Y Cymro

(z) Gofidus gennym hysbysu y Gymdeithasfa am farwolaeth v Parch. William Roberts, Valley. o Arfon.— Mmvn Gyfarfod Misol a gynhalciwyd yn Hirael, Awst q, 1915, penderfynwyd': "Fod y mater o yswirio ,eiddo y Cyfundeb rhag 'aircraft,' &c., yn cael ei igyflwy.no i ystyriaeth y Gymdeithas.f.a i ed rych a ellir gwneudi rhywbeth yn gyffredinol." 0 Ddyffryn. Conwy.—Yn ein Cyfarfod Misol a gyn- haiiwyd ym, M.h(enmach.no, Gorffe-ruiaf 6, 1915. pais iwyd d anion y Genadwri g.anlynol i'r Gymdeithasfa a gynhelir ym .Mhwllheli Ein bod yn gofyn i'r 'Gymdeithasfa i ystyried y prdodoldeb o wahodd yr hoL' Enwadau Crefyddoll Cymre:i,g i gydymostwng gefcbron Duw, ac i yimroddi i weddio dros ein cenedl a'r byd yn yr arigyfwng presennol." 0 Henaduniaeth Trefaldwyn, &c.-Th-e following Resolution was passed unanimously at a meeting of Presbytery held at 'Coedway, July 29, 19a 5 That we, the Members of the Montgomery and Sal-oip Pres- bytery, are of opinion that the only satisfactory so! 11 itiod of the question of Ministerial Training lies in the cieation. of a teaching Faculty of Theology in the? University of Wales at. its, three constituent "Colleges and that the 'Presbytery is prepared to support any steps which will bring the accomplishment of that object nearer. O Henaduriaeth Lancashire, &c.-We have to re- port with profound sorrow, the death of three of our Ministers, within a period of three weeks, one from each of our three Districts, namely the Rev. J. Calvin Thomas, Wrexham the Rev. Edward Griffiths, Connah's Quay; the Rev. T. G. Owen, M.A., Liverpool. 0' Drefaldwyn. Uchaf.—Gofynir i'r 'Gymd.e,itbasfa ddiolch i Mr. David Jones, Llawryglyn, larri ei hiael- ioni yn rh.oddi ty a neuadd ibentrefoj i'r achos yn1 y tile aic lat wasanaeth y gymydogaeth. 0 Heinaduniaeth Trefaldwyn.—" That we the mem- bers of the Montgomery and Salop Presbytery are of opinion that the ionly satisfactory solution of the quests on of Ministerial training lies in the creation of a Teaching Faculty of Theology in the University of Wales at its three constituent Colleges .and that the (Presbytery is prepared to support any steps which will bring the accomplishment, of that object nearer." O'r Gymanfa GyffredinoJ. ynghylch, Y Symudiad Ymosodol; y Casgliad Blynyddol; y Treasury;' Treuliau Teithio y Rhyfel y ',Caledonian Christian Club Dirwest. Y Gymdeithasfa JTesaJ. Gwahoddwyd y Gymdei.th.asfa nesaf,, ar ran C.M. Mo.n,, i'w chynnal, ym Meaumarl s, g,an y Parch. Rilchard Matthew,9. A-wgrymid v dyddiad i'w chyn.- nal Tachvvedd 16, 17, 18. Derbyniwyd y gwahoddiad gyda diolchgarwch, a chadarnhawyd y dyddiad. Diolch am Rodd. Derbyniwyd y genadwri o Drefaldwyn Uchaf yn hysbysu am rodd haelionus o Dy a Neuadd Bentrefol gyflwynwyd i'r achos yn y He ?an Mix. David Jones, Y,H., Llawiyglyn. Cynygiodc1 y Parch. John Williams, Caergybi, a chefnogodd y Parch. Evan Davies, Trefriw, fod diolch puraf y Gymdeithasfa yn cael ei anfon i Mr. Jones am ei haelioni a'i garedigrwydd. Ategwyd gan y Llywydd, yr hwn a gyfeiriodd at igaredigrwydd y Iteulu i'r Cyfundeb. Yr oedd v frym- dogaeth yn gwerthfawrogi rhodd yn fawr. Cym- dog,a,eth wledig oedd Llawryglyn ond yn cynyddu. Yr oedd y bobi ieuainc ynol iheb unrhyw lie i fynd iddo i ddarlieai, &c.Yr oedd'-Mr. D. Jones a'i frawd wedi prynu hen igapel a'i 1 wneud yn iLlyfrgell ar eu t y cyf.er. Hyderai y gwneid y defnvdd priodol o'r cyf leusterau newyddion .a ddygid o fewn cyrraedd pobl ieuainc y gymdogaeth ynLawryglyn. Pasiwycl y cy.ny.giad yn g.alonnog. Athrofa'r Bala. Cyflwynodd y Parch. John Owen,, ,M.A.„ Caernar- fon, Adroddiad Blynyddol Cyfeisteddfod Athrofa'r Bala, yr hwn a gynhiwysai'r pethau Icanlynol Adroddiad y Senedd.—Cynhwysai yr Adroddiad be!nderfyni.ad: yn cyfeixio at farwo'laeth yo .Prifath.ro. Ellis Edwards. Hysibysid fod -57 o efrydwyr yn yr Athrofa ,a,r derfyn y itymor, 14 yn y dryd,edd flwydd- yn, 14 yn yr ail., a 9 yn y gyntaf. Cyfeiirid gyda c.hy'meT'adwyaeth mawr iat yr hyffoTddiant mewn cyf. ansoddi pregethau rodd wyd. i'r efryd'wyr gan y Parch T. Charles Williams, M.A., at werth y dyddiau o ddefosiwn ,g,awd dan .arweiniad! iy l'archn. R..R. Williams, M.A., y Baia, a J. Henry Williams, Porth- madog, ac at y darlithiau ar Waith Bugeiliol dra, ddjodiwyd gan y Parch. Richard Jones M.A., Llan: di,nlam, BiYlsbyswyd fod saith .o"r efrydwyr wedi treuilio peth .arnsier yn Aldershot gyda'r Y.M.C.A., ac wedi gwneud gw.aith rhagorol, a bod un ohoniyn.t, Mr. R. O. Hughes, M.A., Rhlwlas, Arfon, wedi ym, restxu dixwy ymuno a'r R.A.M.C. Bu, iMr. W. R. Evana, iLl'.B., (Rhuthyn, yn lannexch yr efrydwyr ar eu dyled.swydd i'w 'Brenin a'u gwlad. Goffheid ,a.m L farwolaeithi Mr. William Thomas,, Park Mount. "Liver- pool, yr hwn a bryniasai lyfrgiell Dr. Owen Thomas i'w rhoddi: yn lanrhag i'r Athrofa. Gelwiid sylw at y pwys o gadw larolygiaeth fanwl ar y'mgeiswyr am y weinidogaeth ant i Golegau Di.winyddol y tu allan i'r Cyfundeb. Pen derfyn wyd fod cydymediml.ad y Cyfeisteddfod vn cael ei anfon at deulu y diweddar Mr. William Thomas. Adroddiad Senedd Unedig Aberystwyth a',r Bala.— :Cytunwyd' ar restr y flwydidyn gyntaf a rhestr yr ail flwycldyn o'r rhai'yr ystyxid eu bod yn ystod v tymox isydd: yn awr yn terfvnu wedi cwblhau blwydd- yn o'r cwrs diwinyddol, Bu yr ef-rydwvr canliynol: —Mri. R. O1. Hughes, M.A. (Ballia), V, T. Dav:es (Aberystwyth;), Alfred Jenkins (Abeiiystwyth), ac 'E C. Phiililiips (Aberyistwyth), trwy ganiatad yr Athraw- on, yn albs,ennal am y rhian fwyaf o'r tymor ar was- anaeth yngiyn a'r fyddin. Cyimhella'r Athrawon fod y gwasanaeth roddwyd igan. brodyr hyn yn cael ei gyfri'f yn Lie un flwyddyn o'lr cwrs diwiniyddol sydd yn ofynnol. Cytunwyd ar y rhestr o efrydwyr slydd wedi cwblhau y cwrs dl w ny!ddo,,I, ac wedii myned yn -llwiyddiannus drwy yr .arhoiliadau gofyn.no!. Mor belled ag y mate pasaio .arboiliadau yn amod ordeiniad cvflvvynir y brodyr hyn i'r Cymdeithasfaoedd iel rh.ai sydd ar dir i w dewis gan y (lyfarfodydd Misol i'w hoiideinio. Yr Ysgoli Riagbar.atoawl.—Rhoddodd y Parch. J. Owen Jones, B.A., adroddiad jam y gwaith a wnaed yn yr Ysgo'i iRaglbaratoav/.l. Rhif yr efrydwyr y tym- or diweddaf oedd wyth. Gan, mai dyma yr adrodd- iad olaf a gyfhvynk yn yr YSlgol Ragbaratoawl', yr hon isydd yi-uawr yn peidio a bod, cyfeiriiodd y Llyw- ydd at w.asan.aeth mai.th a .gwerthfawr iawni yr Athro hynaf, iy Parch. J. Owen Jones, ac am d.ymor llawer by.rach, y Parch. Tom Evans, M.A., B.D., a, phen- der5yn.wyd fod y 'Cyfe.isteiddfod! yn rhoddii ymblith y cofnodion o'i vveithrediadau ddatganiad o,"i werth. f,awro.gi,ad lihvyr o fSyddlondeb ac ymroddiiad, di'bal'l amedr arlbennig y .Parch. J. Owen Jones, B.A., yng ngwaith yr YSlgollam dros chwarter canri'f. Gwnaeth. yr Y s.gol d,airi, ei oifal wasanaeith amh.risiadwy i'r Cyf- undeb. Cafodd hefyd: gynorthlwy parod ale effeithioil ym mliynyddoeddi ol.af ei waith gan ei gytlathraw galiluog, y Parch. Tom Evansi, .M.A., B..D. Uniad y Colegau. — Darllenodd yr Ysgrifennydd y genadwri ganiynol o'r Gyimdeithiasifa a gynhaliwyd yn Harlech.:—" Fod Cyfeisteddfod Athrofia'r Bala i gymryd Addysg y Wefnidogaeth i ystyriaeth yng ngoleuni'r Cenadwriaethau oddiwrth y Cyfarfodydd Miso.1, aic li glyB wy:no"r Adroddiad i'r Gymdethasfa nesaf." Yst'yriia'r Cyfeisteddfod fod y Genad wri hon yn:ghyd,a;'r <Cenadwri,aethau o:'r Cyfarfodydd Mi.gOl, yn ga,Vw am ail ystyrired Uniad yColegau, ac hefyd am ymchwili.ad i'r drefn bresennol o hyfforddi .ein pre. gethwyr ieuainc, a, phenderfynw,yd yn urnfrydol-Gan fod y mater a tymddixiedwyd i ystyriaeth y Cyfeis- teddfod yn fater tra eang a phwysig, yn ihy eang a phwysiog i'r Cyfeisiteddfod allu cyflwyno unrhyw ad- roddiad arno a fuas:ai yn debyg 01 fod yn arweiniad i'r Gymdeithasfa yn, y Gymdeifhsfa nesaf, ein bod. yn ,gosod yr holl fiater yng ngof.al Is. bwylil.gox neu Is"- Ibwyllgorau i wneud ymchwiliiad mor drwyadl ag y •gelllir iddo,-yr Is-bwyllgor neu Is.'ibwiyllgoxau i gyflwyno eu hadxoddiad, mor fu.an aig y byddo yr ymchwi.liad hwnnw wedi ei gwhlhau, i'r Cyfeistedd- fod hwn. Penderlfynwyd; ,ymhellach ein bod yn pen- odi y Cadeirydd, yr Ysigrifennydd, y Parch,. John Owen, -Liverpool, a Mr. J. E. PoweD, yn aelodau air (yr laibwyilgor, ac, yn gofyn i.ddynt hwy awgrymu enw.aiu, un ar ddeg ereill aitynt ynghyda rhaniad ar v mater y gwneir vmchwiliad iddo-, erbyn ail) eistedd- ad y Gyfesteddfod. Ar aWiglfymv brodyr hyn dewis wyd y rhai canlynol, yn ail edsteddiad y Cyifeistedd.- fod, yn aeliodau iych.wane.gol ar yr I.si.bwylligor :—Y Parchn. H. E. iGr, M.A., Croesosiwallt; H. Harris Hughes, B.A., iB.D., Liverpool; E. James Jones, M.A., Rhyl; John Wijltiams, Brynsiencyn; G. Parry Williams, M.A., y Wyddgrug; .Syr Henry Lewis (Mri. D. S. Davies, Y.H., Diinbych W. R. Evans, LI.B., IRhuthyn; Edward Jones, YjH., Maesi- imawir Richard: Jones, Y.H., Pendinas Edward Rowland., Pennal. ,Dierbyniwyd y nhaniiadi c,anl.yno.li ar fater yr ymchwili.ad, gan adaeli i'r Isnbwyllgor drefnu pa rai or aelodau fydd yn ymgymeryd a'r nam ran ac a'r llall :i. Uniad y Colegau Diwihyddol. ii. Ein: para toad addysgol pres-einnol ar gyfer y Weini dogaeth,—yn y cwrs xhag-.bara.to.awl, yn y Prrfyol- .g ion aic yn yr Athrofa Ddiwiinydd'oil. Penderfynwyd hefyd ein: hotd yn gofyn i, Athxawon y Coleg drefnu i gairio. ymlaen waith yr Athrofa, aim y flwyddfyn nes,alf, gan eiu- hawdurdodi, m-ewin cydymgynghoriad a 'Chadeiiydd ac Ysgrifennydd y Cyfeilsteddfod i geisio1 unrhyw gynorthwy angenrheidiol. Yr Adroddiad Ari.anno:I.-D.anghoslai'r adroddiad ariannol: mali':rd,¡ffy,g ar ddiwedd y flwyddyn, '1914 oedd 1£359 5s. iic. o'i gyferbynu a'r d'iffyg o £ 466 19s.. 4c. ar ddechreu'r un1 flwyddyn. Cyfeiiriodd Mr. (Owen yn fyr at ychydiig bwyntiau yn yr adroddiad. Gyda golwg ar gwestiwn Uniiad y Coleg.au sy'lwodd fod y iGymdieiithasfa yn Harlech wedi cyflwyno'r miaiter yn 01 i "Gyfeisteddfodl yr Athrofa., gyda chyfarwyddyd i'r Cyf eisteddfod ddwyn adroddiad i'r Gymdeithasfa .a fydidiai'n fath o gyf- arwyddid iddi gyda golwg ar Uniad y Co"'egau. Yr oedd y Cyfeiisteddfod yn argyhoieddedig nad oedd modd gwneud ymchwili.ad priodol eirbyn y,Cymdeith. asfa hon. Yr oedd y misoedd hyn yr ad-eg fwyaf an- fianteiLsiol; i, wneud dim, pan oedd .polb sefydliad ynghau, aic nis geliid) trefnu i ddwyn unrhyw ad- rcdd'adi i'r Gyimd.eiith.asfa hon. Yr oedd y Cyfeis.- teddifiod wedi penodi Pwyl'lgor i wflend ymchwililad itrwyadl a hoilol ddiduedd1 i'r mater. Yr oedd llawer o bethau'n cael eu dweyd a'u hysgrilfennu i'r wasg, ,a hynny yn fynych na wyddid gan hwy, yn dweyd fod y Cyfeisteddfod. yn bwriadu hyn. neu'n bwriadu iainall. f)a Ifyddai .iddynt ,edrych ar weithredoedd eu gilvdd giyda mwy oysbrydcariad. Nid oedd y Cyf- •eisfeddfod yn Ibwriladu hyn nac arall, niac yn meddwl' gwineud. n'afr ar hwn neu arall. Yn hytriaich dy- imunent .ar i'r ymchwiliad' fod mor drwyad: ag y geliid, iac yn gwbl dididuedd. IGwneiid' eif hefyd mor ddioed' atg y geliid, er nas -gelliid edi gyflwyno h'wyxach am bath larnsex—hyd y Gymdeiithasifa ymhen blwydd- yn leifalliai. 'Gofynnid hefydl ii athxawon y CoTeg g,a,rio'r gwiaith vml'aen 'ar hyn o bcyd lac yr oedd yr .athrawioo 'wedi bod .yn ystyned b-t-th ellid wneud. Cellid gwneud lar b.edwar o. athrlawon hwvralch ar un olwg, ac hyd yn oed ar dri; ond xhaid oedd ceisâo ,s:icn'h|au effeithiolrwydd. iGctfiynuaiV athnawon i Mr. D. Morris Jones, 'B.A., 'B,D" foOd; yn athraiw cyn- orthwyol am y flwyddyn, .a disigwyliid iy geliid <tr'w)' hyn wneiud v gwaith yn effeithiol. Parch. E. 10. Davies, B.'S-c., a iddiatganodd, ei lawen- ydd fod y Cyfeisteddfod yru argymel'l Mr. Jones, yr hwn oedd 0 Ddyrfryn Conwy, ac wedi gwneud1 gwaith tebyig ym (M-angor yn y Coleg Cenedlaethoj yn absen, y Pxoif. JGibson. Cefnogiadi dertbynilad yr Adroddiad gan Mr. J. E. Powei'l, yr hwn a ddywedodd mai nid gohiriad t-erfyn- ol oedd y gohiriad ar .gwestiwn yr Uniad. Yr oedd yn gwesti'wn pwysig, ac yr oedd yn debygoi y byddai'r hyn basid' yn awr yn sefylj am flymyddoedd lawer. Mr. John Owens, Caer, la. ofynodd ais ni ellid cael yr adroddiad yn gynarach na'r Gymdeithasifa ynii- hen y flwyddyn, gan: y byddai erbyn hynny yn hwyr i wn-iud trefnidiau ar gyfer y flwyddyn ddyfodol. Atebodd v Parich. John Owen y ceid ef mor fuan ag y byddai modd. Yr oedd y Pwyllgor yn m'ynd i gychwyn ar un waith. Yna oadarnhawyd yr Adroddiad. Cenadwri Henaduriaeth Trefaldwyn. Hysbysodd yr Ysgrifennydd fod Cenadwri Henad- uriaeth ar gwestiwn yr Athrofa wedi ei dderbyn ar ol Cymdeithasfa jHarllech, a chynygiai ei bod i'w chyflwyno i Gyfeisteddfod yr Athrofa am ystyriaeth at y cenadwriaethau o'r C.M. eraill gynwynwyd i'r Cyfeisteddfod yn Harlech. Pasiwyd hynny. 1 Arholiad Ymgreiswyr. Parch. W. T. Ellis, B.A., B.D", Porthmadog, yr arholwr hynaf, a igyflwynodd adroddiad am yr Ar- holiad' ar ymgeiswyr am y weinidogaeth. Cyflwyn- ai'r adroddiad drosto'i hun ,a'i, gydarholwr y Patch.. R. R. Hughes, B.A., Chatham Street. Daeth 15 o ymgeiswyr i'r Arholiad,—5 o Arfon 1 to Leyn ac Eifionydd; 2 o Fon,. ac un o Ddyffryn Conwy, Tref- aldwyn Uchaf, Dyffryn C:wyd, Fflint,, a Henadur- iaeth Lancashire. Nid oedd llawer i'w ddweyd am yr Arholiad, ond yr hyn ddywedid bob blwyddyn. Yr oedd y ;goreuon, fel arfer,. yn rhagoroll iawn, tra yr oedd rllYW nifer yn wael iawn a nifer a th:pyn o 'bryder ar ba ochr i'w rhestru. Y pwnc athraw- iaethol oedd Person Crist, yn bennaf ar Lawlyfr yr Athro Richard Morris. Yr oedd y ipapur arferol hefyd ar Wybodaeth Gyffredinol o gynnwys yr Ysg- rythyiau ac yn ychwanegol y Traethawd ar fatera roddid ar y pryd. Yr oedd un neu ddu o'r ymgeis- wyr wedi gwneud yn dda yn y papurau ar Wybod- aeth YSigrythyrol a'r Pwnc Athrawiaethol, a buaslenlt wedi llwyddo i basio yn llwyddiannus onibai am y trydydd papur, sef y tiaethawd. Ond yn awr gofyn- n,ai y rheolau iddynt ennill marciau digonol yn y tri phapur, ac nid oedd glan yr arholwyr ddim i'w wneud ond gweithredu yn ol y rheolau. Yr oedd 6 wedi methu a 9 wedi dyfod i fyny a'r safon. Dyma restr o'r ymgeiswyr llwyddiannus yn olieu teilyngdod :— Maximum .300. 1. J. iLlewelyn. Williams,, Rehoboth, Arfon 257 2. Stafford ill. iM. Thomas,, Tabernacl 250 3. J. T. Roberts, Engedii 244 4. Seth Prichard, Pendleton 240 5. G. R. Jones,. Carmel, Arfon 233 6. J. Edeyrn IWilliams, Bodfean, Lleyn ac Eifionydd 215 7. R. Gwilym -Jones1, iLlangefni, Mon 209 8. E. H. Morris, Bettwsycoed, D. 'Conwy 204 q, Trevor a.Davies,- Sen 200 Cadarnhawyd yr adroddiad, ac ar gynygiad y Parch. John Williams,, Caergybi, a chefnogiad y Parch. lElias Jones, talwyd diolchgarwch y Gym- deithasfa i'r Parch. W. T. Ellis, am ei w,asanaeth fel arholwr. Gwerthu Eiddo. Ar gynygiad Parch. John .Roberts, Caer, caniata- wyd cais eg:wys y Capel Mawr, Rhos, i werthu rhan" fechan 'o'r tir perthynol i'r eiddo yn y lie. '1 Y Drysorfa Fenthyciol. i Parch. T. Gwynedd 'Roberts a gyflwynodd adrodd- iad arbennig y Drysoda Fenthyciol, yn cynnwys y pethau c,anlynol Achosion Eithriadol.. Derbyniasai yr Is-Bwyllgor, yn ,gynnax yn y flwyddyn, y genadwri a ganlyn 0 Orilewin Meir- ionydd :—" Ar ol gwxando ar banes y ddyled. hrels- ennol ym Maen Offerens, pasiwyd, i .anfon i'r Is- Bwyllgor y priodoldeb o yehwanegu .R'heol, at y Rheolau presennol, yn rhoddi; ha'wl iddynt ddelio adhosion eiithxiadol ar em teilyngdod- eu hunain." Gwedi darllen y genadwri, ig darllen. hefyd fanylio:n lawer ,am sefyllifia Eglwys M-aen Offeren, yn d,angols. fod ei dyled" yn drom, a'c nas gall, dan yr .amgylich- iiad.au preisennol', anifon Cais am Fenthyg yn unol a ■Rheolau y iGronfa, gwnaeth Mr. Jon. Davies ,aw- grym, a chyflwynwyd M gan yr Is-Bwyllgor i'r Cyf' ei,steddf,od, IGyd!a golwg ar neilltuo swm o ariah y Gronfa, dyweder ^,3,000, gogyfer ag achosion tra •eitbriadoi yn ardaloedd v cloddfeydd dros adeg y dirwasigiad tost sydd wedii eu goddiweddyd." Cym, erwyd yr awgryrri i fyny, ac wedi ei, hystyried yn ei .gwiahanol gysylltiadau, a hynny gan gofio fod achos !Eglwys arall naiid ddod, iger ein bron, a honno dan ddylted enbyd, er nad ydyw hi yn llythyrennol yn &r- daloedd, y cloddfeydd, cyny.giwyd gan: Mr. Ton. Davies, cefnogwyd gan y',Par,ch. E. J. Evans, a phen- derfynwyd,—" Ejin bo-d yn gofyn i'r Gymdeithasfa iganiiatau i Gyfeisteddfod y 'Gro'nf.a neilltuo swm, heb -N fod1 ar unrhyw adeg, dros. £ q,ooo, i gyfarfod ag achosion tra eithriadol y cyfryw swm i'w rod allan imewn Benthycio,n ar delerau y penderfynir tarnynt o1 bryd i bryd gan y Cyfeist,-da.fo-d-yr Ad-daliadatt ,i fod yn unffurf neu raddedig, ond nid yn lllai na iP.hum Punt y cant y flwyddyn. Cefnogwyd v cynllun hwn i gyfarfod ag achosion eithriadollgan Mr. J. E. Powell, Y.H., yr hwn a ddly-