Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Yng Wgodeu'p Lamp,
Yng Wgodeu'p Lamp, Ceir rhai eylwadau cryfion gan olygydd y "VVelsh Outlook," yn ei nodiadau am y mis hwn. Tyb- iwn y, gwyddom pwy sydd yn y golw$ ganddo wrth son am "The 6pirit of Reaction." Pell iawn VAy, m 0. weld penodiadau cyhoedd- us Cymru yn rhydd oddiwrth hoc- ed a thwyll a gelyniaeth bersonol. Ni cheir ond rhagymadrodd ysgrif gan yr Athro ;Ernest Hughes ar "Welsli Nationality, iand the Tud- ors." Deil Mr. Beriah Evans i awgrymu'r modd i ddiwygio rhai pethau ynglyn a'r Eisteddfod, a Mr. J. 0. -Francis i draethu eiN hanes "ar lan hen afon Dyfrdwy ddofn." Ceir sylwadau da gan Mr. J. M. Howell iar "The Future of Liberalism in Wales," a chan Mr. J. S. Lewis ar "The Present State of Welsh Drama." "Physical Cul- ture in Wales" yw gofal y meddyg E. Coleston Williams, a pheryS. H. W. i sôn a m, "Reconstruction." Beirdd y rhifyn yw'r Dr. T. H. Parry-Williams, yr "Athro T. Gwynn Jones, y Dr. Vaughan Thomas, a E. lWilliams-D avid Diau mai'r Peth 'a dynn f af o sylw'r darllenwyr fydd ateb y Parch. J. Tywi Jones i Mr. Gwil ym Hughes ynghylch The Gos pel of Bigotry." Daw Sul" i ben Daw "Seren yr Ysgol Sul" i ben a'r Ilwy,ddyn vn gryf. Y Parch. T. V. Evans, Clydach, sydd ym "Mhulpud y Plant." a, cheir g&n- ,a c h e i r gA?- ddooregeth i .blant, yng ngwir ystyr yr 'ymadrodd, 'ar yr Iesu yn sgrifennu a'i fys. Ei fab dysgedig Mr. D. iEmrys Evans, M.A. B.Litt., sydd yn oriel yr enwogion. a cheir Jysgrif larno gan ei gyfaill Mr. Henry Lewis, M.A. Y mae 'gweddill y ,rhifyn yn deilwng iawn o I or e u r "Seren" oleu hon. Anfonwyd yma raglen Eistedd- fod flynyddol Bedyddwyr Llan- gollen, a gynhelir Chwef. 18 nes- af. Gwelwn i'r Prifardd Gwily'jn Ceiriog, .un o'r beirniaid, ein gad- ael. Yr loedd ;ef yn un o feirdd goreu'r genedl, ac ni chredwn iddo ganu gwell peth erioed na'i awdI ar "Y Bugail." Enillodd y Gadair Genedlaethol iyng Nghaerfyrddin, yn 1.911, a chadair America, yn Mhittsburgh, yn 1913. Diau y daw gair am !dano Jyma eto o Langollen. Er mwyn ;y beirdd, hysbyswn y cynhygir 2p. 10s. io wobr yn Eis- D d ernyn teddfod Llangollen, iam Ddernyn Barddonol" (cymwys i'w 'adrodd^ ar Aberth y. Milwr1 Cyrhaeddodd y Parch. M. S. Young, Slatington gynt, ei henl g,artref yn y Pochriw, wediltaith helbulus, oblegid y streic yn Efrog Newydd. Gellir sicrhau ei wasan- aeth ar y Suliau, ond anfon ato i 38, Ael -y-Bryn, Pochriw, Nr. Cardiff. Y mae Suliau'r flwyddyn hon yn llawn gan Mr. Young, ond bydd yn jrhydd i wasnaethu, ac yn y ddwy iaith, y flwyddyn nesaf, os Duw ia'i mynn. Nid yw'r Cenhadwr Thomas Lewis yn llaesu dwylo yn yr Hau- wr," o fis i fis. Diau hefyd nad yw'r plant p bob oed yn blino ar ddarllen-ei lysgfifau byw. 'Dewin- iaeth" sy ganddo, v tro hwn, a "Gair at y Plant." Y Parch. T. Michael, B.A" jB.D., Lerpwl, a'r Golygydd yw'r lesbonwyr, y mis hwn etc. (Oni chamsyniwn, ni wel- som "Hauwr" TachweddV Y mae yn y rhifyn hwn amrvw ddarnau adrodd ar gvfer v Nadolig. a tbon dda (n 'weddai'n well i'r Paqq) ,van Mr. W. George. TI.T.S.C T 8 ( ar "Y Bedd Gwacr," v ffeiriau gar* v Dr. H. Cernyw Williams.- Y mae manion eraill v rhifvn. vn llawn addysg, ja" Kyderwn yn fawr y, cefnogir yr "Hauwr" a Seren y,r Ysgol Sul" yn well nag erioed, ? flwyddyn nesaf. ■ Dywedai'r Prif Weinidog ym Manceinion, ddydd Sadwrn di weddaf nad oedd yr un weihydd iaeth ond un a gynhwysai aelod- au o wahanol ibleidiau yn bosibl hy4 yn hyn. Ni fynnai ddywedyd gair yn erbyn ei hen arweinydd, 9T., A?nith. Y pth sy'n dd(yrys i ni yw paham y mae'n rhaid dwyn Rhyddfrydwr i wrthwynebu Mr. John Simon, ac yntau'n addo cef- nogi deddfwriaeth Ryddfrydig Mr P Lloyd George, od yw'r Prif Wein- idog yn ffyddlon, fel y taerai, i'w hen Ryddfrydiaeth. Paham hefyd y, dygir deddfwriaeth sy'n rhwym o rannu'r pleidiau ger bron Ty'r Oyffredin, a digon o bethau eraill sy, heb fod felly yn galw am sylw bnan? Hyn sy (sicr, y mae'r Tj gryn lawer yn idlotach yn absen dynion fel Mr. Simon, Mr. As- quith, ac teraill, !ac y mae'r pris am gyfaddiawd yn fdrwm. Cyrhaeddodd llyfr gwerthfawr Mr. W. Llewelyn Willillms ar 'The Making of Modern Wales" hy'd yma, a pobeithiwn ddywedyd gair yn helaethach lam <dano, ar ol ei ddarllen. Cyhoeddir Ie! gan y Meistri Macmillan am chwe swllt.
Cyngor EfengylaiddI Cymru.
Cyngor Efengylaidd I Cymru. Mr. Gol.j—Yn eich erthygl ar- t weiniol yjn jy Seren" am Tach. 28, gelwch sylw at y Cyngor uch- od. Mynegwch jEod jy; gair rhydd yn cael ei iadael allan o'r enw yn awr, am yt rheswm fod yr enwad crefyddol a jadnab,ddid fel yr Eglwys Sefydledig yng Nghymru wedi ei ddatgysylltu, lac felly nad oes angen y gair rhydd yn yr lenw. Nodwch hefyd, fod cyfnewidiad i'w wneuthur yn y drefn i ethol cyn- rychiolwyr ar y Cyngor. Carwn wybod iai yr un yw'r Cyfansodd- iad presennol a'r un a ffurfiwyjd y]chydig flynydda u'n ol pan gan- iatawyd i Gymru yr hyn a elwch chwi yn (ymreolaeth, gyda'r ddau eithriad a nodwch sef gadael allan y gair rhydd o'r enw a new- t id y dull i ddewis cynrychiolwyr. Credaf ei bod yn bwysig i ni fel Bedyddwyr gaol golwg ar y Cyf- ansoddiad er gwybod ei gynnwys a'i ystyr cyn ein bod yn uno. Mynegwch yn 'eich ysgrif mai eich barn chwi jyw nad allwn fel Bedyddwyr ar dir rhesymol nacau cefnogaeth frwdfrydig i amcanion y Cyngor. Darllenais y Cyfansoddiad fel, yr oedd ar iol caniatau i Gymru yr hyn ja (elwch yn ymreolaeth, a'm barn i yw na allwn ar dir cysondeb ,ac ysgrythyr uno a, r Cyngor os nad tyw wedi iiewicl., Ilawer iawn yn ei gynnwys a'i ystyr yn (y Tlhyl, yn y cwrdd biynyddol diweddaf. Mantais fyddai i'r Cyfansodd- iad gael ei gyhoeddi yn y 'Seren,' fel y galler cael cyfle i'w "ddarllen a'i ddeall. Nodwch chwi faterion y, gofynnir am brotest yr enwadau oil yn eu herbyn neu eu hamddi- ffvniad megis paffio, llygriad dydd yr Arglwydd, dir west, neu hawliau cydwybod. Os a mean bodolaeth y Cyngor yw cydweithrediad gyda'r mater- ion hyn ac eraill o'r un cymeriad, yna ni iall fod un rheswm yn erbyn hynny, ia, ichredaf 7, dylid lledu drws iY1 Cyngor i amcanion Moesol a Chyrrideithasol fel ag i dderftyn i mewn !nifer fawr a gauir allan gan y. Cyngor hwn. Ond eglur (oddiwrth vr hyn a geir vn eich ysgrif o'r Cyfansodd- iad fod iddo iamcanion eraill ac ymddengys i mi fod y rhan ddi- I fynwch vn ei gwneuthur yn inno,dd os nad amhosibl i ni uno. Yn sicr, ni iallwn (jyd-dystio â'r enwadati a arfera dajenelliad babanod, par- thed yr Eglwys Gristionogol, ob- legid mae ein (syniad a.'n dys"id- iaeth ni far iNatuii yr Eglwys vn gwahaniaethu yn ,fawr oddiwrth- yiit I Ond, dyna, ,terfynaf gan obeithio eich bod mewn safle i roddi gwy- bodaeth bendant am y Cyfansodd- iad sydd (amod ;aelodaeth yn yr undeb newydd (hwn. T. T. J ONES. Blaenclydach. T. T. J QN":ms.
NODION.
NODION. ikn P linitus. Ychydig ddyddiau yn al cynhal iwyjd cyrddau ydref y Cynull- eidi'aoiwy^ Seisnig yn iirstdford. Nid hon ydoedd y wraith gyntaf i'r Undeb ^mweled ja'r lie Awn. Bu jymaj isaith ar hugain a flynyddoedd yn ol j)'r bLaen. Cadeirydd yr Un- deb y flwyddyn thonno, oedd yr enwog Ddr. lierber Evane. Gwr mwyn a, mawr oedd Herber, a gwir hy,awdl yn ei fan goreu. Pwy byth &'i /Cl Y.WO dd yn siarad yng nghapel yj Bedyddwyr yng Nghaer narfon, ar ol 4raith yj Parch. Wm. Harris, Heolyfelin, Aberdir, lly- wyidd Undeb Bedyddwyr Cymru, y flwyddyn 1892, Yr o.edd ei sylw jam y Change of Air," a gafwyd wrth wrando r ar- aith penigamp honno, y_p fyw a diddorol dros ben. Y Llywydd eleni.oedd Syi- John McClure. Nid pregethwr na gweinidog yidyw'r boneddwr hwn, ond Prif Athro Ys- gol Mill Ilill. Y mae'r Ysgol hon yn adnabyddus 'iawn ym mysg Anghydffurfwyr y Deyrnas hon. Edrychir arni ganddynt Jiwy yn debig fel jyr edrychir ar Eton a Harrow gan yr Eglwyswyr. Y mae Syr Thomas Hughes, o"r ddinas hon yn "un o ysgolheigion yr Ysgol glodfawr. » Diolch i chwi Air. Gol jam eich cyfeiriad caredig yn Seren Cym- ru, dro'n ol jat diweddar Barch. George James,, Penyparc. Cefaisj gryn lawer ¡û:i. gwmpeini diddan( a diddorol, un amser, a da gennyf am hynny yn awr. Pan gynhal- iwyd Cymanfa S^roedd Caerfyrdd- in ac Aberteifi ym Mhenyparc yn y flwyddyn 1882, yr oedd ef yn o bregethwyr y; gymanfa honno. Y nos Lun blaenorol i'r Gyman- fa, traddododd ddarlith fuddiol ar I'Deithiau yr iApostol Paul yng nghapel Penyparc. Yr oedd ganddo y noson honno, Fap o deithiau'r Aposfcol yn grogedig ar y mur y tucefn i'r lareithfa ac yntau yn wr cadarn a bywiog, y pryd hyn- ny, yn sefyll yn syth ynddi a gwialen hir tolygus ac ysgafn yn ei law, yn pwyntio allan y lle- oedd yr [ymwelodd yr Apostol a hwynt, ac yn mynd dros yr enwau gyda phwyslais iarbenig. Drwy y ddwy oruchwyliaeth hon, cafodd y bobl fantais dda i ymgydnabyddu ar pwnc oiedd ,0 dan sylw. Cof- iaf yn dda am dano yng Nghapel Penyparc, y noson honno ac am amryw eraill a fu yn amlwg yn y gymanfa honno, lond sydd e'r- byn heddyw wedi myned adref i ogoniant. h ef yr yr adeiladwyd Rhuhama, capel hardd a phrydferth presennol eglwys y Bedyddwyr Cymreig ym ISlheny- bont ar Ogwy. Rhoddodd i'r cap- el hwn lawer iawn o'i sylw, o'i amser, a'i feddwl tra buwyd wrth y gwaith o' i ladeiladu. Pennod ddiddorol iawn yn han- es Bedyddwyr y 'Deheudir ydywi hanes Eglwys ParanFelin)fan Ddu ym organnwg. Mr. Paran Griffiiths, y; gweinidog, Ysgrifen- nodd yr hanes. Brawd annwyl a charuaidd iawn jydyw ;Mr. Griff- iths, ac jyn meddu ar gymaint o ynni ia ibrwdfrydedd a, dau neu dri o ddynion, a'r rha.i hynny yn ddynion go iclda hefyd. Y 'mae'r. eglwys newydd ddathlu lei chan-^ mlwyddiaeth. { « < Para'n wanllyd iawn y mae ieehyd y parch. Caradoc Griff- ith's. diweddar weinidog Woodvillc Road, Caerdydd. Nid yw Mr. G. G. yn alluog S wneud nemor Udilw drosto i hun. Gvveinir ,irno ,g,y, dl"b- gofal a thynerweh 'mawr gài1: ei brioa n!l fercK.
Y Bedyddwyi* a Chyfan soddiad…
Abertawe 1 i'w hethol gan Dal- aeth Seisnig Liverpool. 4 Methodistiaid Cyntefig.-2 i'w hethol gan Dalaeth Deheudir Coom- ru 1 i'w (ethol gan Dalaeth yr Amwythig 1 i'w ethol gan Dal-, "th Liverpool. 2 Methodistiaid Uned-ig..LIw, hethol gan Dalaeth ;Brysfce jt- heudir Cymru.. 2 Crynwyr.—1 i'w ethol gan Gyfarfod Misol Rhanbarth Dde- heuol Cymru 1 i'w ethol gan Gyfarfod Misol Henffordd a Maes- SSfed. 1 Bedyddwyr Albanaidd. 1 Eglwysi /Crist. 18 Llywydd ac Ysgrifennydd, ac an cynrychiolydd ychwanegol i bob Cyngrair Efengylaidd yngHghym- ru a Mynwy. 12 Bydd gan y Cyngor ei hun bawl i ddewis 12 eraill, ond rhaid i dri .0'1' 12 fod yn ferch- ed, os na fydd tair merch eisioes ar V Pyngor. 76 Cyfanswm. rCodwyd y rhif, fel y pylwyd, i 83]. VI. Y (a) Byjdd y Cyngor yn cyfar- fod ar iyr adegau ac yn y lleoedd a drefna ei ihun, ond adwaenir rhyw un o'i gyfarfodydd bob blwy- ddyn fel iy, Cyfarfod Blyn- yddol. Ynglyn a'r Cyfarfod Blyn- yddol hwn, cynhelir y Gymanfa, • i'r hon jy gwahoddir pob Cyng- or Efengylaidd, ynghyd a Chym- anfaoedd, Gyfarfodydd Chwarter- ol a, Misol, ,a Chvlchdeithiau y gwahanol Enwadau Efengylaidd, i, anfon cynrychiolwyr. (b) Ar hyp so bryd gall aelod- au—meibion neu ferebea-o Eg'- IWYiSiEfengylaidd ddod yn aelod- au personol io'r Gymanfa drwfy dalu tanysgrifiad blynyddol o 10/ wedi d'w henwau gael tyriaeth a, chymeradwyaeth y Q' yngor Efengylaidd. (c) Yn y Gymanfa bydd Lly- wydd newydd y Cyngor yn tra ddodi anerchiad, cynhelir cyfar- fodydd cyhoeddus i drafod a dat- gan barn lar gwestiynau fo'n dal perthynas a ibywyd a ffyniant yr Eglwysi a'r Genedl, a phregethir yr Efengyl. (d) Rhaid i bob rhybudd o gynygiad fod (yn Haw yr Ysgrif- ennvrld bed war diwrnod ar ddeg, o leiaf, cyn dydd cyntaf y Gym- anfa. VII. Etholiad Swyddogion. 1. Swyddogion Cyngor Efeng- ylaidd Cymru ifydd y Llywydd,, y Llywydd-etholedig, y Cyn-Ly- wydd, neu dri ,0, Gyn-Lywyddion, un neu ragor o Is-Lywyddion, y Trysorydd, yr Ysgrifennydd, a'r Ysgrifennydd Arianol. 2. Etholir holl swyddogion Cyng or Efengylaidd Cymru bob bl wydd yn gan y Cyngor ei hun yn ei gyfarfod olaf cyn y Cyfarfod Blynyddol, a Idechreuant ar eu gwaith yn y, Cyfarfod Blynyddol. VIII. Newid \y Cyfansoddiad. Bydd gan y Cyngor hawl i newid ei Gyfansoddiad ;ar gynyg- iad (a) rhai !ó'i aelodau (b) En- wad drwy ei ddirprwyaeth nel (c) Gyngrair :d rwy ei ddirprwy- a eth. Rhaid rhoddi rhyibudd io bob cynygiad o,'r fath mewn ysgrifen i'r Ysgrifennydd |is o leiaf cyn y cyfarfod (olaf jo'r Cyngor o lfaen y Cyfarfod iBlynyddol, a| rhaid iddo fod yn Haw pob aelod o'r Cyngor :cyn y cyfarfod olaf hwnnw. Rhaid i bob cynygiad i iwahodd Cyrff eraill Eglwysi Efengyl- ¡ aidd i jymaelodi yn y Cyngor, ynghyd tag unryw geisia,clan aid, aelodaeth oddiwrth Gyrff o'r fath. gael ei ystyried fa'i' benderfynnuj yn y cyfarfod olaf hwn io"r 'Cyng- or. Daw pob cyfnewidiad yn y, Cyfansoddiad besir li rym yn y < Cyfarfod Blynyddol, a gwaboddir pob Corff dderbynir i'r Cyngor i anfon cynrychiolwyr rr, Cyfarfod Blynyddol. XX. Is-BwyllgorMA- BirAd gan y Cyjigox Efengyl- I aidd hawl pan pi cvjansoddir i benoidi • is -bwyllgorau, jac ï gyf- iwyno rhan lOri waith i'r is-bwyll- garau liynny,.