Y Genedl Gymreig

TY R CYFFRSDIN.—DYDD IAV. I Cymerodd y Llefarydd ci gadair am ychydig I -fynvdau c\ n pcdwar. DEISEDAU. I Cyflwynodd Mr Bright ddeiseb oddiwrth gyiar- fod treiol yn Birmingham,, dan lvwyddiaeth y Maer, yn ymbil ar y Ty i wrthod y bleidlais o chwe railiwn o bunau, ar y sail y byddai ) n faich ar y bobl ac yn berydus i hcddwch Ewrop. Cyflwynwvd deiscbau i'r un perwyl gan Mr Pease o Bishop Auckland, Hartlepool, a lleoedd eraill: gan Mr M'Laren o g., farfod eyhoeddua a gyv.aliwyd yn Edinburgh; gan Mr Maedonald oddiwrth drigiaiiwyr yn Yorkshire ac ardal y Tees; gaii Mr Trevelyan oddiwrth drigolion Hawick; a chan Mr Whitwell oddiwrth gytarfod cyhoeddus ya Kendal. T TRI YMERAWDWIL A THWNC Y DWYRAIN. Rhoddodd Dr. Kenealy ryhydd y byddai iddo ef, tranoeth, ofyn i Ganghellydd y Trysorlys a gafodd ei sylw ef ei dynu at erthygl yn y Daily Newt, yu difynu o bapyryn Paris, ac a allai efe (Canghellydd y Trysorlys) roddi eglurhad ar y geiriau Y mae y cyd- ddealltwriaeth rhwng y tri "merawdwr wedi cael ei gwbl adsefydlu, gyda'r amcan o beuder- fynu pwnc y Dwyrain," &c. Y BLEIDLA 8 RYFEL. I Mr E. Jenkins a roddodd rybydd y byddai iddo I ef, tranoeth, ofyn i Ganghellydd y Trysotlys a oedd rhyw gyfran o'r chwe miliwn wedi cael ei I gwario eisoes, ac os felly, pa faint. Erbyn hyn yr oedd Y T'I: YN OltLAWN. I Teimlai pawb fod pwysigrwydd angerddol yn nghlyn a'r ddadl a ddisgwylid. Synai Uaweroedd fod Mr Gladstone yn absenol o feinciau blaen yr Wrthblaid. Ar ol trafod amryw fan bethau, galwodd Mr Ashley sylw at ryw ohebiaeth a fu rhwng MR. GLADSTONE A MARSIANDWB OUOBUAIDD. Seiliodd Mr F. Ashley ei sylwaditu ar baragraph oedti weli ymddangos yn y Daily News ddydd Mercher, yn cyfe'rio at ohebiaeth swyddogol ar fcwnc rhyw lythyrau a basiodd cydrhwhg Mr Gladstone a Mr Negropontis, marsiandydd Groeg- aidd, a gofynodd a oedd y fath ohebiaethau n "bodoli, ac os oeddynt; a f) ddai rhyw wrthwyneb- iad i'w dodi ar y bwrdd.ger bron y Ty. Syr Stafford Nortlr-ote a atebodd nad oedd ef -wetli gweled yr ohebiaeth, ond na fyddai gdnddo unrhyw wtthwynebiad Vw do li al" y bwrdd. Mewn atebiad i Mr Chaplin Ivwpdodd Cang- liellydd y Trysorlys nad oedd 1,1,draeth wedi caul unrhyw hysbysrwyddyn nghki-. u ycadoedinci. Yr oedd y Rwsiaid yn myned yu mUien yn nghy- ioiriad y De, ond tuu pha le, nid oedd un hysbys- iwvdd. Y SLEIDLAIS AM CHWE MILIWN 0 HUNAU. Pan gyui giwyd ar fod 1 r ly ymlturho yn bwyll- got: adgyflenwadol, Mr Forster a gyfododd, yii ughanol cymeradwyaeth yr Wrthblaid, i gynyg gwelliant ar y bleidlais arianol a ofynid gan y Llywodraeth. Seiliai ei wclliant yn debyg i'r hyn a ganlynGan nad oedd neb wedi troseddu ar yr omodau o anmhleidgarwch Prydeinig a rodd- wyd i lawr gan y Llywodraeth, a chan nad oedd y Ty yvedi derb-, n un math o hysbysrwydd i gyflawn- hau ymwadiad a'r eyfryw anmhleidgarwch ar ran Lloegr, nad yw yn canfod un rlieswin digonol i gyflawnhau ymwadiad a'r llinell hono o anochraeth a heddweh, na thros ychwanegu at feichiau y bobl trwy bleidleisio eyflenwadau arianol afreidiol. Traddododd Mr Forster araeth a, barhaodd am dros awr a lianer, gan ymwadu a phob amean ar ei ran ei hun, na'r Wrthblaid, i omedd rhoddi cyf- lenwadau aiianol i'r llywodraeth yn mhob peth a ellid ei brofi yn angenrheidiol. Darllenodd a beirniadodd y telerau heddwch, gan ddangos nad oedd dim ynddynt yn cyfiawnhau y bleidlais a geisid. Cafwyd cythrwtl Toriaidd a hollol on- weddus PAN Y SONIOBD AM SERVIA. Wrth ganfod hyny, dywedodd Mr Forster fod yn amlwg nad oedd Servia yn boblogaidd yn mhlith cefnogwyr y Weinyddiaeth (Cymeradwyaeth gan y Gweinidogion). Byddai yn dda iddynt astudio hanesServia (cymeradwyaeth ganyr Wrthblaid)-i weled pa beth oedd y dylanwadau a barodd i'r Serviaid dori hen amodftu-amodau ag y buasai ein henaflaid ninau yn mynu eu tori pe buasent yn yr un sefyllfa ag yr oedd y Serviaid ynddi (cymeradwyaeth). Pa wedd bynag, nid oedd y fiaith fod Servia yn boblogaidd yn ddigon i gyflawnhau pleidletis rhyfelawg. Yaa aeth 3 bon- eddwr gwir anrhydeddus yn mlaen i drafod am yr hyn y sonid am dano, sef DAROSTYNGlAD LLOKOIt. Ond, yn ei farn ef, fe fyddai i Loegr gael ei dar- ostwng mewn gwirionedd os yr elai hi i gynadledd gyda darn o bapur yn cynrychioli pleidlais arianol wedi ei chael trwy ffug. Nid oedd, ebe fe, ond ymejnydd yn unig a allasai ddyfei&io y fath,ffug bleidlais, sef yr un ymenydd ag oedd wedi cyn- llunio fErwyno nchelgais Rwsia yn yr India trwy greu teitl ymerodrol gwag a dibwrpas. Nid oedd neb ond y Prifweinidog presenol a allasai feddwl am y fath beth (cymeradwyaeth yr wrthblaid ac 0 0!" gan y Toriaid). Yr uedd pob gallu yn j ,byd yn gwybod y bu asai Lloegr yn caniatau, nid ,chwemiliwxi, ondtrigianmiliwn-(clywch, clywch) --os byddai hyny yn angenrheidiol, ond ni fyddai iddynt roddi chwe mil at ryfel afreidiol. Gyda Rolwg ar wneyd y bleidlais arianol yn HLEll>LAlS 0 YMDDIKIED, .,efe a ofynodd a oeddynt am wneyd hon yn bleid- lais o ymddiried yn y dyfodol ar sail y gorphenol ? (cjMeradwyMth a chwerthiniad 'gau yr Wrth- bl ). A oedd rhywbeth yn ymddygiad diweddar yUywodraeth yn cadarnhau y fath ymddiried ? (Clywch. clywch). A oedd ymddiried yn y gor- chymyn a ddanfonwyd allan ddydd Mercher di- weddaf-(elyweh, clywoh)-yr hyn a allasai yn hawdd daflu y wlad yma i gauol rhyfel—(clywch, ,clywcb)-ynte a oedd ymddiried i'w roddi yn y Llywodraeth oedd wedi galw y gorchymyn yn ol oherwydd fod ei Llysgenhadydd wedi gwneyd camgymeriad-camgymeriad hynod o ffodiis (clywch, clywoh)-caingymeriad ag oedd yn peri iddo ef (Mr Forster) er y tro cyntaf er's talm deimlo yn falch fod ei hen gyfaillMr Layard yn Llysgenhadydd yn Nghaercystenyn. EnynWyd brwdfrvdedd y Toriaid drachefn pan ofynodd Mr Forster pa un o'r Gweinidogion oedd i garl y prawf hwn o ymddiried. Torwyd alan i fanllefain enw Arglwydd Beaconsfleld, ond derbyniwyd enw Iarll Derby gyda dis-tawrwydd ac oerfelgarwch. Mr Cross a neidiodd i fyny i ateb Mr Forster1 Protestijdd yn erbyn galw y bleidlais yn bleidlais o vmddiried, gan roddi esboniad cyflelyb i'r hyn a roddasid eisoes gan Gangbellydd y Trysorlys, tief fod y Llywodraeth yn gofyn am swm ponodol o arian, gan ymddiried yn y Ty i'w gadael i'w g.d ael il w gwario fel y gwelont yn orou gyda r hyderna chaent eu gwario i ddibenion anymunol. Siaradodd yr Ysgrifenydd mewn arddull hollol wahanolir eiddo ei hun. Yr oedd yn fywiog, yn herfeiddiol, ac yn anwedd[us aniryw weitbitill-hollol anheilwdg « aelod o Gyfringynghor ei Mawrhydi. Wrth son am yr areithiau a draddodasid o'r tu allan i'r Ty, daeaodd fod yppryd celwydd ar led, "yr hyn a "f0*nhvrfodd yr wrthblaid i waeddi am ida?o alw y au hyny yn 01. Yna, pan dderbyniwyd g?da ???adwyaeth ei ddadganiad y byddai i Ewsia fSftiAwymo wrthBr.?oll871,efe drodd? ol 1871, efe a drodd at ShbWd gan ofyn, "Ai dyna yr oil sydd ^L««>h i'w ddywedyd am eich cyfcillion y Rws- Anffhtmeradwy aeth nes y bu raid iddo gymedroli i ei iaitb, ae yna. gadawyd iddo fyned yn mlaen gyda'i ddadl, baich yr hyn ydoedd, tra yr oedd yr heddwch yn cael el oedi yr oedd y Rwsiaidyn myned yn mlaen gyda'u conowest. Ae ar derfyn araeth faith a chynhyrfus, efe a wadodd fod dwy biftid yn y Llywodiaeth, sef plaid am heddwch a phlaid am ryfel, ac mai uiiig amcan y Llywodraeth ■ oedd cael heddwch pendanti diagel, a pharhaol. Syr Wilfrid Lawson a ddilynodd yr Ysgrifenydd Cartrefol, gydag araeth for, yp ystod pa un y dywedodd y byddai iddo 6fddefnyddio pob ftordd ag yr oedd rheolau y Ty yn eu oa.niatau er gwrth- wynebu a dymchwelyd y cais mwyaf annheg ae ynfyd a wnaed erioed gan unrhyw Weinidog qyfrifol dros y Goron. Er ei bod yn awr giniaw, a'r Ty, mewn canlyniad, yn haner gwag, llwydd- odd Syr Wilfrid, fel arfer, fgyfranu bywiogrwydd i'r ddadl. Yr oedd rhai o'i darawiadau yn hynod o hapus. Rhoddwn esiampl neu ddwy :—Yn ol 0 .= Canghellydd y Tf?sorlys nos Lun, efe (Syr Wilfrid) a gasglai mai ,eýmaint oedd ar y Cang- hellydd ei eisiau ydoedd dangos eu hanan. Yr oedd amo eisiau gallu dweyd Nid oes arnom eisieu ewffto, Ond, myn gafr! os cwfflo wnawn, Meddwn longau, meddwn ddynion, Swrn o arian hefyd gawn. (Chwertliiniad). Yr oedd rhywbeth yn dra isel yn y meddylddrych yma am chwe' miliwn o bunnau. Pe byddai i ddyn ysgwyd cleddyf yn ei wyneb, efe a'i galwai yn hergi; os ysgydwai ei ddwrn yn ei wyneb, efe a'i galwai yn fwli; os ysgydwai ei bwrs yn ei wyneb, efe a'i galwai yn mob (cymerad- wyaeth a chwerthiniad). Ac os byddai iddynt roddi yr arian hyn oherwydd y rheswm a gafwyd gan Gaughellydd y Trysorlys, fe'u gelwid o hyn allan yn snobyddion holl Ewrop (cymeradwyaeth). Gan fod F awr giniaw wedi ddod, ni chafod,l Syr Wilfrid ond ychydig i'w wrandaw, ac yr oedd y Ty agoSYIl wag pan barhawyd y ddadl gan II r Hardcastle, Mr Laiug, Syr John Hay, Mr E. Noel, &c. Ond, am chwarter wedi deg, CYFODODD JIIB BRIGHT. Y mae pawb, gwrthwynebwyr yn gystal a chefn- ogwyr, gelynion yn gystal ag edmygwyr yr aelod gwir anrhydeddus dros Birmingham, yn cyfaddef mai hon oedd un o areithiau goreu ei oes. Fel: y sylwasom eisoes, yr oedd y Ty agos yn wag er ys meityn; ond, pan daenwyd y gair o ystafell i ystafeli ac o lobi i lobi fod Mr Bright ar ei draed, rhuthrai yraelodau i'r Ty i'w glywed, ac yn mhen ychydig amser yr oedd y lie yn orlawn. Dechreu- odd Mr Bright ei araeth trwy ddyweyd nad oedd yn ei fwriad ef i wneyd unrhyw ymosodiad ar y Llywodraeth, er eu bod, er's misoedd, wedi bod yn euog a ansefydlogrwydd dybryd, ac wedi cyf- lawni camgymeriadau peryglus. Ond yr oeddynt wedi cael llawer o demtasiynau gan eu cefnogwyr eu hunain, ac yr oedd yu gryn glod iddynt nad osddynt wedi cymeryd eu camarwain gan ^loerig- rwydd r.iigwvllt y Vail Mall Gazette, nac ychwaith gan yr hyn y gellid goddef iddo ei alw, er mwyn cynghanedd, yn dtlirium tremens y Daily Telegraph. Creodd Mr Bright hwyl fawr gyda'i ddesgriflad o ddirprwywyr y Sultan, y rhai, ebe fe, nas gellid cael hyd iddynt yn unman. Yr oedd eu Llywod- raeth wedi pellebru atynt, ond nid oedd llais na neb yn ateb, er eu bod wedi gohebu a'u gwragedd, y rhai oedd, ebe Mr Bright, rhwng cromfachau, yu Llywodraeth ag yr oedd y Tyrcod hynyn ei ddeall yn dda. Wrth geryddu Syr Stafford Northcote am ei araeth ddideimlad nos Lun, dywedodd yr aieitliydd mai arfer gwleidyddion Prydeinig hyd yn hyn oedd dangos cydymdeimlad a phobloedd a gwledydd a fyddent yn cael eu gorthrymu. Ar hyny gwaeddodd aelod o du y Weinyddiaeth Beth am Poland ?'' Mor gyflym a mellten-ae yn hollol fyrfyfyr,—atebwyd ef gan Mr Bright fel y canlyn:—"Mae hyn yn berffaith wir am Poland (elywch, clywch). Pan oeddwn i yn hogyn, yr oedd pob enaid byw yn Lloegr, cyn belled ag y gallaf fi gofio darllen neu glywed, yngalaru oher- wydd y trychineb a ddilynodd i ran Poland. Y mae Uinellau yn dyfod i fy nghof sydd wedi aros yno o'r pryd hwnw hyd y foment lion- A Pholand sydd yn gwel'd ei meibion dewraf, Ei blaenion, ei goreuon, a'i gwrolaf, Yn oer ar lawr yn gorwedd yn eu gwaed, Tra'n marw wrth weddio dros eu gwlad." (cymeradwyaeth dirfawr o bob ochr o'r Ty). Yna aeth y boneddwr gwir anrhydeddus yn mlaen i gondemnio yr eiddigedd a goleddid at Rwsia gan rai pobl yn y wlad hon, a dirgymhellodd y Lly- wodraeth i beidio taflu ei chleddyf i'r glorian ar adeg pan yr oedd yr ymrafaelwyr ar fedr gweinio eu cleddyfau hwy. Arglwydd Sandon a gyfododd i ateb Mr Bright, a pharhawyd y ddadl gan Mr Herschell a Mr Green, ae ar gynygiad Mr Trevelyan, cafodd ei gohirio hyd dranoeth.

TY'R CYFFREDIN.—DYDD GWENER. Mewn atebiadi Mr E. Jenkins, dywedodd Cang- hellydd y Trysorlys nad oedd dim o'r arian y gofynid i'r Ty eu pleidleisio, wedi cael eu g-wano eisioes. Yna, mewn atebiad i Ardalydd Harting- ton, gwnaeth y bo eddwr gwir anrhydeddus yn hysbys, fel yr oedd Iarll Derby wedi gwneyd yn y Ty arall, fod amodau cadoediad a heddwch wedi eael eu hardystio dros Rwsia a Thwrci. Yna aed yn mlaen gyda'r tldadl ar y Bleidlais arianol, ond nid ydym am ymdroi gyda hono hyd nes y-cawn weled beth a ddywed gwyr amgen na Syr R. Peel, Mr Lowe, Mr Trevelyan, &c.-dynio;n da yn eu Mr Lowe, Air 1. llwybrau eu hunain, ond heb fawr o bwysigrwydd vn v mater hwn.

TY'R CYFFREDIN.-DYDD LLVN. I Cymerodd y Llefarydd ei sedd am bedwar o'r I Itloh. AGWBDD Y TY. Anaml y gwelwyd cynifer o aelodau anrhydeddus yn wyddfodol erbyn yr awr weddi, a llanwyd yr orielau yn ebiWd. ?n yr orielau a gedwirat wasanaeth personau o uchaflaeth neillduol, yr oedd y Tywysog Leopold, y TywysOg Christian, amryw o aelodau Ty'r Arglwjddi, a Dysgenhadon dros wledydd tramor. Y mae yr hanes yn werth ychydig 0 ymdroad o 1 gyIeh. A ganlyn,sydd dalfyriad o lythyr gohebydd cyf- arwydd oedd yn yTvo bwrpas i wylio ar bob peth, ac i draethu ei len heb na ffafr na rhagfarn Er fod y tyrfaoedd o'r tu. allan i'r drysau yn llawer mwy nag arfer, yr oeddynt hefyd yn fwy =t."diy f?f.1, a hu\ianlywodraethol, fel pe bu- asent yn teimlo PW,Y»IURWYPD y OYFWN^, Yn wir, y mae em hysbysydd yn tystio tod ym- ddygiad "y bobl" or tu allan yn llawer mwy gweddus nag eiddo'r "aqlpdau" o'rtufewn. Yr oeddynt hwy-yr aelodau-yn debycach;i hogiau direidus yn cymeryd plaid heb farn, nag i fonedd- ion yn trafod pwnc ag y mae tynged cyfandir yn dibynu ar pa fodd y caiff ei benderfynu. Ar y dechreu, yr oedd,rhai argoelion yn peri i arsyllwyr gredu fod yr holl Deulu Brenhiiiol 1 gael ii gyn- rychioli yn y Ty. Yr oedd Tywysog Cymru yno, gyda'i frawd aflach, y Tywysog Leopold, yr hwn oedd yn edrych yn sal, ynwelw, ac yn egwan iawn. Cofnodwyd eisoes fod y Tyvysog Christian yno hefyd; a chydag ef yr oedd y Due o Teek, ac o'r tu-ol-iddo yntau, y Due o C<Mnbridge; ond yr ymwelydd oedd yn .tynu mwyaf 0 sylw oedd Ty- wysog Coronog Awotiia-etifedd y goron Awst- riaidd,-llanc hardd, bywiog, a chall, sydd yn awr ar ymweliad a Lloegr ac yn astudio ein harferion a'n scfydliadau. Ymddaugosai efe yn cymeryd dyddordeb neillduol yn ngweithrediadau y Ty; ac unwaith, pan oedd Mr Gladstone yn traddodi uu o'i frawddegau mwyaf effeithiol, fe welwyd yr Awstriad i. uane yn tafla chwinc o foddhad neu 0 gerydd at Dywysog Cymru. Dywed cin hysbysydd y buasai holl aelodau Ty yr Arglwyddi yn wydd- fodol yn Nhy y CyfEredin nos Lun pe na buasai aelodau y Teulii Brenhinol mor niferus-yr oedd ya rhaid gwneyd lie iddynt hwy. LLAIS CYMRU YN Y BEEnD. Do! A dyna both rhyfedd! Fe glywyd llais 0 Gymrn yn Nhy y Cyffredin nos Lun, trwy i ddeiseb gael ei chyfiwyno gan Syr W. W. Wynne, o Lan- gollen, ac un arall gan Arglwydd R. Grosvenor, 0 Dreffynon, yn erbyu caniatau y bleidlais arianol a geisid gan y Llywodraeth. Y DDADL OHIRIEDIO ALL Y BLEIDLAIS AlU.\OI"-1 DL ARAETH GAN Mli. OLADSTONE. lJíau mai disgwyl gweled a ehlyweq dyn penat yr oes hon a dynodd gynifero enwogion ae urddas- olion i'r Ty heno. Ae er hyny, nid oedd y dull o dderbyn Mr Gladstone, y tro hwn, yn union yr hyn a allesid ddisgwyl. Yr oedd yn amlwg fod y Toriaid wedi penderfynu gwneyd pob peth yn eu gallu i'w darfu, i'w ddigaloni, i'w lidio, ae i'w adarostwng, Yr oeddym yl1 disgwvl hyny. Ond nid oeddym yn disgwyl gweled y Rhyddfrydwyr yn ei dderbyn mor oerllyd-braidd nad oeddynt yn edrych fel pe buaseut yn teimlo yn siomedig pan glywsant ef yn dechreu llefaru. Gwir eu bod yn euro dwylaw pan gyfododd ar ei draed, ond rhyw cheer ogwan oedd hi-nid oedd yn arddangos unrhyw frwdfrydedd. Ac am dano ef, yr oedd yn edrych yn wael, yn lhvyd, yn flinedig, ac fel dyn bron a suddo o dan ei faich. Crynai ei lais un ai gan ormod llafur blaenorol neu gan ddyfnder teimlad aerddal yr areithydd. Yr oedd gauddo aufantais arall hefyd. Yroedd y son wedi cael ei daeuu ei fod am droi allan yn rhvvystrydd tebyg i Parnell nen Biggar, a'i fod yn bwriadu gohirio, •; vrhau, a dyrysu yr holl ddadl. Nid oedd hyn yn oddio ei gyfeillion, tra yr oedd yn cynddeiriogi ei eiynion. Ond, y fath syndod-ie, y fath siome- digaeth a gafodd y naill a'r llall! Y n hytraeh nag ymddangos fel ymosodydd a cheryddwr, fe brofodd ar unwaith mai prif amean ei araeth y noson hono oedd heddyehu ypleidiau. Yr oedd ei araeth ofn- adwy yn Rhydychain echdoe yn adseinio trwy y wlad, ond heno, wele efe yn eymeryd arno ei hun agwedd heddychwr. Gwir ddarfod i'r Toriaid ei lidio unwaith neu ddwy yn ystod ei araeth ryfeddol, ac iddo yntau droi arnynt gyda holl angerddolrwydd ei athrylith, ond, ar y eyfan, math o ymbil dyfnddwys oedd yr araeth, gyda'r amcan o berswadio y ddwy blaid eithafol i ymwadu a phob peth a allai dueddu i wanychu awdurdod Lloegr yn y Gadledd ddynesol. Yn ystod y gyfran olaf o'i ai4eth, prin y dyrchafai ei lais yn .w?h na sain yIÎ1ddiddan ar yr aelwyd, ond yr oedd yno ddyfnddwysedd crynedignas anghofir yn fuan. Pan gynygiodd ar fod i gyfarchiad teym- garol gael eiddanfon i'r Frenhines, yn lle pliid- leisio y Chwe' Miliwn, bu raid i Mr Newdegate dynu ei ffunen boced a chwythu ei drwyn er mwyn atal ei hun rhag tori allan i wylo yn gyhoeddus; a bu agos i Mr Hall, yr aelod dros Rydychain, a neidio 0 blith y Toriaid i ymuno a'r Rhyddfryd- wyr. Yn-wir, yr oedd yr effaith yn rhyfeddol. Ond, yn hytrach nag ymhelaethu fel hyn, dichon y dylem gyfleithu ychydig o'r brawddegau mawreddog a draddodwyd. Ond, o ran hyny, fe ellir deall holl amean yr araeth wrth ddarllen y rhagymadrodd:— Os oes yma rywun o dan yr argraph fy mod yn bwriadu cyhuddo a cheryddu gwladlywiaeth flaenorol Llywodraeth ei Mawrhydi, neu adolygu y wladlywiaeth hono, yr wyf yn credu. ae yn gobeithio y bydd i'r cyfryw gael ei siomi. Yr ydyín yn dyfod at y ddadl hon gyda cjjyfrifoldeb mawr a neillduol, a mi a ddywedaf wrth y Ty, mewn byr eiriau, y cynygion yr wyf yn bwriadu dal arnynt. Yn y lie cyntaf, y mae cyfnewidiad mawr wedi cymeryd lie ar amodau y pwne ar ol i gynygiad y Llywodraeth a gwelliant fy nghyfaill gwir anrhydeddus gael eu gwneyd. Yn yr ail le, yr wyf yn dal, heb yr amheuaeth lleiaf, nas gallwn, yn gyson i iyledswydd gyhoeddus, gydsynio a'r rilidlais hon. Yn y trydydd Ile, yr wyf yn ey- meryd sylw o amcan arbenigol y Llywodraeth wrth gynyg y bleidlais hon. Yr amcan ydoedd, cael rhyw ddatganiad uDfryd unfarn o farn gy- hoeddus-rhyw ddadleniad o agwedd meddwl a syniad y Ty hwn a'r wlad ag a allai mewn gwir- ionedd nerthu ein dwylaw yn Nghynadleddau Ewrop. Yr wyf yn eyfaddef ac yn haeru fod y fath amcan yn beth i'w ddymnno a'i fynu, ond yr wyf yn cwbl a hollol ddigaloni y gellir ei gyrhaeddbyth trwy y ffordd a gynygir. Ac, yn ben ar y ewbl, mi a ymdrechaf ddangos ffordd i gyrhaedd hyn oil heb ddyrysu dim ar yr hyn a gynlluniwyd. ac a wnaed eisoes an y Llywodr- aeth." Yua aeth y boneddwr gwir anrhydeddus yn mlaen i feirniadu rhai pethau yn araeth Canghellydd y Trysorlys, a dibeuodd gydag apel- iad difrifol at y Llywodraeth, yr hyn a wrthwyneb- wyd yn gynhyrfus gan Mr Hardy. Nis gallai efe dderbyn cynygiad Air Gladstone, wrth gofio yr hyn oil yr oedd efe wedi ei ddywedyd a'i ysgrifenu yn ystod y flwyddyn ddiweddaf. Dilynwyd Mr Hardy gan Mr Pease, Mr Forsyth, 8M A. Drummond Wolff, Mr Chamberlain, Mr Chaplin, a Mr Childers, ae ar gynygiad Mr F. Stanley, gohiriwyd y ddadl hyd nos Fawrth.

Deisehir ySenedd gan Undeb Dublin yn erbyn y drefn o symud tlodion plwyfog o Loegr i'r Werddon. Ychydig ddyddiau yn ol, cafwyd hyd i gorph dynes ieuanc a phlentyn mewn tomen dail yn Limerick, ac n'd oes amheuaeth fod llofruddiaetli dwbl wedi ei gyflawni. • Pan oedd Mr P. Crowe, o Marieville, sir Clare, yn eistedd gyda chyfeillion, soethwydtair ergyd i'r ystafell, ond ni niweidiwyd neb. Y mae lluoedd o bobl yn Glasgow allan o waitli, a dywedir fod y cyfyngder dirfawr yncynyddu bob dydd. Ychydig ddyddiau yn ol, danfonwyd llawer 0 ffrwydbeiriannau (torpedoesJ o'rmathau mwyaf di- weddar o Woolwich i For y Canoldir. Cyhuddir heddgeidwad yn Llundain o roddi adeilad newydd ar dan er mwyn cael y wobr o Is am y cyntaf a roddo rybudd o dan, a Is 6c i'r cyntaf a eloi gynorthwyo y tanbeiriannwyr. Dydd LIun diweddaf, dienyddiwyd George Pigott, yn Salford, am lofruddio Florence Gallo- waYy, yn Lower Broughton, ar y 5ed o Ionawr. Y mae hen foneddiges yn byw yn Lower Crumpsall yr hon sydd wedi cyrhaedd yr oedran mawr o 103 o flynyddoedd. Ei henw ydyw Jane Pinkerton, ac y mae yn byw gyda'i merch, yr hon sydd yn 72. Dydd Gwener diweddaf, cafodd hen. wraig lesg, o'r enw Spedding, ei llosgi i farwolaeth, yn ei gwely, yn Penrith. Pellebyr 0 Central News a ddywed fod y North Kent Bank, gyda changhenau yn Greenwich a Blackheath, wedi atal taliadau. Cyhuddir un John Kinchlea, yn Portsmouth, o lofruddio ei wraig yn 1874. Ar y trengholiad dair blynedd yn ol, dynladdiad yn unig a ddygodd y lheithwyr yn ei erbyn.

TY'R ARGLW YDDI. —DYDD IAV, Ionawr 31ain. Cymerodd yr Arglwyld Ganghellydd ei sedd am I bump o'r gloch. FWNC Y DWYRAIN. I Cymerodd dadl led fywiog le xaewn oaniyniaa i cwestiwn a ofynwyd gan Arglwydd Pembroke yn ughylch bywydau ae eiddo deiliaid y Porte. Cy- mcrwyd rhan yn y ddadl gan Dduc Argyll, Ar- <lalydd Ripon. ae arglwyddi oreill. Atebwyd y «yfu.n gan Iarll Derby, yr hwn a ddywedodd y "tuasai y tolerau heddwch yn cael srIw difrifolaf y Xly wodraeth cyn gynted ag y gwneid hwy yn hys- Tbys, ac mai prif amcan y Llywodraeth fyddai mwneyd yr heddweh yn un parhaol; y byddai iddo cael ei wneyd gyda ohydsyniad prif Alluoedd ,wrop ac yr ymdrechid cael yr un cynawnder i'r TUMMulmHn ac i'r Cristiou. Gohiriwyd y Ty am .Hena munud wedi wyth.

1- TY'R ARGLWYDDI.-DYDD GWENER. Cymerodd yr Arglwydd Ganghellydd ei sedd am bump o'r glech, ac ni fu yr Arglwyddi end pum munud ar hugain yn ystyried y materion pwysig sydd yn peri cymaint o bryder i'r byd y dyddiau hyn. Gofynwyd cwestiynau yn nghylch yr heSynt yn y Dwyrain gan yr Arglwydd Stratheden a ,Campbell ac Iarll Granville, ond lied amwIs oedd yr atebion a allai, neu a ewyllysiai, larll Derby roddi. Modd bynag, fe ryngwyd bodd ei ar- glwyddiaeth i draethu cymaint ag a ganlyn ar gwestiwn Y CADOIDIAD. Ebe fe (Iarll Derby), mewn atebiadi larll Gran- ville, "Bydd yn dda genyf osod ger bron eich arglwyddiaethau bob hysbysrwydd ag a gawsom ar y mater hwn. Yn gynar bore heddyw, mi a dderbyniais ohebiaeth oddiwrth y Llysgenhadwr Tyrcaidd, yr hwn oedd i'r perwyl canlynol, sef fod pcllebyr wedi cael ei dderbyn yn Nghaercystenyn, ac wedi ei ddanfon o Gatrcystenyn i Lundain, i'r perwyl fod i CAnOEMAD WElH EI IIENDFRFYNU. Araeth fer oedd yr eiddo'r Iarll Derby, ac efe n'i traddododd mewn dull mor dawel a phe na buasai y pwysigrwydd lleia) yn nglyn a'r pwnc. Ond, 0 ran hyny, nid yw yr Arglwyddi yn tybied ei fod yn bendefigaidd i arddangos unrhvw deimlad nac ymfflamychiad. Y maent yn cael eu hepiyddu gan luoedd o fEopyddion yn Nghymru. Modd bynag, fe ryngwyd bodd i Arglwydd Derby-yr hwu oeddyn wrthgiliwr yehydigorian yn gynt- fe ryngwyd bodd iddo ddatgan ei farn y byddai telerau cadoediad ae amodau heddwch wedi cael eu cydardystio rhwng Rwsia a; Thwrei erbyn tran- oeth.

TY'R ARGLWYDDI.—DYDD LLUN. Gwnaeth Arglwydd Beaconsfield ychydig syl- wadau i eglurhau beth a fwriedid gymeryd mewn llaw gan y Llywodraeth o hyn hyd y Pasg. Yna dywedodd Iarll Derby, mewn atebiad i Iarll Gran-, ville, nad oedd ganddo ef ddim yn ychwaneg i'w liysbysu ar y pwnc o gadoediad a heddwch. Mewn atebiad i arglwydd arall, dywedodd y Gweinidog Tramor nad oedd y Llywodraeth wedi newid dim ar ei safle gyda golwg ar y pleidiau.

Y GYLLELL tN NGHYMRU. -1 HELYNT DIFRIFOL ETO GER PEN YGROES. j Dydd Badyni diweddaf, gerbron yr ynaemft siroi, Caernarfon, cyhuddwyd Griffith Roljerts, neiv "Guto Pant Da," o drywanu Henry Hughes, Clogwyn Melyn, Llandwrog, gyda'r bwriad o'i niweidio. Ymddangosodd Mr Allaiison dros y carcharor. Tystiodd yr erlynydd fel y canlyn: -Cliw. iirey,vr ydwyf wrth fy ngalwedigaeth. Nos lau, y 24ain cynfisol, cychwynais o Benygroes tua chartref, ar Fynydd y Cilgwyn, yn nghwmni Robert Roberts. Yr oedd oddeutu deg o'r gloch ar y pryd. Ar ol cerdded tua haner milldir daethom ar draws y car- charor, gyda'r hWIt yr oedd ei fab, llanc tua 14 neu 15 mlwydd oed. Dywedais wrth fy nghydym- aith, Dyma Gutto Pant Du," a chydgerddaaom ag ef am oddeutu 100 o latheni. Cerddais •eh* yn ochr i'r carcharor, ac yr- oedd Robert Roberts yn dilyn. Ar y ffordd, dechreuodd y carcharor araeo â mi am fy mod weaiei lysenwi" Gutto Pant Dii," Yr oeddym ill dau mewn ychydig ddiod ar y pryd. W6di cweryla am beth amser, y peth cyntaf a wnaeth y carcharor oedd rhoddi cic i mi ar oclir fy nghlun aSWY. Yna dywedodd, "Mi a'th sticiaf," ac ar hyn trywanodd fi yu fy nghlull. Ylla gwelais Robert Roberts yn rhuthro ato, ac ar hyn gwaeddais, "Cymer ofal o'th bUll; y mae ganddo gyllell, ac y mae wedi fy sticio." Eisteddais wedi hyny ar oc ijr y ffordd am yehydig iawn o amser, ond yr oedd poen mawr yn fy nghlun. Aethum o".Y. ?hartref, Jr hwn oedd oddeutu 200 o latheni o'r fan Ue cefais fy nhrywanu. Wedi cyr- haedd i'r ty, cloais y drws, ac archwiliais fy nghlun. Yroedd yn gwaedu yn ai-w, gyda thoriad drwy un o'm llodrau sf m drawers. Daeth Robert Roberts i mown yn mheh ychydig amser, ae ar ol gweled fy nghyfiwr, cododd y lletywr o'i wely, ac aeth y ddau allan i chwilio am y carcharor, gyda'r hwn y dychwelasant. Wedi i'r carcharor ddyfod i mewn, dywedodd, "'Rwy'n gobeithio y gwnei faddeu i mi, Harri bach, beehgyn o'run gym dog- aeth ydym, a diod ddarfu Ifhoai y cwhl." Daeth yr heddgeidwad ify nhy nos Lun, a rhoddais fy llodrau a'm drawers, y rhai oeddynt orchuddiedig i gwaed, iddo ar y diwrnod canlynol. Di'lynais fy ngorchwyl arferfol cyn i'r heddgeidwad ddyfod ataf, ac yn ddilynol i hyny. Croesholwyd yr erlynydd yn fanwl gan Mr Allanson: Mewn atebiad j ofyniadau y boneddwr hwnw, addefodd yr erlyuydd na buasai ef wedi son dim am y mater o'i ran ei hun, ae mae'r hedd- geidwaid a gymerasant yr erlyniad presenol mewn llaw. Ni wyddai faint o laseidiau o gwrw ,a yfodd y uoson hono; gallasai fod wedi yfed haner dwsin, neu ragor. Addefodd iddo lysenwi y carcharor, ond gwadodd iddo ymosod arno. Pap ddywedodd yr erlynvdd, "Dyma Gutto Pant Du," atebodd yr olaf I Wel, beth am dano P'" ac yna dechreuasant ffraeo. Arferodd y naill a'r llall eiriau ilawn mor gas tuagat eu gilydd. Gwadodd yr erlynydd iddo ef a'i gydymaith gicio y carcharor o gwbl, a dy- wedodd na chlywodd efe fachgen yr olaf yn gwaeddi, 0 1'(diweh a chicio fy rihad." Rhuthr- odd Robert LI?erts at y carcharor, a rhoddodd ef ar lawr, oud nid cyn i'r erlynydd gael ei drywanu. Mr Allanson: Ai ni ddarfu i chwi waeddi, "Cicia fo i'r d-l," a hyny cyn i'r carcharor eich trywunu ? Yr Erlynydd: Naddo, ni chyffyrddodd neb ag ef cyn iddo ddefnyddio y gyllell tuagataf. Mr Allaiison Oni welsoch chwi y carcharor yn y Pembroke Arms y noson hon ? Ai ni ddarfu i chwi ei fygythio, a dyweyd wrtho am yr hyn yr oeddych yn fwriadu ei wneyd pan y gwelid ef ary ffordd genych ? Yr Erlynydd: Ni ddarfu i mi ei fygythio o gwbl. Tystiodd Robert Roberts na chlywodd efe ffraco o gwbl rhwng y carcharor a'r erlynydd, hyd nes y elywodd yr olaf yn gwaeddi ei fod wedi cael ei drywanu. Gwadodd y tyst yn bendant ddarfod iddo ef a'r erlynydd ymosod ar y carcharor cyn i'r olaf arfer ei gyllell. Dr Griffith, Penygroes, a ddywedodd iddo ar- chwilio cluu aswy yr erlynydd ddydd Mawrth diweddaf, pryd y canfyddodd doriad glan, oddeutu modfedd 0 led, a haner modfedd (1 ddyfnder. Gallesid achosi yr anaf gyda chyllell tebyg i'r un a gafwyd yn meddiant y carcharor. Tystiodd yr Heddgeidwad Wynn Jones, Llan- llyfni, iddo gymeryd y carcharor i'r ddalia ddydd Mawrth. Ar y ffordd i orsaf yr heddgeidwaid yn Nghaernarfon, dywedodd, "Gofynais dair gwaith am i'r erlynydd sefyll draw, gan fygtfth ei dry- wanu. Wedi hyny, trywanais ef gyda'r. gylfell a gerir genyf bob amser yn fy llogell." John Hughes, chwarelwr a gydletyai gyda'r erlynydd, a roddodd dystiolaeth gyda golwg ar gyflwr yr olaf ar y noson y cafodd ei drywanu, ac iddo ef a Robert Roberts fyned allan i ddal y car- charor. Ar ran y carcharor, gofynodd Mr Allanson i'r fainc beidio ei draddodi i sefyll ei brawf ar y cyhuddiad difrifol o niweidio yr erlynydd gyda'r bwriad o'i niweidio. Gallai ef brofi yn y brawdlys mai arfer y gyllell er amddiffyn ei hun yn unig a ddarfu y carcharor, yr hwn a gafodd ei gicio i farwolaeth bron cyn defnyddio y gyllell. Gwrthododd yr ynadon newid natur y cyhudd- iad, a thraddodwyd y carcharor i sefyll ei brawf yn y brawdlys nesaf. Gofynodd Mr Allanson am i'r faine fod cystal a chaniatuu y carcharor i ddyfod yn rhydd o dan feiehiafon ond gwrthodwyd y cais.

Ifrirhro ofr Dflrtttto- HERMON, TREORCI.—Yr enw cyffredin yn yr ardal ar Gapel Hermon ydyw Capel y Vestry." Cafodd yr enw diweddaf yn fwyaf neillduol am mai dim ond vestry oedd wedi ei godi wrthi ei hun heb yr un capel cysylltiedig a hi; ond erbyn heddyw y mae yma gapel braf wedi ei godi yn gysylltiedig a'r vestry, fel y mae yn awr yn ym- golli yn yr enw Capel Hermon, yn 11e" Capel y Vestry. Canghen o hen eglwys y Tabernael yw eglwys Hermon, ond y mae eglwys fawr, gref y Tabernacl wedi codi capel mawr a llawer helaeth- acli yn awr, heb fod yn mhell oddiwrth yr hen gapel, a gelwir ef yn "Bethaniå;" ae yn wir teml ardderch jg yw hefyd; ond saif Capel Her- mon gryn ffordd i lawr at y Pentre, yn nghanol eymydogaeth boblog y Red Cow. Edrychwn ar Hermon fel eglwys sydd a dyfodol llwyddianum iawn iddi, am y rheswm fod yn perthyn iddi y fath staff o ddynion ieuainc gwir dalentog a gobeithiol. Y Sabboth diweddaf (yr 20fed) cyn- haliwyd cyfarfodydd chwarterol yr Ysgol Sul y tro cyntaf am y flwyddyn hon. Byddai enyvi pawb a gymerasant ran yn y cyfarfooydd dau a chwech yn ddigon i lanw gwyneb gyfan o'r Genedl; ac efallai wrth wneyd hyny na wnaem gyflawnder a phawb olianynt, ac felly gosodwn hwynt oil yn yr un ewdyn y tro hwn, gan addaw iddynt y gwnawn eu henwi bob copa ohonynt y cyfarfod nesaf. Yr oedd yr holl adrodd yn nodedig dda gan fawr a bach: y canu gyda'r plant yn swynol, ac y mae clod nid byehan yn ddyledus i'r brawd Thomas Jones am ei ymdrech diflino gyda'r plant yn y rhan gerddorol, a'r uurhyw glod yn ddyledns i'r hen frawd donialgamp, Mr Herbert, am ei ym. drech yntau gyda'r adrodd, yr ysgol ddarllen-nos Wener, a'r eyfarfod egwyddorinos Sadwrn. Mewn gair, hen frawd ar ei ben ei hun yw Herbert hefyd, ae heb ei fath yn ami fel duwinvdd dwfnbell a goleuedig. Areithiodd y brodyr Eryr Morganwg, Morgan Jones, a'r cyfaill Griffiths, 0 Merthyr, yn rhagorol, yn neillduol y brawd ieuane Morgan Jones. Mae arnom ofn myued yn faith, er ein bod wedi dyfod i hwyl ysgriblo am awr arall. Beth bynag, dichon y gwnawn sylw pellach eto 0 eglwys Hermon pan gwblheir y capel braf sydd yn vmvl bod yn barod. Yr eiddoeh yn wyeh am y tro cyntaf, CYFAILL 0 TREORCI.

UNIVERSITY COLLEGE OF WALES, (ABERYSTWYTH.) I PFESIDENT. Tim RIGHT HON'. LORD ABERDARE. .1 PRINCIIAL. REV. THOMAS CHARLES EDWARDS, M.A., JOxon. & Lond). PNOFESSPRS. Greek •• >• •• THE PRINCIPAL. \J. M. ANGUS, Esa., Latinf M.A. (Cantab.) H b |H. ETHE, ESQ., Ph.. e rew j (Leipzig.) E I W. J. CRAIG, ESQ., ngww j M.A. (Dublin). W Ish ) THE RBV: D. SILVAN Welsh J EVANS, B.D. (Lamp) Logic and Moral 1^-1 THE PRINCIPAL. osophy ) History ? and Foli?cal' ? W. J. CRAIG, ESQ, oonomy M.A. J Philology > J. M. ANGUS, ESQ., Comparattve P_h- ilology M.A. Mathematics, Natural ) THE REV. H. N. GRIM- Philosophy, and As- > LEY, M.A. (Cm- tronomy ) tab.) German, French, & Italian DR. ETHE. Geology, Botany, Zoology, W. KEEPING, ESQ., and Physiology., B. A. (Cantab.) F.G.S. Chemistry, Mineralogy, & ) F. W. RUDLER, EQ., Experimental Physics ? F.G.S. P.. 1 f A ult H. TANNER, ESQ., flllClp CS of Agriculture M.R.A.C. F.C.S. 1 J. PARRY, ESQ., Mus. Music .? Bac. (Cantab). Director f the M. IF. W.RUDLER,Fsa. Director of the Museum,.  RUDLER. FSQ. Registrar and E. P. JONES, E?., Registrar and ??Li.ib. ranan J (Glasg ) The next SESSION begin, !lth October, 1877. Terms, L10 a year for Out-do"r Students; £ 30 additional for those In-door. Several Scholarships and Exhibitions will be offered for competition.— For prospectus, apply to the Registrar, at the Cellege, Aberystwyth. HUGH OWEN, Hon. Sec. 7, Queen Victoria-ttreet, London, Sept. 1877. E-529-g- ARIAN! ARIAN! TAI'! TA1! PWY bynag sydd eisieu arian ar Dai nen Dir, anfoner stamped directed envelops at D. E. Davics, Rhydau Cottage, Pwllheli, Ysgrifenydd Oymdeithas Adeiladu Lleyn ac Eifionydd. 011 Yn barod, wyurapris 6c. 'MOSES A JOSUA," AR GYNLLUN JOSEPH," &c. Oyfeirier at yr awdwr, H. DA VIES, A.C., Garth, &huabon, neu y cyhoeddwr, D. JONES, Printer, ka., Rhosymedre, Rhuabon. ?-856b GWERTH CHWE' SWLLT Y HOTEL. HAIR RESTORER [MAXIAME FURNISS ], sydd gystal a'r darpariadau drudion a hysbysir yn y papyrau. NID Lliwiedydd ydyw Hair Restorei Madame Furniss, ac ni bydd byth yn methu adnewyddu gwallt gwyn i'w liw naturiol, ac ni wn|i 3tainio croen y pen ychwaith na llychwino penwisg. Y mae Hair Restorer Madame Furniss yn ad- newyddu yr hyn sydd yn cynyrchu maeth a Iliw i'r gwallt; y mae yn lleshad i'r pen, ac yn ei lan hau yn iach oddiwrth scurff ac anmhureddau eraill. A yw eich pen yn britho ? A yw eich gwallt yn do'd ymaith gyda'r crib P Os yw, ceisiwch botel swllt o Hair Restorer Madame Furniss, ac ond i chwi ei ddefnyddio yn ddyddiol am wythnos neu ddwy, fe synwth weled ei effaith. Ar werth gan Mr Turner, Treffynon; Mr Lee, Rhyl Mr Ellis, Abergele; Mr Meshach Roberts, Bangor; Mr Griffiths, Porthdinorwig; Mrs Owen, Caemarfon; Mr Williams, Llanberis; Mr Edwards. Amlwch; Mr Hughes, Caergybi; Hincks & Son. Caerlleon; Mr Francis, Wrecsam; Mr Hughes, Llangefni; Miss Williams, Welshpool; Manu- factory, 151, London-road, Lerpwl. 679d CYFRES Y CEINION. Newydd ei Gyhoeddi, JPris Swllt, "GARDD EIFION," SEP BARDDONIAETH ROBERT AB GWILYM DDU 0 EEFION. Trwg y Foil qr dderbyniad 13 0 Stamps, Liverpool: Cyhoeddwyd gan ISAAC FOULKBS, 18 Brunswick-street. Yn.y Wastf, y rhifyn cyntaf 0 GWEITIIIAU BARDDONOL, &c., Y DIWEDDAR GLASYNYS. Cyhoeddir mewn tri neu bedwar 0 rifynau, Swllt yr un. Amonerarchebion yn ddioec.1 i'r cyhoeddwr, P. M. Evans, printer, &c., Talysarn, Carnarvon. G427 h- ———— TY GOMER I'R UYMRY.  ? "VTMFUDWYR yn cael eu Bookio i X bob parth o'r byd am y prisiau iselaf. &y Cyfarfyddaf y rhai a anfonant ataf, ar eu dyfodiad i'r dref. Rhoddaf y Cymry gyda'u gilydd yn y lleoedd goreu a allaf ar fwrdd y llongau. ijfy Pob hysbysiad i'w gael gan GOMER ROBERTS, Shipping Agent, Templars & Masonic Hotel, 29, Union-street, Liverpool. D.S.—Free Passages yn cael eu rhoi i New Zea- land. Cludiad cynorthwyol i Canada am 4p. 15s. 9-h Allan o'r Wasg, pris Is. 6c., cludiad lio., GOFYNIADAU AR EFENGYL MATTHEW, Yn rhifo dros 8,000; yn fanwl ar bob adnod, &c.: Gan W.. EDWARDS, Cwmbach, St. Clears, S. W. I'w gael gan yr awdwr yn unig. YMAE yr awdwr wedi derbyn cymeradwy- Y aethau uchel i'r llyfr, fel un tra phwrpasol ar gyfer yr Ysgol Sul, &c., oddiwrth y Parchedigion T. C. Edwards, M.A., Prifysgol Cymru, Aber- ystwyth; J. Evans, B.A,, St. Clears; D. Charles, D.D., Aberdovey; A. Thomas, Llanddowror; W. RPM. D.D. (Gwilym Hiraethog), Caerlleon; J. Hughes, D.D., Lerpwl; J. Cynddylan Jones, Caerdydd; J. B. Jones, B.A., Aberhonddu; R. Morgan, St. Clears; Daniel Rowlands, M.A., N rmal College, Bangor; E. Pan Jones, Ph.D., Mostvn J. P. Williams, LI D., Rhymnev. 911h LLIW EDEN AR DDILLADAU. CAMBRIAN DYEWORKS, LLANRWST. Y MAN LLOYD WILLIAMS "VTN dymuno gwneyd yn hysbys i drigolion x Deheudir a Gogledd Cymru ei fod yn cario yn mlaen ei fusnes LLIWIO A GLANHAU yn ei holl ganghenau, sef mewn Damask a Table Covers, a Dillad Meibion a Merched. Glanheir Jacedi Fur, Muffs, a Colarets. Glanheir a Lliwir Menyg Kid, a Phlu, Sidanau, a Silk Velvet. 11 01029i GROCERY TRADE. WANTED, an experienced Man as Manager w to a Branch Shop.—Apply to J. Thomas, Utica House, Holyhead. 109C—f HERBERT CARELESS CABINtT MAKER, UPHOLSTERER AND COMPLETE HOUSE FURNISHER, GENERAL DRAPER, &c., 54 AND 55, MOSTYN STREET, LLANDUDNO. AUCTIONEER AND VALUER. ESTIMATES GIVEN. L'j MONEY! MONEY!! MONEY! MONEY LENT BY LLOYD AND CO., COMMERCIAL ADVANCE OFFICES, Theatre Buildings, Preston, Lane., in any suiu from JE5 to £1000, to respectatble persons, male Ot female (householders), tradesmen, farmers, &othew upon their furniture, stocks, &c., at less rates interest than those usually charged by many, also without sureties, exposure, removal, delay or in. curring any unnecessary expense. NO DEDUCTIONS WHATEVER are made frem the amount applied for, and the money when advanced can be repaid at such periods, and by such instalments, as are in reason with the security. Special Rates for Farmers who wish to increase their Stocks, &c. Four per cent. allowed on deposits. Apply personally, or by letter to THOMAS* ROWE, Manager. N.B.—Welsh representatives employed. 0653a YN AWR YN BAROD, PRIS 6c.. ANTHEM it DYDDIAU DYN SYDD FEL GLASWELLTYN," ER COFFADWRIAETH AM Y DIWEDDAR BARCIIEDIG EDWARD MORGAN, DYFFlIYN. (Yn y ddau NODIANT gyda'u gilydd.) Y geiriau wedi eu trefnu gan y diweddar IRLAL GWYLLT. (Buddugol yn Eisteddfod Meirion, Calan, 1878). Canwyd yr Anthem yn yr Eisteddfod gan yr IDRIB CHORAL SOCIETY. Yr elw arferol i lyfrwertliwyr. Anfoner eirchiou yn ddioed i'r cyhoeddwr, P. H. JONES, Swyddfa'r Goleuad, Dolgellau. 1089h Y MAE MR GWILYM THOMAS (BARITONE), 0 gynglierddau y Crystal Palace, a St. James' Hall, Yn agored i dderbyn Engagements fel dat- ganwr mewn Cyngherddau ac Eisteddfodau. Cyfeiriwch Mr GWlL YM THOMAS, Caerphilly, near Cardiff. 1034g TY CYMKEIG LLUNJJAIN. WILLIAM ROBERTS. 9, THANET PLACE, TEMPLE BAR, LONDON, W.C. (Near Farringdon-street Station.) Gentlemen and Families accommodated with well-aired Beds, Private Apartments, and Board, on the most reasonable terms. o777d PRIF FEDDYGINIAETH CYMRU!! A SEFYDLWYD YN Y FLWYDDYN 1839. PELENAU JONES, TREMADOG. ABROFWYD yn ystod y pedair blynedd A a'r bymtheg ar hugain y FEDDYGINIAETH FWYAF EFFEITHIOL yn holl anhwylderau y CYLLA, RHWYMEDD, ANMHUI.EDD YN Y GWAED, YK AFC, &c, &c.; gan uwchlaw DAU CAK MEL o ddiodd efwyr adferiedig, ag sydd bellach yn cael eu hys- tyried gan bob graddau yn un 0 ANHEBOOEION TELLUOL. GOCHELER nYNW AREDIAD Llenwir newyddiaduron a hysbysiadau am belenav o ddyfais ddiweddar a dibrawf, ond ni wna y rhai sydd wedi arfer yr HEN FEDDYGINIAETH, sel gymeryd y fath yn eu lie. PILLS JONES, TREMADOG. Gwerthir mewn bchau. Is lc, 2s 6c, a 4B fic yr un gyda chyfarwyddiadau o'u hamgylch, gau bob Cyfferiwr yn y Deymas Gyfunol. Y rhai mwyaf yw y rhataf yn ol yr herwydd. Gollaler am gael y Pelenau mewn blychau pren, a llaw ysgrif "Robert Isaac Jones" ar bob blwch. G-921—f PBlF SIOP LYFRAU GYM RE 10, LIVERPOOL. R. O. ROBERTS ADDYMUNA wneyd yn hysbys i drigoliou Liverpool a'r cyffiniau ei fod wedi ymgymery,? I charie yn mIsen y busnes o BOOKSELLER, STATIONER, &c., yn No. 46, OLD ALL-STREET. LIVERPOOL. Gellircsel yma bob math o Lyfrau a Newydd- iaduron Cymreig a Seisnig, Hefyd Nautica' Books. Rhwymir Llyfrau yn y Modd Goreu a Rhataf 23 lb THE GRAMMAR SCHOOL, MENAI BRIDGE. Boaidert and Day Scholars of both sexes. The Laiii" Schoolroom under the eare of a competent Governess. SUBJECTS— ENGLISH in all its Branches, Latin, Greek French, German, Geometry, Book-keepmp. Mensuration, Algebra, Navigation, Music, &c. Preparatory Training for the Universities and the Colleges. &c. Pupils of neglected Education carefully trained. TERMS MODERATE. The house stands on an eminence, within its own grounds, on the Anglesey side of the Menai Straits. For particulars, apply to Rev E. Cynffk Davies, Westbury Mount, Menai Bridge. 99 8RYNARVOR HALL SCHOOL TOWYN. PRINCIPAL MR. EDWIN JONES, M.R.C.P., Assisted by qualified RESIDENT MASTERS, Classics, English, Mathematics, Modern Language-, Music, &c. BEYNAEVORHALL.acommodiousand well- Jj fitted house has been specially erected for th" accommodation and tuition of boarders. It beautifully situated in an eminently healthy local- ity, with extensive playgrounds, crickct field and gardens attached, altogether making the finest and most desirable school premises in the Principality. Pupils are prepared for the various examinations in connection with the Universities and Colleges, for the learned Professions, Banking, apd Com- mercial pursuits. Classes art held in connection with the Science 11,1 Art Department, the examinations beittg held in M' t if$ "A year. The school year consists of THREE TBRMS. WINTaim TERM commence.; VU Cue 3rd ot September <