, cynhaliwyd cyfarfodydd pregethu gan yr Annibynwyr Cymreig, Deganwy street, pryd y gwasanaethwyd gan yr Hybarch R. Pa-ry (Gwslchuiai), a Dr Herber Evans. Y Rbchabiaid.—Nos Iau, yn St. George's Hall, cynbaliodd aelodau Cymdeithas y Rechabiaid gyfarfod amrywiaethol llwydd- ianus er datblu yr ail flwyddyn o'i bodol- aeth. Cafwyd caaeuon, adroddiadau, Ac., a throdd allan yn ddyddorol a difyr, er, hwyrach, yn rhy hir. (JTMRU Fydd.—Mae yn sicr fod yreira yn atalfa ar luaws o'r aelodau bresenoli eu hunain nos Wwier. Ond er garwed y tywydd, cafwyd cynulliad da a chyfarfoa difyr. Yn absenoldeb y llywydd, cymerwyd y gadair gan y Cynghorydd William Evans. Mae amryw faterion pwysig o dan sylw y gymdeithas, yn eu mysg y prindoldeb o gario etholiad y Cyngor Sirol nesaf ar lin- eliau gwleidyddol; fe benderfynir eto ar yr ymgei<ydd yn erbyn Mr Conway. Mae ym- drafodaeth frwd wedi cymer'yd Ue mewn cy- sylltiad a gwaith cwmni I heiltfordd y London and NorLh Western yn troi ymaith Gymry unieitbog o'u gwasanaeth. Yn ystod y gweithrediadau, cafwyd adroddiad rhagorol gan Mr Harri F. Jones, ar Carnfradwyr ein iewlad,"

Conwy. -1 MARWOLAETif Sydtx. -Dydd Gwener,, bu Mr Bull, mab-yn-nghyfraith i'r iliweddar Henadur David Owen, farw ya bur sydyn o glefyd y galon. Yr oedd Mr BuU yn bur I adnabyddus yn y dref.

Gwrecsani. H 1 Harwulahtii Mits >orke. lin Yorke, gweddw y diweddar Mr Simon Yorke, o Erddig, it merch i'r diweddar Gadfridog Syr Edward Cust, farw braid(} yn sydyn ddydd lau, tra ar ymweliad ai mab, Mr Phillip Y..rk Erddig.

Dolgellau.. j 1'IRWKST.—Nos Fawrth cafwyd cytar.oii dirwestol lluosog yn y N.-uadd Gyhoi-"di)us. Llywyddwyd gan Mr John Evans, Cliffe. Areithiwyd gan Plenydd, Dr Edward Jones, Cae'rffynon, Parchn John Williams, B.A a David Evans, a Mr A. D. Roberts. YR ysGOL GasolraddoX, Y mae Mri William Woodsworth ac Owen Lloyd Jones, o'r ysgol hon, wedi cyrhaedd y 1111 uehaf mewn classics yn Mhrydain Fawr. Mae llyn yn tdseinio cllld i'r Prifathraw, Mr J. H. M-rsh .11, Ae hefyd i'r 110' ieu dm; eu hunain.

Llanfalrft'chan. I Aitrheo ARALL T M. ':11, F, M wn flflg- rau, cytiwynodd y bob) laingo cabinet ink-stand hardd i'r Parch af Pierce, y noswaith o'r blaen. !> .11 Mr Thomas John Th- a chyflwynwyd y rho iu j, »n Mr 1.1, Roberts, Elwy Grovp..lJyma. odd yn !,r,Ji arni: —"Cylfwynedig gan irfod l Pobl Ieuaingc Horob, i'r i, '.treh 'j o,, Mordaf Pierce, lonawr, Gweler helj 1 tudalen 7.

Bethesda. Cymdeithas LENYDDOL JEltUSALFM. Yn y gymdeithas uehod nos Fercher, dan lywvidiaoth Mr D. G. Davies, cyireithiwr, cafwyd darlith ar Lwsern y Glowr" gan y Parch T. Hughes, Brynmyfyr. YR YSOOL Gaxolradd. — Nos Fawrth, cynhaliwyd cyfarfod o'r llywodraethwyr lleol i glywed adroddiad o weithrediadal1 pwyllgor a ymgyfarfu yn Mangor yr un dydd i'r amcan o gymeryd i ystyriaeth ddewisiad pnfathraw i'r ysgol Hehod. Pas- iwyd gan y pwyllgor i hysbysu o'r newydd am brifathraw ac i ohirio hysbysu am is- athraw ac athrawes. Fel canlyniad o hyn! bydd yn ofynol cadw bechgyn o'r ardal: hon ydynt ar hyn o bryd yn Vsgol y Friars yn y ysgol hono am dri mis yn ychwaueg Mae hyn wedi peri llawer 0 aufauteis;on a j rhwystrau ar ffordd y llvwodraethw; r lleol, gan y coletidid gobeithiin cryf ychydig amser yn ol y byddai i'r yagol gael ei hagor y mis hwn. Mae cynlluniiu o'r ysgol.fwr- iedir ei hadeiladu wedi eu parotoi, ac am- eangyfrifir y bydd y gost oddeutu 3,000p. Fel y mae yn ddealledig mae ar hyn o bryd 1,600p mewn llaw, ac yn ychwanegol bydd i ] Mr Rathbone, A.S a Mr Tate, Lerpwl, gyfranu 1000p cydrhyngddynt tung at adran gdfyddydol yr ysgol. Yr adran hon, yn ddiau, fydd y bwysicaf yn nglyn a'r ysirol. CYFARFOD RHYUDFRYDOL. — Nos Wenei, yn Ysgol y Cefnfaes, cynhaliwyd cyfarfod Rhyddfrydol i hyrwyddo ymgeisiaeth Mr William Jones. Daeth ynghyd gynnllind lluosog, a ttynai y brwdfry,ledd mwyaf. BII y blaid yn ffodus i gael gan Mr Lloyd George, A.S., yno i auerch y eyf i rfori, ae ar ei ymddangosiad cyntaf cafodd dderSvniad tywysogaidd. Llywyddwyd gan y Cyng- horydd G. Brymer. Ar ol ychydig sylw- adau pwrpasol gan y eadeirydd, cyfododd Mr W. Jones i arierch y cyfarfod, a derbyn- iwyd ef gyda chymeradwyaeth. Yu ystod ei araeth ymdriniodd yn helaetb ag amcan- ion Cyngrair Cymru Fydd. Wedi iddo der- fynu cynygiodd Mr W. T. Samuel, eyfi-eith- iwr, benderfyniad i'r perwyl fod v eyfar- fod yn rhwymo ei hunan i wneuthur yr hyn oedd yu en gallu i hyrwyddo ym- geisiaeth Mr William Jones. Eiliwyd y cynygiad gan y Parch T. Hughes, Bryn- myfyr, a phasiwyd yn unfrydol. Yn ddilynol galwyd ar Mr Lloyd George i draddodi anerchiad, a ciiaiV.w uaerbyniad brwdfrydig. Apelio. d aiuyut i wneyd yr hyn oedd yn eu gallu iddychwelyd Mr Jones i'r Senedd. Ymdriniodd a chwestiwn Dadgy- sylltiad yr Eglwys yn NgUymru a gwnaeth sylwadau ar yr aiu-em-i.e di-wydd o adiwygio neu ddiddyiuu Ty )1' drglwyddl. —Ar gynygiad yr Henadur Moses Evans, G.H., yn cael eieiho gan y Parch D. Adams, B.A., pasiwyd pleidlais o ddiolchgarweh i Mr George am y gwaith rliagorol oedd wedi ei wneyd yn y gorplwlIol. Gobiri wyd y gorchwvl o etbot swyddogion hyd nos Wener nesaf, pan y cynhelir cyfarfod t'r pwrpas o sefydlu cymdeithas Cymru Fydd yn yr ardal, aciuno y cyfryw a'r Gymdeithas Rydd- frydol. Derbyniwyd 101 o enwau rhai a iwriada-.it ymuno a Chymduithas Cymru Fydd, a dys-iwylir llawtr yu ychwaneg.— Daeth y cyfarfod i derfyniad gyda phleidlais o ddiol :hgarwch i'r oadeirydd ar gynygiad .Ur William Jone-, yn ca d ei eiiio gan Mr Lloyd Oeorgai