Y Goleuad

FFESTINIOG A'R AMGYLCHOEDD. 1. CYFARFOD ADLONIADOL Y COCOA HOUSE. Not Wener diweddaf, cynhaliwyd cyfarfod adlon- iadol poblogaidd yn y lie uohod. Cymetwyd y gadair gan R. Rowlands, Yaw., Banc. Prif at-dyniad y cyf- arfod y noswaith hon ydoedd anerchiad neu yn hytrach ddarlith fTwgraffladol ar Hugh Muller, gan Mr. Griffith J.• Williams, Ysgplfoistr, Rhiwbryfdir. Yr oad i-y ddailith hou yn sicr o fod yn un, o'r petlian mwyuf ddyrus ac addyagiadol a gafwyd erioed yn y oyfarfodydd hyn, a buasai yn werth i holl ieueaetyd y gymydogaeth ei chlywed. Treuliwyd y rhan fWlll o 1 weddill y eyfotrfod gan B'neu 9 o feohgyn le4mino o 7 i 12 mlwydd oed, y rhai sydd dan addyig Mr. Own Williams, Glandon, Rhiwbryfdir, gan y rhai y o,fVd amryw unawdan a deuawdau ar y betdoneg. y cyfeillion ieuainc hyn oeddynt, Mri. Robert O. Wil. liami, David 0. Williams, Glandon; William G Owen, Rhi ir House; W. H. Pritchard, Ael-y-bryn j G. Bees Roberts, Rbiwbryfdir. Hefyd dadgaswrd The rote will ceaie to blow," a Sanoyard," gan Mr. Owen Williams, en hathraw; hefyd "Difyrwch Giyr Dyfi," a Gogerddan," gan Mr. Biohard L. Roberts, Rhiwbryfdir; yr "Alltud o Gymru," gan Mr. H. E. Hughes A life on the Ocean wave," gan Mr. E. Jones. Hefyd rhoddwyd nmryw unawdau ar y Orwth gan Mr. John Frydderch Williams, FoureroHN. Cafwyd atierohiadau rhagorc I hefyd yn yetod y cyfarfod gan Mri, Lloyd Roberts, iwyddfa y Bhedegydd, John Edwards, a'r llywydd. Llongjfarohwn Mr. Owen Williams yn ei ymdrech mawr gyda'r bechgyn fouitine; nid yn ami y gellir gweled oynifer o feebgyn mor ieuaino yn gallu chwareu prif ddarnau y prif awduron, a hyny gyda chymaint o fedr a rhwyddineb mown 11* cyhoeddui. Yr oedd y cyfarfod drwyddo yn hynod ddifyrtia ao addyigiadol. Y CO-OPERATIVE SOCIETY. Cynhaliwyd cyfarfod cyhoeddus chwarterol y Iym. deitbas uchod nos Lan diweddaf, ya Marchnadfa j Blaenau. Y mae y gymdeithai hon yn parhau i gynyddu y naill ohwarter ar ol y llall, a phe. coid ystorfa helaethaoh, diau y cynyddai yn llawer mwy a ohyflymach. Y mae y dividend y chwarter presenol yn b. 70.¡y bunt, ynghyd &g amryw bunoeddyn ngweddill at j-reserve fund. Ni chawsom y manylion am y cyfarfod cyhoeddus, ond clywsom iddynt gael cyfarfod rhagoirol a chynulliad da. CYFARFOD DIBWEBTOL. I Gynhaliwyd hwn nos Sadwm fel arferol ya hen Ysgoldy Dolgategddu. Llywyddwyd y cyfarfarJpa Mr. Griffith Pierce, Fonrcrosses. Oafwyd areithau grymiis yn ystod y cyfarfod gan y Parch; David John, Garegddri, a Mr. Darid Wynn, Talyweunydd. Cefirid can yn yetod y cyfarfod gan Miss Roberts, Rhiwbryf- dir, a Master Haghei, Fourcroises. Y mae y cyfarfod- ydd hyn yn parhau yn eu poblogrwydd, a diameu eu bod yn foddion i gadw yr aehos dirweatol yn fyw ya ein hsrdal.—Barlmydon,

YSGOLDY Y BWRDD, LLANGAMAROH NOB Iau, Chwefror lofed, enhaliwyd cyfarfod llenyddol a cbanu yn y He ucbod, dan nawdd y Temlwyr Da, Teml Camarch, ar ben ei thair blwydd oli hoed. Er fod yr hin yn anffafriol iawn, eto daeth yno dyrfa lliosog nes llenwi yr ysgoldy yn llawn. Oymetwyd y gadair am haner awr wedi chwech yn yr hwy:r Ihny Parch. J. WttkiM, Gorwydd. Wedi cael gair yn fyr a phwrpasol gan y cadeirydd at amCEin y cyfarfod, awd ymlaen yn ol y rhagltn. Cafwyd yno lawer o ddadganiadau gan y gwahanol bartion o'r Gorwydd a Llangamarch yn hynod dda. Canwyd yno hefyd gryn nifer o unawdaa a deuawdau yn ihagorol. Cbwareuwyd ar yr himonhm gan Miss Williams, Glanyrafon, a Miss Williams, Vicarage, yn hynod dda, pan yrystyriom nad oedd yr offeryn yn in o'r rhai goreu. Cafwyd yno amryw adroddiadau a dadlenon hynod obwrpasol gan fechgyn a merched, yr oil yn ymosod yn gtyf yn erbyn Bacchus a'i fyddin. Cafwyd iwryvr anereh. iadan yn ystod y eyfarfod gan bersonau o'r Gorwydd a Llangamarch, ac eraill. Galwodd y cadeirydd IriuI dieitlir oedd yno i roddi anerchiad, sef.Mr. T. J. Davit, Trecastell. a gwnaeth sylwadao byr ar yrarian a wariwyd ar ddiodydd meddwol yn y DeyrDu Gyfanol yn y fiwyddyn 1880, n'r haner eanrif diweddaf, a dylai hyd yn nod hyn yn unig Jfod yn ddigon a reswm dros gefnogi sobrwydd a Themlyddiaeth. Anerchwyd' y cyfarfod hefyd gat Mri. J. Edwards, Penrhyw D. Davies, Cwmffynon J. Sevan, Gorwydd j D. Morgans, Cae Do, a'r Parch. T. WiI. Iiams, Gorwydd, yn hjnod o brofiadol, a phob un o honynt Vb oanmawl eu braint o uno ft'r gwaith pwysig hwn. Canwyd ar y diwedd yn rhagorol iawn, Datod mae rhwymau caethiwed," gan y c6r o'r lie, dan arweiniad Mr. E. Richards, Lianwrtyd. Llitwonydd mawr oedd genym weled cymaint yno yn gwisgo en hurdd-wiegoedd,* ac yn enwedig weled cymaint mown oed yn gweithio gyda'r gwaith hwn. Lwyddiant mawr fyddo or' eioh ymdreebion o blaid sobrwydd. q dan fendith y nef, yw dymuniad—A-lerdnrym^

I LLANRWST. I CAPEL NEWYDD Y METHODISTIAID. Yr ydym yn deall fod y Methodistiaid Calfinaidd yil Llanrwst am gapel newydd, a lliaws o adeiladau angenrheidiol eraill er cario yr achos ymlaen, a'n bod wedi dewis Mr. Richard Davies, architect, Bangor, yn gynllunydd. Bydd hyn yn gwneyd i fyny angen oedd yn cael ei deimlo er's llawer o amser.- Gohehjdd,

Ya nghyfarfon diweddaf gwarcheidwaid Caernarfon, hysbyBodd un o'r gwaicheidwaid eifod yn bwriadu cynyg yn y cyfarfod uesaf nad oes dim tybaco i'w roddi i'r tlodion oedranus oeddynt yn y tloty. Y imrm a ddefnyddir yw tua phwys yn yr wythnos, 10 01 yw yn foddioncylur i'r trueiniaid sydd mor anffodus a gorfod ymlochesu rhwng muriau y tloty, gadawer iddynt ei gael, a danajoser ychydig gydymdeimlad /I.'r rhai sydd wedi arfer tybaco i raddan mwy nen lai ar hyd eu hoes, ae a daimlent YD erwin pe caent en bamddifada 0 hmo yn awr. Am o<yneIuaen,anfonwydSOoIowyr?'i y4won Barnley, ddydd Sadwm, i gMch? am 14 diw?? Bwn?? yn fuan roddi ??'' arddereboz, gv*th 1000P„ i fyny yn nghapal y Oldbam, a dygir y draul gM Mr, oyngbororskilk 0'1 fab, or le hwnw.

yn antyddus illivit 4iya dano yngtyn a'r drafod- aeth yma ydyw cael ei ystyried yn fath o ferthyr. T mae wedi rhoddi ar ddeaU i'w ddarllenwyr lawer gwaith drosodd, o'r deohreu, el fod wedi dioddef llawer ymhob rhyw fbdd oherwydd yr egwyddorion y mae yn dadleu drostynt. Yn yr olaf o'r ddwy erthygl yr ydym yn oyfeirio atynt d&g hyn i aylw eto. II AD yr ydym yn raeiddio dweyd," meddai, ein bod wedi en gwrthwynebu "-y syniadau sydd yn peri y fath aflonyddwoh iddo—" a dadleu yr egwyddor- ion oyferbyniol, o gariad gwirioneddol at lwyddiant Cristionogaetb, a'r amcanion mawr sydd ganddi i'w cy#%Wni yn y byd! Pa beth end hyn a aUalai f6d wedi ein eymell ?" Ie, ond nid yw hyn ynddo ei hun wedi y owbl ddim yn profi ei fod ef yn iawn, oa nad yw yn barod i hõni ei fod yn anffaeleiig. Y mae pobl oedd yn proffesu crediniaeth nor gadarn, a chydwybodolrwydd mor ddiffuant ag yntau wedi cyflawni pethau erchyll iawn yn Dghypgod hyny. A aylwodd ef erioed ar yr adnod hone, tybed?—" Y mae yr awr yn dyfod y tybia pwy bynag a'ch lladdo ei fod yn gwneu- thur gwaaanaeth i DDUW." 11 Gwtaethom, lawer o elynion i ni ein hunain," meddai yn mhallach, so oerwyd teiraladau llawer o gyfeillisn tuag atom, oherwydd i ni ddadlen o blaid yr egwyddorion uchod, a chyhoeddi Uytbyrau eio gohebwyr ar yr an testyn a bu raid i ni ddioddef eolledion hefyd drwy hyny. Yr oeddym yn rhagweled hyn oil cyn dechreu. Ond yr oeddym yn credu fod yn llawn brvd i rywun 1 liarad allan,' gan fod y llif. •eiriant clerigol' yn ymgodi mor Ryflym ymysg y • Ifathodistiaid, a'r enwadan Ymueillduol eraill, vn -gyttat ag yn yr Eglwy. Sefydledig, ac yn bygwth dinystr cJtfredinolllf ryddid a gweitbgarwch yr eg. lwyfi." Y taae*hyn yn ol'ei farn ef yn ddigon i brofi ei fod "yn gwneuthur gwaaanaeth i DDUW .0 nas gall fod un wreichionen o gariad at y gwirionedd yn nghalon neb o'r rhai sydd yn methu cydweled ag ef, ond mai "honiadan beilchion offeiriadol," yn codi "oddiar ryw reaymau," sydd wrth wraidd y cyfan. Man- teiaion personol, a'u dyrchafiad eu hunain, a dibenion annkeilwng eraill," meddai, sydd wedi arwain Eglwys Groeg a Rhufain ar gyfeiliorn ac oddiwrth yr arwyddion presenol," meddai drachefn, ni bydd y Methodistiaid, mwy na chyfundebau eraill, yn hir heb en dilyn." Y mae yn mryd Mr. GEE, fel y gwelir, gael, gafsel ar y bobl ddiniwed y mae yn cyfeirio atynt, ao yn tybied y gall gyraedd ei nod yn well drwy geisio eu dychrynu a rhyw brophwydol- iaeth fel hyn, nad oes un sail iddi yn un man ond yn ei ddychymyg ef ei hun, nag wrth gyf- eirio at eu rheswm a'u synwyr. Ond y mae genym un dyfyniad eto sydd yn dangos beth yw syniad Mr. GEt ei hun, a pheth yw y ayniad y mae ef yn gwneyd yr oil sydd yn ei allu i'w gynyrchu yn yr eglwyai am y Cyfnndeb. "Dadleult," meddai, II Dadleua y blaid sydd oruchaf yn awr 11-ymysg y Methodisitiscl-" y dylai yr eglwysi gymeryd eu llyw- odraethii gan y Cyfarfodydd Misol-a hwythau gan y Cymanfaoedd Chwarterol-a hwythau i gael ea harwain gan y Gymanfa Gyffredinol, Yn ol hyn y cyfarfodyid mttnjaf lydd yn modda yr awdarded bonaf-ac yna y cyfarfodydd^llai, net eyraedd yr eglwysi ac felly, ni fedd yr eglwyii yn ymarferol ydglyn I symadiadau y Cyfandeb, ond awdurdod i IIlw yr aelodau i barchu y penderfyniadau y cytunir arnynt yn y llyioedd nwch, ao i ymoatwng yo dawal a dirwgnach iddynt. CAoi y Ithagorfraint' o gaigln, a chaiff yr aelodao y 'thagorfraiat' hefyd o gytrann, at y gwahanel achosion a gyflwynir i'w aylw-ond byth nid ydyw yr eglwyti, M tgtwym, i.gael eu galw i ystyried teilyngdod y > caagliadaa 0 gefnogaith, M'r modd y defnyddir yr .iarian, nao i benderfynu a ddylent, neu ai ni ddylent v &"I ea gwMcthur As ni byddai cyflwyao aohosion yr enwad i aylw yr eglwyii, i gael eu chwilio, eu barun, a'u peaderfynn ganddynt hwy, yn ol syniad addefedig rhai o alodilo gor-zelog y blaid hon,-yn ddim angen na dymchweliad llwyr ar 'awdnrdod' y llysoedd ilwoh, fel y dywedir-.a dygid y Cyfundeb felly i worth I brodyr hyn am 'awdurdod y Cyfarfod Misol,' lie lawdurdod y (Jymdeithaafa,' a'r oyffelyb, ar yr eglwyei, fel pe bydddent mewn gwitionedd yn meddu awdurdod arnynt mewn achoaion arianol a disgybl- "stliol ;-& dichon eu bod wedi en dallu i'r fatb raddau gan eu dychymygion fel y maent yn credu hyny. rawdurdod I ac lawdutdod sydd yn ngeneaau y blaid hon drwy y blynyddoedd ae y mae lie i ofni fod llawer o aelodau cyffredin yr eglwyai wedi eu henill i feddwl, gan. fod cymaint o siarad am awdurdod' gan ddyiiiox, a ystyrir yn gall argwestiynau eraill, fod rhyw aylwedd yn y swn gwftg Be ymffroitgar sydd am dano." A fuasai neb yn dychymygu, ymlaen Haw, y gallasai gweinidog ymysg y Methodistiaid ysgrifenn truth mor llawn o wenwyn, ac oj duedd mot uniongyrohol i gynyrchu aflywod- mth ao anghydfyddiaethnu yn 11: eglwyw, ag ydyw y darnam yr ydym wedi eu dyfynu ? Ni byddai ond ofer i neb feddwl ymresymu & gwr fel Mr. GEE, gan ei fod yn yatyried ei hun yn gymaint uwehlaw pawb o'i firodyr, ymhob ystyr, ae yn gallu edrych i lawr tir y rhai sydd yn "oruchaf," chwedl yntau, yn ein mysg gyda'r fath ddirmyg. Y mae ef yn rhy fawr ac yn rhy grefyddol ei hunan i allu rhoddi unrhyw bris ar synwyr na chymhelliadau neb o'i frodyr, am eu bod yn methu eydweled tig ef, er fod y Cyfundeb wedi arfer edrych i fyny atynt bob amaer I Ond ai tybed fod y gwr hyn, y rhai sydd wedi rhoddi eu holl oes a'u holl dalentau am ddeugain, a rhai o honynt am haner cant o flynyddoedd, yn gwbl ac yn hollol fel yr oeddid bob amaer yn tybied 'oddiar gariad at y gwirionedd'-cariad at GRIST a'i efengyl; ai tybed, meddwn, fod y gwr hyn wedi y ewbl yn ddynion heb ddim cymhelliadau uwch a phurach yn Ilywodraetbu eu calonau, nag "amcanion uchelgeisiol," a "manteision personol ?" A bod y Cyfundeb, ae yn wir y genedl, wedi eu twyllo i dybied yn amgen am danynt, hyd nes y daeth golygydd y Fansr allan i ddatguddio eu rhagrith a',A dangos yn amlwg iel ymhonwyr beilchion ao ym- ffrostgar" y rhai sydd yn arwain y wlad i gaethiwed? A ydyw y Methodistiaid yn barod i gredu hyn, ac i ymddwyn tuag at eu gweini- dogion, y rhai a dybid eu bod yn golofnau yn ein mysg, fel y mynai Mr. GEE iddynt gael eu trin? Os nad ydynt, a oes ganddynt ddim i'w wneyd i ddangos eu hanghymeradwyaeth o'r hyn y mae yn ei draethu am danyntac ilyn ei briodoli iddynt ? Ond hwyrach nad yw ein gwr blaenaf byth yn gweled y newyddiadur hwn, nale yn gofalu ond ychydig beth a ddywed dyn mor ddiofal am ei eiriau a Mr. GEE am danynt; ond a ydyw hyny yn ddigon o reswm dros i neb beidio a gwneyd sylw o hono ? Ymae yn eglur mai Annibyniaeth yn ei ffurf fwyaf eithafol ydyw yr hyn y mae ef yn dadleu drosto ac os nad yw ef yn ddyn digon gonest ei hun i gilio oddiwrth y Methodistiaid, a ydynt hwy mor anffyddlon i'w hegwyddorion a'u cyf- ansoddiad fel nas mynant gymaint a rhoddi gair o gyngor iddo, os nad ydynt yn tybied ei fod yn werth cymetyd aylw pellach o hono. Gallesid cyd-ddwyn ag ef, a bod yn dyner tuag ato pe buasai yn ymfoddloni i osod allan ei anhawsderau mewn modd pwyllog a brawdol neu, os wedi iddo deimlo ei feddwl yn gwbl argyhoeddedig fod y Methodistiad yn cyfeiliorni, pe buasai naill ai yn eu gadael, neu yn apelio at y gyfraith wladol fel y mae wedi awgrymu y gallasai, i brofi mai efe a'r ychydig ganlynwyr sydd ganddo ydyw y gwir Fethodistiaid; buasai raid i bawb gredu ei fod yn ddyn gonest, beth bynag a fuasid yn ei ddweyd am ei syniadau. Ond beth a feddylir am dano pan y mae fel dyn wedi ymwerthu i fellditbio pawb o'i gwmpas sydd yn croesi ei lwybr ef; ac yn rhoddi derbyniad croesawus i ohebiaethau, a'u cyhoeddi yn ei newyddiadur bob wythnos o'r bron, y rhai, y mae yn amlwg oddiwrth y gwenwyn y maent yn ei gynwys, sydd yn cael eu hysgrifenu o dan ddylanwad y teimladau gwaethaf at y pregethwyr y maent yn amlwg yn cyfeirio atynt. Ond y mae yn rhaid i ni adael hyn yn y fan yna'yn bresenol.