Y Genedl Gymreig

LLYTHYR DYDDOROL. Diau y bydd yn dda gan luaws mawr o'n darllenwyr woled y Uythyr canlyno! y mae Mr Richard Ruberts, Croosor, Llaiifrotlien, newydd ei dderbyn oddiwrth ei frawd, o Klondike. Credwn fod hwn yn un o'r ltytli- yrau olaf a anfonwyd o'r rlianoartn iiuizy gyrch hwnw o'r byd, gan fod yr holl ffyrdd oddiyno wedi eu can i fyny gan rew ac eira er dechreu mis Tachwedd diweddaf. Yr oedd y fintai yr oedd Mr Roberts gyda hi yn cael ei gwneyd i fvny o wyth, tri ohonynt yn Gymry. Pan adferir cymundeb rhwng Klon- dike a'r byd tu allan, hyderwn ) gallwn gy- hoeddi Uythyr arall o eiddo ein cydwladwr dewr. Dawson City, Xorth West Territory, Canada, Hydref 29ain, 1897. Anwyl Frawd,—Hwyrach fod yn rhyfadd genyt feddwl dv fod yn derbyn Uythyr o wlad yr Esquixmau. Dyna fydd y ffaith pan y derbyni y llythjr hwn. Yr ydym o fewn dau gant o filldiroedd i'r Arctic Circle, yr hwn elli weled ar unrhyw fap. Cychwyn- asom y daith hirfaith hon ar yr ail ar hug- ain o Orphenaf, a chjThaeddasom y lie hwn (Dawson City) ar y piiiuediar hugain o'r mis hwn. Folly, ti-weli ein bod wedi trafaelio am dros ddau fis, a thrafaelio caled ydoedd- codi gyda'r haul yn y boreu, ac wrtlii drll-Y y dytid hj-d y nos, pryd y byddem yn cyneu tan ac yn coginio pethau yn barod erbyn dranoeth. Erbyn cyrhaedd y lie hwn yr oedd pawb yn y ewmni yn barod am ddiwrnod o orpbwysdra (a digwyddodd y diwrnod gorphwys fod yn ddydd Sabbath). Yr ydym wedi penderfynu aros yn y lie hwn i auafu, gan y gallwn gael pymtheg doler (3p) y dydd o gvflog. Pjan- theg milldir oddiyma y mae y Klondike dis- trict—y rhanbarth fwyaf eyfoothog yn y byd. Hwyrach y bydd yn anhawdd genyt fy nghoelio pan y dywedaf eu bod mewn rhai claims yn taflu yr aur allan fel pe baent yn ta<!< y baw allan o'r rhych wrth blanu tatws. Ond, coiia nad yw pawb yn taro ar claims o'r fath hyn. Yr wyf yn adnabod bechgyn ddaeth yma y gwanwyn diweddaf sydd wedi bod yn hynod o ffodus. Os y cant fywyd ac iochyd byddant yn myned oddiyma yr haf nesiif wedi

t GWXEYD EU FFORTIWX. .1 I ?. ? Ond cyn myned yn mhellach, gallat aaweja wrthyt nad yw aur ddim yn cadw bywya; felly, o angenrheidrwydd, os na chaiff dyn fwyd nid yw yr aur o un daioni iddo. Ac yn barod mae yma brinder bwyd JUawr, a chyn diwedd y gauaf bydd yma newyn mawr yn ol pob golwg, gan ei bod yn rhy hwyr i fyned oddiyma. Yn barod mae yr afon Yukon yn ago? a rhewi drosti, a'r eira ar y mynyddoedd; a'r unig ffordd i ddod allan oddiyma yn awr yw gyda sled a chwn i'w llusgo, a chymer hyn o leiaf ddeugain diwr- nod, a'r rhan amlaf dri mis. Am ein cwnmi ni, mae genym ddigon o fwyd i barhau am flwyddyn. Cawsom y cwol gj-da ni. Yn awr rhoddaf

I FRASLVX O'R DAITH i ti. Fel y dywedais, gadawsom Black Dia- mond gyda dymuniadau goreu pawb, a geir- iau y goruchwyliwr oedd, "I never lost a crowd of better workmen in my life." Yr un modd yn Seattle, T oodd rhai miloedd o bobl ar y lanfa yn edryeh ar jT agerlong "Mexico" yn cychwjn ar oi thaith. Cawsom fordaith hynod o bleserus: haul y dy" a lleuad y nos fel pe yn gwenu amom, Yn fjT cawsom dJwydd rhagorol yn ystod y ehwe' diwrnod y buom ar y dwr. Prydnawn Sadwrn, y cyntaf o Awst, glaniasom yn Dyca (Taia). Yma nis gallai yr agerlong fyned ddim agosach na milldir i'r lan, yr hyn a barodd anghyfleusderau fyrdd. Nis gallai y cychod fyned ond un ffordd, gan fod y gwynt i'w herbyn. Felly cariwyd ein lug- gage ar y creigiau, yr hwn le ag yr oedd yn anmhosibl myned oddi yno heb gael ewch. Yr oodd genym chwech o geffylati, a bu raid iddynt

XOFIO I DIR SYCH. I Yr oodd y pellder mor faith fel mai diangfa gyfyng gawsant rhag boddi. Aeth pedwar o'r bechgyn gyda'r ceffylau, ac arhosodd y pedwar arall ohonom gyda'r luggage. Yma y dechreuodd y caledwch. Ni chawsom damaid o fwyd nos Sadwrn ar y creigiau, dim ond cyneu tan i'n cadw yn gynes, yn lie blancedi. Boreu Sul, ni chawsom ddim ond llond llaw o raisins; i giniaw cawsom ddarn o biff wedi ei II sychu,-dim bara a dim dafn o ddwfr croyw yn un man. Yma y dechreuodd y daith ar draws y tir. Daeth y bechgyn a chychod i ymofyn y cwbl o'r luggage, ac o mor falch oeddym i gael swper! Boreu drannoeth rhoddwyd llwyth ar gefn. pob un o'r oeffylau, dau gant a haner o bwysi yr un; a haner cant o bwysi yr un ar gefn pob dyn. Felly cvmerodd bedwar diwrnod a haner i symud y cwhl oedd genym chwech milltir, a dyna y chwech milldir goreu o'r daith. Yr oeddym yn gorfod dringo yn un lie am wyth cant o droedfeddi, a hwnw yn un mor serth a phe buasem yn dringo ochr y Cnicht. 0 Dyca i ben y Chilcoot Pass mai. odiad o dair mil pum cant a dog o droedfed, .i, Yma yr oodil- ym yn gorfod o y cw ?I ar ein odnau; ond Ilwyddaso n gael y owbl drosodd mewn pedair wythnos. Ac i goroni y cwbl, llwydd- ,asom i gael tri o'r ceffylau drosodd, yr hyn a fu yn gymhorth mawr i ni. Ac un peth hynod, nid oedd yr Indiaid yn eofio i ddim ond pump o geffylau fyned troaodd yma yn ystod eu bywyd. Ond ar ol hyn, daeth am- ryw o geffylau trosodd. Ar ben y mynydd hwn yr oedd

ElHA, I hyny ydyw, Uuwchfeydd mawrion, ac am chwe chant o latheni llusgasom y cwbl dras yr eira i Ian y llyn Crater, yr hwn oedd ddwy filldir o hyd. Oddiyma rhoddasom y ceffyl- au i weithio am dair milldir i Ian llyn Deep. Eto gorfu i ni gario am oddeutu tri chant o latheni i Ian llyn Long. Oddiyma yr oedd dwy filldir o gario eto i Ian Hyn Linderman, lie yr ooddym yn gorfod tori coed Wu llifio yn blanciau i wneyd cychod, Cymerodd i ni ddeg diwrnod i wneyd hyn. Am gael ein luggage dros y tri llyn cyntaf talasom 140 o ddoleri (28p). Ar yr wythfed o'r mis hwn cychwynasom o Linderman, gyda dau gweh 2G troedfedd o hyd ac wyth troedfedd o led, yn cario oddeutu 4500 pwys a phedwar dyn. Mae llyn Linderman yn wyth milldir o hyd. Cymerodd i ni awr a haner i fyned drosodd. Yiui eto yr ooddym yn gorfod cario am dri chwarter milldir i Ian llyn Ben- nett, gan fod yr afon yn rhy wyllt. Cym- erasom y cychod i lawr gyda rhaffau. Ar yr unfedd awr ar ddeg cychwrnasom dros lyll ueuiiew. vr nwn oeua yn zu muiair o hyd. Yr oedd y gwynt yn hynod o gryf o'r deheu, mor gryf, fel y cyfleustra cyntaf ar le cysgodol troisom yno o'r ystorm, lie yr arosasom am dair nm, yn ystod pa amser y casglasom ddigon o ddewrder i droi allan eto, ac oddeutu haner awr wedi chwech y prydnawn aeth y bechgyn ag oedd yn y eweh cyntaf vn rhy agos i'r lan a chwythodd y gwynt Invynt ar y creig' ii a gwlychodd y llwyth, a gwaeth na'r cwbl torodd dwll yn ngwaelod y cwch, yr hyn a achosodd i ni aros yma am ddiwrnod. Pan wcl?om ni y bechgyn wedi glanio ceisiasom ninan wneyd yr un peth, ac aetliom mewn can' troedfedd i'r lan pan y clywsom amryw bobl yn gwaeddi,

"KEEP OFF THE ROCKS." ) Yr oedd y tonau fel mynyddau bychain, a clialonau rhai o'r bobl yn eu gyddfau. Ond llwyddasom i droi allan y tri bachgen wrth y rhwj-fau, a minau wrt-h y llyw. Ac ym- drechfa deg ydoedd cyn cyrhaedd yr hafan ddvmunol. Pan laniasom ysgydwodd am- ryw ein dwylaw yn gjiie-<. Dieithriaid I hollol i ni oeddynt, wedi cael eu chwythu i'r lan, rhwng un a'r ddeg a haner dydd yr un diwrnod, gyda dau gwcb, ac ereill wedi troi i Dlcwn er diogelwch. Oddiyma. cy- "'I' 1 -_t. _L_1. chwynasom ar y izieu, ac eroyu awwu VI- gloch yr un dydd yr oeddym yn Tagisk Lake. Yma y mae bwlch y gwynt, un o'r Ueoedd mwvaf perygius ar y daith, ar gyfrif y gwynt cryf svdd yn chwythu yma chwe diwrnod o bob saith. Rhuthra y gwynt i lawr rhwng y ddwy gadwen o fvnyddoedd ag sydd yn rhedeg i mewn o'r tri am oddeutu 30 milldir. Yma buom yn ffodus iawn. Yr oedd yn weddol dawel, a chroesasom y lie perjrglus hwn mewn oddeutu dwy awr, heb oedi dim; pan yr oedd dau ddyn wedi troi yn ol y diwrnod cynt, gan ofn mentro. Cysgasom yn dawel y nos ar Ian y llyn, ar geryg ychydig mwy na'r gareg y lladdodd Dafydd y cawr gyda hi. Boreu dranoeth codasom yn foreu ac erbyn haner dydd yr oeddym ar fyned allan o'r llyn hwn, ond cawsom ein stopio can

I CUSTOM OFFICERS MODRYB VIC. a bu raid i ni dalu 22p o doll ar ein goods. Oddiyma aeth pob peth yn mlaen yn lied rwydfi am ddau ddmtnod a haner, pryd y croesasom lyn Marsh, ac i lawr yr afon Seives pryd y daethom i ymyl y Grand Cauyon, lie yr oedd y gair "DANGER 11 mewn llythyrenau breision a baner goch ar yr ochr dde Pr afon. Yma tynasom ein cychod i'r lan, ac aethom i lavrr i weled yr afon, a disgynodd ein llygaid ar un o'r lleoedd mwyaf ofnadwy a welsoeh erioed. Mae 3-r afon ac gyfartaledd yn 250 o latheni o led, a'r dwfr yn rhedeg yn yn bur gyflym, ond yma a yr afon i fewn rhwng creigiau sydd yn codi yn syth fel mur ty am ugeiniau o droedfeddi, lie nid yw ond can troedfedd o led, am tua thri chwarter mill(Er o hyd. Rhuthra y dwfr i'r cafn hwn, a gwna y fath dwrf fel y mae braidd yn an- mhosibl clywed dim, ae ymddengys y dwfr fel crochan berwedig o ddwfr a sebon crych- wyn. Ya ol y Surveyors mae y dwfr yn y canol bedair troedfedd yn uwch nag yn yr I ochrau. Ar 01 euryen o gwmpas aocnym yn ol i'r cychod, a'r peth cyntaf ddywedodd un oedd, "Boys, if I will be here all winter, I'll never go through that place.'1 "No, nor I won't go, neither," meddai un arall. Ond dywedodd yr Ellmyn, "Boys, I will do my share." A chyn i neb gael amser i ddyweyd dim, atebodd fy mhartner ef, gan ddod a sefyll wrth fy ochr, "And here are two more lads that will do their share." Felly caw- som bump i fyned i'r cwch cyntaf, ond cymer- asom haner y llwyth allan cyn cychwyn, a rhoddasom tarpaulin dros y gweddill er eu didclosi rhag i'r dwfr eu gwlychu. Pan oedd pob peth yn barod troisom y ewch

I I G-ANOL YR AFON, I pedwar ohonom yn rhwyfo &ymaint ag a allem, er cadw'r eweh yn y canol, yn yr hyn y llwyddasom. Pan ar fin dyfod i'r trochion gwyn, yr hwn a gymerodd y eweh mor gyf- lym fel yr oedd braidd yn amhosibl i ni rwyfo, ao edrychai y genllif fel pe yn ein herio, Er fod ein cwch o wneuthuriad cadarn, er ein braw teimlom fel pe buasai yr ochrau yn dod i mewn. Fel pe yn gruddfan, gwthiai ei drwyn drwy y gitchias wen. Parhaodd hyn am ddau fynyd ac ugam eiuad, a pnan y daethum allan gollyngodd pawb ohonom anadl o ddiolchgarwch. Aethom yn ol, neid- iasom i'r eweh g arall, ac i ffwrdd a ni eto. Yr oedd y ewbl fel brouddwyd. Pan lanias- om y tro hwn, tarawodd rhywbeth fi y buasai yn dda genyf weled Bryfdir yn edrycli arnom yn myned trwodd. Yr oedd yr olygfa braidd yn annisgwyliadwy. r oedd pob un ohonom I yn wlyb at ein crysau, fel pe buasem wedi ein llusgo trwodd. Erbyn i ni gario'n goods i lawr yr oedd yn nos, felly cysgasom yma. Boreu dranoeth, ar ol trafaelio dwy filldir, daethom i'r White Horse Rapids. Dyma 10 eto ag y bprwa y dwfr ynddo fol ag y bydd yr ochr uchaf i Bont Aberglaslyn ar lifogydd mawr- ion. Y IDa nid oedd ond tri ohonom yn barott i wynebu y genllif. Ond, yn ffodus, taraw- som ar gwmni o Norwegiaid, y rhai a gymer- asant y cwbl drosodd am haner cant o ddoleri. Hyd y He hwn yw oddeutu milldir. Oddi- yma aeth pobpeth yn mlaen yn rhwydd iawn hyd nes y daethom i lyn La Barge, yr hwn £11.1:1,1, 1,1 .r> r>. syucl naner canr o nuuiroeuu u uyu, tlU » bump i ddeng milldir o led. IDla eto caw- som wynt teg, ond ei fod yn lied agos a bod yn ormod i ni gadw yr hwyI i fyny ar y eweh. Trafaeliasom ar gyfartaledd wJ-th milldir a haner yr awr. Ar ol gadael y llyn hwn nid oedd genym ond yr afon. Ond yr oedd dau le nag oeddym yn hoffi meddwl am danynt, set y Five Fingers Rapids a'r Rinks Rapids, ond aethom trwodd yn lied hwylus, gan fod y dwfr yn lied isel, am yr hyn yr oedd genym i ddiolch. Yn mlaen y teithiasom o ddydd i ddydd trwy y golygfeydd mwyaf ardderchog a rhamantus a welais erioed. Yr oedd yr holl daith o lyn Crater i Klondyke rhwng mynyddall, ac o'r 20fed o Awst yr oeddym vn cael

I" RHEW AC EIRA BOB NOS I bron, yn enwedig y 13eg o'r mis hwn pan J oeddym ar lyn Marsh. Cawsom yr ystorm o eira fwyaf y bum ynddi erioed. Nis gallom 1 weled ugain troedfedd o flaen y cwch. Ar l hyn o bryd mae oddeutu pedair modfedd o rew ar vr afon. We]; nid wyf yn gwybod fod genyf ddim yn rhagor, ond fy mod yn iach ac yn teimlo yn rhagorol. RhoddafychydigohanogDaw- son City y tro nesaf. Yr ydym ar dir Modryb Vie" ond rhaid i mi ddyweyd nad wyf yn cydfyned a'r modd y llywodraetha ei deiliaid yn nghymydogaeth y Psgwn Gogleddol. Am bob Uythyr a anfonwn neu dderbyniwn rhaid talu o bedwar i ddeg swllt. Dyna i ti. Dim yn ychwaneg, ond anfon fy nghofion mwyaf caredig atoch oll fel teulu ag at bawb fydd yn holi am danaf.—Yr eiddoch, Ac., RUBtiKT U. KUBJiiKTS.

Ireulio Bwyd sydd yn angen- s  rheidiol i ieohyd n da, Mae'r OyIJ8 i'r -rp' yr hyn yw'r "gebiri" i'r felin, a bywyd ydyw y glo. Achosa diffyg treuliad wondid, colli cnawd. camdreuliad arhoBol, a dioddef bliu. Gwellha Hood's Sarsapari!!a ddiSyg treuliad a chamdreuliad trwy roi ton i r cyHa a'r organau treuliol. Mae yn puro ac yn cyfoethogi'r gwaed, 80 yn rhoddi iddo nerth i faethu ac i gryfhau'n briodol holl organau'r corph. Drwy hyny dyry nerth a hoenusrwydd, ac adeilada ar sylwedd [Iicr. Hood's Sarsaparilla Gan £ feryli«yr. 2s 9c neu 4s 6:. Trwy'r post oddiwrth C. I. Hood & Co., Ltd., 34, Snow H'?. London, E.G. HOOD'S PILLS a wneir o ddail: gellir di- bynu arnynt, ac y maent o werth gwir ioneddol. Is l i-C.

ARIANDY'R METROPOLITAX (LLOEGR A CHYMRU), CYFYNGEDIC. CYFARFOD BLYXYDDOL. 1 Cynhaliwyd 32ain cyfarfod blynyddol cyf- randdalwyr Ariandy'r Metropolitan (Lloegr a Chymru), Cyfyngedig, yn y Great Western Hotel, Birmingham, (lYOQ 1 Iau, lonawr 27ain. Llywyddwyd gan Syr Thomas Lea, Barwnig, A.S., y cadeirydd; ac yn mhlith ereill yr oedd yn breaenol Mr T. Satchell Hopkins, yr is-gad- eirydd; Mr J. T. Collins, Mr R. Forrest, Syr John J. Jenkins, A.S., Mr A. C. Rawlinaon, Arglwydd Ernest, J. Seymour, Mr W. B. Warden, Mr C. H. Williams, Mr Morgan B. Williams, cyfarwyddwyr; Mr F. W. Nash, arolygydd cyffredinol; yr Henadur G. J. Johnson, cyfreithiwr yr ariandy; Mr J. S. Wood, ysgrifenydd, a nifer fawr o'r cyfran- ddalwyr. Wedi i Mr Nash, yr arolygydd cyffredinol, ddarllen y cylchlythyr yn galw'r cyfarfod, Y Cadeirydd a ddywedodd mai un ffurfiol oedd y penderfyniad cyntaf, sef fod yr ad- roddiad a'r fantol-len yn cael eu cymeryd fel wedi eu darllen. Eiliwyd hyn gan Mr J. Satchell Hopkins, a phasiwyd yn unfrydol. Y Cadeirydd: Yna, foneddigion, y pen- derfyniad sydd genyf fi i'w gynyg yw, "Fod yr adroddiad a'r fantol-len, fel y cawsant eu hargraffu a'u dosbarthu i'r cvfranddahyyr, yn cael em cymeradwyo a'u mabwysiadu," ao wrth wneyd hyny gallaf ddweyd fod yr ar- iandy, yn ystod y flwyddyn sydd we& di- weddu er pan gyfarfuasom o'r blaen, wedi dangos cynydd difwlch yn ei holl adranau. Cawsom flynyddoadd yn y rhai yr oedd y ffigyrau gyhoeddid yn ein mantol-ten yn ar- ddangos mwy o gynydd, ond y mae'r cyfar- wyddwyr o'r farn mai mewn ychydig ohon- ynt y gwnaed cynydd mwy sylweddol a gwir- ioneddol nag yn y flwyddyn sydd newydd fyned heibio. Y mae'r ychwanegiad, am y flwyddyn yn yr arian a ymddiriedir i'n gofal yn dangos cynydd parhaus a difwlch, ae y mae'r cynydd yn nifer ein cwsmeriaid rhwng 1200 a 1300. Y mae'r ariandy yn eniU tir yn effeithiol vn mhob rhan o'r wlad. Sylwais y flwyddyn ddiweddaf fod yr arian mewn Haw gonym yn anarferol o fawr; y flwyddyn hon y mat} yn ymddangosiadol (nominally) lai o tua 59,000p. Ymddangosiadol a ddywedais, ol herwydd pan hysbysaf i ni ychydig cyn y NadoCg gymeryd gwerth mwy na hyny o fil- iau'r Trvsorlys (Treasury Bills)—yr hyn a ymddengys o dan y penawd "buddsoddion," —fa welwch tod genym yr hyn sydd yn ymar- ferol yn arian sychion, er dan enw arall. Y mae biliau cyfnewid (bills of exchange) yn dangos llqibad mawr, ond y flwyddyn ddi- weddaf darfu 1 ni discountio o ddau i dri clian' mil o bunau o Brokers' Bills yn Llun- dain, ac nid yw y lleihad ymarferol yn mil- iau masnachol ein cwsmeriaid ond tua 72,000p. Fel gyda'r rhan fwyaf, os nad yr oil o'r ariandai ereill, y mae gweithrediadau y flwyddyn ddiweddaf yn cadarnhau ein prof- iad blaenorol yn y cysylltiad hwn fod mas- nach yn cael ei dwyn yn mlaen yn fwy gydag arian parod a llai trwy filiall, Y mae'r gweddill fwriadwn gario yn mlaen yn fawr; mewn gwirionedd, un waith o'r blaen y bu genym gymaint i'w gario yn mlaen, a'r tro hwnw yr oedd amgylchiadau neillduol mewn eysylltiad a hyny. Y flwyddyn ddiweddaf tybiem fod 8019p yn weddill pur fawr, ond yn awr y mae yn fwy o agos i 6000p, ac er y gall rhai o'n cyfranddalwyr feddwl y dylem ychwanegu at y rhan-Iog, y mae'r Bwrdd wedi penderfynu argymhell y cwrs darbodus, a hyderwn y bydd i'r cyfranddalwyr gefnogi'r polisi hwn. Cymerwyd y budd-soddiadau, fel arfer, yn 01 y pris a gostiasant, ac y mae'r sylw a wnaethum y flwyddyn o'r blaen, yn did yn wir, sef pe y cyfrifid hwy yn ol pris y farchnad heddyw y dangosent ych- wanegiad o lawer o ddegau o filoedd o bunau. Agorasom gangen newydd yn Maidenhead, yr hon, ni a gredwn, a dry allan yn foddhaol, ae fe farnwyd yn angenrheidiol agor dwy nell dair o is-gangenau yn Nghaerdydd i amddi- ffyn ein busnes yn y dref bwysig a chynydd- 01 anarferol hono. Bydd i'r draul ar adeil- adau yn Llandudno a manau ereill beri cyn- ydd yn nghyfrif adeiladau yr ariandy. Nid oes amheuaeth nad yw' ein heiddo yn Hawn werth y swm sydd ar eu cyfer, heb gyfrif cynydd parhaus cronfa adbryniant adeil- adau yr ariandy (Bank Premises Redemp- tion Fund)-. Mae DaracrAff vn n<>rfh- --I, ll ynas ag Ariandy Genedlaethol Cymru yn ym- ddangos fel pe yn angenrhaid yn ein had- roddiad. Y fiwyddyn hon y mae yn ym- ddangos unwaith yn rhagor, ond fel y gall- well farnu,y mae ynddo arwyddion fod y di- wedd yn agoshau hyd yn nod yn y busnes helbulus hwn. Y mae prisiar r eiddo-yr hyn a ddywedais y flwyddyn ddiweddaf oedd bron ar ben, yn awr wedi ei lwyr gwblhau, ac y mae y rhan hono o'r busnes weui ei orphen (clywch, clywch). Deuwyd i gytundob ar y I ewestiynau cyfreithiol. Y mae'n beryglus proffwydo o berthynas i'r dirwyniad i fyny sydd yn parhau mor hir, ond y mae genym sail dros obeithio mai unwaith yn unig eto y I bydd raid i ni ddwyn enw Ariandy Cenedl- I aethol Cymru i fewn j'n hadroddiad, ac ni bydd hyny i ddim ond i ddweyd fod y mater wedi ei gau yn derfynol. Diau eich bod wedi sylwi fod prawi yn llysoedd y troseddau wedi eymeryd He, yn ymwneyd a rheolydd cyffredinol a rhai o gyfarwyddwyr Ariandy Censdlaethol Cymru. Nid oes genym ni ddim o gwbl i'w wneyd a'r prawf hwnw, mater ydyw yn gyfangwbl i'r Erlynydd Cy- hoeddus, ae, efallai, i ddirwynydd i fyny yr ariandy hwnw; ond gaUwch gasglu fod yr am- gylchiadau a ddaethant i olwg y cyhoedd yn ystod y prawf wedi achosi anhawsderau o natur anghyffredin i reolaeth ein hariandy i'w cyfarfod. Y mae yna un pram arall yn y fantol-len at ba un y dymi Bydd i chwi gofio i ni, ddwy Rynedd y?n oZI, aor gynghor ein harchwilwyr, rod4 oyfanswm ein goodwills yn ein cyfrifon cyhoeddedig, a dywedai Mr Young y pryd hwnw ei fod yn eiddo (asset) hollol dda II ei farn of, yr hwn a allai aros am unrhyw amser rhesymol. Ond y mae'r eyfarwyddwyr, er hyny, yn meddwl dylai rhyw ostyngiad gael ei wneyd ynddo o bryd i bryd. Fel y gwyddoch, cafodd bus- nes Ariandy Cenedlaethol Cymru ei gymeryd drosodd heb ychwanegu dim at ein cyfalaf, a gwneyd cyfeiriad amryw weithiau at y dy- munoldeb o wneyd ein cyfalaf yn swm crwn o haner miliwn o bunau. Y mae eich oyfar- wyddwyr yn ystyried a fydd iddynt, yn unol a'r awdurdod sydd ganddynt, gynyg y 30,000p hyn o gyfalaf newydd rhwng eyfran- ddalwyr ein hariandy am ryw gymaint llai na phris ein cyfranau yn y farchnad. Bwr- ianant gymhwyso y premiums tuagat leihau cyfnf y goodwills, ac felly wneyd lleihad syl- weddol yn y cyfrif hwnw, ac ar yr un pryd roddi ryw gymaint o fudd i'n cyfranddalwyr. Gan obeithio y bydd i'r ewrs hwn dderbyn cymeradwyaeth ein cyfranddalwyr, er nad oes iddo gysylltiad ar hyn o bryd a'r cynygiad a wnaf, dymunaf gynyg fod yr adroddiad yn cael ei fabwysiadu—(cymeradwyaeth)—-a galwaf ar yr is-gadeirydd i gefnogi. Mr J. Satchell Hopkins: Syr Thomas Lea a boneddigion, Codaf gyda'r pleser mwyaf eilio'r cynygiad, ac ar 01 mynegiad eglur iawn y cadeirydd, yr wyf yn sicr nad yw yn angen- rheidiol i mi eich dal ond am ychydig iawn o eiliadau. Dymunaf, fodd bynag, eich ad- gofio fod Syr Thomas Lea heddyw yn cwbl- hau deng mlynedd o wasanaeth fel cadeirydd yr ariandy hwn (clywch, clywch). Nid yw yn gyfnod dibwys. Yn ystod ( yr amser hwn yr ydym wedi gwneyd cynydd mawr. Yr ydym wedi dyblu ein busnes, ac wedi mwy na dyblu ein ffigyrau; do y mae ein canghenau, nad oeddynt ddeng mlynedd n 01 ond 22, yn awr yn rhifo 119. Yr wyf yn sicr y byddweh yn barod i longyfarch y cadeirydd yn y modd mwyaf calonog ar y fath achlysur, gan ddy- muno iddo gael iechyd a nerth am ddeng mlynedd a deng mlynedd ddwywaith i was- anaethu eto yr ariandy hwn (clywch, clywch, a chymeradwyaeth). Y'n JT oil o'r dymun- iadau da hyn y mae y cyfarwyddwyr a swydd- ogion yr ariandy yn ymuno yn y in odd mwy- af calonog (cymeradwyaeth). Pasiwyd y pendertyniad ya untrydol. ras- iwyd pleidlais o ddiolchgarwch i Syr Thomas Lea. am lywyddu, a dygwyd y gweithrediadau i derfyniad.

(YMNEILLDUAD CYRNOL WEST. I CYFARFOD YN MANGOR. I ? ?". I Y mae yr hySbYS byad t r amwr- iad SackvilIe West =?illyd. fod yn brif oruchwyliwr ystad y Penrhyn, ar ol bod yn preswylio yn Mangor am ugain mlynedd, pr ?wy? teimlad o ofid drwy y sir. Yn unol a chais nifer fawr o bersonau trefnodd yr Arglwydd Raglaw (Mr J. E. Greaves) gyfar- fod cyhoeddus, yr hwn a gynhaliwyd yn Neu- add y Penrhyn, Bangor, brydnawn Gwener, i gymeryd i ystyriaeth pa gamrau i'w eymer- yd er cydnabod gwasanaeth y Cyrnol yn ystod ei arhosiad yn y sir. Llywyddwyd gan yr Arglwydd Raglaw, ac yn mhlith ereill yn bresenol yr oedd Uchel Sirydd Caernarfon, Esgob Bangor, Syr H. Ellis Nanney, Cyrnol Platt, Deon Bangor, Archddiacon Pryce, a Maer Bangor. Dy- wedodd y cadeirydd fod y symudiad yn un yr oedd ganddo y cydymdeimlad mwyaf ag ef, ac JT oedd hefyd yn falch o weled nifer mor luosog wedi dod ynghyd. Fel ynad, cynghorydd sirol, gwarcheidwad, a chefn- ogwr addysg, yr oedd y Milwriad West wedi gwneyd gwasanaeth rhagorol. Yr oedd ef (y cadeirydd) wedi derbyn llythyrau oddi- wrth Arglwydd Penrhyn, Mr J. Bryn Ro- berts, A.S., a nifer fawr ereill, y rhai oedd- ynt yn datgan eu gofid oherwydd nas gauent fod yn bresenol yn y cyfarfod. Cynygiodd Esgob Bangor fod y cyfarfod hwnw o'r farn fod y gwasanaeth a wnaed gan y Milwriad West yn haeddu cydnabyddiaeth gyffredinol, ac yn ystod ei araeth dywedodd ei fod yn gobeithio y byddai i'r Milwriad gael oi ddilyn yn y swydd gan olynydd teilwng. Eiliwyd y cynygad gan Mr H. Hughes (Maer Bangor), ac ategwyd of gan y Prif- athraw Price, Mr W. A. Darbishire, Mr W. Edwards (Glasinfiyn), y Prifathraw Reichel, a Mr John Hughes, Porthdinorwig. Pas- iwyd ef yn unfrydol. Ar gynygiad Syr Hugh Ellis Nanney, yn cael ei eilio gan Mr J. E. Roberts, apwynt- iwyd pwyHgor i ystyried pa gamrau i'w ey- meryd i gario allan y penderfyniad blaenor- 01. Ar gynygiad Maer Conwy, yn cael ei eilio gan Mr C. A. Jones, Caernarfon, apwynt- iwyd Mr J. Pritchard, Bangor, yn ysgrifen- ydd, a Mri W. Pughe, o'r National Provinc- ial Bank, a J. Smith, o'r Lloyd's Bank, yn drysoryddion. Pasiwyd yn mhellach, ar gynygiad yr Uchel Sirydd, yn cael ei eilio gan Mr G. Farren, fod i restr danysgrifiadol gael ei hagor. Dygwyd y gweithrediadau i derfyniad drwy basio pleidlais o ddiolchgarwch i'r Ar- glwydd Raglaw am lywyddu.

TAN DUTlSTRIOL TN NHRE- FFYNON. Yn gynar foreu Mercher, torodd tan allan yn yr uchaf o'r ddwy felin yn Maesglas, Tre- ffynon, perthynol i gwmni gwneuthurwjT gwlaneni Cymreig. Canfyddwyd y tan o ddeutu tri o'r gloch, pryd nad oedd ond ped- war o ddynion yn y lie, a'r rhai hyn yn yr ys- tafell He yr oeddid yn cardio y gwlan. Oddi- tan un o'r peirianau yr oedd ychydig o wast wedi ei drwytho ag olew, a thybir i wreich- ionen syrthio arno ac iddo ar unwaith gy- meryd tan. Ithoddwyd hysbysrwydd o'r peth ar unlpvaith, a daeth nifer fawr o ddwy- law y felin, oeddynt yn byw yn ymyl, i'r lie yn mhen ychydig amser. Gwnaed pob ym- gais i roddi y tan allan, ond yn aflnyddianus. y l i ro d dI iL t ?a u ar ?yd a Iled yr adoilad. Ymledai y fflamau ar hyd a lled yr adeilad. Daeth dau o swyddogion y felin i'r lie yn mhen yohydig amser, ac anfona&ant am y tan-ddiffoddwyr. Y tan-beiriant cyntaf i gyr- haedd oedd un o orsaf y rheilffordd, a cheis- iwyd ar unw:uth gadw y Na?nau yn glir oddi- wrtb y rhan hono o'r adeilad nad oedd y tan wedi cyffwrdd ag ef. Yn hyn buwyd yn llwyddianus. Cyrhaeddodd tan-beiriant y dref i'r fan oddeutu haner awr wedi chwech, aq yn ddiweddaraoh daeth un berthynol i Ar- glwydd Mostyn. Yn ffodtis, yr oedd yno ddigon o ddwfr i'w gael, ond er hyn gwaith anhawdd oedd meistroli y Bamau. Oddeutu saith o'r glooh, syrthlio ? d y to i mewn, a chan gynted ag y cymerodd hyn le darfu i dank yn cynwys mil a haner o alwyni o olew gymeryd tan. Llosgodd vr olew am rai or- iau, ac erbyn deg o'r gloc nid oedd yn aroal o'r adeilad ond y muriau noethion. Ya ffodus, ni anafwyd neb. Amcangyfrifir y galled yn 20,000p. Ymddengys fod y lie wedi ei yswirio. Fel canlyniad y tan, bydd i tua dau gant a haner o ddynion a merched gael eu taflu allan o waith.

I PWLLHELI MARMOR.—Anhawdd gwybod pa beth sydd heb fod yn guddiedig yn hen fynydd- oedd a chreigiau ein gwlad. Y dargan- fyddiad diweddaf yw chwarel o farmor yn Nghareg y Plas, Aberdaron. Anfonwyd darn mawr o graig, yn pwyso yn agos i dunell, i ffwrdd fel esiampl o'r graig, er mwyn i gwmni yn Lloegr roddi arbrawf ar y oyfryw. Marmor ysmotiog ydyw, a gellir ei gaboli nes y bydd fel y grisial o ran dis- claerdeb. Y DIWEDDAR MR MORRIS ROBERTS —Yn nghyfarfod Oymdeithas Adeiladu Lleyn ac Eifiooydd, dydd Mercher diwedd- af, pasiwyd pleidlaw o gydymdeimlad a theulu y diweddar Mr Morris Roberts, HE o ysgrifenyddion y gymdeithae. CADW MOCH.—Gwnaeth Mr E. R. Da.viæ, y Clerc Trefol, gais at yr ynadon sirol ddydd Mercher diweddaf, i wrando achoeion o'r fwrdeisdref. Nis gallai yr ynadon bwrdeisiol wrando yr achosion oherwydd eu bod yn aelodau o'r Cyngor, yr hwn oodd wedi cvfarwyddo Mr Davies i erlyn. Cydsyniodd Mr R. Carreg ac ereill i wrando yr achosion. Cyhuddid David Ro- berts, Lon, Abererch, o gadw moch o fewn 50ain Hath i dai anedd. Mr Hall, y peir- ianydd, a ddywedodd ei fod wedi rhoddi rhybudd i'r dinynydd i atal y nuisance.— Dirwywyd ef i 5s a'r costau, a swUt o ddirwy bob dydd y bydd y moch heb eu symud i'r terfynau priodol.—Cyhuddwycl Catherine Moss am gyffelyb drosedd. Yr oedd hi yn byw y drws nesaf i Roberts. Nid oedd hi wedi cael rhybydd cyn hyn i symud y moch. —Dirwywyd hi i Is a'r costau, a Is y dydd tra y bydd y moch heb eu symud.

LLANGEFNI I CYMDEITHAS GRISTIONOGOL Y GWYR IEUAINC.—Nos Fawrth bu Air. R. D. Thomas, ysgrifenydd teithiol y gym- deithas ragorol uchod, yn anerch cyfarfod I cyhoeddus, vn y Neuadd Wesleyaidd, Y llywydd oedd Mr. S. J. Evan.M. A., prif- athraw yr YsgoI Sirol, a chafwyd ganddo anerchiad teilwng o sylw. Rhoddodd lIr, Thomas eglurhad ar amamion y gymdeithas, ac anogaeth i ffurfio cangen yn y dref. Yr oedd pawb oedd yn bresenol yn cydolygu a hyny a nodwyd pwyllgor i gyd drefnu a'r pwyllgor a ddewiswyd amser yn 01 i ffurfio (Ltrllenft, t-c. l yfd amser yn ol i Hurfio darllenfa, &c, A fyddai yn anmhri- odol gofyn, pa beth a wnaeth y pwyllgor hwnw erbyn hyn ? FF AlR.-Cynhaliwyd ffair ddydd Iau, Nid oodd nifer yr annifeiliaid a daangoswyd mor lluosog agtgr blaen, a chwynid mai pris- iau isel a gynygid.

PORTHMADOG. CYMDEITHASAU LLENYDDOL.-— in nghyfarfod Cymdeithaa y Garth, Mr John Williams yn y gadair, dadleuwyd y ewestiwn "A ydyw cyfundrefn iiddysg brosenol yn Nghymru yn foddhaol?" Dywedodd Dr Rees ei bod, a daeth a rhesymau dros hyny, ond rhesymai Mr J. Lewis i'r gwrthwyneb. Gwnaed .sylwadau beirniadol gan y Niri R. Williams, W. Jones (ifestinfab), W. Gri- ffith, H. Ll. Jones, ac eraill. Yn y rhaniad yr oedd y mwyafrif o'r farn fod y gyfundrefn yn anfoddhaol.—Mater y ddadl yn nghym- deithas y Tabernacl oedd Streics." Llyw- yddai Mr R. Davies. Agorwyd y ddadl gan Mri R. J. Lloyd a T. LI. Williams, a dadleu- wyd yn ngnylch cylmeradwyo sfroic& Dild gan Mri W. Hughes, J. Williams, T. Williams, H. J. Hughes, D Williams, R. Lloyd, G. Edwards, W. Parry, L. E. Jenkins, a'r llywydd, Cefwyd dadl ox- dderchog. Pleidleisiodd y mwyafrif o ochr streics pan fydd angen am hytty,-Rboddodd Miss Griffith, Bodlondeb, ddarlith ar "India yn nghyfarfod cjTndeithas lenyddol Eglwys St Iaan, nos Lun. Eglurwyd y ddarlith trwy gyfrwng niapiau. Yr oodd yn dra dy- ddorol ac adeiladoi. Rhoddodd y Rhingyll Hammond yelayl o'i hanes ef yn India, a si&radodd Dr Williams, Dr Griffith, a'r llywydd (y ficer). Diolchwyd i Miss Griffith am ei darlith. MR R. MADOC DA Vms,-Gwnaeth Mr Madoc Davies ei ymddangosiad mewn opera bwysig ("Don JuM") yn Llundain yr ytbnes cyn y (idiwedda ?. Y mae'r prif newyddiaduron yn datgan barn ffafriol iawn am dano. PRYNIANT LLONG.—Y mae Cadben J. Pritchard, Madoc street, wedi prynu y Hong newydd sydd yn cael ei gwneyd gan Mr David Williams. ANGHYFFREDIN OND DTMUNOL.— Y mae boneddwr adnabyddus am dalu dros boll dlodion y dref i fyned i ddarlith ddar- luniadol Mr J. R. Prichard, Y.H. ARWYDDION CYSURLAWX.—Y nos- on o'r blaen ymunodd chwech o bersonau mewn oed o'r nowydd ag eglwys y Tabernacl. HEDDLU LLUNDAIN.—Y mae dau o ddynion ieuainc y dref wodi ymuno a hedd- lu ILLudain. MYNED I A WSTRALIA,-Oherwydd fod Cadben Jones, New street, wedi eymeryd contract ar lanau Awstralia am ddwy neu dair blynedd, bwriada Mrs Jones a'r teulu vmfudo i Sydney. Bydd coiled ar ol y teulu mewn llawer cylch, ac eiddunwn idd- ynt oil bob Uwydd yn y wlad bell. IECHYDOL.—Traddododd Dr Jones Morris ddarlith ar Iechydyddiaeth" (Sanitation) yn nghyfarfod Cymdeithas Len- yddol Ebenezer. Y llywydd oedd y Parch Owen Evans. CYMDEITHAS SALEM.-Nos Lun, yn nghyfarfod Cymdeithas Lenyddol Salem, dar- Uenwyd papyrau rhagorol gan Miss M. J. Roberts, Bank place, ar Dyledswydd y Chwiorydd yn yr Eglwys Gristionogol; gan Miss M. A. Owen, ar Gymeriad a chan Miss Pugh, Penmount, ar John Penri." Hefyd adroddodd Miss Anna Owen ddarn o waith Tennyson yn gampus. Llywyddid gan y Parch W. J. Nicholson. MARWOLAETH MRS. E. J. WIL- LIAMS.-Gofidus genym hysbysu am farw- olaeth Mrs Williams, priod Mr Evan Jones Williams, adeiladydd, &c., Madoc street, yr hyn a gymerodd le ddydd Sadwrn, ar ol hir a blin gystudd, Cydymdeimlir yn fawr a Mr Williams a'r piant bach amddifaid yn eu 1;rallod. LLWYDDIANT CYFREITMOL.-DI iawn genym ddeall fod Mr Daniel Williams, ail fab Mr Williams, Ivy House, wedi myned drwy arholiad terfynol yr Incorporated Law Society yn llwyddianus. Nid yw efe eto yn 22ain mlwydd oed. Bu Mr. Williams yn article(I clerk gyda Mri Lloyd George a George.

I PENYGROES. I CYMDEITHAS LENYDDOL CALF AR- IA.-Nos Fawrth cynhaliwyd cyfarfod am- rywiaethol, dan lywyddiaeth Mr Robert Ivey, a chymerwyd rhan gan Miss Lizzie Davies, Miss Jones, Rhosyruman; Miss Jones, Creigiau Newydd a Mri Richard W, Jones, S. W. Jones, David S. Davies, Gri- ffith Hughes,a D. Jones,Tirbach. Darllenwyd papyr gan Mr William Davies, Brynkir ter- race, ar "Y priodoldeb o ddwyn offerynau cerdd i'r addoliad cyhoeddivs." Cafwyd sylwadau ar y papyr gn Mri R. Williams, Lewis Owen, Evan R. Griffiths, a'r Parch J. J. Williams. Oawsom gyfarfod rhag- orol.G. T. J. CYMDEITHAS GWYR IEUAINC SOAR. —Nos Fawrth, darllenwyd papyrau rhagor- ol gan Mr G. T. Roberts ar "Alawydd a Tanymarian," ac ar "Ganiadaeth y Cysegr, gan Mr R. W. Thomas, Gwnaed sylwadau pellach arnynt. CYMDEITHAS LENYDDOL BETHEL. Cyfarfod amrywiaethol oedd yr un a gyn- haliwyd gan y gymdeithas uohod nos Feroher, Chwefror 2il. Canwyd yn ystod y cyfarfod gan y Meistri G. J. Jones, E. J. Powell, T. T. Powell, O. E. Roberts, Misses J. Powell, a E. Jones. Enillwyd gwobrau gan Miss Lewis, Miss Davies, Miss A. Jones, a Mr H. Morris Jones. Cafwyd amryw gystadleu- aethau buddiol a dyddorol, a beirniadwyd gan Mr E. Thomas, G. H Pritchard, E. H. Erata, H. Parry, a Miss Williams. Adrodd- wyd gan Mr H. M. Jonee. Cyfeiliwyd yn fedrus gan Mr T. T. Powell, a llywyddwyd gan y Parch W. E. Williams. Ymddangosai pawb wedi eu boddhau yn fawr

TALYSARN I CYMDEITHAS LENYDDOL HYFRYD- LE.—Cyfarfyddodd yr uchod nos Fawrth, dan lywyddiaeth Mr Meander Jones, pryd y cafwyd ymdrafodaeth ar y cwestiwn lynol: "Mantais ynte anfantais i grefydd yw enwadaeth." Agorwyd ar yr oonr gaa- amhaol gan Mr J. 0. Jones, Tanywern, ac ar yr oohr nacaol gan Mr W. J. Griffiths, Blaenyddol. Cafwyd papurau cryfion gan y ddau, a siaradwyd yn mhellach gan 5In Griffith Jones, William Jones, Ju. n J. Griffith, Robert Parry, Trevor 0. Lewis, ar Parch 0. Hughes. Pan roddwyd y mater i'r cyfarfod, cafwyd mwyafrif dras yr ochr gadarnhaol. I derfynn adroddodd Mr (i. Jones, Pendyffryn, y "Gerbydres ar Dan. CYLCHWYL GERDDOROL SEION, TALYSARN. Cynbaliodd yr Annibynwyr eu cwrdd blynyddol nos Sadwrn, yn yr Assembly Rooms. Cadeirydd y cyfarfod oedd Mr H. Lloyd Carter, Caemarfon, ac arweiniwyd gan Pedrog, tra y gweithredwyd fel beirniad cerddorol gan Dr J. Parry. Rhoddodd Seindorf Dyffryn Nantlle ddeth- oliad i agor y cyfarfod, ao yna cafwyd an- erchiad gan y cadeirydd. t nuwd i blant, goreu Miss Mary K. Sarah, Talysarn. Ped- warawd offeiynol, pedwar parti yn ymgys- tadlu, goreu Mr J. D. Griffith a'i %cillion. Daeth tri o gorau cynulleidfaol l?eir i ganu y don "Trewen" sef B:U.Mku[yn, dan arweiniad Mr Isaac B. Williams Talysarn, dan arweiniad Mr J. Jones Owen; a Seion, dan arweiniad Mr Willie Sarah. Rhanwyd y wobr rhwng y ddau gor cyntaf. Unawd i rai heb enill fwy na theirgwaith, Miss M. Parry, Llanllyfni. Adrodd "Rhianod Pen- rhyn Gwyr," goreu Mr J. B. Williams, Bala- deulyn. )euawd, goreu Mrs Henderson Jones a M A. Henderson, Talysarn. Un- awd, rhydn i bawb, Mrs Henderson Jones. Ymgeisiodd a., i gor yn y brif gJstadleuaeth ar ddatganu "Tej-rnasoedd y Ddaear" (Am- brose Lloyd), sef Talysarn, dan arweiniad Mr J. R. Jones a Phenygroes, dan arwein- iad Mr W. Parry. Dyfamwyd y wobr i'r blaenaf gyila. chymeradwyaeth uchel. Ym- geisiodd tri ar gyfansoddi marwnad er cof am y diweddar liarch J. Rowlands, ond nid oedd yr un yn deilwng. Cafwyd cyfarfod poblogaidd, ac yr oedd ansawdd y canu yn uchel.

LLYTHYR PARIS. I Achos Dreyfus Etc. ARDDANGOSFA FAWR 1900 I (GAN GY.MKO SY'N BYW YNO). I -.J. -,os wener. Hyrrydwrh i mi ydyw gallu dyweyd nad 066 trychinob newydd wedi digwydd yma yn ystod yr wvthnos ddia-eadaf. Wrth gwrs, mae belynt Dreyfus eto yn fyw, a mawr ddis- gwyl "ydd am dreial Zola. Dydil Mercher diweddaf yr oedd cynghaws athrod Henri Rochefort oedd wedi ei ohirio o'r wythnos cynt yn myn'd vn mlaen. Caf- odd y gwron (r1) hwn dderbymad tywysog- aidd pan y bagud pobl oedd yn amgvlchu'r llj-soedd cyfreithiul. Dirwynwyd y praw-f i'r pen, ond ni roddodd y Barnwyr eu dyf- arniad yn JT achos. Ceir hwnw ddydd Mer- oher nesaf. Cof genyeh i mi son am swyddog uchel yn y Fylhlin {){>4:ld wedi ei garcharu yn mhrif gaerfa canolbarth Ffrainc, Mont Vttleriett- am y rhan yr oedd wedi ei gymeryd yn yr helynt cas hwn. Saif v gaerta hon ar god- iail tir sy'n edryeh dros holl ddyffryn y Seine a'r wlad o amgylch am filldiroedd kwer, ae y mae tua chwe' milldir o'r brif ddina*. lma, dtlydd V. a wrth diweddaf, Yr eisteddai y Livs Milwrol i wrandaw y cy- "huddiadau ddygid yn erbvn y l't1ilwriad Picquart. Wedi dangos cofnodion dirgel- aidd JT oedd y cyhudaedig i gvfaill iddo o ddadleuydd, er mwyn ei alluogi i daflu goleu ar achos Dreyfus. Galwyd lluaws o dystion o bob ochr, ond cerid y gweithrediadau yn mlaen yn ddirgelaidd fel nad oes uybodaeth 0to beth fydd ei dynged. Mae y Frawdlys yn mha un y profir Emile 5Jola eisops wedi dechreu. Tri diwrnod yn unig sydd wedi ei neillduo i'r achos hwnw. Credir, er hyDY, y eymer i fyny o leiaf wyth- xiOb, otf nad mwy na hyny. Ofnir y bydd 1 gjffroadau mawrion gymeryd lie pan fydd yijbrydoedd y Parisiaid wedi eu codi i dymer uehwl. Y mae llawer o ddyfalu wedi bod pwy fvddai y rheithwyr. Cvhoeddwyd y dydd o'r blaen enwau 32, allan o ba rai y dewier y deuddeg sydd i weithredu. Yn mhlith y rhai hyn y mae 18 o fasnachwyr, 4 o fasnachwyr gwin, 3 o foneddwyr heb al- wedyaeth, 2 o berclienogiou tai, 2 under- taker, 2 o arcliadedludwyr, 1 gwasanaethwr, 1 meddyg, 1 goruchwyliwr vswiriaet-h, 1 oyf- rifydd, ac 1 cirgar3-cld. Vr wythnos nesaf digon tebyg y gallaf roi haues y prawf hwn, sydd wedi tynu sylw y byd gwareiddiedig. Mae bywyd moesol y wlad hon yn druenus o isel- n enwedig felly yn y ddinas hon. Y mae anfoetsoldeb ae anlladrwydd yn uchel iawn eu pemiu yma, ac yn cael eu goddef gan y Llywodraeth sydd yn cvmeryd arnynt geisio eu rheoli. Bob dydd ll1ap'r newydd- iaduron vn cynwys hanes llofwiddiaetluiu ac hunanlatldindau merched wedi eu llithio gan greaduriaid elwir ar JT enw dynion. Mae'r Morgue, ndeilad adnabvddus sy'n sefyll yn anion wrth gefn un o brif eglwysi gwycltof y bvd--Notre Diim(--vii dprbyn i mewii gyrph merched ieuainc pert hynol i'r (los- bl1rth truenus hwn fyddant wedi eu cael yn yr afon. A drych ? dristwch ydyw edrych Mrwr y ffenestri amynt yn gorwedd am ddyddiau—a wisoedd rai o honynt—yn dis- gwrl i rywun ddod i hawlio eu cyrph. Gan amlaf y mae'r sawl fu'n euog o'u marwolaeth -yD uniongyrchol neu yn anuniollyrdlOl- I yn dianc. Y mae hane's un adyn felly wedi dod i fynv yr wythnos hon. Bhoddotld dyn o'r enw Rodot, hen gudd-swyddog adna- byddus yn ei ddydd ac un oedd wedi bod vn gwasanaethu vn y eylchoedd uwchaf, ei litin i fyny i'r awatirdodtit, giii ,(I(Ief ei fod vn euog o ladd un o'r merched hyn. Wedi chwilio i mewn i'w hanes cafwyd allan mai nid dyma y tro cyntaf iddo ,tiawni yr un anfadwaith ar ereill o'r un dosbarth. Ac v mae hanes ei ysgelerderau yn ddigon i beri i w-atxl dyn fferu yn ei wythienau. Aethpwjul yn ol mor bell i'w hanes a'r fiwvddyn 1883. Yn y flwvddvn hono cafodd dynas o'r enw MarielJigot ei lladd. Ac fel yr vmddongys yn awr, y dyn hwn oedd y Hofrudd. A rhyfedd wwn y noswaith y eyflawodd yr anfadwaith hwn aeth ar ei union i'r Elysee, preswylfod Llywvdd v Weriniaeth, He yr oedd yn cael yimldiriecf iddo fywyd M, (irew, yr hwn oedd y Llywydd ar y pryd. Y mae parotoi mawr yma ar gyfer yr Ar- ddangosfa fawrwldog sydd i gymeryd lie yn "r. YT 11,L._ &1.1 y flwyddyn law. non maeu ueuy g ijuu yr arddangosfa fwyaf miwreddog gymerodd Ie erioed mewn unrhyw wlad, Fe gofir mai un o ryfeddodau mwyaf yr un a gynhaliwj'd vma rn 1889 oedd y twr Eiffel. Ond bydd attyniadau y nesaf yn gjTU hwnw i'r oysgod. Bwriedir adeiladu pont anferth dros yr afoa fel rhyw fath o rodfa wyeh yn cysylltu ad- eiladau yr arddangosfa fyddant ar ddwy oohr yr afon, Digon tebyg" nad oes neb a all wneyd adeiladau coed a phlaster i edryeh mor arddunol a'r Parisiaid. Ac y mae yn werth i ganoedd o Gynirv i wnevd eu meddyliau i fyny i fynu gweled yr arddangosfa hon, ac, ar yr un pryd, y ddinns brydferth hon am unwaith vn eu hoes yr adeg hono. Ac OR deuant d'rosodd sicr genyf na bydd edifar ganddynt. Heblaw parotoi i'w gwneyd yn ddeniadol ac yn addy'i sgiadol, nuw'r I'frncod hefyd yn bwriadu ei gwneyd i d.du. Ac, fel M-fpr cymerir mantais ar anuinawd y Ffrancod fel oenedl cyn hoff o ffawd a It,, p. A dyma fel y gwneir. Y raaent yn gwerthu tocynau mynediad i mewn yn awr, Gwerthir ugain o docynau swUt (franc) am bunt. Gyda'r o t'myn"Lu hyn rboddir rhif penodol a hawl i gael rhan mewn deunaiv "dcaws" am y swm o 3,060,000 fr. (146,400p). Prynir v rhai hyn wrth y miloedd a thelir am danynt yn mlaén lIaw-dwy nvnedd o ainser cyn cynhaliad yr arddangosfa. F'elly, ca yr awdurdodau arian i fynd yn mlaen gycTa'r gwaith heb aros hyd amser ei chynhaliad. Ac cr mwyn gwneyd y peth yn hysbys yn mhob cwr o'r byd y mae'r newyddiaduron yn uno'r tocynau hyn yn eu telerau i subscribers. Er engbraipht, dyma'r "Matin" sydd ger fy mron wrth ysgrifenu. Os bydd dyn yn rhoi ei enw fel derbynydd y papur hwnw am ddwy flynedd, drwy dalu blaondal bob tri mis, rhoddir ei enw yn nghyda rhif neillduol yn ngofal VT ariandy. Os digwydd iddo enill un o'r "draws" gyraerant le ar ddydd- iau neillduol telir iddo y swm enillir ganddo gan yr ariandy, ac yn mhen y ddwy flynedd ca'r ugain tocyn mynediad i mewn am ddim. Rhydd y rhai hyii iddo drachefn y fantais o gael tocynau rheilffordd o unrhyw ran o Ffrainc am brisiau a nodir, y rhai sydd yn mhetl islaw prisiau yr "excursions" arferol. Drwy hyn sicrheir y bydd yr arddangosfa yn llwj-ddiant ;;rianol, a phar fod pob cwm- wd j-n y wlad yr eymeryd dvddordeb ynddi. Digon prin, mae'n debyg, yr hoffai awdur- dodan Eisteddfod Ffestiniog sicrliau llwydd- iant arianol yr Wrl Genedlaethol drwy drwy weithreclu ar yr un llinellau!

IIYSBYSIAI) JtMVYhlU! STOC GWERTH TAIR MIL 0 BUNNAU. (239000). DYMUNA WILLIAM JONES wneyd yn hysbys ei fod wedi gwerthu ei Fusnes i Mr J. George, gynt o Liver- pool. Felly, bydd William Jones yn dechreu gwerthu allan y Stoc uchod ar un- waith. Bydd manylion yn yn yr hysbysleni. WILLIAM JONES, 16 A 27, BONT BRIDD, CAERNARFON. Sefydlwyd 1849. MONUMENTS. i Cemetery Marble Works, Dinorwic St., Caernarfou. ROBERT WI LLIAMS. ¡ Galwch yn yrHcn Sefydliadcyn prynu

I Genedigaethau Priodasau Mar- woidethau. GENEDIGAETHAU. Batten—Chwefror 4, yn Elm Vdlas, Dinbych, ?ri?d ilr Arthur Batten, ar fab. Evans—Chwefror 3, yn 6, Chapel street, Caernarfon, priod Mr John Erans, o'r swyddfa hon, ar ferch. Owen-Ionawr 24, yn Vaynol House, Porth- dinorwig, priod Mr John Owen, ar fab. Gelwir ef yn Hugh. Os gyrodd Duw yr Huw hwn—i'n byd sobr, Rid sicr fe'i croesaw-wn; Ond Huw bach fe aiff dy bwn Dithau yn fwy bob dwthwn. Roberts—lonawr 24, yn 3, Wynne street, Caeruarfon, priod Mr John Roberts, car- penter, ar fereii-marwanedig. Williams-Ionawr 28, yn Ada House, Aber- maw, priod Mr J. Henry Williams, ar fab. Wynn—lonawr 31, priod yr Anrhydeddus C. H. Wynn, Rug, ar fab. PRIODASAU. Bennett—Vicary—lonawr 15, trwy drwydd- ed, yn swyddfa'r cofrestiydd, Caergybi, gan y Parch R. P. Williams, Mr Joseph Ben- nett, coast-guard, Caergybi, a Misa Louisa Vicary, Hastings. Davies—Parry—lonawr 27, yn nghapel Rehoboth, Prestatyn, gan y Parch Ezra Jones, gweinidog, yn cael ei gynorthwyo gan y Parch Edward Parry (brawd y briod- ferch), Edward Davies, Tanydon, a Han- nah Parry, Victoria Avenue. Gan mai hon oedd y briodas gyntaf yn y capel, cyflwyn- wyd Beibl hardd i'r par ieuanc. Evans-Griffiths-Ionawr 11, yn nghapel Hyfrydle, Caergybi, gan y Parch R. P. Williams, cofrestrvdd, Mr Edward Evans, Cae Bach, Bodwrog, a Miss Hannah Griffiths, Brynymaen, Porthdinorwig. I Ellis--Hughes-Ionawr 1, yn swyddta'r oot- restrydd, Caergybi, gan y Parch R. P. Wil- liams, Mr Thomas Ellis, a Miss Mary Hughes—y ddau o Gaergybi. Griffith-Jones-lonawr 28, yn Mghapel Gilgal, Maentwrog, gan y Parch John Jones, Croesor, Mr Richard Griffith, Tre- saethon, Croosor, a Miss Catherine Ellen Jones, unig ferch Margaret Jones, Cae'r ffynon, Croesor. Hambley—Murphy—lonawr 26, yn swydd- fa'r cofrestrydd, Caergybi, gan y Parch R. P. Williams, Mr James C. Hambley, a Miss Julia Murphy,—y ddau o Gaergybi. Jones—Hughes—lonawr 28, yn Capel Gwyn, Lleehylched, gan y Parch H. Jones, Bryn- du, Mr William Jones, a Miss Mary Hugbe4,-y ddau o Llanfaelog. James—Roberts—Ionawr5, yn swyddfa'r cof-| restrydd, Caergybi, gan y Parch R. P. Wil- liams, Mr Owen Bates Jamee, a Miss Maggie Anne Roberts,—y ddau o Gaet- gybi. Roberts-Ellis-Ionawr 31, trwy drwydded, yn swyddfa'r cofrestrydd, Valley, gan y Parch tf, Jones, Bryndu, Mr William Ro- berts, Cymyrau, a Miss Anne Ellis, Pen- ygroes, Llanllyfni. Roberts—Hughes—Chwefror 2, yn Eglwys 13anidan, gan y Parch D. J. Lewis, ficer, Mr Owen Roberts, 2, Vulcan street, Caer- gybi (gynt o'r Perthi, Llanidan), a Mar- garet Hughes, Cae Cocb, Brynsiencyn. Williams—Evans—lonawr 30, yn hivy" Llanbeblig, Caernarfon, gan y Parch E. H. Griffith, Mr Robert Williams, South Pen- rallt, a Miss Mary Evans, March lany ddau o Gaemarfon. MARWOLAETHAV. Anwyl—lonawr 29, yn 25 mlwydd oed, MiM An%I-'A O':7 1, hospital nurse yn yr Am- wythig-merch hynaf Mrs Anwyl, Lawnt, ger Dinbyeh. Davies—lonawr 28, yn y Green, Xorthop, Mr Itobert Davies, yn 78 mlwydd oed. Da view—lonawr 30, Mr John Davies, Hythyr- ludydd, Rhosygwaiiau, Bala, yn 5'2 mlwydd oed. Jones—Chwefror 1, yn Chapel street, Tre- ffynon, Mr William Jones, yn 73 mlwydd oed. Parry—Chwefror 2, yn Coetmor Hall, Beth- esda, Mr J. W. Parry, mab Mr W. J. Parry, Y.H., yn mlwydd oed. Richards-Ionawr 31, yn Brynhyfryd, St. David's road, Caernarfon, Florence Mary, anwyl blentyn Mr a Mrs A. sd RichanU, yn ddwy flwydd oed. Simon-lonawr 30, yn flwydd ? wyth mis oed, Mair, unig ferch Mr George a Mr* Jennie Simon, Plas-nanty-glyn, Wydd- grug. Underdowr-I nawr 31, yn Williams street, Caernarfon, yn 53 mlwydd oed, Mr Fred- erick Underdown. Williams-Chwefror 1, yn Nghaerfyrddin, priod Mr J. Williams, Glandwr terraoe, Garth, Bangor, yn 51 mlwydd oed. Williams-Chwefror 1, yn sydyn, yn 8, Gar- nons street, Caernarfon, yn 64 mlwydd oed, Ann Williams, gweddw y diweddar Mr Ro- bert Williams, o'r dref hon. Dim cardiau. "Dfloe'n y byd-heddy-w yn y bedd"—ddoe'n Heddyw'n llawn gorfoledd,- (11-g, Ddoe yn ofni briw y diwedd- Heddyw'n Sant yn y Ddinas Hedd. -Powyson. Er cof am fachgen bach Mr Gwilym Hughes, "South Wales Daily News, Caerdydd. O'i ddu ing fe ddiangodd; -draw, o boen, Tudor bach ehedodd,— At yr Iesu ai trosodd,— Aeth i fyd sydd wrth ei fodd.

COF-GOLOFNAU! COF-GOLOFNAU Stoo Fa.wr. Cyn prynuCofgolofla byddeuici»i alw gyda HUGH JONES, I Marble Works, Caernarfon

CHINA A'R GALLU0EDD. cHIXA. A'R GALLUOEDD. F- pymtbegoos bellach y mae'r was.g Doriaidd wedi eymeryd y blaen mewn pri- odoli methiant gwaradwyddus i wladlyw- iaeth y Lljrwodraeth yn China. Yn ei negesau o China dywedai y Times, bob dydd fod Arglwydd Salisbury yn gwrthcd sefyll ei dir, a'i fod yn cael ei orchfygu ar bob llaw gan diplomatyddion Rwaia a Germani. Nid cedd y "Standard" yn llareiddiach ei feitniadseth; yn wir, yr oedd yn amlwg fod y wasg Doriaidd wedi colli pob gronyn o byder yn y Prif Weinidog. O'c tu arall, yr oedd amry o'r papurau a'r arwe;uwyr Rhyddfrdol yn cynal breichiau yr hynafgwr i fyny. Ond e7 pob curo a fu ami, ni fyneiy Weinyddiaeth d.-aethu gair rrewn airdd:8'yn'ad, n. datruidio dim o'r gyfrinach. Archwyd i Ysjrrifanydd yr Iwerddon, yn ei araeth ntn Wener, i wadu haeiiadan y "Times." Nid oedd ganddo oleuni i'w roddi. Bydd yn rhaid aros am hwnw hyd agoriad y Senedd. Yn y cyf- amser, mae sail i dybied na bu Arglwydd Salisbury mor llwfr ag y myn ei gyfeillion. Y mae China heb yr echwyn, ac yn arswydo rhag y canlyniadau o'i gymeryd o law Prydain.

I BANGOR I MARWOLAETH MR DEN"MAN.—Nos I Iau bu farw Mr John Denman, yr hwn fu yn cadw y Castle Hotel am yn agos i ddeu- gain mlynedd. Yr oedd yr ymadawedig yn 70ain mlwydd oed, ac yr oedd yn adna- yddus i ,w,? ,,g,

Y NELSON EMPORIUM, CAERNARFON; BARGEINION! BARGEINION! 230 0 Trousnsan Tweed i ddynion, 28 6G. 173 o Overcoats i Blant, 2s lie, 3s lie. 120 o Cardigan Jackets i ddynion, Is 9Jc, Is Ho. 250 o Grysau Gwlacea, Is 9!e a 2s 3c. 45 o Blancedi Gwynion Trymion, am 58 lie. 250 o Quiltiau Mawr Glas a Ltwyd, 2s 110. 100 o Capes Erethyn i fetched, 4s llc. 125 o Jackedi Brethyn i Ferched, 3s 11e. 20 dwsin o Stausus cryfion, am Is, gwerth Is 6c. 230 o latbeni o Serge Du a Glas at Ddresses, 7 to y llath, gwerth Is. Y INLuSON EMPORIUM, CAERNARFON Mt^lRIS & davies. ib d a chyddoeidwyl gan Owmui'r Waeg Genedlaethol Gymreig, Cyf. Bal- aclftvaltoad, Caerearfon.