Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

4 erthygl ar y dudalen hon

-I f.94AS:¡¡IA.HOR 0 FLAEN…

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

f.94AS:¡¡IA.HOR 0 FLAEN YR YNADON YN NGIIAERN A RFO S. Dygwyd John Lewis, y dyn ieii N- i'r ddalfa ar yr amheuaeth o acii,, juar«" <! I h Richard Smart, gerbron J llys niroi yn ;:I: narfony dydd Sadwrn diweddaf, pryd yrii iid ,\1' ynadon canlynol yn bresenol:-Arglwydd N,t borough (cadeirydd), Dr Millar, Mr E. G. l'owell, a Mr J. D. Whitehead. Yr oedd f llys yn orlawn o bobl, a theimlwyd dyddordebanghytfredin yn yr achoe poenus. Ymddangosodd Air J. B. Allanson, Caernarfon, dros y carhtlror, ac erlynwyd ar ran yr heddgeidwaid gan y Dirprwy Brif Gwnstabl Prothero. Y tyst cyntaf a alwyd oedd Griffith John Evans, Cae'rcud, yr hwn a ailadroddodd y dystiolaeth a roddodd yn y trengholiad. Croesholwyd ef fel y canlyn gan Mr AUanson: A ydych chwi yn sicr na chlyweofch neb yn euro drws eich ty y noson hono ?—Ydwyf, yn berffaith sicr. Y mae olion traed ar y ddoryn nhalcen y beuoy, ouid oes, a diamheu mai cael ei guro i fewn a gafodd P Oni chlywsoch chwi dwrw neb yn euro hwnw f—Oes, y mae olion traed, ond si chlywais dwrw. Credaf i'r ddor gael ei guro i fewn. Mr Allanson (wrth y fainc): Nid wyf ond yn ceisio daugoa, ddarfod i gymaint o ofal a allesid gael ei ddangos tuagat y trancedig. Morris William Jones, chwarelwr, Efail Ucha i, oedd y nesaf i roddi tystiolaeth. Oroesholwyd yntau yn fanwl gan Mr Allanson, fel y canlyn: Paham y daethoch i'r penderfyniad fod Hugh Williams yn sobr y noson hono ? Am ba faint o amser y gwelsoch ef y pryd hyny ?-Gwelais cf gyntaf ynnghorsaf y rheilffordd, yn Mlienygroes. Am ba hydy gwelsoch chwi ef y tro olafe-Nid wyf yn gwybod. A tatch chwi gydag ef am funud, neu am faint, pan yn Nghae'rcud ?—Hwyrach i mi fod yno am ddeng munud neu chwarter awr. A ddarfu i'r carcbaror roddi y matiau dros y trancedig cystal ag y galIai !-O! do. A phan ddaethoch chwi gyntaf i'r ystabl, a oedd y carcharor yn gorwedd gyda'i fraich am wddf y trancedig ?-Oedd. Gorweddai y trancedig gyda'i wyneb tua'r llawr, ac yr oedd braich JJohn Lewis yn gorphwys ar ei gefn. A oeddynt hwy-y carcharor a'r trancedig-yn chwrnu cysgu y pryd hyny ?—Nis gallaf ddyweyd a oedd John Lewis ai peidio, ond 'rwyfyn meddwl ei fod yn cysgu; gau i mi alw arno ddwy waith cyn cael atebiad. Jrlr Allanson (wrth y fainc): Rhaid fod y car- charor yn feddw iawn, neu ni buasai yn myned i gysgu mor fuan wedi i'w gymdeithion ei adael. Croesholwyd y tyst drachefn gan Mr Allanson, fel y canlyn:— Nid oedd dim yn ymddygiad y carcharor a'i gymdeithion ar ypryd i bery i ehwi beidio meddwl nad meddw oedd y trancedig, ac en bod yn ei symud i le mwy clyd hyd y boreu, ai oedd?-Dy- wedwyd wrthyf ganddynt mai meddw oedd y trancedig, a'chredais hwy. Nid oedd dim yn ym- ddygiad y dynion i bery i mi gredu yn walianol. Arglwvdd Newborough: Beth oedd maint y tranecdig ? A welsoch chwi y corph,Mr Prothero ? Mr Prothero: Do. Dyn bychaii oedd Smart, tua pum' troedfedd tair modfedd o daldra. Arglwvdd Newborough: A allasai y carcharor ei gario ei nun i" Mr Prothero: Gallasai, gan ci fod yn ddyn ysgafn iaWll. Mr Allanson (wrth y tyst): A welsoch chwi y trancedig yn cael ei gario o'r llidiart hyd at dalcen yr ystabl ?--Naddo. Wrth dalcen yr ystabl y gwelais ef gyntaf. Pwy oedd yn ei gario yn v fan hono, ynte r—ir oeddynt oil, oddigerth Hugh Williams, yr hwn a ddaliai ei het. A ddarfu i'r trancedig syrthio o "wbl pan yn cael ei gario o'r talcen i'r ystabl P-Ni welais ef yn syrthio, gan i mi fyned oddi yno pan oedd y dyn- ion yn cychwyn. Mr Prothero (wrth y tyst): Beth yw pellder y ffordd o'ch ty chwi hyd at Gae'reud ? Tyst: Tua pump neu chwe' chant o latheni, sef o'r lie yr aethum i ofyn matches. Rhoddodd Robert Smart, mab y trancedig, dystiolaeth o'r modd y bu yn nghwmni ei dad a'r dull y darfu ei adael nos Sadwrn, &c., fel ag yr ymddongvs yn ein hadroddiad o'r trengholiad. Arglwydd Newborough A ydyw efe yn byw yn yr un ty ag oedd ei dad ? Onid oedd yn beth rhyfedd iddo beidio myned i weled ei dad y noson hono, pan alwyd arno ? Ysgrifenydd yr Ynadon: Ydyw, y mae yn byw yn yr un ty. Dywedir nad oedd yn beth anarferol rl,.d ei dad yn aros allan drwy y nos. Mewn atebiad i'r fainc, dywedodd Sergeant Williams iddo fesur pellder y ffordd o'r fan lie y gadawyd y trancedig gan ei fab i'r fan lie y dy- wedir y cafodd ei daro. YpeUder ydoedd 315 o latheni. Mr Allanson (wrth Robert Smart): Yr oeddveh chwi yn y Llanfair Arms cyn i'ch tad ddyfod i mown, ac aToeasoch yno wedi iddo ymadael. A fu eich tad yn ffraeo neu yn cweryla a rhywun yn yatod yr amser y bu yn y ty f—Naddo, morbell ag yr wyf fl yn gwybod. Mr Prothero (wrth y tyst): Yr oedd hen gripiad bychan ar ben eich tad, mewn canlyniad i ddam- wain ddibwys yn nghapel Pisgah, onid oedd?- Oedd. Arglwydd Newborough A fu rhywun yn cydj- gerdded a chwi o'r Llanfair Arms heblaw eich tad? —Naddo. Ei Arglwyddiaeth: Pa bryd y daeth y warcharor at y trancedig, ynte ? Mr Prothero: Wedi i'r mab ei adael, fy ar- glwydd. Hugh Williams a roddodd dystiolaeth ddarfod iddo glywed y carcharor yn dyweyd, "Hwda'r Smartyn d-l," ac wedi hyny gwelodd ysgogiad ei fraich a ehlywodd. y trancedig yn cael ei daraw. Ail-adroddodd yr hyn a ddywedodd yn y treng- holiad. Arglwydd Newborough (wrth y tyst) A oedd gan y catch(tror rywbeth yn ei ddwm ar y pryd ? —Nis ghllaf ddyweyd. Dr Millar: Pa fath ddyrnod ydoedd yr un a roddwyd i'r trancedig?—Yr oedd yn ddyrnod drom iawn. Arglwydd Newborough A oedd y ddyrnod yn debyg i eidrlo ffon neu gareg.?—Nag oedd, nid oedd y swn mcgis eiddo careg. Dr Millar: Clywsoeh y ddymod yn cael ei rhoddi, a gwelsoch y trancedig yn syrthio.—Do. Syrthiodd y trancedig ar unwaith. Arglwydd Newborough: A ddarfu iddo syrthio yn wysg ei gefn, ynte yn mlaen ?—Syrthiodd yn wvsg ei gefn. ?F Arglwyddiaeth: Ar y m ynte ar y Sordd? —AryfEordd. Mr Powell: A oes ceryg yn y fan hono ?-OCR. 'rwyf yn meddwl. Yr oedd y trancedig fel wefli svfrdanu, ao ni ynsanodd gair ar ol syrthio. Parotodd y dynion ar unwaith i'w gludo oddi ar y ffordd, a ch?ri-yd ef at yr ystabl gan Thomas Jones, Robert Jones, a'r carcharor. Mr Powell: Pan y gadawsant ef, a oeddynt hwy yn gwybod ei fod wedi cael CllliwelUIO Nis gallaf fi ddyweyd. Dr Mill r: A oedd y trancedig yn gwaedu y pryd hyny ?-Nag oedd. Mr Prothero: Y mae'r hyn a ddywedodd y tvst olaf gyda golwg ar yr hyn a gymerodd le yn nhalcen yr ystabl yn gywil ?—Tyst: Ydyw. Mr Allanson a barhaodd i greeshvli y tyst fel y canlyn- Ni chymerodd cweryl wirionedddol le yn Mhenygroes, ai do?—Na, yr oedd yn fwy o ys- uinlfind ua chweryl. t"J.Mo.lnn Wedi hynynaetnani g. citt It öu,yuu 1 1. U'.LVv.n' ac ni chymerodd ffrac le ar y ffordd, nag ychwaeth yn Llanfair Arms?-Nid oeddwn yn yr un adran o'r gcrbydrcs pau yn teithio o Benygroes i r Groes- Ion. l0 Ni fu dim croes yn y Llanfair Arms, ai do ?— Naddo. Yna yr oedd yr 'pmaIrlod ? ?ymprodd le vn Mhenvaroes wedi cael ei angliofio, onid oedd i— Nis gallaf ddyweyd. Ni chlywais y carcharor n'r trancedig yn siarad gyda'ti gjilydd yn y Llanfair Arms, A Pan ddaethoch i fyny gyferbyn a'r trancedig, gwelsoch ef yn gorwedd gyda'i ochr chwith ar y mur.—Do. A. ddarfu i chwi fyned heibio iddo, gan ei adael ii > r uu sefyllfa?—Do. 'an faint o lathqwi a gcrddasoch cyn clywcd 1 *e-T,)a wyth latli.' A oedd y ddau arall, sef Thomas Jones, a Robert 'ii s.-fyll cydrhyiigddoch a'r trallcedig P- vi i. ■. Ivrit. Vn niijrt L; yr oeddynt ynte P-Yr oeddynt islaw i mi ar yr ochr arall, tua pedwar neu bump o latheni oddiwrth y traiicedig. Felly yr oeddynt yn neso dair llath i'r trancedig nag oeddych chwi, ae o fewn cyrhaedd i glywed y gairiau ?-Oeddynt. Felly, pan ddaeth y carcharor i fyny o'r Groes- lon, yr oedd cefn pen y trancedig tuagato, yn ol r desgrifiad a roddir genych chwi P-Oedd wrth. ddytod í fyny o'r uroesion. Ai nid noson dywyll iawn ydoedd P-Ie, braidd, ond nid oedd yn dywyll iawn. A oedd yn bosibl i'r carcharor, yr hwn oedd yn. dyfad i fyny o'r (jfroeslon, adnabod y trancedig- yn y fath sefyllfaP-Ocdd. Yr oedd yr an mor- hawdd iddo ag ydoedd i minau. Os oedd y cefn pen y trancedig fel y dywedwch, a allasai rhyw un ei adnabod heb iddo yn gyntaf droi ei wyneb tuagato ?—Darfu i mi ei adnabod wrth ddim ond edrych nrno, trayncerdded heibio. Gofynodd y fainc paham yr oedd Mr Allanson yn creesholi y tyst yn nghylch hyn. Mr Allanson: Ein dadl ni ydyw i'r carcharor, pan yn dyfod i fyny o'r Groeslou, weled dyn yn gorwedd ar y mur, fiC. nad oedd yn ei adnabod. Yii mhellach, yr ydym hefyd yn dadleu, os def- nyddiodd y carcharor y geiriau a sonir am danynt gau Hugh Williams, rhaid fod y ddau ddyn arall wedi cu clywed. SSAeth Mr Allsnson yn mlaen i groesholi Hugh Williams fel y canlyn A glywsoch chwi y carcharor yn dyweyd wrth y trancedig, Gwell i chwi ddyfod adref beth ydych yn ei wneyd yma ?"—Naddo. Yr ydych yn dyweyd eich bod wyth lath oddi- wrth y trancedig, ac fod y noson braidd yn dywyll. A allasech chwi weled y fan lie y cafodd Y trancedig ei daraw ar y pryd ? Ac a oeddCK chwi yn gallu gweled y trancedig YI1 gafael yn y carcharor P-Nid oeddwn yn gallu gweled pa le y cafodd y trancedig ei daraw, ac ni welais yr olaf yn gafael yn y trancedig. A ydych chwi yn alluog i dyngu yn bendant na ddarfu i'r trancedig afael yn y carcharor cyn i'r ddyrnod gael ei rhoddi?—Ydwyf, yn bendant. A glywsoch chwi y carcharor yn gofyn i'r trancedig, Beth ydwyf fi wedi ei wneyd i chwi pH -Naddo. Wedi i'r tranced; syrthio, ai ni ddarfu i'r car- charor wneyd ei oiva tuag at ci godi cyn i'r Ir1 ddyfod ato ?--Do, fe ddarfu. A ddywedwyd rhywbeth o'r awr y syrthiodd y trancedig hyd yr awr y cludwyd ef i'r ystabl i'ch arwain 4 feddwl ei fod wedi cael ei niweidio P- Naddo nid oeddwn yn meddwl ar y pryd ei fod. wedi cael ei niweidio o gwbl. Yn awr, y mae arnaf eisiau cael gwybod hyn. A ddefnyddiodd y carcharor y geiriau yn. ddigon uchel i'r dynion ereill ei glywed ?-Do. Ac os y defnyddiodd y geiriau o gwbl, rhaid fod. y dynion hyny wedi eu clywedP-Yr wyf yEL meddwl nad oedd modd iddl nt beidio eu clywed. Ail-adroddodd Dr Thomas John Griffiths, Pen- ygroes, y dystiolaeth a roddodd yn y trengholiad, fel yr ymddengys mewn colofnir-tll. Mr Alltinson: Yr wyf yn meddwl i chwi ddy- weyd o flaen y trengholydd eich bod o'r jam y gallasai dyrnod gyda dwrn achosi y niweidiau ar y gwyneb, a'r oil o'r rhai allanol, ond mai syrthio ar sylwedd caled a ddygodd oddiamgylch doriai asgwrn y pen. Tyst le. Mr Prothero: A fuasai un. dymod cyffredin, heb gw), mp, yn achosi toriad asgwrn y peR ? Tyst: Na fuasai. Arglwydd Newboroiigb A glywodd y tyst blaenorol fwy nag un ddyrnod ? Mr Prothero: Dywed ei fod yn sicr na chlywodd ond un ddyrnod yn cael ei roddi. Thomas Jones, chwarelwr, Bryncapel, Llan- dwrog, a alwyd yn mlaen i ail-adrodd y dystiol- aeth a roddodd o flaen y trengholydd. Croes- holwyd ef gan Mr Allanson, yr hwn a roddodd iddo y cyvcstiynau cqplynol A ydych chwi yn gallu cofio faint o ffordd yr oeddych oddiwrth y trancedig pan y gwelsoch chwi ef ar lawr gyntaf.—Oddeutu tair Hath. A glywsoch chwi rywbeth yn cael ei ddyweyd gan rhywun cyn hyny ?—Do, gan John Lewis. Beth ydoedd y geiriau a ddywedo.d John Lewis?—Dywedodd, Hei, Robert Jonep, tyr'd yma, i fy helpu i gymeryd y dyn meddw yma, sydd yn cysgu, i'r ystabl." Ai dyna y geiriau cyntafa glywsoch ?-Ie. Ni chlywais ciriau eraill. Mr Prothero (wrth y tyst): Yr oeddych chwi yn feddw.Oeddwn, yn feddw iawn. Sylwodd Mr Prothero nad oedd efe yn rhoddi pwys mawr ar dystiolaeth Thomas Jones, oherwydd nad oedd yn sobr ar y pryd. IllaI Powell Od;!ddd;las gellid rhoddi pwys ar ei dystiolaeth, gan ei fod yn feddw. Yr oedd Hugh Williams yn sobr, ae wedi tystio yr oil a welodd. Mr Prothero: Dywedodd Thomas Jones ar un achlysur nad oedd vn cofio pa beth a gymerodd le, gan ei fod mor feddw. Sergeant Williams, Penrgroes, ydoedd y tyst nesaf. Dywedodd i Mr Prothero ag yntau gy- meryd y carcharor i'r ddalfa ar y nos Lun blaen- orol. Arglwydd Newborough Pa bryd y darfu chwi glywed gyntaflam yr helynt ? Clywais tua deg o'r gloch nos Sul, fy arglwydd, ac aethum i wneyd ymholiadau wyth o'r gloch y diwruod canlynol. Daeth Mr Prothero, yr Arolygydd Edwards, a'r Heddgeidwad Rowlands i chwilio am fanylion pellach yn ystod y dydd. Pan welwyd y carcharor genyf fi a Ir Prothero, cyliuddwyd ef o achosi marwolaeth Richard Smart, ac mewn atebiad dywedodd Yr wyf yn berffaith glir oddiwrth ei waed." Arglwydd Newborough Pa reswm oedd genych. dros feddwl mai efe oedd euog o hyny? Tyst: Yr oeddym wedi gweled Hugh Williams cyn myned at y carcharor. 13upedwarolionomyri chwilio 1 mewn i'r achos yn ystod y dydd, ac wedi sicrhau y tystiolaethau galwasom tua saith o'r gloch yn ffarmdy bychan o'r enw Bry n citllin a ,?h?,.f,? dasom y carcharor Jno. Gwadodd y cy- huddiad, gau ychwanegu ei fod yn berffaith glir oddiwrth waed y trancedig, yr hwn a ganfyddwyd ar y ffordd ganddo ef a Thomas Jones, a Robert Jones. Dywedodd hefya nad oedd gan Richard Smart gryspas am dano ar y pryd. Terfynodd y tystiolaethau yn y fan hon, a rhodd- wyd y gofyniad arfei-oi, sef a oedd ganddo rywbeth i'w ddyweyd, i'r carcharor, yr hwn a atebodd yn nacaol. Yna traddodwyd y carcharor i sefyll ei brwf yn y brawdlys a gynhelir yn nechreu mis Mawrth, ar y cyhuddiad a benderfynwvd arno yn y trenghol- igt iad, sef Dynladdiad." Anerchwyd y fainc gan Mr Allanson ar ran y carcharor, a thaer erfymodd arnynt et ollwng yn rhydd o dan feichiafou. o'r amser presenol hyd y brawdlys. A chymeryd yu ganiataol mai y car- charor a darawodd Smart, pe na buasai i'r olaf farw ni chyhuddasid ef yn awr ond o ymosodiad cyffredin. Felly, nid oedd yr achos a ddygasid yn ei erbyn yn un mov ddifrifol. Yn mhcl1ach, yr oedd y carcharor wedi dangos pob gofal a tlieimlad tosturiol tuagat y trancedig; ac wrth gymeryd hyn i ystyriaetli haeddai gael ei oHwng yn rhydd o dan feichiafou. Hysbyswyd y fainc y byddai yn ofynol cael meichiafon i gyfarfod a dyfarnind y trengholydd I ac eill do jir ynadon. Gofynodd Arglwydd Newborough a allasai y carcharor gael meichiafon am 200p. Dywedodd Mr Allanson y gallai. I Fell)" cytunoddyr ynacloii i ollwng y carcharor vn rhydd o hyn hyd y brawdlys, ar y telerau can- lynol —Ei hun am y swm o lOOp, a dau o feichMoii. am 50p yr un i gyfarfod a (lyfai-iiiad, v trenffhol ydd. Daeth y meichiafon yn mlaen, arliyddhawyd y carcliarofr.

[No title]

Advertising

IY TKrCHINEB DIEMFOL YN Y…