Y Genedl Gymreig

"TIYNCMTAWS AM ATHROD YN I ERBYN Y "GEKEDL." Cofus gan ein darllenwyr am lythymilft ifaddangos0d(I yn y Genedl yn ystod mis EbriIl diwcddaf yn nglyn & lianes festri a gynhaliwyd yn Abergynolwyn sir Eeirion- ydd. Ysgrifenai ein gohebydd i roddi dad- Saniad i gwyn oedd yn bodoh yn yr ardal yn nglyn â chynorthwy plwyfol tlodion y fie. Dywedai fod peth anfoddlonrwydd yn bodoli parthed y gwarcheidwad dewisedig, ac fod un o'r plwyfohon wedi dyweyd ei feddwl yn lied glir wrtho yn y festri parthed ei weithrediadau swyddogol. Dywedai ein gohebydd hefyd ei fod yn deall fodtlod-on Y?wyt yn ystyried eu hunMn ar well tir 1 ysi. erhau eymhMth plwyfol os byddant yn n?ny'?uyr E?wys Sefydledig. Cynyrch- ? cyhocddMd y IIythymu hyn y fath ?ith M y .?<?./M?, fel y penderi?od(I ?nieryd <?-rs cvfreithiol ? ein herbvn am I.t.'el Ar yr 21ain o Ebrill cawn y Hythyr canlynol 20Api?8?6. DEAR SIR,-We have been consulted by Mr Owen Owens, the guardian of the poor of the oarish of Llanfihangel, Abergynolwyn, with regard to a paragraph in your last week 8 paper which reflects on Mr Owen's character as FcJuardian of the poor. The paragraph means that Mr Owens as such guardian favours the noor who attend the Church, and that he is not a fit person to be guardian. As the paragraph is wholly untrue, and is of such a nature that it will injure our client, we write to ask you for the name and address of your correspondent. As a fact, the relief at Abergynolwyn to poor attending Church amounts to about 4s 6d per week, and to poor going to Nonconformist chapels 4OH, or thereabouts, and the respective numbers are 2 and from 15 to 20. Mr Owens was elected without opposition to be the guardian. These facts speak for themselves, and require no comment. Unless you will give us the name and address of your correspondent within a week of this date, we shall take a course personal to you.— Yours truly, G. J. WILLIAMS AND MILLARD. The Proprietor Y Genedl Gymreig," Car- narvon. Mewn atebiad i'r llythyr uchod anfon- asom yr hyn a Genedl Office, April 21st, 1885. GEN.TLE)IEN,-In reply to yours of yester- day's date, I have to inform you that it is con- trarv to our rulo to disclose the names of our correspondents. Should you wish, however, to correct" the statements you complain of, we shall be glad to give such" correction" publicity.—Yours truly, 1 Pro. the Welsh National Newspaper Co., Limited, D. EDWARDS, D. EDWAMS. Manager. Messrs G. J. Williams & Millard. Ary 26ain o Ebrill cawn y llythyr canlynol yn atebiad i'r uchod:- Dolgelley, 25th April, 1835. DKAR SIR,—We are in receipt of your letter, and we have seen our client thereon. As you will not meet our reasonable request, we have been instructed to inform you that unless you pay us ZCIO for damages, and 13s 4d for costs, within a week of this date, we shall issue a writ against you. We mention flO without pre- judice to out right to claim more than £10.- Voars truly, oars ru y, G. J. WILLIAMS & MILLARD. Mr D. Edwards, YGenedl Gym-tig, Carnarvon. Ni anfonwyd dim mewn atebiad i'r Ilythyr uchod, ac ar y 22ain o Fai, wele writ yn cael ei chytlwvno i'l dwylaw, wedi ei chaniatau yn U chel Lvs bam gan Tarll Selbourne, yr Arglwydd Ganghellydd, yn yr hon y gofynir iawn am athrod. Yn y dull arferol archasom i'n cyfreithiwr roddi ei ymddangosiad ar ein rhan yn v llys, ac i ofyn Am statement of claim. Wedi aros am bum' wythnos am y statement hwn, gwuaethom gais i'r llys i daflu yr achos allan gyda'r costau. Mewn canlyniad i hyn hysbyswyd cyfreithwyr yr hawlydd, ar y 9fed o Orphenaf, y byddai i'r achos gael ei daflu allan os na byddai y itntement of claim yn y llys yn mhen deng nhvrnod. Caniatawyd deng niwrnod drachefn, mewn caittyniad i apel o eiddo fri G. J. Williams a Millard, y rhai a wnaethent niRdunt yn erfyn am ohiriad pellach. Dy- wedent nas gallent wneuthur y statement heb ohiriad, am fod rhywun neu rywrai wedi symud y Relief List" o ystafell bwrdd y gwarcheidwaid yn Xolgellau. Fodd bynag, wedi disgwyl ychwaneg, cawn y llythyr can- lynol, yr hwn a dderbyniwyd gan ein eyf- reithwyr yn Llundain :— In the High Court of Justice Queen's Bench Division. Between Owen Owen, plaintiT, and the publishers of the Genedl Gymreig. You are requested to take notice that the above-named plaintiff hereby wholly dis- continues this action. Dated this 22nd day of July, ISK-).-Yotirs Sc., TRINDERS & ROMBRS, Agents for Williams & Millard, Dolgelley. Wrth anfon y llythyr uchod i ni hysbysa ein eyfreithwyr ni eu bod yn anfon bil am eu costau i gyfreithwyr Mr O. Owen, a deallwn fod y cyfryw erbyn hyn wedi eu tain. Dyma fel y terfynodd y cynghaws hwn. Ac o'n rhan ein hunaru buasai yn well genym pe y perulerfynasai Mr O. Owen fyned yn mlaen. Tybiwn fod yn y mtter- pe y dygasid ef i'r Jlys-rai ffeithiau y byddai o les eu gwyntyllio. Nid ydym wrth hyn yn golygu am foment fod Mr 0. Owens yn ddiegwyddor. Credwn fod ynddo amryw bethau da; ond dylai gofio nad ydyw partiaeth yn drosedd. Pe y dywedem bob wythnos ei fod yn wr rhag- farnllyd yn erbyn Ymneillduaeth ni byddem ynei athrodi-oblegid nid yw rhagfarn yn drosedd. Ni feddiem byth amheu gonest- rwydd gwr o safle Mr Owens—ond nid yw yn ofynol i ddyn fod yn anonest nac yn ddiegwyddor i fod yu rhngfarnllyd neu yn bartiol. Fodd bynag, gall Mr Owens deimlo yn lied sicr na wna y Genedl Gymreig gam Wriadol ag ef nac ag undyn arall yn eu eysylltiadau personol; ac o'r ochr arall gall fod yr un mor sicr na phetrusa y Genedl, roddi tramgwydd iddo ef neu ei gyffelyb os bydd buddiant y cyhoedil yn gofyn am hyny.

YSToml FRAWYCHUS YN LLEYNJ UADDIAD DAU 0 BERSOXATJ GAN FELLT. Prydnawn Iau dineddaf ymwelodd a'r rnanbarth hwn o'r wlad ystorm ddychryn- Uyd o fellt a tharanau. Nid oes yn nghof lieb svdd yn fyw weled yr elfenau trydanol toor danbaid, a'r taranau mown canlyniad ynfrawychus i'r eitliaf; ond yr hyn sydd iwyaf difrifol yn nglyn a'r ystorm ydyw Qdarfod i ddau o hcrsonall ael eu lladd gan ymellt, un o ha rai vdoedd Mr John Griffith, rark, Bryncroes. Yr oedd yn sefyll ar y pryd yn nrws y beudy. Malodd y fellten, yn gyntaf, ldyn odd ar ei ben yn yr mrd, yna daeth i'r ysgubor a thrwy y pared i'r y, ac wrth fVrlcd allan tarawodd Mr urmithyn fanv yn y fan. Nid oedd y fe tell wedi g-vneutliur dim 61 ar y corph. r oedd yr yma iawedig yn n mlwydd oed. "ydnawn Iau drachefn, eafodd lodes ieuanc ?dd yn gwasMMthu yn Pen-y-bryn, Llan- S^nadl, ei thara .v yn far? vr un inodd gan e en. Cyc'nyvnoddtn' a'i meistr a'i elstres i'r cap ond ar y ffordd trechwyd gan yr ystorm ac aethant i dy cyfagos Ar'l n,)Idf ac wedi i'r gwlaw i raddau t ant yn ol am eu cartref, ac wrth y^d drwy Iwybr yn gyfagos i'r ty, lladdodd seUten y lodes ieuanc (20 oed) yn y fan. Yr,)-id y lodo; yn dvgwydd bod yn y canol ei meistr a'i meistres. Hysbysir nad Y flit hwytliau wodi dyfod o'u hystafell ye y, a bod un ochr i'r gwr yn ddiffrwyth. o,d(I ol mawr ar gorph y lodes ieuanc, l hesgidian wedi eu taflu na welodd neb °aonynt. Mae y dygwyddiadau wedi creu a dychryn yn Lleyn. I TYDWEILFAB;

CAERNARFON. Dydd Lun aeth YsgolionSabbothol ^oen ezer (W.) a Chaersalem (B.) ar wibdaith i Rhyl a Dinbych. Gan fod masnachdai y dref yn gauedi'g cymerodd lluaws fantais ar radlonrwydd y cludiad i dalu ymweliad â Dyffryn Ciwyd. Daeth pawb adref yn Deallwn fod Mr R. Nanney Evans, mab R. Nanney Evans, mab Mr E Nanney Evans, o'rdref hon, wedi myned yn 11 diannus drwy arholiad rhag- Soaw Cymdeithas Cyfferiwyr Prydain Fawr. F Dydd Mawrth aeth deiliaid Ysgol Sab- bothol Mark-lane ar wibdaith i Dalyfoel. Deallwn mai Mr R. Williams, Brunswick Buildings, a dalodd eu holl gostau. Cawsant eu digoni A lluniaeth rhagorol, a buont yn mwynhau eu hunain mewn maes erthynol i Cadben Jones. Trodd y tywydd allan yn anffafriol. anBuyf Alpine Choir y tair noswaith olaf o'r wythnos o'r blaen yncyna?cyng?rddau yn y Guild Hall. Yr oedd eu datgan- iadau yn dlws ac effeithiol. Dydd Sul rhoddasant ddau gyngherdd arall, o nod- wedd grefyddol, ac yn un ohonynt adrodd- wyd y dernyn Cymreig tvner a pbrydfcrth "Hen Feibl Mawr fy Mam" gan un or merched ieuainc. Yr oedd y neuadd yn or- awn yn nghyngherdd yr hwyr. Dydd LInn syrthiodd geneth fechan a ddaeth i'r dref hon gyda gwib-gerbydres 0 gyffiniau y Bala i lawr 0 ben un 0 dyrau y Castell, ac er syndod i'r rhai a'i cyfodasant i fyny, nid oedd nemawr gwaeth. Dydd Gwener daethpwyd 0 hyd i gorph Thomas Jones, y dyn ieuanc a fu foddigery dref hon yr wythnos cyn y ddiweddaf. Cyn- haliwyd trengholiad ar y gweddillion, pryd y dychwehvyd rheithfarn o "Farwolaeth ddamweiniol." Boreu Sadwrn cludwyd ei gorph i'w gladdu yn Mostyn. Daeth gwnfad ei Mawrhydi, y Dwarf, i borthladd y dref hon ddydd Gwener, gyda r amcan o gymeryd y Gwirfoddolwyr Llyng- esol ar ei bwrdd am cruise; ond oherwydd gerwinder yr hin nid aeth allan 0 r afon hyd ym,i. ??n y Llys Bwrdeisiol, ddydd Llun, ad- gyhuddwyd Thomas Jones, Biilkeley Arms, o wneuthur ymosodiad ar Griffith Evans, Caeathraw. Taflwyd yr achos 1 r Brawdlys Chwarterol. Rhyddhawyd y cyhuddedig dan feichiafon. Hysbysa y Drych am farwolaeth y dyn ieuanc hynaws a'r ymgeisydrl addawol am y weininogaeth, Mr Daniel O'Brien Owen, di- weddar o Remsen, yr hyn a gymerodd le yn y Presbyterian Hospital, New York, ar ol dioddef yn hir dan afiechyd poenus a nychlyd. Brodor ydoedd 0 Bryn rodyn, ger Caernarfon, tua 24 mlwvdd oed. Bu yn dilyn ei alwedigaeth fel cysodydd yn swyddfa y Genedl am beth amser cyn ei fynediad i'r Unol Dalaethau. YSGOLOUIAETH WERTHFAWR.—Yr wyth- nos ddiweddaf, enillwyd ysgoloriaeth gwerth AUn D'nn Master R. H. Richards, St. Davids Road, o'r dref hon. Cyflwynid hi gan Gymdeithas Y sgoloriaethau Gogledd Cymru, ac yr oedd yn agored i holl fechgyn a gen- ethod yr ysgolion elfenol o dan 14eg oed. Ymgeisiodd oddeutu cant mewn nifer trwy Ogledd Cymru, pa rai agynwysentyr ysgol- heigion goreu 0 fewn cylch yr oedran uchod. Pan ddealler nad ydyw y bachgen uchod eto ond 12eg oed, gwelir ei fod yn feddiannol ar dalent ragorol i dderbyn addysg. Addysg- wyd ef yn hollol yn ysgol y Bwrdd, ac efe ydyw y trydydd bachgen o'r un ysgol i enill yr anrhydedd yma. Hefyd, ymgeisiodd Master W. H. Williams, St. David's Road, o'r un ysgol, am yr un ysgoloriaeth, ac enul- odd y nifer gofynol 0 farciau i w sierhau, ond bu yn rhaid iddo ef foddloni ar dyst- vscrrif v tro hwn. Adlewyrcha ffeithiau or nodwedd yma glod ychwanegol uch el 1 Mr J. T. Jones, prif athraw yr ysgol grybwyll; eqig, gan y credwn vn ddiysgog mai i'w yni a'i tafur dyfalbarhaol gyda'r bechgyn a ym- ddiriedir i'w ofal y rhaid priodoli y llwydd- iant a gofnodir o bryd i bryd mewn cysyllt- iad fic, ysgolheigion yr ys,ol hon.E(I- 7aydyw(1. ODYDDIAETH AC IEOTINCTYD.—Nos Tau diweddar, agorwyd cyfrinf i newydd i Od- yddion ieuaine o wyth oed i fyny, yn yr ystafell ardderchog 0 dan addoldy Salem, o dan lywyddiaeth P.P.G.M. J. D. Jones, yr hwn a roddodd anerchiad pwrpasol i'r am- gylchiad, ac addysgwyd hwy hefyd mewn canu, &c., gan amryw o'r brodyr mewn oed. Y mae golwg lewyrchus iawn ar y gyfrinfa newydd hon, yr hyn a rydd galondid mawr i'r brodyr, gan fod dros haner cant 0 blant wedi ymuno â hi eisoes, ac y mae yr ysgrif- enydd gweithgar, sef P.G. Robert Grimth, Snowdon-street, wedi bod wrthi ei oreu gyda'r gwaith 0 u derbyn, a. hyderwu (gan fod y tabhu mcr isel, a meddygon Inor enwog mewn cysylltiad & hi) y bydd wedi llwyddo i ymrestru cannoedd cyn hir.- Odvdd. --d

CAERGYBI. j Da genym ddeall oddiwrth yr hysbysieni ar barwydydd ein tref fod y parti cerddorol sydd yn awr ar daith drwy ranau 0 Ogledd Cymru yn bwriadu talu ymweliad & Clt?aer- gybi. Dalied cerddorion a hoffwyr cerddor- iaeth ar yr egwyl nos Fawrth, y 18fed cv- fisol. Y mae eu hymweliad a Dinbych, Ffestiniog, &c., wedi bod yn llwyddiannus iawn. Diau na bydd Caergybi yn ol i'r manau hyn mewn croesawu cerddoriaeth uchelryw. Cofied cerddorion Cybi am y 18fed cyfisol. GWYL DE MOUNT PLEA.SANT (A.).-N eill- duwyd dydd Mawrth, Awst 4, i roddi te a bara brith i Ysgol Sul Mount Pleasant (A.). Ymgyfarfyddodd oddeutu 300 yn yr addol- dy er ymffurfio yn orymdaith, yr hon a gychwynwyd yn brydlawn dan ofal Mr Robert Thomas a Mr H. L. Hughes, llywydd ac ysgrifenydd yr ysml. Cyrhaeddwyd Trefengan, yn yr hwn Ie yr oedd pob dar- pariaetn a hwylusdod wedi ei barotoi gan Mr W. Harper, caredigrwydd blynyddol yr hwn sydd yn wir haeddiann^l 0 ddiolchgar- wch. Gofalwyd am bawb o'r ysgol a chyf- eillion ereill gan Mrs Roberts a Miss Thomas. Grocers, Bontddu; Miss Jones', Edinburgh Castle Miss Thomas, Anglesea House Miss Morris, Summer Hill; Mrs Hughes, Blue Bell; a Mrs Reynolds, Cam- bria Terrace. Er fod yr hin yn anffafriol, mwynhaodd pawb eu hunain yn rhagorol. GWYL DE Y TABERNACL (A.).-Y dydd dilynol, y 5ed cyfisol, cadwodd Ysgol Sul y Tabernacl eu gwyl do a bara brith yn Bryn- iau Llygaid, trwy diriondeb Mr W. Evans. Cafodd 350, sef rhif yr ysgol, eu digoni. Wrth y byrddau, yr oedd yn gweini Mrs Jones, Regent House; Mrs T. Evans, Vulcan-street. Llywydd ac ysgrifenydd yr ysgol ydynt Mr H. E. Pritchard, Cross-street, a Mr W. Evan Griffith, Stanley-street.— Gohebydd.

I BETHESDA A'R CYFFINIAU. ETHOLWYH NKWI'ODION.—Dyinuna Mr Gwilym Jones, ysgrifenydd y blaid llydd- S'dig, arno;u wneyd cais ar i bobty-ddidiwr lyddfrydig sydd a'i enw heb fod ur y register newydd yn y ddau blwyf, Llanlicehid a Llandegai, alw g ia- ef er anfon hawlion (claims) 1 fewn. Mae yn ofynol i'r gwaith hwn tnd wedi ei orphen cyn yr 20fecl cJ; nsoi. veauwn 10a nuaws mawr anan or rho.itr yn mhlwyf Llandegai. Gan nad ydynt yn talu y dreth yn y pIwyf hwn, ond yn dy-ddalwyr ac yn Rhyddfrydwyr campus, gwnewch frys gyda'r gwaith pwysig hwn, gan nad oes amser i'w golli. EISTEDDFOD BFTHESDA.-Nos Wener di- weddaf, yn y Cafè, cyfarfy-ddodd y pwyllgor perthynol i'r Eisteddfod, uchod, 0 dan lyw- yddiaeth W. J. Parry, Ysw., Coetmor Hall, er eymeryd i ystyriaeth pa beth i'w wneyd gyda'r Eisteddfod eleni. Penderfynwyd yn unfrydol, oherwydd yr amgylchiadau y mae yr ardal ynddi ar hyn o bryd, i ohirio yr Eisteddfod hyd Mehefin y fiwyddyn nesaf. Gwel hysbysiad mewn colofn arall. Y GYMDEITHAS RYDDFRYDIG—Nos WCll- er nesaf cynhelir eyfarfod o'r gymdeithas uchod i'r dyben o edrych i mewn i'r ethol- restr newyad, ac er gweled a ydyw enwau yr holl Ryddfrydwyr wedi eu cofrestru. COFIANT Y DIWEDDAR TANYMARIAN.— Deallwn y bydd Cofiant y Dyn mawr o Dan-y-marian allan o'r wasg cyn diwedd y &wyddyn. Dywed y golyrd? ly bydd yn go&ant rhagorol, ac yn wir deilwng o goffad- wriaeth y gwr enwog. Hysbysir fod y can- euon doniol a galluog a ?yfansoddod? Tan ymarian pan ar ei daith Pr America wedi eu canfod, a bydd iddynt oil fod yn y cofiant. CVNYDD YMNEILLDUAETH.—Hysbyswyd ni gan lenor 0 radd uchel nad oedd yn y tri phlwyf-Llanllcehid, Llandegai, a Bangor- bedwar ugain mlynedd yn ol, ond tri 0 gapelau perthynol i'r Ymneillduwyr. Erbyn hyn y mae yn y tri phlwyf uchod dros han- ner cant 0 gapelau yn mcddiant yr Ymneill- duwyr; ac y mae yn ddiamheu nad oes blwyfydd yn Nghymru ag sydd wedi dy- oddef eymaint o eriedigaeth ag Ymneilldu- wyr y tri phlwyf uchod, mewn gwahanol ffurfiau. Diau genyf mai llwydao a wna Ymneillduaeth yn y dyfodol fel yn y gor- phenol, er gwaethaf Eglwysyddiaeth a Thoriaeth. DAMWKINIAU.—Yr wythnos ddiweddaf cyfarfyddodd Mr William Williams, Capel Cwta, Braichmelyn, H damwain yn chwarel y Penrhyn, drwy gwympo amryw latheni yn ei fargen. Da genym ddeall ei fod yn gwella yn dda. Hefyd, cyfarfyddodd Mr J. J. Evans, Twr, a damwain drwy gael tori ei goes pan ar ganol maes, drwy i ddarn o'r graig dd'od i lawr o'i fargen a'i daro yn ei goes. Yr ydym yn dymuno iddynt adferiad buan. YMADAWIAD MR BEN THOMAS AM Aws- TRALIA.-Dydd Gwener diweddaf, ymadaw- odd y bardd a'r cyfaill uchod, ac amryw fechgyn ieuainc ereill, am Queensland, Awstralia. Nos Iau ymgynullodd nifer 0 gyfeillion y bardd, yn feirdd a llenorion, cyn ei ymadawiad, pryd y cafwyd cyfarfod dy- ddorol. Treuliwyd y cyfarfod mewn dad- ganu, adroddiadau, ac areithiau. Pawb yn dymuno eu llwyddiant yn eu gwlad newydd, a thaith gysurus iddynt. Y chwanegwyd at ddyddordeb y cyfarfod drwy gael gwahanol adroddiadau barddonol mewn modd ar- dderchog gan Mr Ben Thomas. WOMBWELFS MENAGEpiic.-Dydd Gwener diweddaf, ymwelodd y filodfa uchod a'r ardal. Daeth llawer o'r trigolion yn nghyd i fwynhau y seindorf ragorol perthynol iddynt. TREBOR LLECHID. PARCH J. W. JONES, LLANHIDDEL.— Dygwyddodd camgymeriad yn ein sylwadau ar anrnegion i'r brawd hwn yn y Genedl ddiweddaf, sef mai dros lOp a ddarfu i eg- Iwys barchus Bethesda gaslu mewn amser byr iddo; dylasai fod dros 20p— B. 0.

I PORTHDINORWIG. I CYMANNA GERDDOROL ANNIBYNWYR SIR GAERNARFON.—Gynhaliwyd oedfa gerddorol (rehearsal) mewn cysylltiad a'r gymanfa uchod yn Moriah, Porthdinorwig, am ddau o'r gloch prydnawn Sabboth diweddaf. Rhifai y cantorion oddeutu 80, y rhai a ddeuent 0 Siloh a Moriah, gyda'r arweinwyr, y Mri John Williams ac Owen Jones, cyn- orthwyid hefyd gan y Mri M. O. Williams, E. Williams, ac R. Williams, 0 Fethel, gydn y Mri R. Hughes a David Jones, 0 Bethania. Y tonau a genid oedd Ramah," Heidel- berg," "Penmount," "Bryniau Canaan," Bryntirion," Ellacombe," Peny," Tan- v-marian." "Pen Nebo," "St. Llechid," "Danville," "Gogerddan," a "Huddersfield." Cafwyd anerchiadau hefyd gan y Mri Rich- ard Hughes, qy.y.gwynt. a T. J, Williams, Llanfaireaereimon, y naUl ar gerddoriaeth a'rManaremyniaethyCyfeer. Yr oedd y canu oM yn esmwyth a didramgwydd, MM adegall ymgodai i fod yn omehel a g6lidog iawn. Yr arweinydd oedd v Parch R. W. Griffith, Bethel, a chwareuid yr harmonium gan Miss Evans, Dinorwig,House, a'r Mri J. Jones, Dinas, a M. Williams, Siloh. BETHEL.-Yn yr hwyr cynhaliwyd cyfar- fod cyffelyb yn Bethel; heblaw amryw o'r tonau, cenid hefyd yr "Halleliwia Chorus," Teyrnasoedd y ddaear," a Mor hawddgar yw dy bebyll," yr oedd cydbwysedd y lleisiau yma yn dda a'r canu yn nodedig o rymus ac effeithiol. Yr arweinydd oedd Mr T. Wil- liams, Parcia Rhos, a chwareuid yr harmon- ium gan Mr J. W. Owen. Yr hybarch Owen Williams a draddododd araeth nod weddiadol ohono ei hun, yn llawn arabedd, a'i ergydion yn cyrhaeddyd hyd adref bob stroke. Ar ddiwedd y dydd, yr oedd eugliadau yn cael eu gwneyd yn yr oil o'r capelau a nodwyd at ddwyn treuliau y gymanfa.—7?/MM?<M.

I DINAS, PORTHDINORWIG. .1 Mae amryw 0 blant yn y lie ucnoci nad ydynt yn mynychu moddion gras ar y Sabboth, ac 0 bosibl rai mewn oed hefyd. Ond tua blwyddyn yn ol ymgymerodd y Parch R. Jones, Pentir, a'r gorchwyl 0 gynal ysgol yn y lie bob nos Fawrth, a chafodd ei gynorthwyo gan frodyr eraill. Mae nifer yr ysgol ar gyfartaledd bob wythnos yn ddeg a thriugain. Fel hyn mae llawer 0 blant fuasent yn tyfu i fynu heb fedru darllen yn cael eu dysgu i hyny. Ac mae Mr Jones yn nodedig 0 ffyddlawn gyda'r achos teilwng hwn. Yn ddiweddar, trwy garedigrwydd y Parch R. Jones a chyfeillion caredig eraill mwynhaodd yr ysgol wledd 0 de a bara brith. Yr oedd yn agos i ddau gant yn cyfranogi o'r wledd hon. Wedi i bawb gael eu digoni, cynhaliwyd cyfarfod adloniadol yn yr awyr agored. Cafoddawb eu boddhau yn fawr wrth glywed Mr Jones yn holi y plant. Yr oeddynt yn ateb ac yn canu yn ardderchog. Yr wyf yn credu y gall Ysgol y Dinas sefyll cystadleuaeth ag unrhyw Band of Hope yn y sir mewn ateb a chanu. Wedi cael adroddiadau ac anerchiadau gan rai oedd yn bresenol, ymwahanodd pawb wedi eu bodd- hau yn fawr.- Un o'r monvyr.

Yn ol ystadegau 1880, y mae yn y Tal- aethau Unedig 4,225,045 0 ffermwyr, a 4,008,907 o ffermydd; a cheir ynddynt 3 323,867 0 weision ffermydd. Gwna y rhai hyn a'u teuluoedd 22,000,000 0 bobl, neu 44 y cant 0 boblogaeth yn y wlad. Tra yr oedd hen wr o'r enw Jesse Craft, Westville, N.Y., yn gwneyd gorymdrech i weddio yn anarferol 0 ddoniol a hwyliog, torodd wythien yn ei wddf a bu farw yn fuan. Dyna rybudd eto i bobl fod yn syml a diorchest wrth orseddfainc y gras. Sylwa teithiwr a masnachwr manylgraifo Illinois fod yr Ellmyniaid yn fwy dyogel na phobl ereill, tra y cyfyngant eu hunain i gwrw, ond eu bod yn myned i ddystryw yn kgynt na phawb pan ant i ymhyfrydu mewn chwiaci.

I w Y u,,10,N HI W J:1;1JUA ttA I SWYDDFA'R "GENEDL," BOREU MA WRTH. Mae y Canadiaid Ffrengig yn cynal cyfar- fodydd mewn amryw fanau er ceisio dylan- wadu ar y Llywodraeth i ryddhau neu newid y ddcdfryd o farwolaeth a gyhoeddwyd ar Riel, penaeth y gwrthryfel diweddar. Parotoir araeth y Frenincs ar doriad y Senedd yn Osborne yfory. Nid oes ond dau Fesur eisieu eu trafod yn y Senedd- Anedd-dai y Tlodion a Mesur Pryniant Tr (Gwyddelig). Dydd lau, cynygir p'.cidi lais o ddiolchgarwch i filwyr y Soudan. Bu 37 0 bersonau farw o'r geri marwol yn Marseilles ddydd Llun, a l,o"00 yn yr Hispaen. Condemnia y Standard benodiad y ddir- firwyaeth i edrych i mewn i'r dirwasgiad masnachol. LIaddwyd dau ddyn o'r enwau Willi&m Prient a James Brewer, yn Huddersfield, ddydd LInn, drwy gwympiad to gorsaf rheil- ffordd y London and North Western, a chlwyfwyd amryw eraill. Gweithia 2000 0 ddynion i gadarnhau am- ddiffynfeydd Herat. Adroddir fod dros 4«00 o filwyr Rwsiaidd wedi rneirw oherwycld y gwres a'n hinsawdd afiach yn Akhal Tikke, yn Nghanolbarth Asia, yn ystod yr wythnosau diweddaf.

RHOSYBOL. I TREAT I BLANT YR YSGOI. SABBOTIIOI. —Er mwyn amrywiaeth, pcnderfynodd yr eglwys Annibynol yma fyned & phlant yr Ysgol Sul mewn cerbydau i Bull Bay, eleni, yn hytrach na gwneyd te parti gartref fel arferol. Dydd Gwener, Awst 7fed, oedd r. dydd apwyntiedig. Cafwyd drive ddymunol, ac ar ol cyrhaedd y fangre brydferth, a chyrchfan dyeithriaid yn ystod misoedd yr haf. Mwynliawyd pryd da o de a bara brith ar y maes, ac er cymaint a fwytawyd ar litn y mor, yr oedd digonedd yn ngweddill ar ol i bawb gael eu Hwyr ddigoni. CYFLWYNO ANRHEO.—Yr ydym yn deall fod y boneddwr caredig Mr Rowlands (Ynysog), Rhosgoch Hotel, wedi cyflwyno copi o'r llyfr gwerthfawr "Hanes Eglwysi Annibynol Cymru" gan Dr Thomas, Liver- pool, a'r diweddar Ddr Rees, Abertawe, yn anrheg i'r eglwys ieuanc uchod, copi a brynodd yn San Francisco gan Dr Thomas ei hun. Dyma anrheg hynod 0 bwrpasol, yn enwedig i eglwys Annibynol. Y mae yn book of reference da.—Deivi.

AMLWCH. _? Nos Fawrth y pedwerydd cyhsol cynnal- iwyd cyngherdd mawrcddog yn yr Assembly. Room o dan nawdd y Wir Anrhydeddus Arglwyddes Neave, Llysdulaa, a Dagnam Park, Llundain, yr hon oedd yn bresenol. Yr oedd yr ystafell yn orlawn. Llanwyd y gadair gan Mr Berry, Brynfuches, yr hwn, fel arfer, a wnaeth ei waith yn hynod o dda. Y rhai oedd yn cymeryd rhan oedd Miss J. A. Williams, Caradog, Eos Morlais, yn nghyda cantorion lleol ereill. Cafwyd dat- ganiadau gwir dda gin yr holl gantorion. Mae Mr Matthews, y Board School, wedi cymeryd llafur mawr gyda'r Glee Party: yr oeddynt yn canu yn ardderchog. Mae llawer o ddieithriad yn aros yn y dref a'r cwinpasoedd yr haf yma, a rhai yn gorfod myned i ffwrdd oherwydd methu cael lie.—Gohebydd. Dydd Mercher cynhaliodd Badyddwyr Mon eu cymanfa gerddorol yn Amlwch. Cafwyd benthyg Capel Bethesda y Trefn- yddion Calfinaidd. Yr oedd yn llawn y ddau gyfarfod. Dechreuwvd y cyfarfod ydd am 11 a 4.30. Caradog oedd yr arweinydd. Cafwyd datganiad pur dda o'r hymnau a'r anthemau. Yn ystod y cyfarfodydd, canwyd y tonau canlynol o'r Llawlyfr Moliant :— "Amana,Wiltshire," "Llanbeblig," I WS Lill, "Llangranog," "Glanrafon," 't\ndaJnsia, Prydain," "Ielcombc," "Glanhafren," ? Prydaiii "'Dolgellau, L laii- "Caerllyngoed," "Wells," "Dolgellau," "Llan- sannan," "Glan 'yr Iorddonen," a "Hudders- field," yn nghyda "Moliant i Dduw" Clrs Watts), a Yr Arglwydd sydd yn teyrnasu (J. Thomas). Mewn pwyllgor a gynhaliwyd yn Salem (B.). pasiwyd yn unfrydol :— 1. Ein bod yn penderfynu cynal Cymanfa Gerddorol eto y jlwyddyn nesaf yn Llangefni yr wythnos cyntaf yn Awst.—2. Ein bod yn rhoddi gwahoddiad i Caradog i ddod ijjanvain y Gymanfa.—3. Fod y pwyltgor i ddewis tonau, &c, i gyfarfod yn Belan foreu diwrnod cyntaf y Cwrdd Chwarterol nesaf. -4. Etholwyd Mr Mathews, Board School, Amlwch, yn gadeirydd am y fiwyddyn ddy- fod.t.>l; ac ail-etholwyd y trysorydd a'r ysgrifenydd. Da genym ddyweyd fod Caradog wedi rhoddi boddlonrwydd cy- ffredinol, fel ag y gwelir oddi wrth ein trwaith yn ei wahodd eto i'n plith, Y mae diolchgarwch mawr yn ddyledus i'r frawd- oliaeth Fethodistaidd am roddi eu capel eang at ein gwasanaeth ac hefyd, deulu Salem (B.) am ddarparu mor helaeth ar gyfer croesawu y rhai ieuainc oedd wedi dod i'r Gymanfa.-D. H. Hughes,

I ABERYSTWYTH. I Y BRIF-YSGOL LOSGEDIG.—Nos Fercher diweddaf, cynhaliwyd cyngherdd mawr- eddog yn y Queens Hotel er budd gweddwon ac amddifaid y dewrion a aberthasant eu bywydau wrth geisio achub trysorau mam- athrofa Cymru. Yr oedd y gynulleidfa yn un dda, ond riiy Seisnigaidd. Aeth Eos Morlais a Mr Maldwyn Evans dnvy eu gwaith yn gampus. Yn nadganiad y "Children's Home," gwefreiddiodd y Ten- orydd Cymreig y gynulle'dfa. Encoriwyd ef. ond gomeddodd ail ganu. Mr Maldwyn Evans, cantor ieuanc addawol a phoblogaidd iawn. Canodd yn ogoneddus, yn neillduol Alice, where art thou," a'r hen alaw Gym- reig, Mentra Gwen." Y cantoresau oedd- ynt Madame Gwenfil Davies, Arnes Ro- berts, &c., ac ereill. Nawddogwyd y cyng- herdd gan brif foneddigion y drel a r ardal. Teilynga Mr W. J. Kenrin barch diledryw am d weithgarwch yn nglyn a'r achos can- moladwy hwn. Derbyniodd ddwy gini oddi wrth Mr Waddington, Hafod, hefyd bum' gini at y Brif-ysgol. Arweiniwyd gan Mr Wheatley. Gwasanaethodd pawb yn rhad, a da genym ddeall fod yr elw tua 50p. PIC-NIC TORIAIDD NANT Eos.—Methiant hollo!. Yr un ydyw hanes y Pic-nic Tori- aidd hwn ag hanes cyfarfod o'r un natur yii Birmingham. Yr oedd y cyfan yn barod-- ond d'od,g liyd i nifer o Doriaid. Gan idd- ynt fcthu cael gwrandawyr, aeth y cyfan yn llipa. Beir y gymdeithas GeidwadolTeol am dwyllo visitors ifwynhau golygfeydd gwledig -yna, gan nad oedd ynoDoriaid, sorri, moni, a phwdi, a danfon y bobl adref heb fyned drwy y gynllllnlen. Ond g*yr pawb cyfar; wydd â'r He mai ofer dysgwyl Toriaeth i lwyddo yn Aberystwyth a'r cyffiniau. Yno yr oedd Mr Vaughan Davies, a'i araeth yn ei logell. Ond md oedd gwrandawyr. Mwy ,r, 1 _1..J..J ofer ydyw i Air v augnan iitviti YUllltUU .t Mr Davies, Llandinam, na phe b'-ii yn ceisio newid y lleuad. Y gwr 0 Landinam ydyw dewisddyn y bobl. Ond rhaid i Mr Davies, er mor boblogaidd, dd'nd allan yn fwy di- amwys ar fater y tir. Gwna y tro ar gwest- iwn y DadgysyUtiaa. Ymwetwil)-. Llawii iawn ydyw y dref. Bechgyn cäredig bro Morgallwg yma wrth yr ugeiniau. Mwynhant hwy a phawb ereill eu hunain yn awelon iachus y mor. Lie iawn ydyw yr hen Gastell i adfer iechyd. Heb hwn, lie cyffredin fuasai Aberystwyth. Y Brif-iisgol eto.-N,lae y Prif-athraw Edwards wedi dosbarthu llythyr cyhoeddus o ddiolchgarwch i John James, Ysw., Y.H., Maer y dref, am ei hynawsedd ef a'r Cyng- hor Trefol tuag at y Brif-ysgol yn y cyfwng sydd ar fyned heibio. Sicr ydyw yr ail adeiledir y Brif-ysjol.

CHWECH 0 BLANT WEDI EU LLOSGI. Un noswaith yn ddiweddar, tua 11 o'r gloch, deffrowyd (Jyniro o'r enw Josiah M. Evans, yn byw tua thair milldir o Gray- hampton, Clearfield, Co., Pa., gan swn dyeithr a meildyliodd fod lladron yn tori i'w anedil. Cymerodd ei ddryll ac aeth allan, pryd, er ei fraw y gwelodd y ty yn goelcerth. Bloeddiodd am gynorthwy, ond cyn y gallwyd cyrhaedd y chwe' phlentyn a gysgent ar yr ail lawr, syrthiodd y to i fewn, a llosgwyd y chwech. y rhai a amrywient mewn oedran o 6 i 10 mlwydd. Achubwyd y wraig a'r tri phlentyn ieuengaf, y rhai a gysgent ar y llawr isai'. Casglwyd gweddill- ion llosgedig pcdwar o'r plant, a chladdwyd hwyn yn yr un arch, ond llosgodd y ddau\ arall yn lludw, fel y methwyd cael eu gweddillion. Creda y tad mai rhyw ddy- hirod a roddasant y ty ar dan.

CYMANF.v GERDDOROL ANXIBYN-. WYR SIR GAERNARFON. MI$TAR GoLYGWR.—Er yn tynu at y pedwar ugain ac wedi rho?i llawer tro ynol ac yn mlaen ar hyd Leyn yma, yr ,yT roddi un round ami eto inor bell a thref y Genedl ar ddydd Cymanfa sir Gaernarfon. Yr oeddwn yn licio yn anghyffredin darllen gwaith rliyw fi-aii-d vn gofyn a fuasai dim modd dysgu can-orphwys Pencerdd Eifion i'r anfarwol Tanymarian, a heddwch byth, byth i lwch yr archgerddor. Wet, wedi diirllciKais y brawd o Eifion, y mae genyf 1 3, ma ? gen  i finau gais 0 Leyn yma at yr ysgrifenydd galluog a medms, sef Griiffths 0 Bethel So dyma fo yn bwmp ac J'n blaen—A oes, aim modd cael holl gantorion Hethesda-a dywedir y byddant yn rhifo (W-yn y Gymanfa, i ganu "Chorus Mawr Handel," yn y cyfarfod 2 o'r gloch. Mistar GDIlgwr, a wnewch chwi roddi eich dylanwad 0 u plaid i gael fy nymuniad ? Dyma y tro olai am byth, yn sicr, y deuaf i dref Caernarfon, ac y caf gyfle i glywed canwrs mawr Bethesda. —Yr eiddoch, HEN GAXWR 0 LEYN.

CYLCHWYL GERDDOROL HARLECH. Fel y gwelir oddi wrth yr hysbysiad mewn colofu arall, cynhelir y Ddeunawfed. Gylchwyl Gerddorol yn ghastell Harlech, dydd LInn nesaf. Dysgwylir cyfarfodydd llewyrchu-i, yn enwedig, os bydd yr hin yn ffafriol. Bydd corau Dolgellau, Machynlleth, llarlech, Talsarnau, a Pliorthma og, yn nghyda Brass Band Harlech, a String Band Porthmadog, yn cymeryd rhan yn y cyfar- fodydd. Yn ychwanegol at y tonau cynulleidfaol, Yn yeliwan  ,rf yr anthemau Cymreig, a'r detlioliad 0 bt. Paul," y rhai a genir gan y corau undebol, bydd ob ciir yn canu Jarnau cysegredig a moesol, o'u dewisiad eu hunain. Bydd yn dda gan lawer, mae yn sier, gael cyfleusdra i glywed Miss Mary Davies, gan mai anfynycu y bydd yn dyfod i gyngherddau yn y rhan yma o'r wlad. Mae Miss Davies erbyn hyn yn un 0 gantoresau blaenaf y deyrnas, ac nid ydyw yn gallu cauu dim yn well na'r unawdau i'r soprano sydd yn St, Paul," gan eu bod yn hynod gytaddas i'w llais a'i harddull o ganu. Nid oes eisieu dyweyd dim am Eos Morlais a'r cantorion ereill. Da genym hysbysu fod y Ffestiniog a'r Camfirian Railways wedi gwneyd trefn- ?dau hwylus. 0 g.,?-?t yc?wanegu fed y Cambrian wedi gostwng cryn dipyn ar y fare 0 Fachynlleth ac Aberystwyth er y llynedd.

YMLADDFA DEIRW. Pellebyr 0 Marseilles a ddywed fod yin- laddfa deirw waedlyd wedi cymeryd lie yn Nimes prydnawn Sabbotn pa un a bar'iaoild Ain dair awr. Dyd y gweith- rediadau yn mlaen dan arolygiaeth y tarw- ymladdwr enwog Frascuelo. Yr oedd oddeutu 23,000 0 bersonau yn edrychwyr ar yr olygfa farbaraidd, ond teg ydyw dyweyd en bod agos oH yn Hieiddio y 1 ?weyd Ar 61 i Frascuelo ladd y tarw cyntaf, clwyf- wyd ef yn ddifrifol -an yr ail, a bu raid ei gario allan o'r yniladdle. Lladdwyd pedwar o deirw ereill, a chlwyfwyd amryw o'r ym- laddwyr.

I LLYTHYR LLUNDAIN. I [ODDI WRTH BIN GOHEBYDD NElLLDUOL.] LLUNDAIN, Nos LUN. 7 Tymhor.— Y DdedJf Droseddot.— Y Gvllideb Indiaidd.—Volea Aberystwyth. —Socialism—Mr Boive Bennct (Goheb- ydd y "Liverpool Mercury, ) ac Athron- laell, Grefyddol Ddiioeddar. Parha y Senedd i eistedd, er y disgwylid unwaith y terfynasai ddiwedd yr wythnos. Serch fod nifer yr aelodau yn Rraddol leihau, eto fe gerir yn mlaen da chyflymdra svdd yn adlewyrchu clod md bychan ar yi Wrthblaid. Pan yn ysgrifenu, nid oes go h iri d sicrwydd ar ba ddiwrnod y eymcry gohiriad le; y tebygolrwydd ydyw mai ar ddydd lau nesaf. Ond ni raid synu os parheir yr eisteddiad hyd yn oed i'r wythnos nesat; mae y Toriaid yn sicr o gadw y peiriant deddfwrol i droi gan hired ag a allai.t, ac o yru drwyddo gymaint o fesurau ag sydd DOSlbl. Nos Wener, darllenwyd y Mesur i WeUa y Ddeddf Droseddol am y trydydd tro yn Nhy y Cyffredin. Er yn agored i demtasiwn gre i fyned i eithafion gyda'r inesur hwn, fe gyfaddefir yn gyffredinol fod y Senedd wedi gweithredu mewn modd doeth a chymedrol iawn, ac wedi cadw yn K''1' "r hyn a elwir yn panic legislation. Erbyn hyn, mae agitation y Pall Mall yn deehreu marw, gallwn dybio, ac mae'n debyg mai y demonstration yn Hyde Park, ddydd Sadwrn nesaf, fydd y diweddglo. Mae y datgudd; iedigaethau diweddar wedi rhoddi bod i amryw o ystoriaif pur anymunol am rai o wyr mwyaf adnabyddus y deyrnas, ac y mae awyrgylch y Brif-ddinas wedi ei drydanu gan y chwealau a daenir am hwn ar llall. Pa un a ydynt yn wir ai peidio, nis gwn, ac nid yw yn rhan o fy musnes, drwy drugaredd, i chwilio allan. Digon i mi ydyw crybwyil y ffaith fod llawer o laid yn cael ei danu ar gymeriadau ein prif enwogion. Fel rheol, busnes ag yr ymdrinir Ag ef mewn modd pur ddigyffro ydyw y Gyllideb Indiaidd. Dygir hi i fewn yn nyddiau diweddaf y Tymhor, ac ni thelir nemawr sylw iddi gan yr ychydig o'r aelodau Seneddol fyddant heb fyned i'r wlad. Eleni, modd bynag, mae pethau dipyn yn wahanol. Er bod y tymhor ar derfynu, ac er fod nifer mawr o'r aelodau wedi gadael y Brif-ddinas, eto fe deimlir graddau eithriadol oddyddor- deb yn y Gyllideb Indiaidd. Gwrandawyd araeth Arglwydd Randolph Churchill, nos Iau, gydag astudrwydd anghyffredin gan Dy cydmarol lawn. Yr oedd yr amgylchiad yn nodedig oherwydd dau reswm. Yn un peth, mae yinlierodraeth yr India, oblegid dvnesiad y Rwsiaid at ei therfynau, mewn sefyllfa lied ddifrifol ar hyn o bryd, ac yr oedd cryn ddisgwyliad i glywed pa beth a wneir i amddiffyn y llinell derfyn yn nghymydogaeth Affghanistan. Ond y rheswm pwysicaf o lawer ydoedd v dymun- iad am gael prawf o aim swyddogol ac arianol Arglwydd Randolph Churchill, yr Ysgrifenydd Indiaidd. Cafwyd arddangos- iad ychwanegol nos Iau o'r ffaith fod Arglwydd Randolph yn un o'r personau, os nad y mwyaf galluog a dylanwadol, eto, y mwyaf dyddorol yn y byd politicaidd. Dyma ei araeth swyddogol gyntaf fel Cyfrin- gynghorwr, a chyraaint ydyw y cynydd mae wedi wneyd yn ddiweddar, fel yr edrychid yn mlaen ati gyda chryn lawei o bryder gan gyfeillion a gelynion. Ni chaniata gofod i mi hyd yn oed grybwyll y prif iteins arianol yn y Gyllideb. Ond nis gallaf lai na galw sylw at un peth yn araeth ei arghvyddiaeth, set at y gymhariaeth a dybiodd yn ddoeth ei thynu rhwng gweinyddiaeth Arglwydd Ripon yn yr India ac eiddo ei flaenorydd, Arglwydd Ljrtton. Bethbynag all fod rhagor- oldeb cydmariaetholyddau foneddwr hyn (ac efallai nad yw eiddo yr un olionynt yn werth ymdaeru llawer yn ei gylch), fe fernir yn bur gyffredinol fod y cwrs a fabwysiadwyd gan Arglwydd Randolph yn annoeth i'r eithaf. Mewn hysbysiad arianol, nid oes neb yn disgwyl yr ymostyngir i ymosod ar bersonau a'r hyn oedd yn gwneyd y drwg yn waeth yn yr achos hwn ydoedd na fyn- tumiwyd wrth Arglwydd Ripon nac wrth ei gyfeillion y dygid ei enw i mewn i'r drafod- aeth o gwbl. Yr oedd y Rhyddfrydwyr, o ganlyniad, yn hollol anmharod i amddiffyn y diweddar Is-frenhin, er i Arglwydd Hartington siarad yn rymus ac effeithiol iawn, ac ystyried yr anhawsdra dan ba un y llafuriai. 'Siaradwyd i gyffelyb bwroos hefyd gan Mr J. K. CroM, a Mr Buchanan, tra yr amddiffynwyd Arglwydd Randolph Churchill gan Mr Stanhope, yr hwn a ddiolchai i Dduw fod ?eidyddwr o allu ac athrylith ei arglwyddiaeth yn y swyddfa Indiaidd. Tybid ar y cyntaf y byddai i Arglwydd Ripon ddod a'r mater yn mlaen a gwneyd ei amddiffyniad yn Nhy yr Arglwyddi; ond y tebygolrwydd ydyw na fydd i hyny gymeryd lie. Sylwer fod Arglwydd Randolph Churchill wedi myned alian o'i ffordd, yn nghwrs ei araith, i dalu compliment i'r Parnelliad. Mae yr ieuad anghydmarus" yn parhau i ddwyn ffrwyth. Pjrydnawn ddydd Mercher, ar basiad yr Appropriation Bill, gwnaeth Mr Morgan Lloyd rai sylwadau ar y cwestiwn o grant Coleg Aberystwyth. Efallai nad anfuddiol fyddai egluro mai yr Appropriation Bill ydyw y mesur o eiddo Ty y Cyffredin sydd yn rhoddi caniatad i'r Llywodraeth i gy- meryd meddiant o'r arian a gynwysid yn y votes ofsupphy trwy ystod y tymhor; hebddo fe fyddai y notes hyny yn ofer. Gan fod grants y colegau Cymreig yn un ohonynt, yr oedd rhyddid i unrhyw aelod wneyd sylwadau arnynt ar ddarHeniad yr Appro- priation Bill. Nid yn ami y bydd genyf ryw lawer i'w ddyweyd am Dy yr Arglwyddi; rhag hollol anwybyddu y sefydliad parchus hwnw, modd bynag, gallaf grybwyll yn fyr am y ddadl a gymerodd le yno nos Wener ar dueddiad, cymeriad, ac effeithiau socialistic ddeddfwr- iaeth y pymtheng mlynedd diweddaf." Dygwyd y pwnc 1 mewn gan Arglwydd Wemyss, boneddwr sydd er's amser yn dioddef oddiwrth socialism on tlte brain. Cariwyd y ddadl yn mlaen gan Arglwyddi Salisbury, Granville, a Bramwell-y di- weddaf o gyffelyb ddull o feddwl i Arglwydd Wemyss. Nid wyf wedi clywed fawr o son am y ddadl hon, ac ni chreodd ystwr o gwbl yn y wasg; ac felly gallwn ninau, mae'n debyg, hyfforddi peidio ymheibulo yn ei chylch. Gyda 11aw, a oes yn y Gymraeg air da am socialism 1 Yn y geiriaduron, rhoddir cymmrodoliaeth, yr hwn sydd yn rhy debyg i cymmrodorion, cyfarweddiaeth, a chyd- feddianaeth, y rhai sydd braidd yn hir a chlogyrnaidd. A ydyw yn rheolaidd defnyddio y Cymreigiad, Socialistaeth ? Mae y gair yma hefyd efallai yn drwstan ac annestlus; er y ceir enghreifftiau o ffurfiad cyffelyb yn Methodistaeth, Calvinistaeth, Sosiniaeth, ac felly yn y blaen. A oes neb yn barod gydageglurhad neu gynygiad ? Mae llawer o ddarllenwyr y Genedl yn ddiamheu yn arfer edrych dros,lythyrau LIundeinig godidog y Liverpool Mercury, ac yn mawr edmygu gallu a thalent yr ysgrif- enydd, Mr Rowe Bennct. Mae Mr Bennet yn cael ei ystyried yn un o'r gohebwyr Llun- deinig mwyaf enwog yn Nhy y Cyffredin, mae, efallai, y mwyaf adnabyddus o'r press men (fel eu gelwir), ag eithrio Mr Lucy: o ran ymddanosiad personol, nid vw yn annhebyg i Irving, yr actor, er ei fod yn llai drwyddo, a'i wyneb heb fod mor daraw- iadol nid yw yn gwisgo barf. Ond at hyn yr oeddwn am gyfeirio. Yn y Contemporary Beview am y mis presenol, vmddengys erthygl o eiddo Mr Bennet ar Spencer- Harrison—Arnold," yn yr hon yr ymdrecha I adeiladu un gyfundrefn can,, o grefydd ac athroniaeth allan o wahanol gyfundrefnau yr enwogion crvbwylledig cymer oddef- ladau y tri wyr hyn, a dyd hwynt gyda'u gilydd, er gweled beth ydyw eu sum total. Y diwedd ydyw ei fod yn cael yr ymgais yn troi allan yn anfoddhaol, ac arweinir ef i'r casgliad fod un coll pwysig yn y tai ,cyfun- dre?n, yr hwn a Mr eu bod gyda u gilydd yn annigonol. Y maent oil (medd Mr Bennet) wedi dwfn ymdraddodi i arswyd o anthro^- imnorphism." Gwneir l fyny y ¡tail' mawr ??o??ddM air Groegyn .golygu ?a .ffltrj, a'i vstvr vdyw, pnodoliad nodweddion a eWSd^ x'r ?Muo, Dduw ac 3^ ol Mr Bennet, gwrthodiad 1 feddwl am Dduwfel?h'o'ddyn dyrchafedig a gor- uwch-naturiol ydyw yr unig Mhos tod cyfundrefnau Spencer, a Hamson ac Arno d yn ffaelu rhoddi i 1?"? sydd yn ein digonoli." 'Does ryfedd ?,J byd fod Mr Bennet yn methu gwneyd rhyiv ,!a?er o Senwyr fel Herbert Spencer a Frederic S??cuidywMathewArnoidnemawr dealladwy fel duwinydd ond ymddengys i mi fod Mr Bennet yn camgymerydwi h dybio y byddai eu cyfundrefnau yn werth rhywbeth pe symudid oddi arnynt y blotyn y soniai am dano.

I ESTABLISHED NEARLY 50 YEARS.—White's I Celebrated Moc-Main Trusses. Single Trus- ses, from 10s; Double Trusses, from ISs. Sent roe from observation, and post free.

MANCHESTER I Nos SADWRN. AT FECHGYN EIFION." I Ni phetruswn ateb eich gofyniad Dylech yn bendifaddeu godi'r faner genedlaethol i fyny yn yr etholiad nesaf-Cymruyngvntaf a Rhyddfrydiaeth yn ail. Nid rhaid i unrhyw ddyn yn Eifion fod yn llai o Rydd- frydwr ohcrwydd ei fod yn Gymro anhyblyg. Nid ydyw Rhdddfrydwyr Ysgotland ar Iwerddon bythyngadaelilhawliauplaid sefyll ar ffordd iawnderau eu gwlad; ac hefyd, mae y Rhyddfrydwyr gonestaf a chywiraf, megys John Bright, ac ereill yn dilyn yr egwyddor hon yn ffyddlon. Pe buasai Mor- gan Lloyd wedi dilyn yr un egwyddor, a gwneyd' Cymru yn hobby nid simple, Morgan Lloyd a fuasai heddyw, ac ni fuasai Senedd- wr 0 flynyddoedd 0 brofiad yn cael ei wrthod genych chwi am gyfreithiwr Ileol cymharol adnabyddus. Yr ydych chwi yn Eifion wedi cael y fraint o roddi warning 1 r aelodau Seneddol Cymreig nas gellir ei chamddeall. Mae Mr John Roberts yn waed newydd," a diamheu y caiff ei ethol, a bydd ilygaid pob Cymro arno. Os bydd iddo ef godi anrhydedd cynrychiolaeth Cymru yn y. Senedd, bydd ei etholiad yn drugaredd i'n gwlad ond os dilyna esiampl ereiTl, a wneyd ei hun yn rhyw fath 0 greadur direswm yn werth i ddim ond i ufuddhau i "chwip" plaid, yna "dyn a'i helpo," bydd yr A. S. wedi ei andwyo a'i lindagu yn bur fuan. Mae gorfoledd mawr yn Manceinion oherwydd Ilwyddiant y SHIP CANAL BILL, I yr hwn a dderbyniodd y Royal Assent ddydd Gwener diweddaf, ag sydd yn awr yn meddu grym cyfraith-chwifiai y banerau amryliw yn gyffredinol trwy y dref, ac y mae arwydd- ion 0 lawenydd i'w gweled yn mhob man. Mewn un pentref bychan yn ymyl Man- chester, mae nifer 0 foneddigion wedi anrhegu y trigolion ft phedwar "eidion tew" tuag at wneyd gwledd i ddathlu llwyddiant y Mesur, ac y mae y bob! hyny yn bwriadu deehreu bod yn llawen" o ddifrif rai o'r dyddiau nesaf. Mae hanes gyrfa y Mesur drwy y Senedd yn ddigyffelyb yn hanes mesurau o'r fath, sicrheir nad ydyw y costau mewn cefnogi a gwrthwynebu y Mesur yn ddim llai na phum' can mil o bunau, ac y mae y cyfreithwyr a'r gler sydd yn en canlyn wedl cael eu gwala o lyfu eu bysedd o'r mel aur. Yr orchest nesaf fydd codi y swm anferth o arian sydd yn angen- rheidiol i ddwyn y gwaith i derfyniad ond cvmaiut ydyw ffydd y capitalists yn yr an- turiaeth, fel y dywedir fod un firm 0 financiers yn Llundain wedi cynyg benthyca yr holl arian angenrheidiol i'r cwmni. Beth bynag fydd canlyniadau yr anturiaeth enfawr hon, un peth fydd sicr, y bydd y gamlas pan orphenir hi, yn foddion i wneyd yr hen gono arIanog y "Manchester man yn hollol annibynol ar ei wesyn balch, y Liverpool gentleman." Yr wythnos ddiweddaf, cynhal- iwyd cyfarfod dylanwadol yn mharlwr y Maer yn y Town Hall, dan lywyddiaeth Esgob Manchester, i hyrwyddo y Fund tuag at gynorthwyo COLEG ABERYSTWYTH. Y prif symudydd gyda'r achos rhagorol hwn ydyw yr Henadur J. F. Roberts, yr hwn sydd wedi gweithio yn ardderchog 0 blaid y coleg er ei sefydliad cyntaf. Mae hanes y coleg, ac yn enwedig yr anffawd a 1 cyfar- fyddodd wedi twymno calon y Saeson yn ogystal a'r Cymry, a diau y cesgjir rhai miloedd 0 bunnau yma at y Fund. Mae Toriaid Cymreig y dref hefyd, chwareu teg iddynt, yn defnyddio eu noli ddylanwad gydag Arglwydd Salisbury, i geisio ganddo ganiatau y 4,OOOp grant i'r coleg hwn, yr iivn yn ddiamheu a wna. ,I I 11-t3 ,1 lORWERTH.

BRIWSION 0 RHYL. Y MARINE DRIVE.- Y mae golwg fodd- haol ar y ffordd hon yn cael ei chario yn mlaen o Ilhyl i Prestatyn, ar hyd erchwyn gwely "Datydd Jones bu yn sefyll am amser bellach ond yn awr y mae ewmni newydd arianog iawn 0 Lundain wedi cy- meryd y gwaith 0 i chario allan. Bydd i hyn roi gwaitn i lawer oedd yn sefyll er's talm a'u dwylaw yn eu pocedau hyd gornelau ein heolydd yn disgwyl am rywbeth IW wneyd er cyrhaedd bara beunyddio!. Y LANDING STAGE I'R CYCHOD.—Trwy ddiofalwch bu i "Dafydd- Jones" a Morris" ei chymeryd oddiar y lan, rhwng Rhyl a'r "Isle of Man,a daeth rhyw ddvn pen coch 0 hyd iddi o'i chartref fel y bydd y bobish yn cael hyd i ful dmiwea ar y noraa fawr, ac yn ei gymeryd i'r carchar icHy.yn union y cvmerodd y lVpencoch y landing stage" i'r pawn yn y Voryd yma. Bu orfod i'r Town Clerk drwy orchymyn y Com- missioners ei thynu o'r pawn a thalu lp am ei chael yn rhydd. Costiodd oodeutu 9p i gychwyn ddwy flynedd yn ol, dyma lp eto wedimyn'd I'vpaionhrolcer; a mae Jack Jones ] a rheinyyngwrthodgwneyddefnyddo honi; gwell ganddo garioy gentlemen a'r ladies ar ei gefn, na gwneyd defnydd o'r stage sydd wedi ei darpar i'r perwyl, ond cofiwn dydi Jones ddim i gael ei ffordd ei hun, dydi y ladies ddim yn caru eu cario gan Jack; grwgnached 0 fwy os ydi 0 yn dewis nag y maeo chaiff o byth mo'r chance gan Mari yma chwaith, er gwario arian y trethdalwyr 1 rwyddhau ffordd y dieithriaid i fyn d 1 r cychod mewn modd gweddus. Mae y cychwyr yn parhau i gymeryd eu ffordd eu hunain at y gwaith ac y mae y ladies am strikio yn eu herbyn hwy gael eu trefn eu hunain mae cychwyr y Rhyl dan farn gan y rhyw deg medda Mari yma, a hi a wyr am ei bod 5-n un ohonynt. Mae Commissioners dref yma wedi cy- meryd 2p yn llai gan W. Williams, y com- missioner, nag oeddynt yn ei ofyn ar y cyntaf yr oedd Mari yn gofyn i mi, ai am ei fod yn gommissioner yr oedd 0 yn cael favour felly ? Finau ag atal dyweyd arna i ar y pryd, dyma hi yn dechreu arna i, ac yn deud y myna hi godi row, os oedd y Com- missioners yn myn'd i chwareu i ddwylo en gilydd fel hyn. Mae, y Bwrdd Commissioners wedi gorchymyn i'r surveyor ddarpar rhyw gyn- llun i gael dwfr o'r mOr i danc mawr wrth Town Hall, tuag at ddvfrhau yr heolyddy. Wel, mae Mari yma o'r tarn, er fod ganddi ranau yn nghwmni y gwaith dur yma, mai peth da fydd rhoi treial teg ar ddw r y mor ar ein heolydd "Ond,' meddai hi, "a ddaw y surveyor a chynllun 0 flaen ei teis- tradoedd er ei orchymyn i hyny cyn dydd y farn sydd gwestiwn!" Mae llawnder o ddwfr da mewn yotbr eleni gan gwmni y gwaith dwfr ar gyfer y trigohon a'r dyeithnaid, gan hyny, peidiwch a myn'd yn ditotals dw'r, y mhobi 1, mae yn well gwlybwr mewnol ac a lanol, na ?'mbyd "gwl?t arall yn marn Mari yma, er y bydd rhai pobl yn treio ei pherswadio 1 ro 1 tipyn o'r peth poeth hwnw am ei ben 0. Wei, 1 chi, y mae hi yn gwneyd yn iawr o r aw r, waeth be ddywedo nhw, er nad ydi hi ddim yn gwisgo ruban las. Mae yma ditotals iawn yn y dre yma, a rhai fel arall, welwch chwi. Yr oedd gwr ty tafani yn deud wrtha i ddoe, bod well gyno fo weithio i bechadur- iaid 0 lawer, nag i grefyddwrs ond ei ferch yn gwrando, a ddywedai yn wyneb ei thad, ac yn y nghlyw inau: "Gwybod yr ydych yntê, fy nhad, fod pechaduriaid yn fwy di- niwed na chrefyddwrs, ac yn haws i chwi fyn'd trostynt am fwy obris, yntê 1" Wydda yr hen ddyn ddim yn iawn beth i ddweyd, ond dalia fo at ei bwnc. Wel, fel hyn y mae hi yn dygwydd bod yn y byd yma er ys talwm, meddai Mari; gwahanol farnau bron am bob peth, ac am y gwirionedd ei hun, ran hyny. Ar y pen hwn, mae Mari o'r un farn a— V.

I MARWOLAETH CERFLUNYDD CYMREIG. Hysbysir am farwolaeth y cerflunydd Cymreig enwog, Penry Williams, yr hyn a I gymerodd le yn Rhufain, yn ei 8Gain o'i oedran. Mab ydoedd efe i William William house painhr, Merthyr Tydfil, ac wedi cynorth wyo ei dad am ychydig, darganfydd- wyd fod ynddo elfenau yr arlunydd. Llwyddodd i gael nawdd a dylanwad Mr W. Crawshay, yr hwn roddodd iddo lythyrau 1 N cyflwyno at ddynion o ddylanwad yn y brif-ddinas, ac yn mysg ereill Fuselli, yr hwn, ar y pryd ocdd yn geidwad y Royal Academy. Dangosodd Penry iddo amryw sketches a gymerasai rhwng mynyddau Cymru, a inyr.ai Fuselli en pwrca.su. Y inae llawer o r dfirluniau wedieuliarddangos yn rhai o brif sefydliadau Llundain a manau ereill.

Y JUBILI DDIRWESTOL. Cynhelir cymanfa y jubili i Ogledd Cymru yn Nghaern-, rfon ar y 9fed a'r lOfed o Fedi nesaf. Dydded i holl gyfeillion dirwest sylwi ar y dyddiad, a gwneyd eu goreu er parotoi ar gyfer anrliydeddu dirwest ar ben ei juhili. Bydd cyfarfod cyhoeddus yn y Guildhall noson y 9fed, cynadleddau y boreu a'r prydnawn, a gorymdaith ddirwestol a chyfarfod mawreddog yn yr hwyr. J. EIDDON JONES, Ysg.

RHOSDDU. Dyddiau Sul a Llun, Gorph. 26ain ar 27aiii, cynhaliodd brodyr y Bedyddwyr eu cyfarfod blynyddol yn y lie uchod, pryd y cawsant wasanaeth y Parchn W. T. Davies, Pandy'r Capel; O. Waldo James, Aberafon, yn nghydag E. James (Waldo yr Annibyn- wyr), Nefyn. Yr ydoedd y cynulliadau yn I! uosog iawn, y pregethwyr yn nertheu Duw yn llefaru gyda nerth mawr, a gwres yr hen E fengyl nior angei-ddol nes toddi calonauyn ffrydiau dagrau gorfoledd ac edifeirwch. Y mae y gweinidog, y Parch R. Machno Hum- phreys, wedi peri llwyddiant mawr ar vr achos yn y lIe hwn-yr eglwys wedi mwy a dyblu er pan y sefydlodd yno, ac y mau yntau fel a'i enaid yn y gwaith. Mae'n rhaid i'w wrandawyr fod yn saith gysgadur- ion os y gallant gysgu pan y bydd ef yn llefaru. Y mae yn gwneyd i bechod ddianc o'r bobl pan yr agora efe ei enau, nid rhyw hen luso fel hen geffyl gwedd, ond yn fywyd drwyddo, a'i lygaid yn fflachio nes bywiogi ei holl wrandawyr. Hir oes a llwyddiant iddo i draethu gweinidogaeth ei Dduw gyda'r un nerth.