Seren Cymru

LLYTHYR 0 LUNDAIN- BARCHUS Olygydd,—Gan gynted, braird, ag y 'bydd y darllenydd wedi gorphen tori dalenau Skkek CnlRU, am yr wythnos hon, bydd yr hen flwyddyn wedi tyou ei thraed ati a inarw. Y mae pob dyn ystyriol yn edrych ar yr amgylchiad yn un difrifol iawn, ac yn teimlo oddiwrtho fel y cvfryw. Nis galiwn ymadael â ehydymaitb ffyddlon, wedi bod dymbor yn ei gwmni, heb fod ein natur yn teimlo fod rhywbeth yn colli—yn yniguddio oddiwrthi; ac y mae y gwagter hwnw a effeithia gati ei absen- oldeb, yn c-iel ei leowi a'r peth a elwir yn hiraeth. Nis gallwn ganu yn ilch i'r hen flwyddyn, heb deimlo hiraeth yn ymaflyd yn ein natur canys buom yn nghwmni ein gtlydd, ncs a dydd, ddeuddeg mis cyfan o amser. Yn ei chwmni, gwelsom y gautf oer yn mavebog yn ngherbyd y dymhestl, yn vm- Tuthro dros y tir, ac yn gwi.ieuthur gwrhydri mw., na allai byddinoedd y cedyrn." Gwelsom hefyd y gwanwyn yn dyfod allan o'i ystafell, gan al" natur iddeffroi o'i chwsg, a gollwng anadl bywyd trwy boll diriogaethau anian. Wrth lais ei udporn ef y tarddai y glaswellt, yr ymagorai y bl dan, ac yr ymwisgai y gre.digaeth inrwn pob amrywiaeth o orucbetedd a thlysni. Cauai yr aderyn er y gang- hen, humiai y wenvnen rhwng y blodau, a llamai yroener y biyn, yn nehysgodion goleu ei fantell amryliw. Ni fu y flwydtlyn honynot i flynyddau ereill ein heinioes, o ymaflyd yn ein Haw, t'e tywy. i ardaloedd yr hef, a dangos i ni ryfeddodau lles- meiriol nstur yn ei goeoniant penaf. Y llynoedd a onfeddent yn y gwastad-diroedd, feteerorianar iynwes y ddaear, y rhai a rwymid wrth ysnodenau gloewon y milfil ffrydiau, ar fachau y creigiau gwynion. Y coedwigoedd a ddilledid a'r gwyrdd- ddail, a'r ddol a addurnid a meillion fyrdd. Gwyllt- ion btant yr baf a ddawnsient ar y !<)s)aw) teg, ac «tifeddio;i hinon a wisgent eu coronau beilch. Ar b e y y L' y 'ho* ~ixr-A byst yr haul eu pwys, tray cyweiriai y don ei wely yn y 'gorllewin draw. Arostau y camphir a'r nardos a daenid gan yr aweI leddf, a gwlychai y cwmwl -i aden yn y balm. Adenydd gloewon hwyrddydd haf aroddent ei Iliw ar y Iwydnos fer. Y boreu a delorid gan yr uchedydd, a'r nos' a adseinid sran Frenhinesy gAn". Yn Haw y flwyddyn y'n har- weiniwyd el^ni, fel arfer, i bresenoldeb y cynhllullf llawn a'r Hydref llwra. Y meusydd g^ynion addfe.dent i'y cynhauaf, a rhtnei elychftu -o(treu'r liaf glul tyfiunt y ffrwythydd, a jalwent am fwrw i nienn y crymanau. Y pladuriau a dincient, a'r crvmanau a Blent ar hyd y grynau hirion, a'r chwVl V_„* -iv. V «-• •••»> 4 •' icu^ir.c a'r nisrehtd ?fU*!ac p. ymhyfrydent wt-I dydd rhwymo yr ysgubau canys dydd chware t iddynt y teimlent ddydd caledwaitb, gari y llopdel. a'r siriolder fwynhaent mewn -wrysoll, a rhedee., a chodytnu, a chwerthin, ac yrnddigrifo, yn ngbvin deithas eu gilvdd, mewn iechyd a hoen, cyn dyfod y dyddiau bUn". Y certi a'r wageni, yn liwythog o dugareddau y tyi-alaor-eyfoeth y flwyddyn, a Jrid o'r meusydd i'r ydlanau. Yno y diogelid aberth iechyd" a tho o tfrwyn, neu wellt hirlyfll, rliag gwiaw Rhagfyr Pc eiria lonawr du. Wedi C&1 pob peth idrefn adiogHwch, y mae v flwvcidyn yn clafeiddo, ei gwyneb yn gwelwi, a'i nerth y" pallu. Prin y daw i olwg dydd canys teinoln leni y nos yn nrchudd angenrh^idiol i guddio ei gwvneb, wedi colli y tegweh a hoffid inor fHvr. Gwaelach, gwaelach. y mae hi yn myned, hyd nesy tarllIVIl y sloe hanner nog, y 31ain o Ragfyr ac ar yr ergyd olaf y bydd fiithau yn ymadael. Y mae y flwyddyn lion wedi bod yn ^y^nyrchiol mewu dygwvfldion pwysig, yn ei pbsrtiiynas A pbers 'nau unigol, teuluoedd, a gwledydd. Edrvrhir ar y fl vyddyii hon byth yn bw\si(r, gan y bachgen a'r !!neI-1, ieuttinc a ymgrrdasant ynddi. DvdJ difrifol lyw hwnw—dydd priodi pobl ieuainc. Byd yn ddydd selin tynged ùes, mewn dedwyddweh neu annedwyddwrb. Cofir y flwvddyu hon gan lawer geueth brvdfreth a aprchog, fel blwyddyn de. chrenad ei gofid, trwy ei rhwymo wrth n rhy an;;heilwng o honi; a chftfir hi hefyd er Lrallod, gan lawer hachgen ieu-inc rhinweddol, fel hlwvddyn dechreuad Jetrio parliaus" i ddisgvn ar ei goryn. Bu y flwyddyn hon yu flwyddyn o ddeehreuad cysnr svlweddol bywyd i lawer, ac yn fynedfa i Eden cymdekhas. lie y nine yr elfetiau byny i'w cael, y rhai a hereid.lirtnt y werimd, a dawelant. y dvm- hestl, ac a sychunt ffyrinonan giilir, t wy fod dwy yn un mewn a dau enaid yn un mewn amcan, a dao bersonjn un mewn cyd- ddwyn y baith. Nid feliir annghofio y flwyddyn hon gan y teulu ien mc; canys ynddi y ganwyd v plentyn cyntaf, yr hwn y gobeithir y bydd. un dvdd, yn arodd'flvn il,, f.tm wedaw, neu yn gvsur i'w dad galarus. Blwyddyn o alar a tbial od a fu hi i lawer. Coll. Oild y wraig ei phriod anwyl, !tcn'r gwr ei gvmbai es hawddgar. Y mac angeu wedi dyfod i fewn i gylch y teiilu dedwydd a rhariadus, a chymmeryd ymaith yr eneth ieuanc dyner, neu'r bachgen ieuanc go- beitbiol. Y mae tri.-tweh y tad, a galar y fam. yn chwerwach nag angeu ei hun. Y mne y flw. ddyn hon wedi newid Kolwg lUwer anneddle. Beth pe talem ymweliad a lIawel' t..uht. y rllltl a welsom yn gyfaiu, a dedwydd, a charedig, « siriol Y mae y feroli ieuanc ddj*gedig, symvyrril, a duwiol, ag oedd yn fywyd ac enaid y teulu hnff. wedi ei cholli o b-no. Y mae y wen s ii<>lach nâ'r haulwen wedi ei newid am brudd ier oer, v gwyneb hawddgar wedi ei guddio tan leni'i" bedd, a'r llais inwynber wedi tewi yn y dyffryn m"d a i! Nid yw y g\'Vr ieuanc talentog, hardii, a chyi-deitbasgHr, yr hwn ag oedd adenydd goleu ei ddyehymmyv., hvwiog- rwydd ti-riddiol ei amgyfTred, ac ystorfa hwn ei wybodaeth, yn ei wneyd yn gyfaill gwel-tilfa-roc-,icli nâ'r "wrel, i'w gael mwy yn nhir y rlui byr: E'ys adgofion y flwyddyn hDn fel cysgodion duan dros ein teiiulauaa tra y byddwn m--yacb yn y byd, oblegid iddi gymmeryd ymaith y rhai Ofddynt yn anwy] gan eii. wedd..I, ac yn d iwfu yn ein serch. •Byddwn, weithiau, yn eeisio galtr i got yr amryw- juetli mawr o deimladau a dalasin t Nmvwelilri S. ni yn be sonol yn nghortf y flwyildvn'bon. Pwy a all ddychymmygu y pryder, yr ofn, a*, di^alondid, tawer tro, &'p, bamgytchyne tt fel byddinoedd Bu. osog ? Trdedpobun ato ei hun, ac edryched i mewn iddo ei hun ac yna caitf achos i synu a ,1-hyfeddu wrth feddwl pa f.-dd y dafth tllan o fyrdd yp gyfyn^dcr"" rhvddhawyd ef o afaelion an- eirif ofidion, y rhai nad oedd ganddo braidd y go- baitb lleiaf o gael diangfa oddiwrthynt. Bydd ys- tyriaethau o'r natur a'r cymmeriad uchod yn pern i ni deirnlo fod thvw Feddwl mawr—Master thought -Tn rheoli amgylchiadtu dyn, yn gystal & llyw- odraethu deddfau y cyfaofyd a bydd byny vn peru i ni deimlo yn ddedwydd wrth roddi cia hymddiried ynddo. Pan y mee y flwyddyn hon wedi ein hys- peilio o lawer cyfaill hoff, y mae hi hefyd wedi ein hanrhegu ag ereill, Y mne dull y byd bwn yn nayned heibio." Gwelsom wenau siriol rai hoff genrm yn oeri, o henvydd rhyw gll.ddealltvrriaetb. au dibwys; a gwelsom hwynt wedi hyny yn dych- welyd fel y boreu, wedi i gvrnylau y camgymmer- iadau gael en chwythu vmaith, o flaen awelon tyner caredigrvrydd a chydyradeimlad. Er mor hyfryd a dymnnol genym weled y mawredd meddwl hwnw, a alluogn ei berchenog i ymsymud i ganlyn goleuni argyhoeddiad, etto rhaid i ni ddvsgu tei:nlo nerth y gwirionedd hwnw, gwageild yn ddiau yw pob dyn pan y byddo ar y goreu" a chofio, hefyd, gyda llaw, gwae a ym- ddiriedo mewn braich o gnawd." Blwyddyn bwysig ydyw hon, i ddosparth pwysig iawn o bobl, ag v mae ganddo hawliau anwadadwy ar ein ryd. ymdeimlad. Y dosp*rth hwnw ydyw y gweinidog- ion ieuainc a ordeiniwyd i waitb y weinidogaetb, yn nghorff y flwyddyn hon. Y maent weJi millcd i gyssvlltiad pwysig, ac ymgyaameryd ag ymddiried- aeth dlifrifol. Cofir y flwyddy-fi hon ganddynt byth, a tbeimlir oddiwrthi ganddynt tra byddont ar y ddaear. Y rate Jlygnid yr eglwysi arnynt, a dyggwvliad y byd wrtbynt. Hwyntbwy fyddtnty bobl pan y bydd cedyrn yr oes hon yn eu beddau. D'ddadl, y breuddwydiant II I ethRu gwych i fidyfod," wedi iddy t gael eu codi i'r sefyllfa uchel hon yn eglwys y Duw byw. Rhaid iddvot gofio, mai dynion yw y saint, ac mai iliHvgiol ydyw rhai rhagorol y ddaear." Ni bydd iddynt gael eu llTrybrau ar felfed, ond trwy ddrain, na'u ffyrdd trwy flolau, ond trwy fieri; etto, cofieit, y bydd i'w (fyddlondeb dil, ac i'w llafur wobrwy. Mae gwjrliau'r Nadolig wedi dyfod eleni fel pob blwyddyn arall. Dyddiau y rhoddion a'r anrhegion yw y rhai hyn. Coflr yn,tdynt am y weddw a'r amddifad, yr hen a'r methiantus, a'r tlawd a'r rheidus. R! oddir defnyddiau tan, rhag rhyndod oer-uos y gauaf, defnyddiau clydwch. rhag anwyd y tymhor rhewllyd, a defnyddiau 3 mborth, rhig angeu dydd y dymhestl. Bydd myrdd o fendithion yn cael eu dymuno i orphwya ar ben yr hael, a miliwn o ddiolchiadan yn cael eu cyflwyno i'r trugarog. Ni fyn Duw i'r weithred uchel hon fyned hru ..10. neu ffilvdd. 0.,11 yn mha le y mse eglwysi y ssint yn sefyll gyd.'r gorchwyl hwn. Y mae ganddynt hwy eu gweinidogion, yn llafurio yn ifydriloll, ac ymdrechu yn galed, heb dOerhyn ond cyflogau bychain, o'r naili ben i'r pen arail o'r flwyddyn. A fyddai yn ormod dysgwyl i'r eglwvsi, nad allant roddi cyfloa: fawr i'w fweinidog, o herwydd gwendid, i wneid J'chydig o ymdrech neillduol ar ddiwedd y fwyddyn, i roddi anrheg fechan i'w gweinidogion, fel cydnabyddiaeth o'u llafur, ae arwydd o gymmer- adwyaeth o'u hymdrcchion ? Byddai hyny yn sicr o roddi nerth mawr i feddwl y gweinidog, a chryfhau ei serch tuag at ei eglwys. Ni byddai ychydig felly o un baich i lawer, ond byddai yn llawer o gymhorth i'r gweinidog. Wrth ddrws diaconiaid a bUenoriaid t epjwys) y mae hyn yn sefyll. Ond tebyg yw, y bydd yn rhaid i'r flwyddyn hon enedeg dros derfynau amser i dragwyddoldeb, heb i'r peth teilwng hwn gael ei wneyd gan lawer eglwys. B'wyddyn bwysig iawn fu y flwyddyn hon, i'r byd yn gyffredinol. Yn fiian ynddi yr amdditad wyd Prydtin Fawr o un o'i lIIeibhn dewraf, a'r byd o un o'i golofnan cadarnaf—Richard Cobden Y n ej chanol, syrthiodd y hyth-foladwy Abraham Lincoln, rhyddhawr y csethion, yn abertb i frad- lofru.tdille. h iselwael cynliwynVMi y debau. Wedi oes hirfaifch o fur cyhocddus, yn nghanol ei hobl. ogrwydd, kc yn sercb y wUd, bu furw prif wemidog Pryduin Favr, a dyebryn gorthrym**yi Ewrop -liTH Palinerson, cyn i'r flw»ddyn farw. Pan y mae v flwyddyn tnewn poen yn tynu ei banadl, y mae Leopold, breniu Belgium, cynghorwr mawr Ewrop, a cheldwad dirgelion llysoedd y cyfandir, yn cm ei lyg £ d yn yr angeu. Nid »U y symudiadau pwysig hyn beidio cario effaith anorfod ar gyflwr y gwledvdd, a dylauwadu vn tawi Lr sefyllfa teyrnas -t'dd y ddaear. Y m.e Victor limmanuel wedi awjrrymu yn agoriad y Senedd Eidalaidd, nrd oes gorpbwysfa i fod, lieb gael Rbufain yn brif-ddinas I tali; ac y rnae ymadawiad milwyr Ffaine o Rufair vn ded-arwyddo iia syrtli geiriau yr Amherawdwr yn wag i'r ddaear-" Itali yn rhydd, a Rhufain i'r I .liaid." Gwelodd y flwyddyn hon ryd lhau miliynfui caethion America, fi rhyJdid tragvwyddol V edi y rhyfel tnf i gwaedlyd, gwelodd hcddwch yn cael ei adfer y wiatl fawr a phwysig bono. Nis gallwn beidio llawenhau o galon vrth weled llestr y wladwriaeth Americanaidil yn tael ei haugy-weirio ar egwyddorior newyddíon-rhyddíd i'r Negro; a dinasfraiut i'r hwn oedd gReth. Cawsotn Lyt- rydweh arbenig wrth ddarllen < NEGICS" Y LLYWYDH JOHNSON i aelodau y G.nghorfa. Y mae ei symMd, ei heglurder, ei gogtvngeiddrwydd. a'i pbenderfyniad, yn nodedtg. Y mae fi tbon beddychol tu<g at y tevrnasoedd, ac yn neillduol Prydain Fawr, yn Iloni ein meddwl, a', hylbryd maddeugar tuag at y gorch- fygedigion, yn enw ac mrhydedd i'r Ilywydd a'i lywodraeth. Ni cbafodd y flwvddyn hon fyned beibio hub wel^d Jamaica mewn helbul unwaith yn jrhagor, Gobeithiwn a hydprwn y bydd y terfysg diweddaf hwn yn foddion i symud ymeith bob achos o an- Ibddlonrwydd o fysg deiliaid ein grasusaf Frenius yn yr ynys brydfertb hono. Y one yn ddrwg genym fod y flwyddyn hon wedi gvreled yr lwerddon unwsith etto mesvn cynhwrf. Er nad ydym yn ofni dim oddiwrtL y <rowd"9€th waligofus ag sydd morynfyd a mevidwi ar wynt, a breuddwydio llwyildiant ei hamcan i ym- ryddhau odditan lywodraeth FrydMn F..wr etto nis gallwn beidio dolurio yn drlilt, oblegid y niweid a ddwg et hudoliaet!' ar luoedd o deuluoedd diniweid a difeddwl. Cofir y flwyddyn hon fel blwyddyn trallod a dmysL- iddynt gan eu meddyliau a'u feamg;lclu*daa. Nid oetS geaytu ond go'^ith egwan am heddweh a Ilwyddiant i ffynu yn ein chwaer ynys. tra y byddo y grefydd Btbaidd yn ei handwyo. Dyma felldith yr lwerddon erioed. Y mae yn rhyfedd ua byddai mwy o yin(trech yn mysg Protestaniaid y derrnas hon i oleuo ac efmgyleiddio yr ynys, oblegid credwn mai dya* yr unie feddyginiaeth a gyfarfyddai A'i phis. Cafodd y flwyddyn hon weled cyfnewidiadau ny Rmgylehiadau eglwys Dluw, nad allwn eu atadael heb eu lledjfrybwyll. Dychwelodd ein censdwr, y Parch. T. Evans, i fllea el Ufur, weditalo ymwel. iad poblogaidd a gwlad ei enedigaeth. Y mle ein henaid yn dymuno hir oes f1 Ilwyddiant iddo, ac i'w briod dyner, yn nghyd S'i deulu. Symadodd *ngeu j rai o'n brodyr yn y weinidogaetb i dir y bedd, tra I yn nghanol eu defnyddioldeb. Aeth y soniarusa'r hyawdl Bftrcb. Moses Roberts i'r tt dyst»w, cyn cyrhaedd canolddydd oes; a'r sercbog a'r llafuruS; Barch. T. Nicholas, pan yr oedd etto ei ddail in wyrddion. Yr amser a ballai i Kt gofnodi enwau ereill, y rhai a garem ac a barchem fel dynion Duw. Hunwch, frodyr anwyl, hyd y daw i chwi adgyfodi; d i fywyd o anfarwol ogoniant a dedwyddwcli; a gof- ala y Pen Bugail am ereill yn eich He. Y mae y goleuni newydd ar ftchos Trefangor, neu yr Ardd Glnddu, fel ei gelwir, er mor ddibwys y gall ymddaogos ynddo ei hun, yn hir bwysig iachos Annghydffui fiaetb yn ein g",1N.d. Ni adawodd y flwyddyn hon ni yn y tywyllwch am hawliau y Bedyddwyr yn y lie. Y mae y cynnydd arafanld ar achos crefydd yn y tir yn peru i ni "ddiolch i Odow, a chyrameryd cysur." Y Mae achos cre- fydd yn mysg y Bedyddwyr Cymreig yn Llundain yn llawer gwell yn niwedd y flwyddyn hon nlil ydoedd flwyddyn yn ol. Moorfields yn blodeuo yn ei henaint, a Castle Street yn ennill nertb yn ei feieuienctyd. Heddwch a chai iad brawdol rhwng yr eglwysi, ac yn yr eglwysi. Tydi, 0 Dduw, a folwn." Terfynwn ein llythyr hwn, gan ddymuno i hawb heddwch a Ilwyddiant yn y byd hwn, a bywyd bytb mewn byd gwell. Nadolig Lawen, a Blwyddyn Newydd Ddll, i olygyddion, gohebwwyr, a darllenwyr SBRRN Cymru, ac i bawb yn inhell ac yn agos. Amen. Cefni.