Y Cymro

CENHADAETH Y MILWYR NODIOX GAN Y PARCH E. JAMES JONES, M.A. ODFA GYMIRAEG YN FFRAINC. Derbyniais y llythiyr canlynol oddiwrtlh y Parch. W. Llewelyn Lloyd, hieddyw, a ohredaf v bydd yn dda gan lawer ei we led a'i ddarllen IRHYWLE YN. IFFRAINC. Rhagfyr 16, 1915. Annwyl Gyifaill,— Yr wyf yn tylbio mai dyma y byfle goretia gaf i anfon gair byr atoch cyn symud ohonom yn gyfan- gwbl i'r ffosydd. Aeth y cwmni cyntaf ymlaen nos Wener. Ymddengys; y bydd yr ol.1 ohonom wynelb yn wyneib a'r gelyn ar fyrder. Y mae swn y symud ymghyda son am golledion, wedi effeitbio yn ddwyls ar y dynion; ac ni welais fwy o barodrwydd, erioed i dderbyn cysur yr efengyl nag sydd yma yn awr. Mewn pentref bychan tlodaidd yr ydym, ac yn gor- fod byw a ohystgu mewn lleoedd rhiyfedd iawn. Y mae yn ambosilbl cael unrhyw faith o ystafeil i gyn- nal oy.farfodydd, ac yr ydym yn defnyddio rhyw hen yso-boriau pertihynol i'r ffermydd." Ond er yr boll • anfanteision hynribtaid i mi gydnabod fod yr Ir. "1 Arglwydd yn apiddiffiyn gair ei ras ac nid anghof- lwn rhaw(g yr oedfia gafwyd nos Salboth diweddaf yn un o'r ysguhoriau hyn. Dwy lantern oedd genriym i oleuo'r lie ond yr oedd goleuni o iydamIL" yn ymdywallt arnom. Yr wyf' yn mawr hydcru y bydd i eiglwysi Cyimru gofto am y bechgyn y dyddiau hyn, -1 ac anfon gweddiau taerair-h a difrdfoliadht nag erioed o'r blaen ar eu rruan hwy a ninnau. Cofion goreu, W. LL. LLOYD. Gwersyll Kin:mel.Bythelfn'os yn ol daeth y Parch. D. James Jones ,M.A., Gopa, i ddechreu an ei waith fel Caspian yng ngwersyil Kinmel. Et mai ycihydig, mewn cymibjariaeth, sydd o Gymry yn y gwersyll yn awr, gwellodd fod cyflawnder o waitih 3m aros am giael ei wneud. Disgwylir nifer 'fawr o filwyr yn ycwaneigol yno ar fyrder, a bydd, yn ddiau liaws o Gymry yn eu mysig. Y mae lie ihyderu fod dyfod- iad Mr. Jones yn'o yn cychiwyn cyfniod: newydd yn htanes crefyddol y gwerayM hwn. Caiff igydwkeithiwr campus yn y Parch. W. G. Owen (Lliifon), yr hwn siydd yn Uâfurio er ys mistoedd beilladh gyda'r Cym- ry o bob1 enwad. Lambton Park.—Lie ydiyw hlwn Thwnlg Liverpool a Southiport, Tle y mJae nifer 0. filwiyr mewn gwersyll yn go'falu am geffylau a brynir i wiasanaeth y Fydd- in. Y mae Cymry yn eu piith, Dychiwetodd y Parch. D. O. Tudiwal Davies oddiyno yr wythnos ddiwedd- af, wedi bo-d yn llafurio ymihlitlh y beohigtyn am. bum' wytihalos,. Nid He hawdd i weinidog ydiyw. Ac y mae. y ffaith nad oes unrhyw Bath o yistaffell yn y gwersyll nac yn agos iawn iddoi, lie gellir cynnal cyfarfodydd crefyddol nac arall yn ychwanegu at ei anbawster. Llywydtodd Mr. iDavies, fodd bynnag, i gael nifer i fyned i'r capel bach cenhiadol sydd gen- nym yn Skelmerisdale, o fewn lihyw filltir a banner i'r Park, ar nos S-A.othau, a thrwty ei yr ydys yn hyderu fod y gwaith wedi ei Yodd-i ar lin- ellau ag y gellir disgwyt iddo redieg arnynt. Y mae cyfelilion o Liverpool wedi bod' yn gtaredig yn cyn- orthwyo gydla service of song, &c.

PWLLHELI. Ajgiorwydi capel Salem nos Feroher diweddajf wedi ei ail-adeiladu ar ol ei lo<sgiad ddwy flynedd a han- neT yn ol. Yr adeig honno tybid y gellid ei agor tua. mis IMlawirtlh y flwyddyn lion, ond d-aeth- y rhyfel, ac i'w dddtlfyn lawer iawn o drafferthdon ynglyn a cbano y gwtaith ymlaen, fel mae. gyoog yrrudxech fawr y llwyddwyd i gael ei, agor cyn diwedd. y flwyddyn.. Cynlltinwyr y gwaith ydoedd Mri. R. Lloyd Jones a Roberta, Caernarfon a Pbwdliheli, ac ymddiriedwyd y contract mwyaf i Mri. Evian Jones a'i Fab, Plas Dolydd, Llanwnda, igyda Mr. Samuel Roberts, Aber- eroh, 'fel olasterer, a Mr. W. T. Jones .gyda'r gwaiith paintio, &c. Yn ychwlanegol gosodwyd i mewn ol- euni trydanol gan Gwmni Trydanol Gogledd Cym- ru, yn unol a chynlluniau Mr. Hyde, Lerpwl. Cyf- lawnwyd y gwiaith oil mewn modd canmoladwy, ac erbyn hiyn mae golwgi ddta M yr holl adeiliad, ac yn. deilwng' o enw dja yr adeiladwyr, a gellix dweyd, I I Mviy yw gogoraiant yr ail Salem nia'n gyntaf. Meddai organ yr hen gaipel siwyn arbenniig i lawer heblaw yr aelodau, a hjynny ar gyfriif cylfoeth a mel- odedd ei thon, a pbryderid yn fawr a ellid pwrcasu un cyffelyb iddo. Syrthiodd y pwyllgor ar Dr. Ctaradog Roberts, fel un y dymunent dddo d'ynnu. allian gynllun yr un newydd a hynny oherwydd ei Ifod wedi rboddi amryw recitals ar yr hen organ ar wiahlan i'r iffaiith ei fod o ran ei stafle yn rhen-g flaenaf organwyr Cy-mru. Yn igtaredig iawn o dan amgylcbiadau eithriiadol cynhygiodd Dr. Roberts ei wastan-aeth yn gwbl raA. hJeIb unrhyw dal gan y pwyllgor nla chan adeiladwyr yr ongan Gos- odwyd y, contralct:' i Mri. Conacber a'i Gwm- ni, Huddersfiead!, a'r camjiyniad ydyw fod yn y Salem newydd origan sydd nid i fyny a'r hen, ond yn tra. rbiagorii arni, (gan fod yn y newydd afmrywiaeth di.- derlfiyn o wahanol gyfnewidiadlau. Cynihaliwyd cyfianfiodydd gwed-di nos Lun a nos Fawrth yn y festrii gan nad oedd y capel yn gwbl barod. Gwahoddwyd y Parch. John Huighes, B.A., B.D., Bangor, cyn-weinidiog yr eglwysl i draddodi y bregetbi gyntaf yn y capel, a phregethwyd nos Ferch- er am saith o'r gloch oddiar yr adinod olaif o'r 133 Salm. Dilynwyd etf gydag organ recital gan Dr. Garadog Roberts, yr hwn a roddodd gyflawnder o amrywiaeth de'thioliadau i ddiangos cyfoeth yr organ, yr hyn a fwynbawyd yn fawr. Dydd laiia-tn ddeig preigethwyd gan y Parch. W. R. Owien, B.A., Aber- gele; am; ddiau gan y Parch. T. Oharllesl Williams, M.A., Porthaethiwiy, ac am chweich gan y ddau Daeth •aynulliadaxi lluosog iawn ynghyd, & dangos- wyd fod yr etfengyl yn dal yn ei bias. Chiwiareuwyd ar yr organ yn ystod y dydd gan IMiss Maggie Olive Murray a Dr. Canadog Roberts. Mae y iMaer (Mr. G. Cbrnelius Riobertsi) yn itxefnu gwasanaeth arben-niig, y Sa.both cyntaf o'r flwyddyn. Ym Alhenmount y cynhelir y gwiasanaeth, a hyderir y ceir .pob enwad j ymuno.

GENI, PRIODI, A MARW. GENEDIGAETH AU. Elias.-Rhagfyr 6, yn Winchester, priod Capten T. E. Elias, an fab. Ellis.—Rhag. 15, yn 6, Queen Street; Aberystwyth, priod Mr. R. J. Ellis, ar ferdh. Owen.—Tachwedd 3oain, i Mr. a Mxs. G. R. Owen, Corn Merchant, Viewlands, Pwllheli, mab. PRIODASAU. Boocock—Edwards.—Rhag. isfed, yng ngihapel Siloh. (iM.C.), Llandudno, gan y Parchn. E. O. Davies, BSc., a H. Barrow Williams1, George Jennings, ail fab Mr. a Mrs. Headon-Boocock, M'oseley, a Gertrude Eleanor (Ella), unig ferch Mr. a Mrs. ■) George Edwards, Tiudho Villa, Llandudno. IIugh^s— Ilum.phreys.—Rhag. n, yng nghapel y M.C. Garston, gan y Parch. J. D. Evans, John 1 mab hynaf Capten a Mirs. John Hughes, Snowdon, ] Amlwch, ac Annie, mench hyniatf Mr. a Mrs. M. W. Humiphreys, Garston. xl Jonesi—Jones;—iRIhiagfyr 8, yn Sialem, Dolgellau, gan I y Parch. Ilywel Parry, Brithdir, Mr. R. E. Jones, Caeddaniei, Llantoedr, a Miss Gladys, M. Jones, Ganthisa, Brithdir. j Owen—'Williams.—Rhag. n, yng Nghapel Tegid, i Bala, gan y Parch. J. Owen Jones, B.A., Mr. '} Goronwy Owen, B.A., Ysgolifeisitr Ganllwyd, Dol- j igellau (mab Mr. ia Mrs. J. Lloyd Owen, Preswyl- fa), a Nurse Annie Williams, B!ala. Gwasanaefih- .] wyd fel morwyn gan IMiss Owen (chwaer y priod- j M>), ac fel gwas gan Mr. Robert Williams: (brawd tab), ac fel gwas gan Mr. Robert Williams: (brawd y (briodfendh). Chwareuwyd y Wedding March gan Mr. LL Edwards, Stationer. Wedi'r seremoni ddydd'orol aeth y par ieuanic mewn modur i'w cartref newydd—Ty Ooch, Ganllwyd. Eiddunwn i'r par ieuanic bob llwyddiant a hapusxwydd yn eiu byd newydd. Y -miae'r anxhegion yn lluosog a igwexthfawr, a cyflwynwyd gan; Bwyllgor Nurse Doslharth Penlllyn Silver Teapot hardd. Wi 11 iam—IIughes.—Yng nghapel y M.C. St. John's Street, Oaer, gan y Parchn. W. S. Jones, M.A., a W. Thomas, Llanrwst, Mr. W. Mathews Williams, F.R.C.O., mab Mr. R. Williams, ironmonger, Am- lwich, a Miss Myfianwy Huighies, merch Mr. R. W. Ilughies, Bangor. Williams—Jones.—Rhagfyr 9, yng nghapel Moriah, M.C., Llangefni, gan y Parch. Griffith Williams cutythr y briodiferah, a'r Parch. R. Prys Owen, B.A., gweinidog, Mr. W. 0. Williams, Mona House, Llangefni, a Miss I Myfianwy Jones, merch ieueng.af y diweddar Mr. J. W. Jones, (Andronicus), Caernarfon, a Mrs. Jones, 40, Dinorwic Street, Caernarfon. MARWOLAETHAU. Evans.—'Rhagtfyr i yn 68 mlwydd oed, Mrs. Cathi- enine Evans, annwyl (briod Mr. Thomas Evans, Penybont, Rhydygoleu, ger Wyddgrug. Yf oedd yn aelod ffyddlawn a gweitbigar,D eglwys Method- istilaid- Calfinaidd Maesydref, yn yr hon y teimlir colled mawr ar ei hoi. Nid oedd dim ynglyn a'r claipel yn rhy fychan ganddi ei wneuthur. Bu yn ffyddlawn yn yr holl dy. Bu yn ffyddlawn hyd angau, a d-itameu gennym iddi dderbyn coron y Bywyd. Er y gwlaw mawr Idaeth tyrfa ltiosog1 yng- hyd i hebrwng ei gweddillion marwol i dy ei hit rltref yng nghladdlfa gyhoeddus y dref, dydd Sadwrn, Rhaigfyr 4ydd. Gwasanaethwyd wrth y ty, yn y oapel, ac ar lan y bedd, gan y Parch. dGeorige Jones, Sychtyn, a'r Parch. W. Morris Jones (\\Wyddgrug. Nos, Salboth diiweddaf, Rha-g. ufed, caed pregeth angladdol iddi gan y Parch. Christmas Jones, Sycibityn, yng nghapel Maesydref, ar y -geiriau hynny, A Duw a sych ymaith bob deigr oddiwrth eu 11-ygaid hwynt.' Griffith.—Rhag. 10, yn 54 imlwydd oed, Mr. John Griffith, fitter, Rhiw, Blaeniau Ffestiniog. If!ones.-<Rlhag. 4, yn 37 mlwydd oed, Mrs. Ellen Jones, annwyl briod Mr. E. E. Jones, Blaenpen- tre, Trisant, ger Pontarfynach. Jones.—Rhag. 8, Mr. Edward Jones, Brynedwin, Corris, blaenor eglwys' yr Annibynwyr. Jones.—'Rhag. i6, yn 80 mlwydd oed, Mrs. Ann Jones, Eifion Ternace, Fourcrosses, Lleyn. Oym- odd yr angladd le dydd Sadwrn Rhag. iSfed, ym mynwent Abererch. .J,on-es.-Rhaig. 17, yn So mlwydd oed, JMlisSl Mary Jones, Ty'nlon, Fourcrosses, Lleyn. J,one,s.-Rhag. 8fed, wedi byr gystudd, Mr. J. P. Jones, Brohyfoel Uchaif, Dyffryn Oonwy, yn 56 mlwydd oed-. Yr oedd yr ymadawedig yn amaeth- wr adnabyddus yn Ardudwy. Teifmiir colled ar ei ol fel gwladwr, a gwnai wasanaeth gwerthfawr yn greifyddol fel arolygwr Ysigol Sabothol a gynhelir yn Ysgoldy (M.C.) Ty'nydrain—ysgoldy bychan sydd yn dwyn cysylltiad ag amryw o'r e-glwysi amigylchynol. Gedy weddw a mab mewn biiraeth ■dwffin o'i golli. Jones.—Rhag. 9, ar ol cystudd I:ed (faith, yn 52 ml. oed, Mr. David Jones, Tymawr, Prion, Dinbych, Ganwyd ef yn Ty Mawr, a tlhreuliodd ei oes yn ei hen gartref. Y r oedd yn ddyn nodedig o onest a Oii-ddexib'yn-w'yndb., Nis gallai rhagrith" fyw yn agos ato. Yr oedd yn berchen ar lawer o wreidd- ioldeb naituriol. Gwisgai galon dyner a theim- ladwy o dan gorff o benderfyniad a sarugrwydd. I rai oedd heb ei adnabod anhlawdd credu fod ei matur mor hynod o gyfeillgar a chlymwynasga-r.

sul, £ 7; Waunifor, £$; Capel Ffynon, £ 15; Cen- •'Siomi,- .^15 Tanybryn, £ 10. (5) Ymd^tiedwyd gofal Hermon Qr Cyfarfod D'osibarth, a ddsgYvylir; 4droddiad å'l1 C.M. n-esaf. (b) Ar OJ gwrando adroddiad y Parch. J. Green, B.A., am ei ymweliad a Maesyffynon a Llwynygroes, lpaslwyd e:n bod yn mawr gymeradwyo gwaith y ddwy eglwys yn uno a'igilydd yin. dlaith Sabotlbolj a bOd. yr V'sgrifen- nydd. d wneud t? efniadau pelliaich er dwyn hyn i wcilliW dciedueu 1916; a hod, Ysgrifiennydd y C.M. i hysbysu Llangeithip a Llanbedr o hynny.. (7) YIjWdiriedwrydmater y fugeiliiaetlh yn Tanybiyu i'r Cyfa^od Dosbarth, a disigwylir adroddiad i'r Pwyll^br-.n'esaf. (8) Rhoddwyd ar yr Ysigrifennydd i hyslb$s<u nifer o'r egiwywi y>d!i:sgwylir iddyn't dynnu rhajgor jar eu hiadinoddau eu. hunain yn y dyfpdol agos. (o) Gofymvyd i'r Ymwvlwyr d>alu ymweliad bu<in landy h .*>u a Wlauniifor^ gian wneuid yn hys- bys iddrynt y disigwylir i'r trefniadau preseiinol vgg. lyn roddi' ffordd Pan ddlaw'x ddwy eglwys .yn barod i symud ymLaen i alw bugail mewn ymgyoghoriad a phwyllgor y Drysorfa hon. (10) i eiw^rfynwyd goliyn L Pontsiaeson ddwyn eu caisi am lest4-jiewydd i bwyllgor yr adeiladau. (II) Aw- grysna y Cyieisteddfod i'i C.M. y priodoldeb o ail- ^uhioj-yr S aelod \vasanaethiodd ar y pwyllgor y tair b.yn^dd'diweddaf. (12) Fed Pwyllgor y Drysorfa Sirol yngfhyda'r b:cJvr .Mil! e;:v.yd v; XgK'V- fod MisOl Bliaenanerch i -fa--fod yn Llanddewibrefi nos^d ttmn y C.M., er mwyn ysityried cynlkiniau y 11 Gymdeithasfa ynglyn a Chynhaliaeth y Wem.dogaeth. CadarnhaWyd yr adroddiad gan y C.^M. (2) Pwyllgor Arian.no 1: (a) Penodwiyd y Pancbn. M. P. Morgan, J. Owen, B.A., a Mr. Enoch lhomasi yn Is Bwyllgor y 'Rfoeoilau- Sefydlog. (b) Pasjwyd 1 dalu cyflog, &c., yr Ysgrifennydd. c Pasiwyd 1 r Trysorydd dalu yr Insurance premium P13? ,d^>'ledu's. (d) Gohiriwyd ysityriaethi o Weith- red'ofedd Pen'sarn. Cadiarnhawyd yr adroddiad. (Q) Pwyllg-or yr Yimweliad: R-hoddwyd yr adroddiad gan y Parch. D. tM. D'avies, a chadlarnhiawyd ef. (4) Pwyllgor Addysg Rlhoddwyd; yr adroddiad gan y larch. D. L. Rees, a chadiarnhawiyd ef. (c) Pwyllgor y Symudiad Yknpgodol: Rhloddodd iM,r. Bowln, L:anbtdT, adroddiad, a dhadarnhiawyd ef. Ni dder- byoioddl yr Yagrifenn-ydd yradroddiJadiau i'r Pwyll- ?,°pau TSi" ,Ethic>lllad'au LlywydddPn am 1916: —iPiarclh. T Lloyd, Llechryd, a Mr. W. Li. Dlavies, Hentfiyni Mills, Capel: Drindiod. Y Drysorfa Sirol: Y|g., Parch. J. Green, B.A. T^rs., Mr. J. R Evans, Ajberaeron Ar y Pwyllgor: AiJ-eth/olwyd yr un rha dro, y CJM. Dros y Dosbarthiadau Tr^aron, Mr! D. Jones, Tnael, Perual Llanbedr, Mr. Daniel Dav- i, Llwyny;glroe-s; Llanon' Mr. Evan Davies, Du- goea, l/lanon; At^eraerori, Mr. J. M Hiowell V.H. Cei, Parch. G. WiEtiamisi, B.A., Twrigwyn, Mr. D. Davies, Dole; Ab-erteifi Mr. Thomias Darnel, Llech- ryd. Pwyllgor Dirwest a Phurdefo: Ysg., Parch. D Jones, Ffosiyffin. Aielodiau y Pwyllgor: Parthn. Ribys Morgan, Daniel Jonesi, Lliangeitho, W Rich- ards, D. L. Rees, B.A., B.D., T. T. WS B A J. Green, B.A., D. Morgiamj Mrd. S'teiphen' Jones' BU* SwardlSI' Penuw'ch, .Daniel Dav- SS°n 5y9^IfS' iPennanit, Wm. Thomas,. Bryndrfor, D Rees, Slalem, T. M. Jenkins, Aber- teifi. Pwiyjlgior Adeiladau Ysg., iMr. G. Daviet? Red mount Flfosyffm. Aelodau emill: Piarchn. J o' Owens', Howe.il Lloyd, Evan Jones, Evan Morgan^ B.A., G. Wilhlamis, B.A., T. LI. Roderick, J H Jenkins; Mn. R. Evans, Tregaron. J> DaviVs Trth w-fr' James1' Alltlwiyd, I/anrbystydi Joibn :Wiilliam'5t, Abemrth, T. Jenkins, Penmorfa, T! M. Jenkms Aberteifi. Dewn'swyd ar y Pwvl'gor En/wi dros ddosbartb Llanon, Parch. D. Mioses' Dfav- les, a Mr. J. Evans, Bethiawia. Apwyntiiv/vd y rtr°^ M^J B-A-> yn oruch vvl wr ? Gwexthredoedd a Cheidwad y Gist. Penderfynwyd fod y g.i:sit 1 w Chadw yn Aberaeron. Dewisiwyd yn Omdhwyliiwr Llyfr Cyhoeddiadiau, Mr. J. R. E^s iar Plarcb. G.. "Wlilliiamisi i fod yn Oruclhwyl- a E'nwyd yni Gynryclhiolwyr i'r Cymdeitha sfaoedd am 1916 :Oymdeitha'sifa Miawrth, Pardhn. ,Evan Morgan, B.A., Davidl Hughes, D. M. Davies, a Caipt. D. Jones, Alberaeron, Ga,pt. John Williams, Aberaeron, ia C^pt. Janes, Penlon, Pen- nant. Cymdeithasfa Mefaefin, Parchn. T. Lloyd T H..Jenkins, D- Jones, Ffosyffin, a Mri. Wm. Thomas' Cei, G. Davies, Rosemount, Ffotsyffin, Evan Piarry Neuadd Fann, Llwyndatfydd. Cymdeithlastfa Awst' Parchn. T. LI. Roderick,'M. P. M!organ, Evan Dav- lea Capel Dnndod, a Mri. J. Jones, Bancyfelin, T. Evans, Coedybryn, D. J. Parry, Twrigwyn. Cym- deithlaslfa Hiydre'f, Parchn. Daniel Lewis, Tobn Owen, D L. Rees, ,B.A., B.D., a (M-rii. Ceredig Evans, Thomas Jones, Llwyniysgaw, ac R. Evans, Blaenanerch. Y Gymlan!fia GyrffredinolParchn! E. MoHgan, B.A., David Huigbesi, a T'. LI. Roderick, a Mri. Elias Davites, Caerwedros, !Cresis, Inn, S.O., Card., Emodh Thomas, Salem, Tlhos. Daniel, Llech- ryd. Penderfynwyd derbyn adroddiadau yr ymwe:- wyr a dosbarthiladau Llanbedr a Ctaron yn y C.M. nesaf," yr htwn a gynlhelir yn Dewabrefi. Ymddidd- anwryd a blaenoriaid y lie (5 allan o 12) ,gan y Parch Rhys .M'oTjgan. Yr oedd eu profiadau, fel y mor yn anwastad, ac eto yn sicr. Pregethrwyd gan y Piarchn. M. P. Morgan, Dr. Moelwyn Hughesi, Gwdlym Wil- liams, B.A., Rhfysi iMIorgan.