Y Cymro

Nertb y Weinidogaeth- Yna galwiodd ar y Parch. Edward Davies, Llanpuimpsiaint, i aiuain y dmfodaetih, yr hyn- a. wnaeth mewn an- erohiad rhagorol, yn llawn eglurder a g-oleuni. mai anhawdd oedd dadaulsoddi nerth mewn uiuhwv gylch. Felly yr oedd gyd a nerthoedd anian, hawd-d gwel'd eu heffeithiau, ond am eu trigfan a'u heistedale mis. gwydd- ai meb yn sicr. Nid hyawdledd, llia. drysg, na'r hYlliny a eilw'r werin yn ddawn oedd nerth y pulpud. Mantais oedd meddu yr amsioddau yma, ond dysigiai Paul mai nid godidrowlgrwydcl ymadrodd oedd y nerth hwn. 'lir oedd yn golygu adnabyddiaeth bersonol o Dduw. Rhaid i'r g wretch ion ddisig}gi oddifry. Sut oedd Siicrblau y mexth hwn? (1) Rhaid ein hargyhoeddrn drw,y:aidl ei Ic),d yn ',h,a,nifo,dol bwys,i, Nid ei fod yn fah-teisiol ond yn an- hebgorol. Y ni oedd y 'mediums.'—y eyfryngau i Dduw wt ithredu drwom. Sonir 11awer am 'mediums' ysibrydeg- i,a:E¡rh y dyddian hyn. Ond gan nad befih am hynniy, gwyddom fod Ysb-ryd. Duw yin gweithredu drwy weinidog- ,aeth (i weision y Goruchaf. (2.) Rhaid i Griisit .gael ei l,e ei H u.n. (waith yr" Ysbryd yw mynegi Crist., ac nid ni ein ihunain. Dy wcdai Brineiipal Raimy— "The most wretched of all possible beinig.s is the popular but unblessed preacher. (3) Rhaid pregethu'r Gwiriomeddau mawr aohubol. (4) Uwchlaw'r üwbf, llhaid meddu protiad ipe-rsonol oho<nyni £ (5) Rhaid bod o tldifrit. Nict entcrtaiiiio'i bobl. Y mae greddfau'r werin yn gwahaniaeth- 4_1, ri fuan rhwng y gwiir a'r gau. Yr oedd Spurgeom yn Slyml ond yn llawn wneiniad. Y Parch. Evan Morgan-, B.-A.— Dio-ldh yn faw-r am arweiniad moj dde- heuig a da i'r yrnddiddam. Ei deirn- lad ef ei hun oedd, mai'r angen mwy- ,af oedd parotoi ei liun. Nid oedd ynt bosiM pa-rotoi gormod1 ar y bregeth mae'n wir, ond nid o-edld preget.h ordhestol o law r gwierth, OSI yn ddieit,hr i galoin a phrofiad y prlgethwr ei htm. Rhaid. oedd mi gael yr eneiniad oddi- wrth, y 'Sanic-taidd hwmmw i roi nerth yn y Weinidogaeth yn yr oes- faterol, ddioruchwylia-eth hon. Y Pardh. J. Hughes:, M.A.—Nerth ysbrydol oedd y nerth hwn i fod. Meddai esgob duwiü] umwaith,—"Be youirself, and. suppress -yourself." Yr hyim a olygai ..oedd 'naturio-ldeb' ac 'ysb-rydolrwydd.' Gw a.wdiai rhywun. weinidog unwaitlh oherwiydd, ei Saes- meg ca-rpiog. "Never mind," inedd- ai'r bobl, "he delivers the goyjls." Arferai'r Prifathro liowells ddweyd yn. Nhrefecca er's talm, "Fling your- selves: at the people" Golygai mae'n ddiiau y dylem fod yn brofiadio-1 o beth- au nlla wr. Dr. J. Gynddylan Jones.—Ni cbefais yr oil o araith Mr. Davies: wirth aigor y mater, ond yr hyn a glywais oedd ardde-rchoig o- ddla.'Na, nid dyageid- iaeth yw prif anhebgor y nerth yma. Y mae dysg yn werthfawr yn y 'study' i'r pregeifchwr ei hun, ond nid yw 0 fawr ddiben pan d-daw i'r go-lwig yn ( rmodol yn y bregieth. Fydtdlai Spur- igeon byth yn dadrys problemau beirrlo- iadaeth, ond bob arnser yn dadrys problemau peohod. Bum i umwaith yng n-ghwmmi gweinidog di-goleg oedd yn fugail ar eglwya 0 3,500' o aelodau yn America, a 10 0 bregethwyr ysigol- heigiaidd- yn ,'a:ssi.st.ants' ar ei 'staff.' Pregethu efengyl syml blaen y, bydd- 11 ai, a meutrai ddwieyd wrtih dorf 0 bre- geth wyr — 'Dloriit read Hibbert ',s Journal' to weaken: your faith. Stick to the, Old Book, the Gospels and the Epistles. Tyllliodd y Dr. Cynddylan J ones nifer o ddarluniau geiriol o'r Dr. L. Edwards yn y' Biala, yn cwest- iynau'r do-sbarth nes y bytfdai pawb yn addo-li ar lawr y c-cfleg, ac yn pre- gethu yn- y Oapel Mawr y gwirion- eddau achnbol mor syml, nes- y b-ydd- ai'¡r hen chwiorydd yn. eu hail-adrodd yn. y Seiat. Yr ydym yn deal] Dr. Ed- wards, meddent, ond yn methu deail y 'students.' Nid 'athrawiaeth' a 'ibeirmiadaetlh' yw angen yr oes, ond igwybod sut i orchfygu pechod, a chael madcleuant am dano. Dysgu 'econ- omy' yn y coleigaii Diwinryddol yn wir —i heth? 'ICconomics-' tralgwyddol os nlynwch. Os- caiff Tragw yddoldeb ein sylw, fe ddaw atebion i gwestijsn-au Imawr eiu hoes, ni a phob oes ,à,[!alJ wed'yn. Y Beibl a'r Eifengyl yw'¡; feddyginiaeth fawr ar gyfer pob can- rif. Te-rfynwyd drwy weddi gan y Parch. D. E. Thomas, Llamstephan. AI 10 O'R CLOCiH YN Y TABER- NAOL. Dechreuwyd. gan y Parch. J. E. Thomas, St. Clears:. Ymddididiamwyd a' r bro^yrr sydd i' w tiOTdeimo yii;g Hyd- ref. Hiolwyd hwy mewn Athrawiaeth gan y Parch. R. J. J^ees, M.A., Aber.- ystwyith, ac yn eu profiadan orefyddiol gan y Parchn. R-ees Evans1, Llanwrtyd, a J. E. Davies, M.A., Llandilo. Yr oedd hwn. yn un o'r cyfarfodydd mwyaf diddorol a benditihiol o'r holl gyfarfodydd yn y Gymdeithasrfa. Hwyr- acli mai priodol'sylwi fod cryn anm byniaeth barn yn rhai o'r atebion, ac ami wig fod y dynion ieuanc y'n teimlo anihawster ralii dhoimynit i gyfleu eu meddiyliau yin, yr hen dermau. Ond teimlid fod eu ha,rgyhoeddiadau yn ddylfnion a gonest, a'u profiiadau cref- yddo-1. yn llawm eneiniad. Y mae eu Ihenwa-u wedi ymddanigOs eisoes- yng- lyn. a'r Cenadwriaerthall o'r Cyfarfod- Ividd Misol Tleirfyrnwiyd drwy weddi gan yParch. W. E. Prytlherch. YNi SAL KM AM 2 O'R « i L') C i I. Dechreuwyd g,an y narüh. J. Green, B.A. Bu c-rym si-arad am atebion Mr. Edwin ^diams-, B.A., Sir Benfro, yng nghyfartod y bore. Teinilai rhai yn gryf fod ei syniadau am yr lawn yn anif oddhaol. Prifathro PrYls, M.A.Credaf fi fod y brawdi ieulanc yn ddiogre1 didigon o ran athrawiaeth, ond yn unrilg ei. fad yn rh-o-i mynegiant i'w feddwl mewn geiriau giWiahanol i'r hen dermau. Ac y mae hyn yn gywir am annryw o'n ibechigvn goreu. Y maiemt yrngolyrgu yr un! peth a ninnau. ond yn cymryd rhyddicl i'w gyfleu yn eu geiriau eu hunaiim. Nid do-ettb yw cychwyn 'heresy hunt' ar fater fel hyn, Bydd- ,ai yn ddrwg digymysg. Parch. R. J. Rees, M A. r wyif yn cydolygu a'r Prifathro. Am!wg fod y gw:r ieuanc yn. derby 11 y ffa-ith fawir o lawn digomol, ond yn auvharod i goi- eddu'r hen syniadau n rhy lythyr- enol. Hiwyraoh nad oedd fy nghwest- iynau innau mor" glir ag y, dylent fod. Y Parch. R. Evaqs.Dia genn,yf glywed t:ysiflfo-la:eth iftox uchel. i'w gy-ni- eriad a'i gydwybodiolrwydd. Ond drylai ',r Gymdeithasfa gael gwybod ei griedo serch h-yrnny yn glir yn, ei derm- au ef ei hun. Y Prifathro Prys, -NI.A,Poidier tarfu ein dyniion ieuainc goreu fel ihyn. IMr. R. S. Griffiths, V.ll. r wyf fi yn codi ar 'point of oadex'—nid yw'r Prifathro- ond yn ail-adrodd ei areith- iau b'laenoxo'l. O'r diwedd, pasawyd fod y P,rit- atlno Prys, M.A., J. Hughes. M.A., Gwilym Hiavard, M.A., B.D., a Mr. R. W. Jones, B.A., i'w holi h-eno ym- hellach ar iaterion y ffydd. Adrodd Pwyllgor y Gronfa Ganolog. Cyflwynwyd yr adroddiad "mewn araith wresqg gan Gadeirydid y Pwyll- gor, Mr. S. N. Jones. Y.H., O.B.E. li.iliwiyd gan Air. Timothy Daviels:, 1 .huuiain. iGefUlogwyd'gran Mr. Arthur Jones, Aberystwyth, yr hwn a. alwodd slylw neilltuo-1 at werth pre-sennol y Bunt:—xhyw 8 swIft prim. Ac yr oedd yn. sicrhau nad. oedd fawr gob a it h y gw,elid Uinrhyw gyfuewidiad buan. Cyfeiriodd at gwrs addysg hixfaith ein gweinidogion, ac eto- eu cydina- byddiaeth yn llai nag eiddo gweith- wyr cyffredin. Deisgxifiodd gyd&g hy- awidledd piybyx fel yr oedd pulpud Cyraixa w;edi achub ein, gwladi yn diymt- hoxol ac ysbrydol yn nyddiau'r blyn- yddoedd gyn-t. GWlawdilai mewn iaitih fi-niog swm. oasgliad ein ciyfoethogioni at bob casgliad mawr a bach, sef 2s. 6c. Felly yr oedd 50 mlynedd yn ol, "ac felly y maent eto. Nid ei fod yn. dirmytgu hanner corona11 v rhai oedd ,,{. iSlet eu hamgylchiadau, waith yr-oedd hynny ynr llawer mWIY na 6ipo ambell un oedd yn dda ei fyd. Yr Arglwydd oedd wed'i rhoi'.[ cyfoeth, a dylid ei san-cteiddi-o drwy gyfrann:n deilwnig at Ei Achos yn y byd. Mr. Griffith Morgan, Trethomas, Bed was, a gynhygiai gynilun arall ihollol wahanio-1, sef Trysorfa. Gynhal- iaethol holl-ol (' Su stent at.ion Fund'). Dygodd gerbron dablau anferth o ffigyrau manwl, a beirniadai yn. llyrn, ond Ylli foneddigaidd y cynllun pres:- ennol. Byddai eglwysi o 200 os yu ,rhai Zi y fliwyddyn, ynr cym'ort'hwyo'x -eglwys gr-ef o 300 nad oedd yn gwneud ei dyledswydd" fel yr oedd egw,ydidor y oyn-llun a gynh-ygid yn creu eglwysi dioig. Hretyd byddai cadw'r ddyled i fyn:y yn fanteisiol ia-wm i eglwysi di- gydiwybod. Aeth drwy ad-nan.au'r cyn Hun yn fariwl, gan arddanigo-s y Inau- au gweinion yn eu holl noethni, a chredai nad oedd y cynllunwyx wedi gwynebu'r mater g'yda'r gwro-ldeb angenrheidi'O'l. Ofnent fodi yn rhy aniturns.. Pan g-ynhygi wyd 62co fel cyflog gweinidogion- mewn eglwys, gwydd.ai ef am weithiwr yn codi a,r ei dra,ed i gynniyg r3clo yn galo-nog. Pe ceid y swyddogi-oni i arwain yn ddiof-n fe symudai'r eglwysi yn fuam. JSfid oedd ef yiii dw.-yn ei welliant gerbron mewn ysbryd cecrus ac anfoddog, ac os barnai'r (Tyimdeithasfa'in wahanol, hoddlonai ef i gydw.eitlhio'n gralonog a'r mwyafrif, er y credarh gryf nad aent yn ddigon pe,ll! Mr. R. S. Griffiths Y.H.N.id wyf am w 11 cud araith hir mewln atebiad i Mr. Morgan, er y byddai hynny J.D. hawdd iawn i mi sydd- wedi ei chlyw- ed am.ryw wei.fchiaii'n flae-noxol yng nghyfai lod y Lleygwyr £.u'n ystyried y mate r. Cnewylly-m yr holl wahaniaeth rhymgom yw fod. ein cynllurn ni yn un 'gwdixfo-ddol,' a'i gynllun yntau yn un 'gorfo'dol. •' Ni ctoarai rhai ohonotn ar un oyfrif wjiel'd- gorfodraeth yn ein hoff Gyfundieb i gynn,al i fyny Drysor- ferydd y Weinidogaeth. Fe olyga ei gynHun ef osod i fyny beirianwaith mawr i lyncu ein holl adnoddau ar- iannol. Mewn gair Wesleaidd yw'r cynllun a gy,n,hygir fel gwelliant, ac y mae'.r ymgais i'w gymhwyso at eini Cyfundeb ni yn hollol estromo-l i'n tboll anianawd, a'n holl draddodiadiau, ac nid oes. ond methiant hollol ac an- O'cheladwy yn ei aros, a nynny mewn amser hyr. Mr. Timothy Davies, L-lundaim.—Y mae digon o' ffigyrau wedi eu cyflwyno 11 y i wneud hammer dw.sin o 'sohemes' gol- ygusl iawn. Ond y mae ffigyrau Air. Morgan wedi cyfnewid Uawex er bore ddoe, a thebyg y,r ad-direfnir llawer annyn-t eto. Y gwir yw fod ei gynllun yn gwbl amhosibl i'w weithio allan yn amgylchiadau p,res,enniol ein Cyf- undefb. n-i. Yn wir anifoddrhaol iawn yr ystyxix ef gan lawer 0 VYesleaid e-rbyn. hyn. Bum i yn cymrychioli am lawer o flynyddoedd yn y Senedd eth- olaeth a wneid i fyny o'r Gyfundleb parch us hwnnw b-ro-n, yn, gylangwbil, daet-hi-im i gyffyrddiad agos a'u, trefn- iadan, a gwel,ai y mwyaf llygadiog ohonynt, y lihaid cyfnewid y cwbl bob. yn dipyn. Meddyliwch am eglwys Charing Cross, neu, Jewin, Llundain, yn cael eu gorfodi i gytfranniu 6500 yn fwy nag a dderbyniant. Nis gellid diisgwiyl iddynt gydweithrediU byth fel hJIlI, ond yn. ol ein 'scheme' ni gellid yn 1 liesymol ddisigwyl iddynt gyfrannu ^100 i helpu'r gweiniai-d. Yx wyf ym edtmygu gwroldeb Mr. Morgan, a'i lafiux yn caeil y 'case' i fyny, ond- n-is gelliir am la wer o amsier eto obcithio cael aeddfedrwydd i'w gario allan. Mr. D. C. Roberts!, Y.H.—Yr wyf yn cydwel'd a-'r sianadw-yr blaenoxol, er yn edmygu aiddgarweh Mr Morgan. Yr wyf yn gwrthwyneb-u ei 'scheme', fel mater .0 eigwiyddor, pe by dda b'Oisibl.ei-ohario allan. Ni by did i'n swyddogion ni byth foddloni- cyflwyno drosodd gasigliad y weinidogaeth i Drysorfa Ganolog i'w llywodraethu gan Fwrdd o Ymddiriedolwyr. Y cryf i gynoxthwyo'r gwan yw'n har- wyddair ni, ac nid deJio a phawb yn uniffurf gan nad beth fo'r amgylchiad- au; Rhaid. bod yn gynil iawn i beidio ymyryd gormod ag annibyniaeth yr eg- lwysi. Gwir ein bod yn nin, corff; ond camiateir yn briodol bob rhydd-id. yr un pryd. Rev. R. R. Roberts, B. A., Cardiff- May I appeal for absolute numerical unity. A great deal of time; and bare have been expended in evolving this scheme. We expect to be generously assisted from certain well-known quarters eventually. Don't you think they may be adversely influenced if we are Dent by too maniy angry I divisions- to-day, although I readdlyf igxan-t that our aims- are all the same, j And much ability has been revealed in propounding both schemes. But.,

en mill calonau pa wb, a'i ddomiau di- gymhar fel y diliau mel. Gwh ei destun heddyw, a gallwn adrodd ei gymhariaetihau new yd. d. tarawiadol, nes each oadw i synu .am, armser hir. Clywais ef y tro daweddaf vug Nghym- ianfa,lr, B-arri, pan. yn ymyl ei 80 oed, yr un hawddgarwch angellaidd eto, a'r un wen ddeniadol hytryu. ond y parabi per yn pallu tipyn, a'r hyfryd- lalis, heb fed. yn holler fel ym more by wyd, ond ei gyruhariaethau yn, diws a tharawiadol, ac yn 15ara o hyd yn anwylym y bobl. Yr oedd ei ddyn- oliaeth pr 'rich,' ei natur ddynol yn Uednais" a'i, wen fel codiad haul ar fore o Fehefin yn rhoi Uewyrch ar yneb pawb. Nid, oedd i neb1 fwy o weso- ym mhreswylfeydd pawb yn wtreng na boniheddig annwyl Ddr. Thomas. Y nia-e ari-iaf hinaieth calon ar ei ol, ond cawa ail gwrdd yn-fi-t,an air lanerchau'r Hapus Fyd. Dadorchuddiwyd Cofledh y milwyr gan Mrs. Jenkins (priod y Parch. Joseph Jenkins, gweinidog y Tabernac) a golliaisant facJagen hawddgar yin v rhyfel en.byd), a darllenwyd yr avgraif mewn c-ywair rhagorol, yn llawin ttjim- lad a defosiwn hyfryd gan Mr. D. J. Williams, y Bank. Y nra sdaradiwyd ymh e] llach gian Mr. Timothy Davies, Llundain, u-n o fechgyn enwog Sir Gaorfyrddin. sydd wedi esgy-n grisiau dlytrchafiad yn Llundain. ac yn adlewyrchu clod ar ihen sir ei dadau. Desgri.fi odd yn dvner v bechgyn d-ewtr yn. cychwym o u cartrefi gwledig, heb fxeuddwydio er- ioed o'r blaen am fod yn filwyr, ac yn o-\vyn<ebu peitianniau dmistr a-r faes y gelamedd gyda'u dewrder Cymreig. di- "vffe'.yb. Cred-ai.fod eu haberth hwy yn y rhyfel hwn i fod yn. derfyrn ar bob rhyfel mwyadh. Omdi teimlai wrth wel'd rhialtwch afhrwodrathus Llundain. ar ddydd Gwyl yr Hieddweih, mai mwy priodol fuasai i baw'b syrtihi-o mewn defosriwn ar eu gliniau i dalu dioloh i Dad y Trugaredrflau i gyd Eiddunai fendith Dw air yr eg- lwys hon. Yr oedd y nltlau yn oofio Dr. Thomas, vr Tien- weinidog annwyl, a bu ei law ar ei ben, yn blentyn. lawer trio ac yr oedd1 deribyn ei wen a 1 fen'dith yin y oyf-nod cynmar hwnnw Iymhhth atgofion mehisaf ei oes. Yna galwyd air y Parcb. W. E. I'rytherch, yr hwn. a draddodrodd un o anercltiad.au tyneraf a mwyiaf effeith- iol ei fvwyd, nard y,wllii bosi.bl ei gyf- lwyno ar "bapnryn sal ei wed-d. Dvma. gyfairfod na welodd y Gymde-ith- asta mo'i fath eri-oed (ebai), a hydeir- wn na: wel hi mo'i fath byth mwy, ond fod ercih-rysl-onirwydd y rhyfel wedii xnyn'd' heib-io am bytih. -Yn. ein galiar a'n cynni, rhaid rhoi blodeuyn hyfryd ar y beddau hyn bob un. rCiofier mai Vpobl ieuainc' oeddent. I«u gan Mrvdain erioed fydldira fel hon o r blaen Y rhain oedd blaemon. y ge-nedl. gobait-h y wlad, hufen: goxeu x oes bresenmol. Gadawsianit eu cartrefi clvd eu cytsylltiadau mwyiaf annwyl a chysegirediig i fyn'd1 allan. dirosom m 1 faies y gwaed. Beth oedd yr amcanp Peidiwnr angliofio hynny yn ein mas- madhu c-aled, a'n hymddygiadau traws. Buont feirw drosi 'Cyy-fiiawinder. A gawn ni-nnau fyw yr- egwyddorioin y bu'r bechgyn. hyn- farw drostrnt! Cofiaf yn dda '.g:a:rt.oö'U' ar ol rhyfel De Affrica. lie y desgrifid y milwyr ryw fore Ylli codi o'u beddau, gan edrych yn sym ar y ',chriu'e:se C ompounds. is- law iddiynitj ac yn gofyrn mew-n siom arswydus, Aii dros hyn y buom ni falrw? jNa ato, Duw i'n hymddygiad- au annheilwng ninnau mewn gorth- .rymiu, 'n gilydd- ac ymddygiadau an- heilwng beri i hames ail-adroad ei hun. Nid dros bethau felly y bu ein bech- gvii annwyl farw, ond dros- gyftawn- der a obariad, a phurdeb, a phob daiomi. Mi garwn innau gyfeirrio'n dyner at Dr. Thomas, pregethwr an- tiwylaf hen fro fy mebyd. Hen filwr oedd yntau i Iesu Grist, a'i arfau'n dazzlo Deheudir Cymru i gyd- un- Waith. Do mi a'i gwelais fel angel yng nghanol y nef a'r Efengyl dra- wyddol yn ei got yn sw,yno a SiYUrU pawb mlewn: Sasawn ac mewn. seiat, nes y dotiai'r weriti ar ei ddoniau di- haffil. a'r owbl yn gysegredig i leisli Grist. Terfyn.wyd y cyfarfbd. hir glöfiadwy hwn drwy i'r Lily wydd offrymu r Weddi Apostolaidd. Yna, cyclnvyno'id y Gymdeitbas- fa ar ei gwaith. Cyfiwiynwyd Adroddiad y Bwrdd Addysig gian y Parch. Lewis James. James. Eilirwyd gan Mr. T. E. Lewis, Y.H., Bliaengarw, a chadarnhawyd ef (Giwel y Rhagleni. Bu cryin. ddadleu ar y priodoldeb i un o ath rawo-n y Coleig Diwinyddol i fod bob amsier yn un. o'r Arhohvvr Cymdeithasfaiol. Cwrthwynebai y Parchn. R. J. Pees, M.A., a J. Green, B.A. Pwy o-edd i benodi'r arho-lwr hwnnw—y Gym- dekhasfa, ynte Senate y Co-leg ? Ai nid oedd sen fwriadol: neu anfwriadol yn. yr mgais hon, i arholwyr erail-l .galluog; a ffyd'dlon ? O'r diwedd pen- derfynwyd fod y mater i'w adael i'r I'wyllgox Ad-dreiru Ond am fod eisiau un arholwr chwanegol elen.i,. fod y Pnoff. D. Williams, i weith- redn, nid fel athraw co-leg yn gymaimt, ond tel ael-od o'r < '-ymdeithasfa. l'erfynodd y LIywydd drwy weddi.