Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
5 erthygl ar y dudalen hon
CRICCIETH.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CRICCIETH. Owyl Lenyddol y Pasg.—Nos Sadwrn, cynaliwyd 7 cyfarfod cyntaf yn addoldy y Methodistiaid. Y Uywydd a'r arweinydd ydoedd Alafon, ac ef ydoedd beirniad y farddoniaeth; a P. W. Jones, Penygroea, Ir y gerddoriaeth; Jehn Owen, M.A., a W. B. Harks, Criccieth, ar y traethodau, cyfleithiadau, llvthyrau, &c.; Parch. Griffith Jones, Porthmadog, Watkins, Ysw., W. Williams, Manchester House, Miss 0*en, Brynymor, Mrs. Watkins, J £ «*riau, Mrs. Marks, a Mrs. Owen, Bryntirion ft Mr. John Roberts, Painter, Llanystuca- dwy. Cafwyd lluaws mawr o gyfansoddiadau ar J* oil o'r testynau, a bu raid gadael allan gyfrau o honyct, a bwriedir cael cyfarfod eto tua'r Bolfwyn. Y gystadleuaeth gorawl bwysicaf ydoedd I., yr un gorawl ar 'Jerusalem fy nghartref gwiw,' 4 o gorau ddaeth yn mlaeu, sef eiddo Penymorfa. Pentrefelio. adaao Criccieth. Dywedodd y beirniad fod Penymorfa wedi rhagori ycliydig yo yi amser, er fod cdr undebol Criccieth dan arweiniad Humphrey Thomas wedi cael llawer iawn mwy o eftaitb ar y gynulleidfa gan mor Bwynol y cAnent, eto barnai y beirniad fod amseriad y darn yn bawlio i Penymorfa y wobr. Gobeithio yr esgus- odwch ni, Mr. Gol.. am beidio dweyd pwy oedd y buddugwyr ar y gwahanol destynau, gan na chaw- som eu henwau. Cafwyd cyfarfod a llon'd yr addol- dy o wrandawyr. Gosod careg sytfaen y capel Seisomg.—Dydd Llun, daeth yma filoedd o drigolion o bob rhan o'r wlad gan fod trena rhad yn rhedeg. Cadeirydd y cynull- iad hwn ydoedd Capt. Thomas Williams, Parkiau, ac yn ol fel yr eelurai, efe ydoedd tad y drychfedd- wl o gael capel Seisnig at wasanaeth y dieithriaid a ymwelant a'r lie yn yr haf, efe hefyd a gariodd allan y drychfeddwl hwnw yo weithredol trwy addaw JGIOO i ddechreu, a chasglu ato wedi hyny; mewn gair, os credwn y cadeirydd, efe ydyw y dechreu a'r diwedd; ond y mae yn eithaf priodol gofyo, Eiddo pwy fydd y capel wedi y gorphenir ef? Gosodwyd y gareg i lawr gan R. Davies, Ysw., A.S., yn cael ei gynorthwyo gan Mr. Robert Jones, Contractor.' Nid ydym yn gwybod y awm a gasgl- wyd ar y gareg. Sibrydir fsd yn mwriad yr Annibynwyr i gael capel Seisonig eto o haiarn, 01 felly ni bydd angen am gael seremoni gyda gosod y gareg sylfaen, ac 08 bydd rhywbeth tebyg yn cael ei wneud, gobeithio y caifE rhywun heblaw un person fantais i wneud rhywbeth. Am bump o'r gloch, agorwyd y CYFABFOD LLENTDDOtt. Ond yr oedd yn annichonadwy bron fyned i'r man lie yr oedd tocynau i'w cael rhagor myned i'r capel, ond yr oedd y pwyllgor wedi dewis y ddau oreu allasent gael wrth y porth allanol, sef Meistri Evan Williams, Crossing, a John Jones, Cae'rdyni, fel na chaffai neb pwy bynag fyned drwodd heb dalu, ac ni bu yr adeilad ond ychydig amser heb ei lenwi, a chanoedd er wedi talu yn aros allan. Cadeirydd y cyfarfod ydoedd Capt. Thomas Williams, Parkiau, a'r Parch. John Owen, M.A., yn arweinydd. Wedi rhoddi ton gyffredinol i gana, darllenwyd rhai o'r beirniadaethau, ond ni nodwn ond yn unig y rhai buddugol ar y prif destynau. Cafwyd cystadleuaeth ar 'Moab' rhwng wyth o gorau, canu da iawn, ond enillodd y Garn er nad oedd rhy w lawer o ragor- iaeth. Ni chafwyd cyfanaoddiad digon da i hawlio £5 ar y prif draethawdar 'Cricaieth fel ymdrochle,' &c. Ni chafwyd tri englyn digon da i hawlio chwe* swllt, ac i'w roddi yn feddargraff ar dri o blant. Barnwyd Eos Eifion yn deilwng o'r wobr am y gan i'r 'Olygfa o ben y Castell,' a Gwilym Eryri yn deilwng o'r pum' gini am y Farwnad i'r diweddar John Jones, Ynysgain. O'r wyth cor oedd yn ymladd am y llawryf ar 'Mor hawddgar yw dy bebyll,' y Garn fIl'n llwyddianus, cafwyd cystadleuaeth galed iawn ar hwn eto. Yr ydym yn deall fod amryw o'r testynau wedi eu gadael allan trwy fod yr amser yn fyc, a bwriedir cael cyfarfod eto tua'r Sulgwyn, a rhoddi rbyw ychydig o bethau yn ychwaneg atynt. Oni fyddai yn ddoeth rhoddi ryw gymaint o wobr i'r corau gystadlu yn y cyfarfod hwnw ar yr an darn eto, gan eu bod yn methu yn Ian a phenderfynu pwy oedd yr ail, ac i'r Garn aros allan; a chan fod Morlais yn yr ardal ar yr adeg hoao, buasai yn werth ei gael yn feirniad. A chan hefyd fod y cyfarfod hwn wedi troi allan yn llwyddiant mor anrhydeddus mewn arian, byddai gweddill anrhydeddus yn cael ei adael wedi rhoddi gwobr fel y soniwyd. Gobeithio y bydd i'r pwyll- gor, os ydynt am gael cyfarfod y flwyddyn nesaf, feddwl am le digon mawr i'w gynal. Beth fyddai i ni eu cymhell i gael eisteddfod y tro nesaf a chael pabell, byddai yn rhwym o brofi yn llwyddiant mewn tie mor fanteisiol, a'i chynal ar y Sulgwyn gan fod Penygroes wedi dewis y PMg.—EMTMD.
JSatDbOniattb.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
JSatDbOniattb. rr&riUi DRANOETH Y FRWYDB. (BODDUGOL). y wawr mewn dillad arian Sy'n dyfod ya ei tbro, I agor dorau'r dwyrain A'r not yn myn'd ar ffo; Yn nghwmni'r wawr y teithiwn Nes cyrhaedd eang fan, A dewrion w.9r ganfyddwn Dan glwyfau'n wael eu rhan; Dystawodd own y fagnel groch, Mae'r cledi a'i lafn gan waed ya goch. ■SI .id!(i -VYi. Bydd ddoe yn ddiwrnod goflr Gan lawer mam a thad, Gan rywun fe anwylir Pob un ar faes y gad, Cha' llawer o'r rhai yna Byth weled cartref mwy, Awelon per y bora' Sy'n gweini iddynt hwy; Ymsudda haul eu holaf ddydd, Mae barug angeu ar eu grudd. Y tvweirch gwaed lafarant Mai poeth y brwydro fu, A chdr y wig delorant hu galargerdd i'r*ilu; Mae gwisg y maes yn garpiog Dur belau gylch fy nhraed, Y owyfus farch a'i farchog Orweddant yn eu gwaed; Rhyw olwg drist ar natur sydd, Mewn galarwisg mae cawr y dydd. Yn bentwr o adfeilion Y caf ddinasoedd gwych, YB gymysg gyda meirwan 'Rwy'n wylo yn eu drych; Plant bach ynhaner noetbion Sy'n chwilio am eu mam A weUant gan elynion Ddiweddaf yn cael cam; Ar ol y trais a'r anmharch caed Y mamau'n feirwon yn eu gwaed. Mam weddw sydd yn teithio Yn drist a phrudd ei bron, Y gwaedlyd faes er ceisio "t-' Ei hunig fachgen 'John,' "> ij Ymgrymu mae dan wylo t: i. h Yn awr yn ymyl UD, Ei bachgen dewr sydd yno Bron myn'd i'w olaf hfcn; Ffarwel fy mam, dywedai ef, '&"y'o myned at fy nhad i'r Nef. Yn chwilio am 'Llewelyn' Y mae ei briod gu, A'i baban bychan purwyn Hyd randir angeu du; Mae ef a'i ruddiau'n welw, Dyness, hithaun brudd, ",I, Llewelyn sydd yn farw, Machludodd haul ei ddydd; Gafaela'n dyn yn ngharn ei gledd A'i ysbeyd dewr yn ngwlad yr hedd. Ei law estyna'r bychan I'w rhoi ar rudd ei dad, .&< 1 v* Ondniroefo unman Un arwydd o foddhad; Sisialai'r fam dan wylo Fy angel bychac i, Mae'th dad yn awryn huno, Fy ngobaith ydwyt ti; Boed i ti garu Dow a'th wlad, Gael myn'd i'r nefoedd at dy dad. Prysuro wnelo'r amser Ca'r waewffon a'r cledd Eu troi at drin y ddaear Pryd hyo bydd hyfryd hedd, Yn llifo fel yr afon Ni wslir wylo mwy, Ond pawb yn lion eu calon Heb ddim i'w blino hwy, A phawb yn un o far hyd fOr Yn rhodio yn ngh^fjeithjau'r lor. Llanfachreth. GWILTM DDU.
Y LLYGAD.n.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y LLYGAD. n. Uno destynau Eisteddfod Meirion, Calan, 1878. Aelod hardd i weled yw-y llygad, Lliwgar heb ei gyfryw; A drudwerth flenestr ydyw Yn y pen, mewn gloewdeb byw. SYLWBDTDD.
ENGLYN T'K EIRA.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
ENGLYN T'K EIRA. Gwisg wen pan gysga anian-a daenir Hyd wyneb pedryfan, Er hollol gau rhew allan, Neu er maeth yw r eira man. Abermaw. v Monwm
CAERNARFON.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
QWYL DE A CBYNGHERDD 'Fj^/dd Gwener y Groglith, ag ni fa eleni yn eithri&d; am dri o'r gloch y prydnawn, eisteddai tyrfaoedd o amgylch y byrddau tê, a phawb yn datgan rhinweldau yr hen ddeilen Indiaidd. Yn yr hwyr, cynaliwyd CYNGBEBDD GODIDOG, dan aawdd Cymdeithaa Gw^r Ieuainc Pendref. Llanwyd y gadair lywyddol gan ein parchus Faer, a chymerodd y Parch. J. Alan Roberts y rhan Wweiniol i'w ddwylaw. Gwasanaethwyd eleni gan Jtiss Jennie Williams (Llinos Alltwen), U.C.W., *i»s Rees, Contralto fad Jugol yn Eisteddfod Caer- Miss Annie Jones, dysgybles i Pencerdd J-wynedd, Eos Dar, Aberdar, Mr. W. Parry, a'r Pendref Glee Society, dan arweiniad Mr. Owen Thomas, hefyd y Oaernarfon Male Choir, dan arweir.iad Mr. Benjamin Jones. Dilynwyd ar y berdoneg gan y Misses Roadnight a Lloyd, a Mr. Pritchard. Caed cyngherdd da, a'i gymeryd yn Yr oil o hono. Dyma y tro cyntaf i Eos Dar ]»n«ud ei ymdd&ngosiad yn Nghaern&rfon, a gallwn ddwyn tystiolaeth iddo roddi y fath foddloorwydd ag a sicrba iddo ail ymddangosiad yn ein tref. Caed cynulliad rhagorol, a diamheu ein cyfeillion twm go dda o elw at djwyn ymaith ran o'r ddyled 'ydd yn sefyll ar yr addoldy. Deallwn i'r cadeirydd yn ol ei haelioni arferol gyfranu £1 at yr achos tailwng a gefnogai wrth dd'od yn llywydd. Dydd Llun y Paag, cynaliwyd cyngherddau ardderchog yn y Pavilion. Gwasanaethwyd yn fighyngherdd y prydnawn tgan Miss Mary Varies, R.A.M., Mita Gayney Griffiths, U.C.W., Roa Morlais, a Gordon Thomas, Eos Mai ac Eos y Berth yn dadganu Penillion, a Mr. J. E. Davies, Telynwr y Gogledd yn ei ddilyn gyda'r delyn, Cor Heibion Waenfawr, a Seindorf Bres Dyffryn Pantile. Teneu iawn ydoedd y cynulliad, oqd canu l'hagorol. Dechreuwyd cyngherdd yr hwyr am wyth o'r gloch, cymerwyd y rhan gyntaf o'r cy- ngherdd hwn i berfformio yr 'Hymn of Praise' gan Mendelsshoo, dadgauwyd yr Unawdau yn y dernyn fhagorol hwn gan Madame Lemmens Sherrington, Adies Mary Davies, ac Eos Morlais, a'r Deuawdau gan Madame Sherrington a Miss Mary Davies. Cymerwyd y cydganau i fyny gan Gymdeithas Gorawl Caernarfon, 200 mewn nifer; yr oedd y dadgaciad hwn o nn o orchestion cerddorol Mendelsshon yn llwyddiant perffaith. Dechreuwyd all ran y cyngherdd gan y Waenfawr Glee Party, ganu y 'Market Chorus' o waith Auber. Dilynwyd hwy gan Miss Mary Davies, yn canu 'Way thro the wood.' Yna cawsom 'Dresden China' gan Madame Sherrington, encoriwyd hi a chanodd 'Sun of my soul.' Dilynwyd hi gan Eos Morlais, pryd y rhoddodd ddadganiad godidog o'i hoff gan 'The White Squall.' Yna cawsom 'Gwalia Wen' gan got Caernarfon, yn dda iawn. Yn nesaf deuai Miss Gayney Griffiths i ganu 'When the heart is YQung' (Buck), cafodd encorde, a chanodd 'The lost Chord. Yna daeth Madame Sherfington yn mlaen a chanodd 'The Woodland Song' nes gwefreiddio'r dorf, a bu raid iddi ail ganu. Cawn Eos Morlais yn awr yn c*nu 'Phabe Dearest' (Hatton), cafodd yntaa daranau o gymeradwyaeth, a chanodd y 'Gan a Gollwyd.' Yn awr rhoddwyd can a elwir 'What are they to do' gan Miss Mary Davies, a bu raid iddi ei hail ganu. lerfynwyd yn awr drwy i Seindorf Brea Nantlle chwareu Selection o waith Verdi. Fel yna y terfynwyd uo o'r cyngherddau goreu y buom ynddo erioed. Drwg iawn ydoedd Sweled yr adeilad mor wag ar adeg mor fanteisiol, cafodd y rhai nad oedd yn bresenol golled ddiam- heuot. Nos Fawrth diweddaf, traddododd y Parch. Robert Jones, Llanllyfni, ei ddarlith odidog ar yr *Heu Buritaniaid' yn nghapel Siloh (M.C.). L. Lewis, Ysw., yn y, gadair. Yr elw at gynorthwyo y brawd ieuanc rhinweddol R. Hughes, Mountain St., yr hwn sydd er's misoedd bellach wedi ei am- ddifadu o'i iechyd, ao felly yn analluog i ddilyn ei alwedigaeth dymorol. Caed darlith ragorol a chynulliad cyfatebol.-GLAlIt SBIONT.