Y Celt

LLYTHYR LERPWL. Cristionogion a Christionogaeth.—Cristion- ogion Ilarri yr Wythfcd a udganant fel hyn, yn mhapurau Toriaidd Prydain y ddyddiau yma. Ni welsora filwyr dewrach na'r Zulus, brave fellows, nid ofnant fanvolaetb, er y cant eu dift oddiar wyneb y ddaear." Oiiid yw llais y Cristionogion yn anghyd- weddol iawn a'r geiriau Ar y ddaear tang- nefedd," Dod dy gleddyf yn dy wain," u Na ddysga ryfel mwyacb," "Y neb a'th darawo ar dy rudd dde, tro'r IIall iddo hefyd ? Bernir Sod mwy o Gristionogion yn y byd heddyw nag a fa erioed. Gellir sicrhau fod mwy o filwyr, a bod mwy o arian yn cael eu gwario ar y fyddin a Hougau rhyfel nag a fu erioed, a byny gan genbedloedd yn proflesu Cristionogaeth. Onid a ein gweinidogion Toriaidd o'u swyddau yn fuan iawn, byddant wedi gwario deugain miliwn o bunau o arian y deyrnas, a'r rlian ivvyaf o bonynt yn nglyn a rhyfeloedd dialw am danynt, diglod, a dielw oddiwrthynt. Addefir yn rhai o'r papurau Toriaidd y cyst y rhyfel presenol yn Zululand saith milivvn. Y mae ei gychwynwyr oil yn Grtstionogion yn uno a'u hoffeiriaid i weddio yn feunyddiolam Iwydd ar yr arfau. Yn y pum' mlynedd-ar-hugain diweddaf, syrtbiodd dwy" filiwn o Gristionogion prophesedig ar feusydd rhyfel nen ar gyfartaledd, bed war- ar-hugain mil bob blwyddyn!! A'r syndod ydyw, mai y Cristionogion prophesedig y rhan amlaf sydd yn cyhoeddi rh) feI gyntaf. Lladd- wyd o honynt ddwy filiwn, a gellir dweyd, lladdwyd ganddynt ag o'u bachos, a cban y concwerwyr fliiyuau yn fhsgor. Wel, yn awr, pi )e y mae Crist'nogaeth ? Yr oedd o wytb i Meg o'r swyddogion a syrthiasant yn Isandula yn feibion i offeiriaid. Ai tybed i'r plant gael eu bySbrddio yn mben eu ffordd ? Ystyrir Lord Carnaryon yn Gristion gloew. Mewn cyfarfod "efengyIaidd," lie y llywyddai gy Archesgob Canterbury, dy veslai, It was a melancholy thing that a race so full of valour and other magnificent qualities as that nation (the Zulus) should brought them- selves into relation with this country such as must result in their slaughter." "Result in their slaughter Quid yw yn air ofnadwy gan Gristion gwyn, pryd nad oedd y pagan du wedi gwneud,nacyn gwneud,nrc am wncud dim i'r this country. Ys dywedai'r Esgob Colenso, "nid oes ar y Zulu eisieu on:1 llonydd ya ei wlad-y mae yn gymydog tawel." Ond amlwg yw y myn y Cristionogion Prydeinig "their slaughter" a'u "difa oddiar wyneb y ddaear," a meddianu eu gwlad lei y meddian- asant wlad" y dewrion Gymry gynt." Gwastraffodd ein Llywodraeth oleuedig ar nwylau, arfau, a thaclau i ladd dynion, dros dri chant o filiynau obunauyny tringain mlynedd diweddaf! Y mae y swm yn anymgvffredadwy o fawr, ac yn fwy anymgyffredadwy o becbadurus, ac yn enwedig pan yr ystyriom ei fod wedi cael ei wneud gan rai a eilw eu hunain yn Gristion- ogion. S6n am wareiddiad a Cbnstionogacth yn wir. Ni ddacth gwir warciddiml erioed o ffroenau gynau, na Christior.o^ioth trwy fin y cledd, ha dynoliaeth mewn casgiau rum. Dyma yw ffordd y .Ys dywedai King John, o Abyssinia-yn gyntaf, cenadwr yn ail, llysgelladwf; yn drydydd, cannons, a gellir ychwanegn yn bedwerydd, rum, godineb, ysbeiliadau, a meddwdod-rmll a theganau am ycbydig i'r rhai a ymostyngant, a pheli o blwm trwy ymenyddiau y rhai cyadyn. Atolwg, beth a ddyfgir yn y Testament Newydd ar hyn ? '■ Njd yn unig gydarhyfeloedd y mae Llyw- odraeth Prydain yn ddidoraeth a gwastrafFus; y mae felly gyda'r tir sydd o dan ein traed. "Yr hwn a roddodd yr Arglwydd i ni i'w feddianu." Y mae yn yr ynys hon 46,000,(300 o erwau o dir llafur, 22,^)00,000 o erwau o dir marw, o dan ffyrdd, afonydd, llynoedd, trefydd, tai, diffeithleoodd, &c., pai rai nas gelhr gwneud yn well o honynt, 10,000,000 o erwau o'r tir goreu ya Mhrydain y gellir ei ill in, yn gorwedd yn ddifudd o dan hI rei au, 1 hodfeydd, croalynau, &c.; yr hyn ieoedd, pe'u llafurid, a roddeut waith a cnynaliaeth i fiiiynan o bob!, yn lie i t^tris a chwningod, &c., yr hwn, mewn canlyniad, a leihai drethoedd y wlad, ac a roddai gartrefi hapus i filiynau sydd yn awr yn gorfod dioddef angen, pwyso ar y trethi, neu ymfudo. Gwyr pob dyn rhesymol fod dynol- I iaeth, heb son am Gristionogaeth, yn angby- meradwyo y deddfau angbyfiawn a wnaed, ac a gynhelir gan dirfeddianwyr Prydain, i gadw' mwy o ran gwerth na chwarter tir llafur y wlad o ddwylaw'r deiliaid, pryd y maentyn niron a sathru traed eu gilydd, J chwmpas dwsin, ar gyfartaledd, yr adeg brescnol yn rhedeg amy cyntaf ar ol pob job, o ysgubwr yr hpol i'r Prifweinidog. Y mae ein galw yn Gristionogion yn mron mor angbyson a phe dywedid torthau am gathod wgdi eu magu mewn pobty. Na feddylied darllenwyr y CELT mai ar y rhai sydd mewn-goruchafiaeth ac awdurdod yn unigy mae'r bai; y mae lie i ofni fod malldod yn rhedeg trwom wreiddyn a changen,—nad ydyw gwir elfen Gristionogaeth wedi cael ond ycbydig o afael a dylanwad ar gymdeithas, ie, yn Nghymru, fel y cawa ddangos eto.